Naar gedeelde diensten voor het erfgoed

Shared Services voor erfgoed

Hoe kunnen we als erfgoed- en bibliotheeksector langer profiteren van

vernieuwing die in projecten wordt gerealiseerd?

Marco Streefkerk

Digitaal Erfgoed Nederland (DEN)

Agenda

Voorstellen

Een set Open Source tools

Duurzaamheid en samenwerken

Erfgoed makelaar

Conclusies

13 september 2013 Informatie aan Zee, Oostende 2

Wat doet DEN?

Doelstellingen

Het belang van digitaal erfgoed uitdragen.

Monitor van (Nederlandse) digitaliseringsactiviteiten

Diensten en advies


Kennismakelaar


Kwaliteitszorg


Open source tools


Speciale producten

SCRATCH4All Digitale monnik ontcijfert ingescande handschriften

CHoralPlus

Zoeken in spraak

WITCHCRAFTplus

Online zoeken in melodieën

MuSeUMPlus

Verbeterd zoeken met MuS en Geméén

UPR en ZieOok Aanbevelingen op basis van een persoonlijk profiel

Multiply

Trefwoordsuggestie op basis van automatische tekstanalyse

STITCHPlus

Zinvol zoeken in bestaande collecties

DocChecker

Automatische trefwoordsuggestie


Gemeenschappelijke diensten

OpenSKOS Een online platform voor thesauri

Workspaces Samenwerken in een digitale werkomgeving

Annotation Repository Gestandaardiseerde annotaties online delen en hergebruiken

Persistent Identifiers Vertrouwen op unieke en blijvende

indentifiers


www.catchplus.nl


Brochure


Animaties


GM OAI-PMH

RMA /AM

CHECKERS

WORKSPACES

Standaardisatie OAI

Persistent Identifiers

Annotation Repository

User Profile Repository

MUSEUM+ RCE Naturalis

CLARIN SURF

NA Scratch4all GAR Choralplus BenG Multiply MI Witchcraft+ GM Museumplus

SARA BIGGRID TARGET

Trezorix Uni. Tilburg

KB OCLC

Radio Rijnland Uni. Twente

GAR NA X-MI BenG

Clarin/Clavas Europeana KB GAR BenG NA Fotomuseum

Werkgroep Erfgoedthesauri RKD DEN OCLC RCE

Adlib Pictura Trezorix

Deventit TMS

MI Clarin-NL NED! NL Aggregators Europeana

Seecr

Target/RUG

NA Gelders archief Groninger archieven Stadsarchief Leuven

TIN MCN MI UU

BenG DEN RCE Kennisnet NA MI Surf

SARA EPIC CLARIN Europeana

BenG NA RDE

GridLine ZieOok

RMA AM BenG RCE

ZieOok

Open Annotation Consortium

CHIPAPi

MULTIPLY

WITCHCraftPlus

Scratch4ALL

CHORALPlus

STITCHPlus

Vocabulairebank

Stakeholders analyse


Min

iste

rie

OC

W

NW

O

Businessplan CATCHPlus


BMICE, 2009


Bro

n:

Ale

x O

sterw

ald

er

Business model innovatie

ICT erfenis


1. Elkaar kennen

2. Samen werken (informeel) 3. Samen coördineren (bijv. projecten) 4. Gemeenschappelijke dienstverlening 5. Convergentie

Bron: Beyond the silos of the LAMs (OCLC)


Bron: Brochure OCW, 2005

Publieke opdracht


Verrijkte bestanden

Op inhoud doorzoekbaar

Digitale reproducties

Thumbnails

Relaties

(hierarchisch, verwant)

(Basis)be-schrijvingen

Erfgoed

Collectie Nederland (bezit)

Collectieregistratie in instellingen (vgl. Immix) (registratie)

Traditionele bibliografieën en centrale catalogi (bijv. STCN) (ontsluiting)

Zoekindexen van metadata met links naar buiten, vgl. Europeana. (aggregatie)

Informatiebestanden met zoekmogelijkheid op object en centrale raadpleging van objecten, vgl. Geheugen van Nederland, WatWasWaar. (portal)

Informatiebestanden met zoekmogelijkheid in zowel metadata als in volledige inhoud (niveau Google), vgl. Digitale Dagbladen, EDBO, Bibliotheek.nl (index / zoekmachine)

