! 1!

Wrakke dieren humaan euthanaseren Voor euthanasie van zieke of gewonde dieren die uitzichtloos lijden, lijkt stikstofgasschuim de meest humane methode. Bij deze methode raken de dieren zeer snel verdoofd door een overmaat aan stikstof. Ze sterven vervolgens binnen korte tijd, zonder dat ze uit de verdoving ontwaken. Varkens Innovatie Centrum Sterksel staat klaar om vanaf januari alle aspecten van deze methode uitgebreid te onderzoeken. Bij varkens of pluimvee (en andere dieren) met ernstige pijn of die ernstig lijden, is euthanasie verplicht indien er geen praktische en economisch haalbare manier is om die pijn of het lijden te verlichten. Dat staat duidelijk omschreven in de EU-verordening 1099/2009, die per 1 januari 2013 geldt. De EU-verordening geeft daarbij aan dat de euthanasie zo snel mogelijk dient plaats te vinden om verder lijden van het dier te voorkomen. Daarbij mag het dier geen vermijdbare pijn lijden door de euthanasie en het dier mag geen tekenen van angst of abnormaal gedrag vertonen. Daarom is het nodig om het dier eerst te verdoven en daarna zo snel mogelijk doden, of het verdoven en doden moet uit één handeling bestaan. Belangrijke eis is dat het dier in een toestand van bewusteloosheid en gevoelloosheid moet blijven tot de dood is ingetreden. Stikstofgasschuim Met een nieuwe methode, stikstofgasschuim, is geheel te voldoen aan alle bovenstaande eisen uit de EU-verordening. Stikstofgasschuim is in eerste instantie bedoeld voor jonge biggen en pluimvee, een groep dieren waarvoor de andere door de EU toegestane methoden niet goed voldoen. Bij de methode met stikstofgasschuim komt het dier in een ton onder een minstens 60 cm dikke laag hoge expansie schuim (grote bellen). De grote bellen zijn volledig gevuld met stikstof, waardoor het dier 98 procent stikstof inademt. Hierdoor daalt het zuurstofgehalte in het bloed heel snel en raakt het dier snel verdoofd. Bij pluimvee is al aangetoond dat het dier binnen anderhalf tot twee minuten sterft door het grote zuurstoftekort (anoxie), zonder dat het bij bewustzijn kan komen en zonder dat het er nog iets van merkt. Het inademen van stikstof is voor een dier niet vervelend. Het gaat onbewust, omdat de lucht die een dier normaal gesproken inademt al voor bijna 80 procent uit stikstof bestaat. Inademen van stikstof is daarmee geen belasting, terwijl inademen van bijvoorbeeld kooldioxide als verdovingsgas wel even leidt tot het inhouden van de adem.

! 2!

Niet belastend De methode is daarbij ook niet psychisch belastend voor de veehouder en de medewerkers. De dieren zijn vrijwel direct verdoofd zodra ze het dier door de schuimlaag laten zakken. De dieren hoeven niet gefixeerd te worden zoals dat bij andere methoden wel nodig is. Door de dikke schuimlaag en de overmaat aan stikstof is het zeker dat de dieren snel sterven. De kans dat dit misgaat en een dier opnieuw opleeft en niet sterft, is nihil. Stikstof vasthouden Het voordeel van het werken met hoge expansie schuim is dat hiermee de stikstof wordt vastgehouden. Stikstof is lichter dan de omringende lucht en zal zich snel vermengen met de lucht. Om te zorgen dat de stikstof niet ontsnapt is er boven het dier altijd een schuimlaag van minimaal 60 centimeter aanwezig. Veilig De dikke schuimlaag voorkomt dat er gas ontsnapt. De methode is daarmee ook veilig voor degene die hem moet uitvoeren. Na geruime tijd verdwijnt het schuim en daarmee het stikstofgas. Dat vermengt zich daarbij met de buitenlucht, zonder dat dit risico’s oplevert. Het werken met stikstofgasschuim is daarbij ook hygiënisch. De dieren blijven in de ton waarin ze zijn geëuthanaseerd. Er komen geen lichaamsvloeistoffen vrij. Onderzoek Het onderzoek naar stikstofgasschuim start begin 2013 op VIC Sterksel. Het onderzoek zal moeten aantonen dat de biggen snel verdoofd raken en sterven door zuurstofgebrek. Waarbij de dieren dan weinig stress en pijn zullen ervaren. Het oriënterend onderzoek bij pluimvee heeft al laten zien dat met stikstofgasschuim een humane manier van euthanasie haalbaar moet zijn. Naast de effecten op de dieren zal de betrouwbaarheid van de apparatuur worden getest, de werkwijze worden vastgelegd, net als de eventuele risico’s van de methode voor de omgeving en mensen die ermee werken. Over een half jaar moet de apparatuur getest, gebruiksklaar en in de handel verkrijgbaar zijn. Opleiding Voor de uitvoerders komt er een theoretische, online opleiding. Daarbij gaat het om het herkennen van ernstig lijden van dieren, hoe stress bij de dieren is te voorkomen en hoe de handelingen bij de euthanasie uitgevoerd moeten worden. Dit wordt gevolgd door een praktische opleiding en certificatie onder toezicht van een gecertificeerde dierenarts. Meer achtergrondinformatie over stikstofgasschuim, euthanasie en bijvoorbeeld de EU-verordening vindt u ook op www.n2gf.com .

! 3!

--------------------------------------------------------------------------------- Noot voor de redactie Stikstofgasschuim is ontwikkeld door N2GF in samenwerking met SHK Trading B.V. voor de apparatuur en Gazcon A/S – een onderdeel van de Atlas Copco Groep -voor de productie van stikstofgas (N2). Voor meer informatie kunt u contact op nemen met Michiel van Mil, ONI Consult BV, michiel.vanmil@oniconsult.nl, tel. 06-52266944 !!Container voor euthanasie met hoog expansie stikstofschuim foto (vrij van rechten)

!