Nachtdienst, ofwel werken zonder zombie te worden

nummer 1 jaargang 10 februari 2012

Hèt tijdschrift voor de operator en technisch vakman

Onderzoek Platform:

Nachtdienst, ofwel werken zonder zombie te worden

Verder in dit nummer:

Veilig werken bij Xella

Zo maakt Draka een kabel

... en Van de Leur een vlaai

Gedrag effectief beïnvloeden

VAPRO fietskleding

Doe mee: Enquête flexibel

roosteren

Hét tijdschrift voor de operator en technisch vakman, is een uitgave van de VAPRO groep.

VAPRO groepPostbus 240902490 AB Den HaagT 070 - 337 83 00F 070 - 320 51 86E [email protected] www.vapro.nl

RedactieHerbert Boland, Tycho van den Born, Hanneke van Gaans, Marvin Moentadj, Kees Noort, Marion Reerds, Marjolein Veeninga, Sonja van Venrooij.

VormgevingBeeldvorm, Pijnacker

Foto omslagLourens Smak

DrukkerijVeldwijk-Van Loon Grafische bedrijven

Verschijning6 keer per jaar

VerspreidingDit tijdschrift wordt gratis verspreid onder leden van het Platform voor Operators, operators en operators in opleiding, ploegchefs, productie chefs, praktijk-begeleiders, praktijkopleiders en verantwoordelijken voor opleidingen binnen bedrijven in de (proces-)industrie.Wie kan aantonen tot de doel-groep te behoren kan zich als abonnee aanmelden [email protected]

AdvertentiesMooijman Marketing & SalesT 070 - 323 40 70E [email protected]

AdreswijzigingenAdreswijzigingen kunnen onder vermelding van onder-werp (adreswijziging VAPRO) via e-mail([email protected]) worden doorgegeven.

ProductieBeatrijs Media GroepT 076 - 530 90 31E [email protected]

ISSN 1878-8033

© Copyright 2011Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overge-nomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie van VAPRO is een onafhankelijk opererend orgaan. Meningen en opinies in het blad geven niet noodzakelijkerwijs de standpunten weer van de bestuurlijke organisaties vertegenwoordigd in de VAPRO groep noch die van de redactie.

10Egmond: heerlijk op het strand, zwaar in de duinen

De PWN Egmond Halve Marathon beleefde op zondag 8 januari haar veertigjarig jubileum. VAPRO was erbij met drie teams.

12Werken zonder zombie te wordenUit onderzoek blijkt dat de kans op een ongeval tijdens de avond- en nachtdienst flink hoger is. Voel jij je na de nachtdienst als iemand die met een flinke slok op achter het stuur kruipt? Operators vertellen erva-ringen en geven tips over de nachtdienst.

Enquête: ploegendienst draaien en toch een teamsport beoefenen?Doe mee aan het onderzoek naar aantrekkelijk flexibel roosteren.

20Gedrag effectief beïnvloedenAls ik het gedrag van mede-werkers of collega’s ten aanzien van veiligheid wil veranderen, hoe pak ik dat dan aan? Hoe zorg ik er voor dat mijn mensen zich veiliger gaan gedragen? Dirk legt het uit.

18Proces in het zonnetjeVan deeg naar vlaaiEen eersteklas banketbakkersproduct in grote hoeveelheden maken, kan dat wel? Van de Leur in Bolsward laat het zien.

Inhoud

23

26

vapro nummer 1 februari 2012 3

Column

Moordwapen“Ik ben zeer tevreden over jullie groep”, zei instructeur Henk. “In de vorige ben ik negen keer doodgereden en in die van jul-lie maar twee keer”. Het cynisme droop er vanaf. Het praktische gedeelte van de herhalingscursus voor de vorkheftruck zat er weer op.Het is en blijft een moordwapen! Dit was het centrale thema tijdens de sessie die eerder in de kantine werd gehouden. Henk had verhalen uit de praktijk verteld. Over kapot gereden enkels, verbrijzelde scheenbenen, verpulverde knieschijven en zo.Hij had er nog een flinke schep bovenop gedaan. Over een geval dat in een horrorfilm niet zou misstaan. Zijn boodschap was ronduit helder. Operators zijn de bestuurders van een (ver)voertuig, dat dan wel niet hard gaat, maar zeker niet minder gevaarlijk is. En Henk kan het weten. In het verleden had hij zelf iets meegemaakt met een heftruck dat z’n leven ingrijpend heeft veranderd. Hij doceerde met een flinke portie zelfkennis.Je denkt er eigenlijk nooit zo over na, maar ik besef opeens dat ik jaarlijks qua tijd (niet kilometers) meer op een heftruck zit dan achter het stuur van een auto. Vele malen per dag haal of breng ik grondstoffen. Daarbij kom ik veel obstakels en personen tegen. De kans dat er wat fout gaat is ronduit groot.Je kent intussen de zaken die de veiligheid verhogen. Al rij je maar een paar meter, de veiligheidsriem om. Bij elke onover-zichtelijke situatie de claxon laten schallen. Bij het achteruitrijden altijd omkijken, al is de afstand bijna nihil. Nooit vooruit rijden als je door de lading onvoldoende zicht hebt. Het is er door de jaren heen al aardig ingesleten. Maar je bent een mens en door omstandigheden gebeurt het toch wel eens dat je een steekje laat vallen.Gelukkig hebben deze situaties meestal geen gevolgen, maar de wet van Murphy ligt altijd op de loer. Daarom is het goed dat operators eens in de paar jaar weer met de neus op de feiten worden gedrukt. Dan komt Henk of een van z’n collega’s (bloe-derige) verhaaltjes vertellen. Dit niet voor het slapen gaan, maar om er voor te zorgen dat je ogen geopend blijven.

Jolmer Winkel, operator, dewinkelhaak.blogspot.com

Wil je ook een keer een bijdrage aanleveren voor de column in dit blad?

Neem dan contact op met [email protected].

En verder

3 Column

5,7 Nieuws

8 VAPRO Platform

29 Trainingskalender

31 Training in the spotlight

32 Puzzel en raadplaat

16Xella Meppel bouwt met VVI aan veilige werkomgevingJan Steenbergen en collega’s dompe-len zich onder in VCA en VAPRO-VVI. VVI is een speciale veiligheidscursus gericht op de industrie met veel aan-dacht voor gedrag. Jan legt ons uit wat bij dit veiligheidstraject allemaal komt kijken.

Zo werkt dat!Zo maakt Draka een kabelDeze keer in de rubriek Zo werkt dat! het proces van koper tot stroom-kabel.

24Doe nu maar weer gewoon? Doe eens anders!Als je blijft denken wat je altijd dacht, blijf je doen wat je altijd deed en krijg je wat je altijd kreeg. Dit artikel gaat over trainingen die om een gedragsverandering vragen. Hoe vergroot je de effec-tiviteit hiervan? Consultant Michel Koppenaal legt het uit.

Ben je net iets scherper dan de rest, gemotiveerd, heb je ervaring en de juiste papieren? Dan doe je zaken met Pro Industry. Wij hebben kennis van de actuele vacatures met uitzicht op een vast dienstverband.

www.proindustry.nl

DIRECT WERKIN PROCESTECHNIEK

GOED VOOR JE CV. DAT GARANDEREN WIJ

1108689_PRI_adv Vapo magazine A4.indd 1 15-08-2011 12:14:32


Kom zondag 6 mei naar

Tilburg en beleef met leden

van het Platform voor

operators het gezelligste

sportfeest van Brabant.

Het Rondje Tilburg is een

sportevenement waaraan

iedereen kan deelnemen.

VAPRO samen met leden van

het Platform voor operators

zoveel mogelijk geld

inzamelen voor de Stichting

Spieren voor Spieren.

Rondje Tilburg biedt VAPRO meer dan een sportief en gezellig evenement. Het is een unieke mogelijkheid om ons te presenteren in Tilburg en regio. Daarnaast is het een sportieve uitdaging, er is competitie tussen bedrijven, het is goed voor de teambuilding, doorzettingsvermogen en motivatie. En we helpen een goed doel, niet te vergeten.

We willen graag aan dit gezel-lige sportfeest meedoen met één of meerdere teams. We nodigen je graag uit samen met ons deel

te nemen. We kunnen VAPRO-businessteams inschrijven voor de volgende disciplines:

■ Hardlopen 10 km en 21.1 km met tijdregistratie

■ Toerfietsen 70 km, 100 km en 150 km

■ Mountainbiken 40 km en 55 km

Deelname aan een businessteam is gratis en je geniet bovendien van veel extra’s. Schrijf je, uiterlijk vóór 31 maart, in via www.vapro.nl/evenementen. Wil je meer weten over het evenement, kijk dan op www.rondjetilburg.nl. ■

VAPRO fietskledingSpeciaal voor leden van het

Platform voor operators

heeft VAPRO een fietstenue

ontwikkeld.

Het materiaal is van het merk Bioracer en van zeer goede kwaliteit. Als je vòòr 1 april bestelt, dan fiets je deze zomer nog in de mooie blauw/witte VAPRO-kleuren.

Kijk op de site voor de voorwaarden en bestel dit unieke fietstenue: www.vapro.nl/fietskleding. ■

Rondje Tilburg voor leden Platform

VAPRO sponsort Spieren voor spieren

Nieuws

6 vapro nummer 1 februari 2012

Operator aan het woordOok in 2011 is de operator veelvul-dig aan het woord geweest, vaak naar aanleiding van een stelling in de nieuwsbrief en social media. Zo ook bij de veiligheidscam-pagne die VAPRO aan het begin van 2011 heeft gevoerd onder bedrijven. We hebben bedrijven de ongezouten mening van operators voorgelegd om hen de ogen te openen (anoniem natuurlijk). Er is natuurlijk veel meer besproken in 2011. Bekijk de digitale VAPRO magazines op vapro.nl/operator voor het hele overzicht.

