MOVISIES 11: Europees jaar van het vrijwilligerswerk

Algemeen

Nooit meer om vrijwilligers heen 2

Kwetsbare groepen

7 vragen over vrijwilligerswerk en activering 5

Leefbaarheid

Opgelet: de babyboomers gaan met pensioen 6

Mens en organisatie

Pak de passie! 8

Beroepsontwikkeling

Maak dilemma's en keuzes bespreekbaar 9

Huiselijk en seksueel geweld

Vrijwilligers zijn belangrijk voor slachtoffers 10

Vrijwillige inzet en mantelzorg

Waardering kan zo simpel zijn 12

Diversiteit

Homo-organisatie in de etalage 15

Agenda, trainingen en publicaties 16

moVisiesRelatieblad over maatschappelijke ontwikkeling * juni 2011 * nr 11

Europese tour langs vrijwilligerswerk

Nederland laat Nederland en Europa zien

wat we in huis hebben aan interessante

projecten en activiteiten. Best practices,

debatten, conferenties, wetenschappelijke

ontwikkelingen, presentaties, tentoonstellingen

en workshops. Toert u mee?

NOV CongresOp 20 oktober 2011 bijt Vereniging NOV de

spits af met een groot congres om de positie

van het vrijwilligerswerk te versterken. Thema:

besturen en vrijwilligerscoördinatoren. Het

congres is voor iedereen die zich inzet voor

vrijwilligers: vrijwilligerscentrales en steunpunten,

vrijwilligersorganisaties, coördinatoren vrijwil-

nieuwe vindplaatsen voor het vrijwilligerswerk,

hoe kunnen we mensen meer betrekken bij het

vrijwilligerswerk, wie gaat wat doen om het

vrijwilligerswerk komende tien jaar te versterken?

Alle concrete afspraken worden vastgelegd in de

toekomstagenda.

Onderzoeksdag Vrijwillige inzetNieuwsgierig naar de resultaten van onderzoek

naar vrijwillige inzet? Kom langs op de jaarlijkse

internationale onderzoeksdag op 27 oktober

2011. Dit jaar is de dag gericht op drie thema's:

levenslang leren, geleid vrijwilligerswerk en

verhoudingen tussen de civil society, markt en

overheid.

Conferentie maatschappelijke stageBuitenschools leren is het thema van de

conferentie over maatschappelijke stage op

26 oktober 2011. Gasten uit vijf Europese

landen zijn uitgenodigd om ervaringen en goede

voorbeelden uit te wisselen. De conferentie is

voor gemeenten, scholen, makelaars en alle

andere betrokkenen. In het ochtendgedeelte

staan de verhalen van leerlingen centraal,

’s middags laat Nederland zien hoe wij

buitenschools leren hebben geïmplementeerd.

In dit nummer:

Donderdag 20 oktober 2011 start de Week van de Europese

Tour. In deze week organiseren meer dan twintig organisaties

acht tot twaalf conferenties voor het Europees jaar van het

vrijwilligerswerk. Uitgenodigd zijn alle stakeholders van

het vrijwilligerswerk, waaronder europarlementariers,

EU-commissarissen, en (buitenlandse) bedrijven, overheden,

vrijwilligersorganisaties en ondersteuningsorganisaties.

ligerswerk, vrijwillige besturen en overheden.

Kijk verder op www.nov.nl.

Toekomstagenda Vrijwillige inzetOp 27 oktober 2011 wordt de toekomstagenda

voor het vrijwilligerswerk opgesteld. Daarmee

willen we zorgen dat het huidige gunstige

vrijwilligersklimaat in de toekomst behouden

blijft. Dat dit niet vanzelfsprekend is, blijkt uit

berekeningen van het SCP dat het vrijwilligerswerk

in 2025 sterk onder druk komt te staan. Dit

heeft te maken met de vergrijzing waardoor er

meer vraag komt naar vrijwilligers, terwijl het

aanbod juist kleiner wordt. Tijdens deze dag

praten we met elkaar over vragen als: wat zijn

Thema: Europees jaar van het vrijwilligerswerk

Week van de Europese Tour

Tijdens de Week van de Europese

Tour is Nederland het podium waar

prachtige vrijwilligersprojecten en

activiteiten te zien zijn. Daarmee willen

we zoveel mogelijk interesse wekken

van Nederlandse en Europese politici

voor vrijwillige inzet en maatschappe-

lijk betrokken ondernemen. De week

is van 20 tot 28 oktober 2011 en wordt

georganiseerd door het Nationaal

Coördinatieorgaan van het EJV 2011.

Het volledige programma is te zien op:

www.vrijwilligerswerk.nl.

Meer informatie: Mark Molenaar

([email protected] of

030 789 22 03).

Staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten van VWS 'schiet' het Europees jaar van het vrijwilligerswerk open.

Europees jaar van het vrijwilligerswerk

“Het gaat uitstekend met het vrijwilligerswerk,

ondanks grote veranderingen in de samenleving.

Organisaties weten zich aan te passen waardoor

het vrijwilligerswerk in Nederland heel stabiel is.

Dat zie ik als grootste trend. Ik zie ook dat de

samenleving een enorme gasbel is vol positieve

energie. Als er een probleem is, wordt er niet

meer geklaagd: wie gaat hier iets aan doen?

Nee, we stellen de vraag: wat ga ik eraan doen?

Dat is de positieve kant van de individualisering.

Je ziet een enorme opkomst van allerlei nieuwe

boringen: het omzetten van de vrijwillige energie

in vrijwilligerswerk. Mensen nemen hun eigen ver-

antwoordelijkheid en zetten die om in georgani-

seerde actie. Wat dat betekent voor gemeenten?

Dat je niet moet denken dat je als gemeente de

regie in handen hebt, blijf van die touwtjes af!

Het vrijwilligerswerk is van de gemeenschap, niet

van de gemeente. Als bestuurder heb je er niets

over te zeggen. Als financier ligt dat natuurlijk

anders, dan kun je vragen wat je wilt.

Mijn advies aan beroepskrachten is om waanzin-

nig creatief te zijn in het aanboren van al die

energie. Kijk daarbij ook naar je eigen aandeel.

Je kunt niet verwachten dat het vrijwilligerswerk

verandert en jouw agenda hetzelfde blijft. Ik kan

het ook anders zeggen: vraag van vrijwilligers

geen werk dat jij zelf nooit in je vrije tijd zou

willen doen. Maak van het vrijwilligerswerk

geen goedkoop afvoerputje voor taken die je als

beroepskracht niet zelf wilt doen. Ik was op een

voorlichtingavond waarbij de jongerenwerker

aangaf dat zijn werk om elf uur ’s avonds stopt

Het ondersteunen van lokale partners bij de uitvoering van de Wet maatschappelijke

ondersteuning (Wmo) loopt als een rode draad door onze activiteiten. MOVISIE helpt

gemeenten en lokale organisaties.

Algemeen

Nooit meer om vrijwilligers heenNieuw Trendrapport Vrijwillige Inzet

Lucas Meijs:

“Ik zie een enorme gasbel vol positieve energie.”

Experts schetsen in het nieuwe trendrap-

port zes trends voor de toekomst van

het vrijwilligerswerk. Wat betekenen die

trends voor gemeenten, beroepskrachten en

vrijwilligers? Om maar meteen met de deur in

huis te vallen: de grote uitdaging voor gemeenten

is om beleidsontwikkeling consequent samen met

vrijwilligers te ontwikkelen. Dat betekent dat de

gemeente er komende jaren goed aan doet om te

investeren in relatieopbouw met burgers, vrijwilli-

gersorganisaties, professionele organisaties en het

bedrijfsleven. De uitdaging voor beroepskrachten

is om uit te gaan van de kracht van vrijwilligers en

dus niet zelf kant-en-klare oplossingen te bieden.

En de grote uitdaging voor vrijwilligers? Hou zelf

de touwtjes in handen!

omdat hij volgens de cao niet langer mag werken.

Maar juist om die tijd beginnen de problemen en

is zijn inzet keihard nodig. Waarom blijf je niet

als vrijwilliger, vroegen de potentiële vrijwilligers.

Die vraag zouden we aan iedere beroepskracht

moeten stellen die werkt met vrijwilligers.”

Lucas Meijs is bijzonder hoogleraar vrijwilligerswerk/strategische filantropie aan de Rotterdam School of Management van de Erasmus Universiteit.

Het Trendrapport Vrijwillige Inzet is een aanrader voor iedereen die zich inzet voor vrijwilligerswerk.

Vraag van vrijwilligers geen werk dat je zelf nooit zou willen doen in je vrije tijd.

Lucas MeijsLucas Meijs

Vrijwillige inzet 2.0

Trendrapport 2011

trendrapport-omslag.indd 2

05-04-11 13:41C

OLU

MN

mark molenaarprojectleider Europees jaar van

het vrijwilligerswerk

Wat betekent het Europees jaar van het vrijwilligerswerk?

Laat zien wat normaal isNet als normale, betaalde arbeid speelt vrijwilligerswerk in alle sectoren van de maatschappij

een rol. En net als bij normaal werk is niet het werken an sich het doel of de bindende factor.

Vrijwilligersorganisaties en bedrijven hebben hun focus op een product. Voor bedrijven ligt dat

vaker (maar zeker niet alleen) in de commerciële sfeer, zoals zuivel aan de man brengen, of

tv’s. Voor vrijwilligersorganisaties ligt dat vaker in de ideologische of verstrooiende sfeer, zoals

mensen helpen of theater mogelijk maken, natuur beschermen of juist toegankelijk maken.

Toegegeven, er is een flinke overlap, waarin het dan weer moeilijk is te bepalen wat betaald

en wat onbetaald zou moeten of mogen gebeuren. Een situatie die sommigen graag uitbuiten

en waar in de zorg soms de grens is bereikt.

Eén ding is zeker, normale arbeid moet. Wie niet werkt, is afhankelijk van de overheid om

te wonen, te eten en te drinken. Gelukkig zijn er veel mensen die meer uit hun werk halen

dan alleen onderdak en voeding. Waar dan helaas heel veel mensen tegenover staan die

nog liever vandaag dan gisteren hun betaalde baan zouden opzeggen. Het plezierige aan

vrijwilligerswerk is dat de meerderheid daarvoor kiest vanuit een intrinsieke motivatie. Op

een aantal slachtoffers van doorgeschoten instrumentele beleidsdrift of de slechte uitvoering

daarvan na. Bijvoorbeeld bij slecht georganiseerde verplichte re-integratie en maatschappelijke

stage. Zeventig procent van de vrijwilligers heeft altijd (!) plezier in zijn of haar werk. En dat

klinkt eigenlijk wel weer normaal, want wie wil er nu niet met een goed gevoel werken?

Het Europees jaar van het vrijwilligerswerk biedt vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties de

kans om te laten zien dat vrijwilligerswerk normaal is en deel uitmaakt van een evenwichtig

leven. En dat er voor iedereen vrijwilligerswerk is waaraan hij of zij intrinsiek gemotiveerd kan

werken. Werk waarbij de beloning ligt in voldoening, plezier, iets kunnen doen waarbij je echt

betrokken bent. Iets wat je eigenlijk iedereen gunt die normaal werkt, maar waarvoor we dus

voorlopig afhankelijk zijn van het vrijwilligerswerk.

Mark Molenaar, projectleider Europees jaar van het vrijwilligerswerk 2011,

[email protected].

