1

Elektrisch vervoer in parkeerbeleid Nationaal parkeercongres 2011

Van visie naar praktijk & van vragen naar antwoorden

2

E-vervoer en parkeren

Eerst wat vragen aan de zaal….

3

Opzet van deze sessie

1.  Elektrisch vervoer en parkeren anno 2011 – Jacky Lodewijks (Mobycon)

2.  Ervaringen vanuit Helmond – Daniel de Klein (gemeente Helmond)

3.  Ervaringen vanuit E-laad – Arjan Wargers (stichting E-laad)

4.  Lastige vraagstukken

5.  Vragen aan panel 6.  Afsluiting sessie

4

Elektrisch vervoer en parkeren anno 2011 Jacky Lodewijks, adviseur Mobycon

Een terugblik op 2010 en huidige problemen en oplossingen

5

Even voorstellen: Mobycon

Ongeveer 30 adviseurs Werkvelden: •  Verkeer

•  Vervoer

•  Mobiliteit Vestigingen: •  A’dam, Delft, Rosmalen, Zwolle

•  Projectkantoor Arnhem

•  Ruimte automotive campus Helmond

6

Terugblik op parkeercongres 2010

• Veel nieuwe ontwikkelingen, weinig praktijkervaring • Twee grote uitdagingen: de

batterijen en de oplaadpunten

!

7

Terugblik op parkeercongres 2010

Belangrijkste discussiepunt: Welke rol moet de overheid en gemeenten in het bijzonder innemen in de ontwikkeling van het elektrisch vervoer? •  Investeren of afwachten • Uitzonderingspositie of

gelijke behandeling • Voorbeeldrol of

risicodrager

8

PM. Foto kabels

Is dit het toekomstbeeld als de overheid afwacht....?

9

Veranderingen afgelopen jaar

• Huidig aantal oplaadpunten • E-laad: 634 en 207 gepland

• Naast E-laad ook nog andere aanbieders

• Ontwikkeling in voertuigen, komst van plug-in hybride voertuigen (Opel Ampera, Toyota Prius plug-in, Volvo V60) • Aantrekkelijke

belastingwetgeving voor zuinige voertuigen tot 2013. Vanaf 2014 naar verwachting alleen elektrische en hybride voertuigen belastingvrij

10

Veranderingen afgelopen jaar

11

Lastigheden en mogelijke oplossingen

• Wat moeten we als gemeente nou eigenlijk doen met die oplaadpunten?

!"##$%&'

!"##$%&'&"($)$*%+%,'

-(.%&'&"($)$*%+%,'

/,$.%+%,'

zodat deze passen in de openbare ruimte en bij de huisstijl van de gemeente. Figuur 5 gee! twee voorbeelden van verschillende typen laadpunten.

Figuur 5: voorbeelden van typen laadpunten

Er zijn verschillende leveranciers van laadpunten voor in de private en semi-publieke ruimte zoals MisterGreen, Reewoud, Alfen en EV-box. Daarnaast zijn er meerdere partijen die optreden als exploitant van publieke laadpunten en als laaddienstverlener10 naar EV-rijders, waaronder de energiemaatschappijen Eneco, Essent en Nuon.

Stichting e-laad.nlEen niet-commerciële partij is de Stichting e-laad.nl. Stichting e-laad.nl is een initiatief van de samenwerkende netbeheerders in Nederland. Het doel van de stichting is om EV te stimuleren en om informatie te verzamelen over het laadgedrag van EV rijders. Deze informatie is nodig om het e!ect van EV op het elektriciteitsnet te bepalen. Uitbreidingen en/of aanpassingen van het elektriciteitsnet kan nodig zijn. Hiervoor worden door Nederland maximaal 10.000 laadpunten in de openbare ruimte neergezet. In aanmerking voor een laadpunt komen gemeenten alsook partijen/particulieren die een elektrische auto aanscha!en. De stichting is in de opstartfase van EV nog laaddienstverlener. In de nabije toekomst zal de stichting gaan opereren als kenniscentrum van de netbeheerders en gemeenten helpen bij het realiseren van oplaadpunten. De rol van laaddienstverlener zal dan bij commerciële partijen worden ondergebracht.

Laadpalen zijn geschikt voor het opladen van alle elektrische auto’s, mits men beschikt over de juiste laadstekker. Om dit probleem op te lossen werken de Europese standaardisatie instituten aan een norm voor stekkers voor elektrische voertuigen. Het is de verwachting dat deze in 2011 o"cieel wordt vastgesteld.