■ Hoe veilig werken we? ■ Leercultuur binnen bedrijven ■ De ontwikkeling van het beroep ■ Procedures of zelf nadenken ■ Communicatie op de werkvloer ■ Is startniveau 4 een reële eis? ■ En nog veel meer... ■

Ledenacties en evenementenHalve marathon van Egmond in 2011Ook in 2011 heeft VAPRO deel-genomen aan de halve mara-

thon van Egmond met een team bestaande uit Platformleden en VAPRO-medewerkers. Ondanks de lastige omstandigheden heeft het VAPRO-team zeer scherpe tijden neergezet en is twaalfde is gewor-den in de business-loop.

Wat hebben we in 2011 gedaan?Groeispurt VAPRO platform voor Operators in 2011

Platform

Het VAPRO Platform voor Operators heeft in 2011 een flinke groeispurt gemaakt.

We hebben een heleboel nieuwe leden mogen verwelkomen, leuke

dingen gedaan en samen veel geleerd. We blikken daarom met plezier

terug op vorig jaar. Ook kijken we vooruit wat dit jaar brengt,

want er gaat natuurlijk weer veel gebeuren.

Nummer 1 Februari 2011


Veiligheid:‘Denk vooruit als bij schaken’

VAPRO 55 jaar: Hoe is het operator-vak veranderd?


Nummer 2 Jaargang 10 April 2011


Uitkomst enquête Operator door de jaren heen

VAPRO 55 jaar: Alle opleidingen op een rij


nummer 3 jaargang 10 juni 2011


Enquête en interviews Een nieuwe baan

Eerste landelijke operatordagkijk op pagina 5

Dubbeldik

zomernummer!


nummer 4 jaargang 10 september 2011


Van functionerings - gespreknaar nieuw diploma

Noteer: 6 oktober, Noteer: 6 oktober, Noteer:eerste landelijke operatordag!vapro.nl/operatordag


nummer 5 jaargang 10 november 2011


Is startniveau 4 een reële eis?

nummer 6 jaargang 10 december 2011


Uitdaging:Procedure volgen én zelf nadenken

Verder in dit nummer:

Communiceren kan veel beter

Proces in het zonnetje

Groen gras bij Tejin Aramid

Studeren bij Forbo Eurocol

Fouten maken mag

Grote VAPRO

operator

eindejaarsquiz!


VAPRO KartkampioenschapHet VAPRO Platform voor Opera-tors organiseerde ook in 2011 het VAPRO Kartkampioenschap. Deze keer uitgebreider dan voorheen: er zijn drie regionale kampioen-schappen geweest en een lande-lijke finale tijdens de operatordag.

Hogerop met VAPRO!Bij een heldere avond, op de langste dag van het jaar, hebben enkele gelukkige operators met VAPRO het luchtruim gekozen. Tijdens de vaart, zo noemen de

ballonprofs een vlucht, is het stil. Genieten van het uitzicht staat

voorop, maar wel als Japanners alles op de foto zetten!

VAPRO Operatordag 2011Voor het eerst in het 55-jarige bestaan van VAPRO was er een speciale dag voor de operator georganiseerd. Deze dag vormde bovendien de afsluiting van de regionale kartkampioenschappen, die op drie locaties eerder dit jaar waren verreden. ■

Wat hebben we in 2011 gedaan?Groeispurt VAPRO platform voor Operators in 2011

VAPRO Platform voor OperatorsBen jij operator? Meld je dan nu gratis en vrijblijvend aan bij het VAPRO Platform voor Operators.

Iedereen die nu lid wordt krijgt een gratis VAPRO welkomstgeschenk! Het VAPRO Platform voor Ope-rators is een initiatief van VAPRO en is bedoeld om jou en alle andere operators op de hoogte te houden van de ontwikkelingen binnen je vakgebied.

Wat zijn je voordelen?Teveel om op te noemen!Kortingen op onder andere slipcursussen, Ferrari rijden, ongevallensimulatie, magazi-nes enzovoort.

■ Ontvang tips over studeren, veilig werken, carrièreplanning en salaris.

■ Ontvang gratis VAPRO nieuwsbrieven en het tijdschrift VAPRO

■ Deelname aan acties en evenementen voor leden.

Meld je aan!

Wacht niet. Meld je nu meteen aan en ontvang het gratis welkomstgeschenk! Ga naar VAPRO.nl/operator.

Wat gaan we in 2012 doen?We zijn het jaar goed begon-nen met de halve marathon van Egmond en natuurlijk dit mooie magazine boordevol informatie voor operators.

Dit jaar willen we veel ener-gie steken in een nog gro-tere opzet van de landelijke operatordag.

Ook hebben we een hele reeks sportevenementen voor jou op het oog. Daar-naast willen we flink uitpak-ken tijdens de Olympische Spelen en het EK.

VAPRO zal ook dit jaar prijs-vragen uitschrijven. En we willen beginnen met testjes van interactieve spellen op onze website.

Kortom, het wordt dit jaar weer een feestje!

Wil je met ons meepra-ten en ideeën voor en met het Platform verder invul-ling geven? Meld je dan aan voor de Ledenraad! Informatie of aanmelden? Stuur een bericht naar [email protected]

In de zomer van 2011 heeft VAPRO een grote informatiecampagne gehouden over het opleiden van operators. De procesindustrie is volop in beweging. Verdere pro-fessionalisering, hogere veilig-

heidsnormen en extra zekerheid over het rendement van operators staan hoog op de agenda. Het is voor bedrijven dan ook belangrijk om te blijven investeren in opera-tors. ■

Campagne: Redenen om niet stil te staan


Kortingen op pretparken!

Win een meet & greet met Jan Lammers!

facebook.com/VAPROPlatform

Win een limousine-rit!

Ledenacties in 2011

Platform

ZEOLYST C.V.


Al met al was het een hele mooie maar zware halve marathon. Voor VAPRO was het een uitdaging om er aan deel te nemen. Net als vorig jaar, stonden ook deze keer leden van het VAPRO Platform

voor operators weer met grote getale aan de start. We zagen operators van onder andere Enci IJmuiden, ADM Cocoa, AEB, Akzo Nobel Car Refinishes, Cargill, Arkema Vlissingen, Sonneborn, Indorama, Enci Maastricht en Akzo Nobel Cellulosic Specialties. Ook liep er een aantal VAPRO mede-werkers mee.

Drie teamsWe waren vertegenwoordigd met één wedstrijdteam en twee recre-antenteams. Om half een vertrok-ken de duizenden lopers vanaf de boulevard. Eerst een rondje door Egmond, vervolgens het strand op en dan via de duinen terug. Alle VAPRO-lopers hebben de tocht goed uitgelopen en waren er zeer te spreken over, ook over de orga-nisatie. De snelste VAPRO-loper maakte een tijd van 1:34:48. Het VAPRO-wedstrijdteam eindigde op een mooie negentiende plaats.

Dankjewel!Aan de deelnemende operators onze welgemeende dank voor jullie inzet en gezelligheid. Je kunt weer topfit de ploegendienst in!

Egmond: ‘Heerlijk op het strand, zwaar in de duinen’De PWN Egmond Halve Marathon beleefde op zondag 8 januari haar veertigjarig jubileum. Het werd een

prachtige editie met snelle tijden voor de profs, dankzij het harde strand en de noordwestenwind. Ook aan

de 12.500 recreanten gaf de wind een extra zetje in de rug, wat een aangename bijkomstigheid was op het

strand. Daartegen was het afzien in de duinen. VAPRO was erbij met drie teams.

Platform


De volgende PWN Egmond Halve Marathon vindt plaats op zondag 13 januari 2013. Noteer het vast, want we zullen weer van de partij zijn. ■

Gehoord...‘De trainingen op het strand hebben wel wat resultaat gehad maar is toch tekort geweest. Evengoed een leuke tijd neergezet, een paar seconden sneller dan vorig jaar. Dit jaar was de laatste klim steiler dan vorig jaar.’ Jan Westerveld, ADM Cocoa

‘Ondanks een langslepende voetblessure toch wel lekker gelo-pen. Ik was ook zeer tevreden over mijn tijd.’ Jacky Luitwieler, Arkema Vlissingen

‘Heb mijn persoonlijk beste tijd met een dikke 2 minuten kunnen aanscher-pen tot 1:41:18. Ben dus erg tevre-den. Leuk om onderweg nog eens wat VAPRO-shirtjes te zien. Zelfs de speaker aan de finish ontging de bin-nenkomst van de VAPRO-lopers niet. Mooie reclame! 2013 staat al weer bij mij in de agenda.’ Ronald Martens, Enci Maastricht

‘Ik vind het een goed idee dat jullie dit ieder jaar organiseren. Zo leer je ook wat anderen kennen die deze sport beoefenen. Ik hoop er volgend jaar weer bij te zijn.’ Joop Plug, Akzo Nobel Car Refinishes

‘Het parcours was zoals gewoonlijk zwaar, vooral de laatste klim naar Egmond toe. De aanmoedigingen van jullie bij de laatste kilo meters hielpen enorm. Ik heb ontzettend genoten en heerlijk gelopen.’ Ferry Stam, Enci IJmuiden

