Natuur&Milieuteam Zuid Groen doen in de stad

Amsterdam Zuid 2016 1

24 april Natuur&Milieumarkt

Adopteer een stukje groen

Kom op voor het groen

Spelen in het groen

Natuur&Milieu

Regen in je tuin

Groen doen in de stadVoor inspiratie uit de praktijk

Een jaarlijkse uitgave geschreven, gefotografeerd en opgemaakt door bewoners, ondernemers en medewerkers van Natuur&Milieuteam Zuid voor alle inwoners van Amsterdam Zuid. Zie achterzijde voor contactgegevens.


Scientists are increasingly convin-ced that people, plants and ani-mals benefit from green areas. The stories in this magazine show how people are willing to contribute their time and ener-gy to make Amsterdam greener. For example by adopting green spaces, protecting city nature, greening schoolyards or finding ways to balance their personal ecosystems.

Natuur&Milieuteam Zuid is an independent organisation ac-

tive in Amsterdam Zuid. We support and advise people in-terested in making their neigh-bourhood greener and more sustainable. For example: com-munity garden groups, park nature maintenance initiatives, tree and sidewalk gardens, re-pair cafés, food waste preven-tion actions and more. Find out more about us on NMTzuid.nl/english or visit our green marketplace on Sun-day April 24th in Sarphatipark (see back page).

ColofonTeksten: Tekstbureau Letterhelden, Ilse Chang, Bart Nooij, Anna Galenkamp, David van Bezooijen

Foto’s:Alle foto’s zijn gemaakt door Maarten Wesselink (ook omslag), tenzij anders vermeld

Illustratie: Sandra de Haan

Eindredactie:Ilse Chang, Anna Galenkamp, Elisa Romano en Arnoud Monquil

Hoofdredactie:Ilse Chang

Produktie en vormgeving:Lilian Voshaar

Druk: Rodi Rotatiedruk

Verspreiding: DOOR Verspreidingen.

Digitaal op NMTzuid.nl/publicaties

If you prefer English

Mede mogelijk gemaakt door Amsterdam Rainproof

Maak je eigen kringloopIn een circulaire stad gaan we slimmer en efficiënter om met grondstoffen, ener-gie en afval. Met deze vier tips kun je op je eigen bal-kon de kringloop sluitend maken.

Tip 1: Maak je eigen compostEr zijn steeds meer mogelijkheden om in het klein je groenafval om te zetten in compost voor je tuin of plantenbak.

compostgilde.nl

Tip 2: Wees zuinig met water: hergebruik!Zorg dat je plantenbakken goed water vasthouden. Bijvoorbeeld door kleikor-rels of cocopeat onderin te doen of te zorgen voor een hoge wateroverloop aan de zijkant. En door regenwater op te vangen, hoef je je planten niet met drinkwater te besproeien.

duurzaambouwloket.nl/maatre-gelen-gebruikmakenvanhetregen-

water-8-water-2-4.html

Tip 3: Kies voor milieuvriendelijke potgrondVoor de meeste potgrond worden na-

tuurgebieden afgegraven. Kies daarom een milieuvriendelijke variant. Die vind je op: keurmerkenwijzer.nl

Tip 4: Plaats planten die goed zijn voor de natuurKies inheemse planten die interessant zijn voor bijen, vlinders en vogels. Biolo-gische planten zijn niet met bestrijdings-middelen behandeld. Eénjarige planten die zich niet vanzelf uitzaaien, kosten veel energie om op te kweken en moet je elk jaar weer vervangen.

nmtzuid.nl/project/adressen-voor-bijvriendelijke-planten-en-

zaden/

Regenwater voor je gevel-tuin Door een regenton op je regenpijp te koppelen, kun je het regenwater voor je tuin gebruiken in plaats van het naar het riool te laten gaan. Een regenbestendige tuin vermindert niet alleen de kans op wateroverlast in je buurt, maar vergroot ook de biodiversiteit en de aantrekkelijkheid van je tuin. Kom eens kijken bij ons voorbeeldtuin op de Gerard Doustraat 133 of lees meer over Amsterdam Rainproof el-ders in deze krant.

© Natuur&Milieuteam Zuid 2016 Oplage 70.000 ex


Waarom de stad groen nodig heeftGroen brengt leven, sfeer en kleur in het straatbeeld. Een groene straat ziet er veel leefbaarder uit en brengt men-sen makkelijker bij elkaar dan een met veel beton en stenen. Nog belangrijker is dat groen goed is voor mens en natuur. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat mensen zich prettiger voelen als ze in het groen zijn of erop uitkijken. Groen helpt je tot rust te komen en nodigt uit om te bewegen. Stedelingen zijn dan ook gezonder naarmate ze meer groen in hun directe leefomgeving hebben.