2

De aandacht voor vrijwillige inzet zet door. Dat is te lezen in

het zesde Trendrapport Vrijwillige Inzet dat dit voorjaar is

verschenen. In het rapport zet MOVISIE zes trends op een rij,

inclusief voorbeelden uit de praktijk. Ook wordt teruggeblikt

op de trends uit eerdere rapporten: zijn de verwachtingen

uitgekomen? Het trendrapport is een aanrader voor iedereen

die zich inzet voor vrijwilligerswerk.

moVISIE-partner aan het woord

“Trend 1 klopt: de focus op vrijwillige inzet groeit. Ik zie

hierbij een verdringingsprobleem. Het valt mij op dat de

afgelopen jaren steeds vaker betaalde functies worden

geschrapt. Bijvoorbeeld in de coördinatie van dagbeste-

ding in verzorgingshuizen en ziekenhuizen. Op die plekken

worden vervolgens vrijwilligers ingezet.

Dit trendrapport brengt voor mij weinig nieuws. Je kan

zeggen: gelukkig maar, je zit er middenin en het zou

gek zijn als je erdoor verrast zou worden. Ik denk dat

dit trendrapport handig is voor gemeenten die vrijwil-

ligersbeleid willen maken, maar nog weinig weten van het

vrijwilligerswerk. Het rapport geeft een overzicht van de

ontwikkelingen in het vrijwilligerswerk en aanbevelingen

voor gemeenten, beroepskrachten en vrijwilligers. Eén

van de aanbevelingen is om als vrijwilligersorganisatie

meer gebruik te maken van social media. Ik lees dat vaker,

maar mijn vraag is steeds: hoe doe ik dat? Ik ken LinkedIn,

maar dat is vooral iets voor mensen die met hun carrière

bezig zijn. En Facebook is volgens mij niets meer dan een

gezellig dorpsplein. Dus hoe pak ik dat aan?”

Marius Ernsting is voorzitter van Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV)

Trend 1De focus op vrijwillige inzet groeit,

niet alleen bij overheden, maar ook bij

bedrijven en burgers. Deze aandacht

voor vrijwillige inzet zal komende jaren

verder toenemen.

Trend 2Er is een toename te zien in diversiteit

van organisaties, vrijwilligers en

klussen. Er komen steeds meer verschil-

lende typen organisaties, steeds meer

vormen van vrijwillige inzet en nieuwe

manieren van communiceren. Er zijn

ook steeds meer redenen en motivaties

om vrijwilligerswerk te doen.

Trend 3De grenzen van het begrip vrijwillige

inzet worden steeds verder opgerekt.

Er zijn en komen heel veel vormen van

vrijwillige inzet.

Trend 4Het vrijwilligerswerk professionaliseert.

Er worden steeds meer eisen gesteld

aan zowel de organisaties als aan de

vrijwilligers.

Trend 5Vrijwilligersorganisaties gaan steeds

meer samenwerken. Ze zoeken naar

slimme allianties, soms op eigen

initiatief, soms afgedwongen door de

financier.

Trend 6Het gebruik van social media

neemt razendsnel toe, ook in het

vrijwilligerswerk.

Zijn eerdere trends uitgekomen?

De trends in eerdere trendrapporten

lijken inderdaad uit te komen. Steeds

meer geleide vormen van vrijwilligers-

werk doen hun intrede (trend: vrijwil-

ligerswerk als instrument en middel).

Steeds vaker vragen vrijwilligers

zich af wat ze terugkrijgen voor het

vrijwilligerswerk (trend: individualise-

ring). Internet is onmisbaar geworden

in het vrijwilligerswerk (trend:

Marius Ernsting:

“Ik zie een verdringingsprobleem.”

Marius Ernsting

Stap in het frontliniepanel

U werkt in de sociale sector en u heeft een visie die

u wilt delen? Sluit u aan bij het frontliniepanel van

MOVISIE. Ruim 800 beroepskrachten en vrijwilligers

zijn u al voorgegaan. Als lid van het internetpanel

ontvangt u een keer per jaar een enquête

met vragen over een actueel maatschappelijk

onderwerp. Na elk onderzoek nodigen wij u uit

voor een informele netwerkbijeenkomst waar u de

resultaten met vakgenoten bespreekt. Bovendien

maakt u elke keer dat u meedoet kans op 500 euro,

te besteden aan een zelfgekozen maatschappelijk

doel.

informatisering). Vanuit de overheid

is er ook steeds meer aandacht voor

de bijdrage aan en de waarde van het

vrijwilligerswerk voor de samenleving

(trend: veranderende verhoudingen

zetten door). De komst van de

Wmo onderstreept dit. Gemeenten

zijn nu zelfs wettelijk verplicht om

de ondersteuning van vrijwilligers

vorm te geven. De invoering van de

maatschappelijke stage zorgt ervoor

dat ook vanuit scholen meer aandacht

is voor vrijwilligerswerk.

Het Trendrapport Vrijwillige Inzet is te

bestellen via www.movisie.nl.

Meer informatie: Else Boss ([email protected] of 030 789 22 41).

Loopt de samenwerking lekker?

Als u nu instapt, kunt u meteen deelnemen aan de

enquête over de samenwerking tussen vrijwilligers

en uitvoerende beroepskrachten. Versterkt u

elkaar of zit u in elkaars vaarwater? MOVISIE gaat

de uitkomsten gebruiken om de samenwerking te

versterken.

Aanmelden voor het frontliniepanel kan via

www.movisie.nl/frontliniepanel.

Meer informatie: Bard Briels ([email protected] of 030 789 21 33).

Samenwerking tussen vrijwilligers & beroepskrachten?

Trends in het kort“Gemeente, blijf van

die touwtjes af!”


Wat doet u met MOVISIE?“Ik overleg minstens een keer in de zes weken met MOVISIE, vaak

bellen we tussendoor voor kort overleg. MOVISIE heeft de opdracht

gekregen van OCW en VWS om gemeenten en vrijwilligersorganisaties

te ondersteunen bij het organiseren van vrijwilligerswerk en maatschap-

pelijke stage. Gemeenten hebben een makelaarsfunctie: zij moeten

ondersteuning geven aan scholen en aan stagebiedende organisaties.

MOVISIE helpt de gemeenten en vrijwilligersorganisaties daarbij. Ze

bieden bijvoorbeeld trainingen, voorlichting, en een-op-een gesprekken

aan, afhankelijk van waar een gemeente of vrijwilligersorganisatie

behoefte aan heeft.”

Waarom werkt u met MOVISIE?“De mensen zijn goed en vriendelijk. Inhoudelijk zijn ze sterk. Ik kan

merken dat ze al jaren bezig zijn met maatschappelijke stage.”

Is de maatschappelijke stage al ingevoerd?“Bijna! Onlangs is de Tweede Kamer akkoord gegaan met het wetsvoor-

stel. Zodra het wetsvoorstel door de Eerste Kamer is goedgekeurd, gaan

scholen het doen. Vanaf schooljaar 2011/2012 zullen dan alle leerlingen

die dan instromen in het voortgezet onderwijs, minstens dertig uur

maatschappelijke stage lopen. Maar het mooie is dat 99 procent van de

scholen dit schooljaar al geld heeft aangevraagd om met maatschap-

pelijke stage aan de slag te gaan. Dus ook al is het nu nog niet verplicht,

toch leeft maatschappelijke stage al enorm bij scholen, leerlingen,

gemeenten en vrijwilligersorganisaties.”

Waar loopt u warm voor?“Ik heb een jaar in San Francisco gewerkt bij een organisatie voor

maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het bijzondere van Amerika

is dat ik daar het gevoel heb dat alles mogelijk is. Het is een land van

kansen. Nederlanders zijn calvinistischer, we staren ons blind op alles

wat niet goed is, terwijl er heel veel juist ontzettend goed gaat. Amerika

is een flexibel land, er is veel mobiliteit qua werken en wonen. Of ik

terugga? Nou, dat zou zomaar kunnen.”

“in Amerika is alles mogelijk.”Floor Koudijs is projectleider maatschappelijke

stage bij het ministerie van OCW. Ze doet dit

werk vanuit Intermin, een stichting die de

kwaliteit van overheidsmanagement wil

verbeteren.

3

Algemeen

Het ondersteunen van lokale partners bij de uitvoering van de Wet maatschappelijke

ondersteuning (Wmo) loopt als een rode draad door onze activiteiten. MOVISIE helpt

gemeenten en lokale organisaties.

Dit zijn ze Stichting Vluchtelingenwerk Noord-

Nederland is een welzijnsorganisatie

voor vluchtelingen en migranten. De

stichting heeft 65 betaalde krachten en

zeshonderd vrijwilligers. Op jaarbasis

helpen ze drieduizend vluchtelingen.

Dit is het probleemManager Christine Hillemans: “Wij

werken in drie provincies voor vijftig

gemeenten. Veel gemeenten stappen

over van een exploitatiesubsidie naar

productfinanciering. Dit betekent dat

de rol van de coördinatoren verandert.

Zij hebben nu nog een signaleringsrol,

maar ze krijgen er een acquisitietaak

bij. Zij gaan relaties onderhouden,

ontwikkelingen volgen, samenwerking

signaleren en offertes schrijven.”

Dit willen zeVluchtelingenwerk Noord-Nederland

wil een sterkere relatie met de

gemeenten en een meer professionele

en effectieve werkverdeling tussen

Het spreekt voor zich dat MOVISIE als

landelijk kennisinstituut en adviesbu-

reau strenge eisen stelt aan de kwaliteit

van haar eigen dienstverlening. Maar

hoe maken wij dit voor de buiten-

wereld aantoonbaar? Het afgelopen

jaar hebben wij een kwaliteitssysteem

opgezet zodat duidelijk is welke kwali-

teit klanten en samenwerkingspartners

van ons mogen verwachten. Voorjaar

2011 zijn wij daarvoor beloond met

het ISO 9001 certificaat. ISO 9001

is internationaal de meest gekende

kwaliteitsmanagementnorm die wordt

toegepast door meer dan een half

miljoen organisaties in 160 landen.

manager en coördinator en tussen

coördinator en vrijwilliger. Manager

Christine Hillemans: “De coördinatoren

moeten kennis hebben van de Wmo.

Maar daarnaast hebben ze ook

vaardigheden nodig om die kennis te

vertalen in het eigen aanbod.”

Dit wordt het trajectMOVISIE gaat de stichting helpen met

een adviestraject vanuit Welzijn Nieuwe

Stijl. De eerste stap is gezet: het pro-

ductenaanbod van Vluchtelingenwerk

moet aansluiten bij de acht bakens

van Welzijn Nieuwe Stijl. Vervolgens

krijgen de coördinatoren trainingen op

het gebied van acquisitie en profilering

bij gemeenten om meer aan te sluiten

bij het gemeentelijk beleid. Daarnaast

gaan de coördinatoren de vrijwilligers

coachen zodat die op hun beurt weer

vluchtelingen kunnen begeleiden naar

zelfredzaamheid.

Dit is bijzonderJel van Engelen begeleidt vanuit

MOVISIE het adviestraject. “In dit

traject gaat het om het gebruik van

de kracht van mensen zelf. Het is een

schoolvoorbeeld van wat de Wmo wil

bereiken. De vluchtelingen worden

zelfredzaam gemaakt zodat ze zich

zonder hulp kunnen redden. Om dit te

bereiken, krijgen ze hulp van actieve

burgers die zich vrijwillig inzetten.”

Meer informatie: Jel Engelen ([email protected] of 030 789 20 24).

