Nationale Monumenten Estafette

WANDELROUTE

Nationale

Monumenten

Estafette

Stadhuis Gouda

ZATERDAG 14 MEI 2011

monumentenstad.nl

Stichting Open Monumentendag Gouda

Postbus 367 – 2800 aj Gouda

info@monumentenstad.nl

Open Monumentendag Goudawordt mede mogelijk gemaakt door:

• 2pk.nl Peterpaul Kloosterman ontwerp en typografie

• Alpha Makelaardij

• Bouw- en aannemersbedrijf Th.J. van Dijk

• Den Hoed Aannemers

• Dupree Makelaardij o.g.

• Edwin de Kemp, fotograaf

• Gemeente Gouda

• Houtman Aannemersbedrijf

• Iris Loonen, fotograaf

• Jos van Kersbergen, timmerwerk en restauratie

• Mozaïek Wonen

• Ontwikkelingsmaatschappij Bolwerk

• Punselie Biscuit House

• Unica Bodegraven B.V.

• Woonpartners Midden-Holland

De twaalfhoekige Jeruzalemkapel naast het weeshuis is uniek in zijn soort in Nederland. De Goudse priester Gijsbert Raet liet de kapel in 1504 op eigen kosten bouwen uit dankbaarheid voor zijn behouden terugkeer van een pelgrims-tocht naar Palestina. De vorm is afgeleid van de Heilig Grafkerk in Jeruzalem.

In het kleine plantsoen even verderop staat het Joodse Poortje. Tot 1976 was het de toegang tot de joodse begraafplaats elders in de

stad. Het is nu een monument ter nagedachte-nis aan de joodse Gouwenaars die in de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. (wilt u het VVV kantoor bezoeken, loop dan even door naar de Tiendeweg en dan rechtsaf ).

U gaat terug naar de Vroesentuin die u helemaal uitloopt met de kerk steeds aan uw linkerzijde.

Achter de kerk staan enkele aardige pandjes. Loop door tot de Kerksteeg en ga naar rechts. U bent weer op het marktplein waar deze wande-ling begon.

Er is nog veel meer te beleven en te genieten in Gouda. U kunt bijvoorbeeld het Ambachten-kwartier ontdekken. Schuin links tegenover de Kerksteeg ligt de winkelstraat De Korte Groe-nendaal. Loop deze straat in. Rechts ziet u een plattegrond van dit kwartier. Ga bij de eerste kruising rechtsaf. Dit is de Naaierstraat. Hier kunt u de ambachten van Gouda ontdekken. Van stroopwafels tot ambachtelijke chocolade, van kaas tot keramiek, van kaarsen tot wereldmode.

Wij hopen dat u een fijne dag in Gouda heeft beleefd en zien u graag terug op Open Monu-mentendag zaterdag 10 september a.s.. Het pro-gramma kunt u tegen die tijd vinden op www.monumentenstad.nl

VERVOLG WANDELROUTE

Verlaat het Stadhuis via de linker trap en maak een rondje om het stadhuis. Aan de zijgevel hangt een klokkenspel. Mechanische poppetjes beelden uit hoe Floris de Vijfde zijn kasteel verlaat om Gouda stadsrechten te schenken. Het balkonnetje eronder is de kaak. Hier werden mensen aan de kaak gesteld vanwege een kleine misdaad. Even verder aan de oostgevel bevindt zich het Coornhert monument. Deze Renaissancedenker en publicist overleed in 1590 in Gouda. Aan de achterzijde bevindt zich de burgerhal. Met de rug naar de burgerhal ziet u aan het marktplein onder andere de Waag en de oudste herberg van Nederland, de Zalm. Aan de westgevel is in 1948 een monument geplaatst, ter herinnering aan de Goudse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Sta aan de voorzijde van het stadhuis even stil bij het bordes uit 1603 gemaakt door Gregorius Cool. Hij reisde naar Bremen om persoonlijk de stenen te selecteren. De rekening werd betaald door het gilde van zakkendragers. Afgebeeld zijn twee atlanten met een draagkussen op het hoofd en forse leeuwen die de wapens van Gouda en Holland dragen. In de nissen staan beelden gemaakt rond 1950 in gotische stijl.

Met de voorgevel van het stadhuis in de rug gaat u links de Kerksteeg in en dan rechtsaf. U loopt rond de langste kerk van Nederland, de Sint Jan. Na een stadsbrand en blikseminslag kreeg de kerk in 1552 zijn huidige vorm en grootte. U kunt binnen de schitterende glas-in-loodramen bekijken, voor een groot deel gemaakt tussen 1555 en 1604 onder andere door de gebroeders Crabeth tussen aan het eind van de zestiende eeuw.

