NAAR EEN GEMEENSCHAPPELIJK EUROBETALINGSGEBIED · 2006. 4. 20. · Naar een gemeenschappelijk...

NAAR EEN GEMEENSCHAPPEL I JK EUROBETAL INGSGEB IED

FEBRUAR I 2006

DOELSTELL INGEN EN DEADL INES

4DE VOORTGANGS-RAPPORT

ISSN 1725637-2

9 7 7 1 7 2 5 6 3 7 0 0 0

In 2006 verschijntin alle publicaties

van de ECBeen motief vanhet bankbiljet

van €5.

NAAR EEN GEMEENSCHAPPELIJK EUROBETALINGSGEBIED

DOELSTELLINGEN EN DEADLINES

4DE VOORTGANGSRAPPORT

FEBRUAR I 2006

© Europese Centrale Bank, 2006

AdresKaiserstrasse 2960311 Frankfurt am Main, Duitsland

PostadresPostfach 16031960066 Frankfurt am Main, Duitsland

Telefoon+49 69 1344 0

Websitehttp://www.ecb.int

Fax+49 69 1344 6000

Telex411 144 ecbd

Alle rechten voorbehouden. Reproductie vooreducatieve en niet-commerciële doeleinden istoegestaan op voorwaarde dat de bron wordtvermeld.

Per februari 2006.

ISSN 1725-647X (online)

3ECB c

Naar een gemeenschappelijk eurobetalingsgebied (SEPA) – Doelstellingen en d eadlinesFebruari 2006

SAMENVATTING 4

INLEIDING 7

1 HET SEPA: ALGEMENE DOELSTELLINGENEN WERKMETHODEN 8

1.1 De algemene doelstellingen vanhet SEPA 8

1.1.1 Het SEPA zal nationalebarrières wegwerken 8

1.1.2 Het SEPA zal zich richtenop het eurogebied 8

1.1.3 Het SEPA zaltoekomstgericht zijn 8

1.1.4 Het SEPA zalgebruikersvriendelijk zijn 9

1.1.5 Er zal eencommunicatiestrategie voorhet SEPA nodig zijn 9

1.1.6 Ook banken zullen profijthebben van het SEPA 10

1.1.7 Het tijdpad voor hetSEPA-proces blijftgehandhaafd 10

1.1.8 De SEPA-doelstellingenzullen zijn gericht op hetvaststellen vangemeenschappelijkestandaarden en procedures 11

1.2 De werkmethoden 11

1.2.1 De overgang naar het SEPAdient te geschieden in devorm van een project 11

1.2.2 Gebruikers dienen erbij teworden betrokken 12

1.2.3 Overheidsinstanties wordenuitgenodigd daarbij eenvoorbeeldrol te vervullen 12

1.2.4 Nationale migratie naarhet SEPA dient goedgeorganiseerd te zijn 13

INHOUDSOPGAVE2 SPECIFIEKE DOELSTELLINGEN VOOR DE

SEPA-INSTRUMENTEN, -INFRASTRUCTURENEN -STANDAARDEN, EN DE VOORTGANGDIE WORDT GEBOEKT BIJ HETVERWEZENLIJKEN ERVAN 14

2.1 Overboekingen 14

2.2 Automatische incasso’s 16

2.3 Kaartbetalingen 17

2.4 Contant geld, cheques en overigeniet onder het SEPA vallenderetailbetalingsinstrumenten 20

2.5 Infrastructuren voor deafwikkeling en verrekeningvan retailbetalingen 20

2.6 Standaarden 22

BIJLAGE 25

4ECB cNaar een gemeenschappelijk eurobetalingsgebied (SEPA) – Doelstellingen en deadlinesFebruari 2006

SAMENVATTING

Het Eurosysteem heeft een visie voor het ge-meenschappelijk eurobetalingsgebied (hiernaSEPA, hetgeen staat voor Single Euro Pay-ments Area): een eurogebied waarbinnen allebetalingen binnenlands zijn, waar het huidigeonderscheid tussen nationale en grensover-schrijdende betalingen niet meer bestaat. Ditbetekent dat het SEPA-project zich niet alleenricht op het verbeteren van de efficiëntie vangrensoverschrijdende betalingen. Het richtzich tevens op het ontwikkelen van gemeen-schappelijke instrumenten, standaarden, pro-cedures en infrastructuren teneinde tot sub-stantiële schaalvoordelen te komen. Binnenhet SEPA zullen cliënten in staat zijn betalin-gen binnen het gehele eurogebied te verrichtenop een even efficiënte en veilige wijze alsthans het geval is in de nationale context. In-dien zij dit wensen, zullen zij dit kunnen doendoor gebruik te maken van één enkele betaalre-kening en één enkele betaalkaart.

Het SEPA is een natuurlijk uitvloeisel van deinvoering van de euro. De nadruk ligt derhalveop het eurogebied. Het zal desalniettemin te-vens bijdragen tot verbetering van de InterneMarkt en tot de verwezenlijking van de in deLissabon-agenda geformuleerde doelstellin-gen. Het SEPA zal alleen door gebruikers wor-den geaccepteerd, en dus werkelijkheid wor-den, indien het vooruitloopt op hoe modernebetalingssystemen er aan het eind van het de-cennium uit zullen zien, en indien het de nieu-we mogelijkheden benut die door de vooruit-gang in de informatietechnologie worden ge-boden.

Het is van belang dat de aanbieders van deSEPA-diensten rekening houden met de be-hoeften van de verschillende cliëntensegmen-ten. Aangezien het SEPA veranderingen in degewoonten van cliënten zal vereisen, zullenoplossingen moeten worden gevonden die zogemakkelijk, kostenefficiënt en gebruikers-vriendelijk mogelijk zijn voor bankcliënten. Indit opzicht is het bij het project betrekken vanvertegenwoordigers van SEPA-gebruikers –

ondernemingen, het midden- en kleinbedrijf,burgers en overheidsinstanties – onontbeer-lijk. Daarnaast is een passende communicatie-strategie nodig, die reeds in dit stadium voor-bereid dient te worden.

In 2002 voorzag het Europese bankwezen dathet SEPA eind 2010 zou zijn voltooid. In 2004formuleerde het Eurosysteem het door de ban-ken aanvaarde voorstel dat cliënten de moge-lijkheid zouden moeten krijgen om al vanaf ja-nuari 2008 gebruik te maken van pan-Europesebetalingsinstrumenten. Het Eurosysteem zietgeen reden om deze deadlines te wijzigen. Welis het Eurosysteem van oordeel dat de resulta-ten die vanaf deze data worden verwacht, dui-delijker gedefinieerd dienen te worden.

Het SEPA vormt een belangrijk Europees doel,dat qua ambitie, omvang en complexiteit tevergelijken is met de overgang op de euro-bankbiljetten en euromunten. Dientengevolgedient het te worden uitgevoerd in de vorm vaneen project: succes is alleen verzekerd indienalle belanghebbenden die bij het proces be-trokken zijn, dezelfde doelen nastreven en het-zelfde projectplan met een reeks overeengeko-men mijlpalen volgen.

De taak van verduidelijking van de einddoel-stellingen van het SEPA ligt voornamelijk bijde regelgevende instanties, het Eurosysteemen de Europese Commissie, na zorgvuldigeoverweging van de verwachtingen van alle be-langhebbenden. Dat is de hoofddoelstellingvan dit rapport, dat is opgesteld na intensieveraadpleging van de belangrijkste spelers, debanken en de gebruikers, op nationaal en opEuropees niveau. Gezien het politieke karaktervan het SEPA, is het tevens van groot belangdat overheidsinstanties, die grootgebruikersvan betalingsdiensten zijn, een voorbeeld stel-len en als een van de eersten overgaan op hetSEPA.

Het bankwezen heeft de verantwoordelijkheidop zich genomen de SEPA-producten te leve-ren, in het bijzonder de specificaties van denieuwe betalingsinstrumenten. Het is aan hen

5ECB c

Naar een gemeenschappelijk eurobetalingsgebied (SEPA) – Doelstellingen en deadlinesFebruari 2006

SAMENVATTINGom levensvatbare en rendabele bedrijfsmodel-len te ontwikkelen en te beheren, die verenig-baar zijn met het SEPA. Want schaalvoorde-len, meer concurrentie en grotere efficiëntiezullen niet alleen de opbrengsten maar ook dekosten van de banken beïnvloeden.

Terwijl de doelstellingen van het SEPA en dete bereiken resultaten op Europees niveau die-nen te worden vastgesteld, zal het migratiepadnaar het SEPA voornamelijk op nationaal ni-veau worden georganiseerd, aangezien de uit-gangspunten verschillen. De nationale centralebanken zullen dit proces helpen vergemakke-lijken.

DE SEPA-INSTRUMENTENDe verwachting is dat aan het eind van hetSEPA-proces alle overboekingen binnen heteurogebied zullen worden verwerkt volgenséén enkele reeks Europese betalingsregels.Naast de betalingsregels zoals die thans doorde Europese Betalingsraad (European Pay-ments Council – EPC) zijn vastgesteld, ver-wacht het Eurosysteem dat er een standaardvoor spoedoverboekingen met verrekeningbinnen de werkdag zal worden ontwikkeld.Beide standaarden zouden de opname van ge-structureerde cliëntgegevens mogelijk moetenmaken, teneinde internetfacturering en auto-matische afstemming van rekeningen te verge-makkelijken. Het Eurosysteem verwacht dat dedoor de EPC gedefinieerde betalingsregels ui-terlijk op 1 januari 2008 ter beschikking vancliënten zullen staan, parallel aan de nationaleinstrumenten. Het Eurosysteem verwacht dattegen eind 2010 de overheidsinstanties, onder-nemingen en mogelijkerwijs particulieren uit-sluitend van SEPA-overboekingen gebruikzullen maken.

Het uiteindelijke doel met betrekking tot auto-matische incasso’s is dat alle incassotransac-ties binnen het eurogebied worden verwerktvolgens het SEPA-systeem voor automatischeincasso’s zoals vastgesteld door de EPC. Ditsysteem zal dienen te worden gecomplemen-teerd met additionele opties teneinde passendeoplossingen te bieden voor de verschillende

behoeften van cliënten (bijv. voor business-to-business-transacties). De verwachting is dathet basis-SEPA-systeem voor automatische in-casso’s op 1 januari 2008 volledig operationeelzal zijn. De beslissing op welke datum de mi-gratie van de bestaande nationale incassosys-temen naar het SEPA-systeem afgerond moetzijn, zou aan de nationale migratieplannenkunnen worden overgelaten. De risico’s die hetmogelijk naast elkaar bestaan van nationale enSEPA-incassosystemen na 2010 met zich kanbrengen, dient door de EPC te worden onder-zocht.