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

moVISIE ontvangt ISo- certificaat

Je zal maar voor vijftig gemeenten werken

Geef zwerfjongeren een veilige plek

Help ons om sterker en professioneler te

worden. Met die vraag klopte de Stichting

Vluchtelingenwerk Noord-Nederland aan bij

het stimuleringsprogramma Welzijn Nieuwe

Stijl. MOVISIE begeleidt de stichting nu met een

adviestraject.

Armoede en thuisloosheid zijn verwant. Maar minstens zo belangrijk is de

familieachtergrond. Zwerfjongeren hebben vaak problemen in hun gezin.

En die problemen zijn bepalend voor hun beslissing om uit huis te gaan.

Dat is één van de uitkomsten van het Europees onderzoek Combating Youth

Homelessness. Drie jaar lang is onderzoek gedaan naar zwerfjongeren in

Engeland, Tsjechië, Portugal en Nederland. Twee Europese projectleiders uit

Tsjechië en Portugal kijken terug.

Welzijn Nieuwe Stijl

Uitkomsten driejarig Europees onderzoek

Eigen Kracht Conferentie: Welzijn Nieuwe Stijl zet in op de kracht van mensen.

De acht bakens van Welzijn Nieuwe Stijl

1. Gericht op de vraag achter

de vraag.

2. Gebaseerd op de eigen

kracht van de burger.

3. Direct eropaf.

4. Formeel en informeel in

optimale verhouding.

5. Doordachte balans van

collectief en individueel.

6. Integraal werken.

7. Niet vrijblijvend, maar

resultaatgericht.

8. Gebaseerd op ruimte voor

de professional.


De twee projectleiders zijn blij

dat er nu meer aandacht is

voor de problematiek van

zwerfjongeren. “De resultaten zijn

belangrijk, veelomvattend en politiek

relevant”, vindt Selma Muhic Dizda-

revic uit Tsjechië. “Wat mij opvalt, zijn

de grote verschillen tussen de landen.

Het Nederlandse systeem bijvoorbeeld

doet er alles aan om te zorgen dat

jonge mensen niet op straat komen. In

Tsjechië gebeurt dat veel minder. Ik ben

niet erg positief over het effect van het

project in Tsjechië. Het enige positieve

dat ik zie, is dat maatschappelijke

organisaties zich nu inzetten voor

zwerfjongeren.”

CrisisBijzonder aan het project ‘Combating

Youth Homelessness’ is dat de vier

landen nauw hebben samengewerkt

met ex-zwerfjongeren. Collega

projectleider Filipa Menezes uit

Portugal: “Ik ben blij dat het gelukt

is. Het is opvallend dat deze jongeren,

die zelf in slechte omstandigheden

hebben geleefd, zo positief betrokken

zijn om andere zwerfjongeren te

helpen.” In Portugal is de problematiek

van zwerfjongeren dankzij het project

hoger op de agenda gekomen. “Maar

door de economische crisis zullen

innovaties niet worden doorgezet. We

zijn bijvoorbeeld op scholen preventief

gaan werken om dakloosheid te

voorkomen. Dat is een vernieuwende

methode en er liggen al uitnodigingen

van andere scholen. Maar nu het

project stopt, zullen we daar niet mee

door kunnen gaan.”

SlotconferentieOp 28 april 2011 zijn de resultaten

van het project in een slotconferentie

gepresenteerd. Hier is ook uitgelegd

hoe het 8-fasenmodel is toegepast. Het

8-fasenmodel, een begeleidingsme-

thode in de maatschappelijke opvang,

is toegespitst op zwerfjongeren.

“Achteraf had ik meer tijd gewild om

dit model door te ontwikkelen”, zegt

Filipa. “Wat nu nodig is, is dat we de

armoede en uitsluiting van generatie

op generatie doorbreken en de

veerkracht van jongeren stimuleren.”

Kijk voor het onderzoeksrapport en een

verslag van de slotconferentie op

www.movisie.nl.

Meer informatie: Thea Meinema ([email protected] of 030 789 21 48).

4

Kwetsbare groepen

Sommige burgers kunnen zich niet op eigen kracht in de

samenleving redden. MOVISIE besteedt veel aandacht aan de

hulpverlening en activering van deze kwetsbare groepen.

1. Helpt vrijwilligerswerk bij activering?

Jazeker! Activering gaat over meedoen aan de

maatschappij. Activering gaat om werken, maar

ook om het hebben van sociale contacten, het

deelnemen en bijdragen aan de maatschappij,

het opdoen van vaardigheden. Veel mensen

kunnen dit op eigen kracht, anderen hebben

daar ondersteuning bij nodig. Vrijwilligerswerk

speelt hierbij van oudsher een belangrijke rol als

plek waar mensen kunnen deelnemen aan de

maatschappij.

2. Wat doet het vrijwilligerswerk dan?

Het vrijwilligerswerk vervult verschillende rollen:

als leerplek, als werkplek, als plek om de taal

machtig te worden, als uitdagende werksetting

of als veilige haven. Als mensen zo op structurele

basis worden toegeleid, spreken we van sociale

activering.

3. Wat heb je aan sociale activering?

Sociale activering is een instrument om de

maatschappelijke participatie te vergroten van

mensen met een grote afstand tot de maatschap-

pij en de arbeidsmarkt. Sociale activering wordt

ingezet om mensen die in een sociaal isolement

leven of dreigen te raken, meer bij de maatschap-

pij te betrekken. Het bevindt zich hiermee op het

snijvlak van werk en inkomen en welzijnswerk.

Het doel van sociale activering is mede afhankelijk

van de invalshoek die wordt gekozen. Soms is het

uiteindelijke doel het vinden van werk, soms gaat

het om weer actief deelnemen aan de maatschap-

pij door vrijwillige inzet.

4. Waar moet je als vrijwilligersorganisatie op letten?

Voor een vrijwilligersorganisatie is een vrijwilliger

die deelneemt in het kader van sociale activering

vaak ongemakkelijk. Een sociale activeringsvrijwil-

liger is een gewone vrijwilliger, maar toch is er

meestal extra aandacht vereist. Een vrijwilligersor-

ganisatie moet dus heldere afspraken maken met

de deelnemer over de rol van de organisatie.

5. Wat heb je als gemeente aan vrijwilligerswerk bij activering?

Gemeenten denken meer na over de vraag hoe

ze uitkeringsgerechtigden iets terug kunnen

laten doen. Deelname aan vrijwilligerswerk is een

optie. De laatste jaren zijn in diverse plaatsen

activeringscentra opgericht waar mensen hun

kwaliteiten weer leren inzetten en tegelijkertijd

diensten leveren aan de wijk, buurt of dorp.

6. Wat zijn de kansen voor vrijwilligers?

In de GGZ en de maatschappelijke opvang maar

ook op veel andere plaatsen zien we dat mensen

groeien: van deelnemer of cliënt naar ervarings-

deskundige en vervolgens naar vrijwilliger. In dit

proces geeft iemand zijn eigen ervaringen een

plek en zet zich tegelijk in voor anderen. Een

vrijwilliger bij lotgenotencontact is hiervan een

goed voorbeeld, maar ook een vrijwilliger in de

maatschappelijke opvang of een vrijwilliger bij

cliëntenorganisaties en Wmo-raden.

7. Mooie oplossingen?Activering en zorg moeten goed op elkaar

afgestemd zijn als we willen dat kwetsbare

mensen kunnen deelnemen. Een deel van hun

problemen wordt hanteerbaar als zij merken dat

ze tot meer in staat zijn. Dit kunnen we realiseren

met bijvoorbeeld de activerende zorgcoaching

van Hogeschool INHolland. Deze activerende

In de ‘gereedschapskist’ zitten instrumenten die

zijn ontwikkeld binnen innovatieve projecten. De

instrumenten zijn bedoeld als hulpmiddel voor

de ondersteuning van zelfregie. Het gaat om

instrumenten die nu nog vaak beperkt blijven tot

een kleine groep innovatoren in de werksoort

waarvoor het ontwikkeld is. Met deze set krijgen

dus veel meer sociale professionals de kans om

er gebruik van te maken.

ConcreetDe gereedschapsset is geschikt voor het werk

van alle beroepsgroepen die met kwetsbare

burgers werken. Denk voor de inhoud aan zaken

als: aansluiten op de leefwereld en zingeving van

de kwetsbare burger, bijdragen aan het eigen

verhaal via integrale vraagverheldering, aandacht

vragen voor de inzet van kwaliteiten en talenten

in participatie in arbeid en dagbesteding,

samen met de cliënt doelen stellen en vooral

ook integraal en levensbreed werken aan de

verwezenlijking van die doelen.

Maak het op maat De inhoud van de gereedschapskist ligt niet

vast. Het gereedschap kan variëren: praktische

checklisten, met de cliënt te gebruiken

werkvormen, handelingsaanwijzingen voor het

gesprek. De bedoeling is dat iedere professional

hieruit zijn eigen set praktische hulpmiddelen

en instrumenten op maat samenstelt en

vervolgens gebruikt binnen de handelingsruimte

die hij heeft. MOVISIE zoekt nog naar de vorm

waarin de set beschikbaar zal worden gesteld:

een database, publicaties, een website met

instructiefilmpjes, al dan niet gekoppeld aan

bijeenkomsten en interactieve fora.

Oproep: wat is uw selectie?In 2011 organiseert MOVISIE bijeenkomsten

waar uitvoerende professionals zelf mee kunnen

denken over de selectie en presentatie van de

instrumenten.

Interesse om deel te nemen? Kijk op www.movisie.nl of neem contact op met Anne-Marie van Bergen ([email protected] of 030 789 20 67).

Zeven vragen over vrijwilligerswerk & activering

Nieuwe gereedschapskist voor hulpverleners

zorgcoaching biedt zowel zorg op maat als een

activeringstraject en de individuele klanten krijgen

een coach. Met deze methode kunnen professio-

nals de tussengroep beter bereiken en motiveren.

En bovendien werken verschillende organisaties

en disciplines zo beter samen.

Meer informatie: Marjet van Houten([email protected] of 030 789 20 74) en op www.activerendezorg.nl.

Bent u klaar voor empowerend en zelfregieversterkend werken?

En wilt u dit zo goed mogelijk in uw werk doorvoeren? MOVISIE

maakt voor uitvoerende hulpverleners een gereedschapskistje.

Daarin zitten instrumenten en hulpmiddelen die de hulpverlener

in de dagelijkse praktijk kan inzetten.

5xB methode voor Wmo-raden

De rol van Wmo-raden verschuift en daardoor

ontstaat vraag naar nieuwe leden met nieuwe

competenties. Maar wie trek je aan, hoe werf

je andere mensen met andere competenties?

En hoe behoud, beloon en begeleid je de leden

van je Wmo-raad? Vrijwilligersmanagement

geeft het antwoord, maar wordt nog nauwelijks

toegepast door Wmo-raden. Een voorbeeld van

vrijwilligersmanagement is de 5xB methode.

De B’s staan voor: binnenhalen, begeleiden,

belonen, behouden en beëindigen. Deze

methode heeft zich inmiddels in veel sectoren

voor vrijwilligerswerk bewezen. In 2011

organiseert MOVISIE werkbijeenkomsten voor

gemeenten en Wmo-raden over de verschuiving

in rollen van Wmo-raden en over het toepassen

van vrijwilligersmanagement in het veld van

Wmo-raden. Najaar 2011 verschijnt hierover

een brochure.