5.1 Soorten laadinfrastructuurEr zijn verschillende soorten laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen. Deze verschillen in onder meer laadvermogen (en dus laadtijd), toepasbaarheid voor verschillende voertuigen en kosten. Achtereenvolgens wordt hier ingegaan op laadpalen, snelladen, inductief laden en accu wisselen. Het is goed mogelijk dat de verschillende soorten laadinfrastructuur in de toekomst naast elkaar bestaan.

5.1.1 LaadpalenHet gebruik van laadpalen voor normaal laden is momenteel de meest gangbare methode om elektrische voertuigen op te laden. Het is een goede oplossing om voertuigen die langere tijd stil staan op te laden. Het volledig opladen van de accu duurt nu vaak 6-8 uur, maar dit zal in de toekomst naar verwachting gehalveerd worden.

Figuur 4: toekomstschets van laadinfrastructuur in de openbare ruimte

Voor het gemak wordt hier gesproken over laadpalen, maar andere uiterlijke vormen zijn ook verkrijgbaar: van een eenvoudig kastje voor in de private of semi-publieke ruimte tot een robuust en geavanceerd systeem voor de openbare ruimte. Vaak kunnen deze bovendien worden ontworpen naar eigen eisen en wensen,

10 Een laaddienstverlener is een partij die EV-rijders de mogelijk biedt om gebruik te maken van laadinfrastructuur. Dit kan bijvoorbeeld door (tegen vergoeding) een pasje uit te geven, waarmee toegang tot de laadinfrastruc-tuur wordt verleend.

17 | WATT en hoe in elektrisch vervoer – de startgids voor gemeenten | Deel I: Introductie in EV | 5 EV-infrastructuur

12

Lastigheden en mogelijke oplossingen

zodat deze passen in de openbare ruimte en bij de huisstijl van de gemeente. Figuur 5 gee! twee voorbeelden van verschillende typen laadpunten.

Figuur 5: voorbeelden van typen laadpunten

Er zijn verschillende leveranciers van laadpunten voor in de private en semi-publieke ruimte zoals MisterGreen, Reewoud, Alfen en EV-box. Daarnaast zijn er meerdere partijen die optreden als exploitant van publieke laadpunten en als laaddienstverlener10 naar EV-rijders, waaronder de energiemaatschappijen Eneco, Essent en Nuon.

Stichting e-laad.nlEen niet-commerciële partij is de Stichting e-laad.nl. Stichting e-laad.nl is een initiatief van de samenwerkende netbeheerders in Nederland. Het doel van de stichting is om EV te stimuleren en om informatie te verzamelen over het laadgedrag van EV rijders. Deze informatie is nodig om het e!ect van EV op het elektriciteitsnet te bepalen. Uitbreidingen en/of aanpassingen van het elektriciteitsnet kan nodig zijn. Hiervoor worden door Nederland maximaal 10.000 laadpunten in de openbare ruimte neergezet. In aanmerking voor een laadpunt komen gemeenten alsook partijen/particulieren die een elektrische auto aanscha!en. De stichting is in de opstartfase van EV nog laaddienstverlener. In de nabije toekomst zal de stichting gaan opereren als kenniscentrum van de netbeheerders en gemeenten helpen bij het realiseren van oplaadpunten. De rol van laaddienstverlener zal dan bij commerciële partijen worden ondergebracht.

Laadpalen zijn geschikt voor het opladen van alle elektrische auto’s, mits men beschikt over de juiste laadstekker. Om dit probleem op te lossen werken de Europese standaardisatie instituten aan een norm voor stekkers voor elektrische voertuigen. Het is de verwachting dat deze in 2011 o"cieel wordt vastgesteld.

5.1 Soorten laadinfrastructuurEr zijn verschillende soorten laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen. Deze verschillen in onder meer laadvermogen (en dus laadtijd), toepasbaarheid voor verschillende voertuigen en kosten. Achtereenvolgens wordt hier ingegaan op laadpalen, snelladen, inductief laden en accu wisselen. Het is goed mogelijk dat de verschillende soorten laadinfrastructuur in de toekomst naast elkaar bestaan.

5.1.1 LaadpalenHet gebruik van laadpalen voor normaal laden is momenteel de meest gangbare methode om elektrische voertuigen op te laden. Het is een goede oplossing om voertuigen die langere tijd stil staan op te laden. Het volledig opladen van de accu duurt nu vaak 6-8 uur, maar dit zal in de toekomst naar verwachting gehalveerd worden.