Het SEPA voor betaalkaarten heeft tot doel debinnenlandse dienstverlening van nationaal opEuropees niveau te tillen. Dientengevolge ishet uiteindelijke doel van het SEPA-project opdit gebied het bevorderen van de ontwikkelingvan dit betaalinstrument in het gehele euroge-bied, zowel vanuit de aanbodzijde (banken) alsde vraagzijde (kaarthouders, verkopers) ge-zien, zonder binnen het SEPA enig verschil temaken tussen nationale en grensoverschrijden-de betalingen. Kaarthouders kunnen vandaagde dag met een nationale betaalkaart betalin-gen verrichten in het gehele land, zonder geo-grafische beperkingen. In de toekomst zoudenkaarthouders met een binnenlandse kaart ookin het gehele eurogebied moeten kunnen beta-len. Als gevolg hiervan zullen nationale kaart-systemen een manier moeten vinden om hunacceptatienetwerk naar het gehele eurogebieduit te breiden. Kaarthouders dienen hun kaar-ten bij alle geldautomaten of verkooppunten tekunnen gebruiken (zolang de bank of verkoperhet betreffende kaarttype/-merk accepteert),tegen een redelijk tarief en zonder differentia-tie naar het land van uitgifte van de kaart. Eenverkoper dient de mogelijkheid te hebben ommet elke verkrijgende bank in elk land binnenhet eurogebied zaken te doen. Wanneer eenkaartsysteem een uitwisselingstarief in reke-ning brengt, mogen eventuele tariefverschillenniet zijn gebaseerd op geografische factoren.

In september 2005 heeft de EPC de Reglemen-ten voor de SEPA-Overboeking en de SEPA-Automatische Incasso vastgesteld. Dit zijn be-


langrijke mijlpalen op weg naar het SEPA. HetEurosysteem waardeert het engagement van enhet werk dat is verricht door de EPC en zijnwerkgroepen, en begrijpt dat het moeilijk isonderlinge overeenstemming te bereiken overdergelijke complexe zaken, niet in de laatsteplaats vanwege de uiteenlopende nationaleprocedures. Het Eurosysteem moedigt de EPCechter aan deze werkzaamheden te comple-menteren met het vaststellen van de bovenge-noemde aanvullende opties teneinde de Euro-pese gebruikers in staat te stellen gemakkelij-ker te bepalen welke instrumenten aan hun be-hoeften en verwachtingen tegemoet komen.

De EPC heeft tevens zijn goedkeuring gehechtaan het SEPA-Kader voor Betaalkaarten, het-geen een verdere belangrijke mijlpaal vormt inhet voltooien van het SEPA. Het Eurosysteemmerkt echter op dat het rapport ruimte laat voorverschillende interpretaties en over enkele on-derwerpen in algemene bewoordingen spreekt.Een verdere uitwerking in dezen zou derhalveworden verwelkomd.

DE SEPA-INFRASTRUCTUREN EN -STANDAARDENDe huidige infrastructuur voor het verwerkenvan retailbetalingen is ontwikkeld met het doelonafhankelijke nationale betalingssystemen tebedienen. Binnen het SEPA is substantiëleconsolidatie noodzakelijk teneinde banken encliënten te kunnen laten profiteren van schaal-voordelen. Het Eurosysteem is het ermee eensdat dit proces door marktkrachten dient te wor-den bepaald, en mogelijk niet vóór eind 2010zal zijn voltooid. De verwachting is echter dattegen die tijd de betalingsinfrastructuur in heteurogebied volledig uitwisselbaar zal zijn. HetEurosysteem verwacht dat uiterlijk 1 januari2008 alle dan nog bestaande infrastructuren opnationaal niveau zowel “oude” nationale in-strumenten als “nieuwe” SEPA-instrumentenzullen verwerken, hetgeen betekent dat ze instaat moeten zijn betalingen te verwerken diezijn verricht met de pan-Europese instrumen-ten/kaartsystemen parallel aan nationale beta-lingen in hun respectieve land.

Teneinde voor een efficiënt betalingsverkeerte zorgen in het SEPA, is het essentieel datbank-to-customer- en customer-to-bank-stan-daarden worden overeengekomen, zodat hetvolume van straight-through-verwerkingwordt gemaximaliseerd. Gemeenschappelijkebeveiligingsstandaarden voor betalingstrans-acties zijn eveneens nodig. Op het gebied vanuitwisselbaarheid van kaartsystemen en infra-structuren, moedigt het Eurosysteem de EPCten zeerste aan om zo snel mogelijk met detechnische werkzaamheden te beginnen.

Internetfacturering met gebruikmaking vanbetalingsinfrastructuren is een nieuwe vormvan dienstverlening die enorme mogelijkhe-den biedt. Het Eurosysteem dringt er derhalvebij het bankwezen op aan deze mogelijkhedennader te onderzoeken en een voorstel te doenhoe de ontwikkeling van deze nieuwe vorm vandienstverlening en de bijbehorende standaar-den op Europees niveau en met betrekking tothet SEPA-proces zouden moeten worden ge-coördineerd.

7ECB c


INLEIDINGINLEIDING

Sinds de invoering van de eurobankbiljetten eneuromunten op 1 januari 2002 zijn burgers inhet eurogebied in staat binnen en tussen alle 12landen contante betalingen te verrichten metéén enkele valuta, de gemeenschappelijkemunt, net zo gemakkelijk als met de vroegerenationale biljetten en munten. Echter, wat nurealiteit is voor contante betalingen, is voor gi-rale betalingen nog steeds toekomstmuziek.De invoering van de euro als gemeenschappe-lijke munt van de 12 landen van het eurogebiedzal slechts zijn voltooid indien het gemeen-schappelijk eurobetalingsgebied (SEPA) rea-liteit wordt, d.w.z. indien particulieren en on-dernemingen de mogelijkheid hebben binnenhet gehele eurogebied girale betalingen te ver-richten vanaf één enkele betaalrekening waardan ook in het eurogebied, daarbij gebruik ma-kend van één enkele reeks betaalinstrumenten.Dit alles op net zo gemakkelijke, efficiënte enveilige wijze als thans mogelijk is op nationaalniveau. De SEPA-doelstelling wordt gedeelddoor het bankwezen, de gebruikersgemeen-schappen en de politieke autoriteiten. Er zijnechter nog steeds uiteenlopende gezichtspun-ten over hoe en wanneer deze doelstelling zalworden gerealiseerd, en het lijkt er op dat, on-danks bemoedigende vooruitgang in het voor-bereidende werk, de verwezenlijking van hetSEPA nog geruime tijd op zich zal laten wach-ten. Met name is er nog geen harmoniseringvan girale retailbetalingen bewerkstelligd, dievoornamelijk gebaseerd blijven op nationalesystemen, terwijl de nationale infrastructurenvoor afwikkeling en verrekening van retailbe-talingen nationaal gesegmenteerd blijven.

Sinds de publicatie van het Derde Voortgangs-rapport over het SEPA in december 2004, heefthet Eurosysteem, in het kader van zijn mandaatde goede werking van het betalingsverkeer tebevorderen, de werkzaamheden verricht doorde Europese Betalingsraad (EPC), het belang-rijkste coördinerende en besluitvormende or-gaan voor het bankwezen in SEPA-aangele-genheden, actief gevolgd. Het Eurosysteemheeft tevens topontmoetingen georganiseerd

met hooggeplaatste bankiers teneinde toe tewerken naar gedeelde opvattingen over dedoelstellingen van het SEPA, en meer engage-ment van het bankwezen te krijgen met betrek-king tot het realiseren van het SEPA. Boven-dien zijn discussiefora opgezet voor vertegen-woordigers van cliëntengroepen, verkopers,het midden- en kleinbedrijf en financiele be-heerders van bedrijven om duidelijkheid tekrijgen welke diensten deze gebruikers ver-wachten van het SEPA. Hoewel sommige ver-wachtingen buiten de reikwijdte van het SEPAvallen en er mogelijk sprake is van enigszinsuiteenlopende gezichtspunten tussen de ver-schillende groepen gebruikers, is het Eurosys-teem van mening dat het thans een beter inzichtheeft in de verwachtingen van gebruikers in hetalgemeen, en deze verwachtingen worden te-vens weergegeven in dit rapport.

In Hoofdstuk 1 van het rapport worden de alge-mene doelstellingen van het SEPA-project ge-formuleerd evenals de werkmethoden die die-nen te worden toegepast om het project tot eensucces te maken. Hoofdstuk 2 beschrijft despecifieke doelstellingen voor 2008 en 2010voor de afzonderlijke SEPA-instrumenten, -in-frastructuren en -standaarden, en evalueert devoortgang die is gemaakt in het verwezenlijkenvan deze doelstellingen.


1. HET SEPA: ALGEMENE DOELSTELLINGENEN WERKMETHODEN

1.1 DE ALGEMENE DOELSTELLINGEN VANHET SEPA

1.1.1 HET SEPA ZAL NATIONALE BARRIÈRESWEGWERKEN

Binnen het SEPA zullen cliënten in staat zijnbetalingen door het hele eurogebied te verrich-ten op een even efficiënte en veilige wijze alsthans het geval is in de nationale context. Ditvereist in beginsel dat aan het eind van het pro-ces cliënten binnen het eurogebied de moge-lijkheid zullen hebben gebruik te maken vanéén enkele betaalrekening en één enkele reeksgestandaardiseerde instrumenten. Wanneer hetSEPA-project is voltooid zullen alle betalin-gen binnen het eurogebied binnenlands wor-den en zal het huidige onderscheid tussen na-tionale en grensoverschrijdende betalingenverdwijnen.

Praktisch gezien betekent dit dat het SEPA-project geen minimalistisch project is dat zichalleen richt op het verbeteren van de efficiëntievan grensoverschrijdende betalingen. Het isveel ambitieuzer, aangezien het de gehele beta-lingssector van het eurogebied omvat. Duide-lijk is dat een oplossing nodig is voor grens-overschrijdende betalingen, die cliënten thansongemak kunnen bezorgen omdat de meestebetalingsinstrumenten die zij ter beschikkinghebben voor nationale betalingen niet grens-overschrijdend kunnen worden gebruikt. Methet SEPA zoals het in dit rapport wordt om-schreven, zal deze situatie worden verbeterd.Maar daarnaast zullen nationale betalingsin-strumenten op Europees niveau worden ge-standaardiseerd, waardoor substantiële schaal-voordelen ontstaan. Dergelijke schaalvoorde-len zouden alle actoren in de betalingssector(inclusief de banken en alle categorieën ge-bruikers) en de Europese economie als geheelten goede moeten komen.

1.1.2 HET SEPA ZAL ZICH RICHTEN OP HETEUROGEBIED

Het SEPA is zowel een politieke als een econo-mische doelstelling die is gekoppeld aan de in-voering van de euro. Zonder de gemeenschap-pelijke munt zou het elan ten aanzien van hetSEPA veel zwakker zijn. Dit mag blijken uithet zeer beperkte succes van eerdere pogingenin de jaren negentig om de Europese betalings-systemen te rationaliseren. Als het SEPA-pro-ject zich zou richten op te veel landen en ver-schillende valuta’s, zou de implementatie er-van ingewikkelder en moeilijker te rechtvaar-digen zijn en tevens een groter risico van mis-lukking in zich dragen. De primaire nadruk vanhet SEPA ligt derhalve op het eurogebied.