Meer informatie: Karin Sok ([email protected] of 030 789 20 76) of Vanessa Zondag ([email protected] of 030 789 22 59) en op www.movisie.nl/clientenparticipatie.

in de GGZ groeien cliënten van ervaringsdeskundige naar vrijwilliger.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

In steeds meer activeringscentra leveren mensen met een beperking een bijdrage aan wijk, buurt of dorp.


Zin werkt

Zingeving in de hulp aan dak- en thuislozen

Ellen GrootoonkCatelijne AkkermansJola BrocaarPetra van Leeuwen-den Dekker

Zin werkt-omslag.indd 1

16-11-10 09:42

5

Leefbaarheid

MOVISIE mobiliseert alle partijen om samen te werken aan het oplossen van lokale

sociale problemen. Burgers, organisaties en gemeenten kunnen zelf het leefklimaat

van hun eigen buurt, wijk, dorp of stad verbeteren.

Vier redenen om de kennis en ervaring

van de babyboomers in uw gemeente

niet te laten schieten. Allereerst: dit is

een groeiende groep jonge en vitale senioren. Ten

twee is het een veelal goed opgeleide groep die

met elkaar beschikt over een groot potentieel aan

kennis, kunde en levenservaring dat zij – reden

drie – zelf graag willen inzetten en waarvan de

samenleving dus gebruik kan maken. De vierde

reden is preventief: als u deze groep nu stimuleert

om maatschappelijk actief te blijven, voorkomt u

eenzaamheid en sociaal isolement als ze tien jaar

ouder zijn.

Wat willen ze? Stel, u wilt de babyboomers als vrijwilliger gaan

inzetten in uw gemeente. Maar wat willen ze

zelf? Voor een antwoord op die vraag maakt u

gebruik van de onderzoeksmethode van MOVISIE:

Verzilver uw gemeente. Dit is een interactieve

onderzoeksmethode waarbij senioren zelf de

sleutel vormen. Zij worden getraind en vervolgens

ingezet om de interviews af te nemen onder een

grote groep nieuwe senioren en de uitkomsten

vervolgens te duiden in een Open Space Work-

shop. In die bijeenkomst worden meteen ook

concrete afspraken voor het verzilveren gemaakt.

De gemeente heeft de regie in handen, MOVISIE

kan het traject voor u begeleiden.

Natuur & cultuurMOVISIE heeft inmiddels ervaring opgedaan

met deze aanpak in Amersfoort, Schiedam,

Opsterland en Tytsjerksteradiel. De betrokkenen

zijn enthousiast over de aanpak en vooral

ook over de opbrengsten. In Tytsjerksteradiel

“multinationals berichten

over nieuwe energie rond

werknemersvrijwilligerswerk,

waarbij bedrijven creatieve oplossingen bieden

aan lokale initiatieven en maatschappelijke

organisaties om zich staande te houden ten tijde

van economische neergang.” Dat schrijft IAVE

(International Association of Volunteer Effort)

in haar onderzoeksrapport Global Corporate

Volunteering Research Project over onderzoek

naar werknemersvrijwilligerswerk.

TrendsHet bureau signaleert twee trends: Skills-Based

Volunteering en International Volunteering. De

inzet van persoonlijke en professionele kennis

en kunde bij werknemersvrijwilligers bestaat

al lang maar neemt nu een vlucht, omdat het

uitkomst kan bieden bij de steeds ingewikkelder

wordende (organisatie)vraagstukken en nijpende

capaciteitstekorten binnen maatschappelijke

organisaties. Het kan dan gaan om zowel

tuinmannen en chauffeurs als om IT'ers,

marketeers en boekhouders. De tweede trend:

internationaal vrijwilligerswerk staat nog in de

kinderschoenen, maar groeit sterk. Internationale

vrijwilligersprogramma’s voor werknemers

worden vaak gekoppeld aan leiderschapstrajec-

ten. Deze programma’s zijn duur door hoge reis-

en verblijfkosten en daarom vooralsnog slechts

weggelegd voor een kleine groep werknemers.

Beide vormen hebben volgens IAVE een hoge

return of investment en veel impact.

Toename in NederlandIn Nederland verwacht ruim tweederde van de

ondernemers gelijkblijvende activiteiten op het

gebied van Maatschappelijk Betrokken Onder-

nemen (MBO). Ruim twintig procent verwacht

komende twee jaar zelfs een toename. Dit zijn

uitkomsten van de Nationale MBO Monitor en

het onderzoek dat MOVISIE samen met MVO

Nederland recent liet verrichten naar de omvang

en impact van maatschappelijk betrokken

ondernemen in het MKB. In Nederland steunt

meer dan de helft van de kleine en middelgrote

bedrijven één of meer maatschappelijke organisa-

ties. Het gaat daarbij meestal om kleine bijdragen

(tot 5.000 euro) aan lokale initiatieven. Bij elkaar

opgeteld staat het MKB garant voor een jaarlijkse

bijdrage van 1,75 miljard euro aan de Nederlandse

samenleving.

Inzet en geldDe Nationale MBO Monitor toont ook aan

dat bedrijven vooral bijdragen in de vorm van

donaties of de inzet van mensen. Het gaat

opgelet: babyboomers gaan nu met pensioen

De vergrijzing is begonnen! De een na de andere bekende

babyboomer wordt 65. George Baker, Philip Freriks,

Noraly Beyer en Cisca Dresselhuys. Wilt u als gemeente

voorkomen dat de kennis, kunde en levenservaring van

deze vitale senioren verdwijnen? Maak gebruik van de

onderzoeksmethode Verzilver uw gemeente. Hiermee brengt

u de zilveren kracht in uw gemeente snel en goed in kaart.

blijkt bijvoorbeeld dat van de senioren die zich

momenteel niet op vrijwillige basis inzetten,

maar liefst 41 procent dat wel zou willen. Verder

blijken senioren vooral actief te willen worden

in activiteiten en initiatieven rondom natuur,

cultuur en het zorgen en ondersteunen van

ouderen die kwetsbaar zijn.

AanraderDe onderzoeksmethode Verzilver uw gemeente is

een aanrader voor gemeenten die vrijwilligerswerk

41 procent van de senioren in Tytsjerksteradiel wil vrijwilliger worden.

belangrijk vinden en voor vrijwilligersorganisaties

die willen weten waar ze senioren voor kunnen

inschakelen. Gemeenten krijgen bovendien inzicht

in met welke partijen zij samen moeten werken

om het potentieel te verzilveren.

Meer informatie: Jan Willem van de Maat ([email protected] of 030 789 22 32) of Jel Engelen ([email protected] of 030 789 20 24).

Senioren blijken met name geïnteresseerd in activiteiten en initiatieven rondom natuur.

Werknemersvrijwilligerswerk groeit ondanks recessieIedere dag, overal ter wereld, zetten tienduizenden werknemers

hun talenten vrijwillig in om een bijdrage te leveren aan het

oplossen van maatschappelijke vraagstukken en om mensen te

helpen die hulp hard nodig hebben. De wereldwijde recessie heeft

werknemersvrijwilligerswerk alleen maar doen groeien, zo blijkt

nu uit nationaal en internationaal onderzoek.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

dus zowel om de inzet als om het geld. Als

werknemers vaker worden ingezet, of faciliteiten

met een hogere frequentie worden aangeboden,

betekent dat omgerekend een hogere financiële

bijdrage vanuit het bedrijfsleven. De belang-

rijkste reden om maatschappelijk betrokken te

ondernemen, is dat het leuk en inspirerend is

(55 procent). Op de tweede plaats komt 'omdat

het hoort'. Een magere dertien procent doet

aan MBO 'omdat het loont'. Wat zien bedrijven

als waarde van hun MBO-activiteiten? Bijna de

helft noemt de bijdrage aan de kwaliteit van

de samenleving. Het gaat hen dus vooral om

maatschappelijke impact. Ruim een derde van

de bedrijven noemt de profilering van het bedrijf

op de commerciële markt (PR, communicatie).

Andere door bedrijven genoemde waarden zijn:

het kweken van goodwill, aantrekkelijkheid

als werkgever, inspiratie, netwerken, en het

overdragen van kennis.

Meer informatie: Stefanie Lap ([email protected] of 030 789 22 58) en op www.movisie.nl/betrokkenondernemen en www.gcvresearch.org.

internationaal vrijwilligerswerk staat

nog in de kinderschoenen.


6

1. Dit pakt mijn collega wel op

Het is een valkuil om te denken dat een

ander binnen de organisatie EVC voor

vrijwilligers oppakt en aanjaagt. Uit

recent onderzoek van MOVISIE blijkt dat

de opmars van EVC belemmerd wordt

omdat onduidelijk is wie verantwoor-

delijk is voor EVC voor vrijwilligers.

Blijkbaar is niemand binnen (vrijwilligers)

organisaties rechtstreeks aanspreekbaar

op het aanbieden van EVC.

2. Competenties moet je formeel laten erkennen

Er is verschil tussen de formele en

informele EVC-procedure. Bij een

formele EVC-procedure worden mensen

begeleid en de competenties beoordeeld

door een bevoegde instelling, zoals

onderwijsinstellingen of gespeciali-

seerde bureaus. De informele procedure

van MOVISIE kan iedereen gebruiken.

Voor de vrijwilligerssector heeft MOVISIE

een eigen informele EVC-procedure

gemaakt. De competenties van vrijwilli-

gers hoeven dus niet formeel te worden

erkend. Ook dan levert het wat op voor

vrijwilliger en organisatie.

3. EVC kost meer dan het oplevert

Nee, de informele EVC-procedure voor

vrijwilligers is gratis. Het kost de vrijwilli-

ger en de organisatie wel tijd. Terwijl het

beide partijen veel oplevert: voor vrijwil-

ligers helpt een EVC om inzicht te krijgen

in wat men kan. Daarna is de stap naar

betaald werk of een opleiding gemakke-

lijker om te zetten. Voor organisaties is

EVC een middel om vrijwilligers binnen

te halen, te motiveren en te behouden.

Via EVC kun je als organisatie aangeven

wat vrijwilligers bij jou kunnen leren. Het

is een extra beloning voor vrijwilligers.

4. Competenties krijg je op je werk

Dat klopt, maar niet alleen. In het

vrijwilligerswerk doe je natuurlijk ook

competenties op. EVC brengt de alge-

mene competenties in beeld. MOVISIE

heeft twaalf competenties vastgelegd

die je in het vrijwilligerswerk kunt

ontwikkelen: systematisch werken,

betrouwbaarheid tonen, omgaan met

tijd en tempo, problemen oplossen,

communiceren, veilig en gezond te

werk gaan, toepassen van taal en

rekenen, samenwerken, bijdragen

aan goede werkrelaties, incasseren,

presentatie en al doende leren.

5. Dat regelen vrijwilligers zelf wel

Inderdaad, een vrijwilliger regelt veel

zelf, maar een begeleider is net zo goed

belangrijk. Samen doorloop je namelijk

de EVC-procedure. De begeleider helpt

bij het verwoorden van competenties en

geeft advies en tips bij het verzamelen

van bewijzen die aantonen dat je over

een competentie beschikt.

6. EVC is alleen interessant voor de vrijwilligerssector

Nee, ook het onderwijs, gemeenten en

de re-integratiesector kunnen voordelen

Een kijkje nemen in de keuken van

een ander en het wiel niet opnieuw

uitvinden. Dat is wat veel moeder- en

vadercentra graag zouden doen. Leren

van elkaar. En niet alleen uitwisseling

op papier of digitaal, maar echt bij

elkaar op bezoek. Vaak is dat niet

mogelijk, omdat er geen geld voor is.