Figuur 4: toekomstschets van laadinfrastructuur in de openbare ruimte

Voor het gemak wordt hier gesproken over laadpalen, maar andere uiterlijke vormen zijn ook verkrijgbaar: van een eenvoudig kastje voor in de private of semi-publieke ruimte tot een robuust en geavanceerd systeem voor de openbare ruimte. Vaak kunnen deze bovendien worden ontworpen naar eigen eisen en wensen,

10 Een laaddienstverlener is een partij die EV-rijders de mogelijk biedt om gebruik te maken van laadinfrastructuur. Dit kan bijvoorbeeld door (tegen vergoeding) een pasje uit te geven, waarmee toegang tot de laadinfrastruc-tuur wordt verleend.

17 | WATT en hoe in elektrisch vervoer – de startgids voor gemeenten | Deel I: Introductie in EV | 5 EV-infrastructuur

Beleidskeuzes oplaadpunten Gilze - Rijen

Mobycon pagina 11

4 Uitvoerplan

4.1 Passief faciliteren als beleid voor de komende periode

Het college heeft 31 augustus gekozen als beleidslijn “passief faciliteren” te volgen rondom oplaadpunten voor elektrisch vervoer. Dit scenario is in paragraaf 3.3 beschreven. De plan-horizon voor deze beleidslijn ligt op 3 tot 5 jaar. Gezien de dynamische en nieuwe ontwikke-ling is het echter wel verstandig tussentijds te evalueren. Hieronder zijn de belangrijkste kernpunten van deze beleidslijn nogmaals weergegeven.

Verkeerskundig Laadpunten op bestemmingslocaties: • Bij voorkeur op locatie met een (boven)regionale functie geschikt

voor langparkeerders. • Bijhorende parkeerplaats aangeduid met bord E4 plus onderbord

“opladen elektrisch voertuig”. Laadpunten op herkomst locaties 2 mogelijkheden: • Indien geen sprake is van hoge parkeerdruk maximaal 1 gereser-

veerde parkeerplaats per huishouden, toepassing bord E9 plus on-derbord met kenteken. Gebruiker betaalt jaarlijkse kosten voor ver-gunning afgifte.

• Indien wel sprake is van hoge parkeerdruk een algemene parkeer-plaats op locatie aan rand van de wijk met bord E4 plus onderbord “opladen elektrisch voertuig”.

Technisch • Oplaadpunten moeten voldoen aan algemene veiligheidseisen. in-ternationale normen IEC 61851-1 en IEC 62196-1, CE certificering en/of gekeurd door keuringsinstanties.

Organisatie • De gemeente is geen eigenaar van oplaadpunten en heeft geen ver-antwoordelijkheid voor beheer en onderhoud.

• De gemeente geeft toestemming (of een concessie) om een oplaad-punt te plaatsen. Door middel van recht van opstal behoudt de ge-meente eigendom van de grond en geeft de exploitant het recht de grond gedurende de contacttermijn te gebruiken.

Financieel • De gemeente draagt niet financieel bij in de realisatie van oplaad-punten.

• Voor afgifte van een kenteken gebonden parkeervergunning voor parkeerplaats bij oplaadpunt worden kosten gehanteerd.

Communicatie • Ten behoeve van de communicatie wordt de gemeentelijke website gebruik om over oplaadpunten te communiceren en naar aanbieders te verwijzen.

13

Lastigheden en mogelijke oplossingen

Waar plaats ik oplaadpunten in de openbare ruimte?

• Zijn er aanvragen vanuit bewoners? -> op herkomstlocatie waar oplossing op eigen terrein niet mogelijk is • Anders op bestemmingslocatie:

• Geschikt voor langparkeren • Met (boven)regionale functie

• Combinatie van herkomst en bestemming

14

Lastigheden en mogelijke oplossingen

Welke bebording pas ik toe ten behoeve van de parkeerplaats

• Kentekengebonden op herkomstlocatie -> E9 + onderbord met kenteken • Op bestemmingslocaties en

algemeen op herkomstlocaties -> E4 + onderbord met doel “opladen elektrische voertuigen” • Bord E8 voor elektrische

voertuigen -> niet handhaafbaar

Tabel 6: Inrichting parkeerplaatsen voor elektrische voertuigen en toe te passen verkeersbord