Dieren en andere natuur vinden in het groen beschutting en voedsel. Planten verbeteren de luchtkwaliteit door fijn-stof en kooldioxide uit de lucht te halen en zuurstof vrij te geven. De bladeren en wortels van bomen en ander groen hou-den water vast, waardoor het risico op wateroverlast bij een regenbui afneemt en de temperatuur in de stad daalt tij-dens warme periodes. Groen dempt ook nog eens lawaai en zorgt zo voor minder geluidshinder.

Agenda Groen De Gemeente Amsterdam heeft in 2015 de Agenda Groen aangenomen. Die gaat

Het thema van deze krant gaat over wat je kunt doen om bestaand groen te ver-beteren en te verzorgen en hoe je kunt bijdragen aan meer natuur in de stad. Van natuurlijk tuinieren op je balkon tot opkomen voor bomen in de straat. Van een schoolplein met speel- en ontdeknatuur tot de gevel-tuin voor je deur.

over groen in de buurt, in stadsparken en over de natuur om de stad heen. De Agenda blikt vooruit naar hoe het er in 2040 in Amsterdam uit zou moeten zien en er zijn acties tot 2018 in geformuleerd. Een van de uitgangspunten is, dat elke Amsterdammer binnen een paar minu-ten in een groene omgeving moet kun-nen zijn. Geveltuinen, postzegelparken, groene daken en groene schoolpleinen zijn de miniparkjes op buurtniveau, deze wil de gemeente de komende jaren dan ook allemaal in aantal laten toenemen.

Groen in jouw buurtIn deze special vind je inspiratie van be-woners uit de buurt die bezig zijn om hun schoolplein te vergroenen, thuis een kringloop hebben ingericht, een stukje groen hebben geadopteerd of die opko-men voor het bestaande groen in hun buurt. Op onze Natuur&Milieumarkt op zon-dag 24 april laten we je graag nog meer mogelijkheden zien.

Groen doen in de stad


De leerlingen van De Pinksterbloem klaagden dat het stenen speelplein te saai was. Ze wisten al hoe leuk spelen in het groen kan zijn, omdat de binnen-tuin van de school in 2005 opnieuw was ingericht als ontdektuin. Zo begon het plan voor het eerste groene schoolplein in de Amsterdamse openbare ruimte. Dagelijks gebruikt door zeshonderd school- en buurtkinderen, onderhouden door de school.

Brainstormen met leerlingenJitske vroeg ook aan de leerlingen wat ze goed vonden aan het bestaande plein. ‘Het putje moest bijvoorbeeld blijven, want daar kun je zo lekker prutten met de modder. Vervolgens heb ik ze out of the box laten denken. Dat leverde prach-tige tekeningen op van klimbomen met schommels en tokkelbanen over woest viswater. Maar ook wilgentenentipi’s, scharrelbosjes voor de kleintjes en een speeljungle voor de oudere kinderen.’

Ondersteuning financieringHet plan won subsidie van Jantje Beton, maar dat was niet genoeg. ‘De directeur organiseerde een sponsorloop en vroeg om financiële steun bij de wethouder,’ vertelt Jitske. ‘Deze was heel enthousi-ast en steunde met fruitbomen, ligusters en een bodemonderzoek. Daaruit bleek dat er een zwaar leidingnetwerk onder het plein loopt. Dat betekende onder meer dat de tipi’s niet door konden gaan; het ontwerp moest worden aangepast. De overblijforganisatie wilde wel een houten speeltoestel subsidiëren. Dit is ontworpen door De Zandraket, die ook het nieuwe plein aanlegde.’

Spelen en belevenUiteindelijk is het een echte speeltuin geworden met veel verschillende groen- en speelelementen en diverse speelplek-jes en paadjes. Jitske: ‘De vijftig soorten planten en heesters hebben we samen met de leerlingen en de ouders geplant. Kinderen vinden dat echt leuk om te doen. Ze raken betrokken bij ‘hun’ groen en blijven graag helpen bij het onder-houd. Bij de praktische buitenlesjes maar juist ook tijdens hun vrije buitenspelen, doen de kinderen heel veel kennis op over de natuur. Zo heeft het speelplein ook nog een educatieve functie.’

Spelen in het groenEen manier om de buurt te vergroenen, is het openbaar schoolplein groener maken. Het speelplein voor 4e Montes-sorischool De Pinksterbloem is twee jaar geleden opnieuw ingericht tot ecologisch speelplein. Jitske Hallema, betrokken ouder en ecologisch ontwerper uit kennisnetwerk Springzaad, werd gevraagd om samen met de leerlingen het ontwerp te maken.

Hoe vergroen je een schoolplein:

X Vraag de kinderen wat ze willen en leg in de uitwerkfase uit waar-om iets wel of niet kan.

X Betrek voldoende docenten én ouders bij de herinrichting.

X Houd rekening met alle soorten kinderspel: ook verstoppertje en fantaseren.

X Gun de kinderen biodiversiteit met een goed ontwerp en plant-keuze. Water is een essentieel element.

X Informeer de buurt over je plannen en voorkom zo weerstand.

X Schakel een ont-werper in met ken-nis van duurzaamheid, speelgedrag, speeldruk, ecologie en onderhoud.