MOVISIE biedt in 2011 zes moeder- en

vadercentra die zijn aangesloten bij

het Landelijke Netwerk Moeder- en

Vadercentra de kans om bij elkaar op

bezoek te gaan en te kijken hoe een

ander centrum werkt en de zaken

aanpakt. Zo gaat moedercentrum de

Werkt u met vrijwilligers? Zet EVC voor vrijwilligers

op de kaart! is de titel van een nieuwe brochure

voor gemeenten, opleidingen, scholen, re-

integratiebureaus en vrijwilligersorganisaties.

De brochure legt uit wat EVC voor vrijwilligers

inhoudt. Els Hofman van MOVISIE vertelt welke

denkfouten u hiermee kunt voorkomen.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Zes denkfouten over de competenties van vrijwilligers

Heksenketel uit Heerlen op bezoek

bij moedercentrum de Koffiepot om

te zien hoe ze daar een verwensalon

hebben opgezet. De initiatiefgroep

vadercentrum Nijmegen is op bezoek

geweest bij Daadkracht in Amsterdam.

De vrijwilligers hebben activiteiten

bezocht en de betrokken medewer-

kers van de welzijninstellingen hebben

ervaringen uitgewisseld.

Kijk voor meer verhalen op www.moedercentra.nl of www.vadercentra.nl.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Heksenketel bezoekt Koffiepot

halen uit EVC voor vrijwilligers. Voor

gemeenten kan het een manier zijn om

vrijwilligerswerk te waarderen. Ook kan

het helpen als activeringsinstrument of

opstap naar werk. Voor de onderwijssec-

tor biedt EVC kansen voor het bereiken

van nieuwe doelgroepen en andere

samenwerkingspartners. Voor de re-

integratiesector geeft EVC mogelijkhe-

den voor het motiveren van mensen om

een opleiding of betaald werk te doen.

Meer informatie: Els Hofman ([email protected] of 030 789 20 25).


In het jaarlijks terugkerende Participatie-

debat staat de toekomst van maatschap-

pelijke ondersteuning centraal. Welke

sociale verbanden kennen we over

twintig jaar en welke rol hebben de

overheid en sociaal werk? Tijdens het

Participatiedebat krijgen onconventio-

nele perspectieven de ruimte.

Burgerinitiatieven versus chronische tekortenDe verwachtingen over vrijwillige inzet

zijn hooggespannen bij overheden.

Als burgers maar voldoende ruimte

en ‘facilitering’ krijgen, dan doen

zij het gewoon zelf. Inspirerende

voorbeelden genoeg, bijvoorbeeld van

dorpen die zelf hun zorgvoorzieningen

organiseren.

Tegelijkertijd houden berichten over

chronische tekorten aan vrijwilligers

aan. Bij de vrijwillige brandweer,

Slachtofferhulp, zorginstellingen,

AZC’s, maar ook sportclubs en de

dierenambulances. Een wethouder

uit Diemen: ‘Mensen vinden het

organiseren van buurtfeesten geen

probleem, maar hoe vind je mensen

die de kern willen vormen van een

langdurig project? Op die vraag

zoeken we een antwoord.’

Vrijwilligers uit Polen?In het Betuwse Lienden bleek het zelfs

al moeilijk om vrijwilligers voor hulp

tijdens Koninginnedag te vinden. De

oplossing: Poolse migranten werden

‘ingevlogen’. Is dat de toekomst? Het

is tijd voor een kerntaken discussie

over het sociaal kapitaal van onze

samenleving. Hoe kunnen we zorgen

dat vrijwilligers zich dáár willen

inzetten waar het gaat om essentiële

voorzieningen?

Het Participatiedebat 2011 bouwt

voort op dat van 2010. Toen stond de

toekomst van informele zorg centraal.

Eén van de conclusies was dat het

onmogelijk is om één alles dekkend

systeem te bedenken voor iedereen die

hulp nodig heeft. Maar het ‘uitgeven

van sociaal kapitaal is een manier

die meer kans van slagen heeft dan

simpelweg subsidies verstrekken.’ Deze

gedachte gaan we in het Participatie-

debat 2011 uitwerken. De uitkomsten

agenderen we samen met maatschap-

pelijke organisaties bij de overheden.

Over datum en plaats van het debat

is meer informatie beschikbaar op

www.movisie.nl/participatie.

Bezuinigingen nopen gemeenten tot een

kerntakendiscussie: welke voorzieningen zijn zo

wezenlijk, dat we die komende jaren willen blijven

financieren? Steeds meer voorzieningen worden

afhankelijk van vrijwilligers. Het Participatiedebat

2011 zoomt in op de vraag of je kunt sturen op de

inzet van dit sociale kapitaal in de civil society.

En zo ja, hoe dan?

Participatiedebat 2011: kerntakendiscussie sociaal kapitaal

Wat is EVC?

EVC staat voor Erkenning

Verworven Competenties. Het

is een manier om in beeld te

brengen welke talenten, kennis

en vaardigheden iemand heeft.

Een EVC-procedure kan worden

ingezet om competenties

inzichtelijk te maken. Voor de

vrijwilligerssector is een eigen

informele EVC-procedure

beschikbaar. Bij deze EVC-pro-

cedure doorloopt de vrijwilliger

een aantal vastgestelde stappen.

Het resultaat is een certificaat

en een persoonlijk ontwikkel-

plan. Het certificaat geeft geen

vrijstelling voor opleidingen.

Wel biedt het inzicht in wat

iemand weet en kan.

De brochure Zet EVC voor

vrijwilligers op de kaart! is te

vinden op www.movisie.nl/EVC.

Op deze website staat nog veel

meer informatie over EVC en

kunt u de EVC-handleidingen

downloaden.

7

mens en organisatie

MOVISIE adviseert en ondersteunt maatschappelijke organisaties en

overheden bij vragen op het gebied van organisatieversterking en

organisatieverandering. Uitgangspunt is het vinden van evenwicht

tussen organisatiedoelen, resultaten en de motivatie van mensen.

“Een eenzijdige focus op

vrijwilligerswerk leidt

ertoe dat organisaties

andere vormen van betrokkenheid

minder gemakkelijk erkennen

en waarderen”, vertelt De Gast.

“Ook worden kansen gemist om

betrokkenheid om te zetten in actie.“

Hij onderscheidt vijf niveaus van

betrokkenheid: betrokkenheid bij de

missie, de organisatie, de activiteiten,

de mensen en de opbrengsten. De

Gast: “Mensen die iets hebben met

de missie en met de mensen zijn vaak

het meest betrokken: zij zetten zich

voor langere tijd en op meerdere

manieren in. Mensen die het leuk

vinden om een bepaalde activiteit

uit te voeren, hebben een lichtere

vorm van betrokkenheid. En klanten

zijn vaak alleen betrokken omdat

zij diensten of producten afnemen.

De boodschap is: al die vormen

van betrokkenheid doen ertoe. Een

organisatie die weet wie op welke

manier betrokken is, heeft daar

profijt van.”

3xWat is precies de link tussen betrokken-

heid en vrijwillige inzet? De Gast: “De

betrokkenheid van mensen wordt zicht-

baar door het inzetten van tijd, waarde

en het netwerk. Het inzetten van tijd is

wat we vrijwillige inzet noemen: mensen

doen en denken mee. Bij het inzetten van

waarde kun je denken aan het geven van

geld, goederen, diensten en voordeel.

Ten slotte kunnen mensen hun netwerk

inzetten. Bijvoorbeeld door reclame te

maken of contacten te leggen. Al deze

manieren om betrokkenheid te uiten,

leveren de organisatie iets op.”

LoslatenEn nu wordt het interessant, vindt De

Gast. “Want hoe kun je mensen die hun

betrokkenheid uiten door het inzetten

van waarde en netwerk, ook verleiden

om tijd te geven? En hoe kun je van lichte

vormen van betrokkenheid naar stevi-

gere vormen van betrokkenheid komen?

Het magazine Pak de passie staat vol

met antwoorden op deze vragen.

Centraal begrip daarbij is loslaten: zodra

Nee, een tekort aan vrijwilligers kennen

ze niet in Geldermalsen. Sterker nog, het

aantal vrijwilligers groeit per jaar en daar

zijn ze heel blij mee. Het geheim achter

de schermen? “Een goede klik tussen de

gemeenteambtenaar en de coördinator

van het vrijwilligerssteunpunt”, vertelt

Roel Bontan van de gemeente Gel-

dermalsen. “Wij zijn een tandem, we

steken elkaar aan. De één verzint iets en

de ander gaat ermee verder.”

Er is geld beschikbaar gesteld vanuit

de Regionale Sociale Agenda, want het

kost natuurlijk wel wat, zo’n dag.”

Gratis etenDe grote opkomst komt volgens

Bontan ook doordat de gemeente Gel-

dermalsen al jaren in vrijwilligerswerk

investeert. Dat kan hij iedere gemeente

aanraden. “Onze vrijwilligers weten

dat wij als gemeente vrijwilligerswerk

belangrijk vinden. We leggen ze in de

watten, we organiseren regelmatig een

verwendag zoals deze DoeDag, met

Pak de passie!Een verschuiving van vrijwilligersmanagement naar betrokkenheids-

management? Dat lijkt vloeken in de kerk tijdens het Europees jaar van het

vrijwilligerswerk. Willem-Jan de Gast, één van de initiatiefnemers van Pak de

passie: magazine over betrokkenheid 2.0, legt uit waarom het denken vanuit

betrokkenheid juist meer vrijwilligers oplevert.

Op 24 mei 2011 was er een beursvloer in de regio

Rivierenland. Als voorbereiding hierop is een DoeDag

georganiseerd voor vrijwilligersorganisaties. Dat is

een gratis dag die gemeenten aanbieden aan hun

verenigingen, clubs en organisaties.

Doen wat je zegt“Betrokkenheid begint bij het delen van een passie en het stellen

van een vraag,” vertelt een enthousiaste Inge van Steekelenburg.

Zij stond aan de wieg van Pak de passie. “Onze werkwijze bij het

schrijven van Pak de passie sluit daarop aan: in één dag hebben we

met vijftien interne en externe schrijvers de basis gelegd. Tegelijk

hebben we via social media reacties uitgelokt en verzameld. Die

verschillende vormen van input zijn terug te vinden in Pak de passie.

In het magazine staan verhalen, columns, boekrecensies en inspire-

rende ideeën. Zo werkt dat dus als mensen zich betrokken voelen.”

Doe het zoals in Geldermalsen

gratis eten en drinken.” Voor hem zelf

is vrijwilligerswerk één van de leukste

items uit zijn takenpakket. “Ik zie dat

steeds meer mensen zich helemaal

belangeloos inzetten voor een ander.

Ze zijn intrinsiek gemotiveerd en dat

vind ik geweldig om te zien en voor te

werken.”

Meer informatie: Daan de Bruijn ([email protected] of 030 789 20 98) of www.krachtlokaal.nl.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Magazine over betrokkenheid 2.0In Pak de passie: magazine

over betrokkenheid 2.0

leest u alles wat u moet

weten over het organiseren

van betrokkenheid. Het

magazine is te bestellen

op www.movisie.nl/

betrokkenheid.

Wat is Kracht Lokaal?Bloeiende vrijwilligersor-

ganisaties die een actieve

rol vervullen in de lokale

samenleving. Dit is het doel

van Kracht Lokaal. Met dit

project richt MOVISIE zich

specifiek op de ondersteuning

van vrijwilligersorganisaties.