Het SEPA zou desalniettemin tevens kunnenbijdragen aan de verbetering van de InterneMarkt, hetgeen een EU-doelstelling vormt.Daarnaast zullen in de komende paar jaar eenaantal EU-landen naar verwachting tot de Eco-nomische en Monetaire Unie toetreden. Daar-om dient een zorgvuldig evenwicht te wordengevonden tussen de absolute noodzakelijkheidvan het creëren van het SEPA voor het euroge-bied en, anderzijds, de noodzaak open te staanvoor de rest van de EU.

1.1.3 HET SEPA ZAL TOEKOMSTGERICHT ZIJNDe verwezenlijking van de belangrijkste voor-delen van het SEPA, zoals benadrukt in hetDerde Voortgangsrapport, is afhankelijk vande toekomstgerichtheid van het project. Dit isde reden waarom het SEPA niet is beperkt totde vertaling van bestaande nationale procedu-res, infrastructuren en standaarden in Europeseequivalenten. Het SEPA loopt veeleer vooruitop hoe betalingssystemen er aan het eind vandit decennium uit zouden moeten zien, waarbijde nieuwe mogelijkheden die door de vooruit-gang in de informatietechnologie worden ge-boden, nauwlettend worden bekeken. Ditdwingt Europese actoren ertoe datgene wat zijtot dusver als vanzelfsprekend hebben geacht,te heroverwegen. In deze context draagt hetSEPA-project aanzienlijk bij aan de Lissabon-agenda, die er onder andere op is gericht deconcurrentiekracht en dynamiek van de Euro-

9ECB c


1 HET SEPA:ALGEMENE

DOELSTELLINGEN ENWERKMETHODEN

pese economie te bevorderen. Vandaag de dagal, nemen mondiaal gezien Europese beta-lingssystemen vaak een vooraanstaande posi-tie in waar het automatisering betreft. Dit con-currentievoordeel moet worden behouden, ener moeten innovatieve oplossingen worden ge-vonden om in te kunnen spelen op de technolo-gische uitdagingen in het Europese betalings-landschap.

1.1.4 HET SEPA ZAL GEBRUIKERSVRIENDELIJKZIJN

Het SEPA mag geen project zijn dat alleen aande wensen van Europese visionairs en IT-des-kundigen beantwoordt. Het dient in te spelenop de behoeften van gebruikers van elektroni-sche betalingsproducten en op die van gebrui-kers van girale producten. Het SEPA zal veran-deringen in de gewoonten van particulierenvereisen, met inbegrip van degenen die mindervoorbereid zijn op verandering. Er zal in som-mige gevallen sprake zijn van additionele com-plicerende aspecten (bijv. het InternationaleBankrekeningnummer (International Bank Ac-count Number – IBAN) is langer en doorgaansmoeilijker te onthouden dan nationale bankre-keningnummers). Als gevolg daarvan zullenindividuen en instellingen die aan het SEPAwerken, oplossingen moeten vinden die voorbankcliënten, en met name particuliere cliën-ten, zo kostenefficiënt, gemakkelijk en gebrui-kersvriendelijk mogelijk zijn. Bovendien zou-den banken en hun cliënten niet gedwongenmoeten worden op technologisch gebied eenstap achteruit te doen. Anders zou het risicobestaan dat het SEPA mislukt vanwege nega-tieve reacties van het publiek. De belangrijksteuitdaging voor het bankwezen is de nieuweSEPA-instrumenten aantrekkelijk genoeg temaken voor de verschillende gebruikersgroe-pen, d.w.z. voor overheidsinstanties, onderne-mingen, het midden- en kleinbedrijf, verko-pers en burgers. Het SEPA dient concrete voor-delen op te leveren en geen opgelegde stan-daardisatieoefening te zijn. Hoewel de ver-wachting is dat internetbankieren tegen heteind van dit decennium een aanzienlijke ont-wikkeling zal hebben doorgemaakt, dient hetSEPA evenwel rekening te houden met de be-

hoeften van veel individuen die zich mogelijkwat onwennig voelen met moderne technolo-gieën. Aan het andere einde van het spectrumzullen bedrijfscliënten zich gemakkelijker aande nieuwe SEPA-instrumenten aanpassen. Inveel gevallen echter, verschillen hun eisen vandie van particuliere cliënten (bijvoorbeeld ophet gebied van automatische incasso’s). Be-drijfscliënten zullen aandacht vereisen vanwe-ge de complexiteit van de koppeling tussen huninterne processen en hun aanbieders van beta-lingsdiensten. De directe kosten van het ge-schikt maken van deze koppeling kunnen hoogzijn. Bedrijfscliënten zullen deze kosten alleenals waardevolle investering zien als het SEPAhen het vooruitzicht biedt van een structurelebedrijfstransformatie en de kans biedt op eenmogelijke harmonisering van de binnenlandsedienstverlening in het eurogebied. In dit op-zicht dringen ondernemingen krachtig aan opinnovaties die hen in staat stellen hun interneprocessen effectief te verbeteren. De aanbie-ders van de SEPA-betalingsdiensten zullen ervoor dienen te zorgen dat dit gebeurt.

Ten slotte zou het SEPA zich bij het dichterbijbrengen van Europese oplossingen moeten la-ten inspireren door de landen die zijn overge-gaan op de efficiëntste betalingsinstrumenten.Het SEPA dient in geen geval tot een verslech-tering van de huidige dienstverlening aancliënten te leiden.

1.1.5 ER ZAL EEN COMMUNICATIESTRATEGIEVOOR HET SEPA NODIG ZIJN

De invoering van eurobankbiljetten en euro-munten ging vergezeld van een belangrijke pu-bliciteitscampagne, die ruim vóór de feitelijkeinvoering werd gelanceerd. Tot op heden is hetidee van het SEPA slechts in relatief kleinekring bekend. De meeste individuen, over-heidsinstanties, verkopers en middelgrote- enkleine ondernemingen, en zelfs veel grote on-dernemingen, zijn nog steeds niet bekend methet SEPA-proces. Het bankwezen zal zijncliënten tijdig dienen voor te lichten. In 2006zullen door de EPC, in samenwerking met deverschillende organisaties die de belangrijkstebelanghebbenden (banken, gebruikers, regel-


gevende instanties) vertegenwoordigen, de ele-menten van een communicatiestrategie dienente worden geformuleerd. Wat betreft de eigen-lijke voorlichtingscampagne voor het grote pu-bliek, zou begin 2007 een goede startdatumzijn, aangezien de implementatiefase dan alloopt. Andere gebruikersgroepen dienen eer-der geïnformeerd te worden. Bedrijfscliëntenen softwareverkopers bijvoorbeeld, benodigenzo snel mogelijk informatie over nieuwe tech-nische standaarden om een begin te kunnenmaken met het ontwikkelen van de noodzake-lijke informatie- en communicatietechnologie.Om deze gebruikers van de relevante informa-tie te voorzien, zou de EPC een technisch in-formatiecentrum op kunnen zetten.

Het Eurosysteem zal zich beraden op het spe-len van een actievere rol in het stimuleren vanmigratie, vooropgesteld dat de EPC zijn toe-zeggingen nakomt en er sprake is van krachtigepolitieke steun voor het SEPA, blijkend uit debereidheid van overheidsinstanties om over tegaan op SEPA-betalingsinstrumenten.

1.1.6 OOK BANKEN ZULLEN PROFIJT HEBBENVAN HET SEPA

Banken en niet-banken gaan er vaak van uit datde voordelen van het SEPA voornamelijk zul-len bestaan uit verlagingen van de banktarie-ven. Het SEPA zal echter niet alleen van in-vloed zijn op de ontvangstenkant van de beta-lingsdiensten, maar zou tevens tot verbeterin-gen aan de uitgavenkant moeten leiden. Ver-schillende onderzoeken hebben aangetoonddat de opbrengsten die banken thans genererenmet hun betalingsdiensten, van land tot landaanzienlijk verschillen. Aangezien het SEPAnationale barrières zal elimineren, zorgt hetvoor meer concurrentie en, als gevolg daarvan,voor een neerwaartse druk op niet alleen de in-komsten van banken, maar ook op de verwer-kingskosten. Daarnaast zal algemene en groot-schalige standaardisatie resulteren in beteremogelijkheden om de ontwikkelingskosten tedelen en softwareproducten gezamenlijk te ge-bruiken.

Vandaag de dag hanteren banksectoren be-drijfsmodellen die in het verleden zijn ontwik-keld op basis van de behoeften van afzonderlij-ke landen. Voor banken die ten koste van allesaan deze bedrijfsmodellen wensen vast te hou-den, zal het SEPA een project lijken dat de kos-ten verhoogt en de opbrengsten vermindert.Voor banken die hun bedrijfsmodellen aanpas-sen aan de vereisten die voortvloeien uit Euro-pese integratie en technologische vooruitgang,zal het SEPA een mogelijkheid bieden een con-currentievoordeel te behalen.

Voor het bankwezen als geheel zal het resultaatwaarschijnlijk afhangen van de vraag of ban-ken in staat zijn hun kosten te verlagen met be-trekking tot de infrastructuur, het in stand hou-den van verschillende procedures voor binnen-landse en eurogebiedbetalingen, of de hand-matige verwerking in sommige delen van debetalingsverwerkingsketen. Dit blijkt uit hetfeit dat de nationale consolidering van demarktinfrastructuur die de afgelopen decenniaheeft plaatsgevonden, gebaseerd op de begin-selen van rationalisatie en automatisering,heeft geleid tot bedrijfsmodellen die voor ban-ken winstgevend blijven. Dezelfde evolutiezou moeten gelden op het niveau van het euro-gebied, waar eveneens de noodzaak van ratio-nalisatie en een hogere mate van automatise-ring bestaat. In deze context kunnen de inves-teringskosten voor de SEPA-instrumenten en -procedures worden gezien als een bedrijfsont-wikkeling die voorheen in een zuiver nationalecontext plaatsvond.

1.1.7 HET TIJDSCHEMA VOOR HETSEPA-PROCES BLIJFT GEHANDHAAFD

In het Witboek van mei 2002 hebben 42 Euro-pese banken en de Europese verenigingen vanbanken duidelijk gemaakt dat een volledigemigratie naar het SEPA vóór eind 2010 zouzijn gerealiseerd. In maart 2005 sprak de EPCzijn overtuiging uit dat een kritische massa aantransacties vóór eind 2010 zal zijn gemigreerdnaar de SEPA-betalingsinstrumenten, en dathet SEPA daarmee onomkeerbaar zal zijn.Sommige banken en andere belanghebbendenhebben deze deadline ter discussie gesteld, en

11ECB c


1 HET SEPA:ALGEMENE


naar voren gebracht dat een volledige migratievan nationale naar SEPA-instrumenten/syste-men vóór 2010 niet realistisch is, en dat hetmoderniserings- en integratieproces van de re-tailbetalingsmarkt mogelijk langer zal duren.Het Eurosysteem heeft deze bezwaren grondigonderzocht en is thans van oordeel dat de mees-te SEPA-doelstellingen, zoals in dit rapportgedefinieerd, vóór de door banken in 2002 ge-stelde deadline van (eind) 2010 kunnen wor-den geïmplementeerd. Het is mogelijk dat som-mige elementen van het project, en in het bij-zonder die welke verband houden met infra-structurele veranderingen en het compleet af-schaffen van nationale instrumenten, niet vol-ledig vóór eind 2010 gerealiseerd zullen kun-nen worden. Het is echter duidelijk dat de staponomkeerbaar moet zijn, en dat de afschaffingvan nationale instrumenten tegen eind 2010vergevorderd zou moeten zijn. In het DerdeVoortgangsrapport heeft het Eurosysteem eenvoorstel gedaan volgens welk burgers en com-merciële ondernemingen de mogelijkheid zou-den moeten krijgen al vanaf 1 januari 2008pan-Europese instrumenten te gebruiken voornationale en grensoverschrijdende betalingen.Deze deadline is breed geaccepteerd doorbanksectoren en vormt thans een belangrijkemijlpaal in het SEPA-project.