X Ga met een goed plan naar het stadsdeel, die kan Groengelden bij de Gemeente aanvragen voor een schoolplein in de openbare ruimte.

X Kies voor uitvoe-ring een ervaren maker van natuurspeelplekken die aan kan sluiten bij je eigen pedagogische visie.

X Ouderparticipatie is goed, maar laat zwaar werk - zoals tegels ver-wijderen - door profes-sionals doen.


Jouw schoolplein ook groener en uitdagender?

Deze organisaties kunnen je helpen.

X Natuur&Milieuteam Zuid www.NMTzuid.nl/project/spelen/

X ANMEC www.an-mec.nl/themas/natuurlijk-spelen/projectenover-zicht

X Subsidie Impuls Schoolpleinen voor de (her-)inrichting en het groener maken van een schoolplein. www.amsterdam.nl (zoek op schoolplein)

X Jantje Beton heeft projecten en subsidie om het buitenspelen te bevorderen. http://jantje-beton.nl

X Springzaad is een netwerk voor meer natuurrijke, avontuurlijke, speelse buitenruimte. www.springzaad.nl/speel-natuur-amsterdam

X Op 9 mei organi-seert Springzaad Amster-dam een excursie langs groene schoolpleinen in Amsterdam Zuid. www.NMTzuid.nl/agenda-item/excursie-groene-school-pleinen/

Naast basisscholen De Nau-tilus en De Notenkraker aan de Theophile De Bockstraat ligt een openbaar plein, dat door de scholen gebruikt wordt als schoolplein. Op het plein domineert het as-falt. Het plein moet groener en uitdagender vinden leer-krachten, ouders en kinde-ren van beide scholen.

Een van de ouders, Jupijn Haffmans, ver-telt: “Er was al jaren discussie over dit plein. Volgens de scholen was het nooit goed ingericht, volgens de gemeente wel. Als we willen dat er iets gebeurt, dan moeten we zelf in actie komen, heb-ben we als ouders bedacht. Het verschil met de vorige keren is dat het initiatief nu niet vanuit de scholen komt maar vanuit de ouders.Ik raad ouders en leerkrachten van scho-len die hun schoolplein willen aanpakken aan om zo snel mogelijk met alle partijen in gesprek te gaan: stadsdeel, centrale

stad, commissieleden, politie, schoolbe-stuur, buurtbewoners.We hebben pas geleden onze eerste plannen gepresenteerd voor een plein met meer groen en meer speeltoestel-len. Ik vind het erg leuk om te zien dat de ouders van beide scholen de klus zo enthousiast ter hand hebben genomen. We willen nog dit jaar aan de slag.”

De Nautilus wil meer groen

Op de Oscar Carréschool in De Pijp een groen school-plein aanleggen is één ding, maar daarna moet je er ook iets mee doen.Vader Rutger werkt iedere woensdag met de kinderen in de binnentuin achter de school die dienst doet als speelplaats voor groep 1 en 2. Kinderen willen altijd helpen, niet alleen met het planten, maar

ook met het aanvegen van het plein. Op de stoep in de smalle straat voor de school verraden alleen de geveltuin en de boomstammetjes die rondom de bomen zijn neergelegd wat er achter de school ligt. In de binnentuin vallen de vele planten en boompjes op, en de speelheuvel van stenen en hout in het midden.

Worden de planten niet platgetrapt, met zoveel kinderen, willen we weten.

Rutger: Ja. Plantjes worden inderdaad vertrapt bij het spelen. Dat geeft niet. Het planten en het graven in de aar-de is al heerlijk voor de kinderen. Het moestuintje zetten we ieder jaar vol met groenteplantjes, maar de oogst is dan misschien twee radijsjes. Daar gaat het niet om. Ik maak ook schuttingen van wilgentakken. Kinderen houden ervan om met stokken te spelen, dus die trek-ken weleens een stok eruit.

Op Oscar Carré tuinieren

Foto Maaike de Vet, Oscar Carréschool

Foto Jan van Schaik, Zandraket.nl


Adopteer je eigen stukje groenSteeds meer Amsterdammers maken hun buurt groener door de zorg voor een stukje openbare ruimte op zich te nemen. Ze adopteren en verfraaien een stukje bestaand groen in de buurt, zoals een plantsoen of boomspiegel. Of ze transformeren tegels of stenen tot een geveltuin, groene muur of postzegelpark. Wat ook kan, is de tuin van een ander ‘adop-teren’. Je helpt dan de tuin te onderhouden van iemand die dat zelf niet meer kan. Op deze pagina kun je lezen over wat deze mensen drijft. Genieten van het mooie groen blijkt niet de enige drijfveer. Bezig zijn met groen kan ook voor beter contact met de bu-ren zorgen of voorkomen dat er een fiets voor je raam staat. Wel is iedereen het erover eens: hoe groener de buurt, hoe prettiger je er woont.