Het verkeersbord E8 – “parkeergelegenheid alleen bestemd voor de voertuigcategorie of groep voertuigen die op het bord is aangege-ven” – is een afgeleide van het verkeersbord E4. Bij het E8-bord is de voertuigcategorie op het P-bord zelf aangegeven. Echter, deze E8-borden dienen te worden vastgelegd in het RVV 1990 alvorens aan dit bord een parkeerverbod voor voertuigen uit een andere voertuigcategorie is gekoppeld. Momenteel is er geen E8-bord voor elektrische voertuigen vastgelegd in het RVV 1990 en het traject hiervoor is ook nog niet gestart. Dit traject duurt minimaal 9 maanden en wijzigingen worden elk jaar alleen op 1 januari en 1 juli doorgevoerd. Figuur 14 toont een voorbeeldvariant van een E8-bord voor elektrische voertuigen. Een dergelijk E8-bord voor elektrische voertuigen is we!elijk gezien dus nog niet te handhaven.

Gemaakt door R. Wennink :

Bestandsnaam RW-2010-150:

Ten behoeve van st. E-laad:

Kleur tekst/figuraties zwart:

Kleur fond wit :

Lettertype + hoogte Meta Bold :

Datum 04-08-2010 :

Maten bord 200x350 :

Versie :

Maten in mm :

Opmerkingen :

Figuur 14: voorbeeld van een nog niet handhaa!aar E8-bord voor elektrische voertuigen

Inrichting parkeerplaats Toepassing verkeersbord VoorbeeldParkeerplaats speci!ek voor elektrische voertuigen

E"-bord (vierkant blauw bord met wi#e P) + onderbord met omschrijving en/of symbool van de voertuigcategorie (het moet voldoende duidelijk zijn welke voertuigen tot de categorie elektrische voertuigen behoren), bijvoorbeeld de tekst ‘uitsluitend elektrische voertuigen’

E"-bord

Parkeerplaats voor een speci!ek doel zoals het laden van elektrische voertuigen

E"-bord + onderbord met daarop het doel van het parkeren, bijvoorbeeld de tekst ‘opladen elektrische voertuigen’ E"-bord + onderbord

Reservering parkeerplaats voor een speci!ek elektrisch voertuig

E$-bord (parkeergelegenheid alleen bestemd voor vergunninghouders) + onderbord met kenteken E$-bord

8.2.2 Herkenbaarheid elektrische voertuigen en handhavingVoor de handhaving van parkeerbeleid met betrekking tot elektrische voertuigen is naast een verkeersbord zoals vastgelegd in het RVV 1990 van belang dat geparkeerde elektrische voertuigen als zodanig te herkennen zijn.

Hiervoor kan men gebruikmaken van het kentekenregister van de RDW waarin het brandsto"ype van een voertuig staat vermeld. Elektrische auto’s worden hierin gekenmerkt met een ‘E’ van elektrisch. Echter, dit kan een probleem vormen bij het onderscheid tussen de hybride Toyota Prius en de plug-in hybride Toyota Prius. Beide auto’s zullen immers geregistreerd staan met zowel een ‘B’ (benzine) als een ‘E’ (elektrisch), terwijl alleen de plug-in hybride auto kan opladen bij een oplaadpunt. Voor een correcte hand-having zouden deze auto’s visueel te onderscheiden moeten zijn.

Uitsluitend elektrische voertuigen

34 | WATT en hoe in elektrisch vervoer – de startgids voor gemeenten | Deel II: Aan de slag met EV | 8 EV-infrastructuur en parkeren

Tabel 6: Inrichting parkeerplaatsen voor elektrische voertuigen en toe te passen verkeersbord

Het verkeersbord E8 – “parkeergelegenheid alleen bestemd voor de voertuigcategorie of groep voertuigen die op het bord is aangege-ven” – is een afgeleide van het verkeersbord E4. Bij het E8-bord is de voertuigcategorie op het P-bord zelf aangegeven. Echter, deze E8-borden dienen te worden vastgelegd in het RVV 1990 alvorens aan dit bord een parkeerverbod voor voertuigen uit een andere voertuigcategorie is gekoppeld. Momenteel is er geen E8-bord voor elektrische voertuigen vastgelegd in het RVV 1990 en het traject hiervoor is ook nog niet gestart. Dit traject duurt minimaal 9 maanden en wijzigingen worden elk jaar alleen op 1 januari en 1 juli doorgevoerd. Figuur 14 toont een voorbeeldvariant van een E8-bord voor elektrische voertuigen. Een dergelijk E8-bord voor elektrische voertuigen is we!elijk gezien dus nog niet te handhaven.