1.1.8 DE SEPA-DOELSTELLINGEN ZULLENGERICHT ZIJN OP HET VASTSTELLENVAN GEMEENSCHAPPELIJKESTANDAARDEN EN PROCEDURES

In het Derde Voortgangsrapport voorzag hetEurosysteem dat de omschakeling van de hui-dige gefragmenteerde afwikkelings- en verre-keningsinfrastructuur voor retailbetalingen ineen geïntegreerde Europese infrastructuur in2010 zou kunnen worden voltooid. Thans is hetEurosysteem van oordeel dat het niet waar-schijnlijk is dat een volledig geïntegreerde Eu-ropese afwikkelings- en verrekeningsinfra-structuur voor retailbetalingen in 2010 zal zijngerealiseerd. In plaats daarvan wordt verwachtdat een coöperatievere aanpak tussen bestaan-de en nieuwe infrastructuren de invoering vangemeenschappelijke standaarden voor het uit-wisselen van betalingsopdrachten tussen sys-

temen mogelijk zal maken, en de noodzakelij-ke verwerkingsplatforms voor SEPA-betalin-gen zal opleveren. Standaardisatie op dit ge-bied kan daarom niet verder worden uitgestelden dient het primaire aandachtspunt bij dewerkzaamheden te worden teneinde de uitwis-selbaarheid tussen verschillende infrastructu-ren mogelijk te maken. Samenwerking en uit-wisselbaarheid tussen infrastructuren zijn be-langrijke aandachtspunten.

Het consolideren van bestaande infrastructu-ren zal bijdragen aan het verlagen van de pro-ductiekosten voor betalingen en daarmee aanhet volledig benutten van de besparingsmoge-lijkheden die het SEPA biedt. Het Eurosysteemverwacht derhalve dat, gezien het feit dat elksysteem zijn eigen investeringscyclus kent,consolidatie geleidelijk zal plaatsvinden wan-neer systemen hun volgende investeringscy-clus plannen. Op dat moment zouden de eige-naren van een betalingssysteem (of van eenkaartsysteem) zorgvuldig de in het eurogebiedbeschikbare consolidatiemogelijkheden moe-ten overwegen.

1.2 DE WERKMETHODEN

1.2.1 DE OVERGANG NAAR HET SEPA DIENTTE GESCHIEDEN IN DE VORM VAN EENPROJECT

Het SEPA vormt een belangrijke Europesedoelstelling, die qua ambitie, omvang en com-plexiteit vergelijkbaar is met de overgang naarde euro en de invoering van eurobankbiljettenen euromunten. Het dient daarom te wordenuitgevoerd in de vorm van een project, met allestrakke deadlines die dit impliceert. De over-gang op de eurobankbiljetten en euromuntenvormt in belangrijke mate een bron van inspi-ratie voor hoe dit project zou moeten wordenuitgevoerd.

Het SEPA kan alleen een succes worden indienalle belanghebbenden die bij het proces be-trokken zijn, dezelfde doelstellingen voor ogenhebben en hetzelfde projectplan met een reeksovereengekomen mijlpalen volgen. Het SEPA-project is gekoppeld aan de invoering van de


euro, maar tevens aan de Interne Markt en deLissabon-agenda, die belangrijke politieke eneconomische doelstellingen van de EuropeseUnie vormen. Tegen deze achtergrond dienende uiteindelijke doelstellingen van het SEPA,na zorgvuldige overweging van de verwachtin-gen van alle belanghebbenden, verduidelijkt teworden. Dit is het belangrijkste doel van ditrapport.

Tot dusver hebben het Eurosysteem en de Eu-ropese Commissie het bankwezen een leidraadgeboden, gebruik makend van verschillendemethoden (rapporten, toespraken, interviews,etc.). In dit rapport, dat is besproken met deEuropese Commissie, tracht het Eurosysteemeen concreter en uitgebreider leidraad te bie-den.

Overeenkomstig de uitgangspunten van hetproject zullen de overheidsinstanties geduren-de de looptijd van het project de doelstellingenniet substantieel wijzigen. Anders zou het risi-co bestaan dat het bankwezen, dat voorname-lijk voor de implementatie van het SEPA-pro-ject verantwoordelijk is, de doelstellingen niettijdig verwezenlijkt.

Het bankwezen is verantwoordelijk voor het le-veren van de SEPA-producten, en het is aan debanken levensvatbare en winstgevende be-drijfsmodellen voor betalingen te ontwikkelenen beheren die verenigbaar zijn met het SEPA.Echter, hoewel het in theorie gemakkelijk is deverantwoordelijkheid hiervoor bij het bankwe-zen in het eurogebied neer te leggen, ligt dit inde praktijk een stuk moeilijker. Het Europesebankwezen vormt een zeer heterogene groepbestaande uit duizenden banken met zeer ver-schillende bedrijfsmodellen. Er zijn bankendie lokaal, nationaal of internationaal gerichtzijn, banken die specifieke cliëntensegmentenbedienen, om maar niet te spreken van bankenmet specialistische functies. Maar zelfs ban-ken die internationaal actief zijn en verwach-ten een toenemend aantal SEPA-betalingen tezullen verwerken, vrezen dat wanneer zij alseerste overstappen op het SEPA, zij een eengroot deel van de initïele kosten voor het leve-

ren van SEPA-producten zullen moeten dragenzonder daar ten volle van te kunnen profiterenomdat er aanvankelijk onvoldoende vraag naardeze producten zou kunnen zijn. Deze zorgdient te worden weggenomen door er voor tezorgen dat de banksectoren in het eurogebiedop consistente wijze naar het SEPA migreren.

Het opzetten in 2002 van de EPC als het be-langrijkste coördinerende en besluitvormendeorgaan voor het bankwezen in SEPA-aangele-genheden, was een niet geringe prestatie, zoalsal in eerdere rapporten door het Eurosysteem isonderstreept. Overeenkomstig de uitgangs-punten van het project, is het van belang dat deEPC zijn huidige leidende rol behoudt, tenmin-ste totdat het project is afgerond. Oplossingendienen op nationaal niveau te worden gevon-den om te waarborgen dat de besluiten van deEPC door alle banken in het eurogebied wor-den geïmplementeerd.

1.2.2 GEBRUIKERS DIENEN ERBIJ TE WORDENBETROKKEN

Om de invoering van de SEPA-producten dooreindgebruikers te vergemakkelijken (zie Para-graaf 1.1.4), is het van belang hun vertegen-woordigers bij het project te betrekken. Voorde EPC is het raadzaam manieren te vinden omcliëntenorganisaties en vertegenwoordigersvan verkopers, het midden- en kleinbedrijf enfinancieel beheerders van bedrijven beter bijzijn werkzaamheden te betrekken. Overheids-instanties dienen eveneens directer bij het pro-ject te worden betrokken.

1.2.3 OVERHEIDSINSTANTIES WORDENUITGENODIGD DAARBIJ EENVOORBEELDROL TE VERVULLEN

Overheidsinstanties initïeren en ontvangengrote aantallen betalingen voor salarissen, so-ciale uitkeringen, belastingen, etc. Vanwegehet politieke karakter van het SEPA, is het vangroot belang dat overheidsinstanties een voor-beeldrol vervullen en als een van de eerstenovergaan op het SEPA. Als overheidsinstan-ties de keuze krijgen tussen nationale enSEPA-betalingsinstrumenten, worden zij uit-genodigd laatstgenoemde instrumenten te ge-

13ECB c


1 HET SEPA:ALGEMENE


bruiken, wat hen tevens specifieke voordelenoplevert. Het Eurosysteem is van plan met derelevante overheidsorganisaties te besprekenhoe dit proces kan worden vormgegeven.

1.2.4 NATIONALE MIGRATIE NAAR HET SEPADIENT GOED GEORGANISEERD TE ZIJN

Aangezien de doorlooptijd voor de implemen-tatie van de SEPA-instrumenten en het SEPA-Kader voor Betaalkaarten relatief kort is, is hetEurosysteem bereid op nationaal niveau te as-sisteren bij de migratie naar het SEPA, steu-nend op de ervaringen die zijn opgedaan met deovergang op de chartale euro in 2002.

Net als bij de overgang op de chartale euro zalhet merendeel van het migratiewerk op natio-naal niveau uitgevoerd dienen te worden om-dat, zelfs als het eindresultaat van de migratieoveral in het eurogebied hetzelfde is, de uit-gangspunten verschillen. Het is essentieel datin elk land reeds in 2006 een effectieve organi-satie aanwezig is. Vertegenwoordigers van allebelanghebbenden in het SEPA, d.w.z. de bank-sectoren, het midden- en kleinbedrijf, verko-pers, consumentenorganisaties en overheids-instanties/overheidsorganen, dienen bij de mi-gratie naar het SEPA te worden betrokken. Denationale centrale banken zullen bij dit procesondersteuning verlenen. De verwachting is datde nationale structuren die voor de migratieverantwoordelijk zijn, zullen bepalen wat ergemigreerd dient te worden (instrumenten,kaartsystemen, standaarden, verwerkingspro-cedures, infrastructuur) en per wanneer tenein-de te voldoen aan de SEPA-deadlines zoals uit-eengezet in dit rapport en in de EPC-documen-ten. Er dient voor elke fase van het migratie-proces een gedetailleerde routekaart te wordenvastgesteld met concrete en meetbare mijlpa-len die het mogelijk maken de voortgangnauwgezet te controleren.

Hoewel het meeste met de migratie verbandhoudende werk op nationaal niveau moet wor-den uitgevoerd, zal er een behoefte aan coördi-natie op Europees niveau bestaan. Willen deeerste SEPA-producten in 2008 kunnen wor-den afgeleverd, dan zijn er voor elk instrument

op alle niveaus functionele, gedetailleerdeplannen en checklists nodig. Gegeven de com-plexiteit van dit project is het belangrijk dat devoortgang op een zeer gestructureerde en regu-liere wijze wordt gevolgd. Het Eurosysteemverwacht van de EPC dat deze als projectmana-ger de algehele verantwoordelijkheid op zichneemt voor het ontwikkelen en implementerenvan een dergelijk controlekader voor elke fasevan het migratieproces, waaronder een gede-tailleerde routekaart met concrete en meetbaremijlpalen. Verder is het de verantwoordelijk-heid van de EPC om, in samenwerking met deverschillende belanghebbenden (inclusief denationale centrale banken wanneer deze geau-tomatiseerde clearinginstituten (ACH’s) behe-ren), duidelijke en ondubbelzinnige criteria opte stellen waarmee kan worden beoordeeld ofaan de SEPA-vereisten wordt voldaan. Allepartijen dienen een zelfbeoordeling te doen ende EPC dient zich uit te spreken over alle eva-luaties.

