MR. HENDRIK NICOLAAS DUTILH

ROTTERDAM 28 SEPTEMBER 1912 - ROTTERDAM 23 DECEMBER 1997

DOOR MR. C.J. STUYLING DE LANGE

'Ik stond toen in mijmerijaan het scheemrende strand van de zee -de wereld was achter mij,en de zon zonk voor mij naar zee -en tusschen de zon en mijzong de groote zang van de zee.'

Na het overlijden van Hendrik Nicolaas Dutilh - voor zijn vrien-den Han - gingen deze dichtregels vooraf aan de woorden vandank van zijn echtgenote Ans en de vier kinderen voor de grotebelangstelling bij de herdenkingsdienst in de Remonstrantse kerkdan wel voor de andere vormen van medeleven.

De geciteerde regels vormen de eerste strofe van een gedicht vanA. Roland Holst, met als titel 'Het Leven'. Het is zonder twijfel datop deze wijze tot uitdrukking wordt gebracht hoezeer Han, naastzijn intensieve betrokkenheid bij de Rotterdamse samenleving,kon genieten van de rust en het natuurschoon van Bergen aan Zee,aan welke badplaats hij ook zoveel goede jeugdherinneringen metzich meedroeg.

Han was een energieke en veelzijdige persoonlijkheid; zijn belang-stelling ging in grote mate uit naar diverse sociale instituten, waar-schijnlijk ook gedeeltelijk ingegeven door traditie en plichtsbesef.Ook de universitaire verhoudingen en de belangen van de stude-renden, alsmede - in de naoorlogse jaren - de ontwikkeling van debanden met de Verenigde Staten behoorden tot zijn aandachtsvel-den. Han was naast zijn lidmaatschap van de Remonstrantse ge-meente een periode zeer betrokken bij de Antroposofische Ver-eniging in Nederland, die hem in haar Algemene Ledenverga-dering op 24 april 1998 herdacht.

In gezelschap voerde Han graag het (hoogste) woord, maar nim-mer liet hij zich voorstaan op de vele nevenfuncties die hij vervul-de. Men denke hierbij aan zijn voorzitterschap van de NV

134

30. Mr. Hendrik

Maatschappij voor Volkshuisvesting 'Vreewijk'/WoningstichtingLombardijen, van de Stichting 'Het Rotterdams Zuigelingen- enKleuterhuis' en van het College van Administrateuren van hetBataafsch Genootschap der Proefondervindelijke Wijsbegeerte.Voorts aan het lidmaatschap van het curatorium van de StichtingHavenziekenhuis, van de Raad van Toezicht van de StichtingHavenbelangen, van het bestuur van het Comité Benelux en vanhet hoofdbestuur van het Nederland Amerika Instituut teAmsterdam. Tenslotte aan zijn voorzitterschap van de Stichtingvoor Sociale Heilpaedagogie 'Scorlewald' te Schoorl en vice-voor-zitterschap van het Nederlands Wetenschappelijk Instituut voortoerisme en recreatie te Breda.

Ook Han's leven kende zijn donkere wolken. Het overlijden vanzijn moeder in 1930 betekende voor hem, toen 17 jaar oud, eengroot verlies - uiteraard ook voor zijn één jaar oudere zuster enzijn twee jongere broers.

Aangrijpend is het lot dat zijn broer Kees in 1944 trof, toen hijwegens zijn spionagewerk door de Duitsers werd gefusilleerd. Aan

135

het indrukwekkende boek Wacnter op de morgen van de hand vanFloris B. Bakels heeft ook Han met grote toewijding zijn bijdragegeleverd.

Han's laatste levensjaren zijn lichamelijk en geestelijk moeilijkgeweest en lieten zich niet verenigen met zijn actieve en zelfstan-dige instelling.