Tuinieren voor een ander‘Mijn intentie is om een tuin niet als een probleem te zien, maar iets waar je van kan genieten. Daarom probeer ik als lid van het Tuinteam mensen te stimuleren toch zelf iets te doen. Of we kijken of er mensen in hun netwerk willen helpen. Som lukt dat! Ik merk dat de hulp enorm gewaardeerd wordt.’

Jolanda Hoogendoorn, tuiniert in ZuidTuinieren voor een ander: www.NMTzuid.nl/project/tuinhulp/

Samen een pLantsoen beheren ‘Ik heb - met toestemming van de gemeente - een stukje openbaar groen geannexeerd, omdat ik het zo fantasieloos beplant vond. Daarmee verplicht ik me wel tot goed on-derhoud, ook op de lange termijn. Leuk dat de buurt positief reageert: zij zien dus het verschil.’

Fieke Konijn, BuitenveldertSamen een plantsoen beheren: www.NMTzuid.nl/project/samen-groen-beheren/


Adopteer je eigen stukje groen

Muren vergroenen‘Onze muur is het bewijs dat je lokaal de wereld kan verbeteren. Met een groepje buren maakten we van een lelijke bekladde blinde muur waar we ons aan ergerde een mooie groene plek waar we blij van worden en wat bovendien de lucht weer een stukje schoner maakt.’

Pauline Noorlander, RivierenbuurtEen groen bewonersinitiatief www.nmtzuid.nl/project/samen-groen-beheren/of subsidie voor een groene gevel of dak: www.amsterdam.nl/toerisme-vrije-tijd/groen-amsterdam/groene_daken/

Boomtuinen adopteren‘Ik heb de boomspiegel beplant omdat ik een beetje kleur in de straat wilde brengen. Ik heb potten bekleed met jute koffiezakken uit het café. Dat is een natuurlijk materiaal. Vogels komen er draadjes uit plukken om nesten te bouwen, een leuk gezicht.’

Bert Van Wassenhove, eigenaar van

koffiebar Caffenation in de Hoofddorppleinbuurt

Geveltuin adopteren‘Als ik de straat inloop en ik zie mijn geveltuin word ik echt blij. En als ik er aan werk krijg ik vaak complimenten. Laatst gaf een buurtbewoner mij zelfs bloembollen en mijn benedenbuurvrouw doneerde planten. Het verbaast mij eigenlijk dat een geveltuin heel goedkoop is en het niet eens veel tijd kost.’

Margot Peeters, Stadionbuurt (woont twee hoog en tuiniert beneden)

Een geveltuin bij jezelf of bij de buren aanleggen: www.NMTzuid.nl/project/geveltuin/

‘Lavendel, gras en een tuinstoel erin: lekker lezen onder de boom. Dat was het eerste plan. Vorig jaar heb ik tomaatjes, bietjes en plantjes er in gezet. Dat ging heel goed. Straks ga ik viooltjes erin doen en daarna zonnebloemen en veel tomaatjes, dan kan ik zelf pasta maken! Ik vind mijn boomtuin heel mooi.’

Maarten (9) en broer Maurits (6) Oei, Rivierenbuurt.Een boomtuin adopteren: www.buurtboomtuin.nl

Mijn boomtuin


1

1

2

7

10

12

4

8

6

6

39

11

5

Maak je tuin Rainproof Kijk op rainproof.nl wat jij kan doen

Het regent vaker en harder, en jouw tuin kan dat niet aan

Regenpijp afkoppelen1

Waterpasserende verharding2

Regenwatervijvers 5

Relief in tuin3

Tegels eruit, groen erin 6

Open goot4

Grindstroken7

Groene daken op tuinhuisjes9

Regenton10

Regenwaterschutting11

Regenwatergebruiksinstallatie12

Infiltratiekratten8

Wat is er aan de hand

We krijgen vaker te maken met extreme

regenbuien. Dat maakt onze stad kwets-

baar. Door de toenemende bebouwing en

bestrating kan het regenwater niet meer

weg. Dit leidt tot steeds meer overlast en

schade, ook in jouw buurt.Met elkaar kunnen we die druppels opvangen

en maken we Amsterdam Rainporoof


Regenpijp afkoppelen

Door de regenpijpen van je gebouw of huis van het riool af te koppelen, ontlast je het rioolstel-sel. Om waterschade te beperken, is het bij het afkoppelen belangrijk dat je het regenwater van je gebouw of huis wegleidt. Zorg daarbij voor voldoende opvangen infiltratiecapaciteit, bijvoorbeeld door middel van regenwatervijvers, of infiltratievelden. Je kunt het water natuurlijk ook hergebruiken.

1 Relief in tuin

In een tuin met reliëf kan zonder hinder tijdelijk water worden geborgen in de lager gelegen delen. De hoger gelegen delen blijven dan droog na zware regenbuien. Tip: realiseer het iets lager gelegen gedeelte op afstand van uw huis of gebouw, zodat het geen waterschade oploopt. Let wel op dat de buren ook geen overlast krijgen. In diepere onverharde delen kan het water na een heftige bui even blijven staan en geleidelijk tussen de beplanting door wegzakken. Gras is daarvoor zeer geschikt maar ook andere planten die tegen droge en natte periodes kunnen.