Ook het Eurosystem zal de SEPA-migratie ac-tief volgen en gaat er van uit dat er medio 2006routekaarten voor de nationale migratie be-schikbaar zijn.


2 SPECIFIEKE DOELSTELLINGENVOOR DE SEPA-INSTRUMENTEN,-INFRASTRUCTUREN EN -STANDAARDEN,EN DE VOORTGANG DIE WORDTGEBOEKT BIJ HET VERWEZENLIJKENDAARVAN

In 2005 investeerden de EPC en zijn werkgroe-pen een substantiële hoeveelheid energie enmiddelen in de ontwikkeling van de Reglemen-ten van de twee door de EPC vastgestelde be-taalinstrumenten: de SEPA-Overboeking en deSEPA-Automatische Incasso. De EPC heeft te-vens een SEPA-Kader voor Betaalkaarten vast-gesteld. In september 2005 heeft de EPC zijngoedgekeuring gehecht aan de twee Reglemen-ten voor raadpleging op nationaal niveau, enaan het SEPA-Kader voor Betaalkaarten. In de-zelfde maand werd het Roll-out Committee(ROC), het comité dat zich bezig houdt met deimplementatie van SEPA-procedures, opge-richt. Het Comité zal rapporteren aan de ple-naire vergadering van de EPC en is voor eenaantal functies verantwoordelijk met betrek-king tot het beheer van de betaalinstrumententotdat een permamente beheersentiteit in inge-steld in juni 2006. Tevens wordt gewerkt aanNalevingsovereenkomsten (Adherence Agree-ments), waarin het juridisch kader voor deSEPA-betaalinstrumenten wordt uiteengezet.

Met het leveren van de Reglementen en hetSEPA-Kader voor Betaalkaarten heeft de EPCeen belangrijke stap gezet. Er moesten zeer in-gewikkelde problemen worden opgelost,hoofdzakelijk vanwege het feit dat de huidigenationale procedures zo van elkaar verschillen.De prijs voor het bereiken van overeenstem-ming over de Reglementen en het SEPA-Kadervoor Betaalkaarten is echter dat de geleverdeproducten in sommige gevallen beperkt zijn tothun basisfuncties en zouden moeten wordenvervolledigd teneinde aan de door gebruikersgeformuleerde eisen te voldoen.

Teneinde aan de grondbeginselen van goedprojectmanagement te voldoen, dringt het Eu-rosysteem er bij de EPC op aan de Reglemen-ten in maart 2006 goed te keuren. Het is voor

het SEPA-project essentieel dat wat tot dusveris bereikt, wordt vastgelegd en niet voortdu-rend kan worden aangevochten. Het Eurosys-teem dringt er echter tevens bij de EPC op aanom te inventariseren welke onderwerpen nognader dienen te worden uitgewerkt en mogelijkde Reglementen zouden kunnen completeren.Deze lijst met onderwerpen dient beperkt tezijn, en voor elk onderwerp dient een duidelijkdeadline te worden gesteld. In de volgende pa-ragrafen zal duidelijkheid worden verschaftover een aantal concrete deliverables en hetverwachte tijdstip van voltooiing. Tevens wor-den de onderwerpen aangegeven waarvan hetEurosysteem zou wensen dat de EPC zich daarin de komende maanden mee bezig gaat hou-den.

2.1 OVERBOEKINGEN

HET DOELHet uiteindelijke doel van het SEPA op dit ge-bied is dat alle overboekingstransacties in heteurogebied worden verwerkt overeenkomstigde SEPA-Overboekingsprocedures zoals vast-gesteld door de EPC. Deze doelstelling dient intwee stappen te worden verwezenlijkt.

HET SEPA-TIJDSCHEMAHet Eurosysteem verwacht dat, parallel aan denationale instrumenten, de door de EPC vast-gestelde standaard SEPA-Overboeking vanaf 1januari 2008 door cliënten zal kunnen wordengebruikt voor zowel nationale als grensover-schrijdende transacties. Ook customer-to-banken bank-to-customer-standaarden/inter-faces zullen dan ontwikkeld en beschikbaar ge-steld zijn aan cliënten.

Het Eurosysteem verwacht dat overheidsin-stanties, ondernemingen en wellicht ook parti-culieren eind 2010 uitsluitend gebruik zullenmaken van SEPA-overboekingen.

WAT IS DE HUIDIGE STAND VAN ZAKEN?In de door de EPC in september 2005 goedge-keurde versie van het SEPA-Reglement voorOverboekingen, bestemd voor raadpleging opnationaal niveau, wordt een standaard over-

15ECB c


2 SPECIFIEKEDOELSTELLINGEN

VOOR DESEPA-INSTRUMENTEN,

-INFRASTRUCTURENEN -STANDAARDEN,EN DE VOORTGANG

DIE WORDT GEBOEKTBIJ HET

VERWEZENLIJKENDAARVAN

boeking voor niet-tijdkritische betalingen vast-gelegd. Het Reglement waarborgt volledige be-reikbaarheid, garandeert dat het volledige be-drag op de rekening van de ontvanger wordt ge-crediteerd, en er wordt geen limiet gesteldaan de waarde van de betaling.

In de huidige versie van het Reglement mag deuitvoeringstijd van de overboeking niet meerbedragen dan drie bankwerkdagen vanaf de da-tum van aanvaarding. In haar laatste voorstelvoor een richtlijn betreffende betalingsdien-sten binnen de Interne Markt, overweegt deEuropese Commissie een juridische vereiste teintroduceren volgens welke de maximale uit-voeringstijd uiterlijk 2010 wordt terugge-bracht tot één bankwerkdag (D+1). Het Euro-systeem zal de haalbaarheid van dit voorstelbestuderen, dat echter banksectoren in sommi-ge EU-landen zou kunnen noodzaken grote in-vesteringen te plegen. Hoewel de ontwerp-richtlijn nog niet door de EU-Raad en het Euro-pees Parlement is goedgekeurd, moedigt hetEurosysteem – in het licht van het bovenstaan-de – de EPC aan grondig de mogelijkheid tebestuderen om de specificaties van de SEPA-Overboeking aan te passen voordat deze inmaart 2006 definitief worden goedgekeurd, ditter voorkoming van onzekerheden omtrent dedoelstellingen van het SEPA op dit gebied.

In zijn analyse van het SEPA-Reglement voorOverboekingen, heeft het Eurosysteem de EPCop een aantal functies gewezen die dringenddoor de EPC dienen te worden vastgesteld ten-einde de in het Reglement vastgelegde stan-daard dienstverlening te completeren.

Ten eerste is er een procedure voor spoedover-boekingen met verrekening binnen de werkdagnodig voor betalingen die cliënten urgent ach-ten. Deze procedure dient niet in het bezit vaneen gesloten groep en niet op een specifiekeinfrastructuur toegesneden te zijn, maar dientopen te zijn en ter beschikking van alle geïnte-resseerde banken te worden gesteld. Om aandit vereiste te voldoen, zou de EPC een proce-dure voor spoedoverboekingen moeten goed-keuren en tevens de implementatie ervan moe-

ten controleren. Het is aan elke afzonderlijkebank om te beslissen of zij deze dienst al danniet wenst aan te bieden. De standaard voorspoedoverboekingen dient te worden ontwik-keld in nauwe samenwerking met de aanbie-ders van infrastructuren die deze transacties inde toekomst zouden kunnen gaan verwerken.

Ten tweede dienen er, teneinde tegemoet te ko-men aan het krachtige verzoek van financieelbeheerders van bedrijven, algemene standaar-den voor customer-to-banken bank-to-custo-mer-transacties te worden ontwikkeld. Dezedienen, als onderdeel van de bedrijfsregels engegevensmodellen, de mogelijkheid te biedenom gestructureerde overboekingsinformatieen een voldoende lange code voor automati-sche betalingsafstemming toe te voegen, ten-einde volledige end-to-end straight through-verwerking mogelijk te maken. In dit verbandwaardeert het Eurosysteem het dat de EPC zichtijdens zijn plenaire vergadering in december2005 bereid heeft verklaard in deze richting tewerken, in samenwerking met de financieel be-heerders van bedrijven. Het zou nuttig zijnvoor banken om die cliënten die er voor kiezeneen papieren overboekingsformulier te blijvengebruiken, een vereenvoudigde versie vandeze standaard aan te bieden. De EPC wordtuitgenodigd de mogelijkheid te onderzoekenvoor het ontwikkelen van een SEPA-standaardvoor papieren overboekingsformulieren (eneen corresponderend ontwerp voor internetbe-talingen) die kunnen worden gebruikt voorpan-Europese overboekingen (vanaf 2008) enzo te voorkomen dat landspecifieke standaar-den worden ontwikkeld; het werk dat op dit ge-bied reeds enkele jaren geleden is begonnen,dient te worden voortgezet. Het is echter be-paald niet de bedoeling om het gebruik van pa-pieren instrumenten aan te moedigen; deze die-nen geleidelijk te worden vervangen door effi-ciëntere elektronische instrumenten, maar methet feit dat zij door een groot aantal bankcliën-ten wordt gebruikt, dient rekening te wordengehouden.


2.2 AUTOMATISCHE INCASSO’S

HET DOELHet uiteindelijke doel voor automatische in-casso’s is dat alle automatische-incassotrans-acties in het eurogebied worden verwerkt over-eenkomstig de SEPA-procedures voor Auto-matische Incasso’s zoals vastgesteld door deEPC. Dit systeem zou op verschillende manie-ren kunnen inspelen op de verschillende be-hoeften van cliënten, bijv. voor business-to-customer- en business-to-business-transacties.Bovendien zou het verschillende mogelijkhe-den kunnen bieden voor het verwerken vanmachtigingen, teneinde te kunnen inspelen opde verschillende gewoonten in het SEPA.

HET SEPA-TIJDSCHEMADe verwachting is dat het standaard SEPA-sys-teem voor Automatische Incasso’s op 1 janua-ri 2008 volledig operationeel zal zijn en be-schikbaar zal worden gesteld voor business-to-customer- en business-to-business-transacties.Mogelijke additionele alternatieven, die thansworden onderzocht, dienen in 2008 beschik-baar te komen.

De EPC wordt uitgenodigd te onderzoeken watde nadelen zijn van het naast elkaar laten be-staan van nationale en SEPA-systemen voorautomatische incasso’s na eind 2010 (wat ver-schillende rechten en verplichtingen voorcliënten impliceert, bijvoorbeeld wat betreftherroepingstijd en het verwerken van machti-gingen).

De keuze voor het tijdstip waarop de migratievan bestaande nationale naar SEPA-automati-sche incasso’s eindigt, dient te worden overge-laten aan de nationale migratieplannen.

