Onderwijs Module CCU

Afdeling Nucleaire Geneeskunde

Universitair Medisch Centrum Utrecht

Myocardperfusiescintigrafie & nucleaire ejectiefractiebepaling

Presentatie (deel I)

Myocardperfusiescintigrafie:• Indicaties• Principe• Tracers• Voorbereiding• Uitvoering• Acquisitie• Interpretatie• Conclusies

Presentatie (deel II)

Nucleaire ejectiefractiebepaling:

• Indicaties

• Rationale, Voorbereiding & Uitvoering

• Acquisitie & Interpretatie

• Conclusies

Myocardperfusiescintigrafie: indicaties (I)

Diagnostiek van coronaire hartziekten (CAD):• bij niet-diagnostische inspannings-

electrocardiografie (X-ECG)• bij low-risk patient met positief X-ECG• bij high-risk patient met negatief X-ECG• bepaling van functionele betekenis van bekend

CAD: ernst, uitgebreidheid en localisatie van ischemie voor eventuele PCI of CABG

Myocardperfusiescintigrafie: indicaties (II)

Diagnostiek na doorgemaakt myocardinfarct:• bepaling van infarctgrootte en eventuele rest/

randischemie: risicostratificatie & prognose• ischemiedetectie als oorzaak van (late)

kamerritmestoornissen

Evaluatie van ingestelde therapie:• bij recidief of persisteren van klachten na

PCI/CABG of medicamenteuze therapie

Myocardperfusiescintigrafie: principe

Opname van de perfusietracer is afhankelijk van :• aanvoer van de tracer via de coronairen:

regionale doorbloeding (I)• opname en concentratie van de tracer in de

hartspier: integriteit van de hartspiercellen (II)• Ischemie leidt tot stoornis in (I)• Myocardinfarct leidt tot stoornis in (II)

Myocardperfusiescintigrafie: tracers (I)

Thallium-201-chloride:• oudste perfusietracer• kaliumanalogon, concentreert na i.v.

toediening intracellulair maar wisselt uit met bloed

• voordeel: hoge extractiefractie bij lage flow

• nadeel: minder mooie plaatjes door lage energie, relatief hoge stralenbelasting

Myocardperfusiescintigrafie: tracers (II)

Technetium-99m-tetrofosmin (Myoview):

• concentreert na i.v. toediening in mitochondria en blijft daar meer dan 5 uur onveranderd aanwezig

• voordeel: mooie plaatjes door hogere energie, lage stralenbelasting

• nadeel: lagere extractiefractie bij lage flow

Myocardperfusiescintigrafie: voorbereiding

• goede schriftelijke voorlichting• minimaal 4 uur tevoren vasten• indien verantwoord beta-blokkers bij voorkeur

48-72 uur tevoren stoppen• patient mag gedurende 24 uur voorafgaande

aan het stressonderzoek geen koffie, thee, chocolade of coca-cola gebruiken (bevatten caffeine)

Myocardperfusiescintigrafie: uitvoering (I)

• Stressonderzoek voor uitlokken van ischemie: rationale

• Rustonderzoek ter vergelijking• Eéndagsprotocol: stress & rustonderzoek op

één dag met twee verschillende tracers• Tweedagsprotocol: stress & rustonderzoek op

twee verschillende dagen met in beide gevallen dezelfde tracer

Myocardperfusiescintigrafie: uitvoering (II)

Contraindicaties stressonderzoek:• acuut myocardinfarct• instabiele angina pectoris• ernstige aortastenose• ernstige hypertensie• ernstig hartfalen• myocarditis/ pericarditis

Myocardperfusiescintigrafie: uitvoering (III)

Stressonderzoek:• Klassieke inspanningstest

(fietsen), heeft de voorkeur• Chemische stresstest als

fietsen niet kan of mag:• 1e Keus: adenosine, geeft

directe dilatatie coronairen• 2e Keus: dobutamine, leidt

indirect tot dilatatie van coronairen net als fietsen

Myocardperfusiescintigrafie: acquisitie (I)

Acquisitie met behulp van gamma-camera:

• linker ventrikel wordt in beeld gebracht langs drie assen: korte as, horizontale & verticale lange as

Myocardperfusiescintigrafie: acquisitie (II)

Myocardperfusiescintigrafie: acquisitie (III)

Acquisitie met behulp van gamma-camera:• linker ventrikel wordt in beeld gebracht langs drie

assen: korte as, horizontale & verticale lange as

Reconstructies met behulp van ECG gated SPECT:• drie dimensionale reconstructies met camera(‘s)

die rond patient heen draaien• Bewegende beelden voor analyse van

ejectiefractie, wandbewegingen en verdikking

Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (I)

Normaal

Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (II)

Ischemie apex

Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (III)

Na PCI LAD

Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (IV)

Ischemie inferolateraal

Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (V)

Infarct inferolateraal

Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (VI)

Zeer groot myocardinfarct

Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (VII)

Combinatie van infarct en ischemie

Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (VIII)

Normaal

Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (IX)

Normaal

Myocardperfusiescintigrafie:take home messages

• Veel gebruikt non-invasief onderzoek voor diagnostiek van coronaire hartziekten met een sensitiviteit van 85 tot 90%

• Goede voorbereiding van groot belang voor met name stressonderzoek

Nucleaire ejectiefractiebepaling:indicaties

• Nauwkeurige evaluatie van linker ventrikel pompfunctie bij patienten met ischemische en niet ischemische hartziekten (o.a. kleplijden, cardiomyopathie, cardiotoxiciteit van chemotherapie)

• Kwalitatief: beoordeling van wandbewegingen• Kwantitatief: bepaling van ejectiefractie

Nucleaire ejectiefractiebepaling:rationale, voorbereiding &

uitvoering

• Labeling van erythrocyten met technetium-99m voor visualisatie van eindsystolische en einddiastolische inhoud van de linker ventrikel

• Linker ventrikel ejectiefractie: (ED-ES)/ED * 100%• Geen bijzondere voorbereiding noodzakelijk

Nucleaire ejectiefractiebepaling: acquisitie & interpretatie (I)

• Meer betrouwbaarheid door bepaling gedurende groot aantal hartcycli (meer counts)

• Camerarichting zodanig kiezen dat linker- en rechterventrikel goed kunnen worden onderscheiden

• Irregulair hartritme kan problemen geven

Normaal Gedilateerd

Nucleaire ejectiefractiebepaling: acquisitie & interpretatie (II)

Normaal

Nucleaire ejectiefractiebepaling: acquisitie & interpretatie (III)

Zeer ernstig gedilateerde linkerventrikel

Nucleaire ejectiefractiebepaling:take home messages

• Veel gebruikt non-invasief onderzoek voor nauwkeurige bepaling van ejectiefractie (nauwkeuriger dan gated SPECT perfusie-scintigrafie of echocardiografie)

• Irregulair hartritme kan problemen geven

Referenties

• Thrall JH, Ziessman HA. Cardiovascular System. In: Thrall JH, Ziessman HA. Nuclear Medicine. Mosby: St. Louis, MI, pp. 65-104, 2001.

• Blokland JAK, Wiarda KS. Hart en bloedvaten. In: Blokland JAK, Wiarda KS. Aanbevelingen Nucleaire Geneeskunde. Eburon: Delft, pp. 104-119, 124-129, 2000.