Informatiebestanden met (semantische) zoekmogelijkheid in zowel metadata als in volledige (gestructureerde) inhoud en achterliggende (data/video-) bestanden, vgl. wetenschappelijke informatie-systemen, WieWasWie etc. (kennissysteem)

Niveau van service


Shared services

Gemeenschap-pelijke diensten

(Shared services)

Digitalisering

- Massa

digitalisering

- Maatwerk

Aggregatie

- Geografisch

- Thematisch

Databeheer

- Eigen beheer

- Extern/cloud

Software

- Open source

- Tools

- Licenties

Dienstverlening

- Publiek (apps)

- B2B

Ondersteuning

-

Standaardisatie

-

Auteursrechten

R&D

- Innovatie

- Kennisdeling


Public Private Partnerships

Genetwerkt erfgoed en het ontstaan van een ‘Cultural

Commonwealth’.

Nieuwe gebruikers en diensteninnovatie

Ontstaan nieuwe multidisciplinaire

onderzoeksmethoden Techniek als nieuwe intermediair

CLICK// ERFGOED

Samenwerking tussen de erfgoedsector, de

kennissector, de overheid en het

bedrijfsleven


Advies Taalunie


Waardeer samenwerking

Knelpunten

1. Veelal projectmatige aanpak van digitalisering staat op gespannen voet met structurele behoeften.

2. Afzonderlijke instellingen vooral afgerekend op hun individuele prestaties.

3. Meerwaarde van het digitaal aanbieden van erfgoed wordt kwalitatief en kwantitatief onvoldoende aangetoond.

4. Geschikte verdien- en businessmodellen zijn nog niet voorhanden.


Waardeer samenwerking

Nieuw beleid:

1. instellingen moeten worden beoordeeld op hun bijdrage aan samenwerkingsprojecten en gezamenlijke voorzieningen,

2. gezamenlijke Vlaams-Nederlandse visie,

3. centrale regie ten aanzien van het beheer van gemeenschappelijke digitale infrastructuren, effectieve kennisdeling en kwaliteitszorg.


Organisatie van Nationale Infrastructuur


Businessplan CATCHPlus


Scenario 1: ArchieftaakPlus

Erfgoedinstelling

Andere erfgoedinstellingen

Andere markten/domeinen

Beheer/onderhoud Tool in eigendom ev. doorontwikkeling

Marktpartijen/andere partijen

uitbesteed werk: - onderhoud - ontwikkelkosten - service

- toegang tot tool - service

€-opties: - gezamenlijke fee erfgoedinstellingen

- afrekenen per instelling, naar gebruik (bv. data)

€-betaling


Scenario 2: MarktVoordeel

Erfgoedinstellingen Andere

markten/domeinen

Beheer/onderhoud Tool in eigendom Doorontwikkeling


uitbesteed werk: - onderhoud - ontwikkelkosten


€-betaling: - afrekenen per instelling, naar gebruik

(bv. data) - niet-commercieel tarief

€-betaling

Marktpartijen



- deelname op basis van abonnement, deelnemer in beheerorganisatie

Scenario 3: CentraalBeheer

Erfgoedinstellingen



Centrale Beheerorganisatie



uitbesteed werk: - onderhoud - ontwikkelkosten

€-betaling



- deelname op basis van abonnement, deelnemer in beheerorganisatie

Scenario 4: ErfgoedMarkt

Erfgoedinstellingen

Vraag/behoefte erfgoed inventariseren

Aanbod zichtbaar maken Toegang waarborgen

- toegang tot een of meerdere tools (variatie mogelijk) - service

Centrale Makelaar



- toegang tot tool - onderhoud - service

€-betaling afspraken over :