‘Het was voor mij een dubbel feest, want de dag ervoor had ik ook nog meegedaan aan de strandrace Egmond Pier Egmond voor mountainbikers. Dit was eveneens een geweldige happening. Bij beide evenementen heb ik een respectabele tijd kunnen neerzetten. Voor mij extra fijn omdat ik al drie jaar tob met een hardnekkige bles-sure. Ik hoop dat VAPRO volgend jaar weer van de partij is. Ik zal me dan zeker weer opgeven. Misschien een idee om met een aantal mensen de combi mountainbike/halve marathon te gaan doen?’ Robert Lindner, AEB Amsterdam


Niet meer ongelukkenEén van de eerste dingen die opvalt bij het doorlezen van de talloze reacties die we kregen, was dat veel operators niet de ervaring hebben dat er in de nachtdienst meer ongelukken gebeuren. Daar zijn allerlei redenen voor. Je werkt met minder mensen, er zijn min-der klussen om te doen en je pakt geen lastige klussen op. Gewoon het proces monitoren. Dat neemt niet weg dat er natuurlijk wel eens wat mis kan gaan. En dan sta je er vaak met minder mensen voor.H.W. schrijft ons: “Ik werk al meer dan dertig jaar continudiensten. Dat er tijdens nachtdiensten meer ongelukken gebeuren dan tij-dens andere diensten is mij niet bekend, omdat er tijdens de nacht-dienst geen extra werkzaamheden zijn..”G.V.: “Ik draai al 25 jaar nacht-dienst en tot de dag van vandaag heb ik nog nooit een ongeval of bijna ongeval gehad. Het geheim

zit hem er waarschijnlijk in dat ik voldoende rust neem en twee keer kijk wat ik doe.”J.P. mailt: “Ongelukken tijdens de nachtdienst veroorzaakt door vermoeidheid kan ik mij niet her-inneren in de 25 jaar dat ik werk. Wat wel een groot risico is, is de rit naar huis na de nachtdienst. Tegenwoordig probeer ik voor de nachtdienst nog een uurtje of zo te slapen. Hoe beter dit lukt, hoe minder vermoeid ik na de nacht-dienst ben.”J.A.G.: “Mijn ervaring is dat er tijdens nachtdiensten niet meer ongelukken plaatsvinden dan tijdens andere diensten. Operators zijn slaperiger rond 4 uur dan bij middernacht, maar daar houden de meesten ook rekening mee, is mijn ervaring. Geen moeilijke dingen starten rond die tijden, of vragen of een collega even mee kijkt. Als het echt spannend wordt, ben je wel gelijk wakker ook! Mijn ervaring is juist dat de simpele

Operators vertellen ervaringen en geven tips over nachtdienst

Werken zonder zombie te wordenUit onderzoek blijkt dat de kans op een ongeval tijdens de

avonddienst 18 procent hoger is dan in de ochtenddienst. Voor de

nachtdienst is het nog erger: 32 procent meer kans. Tot zover de

statistiek. Over naar het echte leven. Voel jij je na de nachtdienst als

iemand die met een flinke slok op achter het stuur kruipt? Wat zijn

jouw ervaringen? Heb je tips?

Op een fiets val je niet in slaapWanneer gaat het fout? Fris gedoucht op weg naar huis. Warme auto, langzaam rijdend verkeer, tegen de zon inkijkend val je dan zo weg. De radio hard zetten, het raampje wijd open, het helpt allemaal maar heel even.Veel operators, politieagen-ten en anderen die nacht-diensten draaien zullen dit herkennen. Wat je ook doet, je sukkelt weg. Alleen wat eten helpt.Dan is het makkelijker als je dicht bij je werk woont. Dat is precies wat ik heb gedaan: dichter bij mijn werk gaan wonen. Scheelde zo’n 60 km per dag! En wat meer is, ik ben niet meer afhankelijk van een auto. Nu ga ik op de fiets. En als ik er geen zin in heb, ben ik er lopend in een kwar-tiertje. Gek genoeg heb ik op de fiets of lopend wel slaap, maar ik zal nooit lopend of fietsend in slaap vallen!Alle voordelen op een rij: niet afhankelijk van een auto, geen file, geen slaappro-bleem, gratis work-out, meer vrije tijd want geen reistijd verlies. En dat allemaal in de frisse lucht. J.A.G.

Platform


dingen eerder vergeten of over-geslagen worden. Ook niet goed, maar normaal gesproken niet de oorzaak van ongevallen.”

Wel ongelukkenNiet iedereen vindt dat er in de nachtdienst geen extra ongeluk-ken gebeuren. (Iemand noemde zelfs een ongeluk in de nacht-dienst waarbij hij een collega verloor.) Je moet ook kijken naar de bijna-ongelukken.N.N. schrijft: “Sinds wij vijf jaar terug overgestapt zijn naar het 2-2-2 vijfploegensysteem is inder-daad het aantal bijna-ongelukken stukken verminderd. De meeste bijna-ongelukken gebeurden in de derde of vierde nacht. Voor echte ongelukken is er niet veel verschil.

Wat wel opvalt is dat de werk-druk is toegenomen evenals het bewustzijn van voorkomen van ongelukken. Je zou zeggen dat het één het ander opheft.”

Nachtdienst ten onrechte slechte naamWaarom krijgt toch altijd de nacht-dienst de zwarte piet toegescho-ven, roepen sommige operators.N.N.: Het valt me op dat men in de middagdienst na 18:00 uur ook iets meer risico begint te nemen omdat er “minder dak op het huis is”. Het management is niet meer aanwezig en men wordt dan minder snel op de vingers getikt. Ook in de nachtdiensten zie je dit verschijnsel. Er wordt nog even verder ‘geklooid’ want de dag-

dienst komt toch over een paar uurtjes. Dit kan soms nare gevol-gen hebben. De keren dat het fout gaat is het meestal ook direct goed raak.T.: Je hebt mensen die zich ’s nachts prettiger voelen en in de ochtend niet vooruit te bran-den zijn en omgekeerd. Helaas wordt er met deze mensen geen rekening gehouden. Ik ben er ook zo een: de ochtenddienst zie ik meer als gevaar dan de nachten. ‘s Nachts is heerlijk rustig werken en goed concentreren mogelijk. Op de ochtenddienst is dit vaak niet het geval, althans voor mij. Ik vind het dan ook zeer jammer dat de nachtdiensten afgeschil-derd worden als gevaarlijk en dergelijke, terwijl er wel degelijk mensen zijn die dan beter functio-neren.”

SlaaprijdenGaat op het bedrijf alles nog goed, in de auto worden er halsbre-kende toeren uitgehaald, als we de anekdotes mogen geloven.

Oefenen in de nachtDe laatste tijd worden bij ons tijdens de nachtdiensten vaak live noodoefeningen gehouden. Denk hierbij aan het daadwerkelijk in scene zetten van een brand- of gasalarm, ernstige lekkage van schadelijke stoffen of milieu-incident. Naast het feit dat oefeningen cruciaal zijn voor het juist weten te handelen wanneer een echte calamiteit zich voordoet, is dit een perfecte manier om in de stille uurtjes van de nacht alert te blijven en weer helemaal bij de les te komen. Niets schrikt zo wakker dan wanneer een collega een nood-oproep doet via de portofoon. “Er is heet product over Harry heen gestroomd!”Harry was bij ons een oefenpop in de kleding van een collega. Hij is ondertussen al verbrand, vergast, uitgerookt en bijna verdronken. Dit extra element in een oefening maakt het wel een stuk echter en geloofwaardiger. Een hevige spuiter in de fabriek kan uiteraard in een kringgesprek besproken worden. Maar als de wachtchef stiekem een waterslang optuigt en er wordt aan de buitenoperator wijsgemaakt dat het product is, gaat men er toch ander mee om.Die adrenalinekick is vaak net even het extra blikje energie dat nodig is om de nacht snel en wakker door te komen. Het voorkomt knikkende hoofden en maakt de kans op slaaprijden naar mijn erva-ring een stuk kleiner.Maar natuurlijk wordt er niet in elke nachtdienst geoefend. Er worden problemen die zijn blijven liggen opgepakt en uitgewerkt. Of er wordt een oefening geëvalueerd zodat er altijd wel iets is dat afwijkt van de normale werkzaamheden en controlerondes. Sinds deze activiteiten en alternatieve werkzaamheden naar de nachtdienst zijn gekomen, merk ik goed dat het wakker blijven een stuk gemakkelijker is dan voorheen. Ik ervaar de nachten als pret-tig, leerzaam en productief. G.G.