Hoe kan die ondersteuning

eruit zien? En welke aanpak

werkt?

je mensen de ruimte geeft om vanuit

hun eigen passie vorm te geven aan hun

betrokkenheid, ontstaat er vrijwel altijd

iets moois. Misschien niet precies wat je

verwacht had, maar wel iets dat werkt.

Je ziet dat heel goed bij initiatieven zoals

Seven Days of Inspiration, Prokkelen en

Nederland Cares. De uitdaging voor veel

gevestigde vrijwilligersorganisaties is

dan ook om het anders te organiseren.

Als je de passie pakt van degenen die

betrokken zijn bij jou, hoef je nooit meer

vrijwilligers te werven.”

Meer informatie: Willem-Jan de Gast ([email protected] of 030 789 21 01) of Inge van Steekelenburg ([email protected] of 030 789 22 16).


BeursvloerOp 24 mei 2011 organiseerden de twee,

samen met de gemeenten Tiel en Buren,

een beursvloer in de regio Rivierenland.

Als voorbereiding op de beursvloer

hebben de drie gemeenten Gelder-

malsen, Buren en Tiel afgelopen herfst

een Kracht Lokaal DoeDag uitgezet

voor vrijwilligersorganisaties. MOVISIE

adviseerde over de opzet en inhoud

van de dag. “We hebben op deze dag

flink uitgepakt. Er waren verschillende

workshops over hoe je als vrijwilligersor-

ganisatie de match met bedrijven maakt.

Om te beginnen moet je zorgen dat je je

vraag helder hebt. Daarna bedenk je wat

je in de aanbieding hebt. Vervolgens ga

je overleggen. Een sportvereniging kan

bijvoorbeeld aan een verffabriek vragen

om de verf te leveren voor het clubhuis

in ruil voor gebruik van het sportveld.

Zo simpel is het, en altijd met gesloten

beurs.”

NetwerkenHet beste moment van de Kracht

Lokaal DoeDag? Roel Bontan: “Er

was niet één moment. Het mooie

vond ik dat alle partijen er waren: de

drie gemeenten met wethouders, de

drie vrijwilligerssteunpunten en heel

veel vrijwilligersorganisaties. Iedereen

heeft als een gek genetwerkt.” Het

organiseren van de dag was volgens

Bontan niet heel ingewikkeld of tijdro-

vend. Wel kostte het tijd om de juiste

invulling voor die dag te organiseren.

“Dat is uiteindelijk bijzonder goed

gelukt. Als gemeenten hebben we het

ambtelijk voorbereid en vervolgens

in samenspraak met de steunpunten

uitgezet voor de praktische organisatie.

“Misschien moeten we de

term vrijwilliger afschaffen en al

het enthousiasme dat mensen

hebben omzetten in eigenaarschap.”

erik Boele-de Zeeuw

in Pak de passie.

8

Beroepsontwikkeling

Het werk van de sociale professional verandert permanent, omdat maatschappij en

beleid voortdurend in beweging zijn. MOVISIE vertaalt deze veranderingen naar de

werkvloer in zorg en welzijn.

De Handreiking Professioneel

Ondersteunen bevat een

complete set van standaarden

en kenmerken om de kwaliteit van de

uitvoering van de Wmo te verbeteren.

Kenmerkend is dat de handreiking

samen met vertegenwoordigers van

cliënten, professionals, managers,

beleidsmakers en beroepsopleiders is

ontwikkeld. Hierdoor komt de informa-

tie recht uit de praktijk. De handreiking

heeft ook mede input gegeven aan de

bakens van Welzijn Nieuwe Stijl.

Toegepast in de praktijkTijdens de drie bijeenkomsten in het

land is de handreiking toegelicht.

Ook presenteerde MOVISIE de diverse

gebruiksmogelijkheden. Na de

presentatie konden de deelnemers

er zelf mee aan de slag. Zo konden

zij een Kwaliteitswijzer proberen

waarmee organisaties de kwaliteit

van hun werk inzichtelijk kunnen

maken, en vast kunnen stellen waar

verbeterpunten liggen. Een andere

gebruiksmogelijkheid: de Reflectietool,

die uitvoerende professionals

individueel kunnen invullen.

Positief ontvangenDeelnemers blijken enthousiast over

de handreiking en de werkvormen.

Een veelgehoorde vraag was dan ook:

“Waar kunnen de werkvormen worden

besteld?” MOVISIE is nog bezig

met het verder ontwikkelen van het

materiaal. Daarnaast willen deelnemers

de handreiking ook gaan gebruiken in

hun gesprekken met opdrachtgevers.

MOVISIE start hiervoor een aantal

pilots.

Kijk voor het bestellen of downloaden van de handreiking op www.movisie.nl/professionaliteitverankerd.

Dilemmaspel welzijnswerk ouderenWel of geen grenzen stellen, zelf doen

of liever overnemen? Dit spel bevat

32 kaartjes met concrete voorbeelden

van dilemma’s waar ouderenwerkers

en ouderenadviseurs mee te maken

hebben. Lastige situaties waarvan je

denkt: help, wat moet ik nu doen? Op

de kaartjes staan steeds twee tegen-

polen beschreven. Niet om te kunnen

kiezen, maar om na te denken over de

voor- en nadelen van beide polen.

Marja Joosse, ouderenadviseur Scoop

Welzijn in Almelo: “Dit is een spel dat

je tijdens het teamoverleg kunt spelen.

Gewoon, af en toe eens een uurtje.

Door de voorbeelden op de kaartjes

komt naar boven waar je je anders niet

bewust van bent. Je hebt als collega’s

ook op een andere manier contact met

elkaar. In dit werk ben je vaak solistisch

bezig, je hebt allemaal je eigen toko.

Vaak weet je niet van elkaar hoe je iets

doet. Dit spel maakt je daar bewust

van. Niet alleen bij jezelf, maar ook bij

je collega’s. Het spel maakt je bewust

van keuzes die je maakt in je werk en

waarom je welke keuzes maakt. Het

is een leuke interactieve manier om

hiermee als collega's samen bezig te

zijn. Het is een andere manier dan er

gewoon over te praten.”

Discussiespel kinderdagverblijf Op een kinderdagverblijf hebben

pedagogisch medewerkers te maken

met kinderen, ouders en collega’s. Alle

partijen willen een opvangsituatie die

goed en gezond is voor de kinderen.

Maar wat doe je als er verschil van

mening is? Het discussiespel is voor

teams van kinderdagverblijven die met

elkaar in gesprek willen gaan over de

inhoud van het werk. Dit helpt om

de kwaliteit te verbeteren. Het spel

bevat 32 kaartjes met concrete lastige

situaties uit de praktijk die het vertrek-

punt vormen voor de discussie.

Rosaline Hoos, kinderleidster in De

kleine Koning in Den Bosch: “Door

dit spel verdiep je je weer eens goed in

de doelen van dit werk. Waarom doe

je iets? Ik heb daar zeker iets aan, het

scherpt mijn visie. Wat doe ik als ouders

bijvoorbeeld willen dat hun kind buiten

een jas aan moet terwijl ik het daar te

warm voor vind? In ons team zitten

we op één lijn. Als ouders iets anders

willen, moet je altijd met respect naar ze

luisteren. Je probeert ze zoveel mogelijk

tegemoet te komen. Maar je hebt ook

te maken met je eigen visie en het beleid

van jouw kinderdagverblijf. Dat is soms

schipperen en dan helpt het om daar met

behulp van zo’n spel over te praten.”

Meer informatie: Sonja Liefhebber ([email protected] of 030 789 21 26) en op www.movisie.nl/discussiespel en www.movisie.nl/dilemmaspel.

Voor professionals in zorg en welzijn

was er al een succesvolle training

vitaliteit. MOVISIE gaat nu aan de slag

met twee trainingen voor P&O’ers en

leidinggevenden om de vitaliteit in hun

werk te vergroten. Hiervoor zoeken

we deelnemers die kosteloos willen

meedoen aan een pilottraining. Er is

plaats voor maximaal zestien personen

per training. Per organisatie mogen

twee leidinggevenden en twee P&O'ers

deelnemen.

Training 1: Vitaliserend leidinggevenVoor leidinggevenden in zorg en

welzijn is er de training Vitaliserend

leidinggeven. Deze training van ander-

halve dag heeft als doel medewerkers

te coachen om met passie, plezier

en betrokkenheid hun werk te doen.

Coachen op dit niveau vraagt om

authentiek leidinggeven. Deze training

gaat dan ook tegelijkertijd over wat

uw eigen energie laat stromen, over

MOVISIE heeft twee nieuwe spellen

uitgebracht: één voor ouderenwerkers

en één voor pedagogisch medewerkers

op kinderdagverblijven. Beide spellen

maken dilemma’s en keuzes in het

werk bespreekbaar.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Tijdens drie bijeenkomsten in het land heeft MOVISIE de Handreiking

Professioneel Ondersteunen gepresenteerd. Deelnemers konden de

verschillende werkvormen uit de handreiking ter plekke proberen.

De reacties zijn enthousiast: “Dit geeft zo’n compleet beeld.”

Dit geeft pas een compleet beeld

Help, wat moet ik nu doen?

Gratis pilottraining over vitaliteit

Nieuwe materialen voor ouderenwerk en kinderopvang

Jouw professionaliteit < > Wensen cliënt

Een oudere vrouw wil graag vaker bij je langskomen voor een gesprek.

Ze wil geen verwijzing naar een vrijwilliger of andere hulpverlener.

Haar oorspronkelijke vraag is echter opgelost. Wat doe je?

Competentieprofiel medewerkers steunpunt vrijwilligerswerk

Handig stappenplan voor managers en leidinggevenden van

steunpunten vrijwilligerswerk die aan de slag willen met com-

petentieprofielen voor hun medewerkers. Hiermee kunt u zelf

competentieprofielen voor uw medewerkers samenstellen. Zo krijgt

u de invulling van het takenpakket helder in beeld: welke taken

kunnen ze uitvoeren, tegen welke situaties of kernopgaven kunnen

ze aanlopen en welke competenties zijn nodig? De profielen zijn

afgestemd op de basisfuncties. Het stappenplan is te downloaden op

www.movisie.nl/publicaties.

Casus

Als ouders hun kind te jong

vinden voor een bepaald

klimtoestel, moet je daar

rekening mee houden, ook al

zie je zelf geen bezwaar.

Vragen

1. Wat vind jij?

2. Wat zijn redenen om met

het beeld van de ouders

mee te gaan?

3. Wat zijn redenen om

je eigen inschatting te

volgen en het kind toch

op het klimtoestel te laten

spelen?

4. Wat kan je doen om zowel

de wens van de ouders als

je eigen inschatting serieus

te nemen?


inspireren en hoe u zelf omgaat met

energievreters. Data: 12 september en

10 oktober 2011 in Driebergen.

Training 2: Vitaliserend adviserenVoor P&O’ers is er de training

Vitaliserend adviseren. In twee

dagdelen gaat u aan de slag met

het ontwikkelen van een visie op het

vernieuwen, verbeteren en ontwikkelen

van HR-instrumenten vanuit de focus

van vitaliteit. Data: 22 september en 3

november 2011 bij MOVISIE in Utrecht.

Feedback van de cursisten gebruiken

we om de training te verbeteren.

Interesse? Stuur een e-mail met uw ge-

gevens naar [email protected].

Meer informatie: Martha Talma ([email protected] of 030 789 21 28).

“Dit is leuker dan erover praten.”

Marja Joosse,

ouderenadviseur Scoop

Welzijn in Almelo.