Aan de zuidzijde van de kerk ziet u rechts een klein poort-gebouw met vitrines van de archeologische vereniging Golda. U ziet er bodem-schatten die zijn opgegraven bij het Bolwerk aan de rand van het centrum waar een

parkeergarage en woningen worden gebouwd en de oude Gas- en Lichtfabriek een nieuwe be-stemming krijgt. Het watertje dat hier loopt was onderdeel van de oorspronkelijke verbinding tussen IJssel en Gouwe.

Het pandje ernaast is de werkplaats en studio van beeldend kunstenaar Arie Bouter.

De houten klokgevel van het Steenhouwershuis. is voorzien van voluten en werd rond 1800 gebouwd. Tot voor kort oefende steen-houwer Roodbol hier zijn ambacht uit. Nu is het de expositieruimte van Firma van Drie, de Goudse kunstenaarsvereniging.

De weg vervolgend ziet u het Lazaruspoortje dat hier in 1964 werd herbouwd met reliëfs die ooit andere gebouwen sierden. Het is nu de toegang tot museumgoudA. Aan de straatkant ziet u de melaatse Lazarus aan tafel bij de rijke vrek, afkomstig van het leprozenhuis. Aan de tuinzijde ziet u twee oude dames met het stadswapen; zij sierden ooit het oudenvrou-wenhuis. In de tuin ziet u meer gevelstenen en beelden. MuseumgoudA was oorspronkelijk het Catharinagasthuis waar passanten op kosten van de gemeente konden overnachten. Het gasthuis stamt uit de periode rond 1300. Het huidige complex bestaat uit het gasthuis, de kapel en voorbouw met regentenkamer.

Iets verder voorbij de kosterwoning is het Tapijthuis. Gouda had in de 17de en 18de eeuw veel tapijtweverijen. Toen de belangstelling voor wandtapijten afnam, veranderde de bestem-ming in bierbrouwerij. Nu vindt u hier de galerie en werkplaats van kunstenaar Menno Meyer en zetel van het Erasmus Genootschap Gouda.

Loopt u verder dan ziet u aan de linkerkant een kleine groene oase, de tuin van het Willem Vroesenhuys. In dit plantsoen staat rechts van het pad de drukker Gheraert Leeu. Hij was de eerste boekdrukker en uitgever van Gouda. Later verhuisde Leeu naar Antwerpen. Bij de kerk ziet u het borstbeeld van de beroemde humanist De-siderius Erasmus die zijn wortels in Gouda had. Het beeld is gemaakt door Hildo Krop en na veel omzwervingen om Gouda terecht gekomen.

Verlaat het parkje zoals u gekomen bent. Het witte pand aan de overkant van het pleintje is het Willem Vroesenhuys. De rijke Gouwenaar Willem Vroesen liet zijn eigen huis in 1555 inrichten als rusthuis voor oude mannen. In de negentiende eeuw werd de huidige witte gevel in empirestijl aangebracht. Ga rechtsaf de Spieringstraat in en volg de witte muur van het Vroesenhuis. Halverwege de gevelwand bevindt zich een origineel poortje. Onder de spreuk ‘Spartam nacti’ (aan jou viel Sparta ten deel, maak er iets moois van) ziet u oude mannen met een stok en regenten met een witte kraag. Loop naar het eind van het gebouw en dan door het poortje dat toegang geeft tot de binnentuin van het Vroesenhuis. Na het vertrek van de oude mannen in 1976 werd het complex verbouwd tot appartementen. Respecteer de privacy van de bewoners.

Loop terug door de Spieringstraat en u ziet rechts een indrukwekkende renaissance gevel uit 1642 met al weer een aardig poortje. Het reliëf met twee kinderen en het wapen van Gouda verwijst naar de oorspronke-lijke functie van het gebouw, het Weeshuis. Het wees-huisplein is in ieder jaarge-tijde een oase van rust in de drukke stad. (z.o.z.)

turfmarkt

vrouw

esteeg

hoge gouwe

lage gouwe

bolwerk

aaltje

bakstr

nonnen-

water

prins hendrikstraat

turfsingel

molenwerf

walestraat doelenstraat

peperstraat

RAAM

westhaven

oosthaven

nieuwe veerstalveerstal

markt

��������

�������������

nieuwemarkt

bogen

spiering

straatg

roen

eweg

geu

zenstra

at

lange tiendeweg

lange groenendaal

na

aierstra

at

nieuwe haven

regentess

eplants

oenkattensin

gel

fluw

elensin

gel

kleiw

eg

tuin

straat

Dit is een korte wandeling vanaf het stadhuis. U maakt

een rondje om de kerk. Bij de genoemde panden kunt

u meestal meer informatie krijgen. Uiteraard kunt u

onderweg ook nog binnen lopen bij het VVV kantoor.

ZATERDAG 14 MEI 2011