H.S.: “Ik heb al eens tegen een boom aangezeten door vermoeid-heid na de eerste nachtdienst. Zelf gelukkig niks, wel veel schrik. Auto total loss. Dit is voor mij ook de moeilijkste nacht. Als ik die goed heb doorstaan dan zit ik in het ritme en gaat het beter. Maar ideaal is het nooit.”G.v.d.B.: “Ik heb een slechte ervaring na de nachtdienst in ‘95 waar ik tot op heden elke rit na de nachtdienst aan terugdenk en nog steeds bang voor ben. Op het werk wordt hier mijns inziens lichtvoetig mee omgesprongen. De illusie dat je jezelf wel wak-ker kunt houden in de auto met raam open, radio hard aan, met boterham in de hand en zelfs met zogenaamd “Drive Alert” op de oren, heb ik allang niet meer.”W.B.: “We werken nu vijfploegen-dienst, dus gezonder, maar vaker een eerste nachtdienst, zodat het lichaam niet went. Je mag niet met alcohol en drugs op achter

het stuur, maar wel een eerste nachtdienst! Je ziet en hoort ze rijden. Raam open, radio op z’n hardst, slingerend over de weg.”T.B.: “De nachtdienst na een maand vakantie werd me bijna fataal. Zware, drukke dienst gehad, vermoeid in de auto naar huis, samen met een collega. Die sliep meteen. Halverwege de A9 naar Alkmaar hoorde ik een hoop gerammel. Ik bleek met de linker zijkant tegen de vangrail te zitten. Ik kon gelukkig stoppen op de vluchtstrook. Op adem gekomen en mezelf toen gerealiseerd hoe ik slapend vanaf de rechter baan ben overgestoken. Vanaf dat moment begin ik na een vakantie pas weer in de ochtend- of, liever nog, de middagdienst.”J.: “Op weg naar huis op de snel-weg komt het geregeld voor dat ik stukken mis. Ik ben wel eens met draaiende motor voor de voordeur in slaap gevallen. Vroeger werd er op het bedrijf een taxiservice

met busjes geregeld, dat was veel veiliger.”J.L. komt, tenslotte, met een radicaal idee: ”Waarom bieden bedrijven niet de mogelijkheid om op het werk te blijven slapen na de nachtdienst?” ■

Meer weten?Raadpleeg internet voor aanvullende info over het werken in ploegen. We hebben een paar goede bronnen voor je op een rij gezet. Heb je een smartphone, ga naar de link via de qrcode.

Drie beleidsmede-werkers van Team Arbeidstijden van FNV Bondgenoten adviseren dagelijks

over roosters, ploegendiensten, nachtarbeid en de gevolgen voor het bio-ritmehttp://www.arbeidstijden. blogspot.com/(Dank aan Willem Bouw)

Artikel over veilig de nachtdienst door, met een link naar een Engels artikel met nog

meer adviezen.http://www.allesoveronregelma-tigwerk.nl/nieuws/id=14/veilig_de_nachtdienst_door.html

Enkele interviews met ploegenwer-kers over hun ervaringen. Aan de orde komen onder

andere eten en slapen, ouder worden en rol van sporten.http://www.allesoveronregelmatig-werk.nl/videos

Platform


We kregen veel trucjes en tips

van jullie binnen, om het in de

nachtdienst en erna beter vol

te houden.

J.K. schrijft: “Vaak hebben men-sen voor de eerste nachtdienst al een ‘dag’ achter de rug, dus dat is extra vermoeiend. Bij ons kun je altijd buiten controlerondjes lopen. Dat scheelt, je bent er even tussenuit om een frisse neus te halen. Hoe ouder je wordt, des te zwaarder de nachtdiensten. Ik sta ruim dertig jaar in de volcontinu en ga momenteel voor de nachtdienst een uurtje op bed of op de bank liggen.”

F.W. : “Nadat ik tijdens de nacht-dienst met een bovenloopkraan een rol van 15 ton boven op andere rollen had laten vallen (veel materiële schade, geen persoonlijke) heb ik een vaste regel in mijn leven ingevoerd: voordat ik nachtdienst heb ga ik minstens twee uur slapen.“

S. R. adviseert de motor: “Ik werk nu onderhand ruim 26 jaar in de ploegendiensten. Jaren geleden ben ik twee keer achter het stuur in slaap gesuk-keld op de weg na huis, komend uit de nachtdienst. De oplossing voor dat probleem was voor mij om op de motorfiets naar mijn werk te rijden. Met kou en herrie van de rij-wind op een motor-fiets is het veel moeilijker om in slaap te vallen, niet ideaal, maar voor mij werkt het beter dan in de warme auto.”

P.M.: “Wij hebben de moge-lijkheid om te douchen. Daar knap je toch wel van op na de nachtdienst. Weer fris de weg op richting huis. Als ik een keer niet douche merk ik dat tijdens het rijden. Ik moet dan meer moeite doen goed op te letten.”

P. schrijft: “Ik heb nooit begrepen waarom men het een probleem vindt als je er even tussenuit knijpt en even een uurtje je ogen dicht doet: een powernap. Uiteraard enkel als het werk het toelaat en we niet allemaal tege-lijk gaan slapen, maar tijdens de meeste nachtdiensten is dit wel degelijk mogelijk. Na zo’n slaapje ben je weer een stuk fris-ser en over de ergste slaap heen. In Amerika is dit vrij normaal en zijn er zelfs aparte ruimtes ingericht waar je even in een luie stoel kunt gaan zitten en het licht uit kunt doen. Bij de brandweer en in ziekenhuizen kan het ook. Raar dus dat het, voor zover ik weet, in de industrie nog steeds een taboe is.”

Een andere P. schrijft: “Ik heb het ook meegemaakt: dat je je afvraagt hoe je in hemelsnaam bent thuisgekomen’. Volkomen op de automatische piloot dus. Ik neem na de nachtdienst altijd bewust een andere route naar huis om bepaalde drukke en onoverzichtelijke weggedeeltes te mijden.”

W.B. heeft wat eet-tips: “Ik neem bijna geen eten mee naar mijn werk, behalve wat fruit en soms, wanneer het echt koud is, een broodje. Als ik weinig eet voel ik me fitter en ben veel scherper. Eten maakt me moe. Dus: zeker geen warme maaltijden, maar fruit of brood met licht beleg, en vooral niet te veel. Koffie lijkt

goed te werken tegen de slaap, maar thee of gewoon een flesje water werkt beter.”

T.: “Ga bij een dipje even een frisse neus halen, de frisse lucht doet wonderen. Veel werkplek-ken hebben namelijk niet veel verse lucht na verloop van tijd.”

J.: “Er zijn collega’s die via de apotheek receptvrije inslaappille-tjes gebruiken, maar doorgaans hoor ik dat deze niet werken. Anderen hebben via de huis-arts inslaaptabletten gekregen omdat ze zonder gewoon niet inslapen omdat ze in het nor-male bioritme blijven. Minder gevaarlijke zaken zijn de cd’s met inslaapmuziek met daarin spe-ciale geluidsgolven die je slaap moeten activeren. Voor sommi-gen werkt het. Anderen, waaron-der ik, blijven er wakker door. De huis-tuin-en-keuken inslaaptips zoals een warm loom-makend bad of warme melk, daar geloof ik niet meer in.”

P.: “De meeste mensen slapen te weinig. Als je normaal 6 uur slaapt, dan moet je als je ’s nachts hebt gewerkt er één uur aan vastplakken, dus 7uur. Als je niet kunt slapen omdat het te licht is in je slaapkamer, ga het dan verduisteren. Die investering haal je eruit door veel beter uit te rusten.”

Discussieer over dit of andere onderwerpen op Facebook en Hyves.

facebook.com/VAPROPlatform

Tips

Veiligheid


Jan Steenbergen en collega’s

dompelen zich onder in VCA en

VAPROVVI. VVI is een speciale

veiligheidscursus gericht op

industriële omgevingen. Het

gaat verder waar VCA ophoudt.

Het verschil met VVI is dat VCA

meer aandacht schenkt aan

veiligheidsgedrag: het werkelijk

kunnen toepassen van de juiste

kennis en vaardigheden in de

praktijk. Over een half jaar is er

een flinke slag naar meer veilig

heid gemaakt binnen Xella’s

productievestiging in Meppel.

Jan legt aan VAPRO magazine

uit wat bij dit veiligheidstraject

allemaal komt kijken.

Xella in Meppel maakt cellenbeton bouwproducten onder de naam Ytong, dat veel mensen van vroe-ger zullen kennen als Durox. Maar Xella maakt veel meer dan die blokken. Van het lichte en sterke materiaal worden verdiepinghoge panelen gemaakt, lateien, casco’s en blokken. Het materiaal bestaat voor negentig procent uit kwarts-zand. Het luchtige karakter ont-staat doordat het veertig a vijftig procent in volume uitzet, bijna zoals bij deeg. Voor dat rijzen is aluminiumpoeder verantwoorde-lijk. Dit luchtige bouwmateriaal is sterk en isoleert uitstekend.

Voor het produceren van de bouwelementen zijn tal van processtappen nodig: van zand drogen, malen in een kogelmolen, storten, verharden tot zagen. Jan Steenbergen is één van de ervaren operators die bijna het hele bedrijf kan bedienen. Met zo’n vijftig colle-ga’s werkt hij in vierploegendienst. Ze merken door een grote buiten-landse order gelukkig niet zo veel van de recessie. Mogelijk komt er zelfs nog een vijfde ploeg bij.

Jan en collega’s zijn vorig jaar begonnen met een omvangrijk veiligheidsprogramma. Eerst ging iedereen op een VCA-cursus. Nu dit is afgerond volgt een specifie-

kere VAPRO VVI-basisopleiding. VVI staat voor veiligheid voor de industrie. We praten met Jan om te horen hoe dit bevalt.

Wat is eigenlijk je achtergrond?Ik heb VAPRO A, proces en mecha-nisch, en ben nu ongeveer twee jaar bezig met mijn B-diploma. Tja, het kost me wat meer tijd, maar ik hoop dat toch binnen afzienbare tijd af te ronden.

En nu VVI erbij...Ja, we zijn vorig jaar eerst begon-nen met de algemene VCA-cursus. Sinds januari volgen we VVI. We hebben net de eerste les gehad. Het doet me een beetje denken aan het VAPRO A-boekje, het ziet er vertrouwd uit. Over een half jaar is dit afgerond.

Xella Meppel werkt met VVI aan een veilige werkomgeving

Het hele bedrijf onder de loep

Zagen van de blokken. Verharden in autoclaven


Wat komt daarbij kijken?We gaan onder andere binnenkort onze werkplekken inventariseren om te kijken hoe het met risico en veiligheid zit. Daarbij verdelen we de taken zodat echt iedere functie, iedere hoek van het bedrijf onder de loep wordt genomen. Iedere machine of installatie komt aan de orde. We voeren met drie personen drie opdrachten gezamenlijk uit.