Gemaakt door R. Wennink :

Bestandsnaam RW-2010-150:

Ten behoeve van st. E-laad:

Kleur tekst/figuraties zwart:

Kleur fond wit :

Lettertype + hoogte Meta Bold :

Datum 04-08-2010 :

Maten bord 200x350 :

Versie :

Maten in mm :

Opmerkingen :

Figuur 14: voorbeeld van een nog niet handhaa!aar E8-bord voor elektrische voertuigen

Inrichting parkeerplaats Toepassing verkeersbord VoorbeeldParkeerplaats speci!ek voor elektrische voertuigen

E"-bord (vierkant blauw bord met wi#e P) + onderbord met omschrijving en/of symbool van de voertuigcategorie (het moet voldoende duidelijk zijn welke voertuigen tot de categorie elektrische voertuigen behoren), bijvoorbeeld de tekst ‘uitsluitend elektrische voertuigen’

E"-bord

Parkeerplaats voor een speci!ek doel zoals het laden van elektrische voertuigen

E"-bord + onderbord met daarop het doel van het parkeren, bijvoorbeeld de tekst ‘opladen elektrische voertuigen’ E"-bord + onderbord

Reservering parkeerplaats voor een speci!ek elektrisch voertuig

E$-bord (parkeergelegenheid alleen bestemd voor vergunninghouders) + onderbord met kenteken E$-bord

8.2.2 Herkenbaarheid elektrische voertuigen en handhavingVoor de handhaving van parkeerbeleid met betrekking tot elektrische voertuigen is naast een verkeersbord zoals vastgelegd in het RVV 1990 van belang dat geparkeerde elektrische voertuigen als zodanig te herkennen zijn.

Hiervoor kan men gebruikmaken van het kentekenregister van de RDW waarin het brandsto"ype van een voertuig staat vermeld. Elektrische auto’s worden hierin gekenmerkt met een ‘E’ van elektrisch. Echter, dit kan een probleem vormen bij het onderscheid tussen de hybride Toyota Prius en de plug-in hybride Toyota Prius. Beide auto’s zullen immers geregistreerd staan met zowel een ‘B’ (benzine) als een ‘E’ (elektrisch), terwijl alleen de plug-in hybride auto kan opladen bij een oplaadpunt. Voor een correcte hand-having zouden deze auto’s visueel te onderscheiden moeten zijn.

Uitsluitend elektrische voertuigen

34 | WATT en hoe in elektrisch vervoer – de startgids voor gemeenten | Deel II: Aan de slag met EV | 8 EV-infrastructuur en parkeren

15

Stelling 1

• De gemeente heeft de plicht om oplaadpunten inclusief parkeerplaats in de openbare ruimte te faciliteren…

"Plug-in hybriderijder": Ik woon in een tussenwoning en heb geen eigen oprit; ook ik moet toch mijn milieuvriendelijke auto op kunnen laden…

16

Stelling 2

• Bij een oplaadpunt bij woningen hoort een individuele kentekengebonden parkeerplaats…

“Henk en Ingrid”: Heeft die “hippie” met z’n Prius een eigen parkeerplek gekregen, net op de plek waar ik altijd mijn busje neerzet...

17

Stelling 3

• Oplaadpunten op een bestemmingslocatie hebben alleen nut op een locatie voor langparkeren met een bovenregionale functie…

“Wethouder”: Met een oplaadpunt voor het gemeentehuis maken we ons groene beleid zichtbaar…

“Plug-in hybriderijder”: Ik had graag mijn auto opgeladen op het P+R-terrein bij het station…

18

Stelling 4

• Het is niet erg als er in de opstartfase geen gebruik van het oplaadpunt wordt gemaakt…

“Beleidsmedewerker verkeer”: Dat oplaadpunt wordt door niemand gebruikt maar iedereen klaagt bij mij dat het parkeerterrein uit zijn voegen barst...

19

Stelling 5

• Gratis parkeren bij oplaadpunten zorgt voor een extra stimulans om elektrisch te gaan rijden…

“Parkeermanager van de gemeente”: Gratis oplaadpunten zorgt voor inkomstenderving! Groen beleid is leuk, maar moet geen gat in mijn parkeerexploitatie betekenen…