9

Huiselijk en seksueel geweld

Huiselijk geweld is het meest voorkomende geweldsdelict in

Nederland. MOVISIE ondersteunt overheid en uitvoerders bij

signalering, preventie en het effectief aanpakken van huiselijk

en seksueel geweld.

In het pand van de Turkse Arbeidersvereniging

in Amsterdam heet Nederland de organisaties

uit de vier andere landen welkom: Zweden,

Duitsland, Cyprus en Turkije. Stuk voor stuk

vertellen de vertegenwoordigers hoe lastig het is

om eergerelateerd geweld, huwelijksdwang en

achterlating in hun land aan te pakken. Maar niet

onmogelijk. Zo is er in Duitsland E-counseling:

meisjes die hun huis niet uit kunnen, worden via

internet geholpen. “En dat werkt”, vertelt een

medewerker van een opvanghuis voor bedreigde

meisjes in Berlijn. “De meisjes googelen op

woorden als ‘girls’ en ‘help’ en komen al snel

op onze site.” Ook in Nederland heeft Stichting

Kezban een website voor meisjes en jonge

vrouwen die vragen hebben over eergeweld en

met elkaar willen chatten.

Toolkit“Er is al veel ontwikkeld door vrijwilligers

en professionals binnen lokale en landelijke

zelforganisaties en NGO’s”, knikt Hilde Bakker

van MOVISIE. “In dit project gaan we goede

praktijken uit de vijf landen beschrijven. Daarvoor

worden tien tot vijftien organisaties per land

geïnterviewd. Elk land selecteert één succesvolle

aanpak die uitgebreid zal worden beschreven

in een toolkit. Hoe is de aanpak? Waarin schuilt

het succes? Wat zijn de valkuilen? Hoe speelt het

overheidsbeleid en het politieke klimaat hierin

een rol? Een vliegend team (met uit elk land een

deelnemer) zal de toolkit met alle succesvolle

aanpakken vervolgens vanaf 2012 op bijeenkom-

sten presenteren. Rond de zomer 2012 is in ieder

deelnemend land een nationale bijeenkomst voor

zelforganisaties en andere betrokken partijen,

waaronder beleidmakers en politici.”

Pijler 1: lotgenotencontact“Het werk van de Vereniging tegen seksuele

kindermishandelling heeft drie pijlers. De eerste

is lotgenotencontact: mensen vinden herkenning

en erkenning in elkaars verhalen. In contact met

anderen horen ze dat hun gevoelens over wat er

gebeurd is helemaal niet gek zijn. En dat ze niet

de enigen zijn die tegen bepaalde problemen

aanlopen. Ook kunnen onderling informatie en

tips worden uitgewisseld.”

Pijler 2: voorlichting“De tweede pijler is voorlichting. We verspreiden

publicaties en folders, staan met infostands op

congressen en geven workshops aan professionals

uit de hulpverlening over wat werken vanuit

cliëntperspectief betekent. Veel beroepskrachten

durven bijvoorbeeld niet goed door te vragen

als ze te maken hebben met een slachtoffer van

seksueel misbruik. Wij kunnen ze dan goed helpen

met welke vragen ze juist wel kunnen stellen

om iemand verder te helpen. Onlangs gaven we

nog een workshop aan 45 politiemedewerkers.

We bespraken onder andere waar een kind iets

aan heeft als de politie een huis binnenvalt waar

een melding over is gedaan. Dat soort informatie

kunnen wij bieden.”

Pijler 3: belangenbehartiging“De derde pijler van de VSK richt zich op

belangenbehartiging via onderzoek, bijdragen in

de media en beïnvloeding van de politiek. Zo is

de VSK uitgenodigd bij de commissie-Deetman

die onderzoek doet naar misbruik in de kerk. Ook

lobbyt de verening voor betere hulpverlening. Er

is nog steeds geen adequate hulp op redelijke

afstand beschikbaar. Terwijl dat voor misbruik-

slachtoffers echt cruciaal is.”

Marijke is de enige betaalde kracht binnen de orga-

nisatie, zij runt het bureau van de VSK in Utrecht.

“Het bestuur en de vrijwilligers van de VSK doen dit

allemaal naast hun betaalde werk. Ik heb daar veel

respect voor, want er gaat niet alleen veel tijd inzit-

ten, het is ook inhoudelijk best stevige materie.”

Meer informatie: Marijke Naezer ([email protected] of 030 789 22 50) en op www.vsknederland.nl.

Op 29 maart 2011 was de kick-off van het Europese Daphne-

project over eergerelateerd geweld, gedwongen huwelijken en

achterlating. Een kleine vijftig genodigden van Nederlandse

organisaties maakten kennis met de internationale partners uit

vijf Europese landen. In 2012 staan alle succesvolle aanpakken uit

de vijf landen op papier en gaat een vliegend team ze verspreiden.

Het project heet dan ook: Flying Team against Violence.

Vliegend team tegen eergerelateerd geweld

Chatten helpt meisjes die het huis niet uit kunnen.

Online hulpverlening kan in veel gevallen uitkomst bieden.

OproepIn april en mei 2011 werden de organisaties geïn-

terviewd over succesvolle activiteiten en projecten

om eergerelateerd geweld, huwelijksdwang en

achterlating aan te pakken. Heeft u zo’n aanpak

en bent u niet benaderd voor een interview, neem

dan contact op met Hilde Bakker (h.bakker@

movisie.nl) of Petra Snelders (p.snelders@movisie.

nl).

“Ik deed mijn kinderen nooit in bad. Bewust

niet. Ik schoof het af naar mijn vrouw: doe jij het

maar, want ik heb geen tijd, of ik moet nog zus

of zo. In bad doen, dat wilde ik niet, daarin was

ik geremd.”

Voor vaders en moeders die zelf vroeger seksueel

misbruikt zijn, is het ouderschap een nog grotere

uitdaging dan voor andere ouders. Marijke Naezer

deed hier in opdracht van de Vereniging tegen

Seksuele Kindermishandeling onderzoek naar.

In mei 2011 is de publicatie verschenen Ouders

aan het woord over vader- en moederschap na

seksueel misbruik in het verleden. Hierin wordt

beschreven welke invloed het vroegere misbruik

heeft op de emotionele, lichamelijke en seksuele

opvoeding. Een van de meest prominente thema’s

die ouders inbrachten is de angst voor herhaling

van het geweld: angst voor geweld door anderen,

maar ook angst om zelf grenzen te overschrijden.

Ouders blijken soms drastische maatregelen te

nemen om dit te voorkomen, met verstrekkende

gevolgen.

ouderschap na seksueel misbruik Zowel vaders als moeders komen aan het woord.

Hoewel hun ervaringen op elkaar lijken, bestaan

er ook verschillen. Zo lijken mannen in moeilijke

tijden eerder hun verantwoordelijkheden voor

het gezin te ontvluchten door zich te storten op

bijvoorbeeld werk, sport of religie. Dit sluit aan bij

traditionele rollenpatronen waarin vrouwen meer

vanzelfsprekend de verzorging van de kinderen

voor hun rekening nemen.

Ter afsluiting besteedt de publicatie aandacht aan

de vraag: wat helpt ouders? Uit de verhalen is

op te maken dat vooral zelfreflectie een positieve

bijdrage kan leveren. Zelfreflectie maakt het

mogelijk om het heft in eigen hand te nemen

en stappen te zetten om eventuele negatieve

gevolgen van het misbruik te beperken.

De VSK hoopt met dit onderzoek herkenning,

inspiratie en handvatten te bieden aan ouders

die nadenken over de invulling van het eigen

ouderschap.

Ouders aan het woord over vader- en moederschap na seksueel misbruik in het verleden is te bestellen bij de VSK: [email protected], 030 789 22 50. Zie ook www.vsknederland.nl.

in moeilijke tijden storten vaders zich op hun werk.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Op het eerste gezicht lijken huiselijk en seksueel geweld

misschien te zware onderwerpen voor vrijwilligers. Toch spelen

de vrijwilligers van cliënten- en slachtofferorganisaties een

cruciale rol in het verwerkingsproces van slachtoffers. Ook

geven zij beleidsmakers feedback op de effecten van hun

aanpak. Marijke Naezer van de Vereniging tegen Seksuele

Kindermishandeling (VSK) legt uit wat VSK doet.

Vrijwilligers belangrijk voor slachtoffers


10

Er is veel aandacht voor incidenten van

seksueel geweld in de media. Denk aan

het misbruik binnen de katholieke kerk,

de grote Amsterdamse kindermisbruikzaak en

recent het twaalfjarige meisje dat onverwachts

een baby baarde na misbruik door haar vader. Die

grote commotie in de media houdt echter geen

gelijke pas met de beleidsmatige aandacht voor

seksueel geweld. Een overkoepelende aanpak en

visie op dit terrein ontbreekt. Voor MOVISIE is dit

aanleiding voor een trendrapport.

Soms gaat het misLou Repetur van MOVISIE: “Seks is iets heel moois

en fijns, maar helaas gaat er op seksgebied ook

veel mis. MOVISIE houdt zich bezig met de vraag

hoe je dat laatste zo goed mogelijk kunt voorko-

men en aanpakken. Met dit trendrapport willen

we in kaart brengen welke kwesties rond seksueel

geweld urgent zijn en welke ontwikkelingen we in

de toekomst kunnen verwachten. Zodat iedereen

die in Nederland betrokken is bij preventie daar zo

goed mogelijk op in kan spelen.”

Zestien expertsCentraal in het rapport staan interviews met

zestien experts. Onder hen zijn Esmaa Alariachi

(bekend van De Meiden van Halal), hoogleraar

Clemens Hosman, VJI-onderzoeker Katinka

Lünnemann, De Waag-directeur Jules Mulder,

politiefunctionaris Yet van Mastrigt en ‘jeugd- en

social media’-expert Ludo Keizer. In de interviews

geven zij hun visie op de belangrijkste trends rond

seks en seksueel geweld. Zij buigen zich over

vragen als: Waar ligt de grens tussen onschuldig

experimenteergedrag en seksueel grensoverschrij-

dend gedrag? Welke invloed hebben internet en

andere nieuwe media op opvattingen over seks,

seksuele contacten en relatievorming? Wat is er

nodig als het gaat om preventie en hulpverlening?

En welke ontwikkelingen vallen er te bespeuren

op het gebied van de opsporing en juridische

beoordeling van strafbare seksuele handelingen?

Naast deze interviews bevat het trendrapport

ook een breed overzicht van recente relevante

literatuur, beleidsdocumenten en toonaangevend

onderzoek.

En het doel?Nonja Meintser van MOVISIE: “We willen

bereiken dat er in bredere kring nagedacht

en gediscussieerd wordt over seks en seksueel

geweld. En daarbij maakt het ons niet uit of

die discussie nu gevoerd wordt vanuit moreel

onbehagen over de huidige geseksualiseerde

samenleving, vanuit onvrede over de strafrech-

telijke aanpak van misdrijven als verkrachting of

vanuit het gevoel dat slachtoffers van seksueel

geweld niet de aandacht en hulp krijgen die ze

verdienen. Als er maar meer en diepgaander

gedacht, uitgewisseld en gediscussieerd wordt

over dit onderwerp dan nu gebeurt.”

Het rapport wordt gepresenteerd op 15 juni

2011. Topambtenaren, wetenschappers en

directeuren van hulpverleningsinstellingen en

kennisinstituten gaan op deze dag met elkaar in

discussie over de huidige aanpak van seksueel

geweld en hoe die er in de nabije toekomst uit

zou moeten gaan zien.