Waar ga jij je op richten?Ik denk dat het de stoomketel wordt. Deze ken ik al acht jaar. Voordat deze drie jaar geleden werd geautomatiseerd bediende ik deze handmatig. Daardoor weet ik veel van het ketelhuis, meer dan nieuwe operators die het uitslui-tend bedienen via het paneel.

Dat is een groot voordeel voor mij.

Wat denk je dat er uitkomt?Dat is zo moeilijk te zeggen. De stoomproductie is al goed bevei-ligd. Bij extreme waarden scha-kelt het systeem uit. Eerst was dit vooral mechanisch, de laatste jaren is de elektronische beveili-ging steeds meer ingevoerd. Maar je moet je altijd goed bewust zijn van het gevaar. 17 bar mag dan niet zoveel lijken, als je je reali-seert dat er op het overdrukdeksel 60 tot 70 ton aan kracht staat, dan is dat toch wel heel veel. Maar ik denk wel dat er uit de inventa-risatie een aantal kleine dingen komen die we kunnen verbeteren.

Is er al een en ander verbeterd sinds jullie met VCA begonnen?Vorig jaar liep er een installa-tiebedrijf rond dat in het kader van veiligheid overal reparaties, vernieuwingen en verbeteringen heeft aangebracht in de fabriek. Dat kan het plaatsen van een sim-pel trapje zijn, of het isoleren van stoompijpen. Iedereen heeft in die tijd SOS-formulieren ingevuld, dat staat voor Signalering Onveilige Situatie. Dat heeft gigantisch veel opgeleverd. Iedereen kon de input daarvan inzien. We zien de resulta-ten daarvan nu in de fabriek terug.

Zal dat nu met VVI weer zo zijn?Je ziet wel dat de stroom SOS-formulieren is afgenomen. Nu met VCA zal het vast weer gaan groeien. Aan het eind van VCA wordt er in de ploeg een veilig-heidsambassadeur aangesteld, om het veiligheidsbewustzijn dat langzaam is opgebouwd, vast te houden. Dat vasthouden, dat is het lastigste.

Iets voor jou?Nou, ik denk dat ik nu mijn tijd vooral wil gebruiken om mij VAPRO B-diploma eindelijk eens te gaan halen! Neem voor vra-gen over een VVI traject vrij-blijvend contact op met Dirk de Knecht: [email protected] of 06 52351504. ■

Een sterk en licht bouwmateriaal

Jan Steenbergen: ‘We nemen alles

onder de loep.’

Van deeg tot vlaai


Alle grondstoffen voor een batch staan keurig klaar bij de deegmachine.

Het deeg wordt tot de juiste dikte gerold en gaat dan naar het volgende station: moduleren.

Receptuur, temperaturen en kneedenergie luisteren zeer nauw. Men wil twee dingen tegelijk bereiken: een deeg dat goed verwerkt maar ook smakelijk blijft. Kwaliteit staat altijd voorop. (2)

Bij de fase van moduleren worden vorm, formaat, vulling en afwerking van een vlaai bepaald.

1

3

2Bakker en operator Frans legt ons uit wat het recept is van een goed deeg. Nodig is: bloem, emulsie van melk en suiker, stuurwater (waar-mee de deegvastheid wordt bepaald), in water opgeloste gist en retourdeeg.

Een eersteklas banketbakkersproduct in grote

hoeveelheden maken, kan dat wel? Van de Leur in

Bolsward laat het zien. Petits Fours, grote en kleine

vlaaien, vlaaibodems, hartige taarten: het bedrijf

kan zeer diverse producten aan. Vakmanschap en

slimme technologie in harmonie. We laten ons

door VAPROoperators Hellen Bosmann en Frans

de Vries rondleiden: van de deegmachine naar

moduleerfase, dan in de oven en de spiraalvriezer.

De inpakrobot sluit het af.

4

Proces in het zonnetje

Een kijkje bij Van de Leur Banketspecialiteiten in Bolsward

Van deeg tot vlaai


Eet smakelijk! ■

De vlaaien krijgen een geleilaag met daarop een grof type suiker. Het invriezen gaat met een diepvries-carrousel waar ze in ongeveer 90 minuten een tempe-ratuur bereiken van min 24 graden.

Als de vlaaien bevroren naar buiten komen, worden ze visueel gecontroleerd en verpakt. De dames zien in één oogopslag of een vlaai oké is.

De vlaaien verblijven een half uur in een rijskast waar de gist zijn werk kan doen bij 35 graden en 80% luchtvochtigheid. Dan ongeveer een half uur in de oven: opwar-men, garen en kleuren. Iedere fase heeft zijn eigen temperatuur en verblijfstijd.

Een palletisseerrobot neemt bij Van de Leur zwaar werk uit handen. Operator Hellen is er erg blij mee en ze zorgt ervoor dat de machine flink aan de slag blijft.

6

7

5

8

Dirk over veiligheid


We zijn er inmiddels wel achter dat gedragsbeïnvloeding wat lasti-ger is dan we vaak denken. En we proberen het op allerlei manieren. Met posters aan de wand, met voorlichtingscampagnes, met het geven van het goede voorbeeld, met het schrijven van procedures en ga zo maar door.

Lang werd er gedacht dat het veranderen van gedrag vrij simpel was. Als men maar beschikte over de juiste informatie, dan zou men het gedrag vanzelf aanpassen. Kijk maar naar de poster over het gevaar van loshangend haar. De gedachte hierbij was dat de juiste kennis zou leiden tot goede voornemens en dat die vervolgens zouden leiden tot nieuw en juist gedrag.

Maar waarom is het niet vol-doende om iedereen gewoon goed voor te lichten en gedragen we ons niet zoals het ons verteld is? Dat komt bijvoorbeeld omdat gedrag voorkomt uit verschil-lende drijfveren in onszelf die vaak tegengestelde belangen hebben. Neem bijvoorbeeld ons rookge-drag. Hierbij hebben we vaak te maken met twee verschillende belangen. Een op de korte termijn: het is bijvoorbeeld lekker en ont-spannend om te roken. En een op de lange termijn: het is ongezond en ik leef er minder lang door. En

welke van de twee drijfveren wint er dan?

Drijfveren verklarenEen model dat de drijfveren voor gedrag probeert te verklaren is het zogenaamde ASE-model (Google maar eens op Fishbein en Ajzen). ASE staat voor Attitude, Sociale invloed en Eigen effectiviteit. Laten we eens kijken wat dit inhoudt.

■ Attitude: hoe positief staat iemand zelf ten aanzien van het gedrag? Wat zijn de voor- en nadelen?

■ Sociale invloed (S): hoe positief staat de omgeving ten aanzien van het gedrag? Wat is het waargenomen gedrag, welke meningen hoor je, welke normen bestaan er, ervaar je steun?

■ Eigen effectiviteitsverwachting (E): kan iemand het gedrag

vertonen. Heeft hij daarvoor de mogelijkheden of de vaardigheden?

Drie factorenDe drie factoren spelen een rol bij het tot stand komen van (nieuw) gedrag. Bij attitude gaat het er bijvoorbeeld om of je iets leuk en uitdagend, of juist vervelend of te risicovol vindt. En dat verschilt per persoon, mede afhankelijk van bijvoorbeeld een eerdere ervaring.

Bij sociale invloed gaat het om sociale steun en sociale druk. Steun kan er zijn in de vorm van emotionele steun, informatie, hulp bij het verkrijgen ervan of verstrekking van hulpmiddelen en PBM’s. Sociale druk kan je onderverdelen in informatieve druk (door middel van overtui-ging, gebaseerd op argumenten)

Is gedrag te beïnvloeden?Dit is de vraag die veel veiligheidsexperts momenteel bezig houdt. Als ik het gedrag van medewerkers

of collega’s ten aanzien van veiligheid wil veranderen, hoe pak ik dat dan aan? Hoe zorg ik er voor dat

mijn mensen zich veiliger gaan gedragen? Voor jou, je ploegmaten en voor je chef een relevante en

actuele vraag.

Posters van het Veiligheidsmuseum in Amsterdam.


en normatieve druk (door een bedrijfscultuur met vaak informele gedragsregels). Dat laatste wordt ook vaak gezien als groepsdruk. Je kent het wel: ‘zo doen wij dat nu eenmaal’.

Als laatste hebben we de eigen effectiviteitsverwachtingen. Dat is het vertrouwen in het eigen kun-nen om het gedrag in kwestie te

kunnen uitvoeren. Dat vertrouwen is dan vaak gebaseerd op ervaring van jezelf of iemand in je omge-ving, op een bepaalde overtuiging of je fysieke vermogens. Dit heeft dus te maken met een goede inschatting van en vertrouwen op het eigen kunnen. Dat gaat natuur-lijk ook wel eens mis als je aan zelfoverschatting lijdt. Bekijk maar eens het filmpje TOMATO GRAB FAIL !!! op Youtube.

Meer frontenNu zijn er veel meer modellen om gedrag te verklaren. Het voordeel van het ASE-model is dat je ziet dat je op meerdere fronten moet werken om gedragsveranderingen bij jezelf en anderen tot stand te brengen. Vaak gaat het hierbij om een combinatie van:

■ weerstanden wegwerken (attitude)

■ vooroordelen wegnemen en vervangen door nieuwe actuele informatie (informatieve druk)

■ de onderlinge cultuur bespreekbaar maken (groepsdruk)

■ goed voorbeeldgedrag van management (effectiviteit)

■ goede procedures en middelen om mee te werken (informatie steun)

■ training (eigen effectiviteit).