- gebruiksvoorwaarden tools - inkoop van datacapactiteit

- ontwikkelbehoefte



Erfgoedmakelaar

De Erfgoed Makelaar (werktitel) moet de nu missende bouwsteen zijn die namens en in het belang van erfgoedinstellingen, kan bijdragen aan duurzame borging van digitale erfgoedtools en –diensten die geheel of gedeeltelijk met inzet van erfgoedinstellingen in CATCHPlus zijn ontwikkeld. De Erfgoed Makelaar levert een essentiële bijdrage aan de realisatie van een sterke ICT-infrastructuur voor de erfgoedsector. De Erfgoed Makelaar verkleint bovendien het risico dat opgedane kennis, gecreëerde prototypes en andere relevante projectresultaten ongebruikt op de plank komen te liggen. De Erfgoed Makelaar zorgt voor een nauwere verbinding van erfgoedinstellingen, kennisinstellingen en bedrijfsleven. Daarmee levert de Erfgoed Makelaar een belangrijke bijdrage aan de realisatie van de visie en ambitie van de cultureel erfgoedsector als onderdeel van de nieuwe digitale publieke ruimte/cultural commons.


Taken erfgoedmakelaar

Zichtbaar maken van vraag en aanbod

Makelaar voor tools en diensten

Bundelen van vraag en collectieve inkoop


Takenpakket 1: Vraag en aanbod zichtbaar maken

Erfgoed-instelling

Ontwikkeling, beheer, service

Erfgoed Makelaar

Aanbieder Aanbieder Aanbieder

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

AA

NB

OD

V

RA

AG

- Inventarisatie aanbod - Inventarisatie vraag/behoefte doorontwikkeling

- Samenbrengen vraag/aanbod - Signaleren ontwikkelingen

Ontwikkeling, beheer, service Ontwikkeling, beheer, service

Transactie (rechtstreeks)

Transactie (rechtstreeks)


Takenpakket 2 : Tools makelen

Erfgoed-instelling


Erfgoed Makelaar

Aanbieder (marktpartij, erfgoedinstelling,

consortium)


consortium)


consortium)

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

AA

NB

OD

V

RA

AG

- Makelen bij overgang tool van ene naar andere aanbieder


- Tijdelijke vangnet voor verweesde tools (beheer,

aanbod)

beheer, service


Takenpakket 3: Collectieve bemiddeling

Erfgoed-instelling


Erfgoed Makelaar


consortium)


consortium)


consortium)

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

Erfgoed-instelling

AA

NB

OD

V

RA

AG


- Namens (een groep) erfgoedinstellingen onderhandelen over prijs, leveringsvoorwaarden, doorontwikkeling, afnamevolume e.d.


Markt analyse

Beperkt tot CATCHPlus

Waardevol gebruik bij opdrachtgever

Waardevol getest door 2 instellingen

50% blijvend tegen kostprijs

Kosten vaak onduidelijk

Extra kosten bij uitrol

Toegevoegde waarde makelaar


Takenpakket 1: Vraag/aanbod

zichtbaar maken

Takenpakket 2: Tools makelen

Takenpakket 3: Collectieve

bemiddeling

Tool verdwijnt/blijft slechts bij 1

instelling

Geen rol voor makelaar

CH

EC

KE

RS

CH

IPA

pi

CH

OR

AL

Plu

s

Mu

ltip

ly

Mu

seu

mP

lus

Scr

atch

4A

LL

ST

ITC

HP

lus

WIT

CH

Cra

ftP

lu

s

Organisatie erfgoedmakelaar

Netwerkorganisatie

Convenanten (contracten)

Onafhankelijke uitvoerder

Erfgoedinstellingen met nationale taken

Raad van Toezicht


Verdienmodellen

1. Bekostiging door sector en/of overheid

2. Projectfinanciering

3. Marktmodel


Andere voorbeelden

Nederland

Shared Service Centra

Universiteitsholdings

Bibliotheek.nl

CLARIN

CLICK_NL

Vlaanderen

iMinds Incubator

Vlaamse Erfgoedbibliotheek

…

Europa

EU Competence Centres

ERICs


Aanbevelingen?

Instellingen

open innovatie

altijd in beta

fit & viable

betrek organisatie

samenwerking

beter een goede kopie

open standaarden

evalueer.

Sector

Financieringsvoorwaarden

Kwaliteitszorg

Kennisdisseminatie

gezamenlijk raamwerk

Netwerken

Makelaar

shared services.


Deel de kennis!


http://www.youtube.com/user/CATCHPlusNL/videos

Naar gedeelde diensten voor het erfgoed

Education

Transcript of Naar gedeelde diensten voor het erfgoed