3

Regenwatervijvers

In een regenwatervijver kan het waterniveau stijgen, waardoor hij extra capaciteit heeft om regenwater tijdelijk op te vangen en vertraagd af te voeren. De vegetatie in de vijver en de groene oevers zorgen deels voor reiniging van het water en zijn geschikt voor droge en natte periodes. Een vijver met delen van 1 meter diep houdt een gedeelte van het water vrij van be-planting. Ook kan het water infiltreren, als het voldoende schoon is en de bodem het toelaat.

5 Tegels eruit, groen erin

Minder tegels in de tuin heeft veel voordelen. Het regenwater kan in de bodem zakken en vult zo het grondwater aan. Het hoeft dus niet te worden afgevoerd via het riool. Dit helpt water-overlast te beperken bij heftige regenbuien. Het weghalen van tegels biedt ook meer ruimte aan flora en fauna en natuurlijk bodemleven. Het groen houdt bovendien de tuin koeler op hete zomerse dagen. Het verwijderen van tegels kan echter arbeidsintensief zijn. Tip: je kunt de tegels ook gebruiken voor een stapelmuur.

6Open goot

Een open goot is een eenvoudige bovengrond-se afvoer die past in de tuin. Regenwater van aangesloten verhard oppervlak en een afge-koppelde regenpijp kan via open goten naar nabij liggende buffer- of infiltratievoorzieningen worden geleid of op het riool worden aangeslo-ten via een put. Een open goot moet op een helling liggen. Bijkomend voordeel van een open goot is dat het zowel de impact van een regenbui als ‘de weg van het water’ mooi zicht-baar maakt.

4

Waterpasserende verharding

Klinkers of tegels met een open voeg kunnen regenwater in de grond laten wegzakken. Het hoeft dan niet via het riool te worden afgevoerd en het grondwater wordt vanzelf aangevuld. Er zijn ook klinkers met noppen aan de zijkant die regenwater de kans geven om gedeeltelijk weg te lopen. Waterpasserende verharding wordt vaak toegepast in combinatie met drai-nage. Zo wordt voorkomen dat het grondwater langdurig hoog komt te staan.

2

Een regenton is de eenvoudigste en makkelijkst te installeren regenwaterbuffervoorziening bij je woning. Je kunt het opgevangen regenwaterbenutten voor het begieten van je tuin- of bal-konplanten. Regentonnen zijn er in allerlei vormen en maten tot ca. 200 liter en hebben vaak een kraantje. Advies: voorzie je regenton van een overstort en plaats een bladvang.

Regenton10

Met infiltratiekratten kun je regenwater tijdelijk opslaan in de ondergrond en vertraagd afge-ven aan de bodem. Voordeel: ze nemen alleen ondergronds ruimte in en leveren daardoor dubbel grondgebruik op. Tip: plaats de kratten niet tegen de gevel, zo voorkomt u waterover-last in kelder of kruipruimte.

Infiltratiekratten8

Heb je een uitbouw of tuinhuisje, weet dan dat groene daken prima bijdragen aan het tijdelijk vasthouden van regenwater. Extensieve sedum-daken worden vanwege het lage gewicht en de lage kosten vaak toegepast op tuinhuisjes. Een intensief natuurdak heeft een hoger gewicht dan een sedumdak, is kostbaarder in de aanleg, maar kan ook meer regenwater vasthouden. Overweeg je een groen dak? Laat je dan adviseren door een professionele aanbieder.

Groene daken op tuinhuisjes9Grindstroken

Grind is een vorm van halfverharding. Regen-water kan hierdoor in de bodem wegzakken en het grondwater aanvullen. Bij heftige regenbui-en helpt dit om wateroverlast te verminderen. Andere rainproof half-verharding materialen zijn bijvoorbeeld steenslag, schelpen, hout- spaanders, dennenschors en cacaodoppen. Deze materialen kunnen worden gebruikt als paden, maar ook naast een betegeld gedeelte om zo het afstromend water van de tegels te infiltreren.

7

Een regenwaterschutting is een regenwaterop-vang in de vorm van een schutting. Hij is ver-krijgbaar in modules, zodat je de buffercapaci-teit voor regenwater makkelijk kunt uitbreiden. De regenwaterschutting kan worden voorzien van een kraantje. Sluit de regenwaterschutting aan op de regenpijp van je dak. Zo ontlast je de piekafvoer naar het riool en kun je het regenwa-ter in droge periodes benutten voor het be-sproeien van de tuin.

Regenwaterschutting11

Een regenwatergebruikssysteem bespaart drinkwater en houdt regenwater vast dat op je dak of in je tuin valt. Je kunt dit gratis, kalkvrije regenwater benutten voor wasmachine, wc en tuin. Er zijn systemen beschikbaar voor zowel binnenshuis als buitenshuis. Een huisinstallatie bestaat uit een reservoir, een pomp, aansluiting op gebruikspunten, een overstort en een toe-voervoorziening. Laat je hierover adviseren door een professionele aanbieder.