Zoals niet ongebruikelijk in de familie studeerde Han Dutilh inLeiden, alwaar hij in 1937 zijn doctoraal Nederlands Recht be-haalde. Hij begon zijn loopbaan in Den Haag; na gedurende tweejaar een commerciële functie bij de KLM te hebben vervuld, werdhij van 1939 tot 1940 gemobiliseerd in de rang van reserve-eerste-luitenant bij de cavalerie. Daarna was hij werkzaam als secretarisvan het Algemeen Secretariaat I.A.T.A. In 1941 trad hij in dienst bijhet College van Algemene Commissarissen voor de Wederop-bouw en vanaf 1946 bekleedde hij de functie van hoofd AlgemeenSecretariaat Centrale Directie Volkshuisvesting bij het Ministerievan Openbare Werken en Wederopbouw. In 1948 volgde een over-plaatsing naar het Ministerie van Algemene Zaken in de hoeda-nigheid van adjunct-secretaris van de Ministerraad.

Vervolgens kwam de overstap naar zijn geliefd Rotterdam. Per 1januari 1949 trad Han Dutilh in dienst van de Holland-AmerikaLijn, in 1951 werd hij bevorderd tot chef van het Passagebedrijf enin 1957 volgde zijn benoeming tot directeur. Dit was nog in hetjaar waarin W.N.H, van der Vorm (tot in 1961) en W.H. deMonchy (tot in 1960) de hoofddirectie vormden. Inmiddels (in1955) had het gezin Dutilh zich in Rotterdam gevestigd. HanDutilh heeft het Passagebedrijf van de HAL met enthousiasme ensucces geleid; het waren boeiende jaren met onder meer het in devaart komen van de prachtige passagiersschepen 'Statendam' (IV)in 1957, 'Rotterdam' (V) in 1959 en de zusterschepen 'Ryndam'(II) in 1951 en 'Maasdam' (IV) in 1952. Ook de studentenreizenhadden zijn bijzondere belangstelling. In dit verband mag wordengenoemd zijn voorzitterschap van de Raad van Advies van hetNederlands Bureau voor Buitenlandse Studentenbetrekkingen(NBBS) te Leiden (1956-1978).

Maar zoals bekend, vertoont de scheepvaart haar 'ups en downs'gelijk de golven van de zee. In het boek Brug oyer de Oceaan vanA.D. Wentholt kan men lezen dat de jaren 1965 en 1966 finan-cieel moeilijk waren voor de HAL, en zeker het jaar 1967. Dit leid-de ertoe dat de eind 1966 benoemde directeur N. van der Vorm

136

(voordien gedelegeerd commissaris) tot vergaande veranderingenwilde overgaan, waarmee Han zich niet kon verenigen. Hij gafderhalve de wens te kennen zijn functie neer te leggen, welk ver-zoek door commissarissen met ingang van 15 juli 1968 werd inge-willigd.

Was het toeval - of juist niet - dat Han vervolgens terugkeerde toteen departementale functie in Den Haag? Per 14 april 1969 werdhij benoemd tot raadadviseur bij het Directoraat-generaal voor dewetenschappen van het Ministerie van Onderwijs en Wetenschap-pen, waar hij in het bijzonder werd belast met de invoering en uit-voering van de Wet universitaire bestuurshervorming. Deze posi-tie bleef Han vervullen tot het bereiken van de 65-jarige leeftijd.

In de drie fasen van zijn werkzaam leven heeft Han bovendientijd gevonden om diverse ondernemingen als commissaris te die-nen: Olveh/AGO Verzekeringsgroep (thans Aegon), NV Rotterdam-sche Scheepshypotheekbank, NV Slavenburg's Bank, D. Burger &Zoon BV, Bloemers/Nassau Verzekeringsgroep, Rotterdam Air BVen Martin Air NV.

In 1983 werd mr. H.N. Dutilh benoemd tot officier in de ordevan Oranje-Nassau. Daaraan was voorafgegaan zijn benoemingtot officier in de Kroonorde van België in 1968, terwijl de Wolfertvan Borselenpenning van de gemeente Rotterdam in 1982 aanhem werd uitgereikt.

Moge besloten worden met de laatste regels van het in het beginvan dit In Memoriam genoemde gedicht 'Het Leven':

'o, mijn woelende mijmerijbij het ruischen dier eeuwige vree

en de wereld was achter mijen de zon zonk weg in de zee -

en tusschen haar graf en mijzong de groote stem van de zee.'

137