Het is hierbij belangrijk eerst goed uit te zoeken waar de belangrijkste hobbels zitten om het gedrag niet te vertonen. Pas dan weet je aan welke ‘touwtjes je moet gaan trek-ken’. Of dat nu bij jezelf is, of bij collega’s. ■

Veiligheidsspecialist Dirk de Knecht is bereikbaar via [email protected] en 06-52351504.

Gedrag veranderen doe je op meerdere fronten

vacatureprocesoperator.nl

Alléén voor procesoperators!Chemie

Farmacie

Levensmiddelen

Olie en gas

Ben je op zoek naar een nieuwe baan als procesoperator? vacatureprocesoperator.nl wijst je de weg! Alle vacatures bij elkaar, handig en overzichtelijk.

Alléén voor procesoperators!

Van eendaagse training tot volledige branche-erkende opleiding, VAPRO College ondersteunt de professionali-sering van operators en technici in de industrie. Voor iedereen die specifieke (technische) onderwerpen wil uitdie-pen of vaardigheden wil trainen biedt VAPRO College een gevarieerd aanbod aan trainingen, branche-opleidingen, coaching en seminars.

Onderstaand treft u een overzicht van het opleidings- en trainingsaanbod. Wilt u meer weten over het aanbod van VAPRO College? Bekijk dan de informatie op VAPRO-College.nl of bel met de klantenservice op 070-3011086.

TRAININGEN

1. Vaktechnische trainingen

• Basis Procesbeheersing• Meet- & Regeltechniek en Besturingstechniek • Verdieping Procesbeheersing• Destilleren in de praktijk• Warmtewisselen• Een verdieping• Transport van vloeistoffen (pomptechniek)• Waterzuivering in de procesindustrie• Processchema’s voor operators

2. Onderhoud

• Dynamic Reliability-Centred Maintenance (dRCM)

• Eerstelijns storingzoeken

3. Branche-opleidingen

Rubber- en kunsstofindustrie (SORK)• Extruderen I (EX I)• Extruderen II (EX II)• Extruderen III (EX III)• Spuitgieten I (SPG I)• Spuitgieten II (SPG II)• Spuitgieten III (SPG III)• Composietverwerker I (CVW I)• Composietverwerker II (CVW II)• Composietverwerker III (CVW III)

Verf- en drukinktindustrie• Verfvakman (VVVF Verfvakman)• Kleurmaken

Voedselveiligheid:

• Praktische Voedselveiligheid HACCP incompany voor operators

• Praktische Voedselveiligheid HACCP voor leidinggevenden

Energie opleidingen (REWIC)

• Onderhoudstechnicus in centrales• Werktuigkundige in centrales A• Hoofdwerktuigkundige in centrales• Schakelpakket A

4. DuurzaamheidVeiligheid, gezondheid en milieu

• Veiligheid, gezondheid en milieu• VAPRO-Praktijkcertificaat Veilig werken• VAPRO-VVI Basis procesindustrie/laboratorium• VAPRO-VVI VOL procesindustrie/laboratorium• Master Class GHS/CLP• Workshop update gevaarlijke stoffen (GHS/CLP)

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

• MVO in de praktijk

Kwaliteitsmanagement

• ISO Managementsystemen• Interne Audits

5. Productie- en procesoptimalisatie

• Introductie Total Productive • Manufacturing (TPM) • Implementatie van 5-S• Implementatie van SMED• Continue verbeteren (Kaizen)

6. Communicatie en leidinggeven

• Didactische vaardigheden voor praktijkopleiders • Leidinggevende en coachende vaardigheden• Functioneringsgesprekken voeren• Time management• Leergang opleidingsmanagement• Leergang operationeel management &

persoonlijk leiderschap

OPLEIDINGEN

1. Beroepsopleidingen

• VAPRO Basisoperator• VAPRO A • VAPRO B• VAPRO C• VAPRO D • Branchespecifieke uitstroom• Instroom certificaat industrie

2. Begeleiden, beoordelen en examineren

• Trainingen eindtermengericht onderwijs • Mentoren en examinatoren• Bedrijfsbegeleider en -beoordelaar

niveau BO, A en B • Bedrijfsbeoordelaar en -examinator

niveau BO, A en B • Bedrijfsbegeleider, -beoordelaar en -examinator

Niveau C• Bedrijfsexaminator (schakelcursus)

niveau BO, A en B• Terugkomdag examinatoren

TRAININGEN & OPLEIDINGEN

VAPRO COLLEGE

20112012

Vraag de studiegids aan op VAPRO-College.nl

Opleidingen & trainingen voor operators en technici

Service


In ploegendienst werken heeft

zo zijn voordelen. Die hoeven

we je niet uit te leggen. Nadelen

zijn er helaas ook. Het is bij

voorbeeld heel lastig om op een

hoger niveau een teamsport te

beoefenen. Of het is niet goed te

combineren met de opvoeding

van je kinderen. Als je wat ouder

wordt krijg je meer moeite met

nachtdiensten. Is daar niet wat

aan te doen? Jawel, door het

roosteren te verbeteren. Maar

eerst hebben we info van jou

nodig.

Ook voor bedrijven zijn er nadelen aan ploegendiensten. Veel bedrij-ven zien door de vergrijzing een forse uitstroom van ouderen op zich af komen. Ze zien de enorme uitdaging al om dat op vangen. Nu is het voor veel bedrijven al lastig om gemotiveerde nieuwe mensen te vinden. En jongeren staan niet te trappelen. Er moet iets gebeuren!

Flexibele roostersEen mogelijkheid om het werken in de procesindustrie aantrekkelij-ker te maken, is door het ploegen-rooster flexibeler te maken. Door operators meer inbreng te geven

in het werkrooster, kan je werk en privéleven beter op elkaar laten aansluiten. De belangrijkste vraag is nu: hoe kom je tot een win-win situatie? Hoe zorg je nu dat het productieproces op een goede manier doorloopt, maar dat je de bezetting flexibel kan maken?

Voordelen voor de operatorDe vraag die we graag beant-woord willen zien, luidt: Hoe kun je in een nieuwe manier van roosteren voordelen voor opera-tors en toekomstige werknemers inbouwen?

De Regiegroep Chemie heeft VAPRO gevraagd informatie te ver-zamelen over de voor- en nadelen van verschillende manieren van roosteren. VAPRO gaat daarvoor drie doelgroepen onderzoeken:1. Huidige operators. Via een poll

op het VAPRO Platform voor Operators gaan we informatie verzamelen over wat er wel en niet wenselijk is met betrekking tot roosteren;

2. Toekomstige werknemers. We benaderen de huidige BOL-leer-lingen van technische opleidin-gen en vragen wanneer een ploegenrooster voor hen inte-ressant is. Wanneer kiezen ze voor een baan in ploegendienst in plaats van in dagdienst.

3. Bedrijven met een flexibel rooster. Hun ervaringen kun-

nen voor andere bedrijven interessant zijn.

Meedoen?Let op de poll die er via het VAPRO Platform aan komt! We vragen je mee te doen. Je kunt er boven-dien een bol.com cadeaubon mee verdienen!

De bevindingen uit dit project zullen we in verschillende bladen publiceren. Uiteraard ook in dit blad. Verder komt er een gratis seminar over dit onderwerp.

Heb je vragen of opmerkingen? Bel of mail naar Jos van Rijswijk, tel. 06 52 57 22 84, [email protected]. ■

Enquête: ploegendienst draaien en toch een teamsport beoefenen?

Onderzoek naar aantrek-kelijk flexibel roosteren

Service


Als je blijft denken wat je altijd

dacht, blijf je doen wat je altijd

deed en krijg je wat je altijd

kreeg. Maar dat wil je niet! Want

je wilt een veiligere werkplek,

een open en prettige werksfeer,

betere resultaten, minder

problemen – vul zelf maar in.

Dit artikel gaat over trainingen

die om een gedragsverandering

vragen. Dat zijn bijvoorbeeld

communicatie, leiderschap en

veiligheidstrainingen. Maar

hoe vergroot je de effectiviteit

hiervan? Dat is de kunst. VAPRO

heeft hier veel ervaringen mee

opgedaan. Consultant Michel

Koppenaal legt het uit.

Ingesleten patronenWas je zelf deelnemer van een van de genoemde trainingen, dan heb je de effectiviteit van wat je leerde grotendeels zelf in de hand (Zie ook ons whitepaper op vapro.nl.) Geef je leiding en jouw medewerker was deelne-mer, dan zul je deze extra kun-nen motiveren iets te doen met het geleerde. Hoe vaak hoor je tijdens een training niet: “Ja,

hier lukt het me wel, maar op het werk verval ik toch weer in mijn oude gedrag”. Hoe graag iemand ook wil veranderen, de werkplek legt weer druk op prestatie, de omgeving reageert lacherig op nieuw gedrag (“doe nu maar weer gewoon”), de medewerker voelt zich onzeker en doet het dan maar liever weer op de oude manier. Weg rendement van de soft skills training.

De eerste stapZelfs bij veiligheidstrainingen zie je iets dergelijks. Met name als het gaat om elkaar aan-spreken op onveilig gedrag. De kennis en vaardigheden zijn er wel, zo moeilijk is het niet. De oorzaak van het niet aanspre-ken van elkaar ligt dieper: “Ik ga geen politieagentje spelen”, of “Ja hallo, mijn collega doet het al jaren zo, ik ga hem echt niet

Doe nu maar weer gewoon? Doe eens anders!