Regenwatergebruiksinstallatie12

Maak je tuin Rainproof Kijk op rainproof.nl wat jij kan doen

Wat kan je doen

Iedereen kan bijdragen met slimme

oplossingen, klein en groot, om schade

te voorkomen en om regenwater zelfs

te benutten, bijvoorbeeld voor je tuin.

Bovendien wordt je omgeving er mooier

van. Doe ook mee, want elke druppel telt!

Vergroot de sponswerking van onze stad

en maak Amsterdam Rainproof


In De Pijp zijn groepjes be-woners bezig met compos-teren in wormenbakken. Groente-afval, koffiedik en snoeiafval wordt met bac-teriën en wormen omgezet tot rijke compost voor ge-veltuinen en de bomen in de straat. Eva Meijerink doet dat op kleinere schaal op haar balkon. Met haar bal-konton wil ze een sluitende kringloop van gft-afval naar compost naar groente naar gft-afval bereiken.Richt je eigen kringloop in Eva is thuis gaan composteren, omdat gft-afval in Amsterdam niet gescheiden wordt opgehaald. ‘Terwijl je organisch materiaal kunt omzetten naar vruchtba-re grond. Zonde om het te verbranden en dan goede compost buiten de stad te gaan halen. Het scheelt bovendien ge-sjouw. En composteren leert je iets over de kringloop van het leven.’

De familie tijgerwormDe Balkonton is een verticale moestuin op pootjes. Rondom kun je 15 tot 20 plantjes kwijt. ‘Voor dit systeem heb je wormen nodig,’ legt Eva uit. ‘Als je gft met warmte wilt afbreken, heb je een groter oppervlakte en veel gft nodig. In een holle pijp in het midden woont een familie tijgerwormen. Daar stop je het gft-afval in. De wormen eten daarvan en kunnen door gaatjes in de buis de grond daaromheen bemesten met hun uit-

werpselen. Hun tunnels maken de grond luchtig. Zelfs hun plas kun je opvangen via een schroefdop aan de onderkant; dat kun je dan gebruiken als vloeibare mest.’

Rijke compostEva heeft de balkonton sinds eind janua-ri. ‘Het systeem moet nog goed op gang komen, maar ik verwacht straks rijke compost te hebben. Ik doe er afwisse-lend groen afval (gft) en bruin afval (tak-jes, bladeren) in. Niet alles kan erin: geen ui, knoflook, citrusvruchten of snijbloe-men. Ook bananenschillen zijn te giftig door overmatig bespuiten. In de winter zijn de wormen niet zo actief, maar in het voorjaar kun je het gft van twee per-sonen erin kwijt. En door zijn ontwerp, kan ik in deze ton relatief veel plantjes kweken, op een klein oppervlak. En hij is ook nog eens bestendig tegen plagen zoals slakken en luizen.’

Bewust met voedselZelf komt Eva uit een duurzaam gezin. ‘Als student moest eten vooral goed-koop zijn, maar sinds ik kinderen heb, ben ik bewuster met voedsel bezig. We eten lokaal geproduceerd voedsel, dus met de seizoenen mee. Verder vind ik het leuk om mijn kinderen te laten zien hoe en waar groente en fruit groeien. Persoonlijk zou ik anders omgaan met eten als een belangrijk middel tegen mi-lieuvervuiling. Ik zet me dan ook graag in voor Stichting Eetbaar Amsterdam, die zich richt op de impact van stads-landbouwactiviteiten op het welzijn in en rond de stad.’

In ieder huishouden mogelijkDaarnaast vindt Eva het Compostgilde een goed initiatief. ‘Dat is deels uit idea-lisme, deels uit praktische overwegingen ontstaan. Het gilde wil politieke druk uit-oefenen om composteren te bevorde-ren. Op hun website vind je verschillen-de manieren waarop je thuis in de stad kunt composteren. Voor praktisch ieder formaat huishouden is er een mogelijk-heid. Zelfs als je driehoog woont, zonder balkon. In dat geval kun je een Bokashi-emmer of een wormenbak neerzetten, desnoods in de meterkast.’

Meer informatie: www.compostgilde.nl , www.balkonton.nl en https://eetbaaram-sterdam.wordpress.com

Compost op je balkon!

3 tips tegenCobie Groenendijk werd be-gin maart onaangenaam verrast door de aankondi-ging dat er zes iepen voor haar deur aan de Ceintuur-baan gekapt zouden wor-den om plaats te maken voor een mega-tramhalte. Daarvóór had ze geen uit-nodiging voor inspraak of een andere bezwaarmoge-lijkheid gezien. Hoe kom je erachter dat het groen in jouw buurt in het geding is?

