Nationaal Landschap Laag Holland in ontwikkelingPeter Hoogervorst

15 februari 2011

Kernkwaliteiten

• Openheid van het landschap

• Rijkdom aan weide- en moerasvogels

• Oude geometrische inrichtingspatroon in de

droogmakerijen

• (Dikke) veenpakketten

• Middeleeuwse strokenverkaveling en historische

watergangen in het veenweidegebied

• Groot aantal archeologische locaties

• Karakteristieke dijk- en lintdorpen

Behoud kernkwaliteiten vraagt dynamiek

• Behoud en ontwikkeling rendabele landbouw

•Veiligstellen gebieden met bijzondere waarden

(Natura 2000)

•Het verkrijgen van een robuust watersysteem met

een goede waterkwaliteit

• Bevorderen toegankelijkheid voor recreatie en

toerisme

• Communicatie / vergroten naamsbekendheid

Spanning op doelen

• Openheid, weidevogels, agrarische activiteit

• Tegengaan bodemdaling, klimaat, moeras

• € 10 - € 15 miljoen jaarlijks tekort voor het beheer

• Trits functie – inrichting – beheer niet op orde

Spanning in het landschap

• Pitrusterreinen, groei van jonge bomen, suboptimaal bemesten en maaien, geen afvoer van riet, achterstand in baggeren, afkalvende kaden

• Particulier grondgebruik – geen onderhoud

• Vergrijzing boerenstand – 73 % geen opvolger

• Paarden in plaats van koeien

Openheid en weidevogels onder druk

Spanning op geld

• Overheid investeert jaarlijks ten minste € 25 miljoen in Laag Holland

• Nodig: tenminste € 34 miljoen

• Vergelijk: Omzet veehouderij € 75 miljoen

• Overheid heel dominant, maar…

geen structureel geld

schatkist is leeg

beheersvraagstuk wordt steeds groter

• Hoe verder?

Geld

Jaarlijks:

• €10 miljoen landbouw (GLB)

• € 3,2 miljoen agrarisch en particulier natuurbeheer

• € 8,8 miljoen investeringen en aanjaaggeld

• € 3 miljoen via recreatieschappen

Totaal: € 25 miljoen per jaar

Vergelijk omzet landbouw: € 105 miljoen,

waarvan € 75 miljoen veehouderij

KansenGemeenschappelijk landbouwbeleid omvormen

Betaling voor natuurlijke/bestuurlijke handicaps in maatschappelijk waardevolle (landbouw)gebieden

• Collectief: Landschapspremie Nationaal Landschap/Natura 2000

• Individueel: Groenblauwe diensten

Scenario 1

Een mix van:

• Laat duizend bloemen bloeien

• We doen wat we kunnen, maar kunnen niet alles

• Pappen en nathouden, weinig regie op het totaal

Scenario’s

Scenario 2: meer geld uit GLB

• Behoud kernkwaliteiten optimaal geborgd

• Financiën beheer toereikend

• Veehouderij krijgt betaald voor diensten en is vitaal

• Beperkte inzet op klimaat en bodemdaling

• Huidig landschap heeft continuïteit tot het veen verdwenen is. Duurzaamheid niet geborgd

• Geleidelijk andere landschapstypen door verdwijning veenpakket

Scenario’s

Scenario 3: Terugtredende overheid, geen geld

• Alleen met particulier geld wordt nog geïnvesteerd in kernkwaliteiten

• Veehouderij kiest scherp voor schaalvergroting of verbreding. Landschapsdoelen hebben lage prioriteit

• Behoud openheid en weidevogels niet geborgd

• Beperkte inzet op klimaat en bodemdaling

• Geen continuïteit en duurzaamheid huidig landschap

• Er ontstaan snel andere landschapstypen

Scenario’s

Scenario 4: Regie op lange termijndoelen

• Transformatie naar rietland en moerasbos

• Overheid financiert en faciliteert transitie; Geen inzet van geld meer op huidige kernkwaliteiten

• Veehouderij wordt uitgekocht of verplaatst naar hogere gebieden of gebieden waar het veen al op is

• Overheid dominant

• Er ontstaan versneld andere landschapstypen

Keuzes maken

• Bestuurders…..moeten keuzes gaan maken

• Allereerst MKBA en beelkwaliteitsplan opstellen

• Een daarna per deelgebied……… de knoop doorhakken

Wat gaat het worden ??

• Met of zonder beleid: autonome ontwikkeling gaat gewoon door

• Natte gebieden worden natuurgebieden

• Landbouwgebieden worden grootschaliger

• GLB mooie kans nu, op lange termijn financieel onhoudbaar

• Misschien reëel zijn – versnelde transformatie

met minder overheidsgeld