WAT IS DE HUIDIGE STAND VAN ZAKEN?De EPC heeft in september 2005 het SEPA-Re-glement voor Automatische Incasso’s goedge-keurd voor raadpleging op nationaal niveau.Het doel van het SEPA-Reglement voor Auto-matische Incasso’s is het vastleggen van eenvolledige reeks bedrijfsregels, -procedures en-standaarden die de SEPA-Automatische In-

casso’s zullen reguleren. Het bevat derhalvebepalingen betreffende de reikwijdte van hetsysteem, de rol en de verantwoordelijkhedenvan de deelnemers, bedrijfs- en operationeleregels, en het juridisch en contractueel kader.

Een van de grootste problemen die de EPCmoest oplossen bij het opstellen van het SEPA-Reglement voor Automatische Incasso’s wasdat de nationale procedures voor het verwer-ken van machtigingen zeer uiteenliepen watbetreft de verstrekking, wijziging en intrek-king ervan. In sommige landen machtigt de de-biteur de crediteur rechtstreeks, en is het bank-wezen niet bij de verwerking van machtigingenbetrokken. In dergelijke landen hebben debi-teuren uitgebreide rechten om automatischeincasso’s te weigeren. In andere landen mach-tigt de debiteur zijn bank, hetzij rechtstreekshetzij via de crediteur, om het gebruik van eenautomatische incasso mogelijk te maken. DeSEPA-Automatische Incassso lijkt meer op heteerste model. Uit de eind 2005 door de EPCgeorganiseerde raadplegingen kwam echternaar voren dat gebruikers in verschillende lan-den zich ongemakkelijk voelden ten aanzienvan het gekozen model. Dientengevolge heeftde EPC in december 2005 besloten te onder-zoeken of aanvullende procedures voor hetverwerken van machtigingen zouden kunnenworden ingevoerd. De relevante bevindingendienen in september 2006 te worden voorge-legd aan de plenaire vergadering van de EPC,en de mogelijkheid bestaat dat de EPC verdereopties zal toevoegen aan het huidige systeem.

Vaststaat dat het door de EPC voorgesteldesysteem voor automatische incasso’s bij uit-stek geschikt is voor retailbetalingen van con-sumenten aan ondernemingen, nutsbedrijvenof overheden (bijv. electriciteitsrekeningen ofbelastingbetalingen). Het systeem is mindergeschikt voor business-to-business-transactiesdie doorgaans andere parameters benodigen(bijv. kortere herroepingstijden en kortere uit-voeringstijden). De EPC zegde in december2005 toe de mogelijkheid te onderzoeken vanhet definiëren van opties in het systeem die be-ter zouden aansluiten bij deze categorie beta-

17ECB c







lingen. Het Eurosysteem moedigt de EPC aandeze taak voort te zetten teneinde een passendeoplossing voor bedrijfscliënten te vinden. Hetis echter van belang dat keuzemogelijkhedenbeschikbaar zijn voor zowel de crediteur, dieeen of meer keuzemogelijkheden zou kunnenaanbieden, als de debiteur, die kan besluiten ofhij de door de crediteur aangeboden keuzemo-gelijkheden al dan niet aanvaardt. Dit betekentdat het bankwezen in staat zou dienen te zijnalle betaaloplossingen te verwerken, en natio-nale implementatieplannen dienen het gebruikervan niet te verhinderen.

Ten slotte, het Eurosysteem heeft gedurende deontwikkeling van het SEPA-Reglement voorAutomatische Incasso´s herhaaldelijk bena-drukt dat het met een SEPA-Automatische In-cassotransactie kunnen bereiken van alle beta-lingsplichtigen, een essentieel succescriteriumvormt voor het nieuwe systeem. Dit vereist datalle banken in het eurogebied in staat zijn metbehulp van het nieuwe systeem en de nieuwestandaarden automatische-incasso-opdrachtenvan de betalingsontvangers te ontvangen. Dehuidige versie van het Reglement biedt geenenkele informatie over hoe volledige bereik-baarheid kan worden gerealiseerd. De EPCwordt uitgenodigd dit probleem onverwijld,doch uiterlijk tegen september 2006, aan tepakken, teneinde er voor te zorgen dat de rele-vante maatregelen zijn getroffen voordat deSEPA-Automatische Incasso in januari 2008aan alle gebruikers wordt aangeboden.

2.3 KAARTBETALINGEN

HET DOELKaartbetalingen zijn gebruikersvriendelijk enkunnen relatief goedkoop door banken wordenverwerkt. De voordelen van kaartbetalingenliggen met name op het gebied van face-to-face-betalingen, waar betalen in contanten en,in sommige landen, cheques, de enige alterna-tieven zijn. Het SEPA voor betaalkaarten heeftals doel de binnenlandse dienstverlening euro-gebied-breed te gaan aanbieden. Dientenge-volge is het uiteindelijke doel van het SEPA-project op dit terrein om in gehele eurogebied

de ontwikkeling van het instrument vanuit hetperspectief van zowel de aanbodzijde (banken)als de vraagzijde (kaarthouders, verkopers)mogelijk te maken, zonder binnen het SEPA tedifferentiëren tussen nationale en grensover-schrijdende betalingen. Vandaag de dag kun-nen kaarthouders met hun betaalkaart in hethele land betalen, zonder geografische beper-kingen. In de toekomst zouden kaarthoudersmet een binnenlandse kaart in het hele euroge-bied moeten kunnen betalen. Als gevolg daar-van dienen nationale kaartsystemen een ma-nier te vinden om hun acceptatienetwerken uitte breiden naar het gehele eurogebied. Kaart-houders dienen de mogelijkheid te hebben hunkaart bij elke geldautomaat of verkooppunt tegebruiken (zolang de bank of verkoper het be-treffende kaarttype /merk accepteert), tegeneen redelijk tarief en zonder differentiatie naarhet land van uitgifte van de kaart. Een bedrijfdient de mogelijkheid te hebben om met elkebank van de verkoper in elk land binnen heteurogebied zaken te doen. Wanneer een kaart-systeem een uitwisselingstarief in rekeningbrengt, mogen eventuele tariefverschillen nietzijn gebaseerd op geografische factoren

HET SEPA-TIJDSCHEMAHet Eurosysteem verwacht dat vóór 1 januari2008:

– alle technische en contractuele bepalingen,procedures en standaarden die hebben gere-sulteerd in een nationale segmentatie vanhet eurogebied, zullen zijn geëlimineerd;

– passende technische en contractuele bepa-lingen, procedures en standaarden zullenzijn vastgesteld (met name de technischestandaarden voor kaarten, technische appa-raten die kaarten accepteren (pinautomatenen geldautomaten), communicatie-inter-faces, verwerkingsplatforms, etc.) die uit-wisselbaarheid garanderen en derhalveflexibiliteit en onafhankelijkheid in de keu-ze van dienstverlener;

– er, indien een uitwisselingstarief in reke-ning wordt gebracht, een transparante, op


kosten gebaseerde methodiek zal zijn vast-gesteld en voor goedkeuring ingediend bijde Europese Commissie;

– een veelomvattende strategie zal zijn ont-wikkeld teneinde kaartfraude te verminde-ren, met name in de grensoverschrijdendecontext.

Vóór eind 2010 dient het uiteindelijke doel vanhet SEPA te zijn bereikt. Alle kaartsystemenzullen voldoen aan de EMV-standaard, met in-begrip van het PIN-gebruik. Kaarthouders enverkopers zullen slechts kunnen kiezen uittwee soorten dienstverlening: binnenlandsedienstverlening, die in het gehele eurogebiedhetzelfde zal zijn, en internationale dienstver-lening voor kaarthouders uit het eurogebieddie hun kaart buiten het eurogebied gebruiken.

WAT IS DE HUIDIGE STAND VAN ZAKEN?Het SEPA-Kader voor Betaalkaarten, in deversie die in september 2005 door de EPC isgoedgekeurd, heeft tot doel het verwezenlijkenvan een betaalomgeving waarin er geen sprakeis van technische, juridische of commerciëlebelemmeringen die verhinderen dat belang-hebbenden (kaartsystemen, kaarthouders, ver-kopers, kaartuitgevende instellingen, en ban-ken en verkopers) binnen het eurogebied ge-bruik maken van kaartbetalingsdiensten, ofdeze leveren, zonder rekening te houden metgrenzen. In aanmerking nemend dat de steunmoest worden verkregen van nationale bank-sectoren die werkzaam zijn in landen met zeeruiteenlopende kaartsystemen, kan het SEPA-Kader voor Betaalkaarten als een zeer waarde-volle prestatie worden beschouwd. Het is ech-ter van betrekkelijk algemene aard en laat teveel ruimte voor interpretatie. Wat dat betreftverwacht het Eurosysteem nu dat de EPC con-formiteitscriteria vaststelt die gebruikt moetenworden om te bevestigen of een systeem al danniet voldoet aan het SEPA-Kader voor Betaal-kaarten. Dit zal zowel de EPC als het Eurosys-teem helpen bij het controleren van de voort-gang naar het uiteindelijke doel van het SEPAmet betrekking tot betaalkaarten.

Kaartsystemen vormen onderdeel van demarktinfrastructuur. Hun functioneren is on-derhevig aan zeer grote schaalvoordelen als-mede aan netwerkeffecten. Daarom is, zoalsuiteengezet in paragraaf 1.1.8, consolidatie inhet SEPA noodzakelijk, zelfs wanneer dezezich betrekkelijk langzaam voltrekt. Het is vanbelang dat het toekomstige Europese modeleen hoge mate van efficiëntie biedt.

Thans werkt er in elk land van het eurogebiedten minste één kaartsysteem op nationaal vlak,dat over het algemeen een hoog dienstverle-ningsniveau biedt tegen een redelijke prijs. Demeeste banken zijn bovendien bij minstens ééninternationaal kaartsysteem aangesloten, datvoor transacties buiten het betreffende landwordt gebruikt. Het transfereren van dit suc-cesvolle model naar het niveau van het euroge-bied, vereist het scheppen van Europese syste-men die delen van of het gehele SEPA zoudenbedienen; deze zouden bovendien moeten blij-ven gekoppeld worden aan de toegang tot in-ternationale kaartsystemen voor pan-Europesetransacties en/of transacties buiten het euroge-bied. Onder de aanbieders van deze euroge-biedsystemen kunnen zich ook internationalekaartsystemen bevinden, mits zij in plaats vande thans duaal aangeboden nationale en grens-overschrijdende betalingen, zowel transactiesvoor het eurogebied als daarbuiten gaan aan-bieden.

Andere oplossingen voor het verwezenlijkenvan de SEPA-doelstellingen zouden kunnenworden aangeboden door één of meerdere vande bestaande nationale systemen of in de vormvan allianties tussen bestaande kaartsystemen(zowel nationale als internationale).