Effectiviteit van trainingen vergroten


aanspreken”, of “Als ik die of die aanspreek krijg ik zelf een sneer. Ik kijk wel uit.” Allemaal heel herken-baar.

Met trainingen rond feedback geven is het niet anders. Vrijwel iedereen weet dat je baat kunt hebben bij een open cultuur, waar elkaar feedback geven vanzelf-sprekend is. Maar vrijwel niemand zet de eerste stap. Of men zet de stap en haakt vervolgens af.

Doorbreken van patronenHoe doorbreek je zo’n patroon? Hoe zorg je dat jij, je collega’s of je medewerkers daadwerkelijk in praktijk brengen wat ze hebben geleerd?

Een noodzakelijke voorwaarde is dat het nieuwe gedrag zin heeft voor de persoon zelf. Hij moet ervaren dat het hem wat oplevert en dat de voordelen opwegen tegen de nadelen. De omgeving moet het resultaat zien en laat dat blijken door er aandacht voor te hebben. Een gevleugelde uit-spraak in opleidingenland is dan ook dat “alles wat aandacht krijgt, groeit”.

Alles wat je aandacht geeft groeit

Een belangrijke factor in de wer-komgeving is de leidinggevende. Als de leidinggevende positieve aandacht geeft aan het nieuwe gedrag, dit stimuleert en zelf ook laat zien, dan is de kans groot dat iemand zich gesteund en daardoor zekerder voelt. Dan zal hij zich nieuwe gedrag eigen maken. Zelfs als het af en toe mis gaat.

Lerende organisatieEen tweede belangrijke factor wordt gevormd door collega’s. Ze kunnen elkaar stimuleren.

Dit gebeurt vooral als ze er van overtuigd zijn dat er wederzijds nut schuilt in het nieuwe gedrag. Dat merk je aan uitspraken als: “Spreek mij gerust aan op onveilig gedrag hoor, ik wil ook gezond en wel weer naar huis”, of “Laat het me weten als ik iets doe waaraan je je stoort, vaak ben ik me dat niet eens bewust en ik leer graag.”

Met elkaar leren, op de werkplek, is goedkoop en effectiefElkaar feedback durven geven op de werkplek en er zelf voor open staan door er opbouwend op te reageren, zijn ook voorwaarden om te komen tot een lerende organisatie. Dat is een organisa-tie waar op informele wijze – dus buiten cursussen en dergelijke om – wordt geleerd en waar het leren niet stopt nadat een training is afgerond. De training is hier slechts startpunt voor verdere ontwikkeling.

Leren op deze manier, dus infor-meel, kan heel wat opleidingstijd en -geld besparen. Van elkaar en met elkaar leer je het meest en het effectiefst. ■

In-company trainingenBedrijven vragen steeds meer om in-company trai-ningen, vooral wanneer het betrekking heeft op gedrags-verandering. Deze blijken zeer effectief.

In de setting van de training wordt met elkaar geleerd, nieuw gedrag uitgeprobeerd, belemmerende patronen doorbroken en wat dieper stilgestaan bij andere belem-meringen.

Omdat hier met en van elkaar wordt geleerd, door mensen die dagelijks met elkaar te maken hebben, kun je de resultaten gemakkelijk doorzetten naar de dagelijkse werkpraktijk. Wat “anders” is en voelt, wordt sneller gewoon. Iedereen ervaart immers de voordelen ervan.

VAPRO biedt daarom steeds vaker in-company ondersteu-ning bij veranderingsproces-sen op alle niveaus. We bie-den leiderschapstrainingen, de leergang Operationeel Management & Persoonlijk Leiderschap, programma’s rond teamontwikkeling en communicatietrainingen, coaching en change manage-ment. Voor meer informatie, ook voor open inschrijvingen: [email protected].


De kabelHet hart van de kabel is de gelei-der (1) die voor het geleiden van stroom zorgt, deze kan massief zijn of samengesteld uit verschil-lende koperdraden. Om onderling contact tussen de geleiders te voorkomen, zijn de geleiders voor-zien van een isolerende omhul-ling (2). De geleider en de isolatie te samen noemen we een ader.

Bestaat een kabel uit meerdere aders dan worden deze samenge-slagen - om de buigeigenschap-pen van de kabel te verbeteren. De samenslag (2) wordt zonodig mooi rond gemaakt met een opvulling (3). Hieromheen wordt een mantel (4) aangebracht, die de aders tegen invloeden van buitenaf beschermt.Als mechanische bescherming tegen bijvoorbeeld graafwerk-zaamheden kan een armering (7) of een omvlechting om de kabel worden aangebracht. Voor de petrochemische industrie is het soms noodzakelijk de kabels chemisch te beschermen met een extra mantel (5). Zo wordt de kabel afhankelijk van de toepas-sing laag voor laag opgebouwd.

Het procesNu we weten hoe de kabel in elkaar steekt, kijken we hoe Draka deze maakt. Voor de geleider wordt koperdraad met een dia-meter van 8 mm in een trekbank met behulp van trekstenen tot de gewenste diameter getrok-ken. Door het trekken wordt het koperdraad hard. Om het weer zachter te maken, moet dit direct na het trekken elektrisch worden gegloeid. Voor de geleider worden

Zo maakt Draka een kabel

Operator Josip Jonjic geeft tekst en uitleg

8 7 6 5 4 3 2 1

1 Geleider2 Ader en samenslag3 Opvulling4 Mantel5 Loodmantel

6 Mantel7 Bewapening of

armering8 Mantel

De Vulta loodkabel

Elektriciteit loopt via energiecentrales, langs verdeelstations naar

gebruikers via dikke kabels. Hoe wordt nu zo’n kabel gemaakt? We

laten het ons uitleggen door Draka, dat ruim honderd jaar ervaring

heeft in het ontwikkelen, produceren en verkopen van kabels voor

de elektrotechnische markt. In Zo werkt dat! het proces van koper

tot kabel.

Zo werkt dat!


Josip Jonjic:

“Veel inzicht in dit complexe proces gekregen”

Josip: “Het opstarten van het pro-ductieproces gebeurt allemaal van-uit een centraal besturingssysteem. Hierin geef ik aan om welk type kabel het gaat. Vervolgens koppelt de computer hieraan niet alleen de geleiderdiameter, het isolatie-mengsel en de isolatiedikte, maar ook alle procesomstandigheden. De enige instelling waarbij het nog op het oude ambacht aankomt, is het zogenaamde centreren. Hierbij moet ik in de spuitkop de nippel en het mondstuk – waartussen het isolatiemengsel wordt geëxtru-deerd – zodanig ten opzichte van elkaar positioneren, dat de isolatie rondom even dik wordt.

Extruderen, vulkaniserenVia een doseerinrichting wor-

den de verschillende soorten polyetheen, het vulcanisatiemid-del, de antioxidant en de kleur-stof in de extruder gedoseerd. Josip: “De grondstoffen worden in de extruder opgewarmd en gemengd. Dan worden ze naar de spuitkop gebracht, waar het mate-riaal als polyetheenisolatie om de geleider wordt aangebracht. Na het koelen van de ader wordt deze op een haspel gewonden, waarna de polyetheenisolatie door het vocht uit de lucht vulkaniseert.”Uiteraard worden tijdens en na de productie procescontroles uitgevoerd. Josip: “We doen een spanningsproef om eventuele gaatjes in de isolatie op te sporen en bepalen de afmetingen en de vulkanisatiegraad.”

Materiaal besparenOp deze lijn heeft Draka veel tijd en aandacht besteed aan het besparen van materiaal, zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit. Josip: “De isolatie-dikte moet aan minimumeisen voldoen. Sinds een paar jaar meten we niet alleen de isolatie-dikte aan het begin en het eind, maar ook tijdens de productie-run. Op meerdere plaatsen in de lijn meten we de diameter en aan de hand daarvan wordt de opbrengst van de extruder automatisch bijgesteld. Omdat we in het verleden niet tijdens een productierun konden meten, speelden we altijd op safe en gebruikten we meer materiaal dan noodzakelijk.”

Door zijn VAPROopleiding

heeft Josip Jonjic meer inzicht

gekregen in de complexiteit

van het proces en is hij zich

bewuster geworden van alle

stappen die nodig zijn om

kabels te maken. Hij neemt

ons mee naar de lijn waar

hij de geleider voorziet van

polyetheenisolatie, die via het

vocht uit de lucht vulkaniseert

en legt uit hoe dit in zijn werk

gaat.


zonodig meerdere koperdraden in elkaar gedraaid, het zogenaamde samenslaan.Vervolgens worden in een extru-der door middel van een worm in een cilinder de rubbers of kunst-stoffen opgewarmd, gemengd en getransporteerd naar de spuitkop. Hier wordt het materiaal als iso-latie om de geleider aangebracht. Alle rubbersoorten maar ook som-mige kunststoffen worden daarna gevulkaniseerd. Tijdens dit vulka-niseren wordt de ketenstructuur

van het polymeer omgezet in een netstructuur, waardoor het materi-aal sterker wordt en beter bestand is tegen hogere temperaturen.

Bestaat een kabel uit meerdere aders dan worden deze samenge-slagen. De opvulling en de mantel worden eveneens met een extru-der over de samenslag aange-bracht.Voor de armering worden dikke metaaldraden spiraalvormig om de kabel gedraaid en gefixeerd

met een open tegenspiraal van metaalband. Een armering met dunne metaaldraden wordt in de vorm van een omvlechting om de kabel geweven.Om kabels voor de petrochemi-sche industrie wordt zonodig een loodmantel aangebracht of een meerlaags constructie bestaande uit bijvoorbeeld polyetheen, nylon en alumuniumband. Uiteraard wordt over deze beschermende lagen ook weer een mantel (6 en 8) aangebracht om deze te beschermen tijdens transport en installatie.