Cobie woont nu tien jaar in De Pijp. Een paar jaar geleden werden al de bomen bij haar in de binnentuin gekapt. ‘Daar zijn twee zielige boompjes in bakken voor teruggekomen. En nu dit! Ik vind het een heel zorgelijke ontwikkeling, waar ik heel boos en verdrietig over ben. Vooral omdat er in dit woonblok niets voor te-rugkomt. Daarmee is mijn woonkwaliteit een stuk minder geworden. Niet alleen ziet het er veel minder fraai uit, het heeft ook een negatief effect op de luchtkwa-liteit.’

Waar vind je informatie?Als Coby eerder had geweten van de boomkapplannen, was ze zeker naar een inspraakavond gegaan. ‘Ik had graag

a


Als buurtbewoner heb je meer te zeggen over het openbaar groen dan je denkt. Het is wel zaak om dat georganiseerd te doen. Gustaaf Reuchlin richtte, samen met een groepje ac-tieve bewoners, een buurt-vereniging op om de plan-nen voor het groen in zijn buurt in de gaten te houden. Stadsdeel Zuid beschouwt hen inmiddels als een seri-euze gesprekspartner.

Twee jaar geleden zou het plantsoen aan de Reitdiepstraat op de schop gaan. Daar wilde een aantal bewoners zeggen-schap over. ‘Om dat in buurtverband te organiseren, hebben we de vereniging Rivierenbuurt Zuid-Oost opgericht,’ vertelt Gustaaf. ‘Dat is overigens nog een werktitel; we zijn nog op zoek naar een pakkender naam. We zijn met vijf bestuursleden en er staan ongeveer ze-ventig betrokken buurtbewoners op de mailinglijst.’

Verschillende motievenHet plan voor het plantsoen was een be-hoorlijke kaalslag. Iedereen had zijn eigen motieven om zich daartegen te verzet-ten. Gustaaf: ‘Zo wilde de buurvrouw niet dat de conifeer - die haar inmiddels overleden man nog had geplant - werd gerooid. Ouders vonden het jammer dat hun kinderen geen hutten meer kon-den bouwen in het hulstbosje. Andere buurtbewoners maakten zich hard voor de woonplaatsen van vogels en insecten.’

Meedenken over ontwerp Een van de dingen die de vereniging wilde bereiken, is actief ingelicht worden over plannen voor het openbaar groen in deze buurt. ‘Sinds ze bij de gemeente weten dat we niet alleen maar tegen zijn, maar ook willen meedenken, gebeurt dat ook. We hebben drie keer om de tafel gezeten over een nieuw ontwerp. Er zijn wel bomen en heesters wegge-haald, maar de voor de buurtbewoners belangrijke elementen zijn behouden.’

Stokje voor stekenVijftien jaar geleden hadden ze bij het stadsdeel al eens bedacht dat ze een speelplaats wilden maken van dit plant-soen. ‘Omdat mijn vrouw en ik visioe-nen kregen van een betonnen leegte, hebben we een brief opgesteld. Die hebben we honderd keer gekopieerd en door buurtbewoners laten onderte-kenen. Zo hebben we daar een stokje voor kunnen steken. Anderhalf jaar ge-leden wilde de gemeente acht acacia’s kappen. Ook dat hebben we weten te voorkomen. Overigens met de hulp van het Natuur&Milieuteam. Zij brachten ons in contact met een expert die ons vermoeden bevestigde dat kap helemaal niet noodzakelijk was.’

Draagvlak creërenElk half jaar houdt de buurt een grote schoonmaak van het plantsoen. Dan stuurt de vereniging een mailtje uit en wie wil helpen, komt helpen. ‘Verder zijn we tot dusver nog geen super-actieve club. Omdat ik weet hoe belangrijk draagvlak is, wil ik een Facebookpagina oprichten. Mensen activeren blijkt namelijk best las-tig. Ik ken kennelijk onvoldoende men-sen in de buurt en er wonen hier steeds meer starters die compleet langs elkaar heen leven. Sociale media kunnen mis-schien een goed middel zijn om mensen bij elkaar te brengen.’bezwaar gemaakt. Nu kon ik alleen nog

een lastminute-protestactie organise-ren, om in ieder geval het bestuur te la-ten weten dat dit niet zomaar kan. Maar hoe houd je zoiets tegen als je niet of on-duidelijk geïnformeerd wordt? Vroeger stonden kapaankondigingen nog in het buurtkrantje, maar dat is tegenwoordig niet meer zo.’

Drie tips om ontgroening te voorkomenOm te voorkomen dat elders hetzelfde gebeurt, heeft Cobie drie tips:

1. Probeer in contact te komen met je buren: zo hoor je eerder over voorgeno-men plannen.

Sluit je bijvoorbeeld aan bij sociale media groepen van betrokken buurtbewoners. Als je zelf iets hoort, deel het met de buurt!

2. Bedenk dat herinrichtingsplannen misschien ook over groen gaan, ook al wordt dat niet expliciet genoemd. ‘Plaat-sing nieuwe fietsrekken’ kan een verhul-lende omschrijving zijn van bomenkap.