Het Eurosysteem ziet de voordelen van de ver-schillende alternatieven en zal de plannen vanzowel de banken als de kaartsystemen met be-langstelling volgen. Het Eurosysteem is zich erechter tevens van bewust dat deze alleen vóóreind 2010 kunnen worden gerealiseerd indiende standaarden voor uitwisselbaarheid snel be-schikbaar komen en daarmee een daling van degemiddelde kosten voor kaartbetalingen mo-

19ECB c







gelijk maken. In dit verband gaat het Eurosys-teem ervan uit dat banken en kaartsystemen re-kening zullen houden met de opvattingen vanandere belanghebbenden, met name van verko-pers en gebruikersorganisaties, zodat makke-lijker oplossingen kunnen worden gevondenwaar alle partijen profijt van hebben, niet al-leen het bankwezen. Het Eurosysteem gaat er-van uit dat het SEPA de gemiddelde kosten vankaarttransacties zal doen dalen. Initiatievendie tot een ongerechtvaardigde verhoging vande thans op nationaal niveau geldende tarievenzouden leiden, zouden door het Eurosysteemals zeer negatief worden beoordeeld.

De internationale kaartsystemen zullen in hetconsolideringsproces een sleutelrol spelen.Het bankwezen vertrouwt erop dat zij in allegevallen diensten voor transacties buiten heteurogebied zal aanbieden die aan dezelfdehoge kwaliteitseisen voldoen zoals die thansgelden voor de door deze systemen aangebo-den diensten voor grensoverschrijdende kaart-betalingen. Zij zullen tevens de mogelijkheidhebben een dienst aan te bieden voor het euro-gebied, hetzij alleen hetzij via allianties. HetEurosysteem roept de internationale kaartsys-temen op hun bijzondere positie bij transactiesbuiten het eurogebied niet te gebruiken om hunconcurrentiepositie in het eurogebied opkunstmatige wijze te verbeteren. De nationalekaartsystemen worden uitgenodigd naar moge-lijkheden te zoeken om hun werkzaamheden tecoördineren, zodat cliënten in het gehele euro-gebied kunnen blijven profiteren van eendienstverlening die net zo gemakkelijk, effi-ciënt en voordelig is als de huidige nationaledienstverlening.

In het SEPA-Kader voor Betaalkaarten wordtuitgebreid verwezen naar standaardisering,maar in nogal algemene bewoordingen. Op hetgebied van fraudebestrijding wordt met namede verplichting om vóór eind 2010 tot volledi-ge naleving van de EMV-standaarden te ko-men, als bijzonder nastrevenswaardig gezien.Het overgaan op uniforme EMV-specificatiesis een voorwaarde voor het volledige welsla-gen van deze maatregel. Er ontbreken echter

gedetailleerde werkplannen voor het ontwik-kelen en implementeren van standaarden voorelke fase van de kaartbetalingstransactie envoor het bestrijden van soorten fraude andersdan die welke worden gedekt door EMV.

Naast het SEPA-Kader voor Betaalkaarten,heeft de EPC middelen vrijgemaakt voor hetopstellen van de SEPA Card Fraud DatabaseOpportunity and Feasibility Study, een studienaar de mogelijkheden en haalbaarheid van eenSEPA-databank voor kaartfraude. Het Euro-systeem verwelkomt dit initiatief. Een data-bank voor kaartfraude is erop gericht gegevensbeschikbaar te stellen aan banken met betrek-king tot het aantal bij verkopers voorkomendefraudegevallen. Dergelijke databanken wor-den gewoonlijk door afzonderlijke kaartsyste-men aangeboden. Als fraudebestrijdingsin-strument zou het opzetten van een dergelijkedatabank op Europees niveau vanzelfsprekendwaardevol zijn, mits deze juridisch goed is on-derbouwd en is gebaseerd op objectieve crite-ria. Het Eurosysteem is op elk moment bereiddit onderwerp met de EPC te bespreken.

Het SEPA-Kader voor Betaalkaarten is tevensbetrekkelijk vaag wat betreft de tarieven voorverrekening. Het Eurosysteem begrijpt dat ereen reeks beveiligingsmaatregelen moet wor-den genomen wanneer het bankwezen dezekwestie collectief aanpakt, hetgeen heikelevragen oproept vanuit concurrentieperspec-tief. Maar het is essentieel dat op dit gebiedvooruitgang wordt geboekt. Het SEPA-Kadervoor Betaalkaarten dient te worden gecomple-menteerd door uitgangspunten voor een verre-keningstarievenbeleid. Het Eurosysteemmerkt op dat binnen het SEPA-Kader voor Be-taalkaarten wordt toegestaan dat afsprakenover het niveau van de verrekeningstarievenworden gemaakt binnen geografische subgroe-pen van kaartsysteemleden. Het Eurosysteemroept de EPC met klem op deze bepaling te her-overwegen aangezien differentiatie op zuivergeografische gronden niet verenigbaar is methet SEPA-concept. Indien er toch verreke-ningstarieven in rekening worden gebracht,dan dienen zij de daling van verwerkingskos-


ten voor kaartbetalingen in het SEPA te weer-spiegelen.

2.4 CONTANT GELD, CHEQUES EN OVERIGENIET ONDER HET SEPA VALLENDEBETALINGSINSTRUMENTEN VOOR KLEINEBEDRAGEN

Hoewel de burgers van het eurogebied wat con-tant geld betreft sinds 1 januari 2002 in eenSEPA leven, d.w.z. gebruik maken van dezelf-de bankbiljetten en munten, kenmerkt het sys-teem voor de levering van contant geld in heteurogebied zich door het naast elkaar bestaanvan een veelvoud aan nationale infrastructu-ren, gebaseerd op verschillende bedrijfsmo-dellen. Dienovereenkomstig is er voor krediet-instellingen en andere beroepshalve met con-tant geld omgaande partijen nog geen sprakevan een “Single Euro Cash Area” (SECA).Harmonisering op dit gebied is nodig omdatcontant geld het vaakst gebruikte betalingsin-strument is, en waarschijnlijk zal blijven.

Het Eurosysteem en de EPC onderhouden eenconstructieve dialoog over hoe tot verdere har-monisering van de operationele omstandighe-den bij de nationale centrale banken kan wor-den gekomen. Het doel is gelijkwaardige ope-rationele voorwaarden te creëren, waarbij dedoor nationale centrale banken uitgevoerde ba-sisfuncties uitwisselbaar zullen zijn.

Aangezien derden een belangrijke rol spelenbij het verbeteren van de efficiëntie van con-tant-geldverwerking, stelt het SECA-Kadereen reeks voorkeursprocedures vast waar ban-ken rekening mee zouden moeten houden wan-neer zij een deel van hun contant-geldverwer-kingsactiviteiten uitbesteden. Het stelt tevenseen dialoog voor met derden over zaken vangemeenschappelijk belang, in het bijzonderhet ontwikkelen van gemeenschappelijke ini-tiatieven tegen vervalsing van de eurobankbil-jetten en euromunten, het vinden van manierenom de maatschappelijke kosten van contantgeld te beperken, en het toewerken naar ge-deelde opvattingen over standaardisatievraag-stukken. Wat betreft het laatstgenoemde punt,

hoewel enkele standaarden reeds van toepas-sing zijn (bijv. de gemeenschappelijke defini-tie van goedgekeurde/afgekeurde eurobankbil-jetten), is het wachten op andere, bijv. ten aan-zien van het verpakken van munten en bankbil-jetten, beveiligingsvereisten voor het vervoervan contant geld met uitwisselbaarheid alshoofddoelstelling.

Cheques en overige niet onder het SEPA val-lende instrumenten zullen niet grensover-schrijdend binnen het eurogebied worden ge-bruikt. Deze instrumenten zullen dus uiteinde-lijk verdwijnen als voor de gebruikers ervanduidelijk wordt dat andere betaalmiddelen eenbetere dienstverlening bieden. De verwachtingis dat de nationale banksectoren in het euroge-bied uiterlijk 1 januari 2008 een strategie zul-len hebben voor het bevorderen van het ge-bruik van alternatieve electronische betaal-middelen, wat de kruissubsidies vermindert ende cliënten prijstransparantie oplevert. Eind2010, zodra de SEPA-instrumenten door cliën-ten zijn geaccepteerd, is de verwachting dat hetgebruik van cheques en andere niet-SEPA-in-strumenten een duidelijke neerwaartse tendenszal laten zien (nationale betalingsinstrumentenwaarvoor geen SEPA-alternatief beschikbaaris zouden echter voort kunnen blijven bestaanzolang er behoefte aan blijft). Omdat het ge-bruik van niet-SEPA-instrumenten van land totland zo uiteenloopt, zal dit proces op nationaalniveau worden gevolgd en zal de EPC daar nietin worden betrokken.

2.5 INFRASTRUCTUREN VOOR DEAFWIKKELING EN VERREKENINGVAN KLEINE BETALINGEN

HET DOELHet uiteindelijke doel van het SEPA op dit ge-bied is drieledig: ten eerste dienen retailbeta-lingssystemen in staat te zijn SEPA-instru-menten te verwerken en volledig uitwisselbaarte zijn; ten tweede dienen bestaande marktin-frastructuren te worden geconsolideerd omschaalvoordelen te benutten; en ten derde zou-den moderne technologieën verdere kostenre-ducties mogelijk moeten maken. De verwach-

21ECB c







ting is dat als gevolg daarvan het aantal afwik-kelings- en verrekeningsinfrastructuren voorretailbetalingen en de met hun diensten ver-band houdende kosten, substantieel zullen af-nemen. Het Eurosysteem is het echter met debanken eens dat het proces marktgestuurddient te verlopen; dit zal derhalve enige tijd inbeslag nemen en mogelijk niet volledig zijnvoltooid vóór eind 2010.

HET SEPA-TIJDSCHEMAHet Eurosysteem verwacht dat vanaf 1 januari2008 retailbetalingsinfrastructuren op natio-naal niveau zowel “oude” nationale instru-menten als “nieuwe” SEPA-instrumenten zul-len verwerken, hetgeen betekent dat zij in staatzullen moeten zijn om, parallel aan nationalebetalingen, met pan-Europese instrumentenverrichte betalingen te ontvangen en te verwer-ken. Praktisch gezien houdt dit in dat, geduren-de een overgangsperiode, van retailbeta-lingsinfrastructuren wordt geëist dat zij pan-Europese en nationale standaarden verwerkenalsmede, mogelijkerwijs, de omzetting tussenbeide moeten doorvoeren. Het kunnen verwer-ken van pan-Europese betalingsinstrumentenis een vereiste om er zeker van te zijn dat dezeinstrumenten vanaf 2008 voor cliënten be-schikbaar zijn.

Eind 2010 zullen alle afwikkelings- en verre-keningsinfrastructuren voor retailbetalingenin het eurogebied SEPA-instrumenten verwer-ken binnen het eurogebied. Om dit doel te be-reiken, dienen zij volledig uitwisselbaar tezijn, wat betekent dat zij in staat moeten zijnom, rechtstreeks of indirect, betalingsopdrach-ten te versturen naar en te ontvangen van elkebank in het eurogebied.