Tijdens het productieproces wordt de kwaliteit van het product steeds gecontroleerd. Om er zeker van te zijn dat alle kabels die Draka verlaten aan de gestelde eisen voldoen, worden deze voordat ze het magazijn in gaan nogmaals volgens specificatie gekeurd. ■

Zo werkt dat!

Het armeren.

Service


Kijk voor informatie en inschrijven op VAPROcollege.nl.

Trainings-kalenderVAPRO College biedt een keur aan

interessante train ingen voor operators,

technici en mensen betrokken bij opleiden

en begeleiden. Kijk voor precieze data,

locaties, prijzen en aanmelden op VAPRO

college.nl.

Training Data Locatie

Leidinggevende en coachende vaardigheden 5, 6, 19, 20 maart Rotterdam

Bedrijfsbegeleider, -beoordelaar en -examinator C 8, 15 en 22 maart Bunnik

Implementatie 5S 15, 16 maart Den Haag

Bedrijfsbegeleider en -beoordelaar BO/A/B 20, 27 maart en 3 april Bunnik

Levensfasebewust leidinggeven 27 maart Rotterdam

Bedrijfsbeoordelaar en -examinator BO/A/B 28 maart, 4 en 11 april Bunnik

Implementatie SMED 27, 28 maart Den Haag

Masterclass GHS/CLP 3 en 10 april Den Haag

Didactische vaardigheden voor praktijkopleiders 4, 11 en 18 april Bunnik

Praktische voedselveiligheid HACCP 13 en 27 april Bunnik

Workshop update gevaarlijke stoffen 19 april Den Haag

Proefcollege Leergang opleidingsmanagement 9 mei Den Haag

Proefcollege Leergang opleidingsmanagement 25 mei Den Haag

Bedrijfsbegeleider, -beoordelaar en -examinator C 13, 20 en 27 september Bunnik

Leergang opleidingsmanagement start 12 oktober Vlaardingen

Uitdaging voor talent

BioFoam® EPS

Synterra®

Synbra Technology BV in Etten-Leur maakt deel uit

van Synbra Holding en heeft zich gespecialiseerd in de

productie van Expandeerbaar Polystyreen en PLA

(polymelkzuur) door middel van polymerisatie en

extrusie. Deze grondstoffen worden vervolgens door

zusterbedrijven verwerkt tot speciale verpakkingen of

bouw gerelateerde isolatiematerialen.

De afdeling R&D van Synbra richt zich voortdurend

op het ontwikkelen van nieuwe eigenschappen en

toepassingsmogelijkheden van deze grondstoffen.

Met regelmaat brengt Synbra in samenwerking met

zusterbedrijven nieuwe producten op de markt, zoals het

op PLA gebaseerde schuim BioFoam®. Hiermee heeft

Synbra in 2010 de nationale innovatie top 100 gewonnen.

Het schuim is Cradle to Cradlecm Silver gecertifi ceerd. Een

recente ontwikkeling in 2011 is het succesvol opstarten

van een fabriek voor het maken van de grondstof voor

BioFoam® en hoog temperatuur bestendig biopolymeer.

Synbra is mede vanwege de veelzijdigheid van haar

productie processen een erkend en gewild leerbedrijf.

Door deze ontwikkelingen is een behoefte

ontstaan in versterking van de productie

en de ondersteuning hiervan.

Synbra is op korte termijn op zoek naar:

• Procesoperators • Monteur WTB• Technische Tekenaar (WTB)

Zie www.synbratechnology.nl/jobs voor meer informatie over

de vacatures. Het gaat hier om veelzijdige functies, met daarbij

passende goede primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden.

Spreken deze ontwikkelingen en ons productenpakket je aan,

stuur of mail je sollicitatie naar de afdeling Personeelszaken t.a.v.:

Mevrouw D. Jansen (emailadres [email protected])

Synbra Technology bv

Postbus 37, 4870 AA Etten-Leur

20118086_Personeelsadvertentie_0212_pr01.indd 1 06-02-12 11:50


Net als bij andere VAPRO-oplei-dingen bestaat ook deze uit een combinatie van theorielessen en leerwerkopdrachten. De opleiding wordt uitgevoerd door VAPRO en is ontwikkeld in samenwer-king met het productschap MVO. VAPRO en het Productschap MVO bieden MVO-bedrijven gratis de gelegenheid om te beoordelen of de opleiding geschikt is voor hun operators door middel van een online intaketoets.

TheorielessenTijdens circa zes plenaire theo-rielessen van ongeveer drie uur wordt de theoretische kennis behandeld. De theorie bij deze les-sen bevindt zich in de cursusmap die voorafgaand aan de opleiding aan de deelnemer wordt verstrekt. De theorie komt terug in de prak-tijkopdrachten. De theorielessen zijn ook online beschikbaar.

LeerwerkopdrachtenVanaf de tweede plenaire bijeen-komst worden, naast de theorie, de praktijkopdrachten, zoge-

naamde leerwerkopdrach-ten, besproken. De deelnemers presenteren hier de (tussentijdse) resultaten van deze opdrachten. De leerwerkopdrachten gaan in op:

■ Onnodig energieverbruik ■ Energieverbruik op de productieafdeling

■ Energie hergebruiken ■ Specifiek energiegebruik ■ Energie-verbeterplan en berekenen van energiebesparing

■ Energie in context bedrijfsfilosofie

■ Kwaliteit en rendement ■ Energiegegevens verzamelen, verwerken en analyseren.

De leerwerkopdrachten resulteren in concrete energieverbetervoor-stellen, die samen met VAPRO aan het management worden gepre-senteerd.

StudiebelastingDe opleiding omvat een studie-belasting van circa 15 uur the-orie en 25 uur praktijk (on the job) gedurende een looptijd van

6 maanden. Aan zelfstudie zal circa

10 uur moeten worden besteed. De VAPRO-consultant begeleidt gedu-rende de opleiding de deelnemers op de werkvloer en op afstand.

VoordelenDit zijn de voordelen voor je bedrijf:

■ Energiebesparing door toegenomen kennis/scholing van operators

■ Kostenbesparing ■ Goed opgeleide operators die breed inzetbaar zijn

■ Gemotiveerde operators ■ Toegenomen inzicht in (duurzame) bedrijfsprocessen van operators

■ Een bijdrage aan de duurzaamheid van de MVO-sector.

Meer weten?Is dit wat voor jouw bedrijf, neem dan contact op met Dirk de Knecht, [email protected], telefoon 06 5235 1504. ■

De energiebewuste operatorVAPRO heeft een speciale opleiding ontwikkeld voor

operators werkzaam in de sector van margarine, oliën

en vetten (MVO) die is gericht op duurzaamheid

en energie. Je sluit hem af met een presentatie

van energieverbetervoorstellen voor jouw

bedrijf of fabriek. De focus ligt daarbij

op processen zoals crush en raffinage,

verwerken van slachtbijproducten, margarine

en sausproductie en oliechemie.

Training in de spotlight

naamde leerwerkopdrach-ten, besproken. De deelnemers presenteren hier de (tussentijdse)

6 maanden. Aan zelfstudie zal circa

VAPRO heeft een speciale opleiding ontwikkeld voor

operators werkzaam in de sector van margarine, oliën


7 5 6

5 1

2 4 9

3 8 4 7 2

9 8 4

4 1 2 8 7

6 1 8

5 1

8 2 3

SudokuVul de cijfers 1 t/m 9 in. Elk cijfer mag maar één keer in elke rij, elke kolom en elke zone ingevuld worden.

Lees de oplossing van boven naar beneden in de gekleurde hokjes. Stuur deze naar [email protected].

Veel puzzelplezier!

Oplossing puzzel VAPRO 6De goede oplossing was: “Wij dromen van een witte kerst”. De winnaar is Bas de Vries, senior zui-veringstechnicus bij Waterschap Rivierenland. Gefeliciteerd Bas, de bol.com-bon is naar je onder-weg! ■ w

ww

.ru

iter

pu

zzel

.nl

Puzzelen

Wat is hier afgebeeld? Wat we vooral willen horen is een duidelijke uitleg over de werking, in je eigen woorden. Vergeet niet aan te geven waar het voor kan worden ingezet.

Stuur je oplossing met naam en adres naar [email protected]. De beste inzending ontvangt een bol.com-bon.

Oplossing raadplaat VAPRO 6Bij de vorige raadplaat zag je een meetsysteem: de Deltaflow van Systec Controls. Wat ons opviel is dat relatief weinig operators daar een flowmeet-systeem in herkenden, en dat ver-baast ons toch een beetje! Zo moeilijk was dat toch niet?Dit is een debietmeter voor gassen en vloeistof-fen, vaak wordt het als pitot-buis aangeduid, naar de Frans ingenieur Henri Pitot. In de buis zitten openin-gen die respectievelijk de stuwdruk van de stof en de statische druk in de buis meten. Het verschil tussen deze twee is een maat voor de snel-heid en daarmee ook voor het debiet. Op de foto is de meter in een leiding gemonteerd, maar hij kan ook in de vrije lucht worden gebruikt, zoals bij een airspeed-meetsysteem van een vliegtuig.De bol.com-bon gaat naar Epco van der Meulen. Epco, gefeliciteerd! ■

RaadplaatWat is hier afgebeeld?

Nachtdienst, ofwel werken zonder zombie te worden

Documents

Transcript of Nachtdienst, ofwel werken zonder zombie te worden