3. Probeer groen hoger op de politieke agenda te krijgen, bijvoorbeeld door het raadslid van jouw politieke partij aan te schrijven.Zie voor meer tips de achterpagina

‘ontgroening’

Cobie op de inmiddels boomloze Ceintuurbaan

Kom op voor het groen in je buurt


voor gratis biologische bloemenzaden voor

Blije Bijen

Natuur&Milieumarkt ZuidZondag 24 april

Sarphatipark 11-16 uurHelp de bij Lever in bij de kraam van Natuur&Milieuteam Zuid dan krijg je een gratis zakje biologisch bloemenmengsel voor bijenbloemen! Een zakje per persoon. Op=Op.

Natuur&Milieuteam ZuidGerard Doustraat 1331073 VT Amsterdam020-400 45 03

[email protected]

@NMTzuidNatuur&Milieuteam Zuid

Wil je meer weten over duurzame en groene initiatieven in jouw buurt?

Wil je planten en zaden kopen, die goed zijn voor bijen en andere natuur?

Zoek je gratis snoei- en bloeiadvies of algemene informatie over een gevel-tuin, boomtuin of andere tuin?

Ben je in voor een gezellige dag met activiteiten voor jong en oud?

Vind jij dat Amsterdam Zuid groener en duurzamer kan?

Al jaren organiseert Natuur&Milieuteam Zuid de zogenoemde ‘geveltuinmarkten’. Omdat er steeds meer ruimte is voor andere soorten duurzame intiatieven, vonden we de naam niet meer de lading dekken. Sinds vorig jaar heet ons markt daarom de Natuur&Milieumarkt.

Dit jaar is het thema van de markt - net als dat van deze special: ‘Groen doen’. Het geheel wordt omlijst door gezellige live muziek, excursies in het park zoals een stads-safari met IVN en kinderactiviteiten. Op de stand van Natuur&Milieuteam Zuid kun je met de voucher op deze pagina een zakje bloemenzaad ophalen, die goed zijn voor bijen.

De laatste stand van zaken en achtergrondinformatie over onze standhouders vind je op nmtzuid.nl, hieronder alvast een impressie:

Planten, kruiden, bloemen:Hortus VU, Kwekerij de Ent, Kwekerij van Houtum, Ambachtelijke bamboe- en tuin-plantenkwekerij Wiering, Zorgboerderij Dijkgatshoeve, Wesenburg kruiden, Pluk Geluk

Groen doenNatuur is een feest (kinderactiviteit), Rood met zwarte stippen, Jizzbirding, Balkon-ton, Elise Groeneweg, IloveBeeing

Duurzame en groene initiatieven uit de buurt:Vrijwilligers Centrale Amsterdam, IVN Amsterdam, Stadshout, BUUV, Vrijwilligers Centrale Amsterdam, Open Tuinendag De Pijp, Ratatouille, Corina met portret-ten van kamerplanten, Toos Tuin, Connection Green, Stadsdorp De Pijp, Containing Mushrooms, Vondelpark Informatiepunt, Boekhandel Jimmink, Groen Gemaal

Kom Groen Doen op de Natuur&Milieu-markt

Kom Groen Doen zondag 24 april op de Natuur&Milieumarkt

De entree is gratis. De

markt is open van 11.00-16.00 uur.

Eerste hulp bij bomenkapWat kan je zelf doen om op te komen voor de bo-men in je buurt?

Tip: Wil je buurman meer licht in zijn tuin? Voor een kap of snoei van meer dan 20% is een kapvergunning nodig! Op amsterdam.nl/actueel/bekendmakin-gen/ staat of er een kapvergunning is aangevraagd. Abonneer je op nieuwe bekendmakingen in je postcode ge-bied of maak een rooster en kijk om de beurt met je buren.

Tip : Zie je de kapvergunning op tijd? Maak een afspraak om de vergun-ning in te zien bij de gemeente. Klopt de aanvraag wel en is deze volledig? Vraag een second opinion aan of ga in bezwaar!

Tip : Kennis is macht. Bomenridders.nl en bomenstichting.nl zijn goede bronnen van informatie. Natuur&Milieuteam Zuid organiseert regelmatig een opleiding tot bomenrid-der waar je alles leert over bomenwet-geving.

Tip : Wordt er onverhoeds toch een zaag in de boom gezet? Bel onmiddellijk 14 020 en vraag of er een vergunning is. Als dit niet het geval is, zeg dan dat het een handhavingsverzoek betreft en vraag of handhaving wil ko-men. Maak ook foto’s, dan heb je bewijs.

Tip : Blijf in gesprek met je buren. Op deze manier ben je snel op de hoogte als er iets mis is of kan je op tijd anderen mobiliseren. Samen ben je sterker! Als er echt gekapt of gesnoeid moet worden dan kan dit maar beter goed gebeuren en in overleg.

Natuur&Milieuteam Zuid Groen doen in de stad

Documents

Transcript of Natuur&Milieuteam Zuid Groen doen in de stad