WAT IS DE HUIDIGE STAND VAN ZAKEN?Om de acceptatie van het SEPA door afwikke-lings- en verrekeningsinfrastructuren voor re-tailbetalingen in het eurobied te bevorderen,overweegt de EPC thans het opzetten van eenkader voor de ontwikkeling van afwikkelings-en verrekeningsinfrastructuren voor retailbe-talingen in het SEPA, waaronder beginselenvoor het voldoen aan de SEPA-procedures. Het

Eurosysteem moedigt werkzaamheden op ditgebied aan, aanhakend op een verschuivingvan de aandacht die in 2005 werd opgemerkt.Zoals blijkt uit het Derde Voortgangsrapport,bevorderden de banken, als gebruikers of aan-deelhouders van de bestaande afwikkelings- enverrekeningsinfrastructuren voor retailbeta-lingen, aanvankelijk het idee van een pan-Eu-ropees interbancair verwerkingsinstituut (pan-European automated clearing house –PEACH), hetgeen banken ertoe had genooptofwel hun systeem te sluiten en op een andereinfrastructuur over te stappen, of bewezen enefficiënte nationale systemen om te vormen toteen PEACH. In 2005 werd steeds duidelijkerdat een derde alternatief werd overwogen, toeneen aantal bestaande nationale interbancaireverwerkingsinstituten (ACH’s) hun plan ken-baar maakten om aan het SEPA te gaan voldoenzonder zich noodzakelijkerwijs om te vormentot een PEACH. Vooropgesteld dat de vereis-ten om aan het SEPA te voldoen goed zijn ge-formuleerd en dat er geen belemmeringen zijnvoor open en eerlijke concurrentie tussenPEACH-aanbieders en infrastructuren die aanhet SEPA voldoen (bijv. geen krui0ssubsidiestussen de verwerking van nationale instrumen-ten en instrumenten die aan het SEPA vol-doen), voorziet het Eurosysteem geen proble-men met deze meer open aanpak. Het Eurosys-teem zal aanmoedigen tot zowel de migratievan nationale infrastructuren naar infrastructu-ren die aan het SEPA voldoen als het oprichtenvan additionele PEACH-aanbieders om voorde nodige concurrentie in de markt te zorgen.

Willen de bestaande retailbetalingsinfrastruc-turen aan het SEPA voldoen, dan dienen zij instaat te zijn om betalingen te versturen naar ente ontvangen van alle banken in het euroge-bied, rechtstreeks of indirect, en dit ofwel viabanken die in het verwerkingsproces als tus-senschakel dienen, ofwel via koppelingen tus-sen infrastructuren. Een voorwaarde voor hetopzetten van koppelingen tussen infrastructu-ren is het invoeren van gemeenschappelijkestandaarden voor het uitwisselen van betaling-sopdrachten tussen systemen. Zonder gestan-daardiseerde berichtformaten en identificatie-


codes voor bank en cliënt, zou de noodzaak vanhandmatige interventie de verwerking zowelvertragen als deze duurder maken. Dit proces iszeer vergelijkbaar met het opzetten van koppe-lingen tussen “real-time” brutoverrekenings-systemen die het TARGET-systeem mogelijkhebben gemaakt. Het Eurosysteem nodigt dedoor zowel nationale centrale banken als departiculiere sector aangeboden afwikkelings-en verrekeningssystemen voor retailbetalingenin het eurogebied uit een passend discussiefo-rum in het leven te roepen om te bespreken hoevolledige uitwisselbaarheid zou kunnen wor-den bereikt.

Zodra gemeenschappelijke berichten gege-vensstandaarden beschikbaar zijn, zou geenenkele infrastructuur mogen weigeren eenkoppeling te leggen met een andere infrastruc-tuur. Transacties tussen infrastructuren zoudenkunnen worden verrekend in TARGET2. Bo-vendien dienen huidige geografische toe-gangsbeperkingen tot infrastructuren te wor-den opgeheven. Parallel daaraan dient het ver-plicht verwerken van bepaalde soorten betalin-gen in een specifieke infrastructuur te wordenafgeschaft. Het opheffen van toegangsbeper-kingen en ingangsbelemmeringen impliceerttevens dat financiële instellingen in staat moe-ten zijn om op basis van dienstverlening enprijsstelling een keuze te maken welke afwik-kelings- en verrekeningsinfrastructuren voorretailbetalingen zij willen gebruiken. Volledi-ge transparantie van dienstverlening en prijs-stelling dient te zijn gewaarborgd. Over het ge-heel genomen is de verwachting dat een aantalinfrastructuren door de druk vanuit de marktgeleidelijk zullen verdwijnen, met name aanhet eind van hun investeringscyclus, wanneersysteemeigenaren of -gebruikers zich mogelijkrealiseren dat zij elders in het eurogebied bete-re oplossingen zouden kunnen vinden.

2.6 STANDAARDEN

Een van de dingen die de EPC heeft bereikt opbestuurlijk gebied, is het European Committeefor Banking Standards (Europees Comité voorBancaire Standaarden, of ECBS) onder te bren-

gen bij de EPC. Deze verandering was nodigom de werkzaamheden van het bankwezen ophet gebied van standaardisatie te stroomlijnen.

Teneinde voor een efficiënt betalingsverkeerin het SEPA te zorgen, is het van groot belangdat end-to-end standaarden worden overeenge-komen, zodat het niveau van straight-through-verwerking wordt gemaximaliseerd. In dit ver-band is de invoering van berichtenstandaardeneen belangrijke prestatie. De EPC heeft in be-ginsel gekozen voor de ISO 20022 – UNIversalFinancial Industry berichtenstandaard (UNI-FI), en een op XML gebaseerde programmeer-taal. De EPC is met SWIFT een Memorandumof Understanding overeengekomen, op basiswaarvan SWIFT verantwoordelijk zal zijnvoor de ontwikkeling van de berichten voor deSEPA-Overboeking en de SEPA-Automati-sche Incasso. Bovendien zijn het SEPA-gege-vensmodel, het besluit tot aanbeveling van hetgebruik van UNIFI-berichten in het customer-to-bank-domein en de ontwikkeling van imple-mentatierichtlijnen voor het gebruik ervan,eveneens positieve ontwikkelingen. Zoalsdoor de EPC is aangegeven, is het van belangdat het SEPA-gegevensmodel naast basisdien-sten de implementatie van diensten met toege-voegde waarde toestaat. De standaarden voorkaarttransacties liggen niet buiten de reikwijd-te van de EPC; zij zijn onderdeel van de ver-wachtingen voor 2008, zoals aangegeven inParagraaf 2.3.

Ook is het van belang dat de werkzaamhedenmet betrekking tot twee openstaande onder-werpen snel worden afgerond: de identifiers(identificatiecodes) die nodig zijn in de SEPA-betalingsberichten (alleen de IBAN, of ook deBank Identifier Code (BIC)?), en de beveili-gingsstandaarden voor betalingstransacties.

De brede toepassing van IBAN’s en BIC’s iseen belangrijk recent geboekt succes van hetEuropese bankwezen. Er zijn nog steeds twij-fels over de vraag of cliënten alleen de IBAN ofook de BIC moeten gebruiken. De EPC wordtdringend verzocht duidelijkheid te verschaffenop dit punt, idealiter vóór juni 2006, om de

23ECB c







communicatie met gebruikers te vergemakke-lijken. Het Eurosysteem verwelkomt de doorde Operations, Infrastructure and TechnologyStandards Support Group van de EPC verrich-te werkzaamheden ten aanzien van een lange-termijnoplossing voor banken cliëntidentifi-catie en routing van betalingen. Het Eurosys-teem benadrukt in het bijzonder de noodzaaktot het vereenvoudigen van de identificatieco-des van banken en cliënten met het oog op hettoegroeien naar een lange-termijnscenariozonder cliënten met te veel veranderingen teconfronteren.

Daarnaast verwelkomt het Eurosysteem dewerkzaamheden waarmee de Security of Pay-ment Task Force (SPTF) is begonnen. Het isvan belang dat de end-to-end beveiliging vanmet SEPA-instrumenten uitgevoerde beta-lingstransacties (d.w.z. kaarten, overboekin-gen en automatische incasso’s) op geharmoni-seerde wijze is gewaarborgd, op basis vanvoorkeursprocedures en standaarden. Voorkaarten impliceert dit dat de EPC beveiligings-standaarden vaststelt die alle stappen van hettransactieproces dekken (zie Paragraaf 2.3) endat deze op harmonische wijze te implemente-ren standaarden onderdeel worden van hetSEPA-Kader voor Betaalkaarten. Wat betreftoverboekingen en automatische incasso’s ishet besluit van de SPTF om een inventarisatiete maken van nationale beveiligingsprocedu-res in het customer-to-bank-domein bijzonderwelkom. Indien uit deze inventarisatie blijktdat er geen grote verschillen tussen Europeselanden bestaan, zal worden overwogen de vast-gestelde vooorkeursprocedures mee te nemenin het SEPA. Indien echter significante ver-schillen worden vastgesteld, zou de EPC kun-nen komen tot een gemeenschappelijk niveauvan beveiligingsprocedures. Wat de uitkomstook mag zijn, zij dient te worden weerspiegeldin de betreffende procedures voor het gebruikvan betalingsinstrumentsystemen. Verder zoude EPC moeten kijken naar de uitwisselbaar-heid van beveiligingsapparaten en elektroni-sche documenten, met speciale aandacht voorde elektronische handtekening. Het doel zoumoeten zijn om met betrekking tot SEPA-beta-

lingsinstrumenten een reeks voorkeursproce-dures en standaarden voor beveiliging be-schikbaar te maken die zo snel mogelijk maaruiterlijk in 2010 zouden moeten worden geïm-plementeerd.

Op het gebied van uitwisselbaarheid ten aan-zien van kaartsystemen en retailbetalingsinfra-structuren, moedigt het Eurosysteem de EPCten zeerste aan zo snel mogelijk een begin temaken met de technische werkzaamheden,waaronder het vaststellen van gemeenschappe-lijke verrekeningsprocedures voor deze enti-teiten.

25ECB c


BIJLAGE

BIJLAGE

LIJST VAN AFKORTINGEN

ACH Automated Clearing House (interbancair verwerkingsinstituut)

BIC Bank Identifier Code (bankidentificatiecode)

EMV Europay International, MasterCard International, Visa International

EPC European Payments Council (Europese Betalingsraad)

EU Europese Unie

IBAN International Bank Account Number (internationaal bankrekeningnummer)

IT informatietechnologie

PEACH pan-European automated clearing house (pan-Europees interbancair verwerkingsinstituut

PIN Personal Identification Number (persoonlijk identificatienummer)

ROC Roll-out Committee (comité dat zich bezig houdt met de implementatievan SEPA-procedures, ressorteert onder de EPC)

SECA Single Euro Cash Area

SEPA Single Euro Payments Area (gemeenschappelijk eurobetalingsgebied)

SPTF Security of Payment Task Force (ressorteert onder de EPC)

SWIFT Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication

TARGET Trans-European Automated Real-time Gross settlement ExpressTransfer- systeem

UNIFI ISO 20022 – UNIversal Financial Industry berichtenstandaard

NAAR EEN GEMEENSCHAPPELIJK EUROBETALINGSGEBIED · 2006. 4. 20. · Naar een gemeenschappelijk...

Documents

Transcript of NAAR EEN GEMEENSCHAPPELIJK EUROBETALINGSGEBIED · 2006. 4. 20. · Naar een gemeenschappelijk...