Het trendrapport is vanaf 15 juni 2011

verkrijgbaar in boekvorm en als download via

www.movisie.nl, www.huiselijkgeweld.nl en

www.seksueelgeweld.info.

Meer informatie: Nonja Meintser ([email protected] of 030 789 20 89) of Lou Repetur ([email protected] of 030 789 21 17).

Stichting Kikid speelt op scholen Benzies &

Batchies, een theaterstuk met stoere peer-

educators over seksueel grensoverschrijdend

gedrag. Aansluitend wordt een serie weerbaar-

heidslessen gegeven onder de titel Ik hou van

mij. Het programma is een groot succes: scholen

maken er gretig gebruik van en de reacties zijn

lovend. Reden genoeg voor MOVISIE en TNO om

uit te zoeken of deze methodiek echt effectief is.

Hanneke Felten, projectleider van MOVISIE: “De

eerste keer dat ik het theaterstuk op een festival

zag, was ik direct onder de indruk. Het stuk

komt niet over als voorlichting, het is eerder een

Als je zelf misbruikt bent en je kind heeft vragen?

MOVISIE organiseert op 11 oktober 2011 een

speciale training rond het Vlaggensysteem. Het

Vlaggensysteem is een succesvol interventie-

systeem om seksueel gedrag van jongeren te

duiden en bij te sturen. Deze training is specifiek

voor ouders en hulpverleners die zelf ervaring

hebben gehad met seksueel grensoverschrijdend

gedrag. Anoushka Boet van MOVISIE: “Als je zelf

misbruikt bent, heb je de neiging om verkrampt

te reageren op alles wat met kinderen en seks te

maken heeft. In deze training kijken we wat je

kunt doen als kinderen zelf met vragen komen.”

Meer informatie: Anoushka Boet ([email protected] of 030 798 20 83).

Trends in seks en seksueel geweld

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Op 15 juni 2011 verschijnt het rapport Experts over

ontwikkelingen en trends in seks en seksueel geweld. MOVISIE-

medewerkers spraken met zestien toonaangevende professionals

over seks, seksueel geweld en de grens daartussen. Ook brachten

zij recente onderzoeken en publicaties op dit terrein in kaart. Het

resultaat: een bron van nieuwe inzichten, discussiepunten en

aanbevelingen.

Seksueel geweld komt veel voor en heeft vaak ernstige gevolgen voor de slachtoffers, de plegers en de samenleving.

Waar ligt de grens tussen experimenteren en seksueel grensoverschrijdend gedrag?

Seksueel grensoverschrijdend gedrag op schoolSeks en jongeren: voor veel onderwijsprofessionals is dat een

flinke uitdaging. Hoe voorkom je seksueel ongewenst gedrag in

jouw klas? Hoe zorg je dat meisjes en jongens weerbaar worden

tegen groepsdruk en tegen seksualiserende media?

Theatervoorstelling Benzies & Batchies

gewaagde videoclip met een duidelijke bood-

schap. Als onderzoeker ben je dan benieuwd: wat

doet dit met jongeren? Hoe beïnvloedt dit hun

houding ten aanzien van seksualiteit?“

Vmbo-scholen MOVISIE heeft samen met TNO en met steun

van ZonMw een evaluatieonderzoek opgezet om

inzicht te krijgen in het effect en het proces van

Benzies en Batchies en de weerbaarheidstraining.

Acht vmbo-scholen doen tot nu toe mee aan het

onderzoek dat zich specifiek richt op jongeren

tussen de 12 en 16 jaar. Sharon Coutler, mentor

op het Bredero College in Amsterdam: “De

kinderen genoten van de lessen. Ik heb met grote

bewondering gekeken hoe de lessen verzorgd

werden door Kikid: er is veel respect naar de leer-

lingen, lekker relaxed en met een lage drempel.

Een stil meisje bleek ineens erg uitgesproken

en durfde als eerste antwoord te geven. En een

stoere jongen met een grote mond was ineens

serieus bezig en geen stoorzender meer.”

U kunt nog meedoenIn 2012 wordt het onderzoek uitgebreid naar

twintig scholen. Wilt u met uw school meedoen

aan het onderzoek? Neem dan contact op met

Mahutin Awunou van Stichting Kikid: mahutin@

kikid.nl. Scholen die meedoen aan het onderzoek

krijgen een fikse korting op het programma.

Meer informatie: Hanneke Felten ([email protected] of 030 789 21 10).

11


In Nederland zijn ruim 5 miljoen (zorg)vrijwilligers en 1,5 miljoen mantelzorgers.

Zij en hun organisaties hebben goede randvoorwaarden en ondersteuning

nodig om hun werk te kunnen blijven doen. MOVISIE zet zich in voor kwaliteits-

verbetering van de infrastructuur rond vrijwilligerswerk en mantelzorg.

Najaar 2010 is er op televisie een

spraakmakende documentairereeks te

zien over de eerste regio’s die in ons land

te maken krijgen met demografische krimp. Anita

Peters: “Achter de voordeur van de Nederlandse

gezinnen is al langer sprake van krimp. Al

decennialang krijgen Nederlandse vrouwen

minder kinderen dan de vervangingswaarde van

2,1 kind per vrouw. Op termijn zal dit leiden tot

krimp van de totale bevolking. Sommige regio’s

en sectoren hebben er nu al mee te maken.

Het onderwijs bijvoorbeeld, waar de helft van

de basisscholen lege klaslokalen heeft. Of de

zorgsector, waar krimp met name in de Randstad

nu al gevoeld wordt.”

Overbelasting stijgtTijdens de Nationale Mantelzorglezing 2010

houdt Anton Westerlaken dan ook een krachtig

pleidooi voor meer aandacht voor de informele

Frank Pierik, beleidsmedewerker in de gemeente

Borne, laat zien hoe simpel een waarderingsactie

voor vrijwilligers kan zijn. “Gewoon aansluiten

bij een bestaand evenement met duizenden

bezoekers. Een betere etalage voor het vrijwil-

ligerswerk is bijna niet denkbaar.” Pierik legt uit

dat promotie en waardering de aandachtspunten

zijn voor de gemeente Borne tijdens het Europees

jaar van het vrijwilligerswerk. “Meedoen aan de

optocht was een goede manier om aandacht te

vragen voor het goede werk dat door vrijwilligers

wordt gedaan.”

Glimlach Vrijwilligers zorgen voor een glimlach, was

het motto van de actie in Borne. Een chique

dame (medewerker mantelzorg) liep rond met

een gouden hart met aan één zijde de tekst

Vrijwilligers bedankt! en aan de andere zijde

een spiegel. Twee clowns (beleidsmedewerkers)

vroegen aan mensen uit het publiek of zij actief

waren als vrijwilliger. Als dat het geval was,

kregen de mensen het gouden hart met de tekst

Vrijwilligers bedankt! te zien. Daarna draaide

het hart om en keek de vrijwilliger in de spiegel

waarna al snel een glimlach volgde. En tussen

dat alles door deelden de maatschappelijke

stagiaires ballonnen uit aan de bezoekers. “De

reacties waren hartverwarmend: een glimlach,

een spontaan applaus of een instemmend knikje.

Borne waardeert haar vrijwilligers en Bornenaren

hebben dat beslist gewaardeerd. De publieksprijs

van de optocht ging naar deze actie van de

gemeente Borne. Met 89 deelnemers aan de

optocht is dit toch een groot compliment”, aldus

Frank Pierik.

Borne op zijn bestIn Borne worden het hele jaar door verschillende

evenementen georganiseerd. 17 april 2011

was een centrale dag. De VNG was er met de

Promotour in het kader van het Europees jaar

van het vrijwilligerswerk. Verder werd in de

ochtenduren een gratis brunch aangeboden

De juiste vrijwilliger op de juiste plekDe coördinator vrijwilligerswerk staat voor de

uitdaging om op zoek te gaan naar de juiste

vrijwilliger en deze in te zetten op de juiste

plek. Dit kan lastig zijn. Hulpvragen van cliënten

veranderen en ook het aanbod van vrijwilligers

is aan verandering onderhevig. De publicatie

Vraag en Vrijwilliger. Creëren, Accepteren en

Organiseren van vrijwillige zorg ondersteunt

coördinatoren vrijwilligerswerk bij het maken

van andere combinaties tussen het aanbod van

vrijwilligers en de vragen van cliënten. Deze

zogenoemde CAO-methodiek die centraal staat

in de publicatie, is door tien coördinatoren

vrijwilligerswerk getoetst en succesvol gebleken.

Meer informatie: Mariëlle Meeuwsen ([email protected] of 030 789 59).

Nederlandse gezinnen worden kleiner, de mantelzorger krijgt

het zwaarder. De informele zorger moet redding bieden, maar

hoeveel rek zit er in die hoek? Anita Peters van MOVISIE maakt

in de trendstudie Krimp achter de voordeur; de toekomst

van mantelzorg voor ouderen een scherpe analyse van de

toekomstige inzet van de informele zorger.

Zit er nog rek bij informele zorgers?

zorg van mantelzorgers en vrijwilligers. Alleen zo

valt volgens hem te voorkomen dat de profes-

sionele zorg op termijn door zijn hoeven zakt.

Maar hoeveel rek zit er bij de informele helpers?

Het leeuwendeel van de informele zorg wordt

geboden door mantelzorgers, dus mensen die

zorg verlenen vanuit een persoonlijke band. Op

jaarbasis zijn 2,6 miljoen mensen er langer dan

drie maanden of meer dan acht uur per week

voor in touw. Het aantal zwaarbelaste of overbe-

laste mantelzorgers is in zeven jaar tijd met vijftig

procent gestegen, stelt het Sociaal en Cultureel

Planbureau in 2010. En dat zijn geen geruststel-

Promotie en waardering zijn in 2011 aandachtspunten voor de gemeente Borne.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

De gemeente Borne waardeert vrijwilligers op een wel heel

bijzondere manier. De gemeente deed deze winter mee aan de

carnavalsoptocht, samen met Bureau Vrijwilligerswerk Borne

en Steunpunt Informele Zorg Borne. De publieksprijs werd

moeiteloos binnengehaald.

Zo simpel kan waardering zijn

aan vrijwilligers uit Borne, gevolgd door een

ballonnenwedstrijd in de middag. Tot slot was

er het evenement Borne op zijn best. Circa

10.000 bezoekers genoten van activiteiten op

het gebied van muziek, zang, tentoonstellingen,

straattheater en activiteiten voor de jeugd.

lende cijfers in het licht van de demografische

trends van vergrijzing en ontgroening.

TrendstudieIn de trendstudie wordt antwoord gegeven

op vragen als: hoe denken we volledige

arbeidsmarktparticipatie te combineren met

mantelzorg, zeker voor mensen die in de

sandwich zitten tussen de zorg voor de kinderen

en voor de ouders? Kunnen gemeenten en

woningcorporaties onze woonomgeving

levensloopgeschikt maken? En hoe wenselijk

is een grotere instroom van zorgwerkers

uit lagelonenlanden die in hun thuisland

noodgedwongen anderen met de zorgen laten

zitten? Anita Peters: “Aan deze lijst kunnen we

nog vele vragen toevoegen: hoeveel zekerheid

en zorgvuldigheid verdienen mantelzorgers?

Hoeveel bescherming krijgen ze in tijden van

bezuinigingen en hoe zorgen we dat de kwaliteit

van de (mantel)zorg een acceptabele standaard

houdt?” Naast de vragen biedt de trendstudie

ook oplossingsrichtingen. Peters: “Veel zal

afhankelijk zijn van de mate waarin overheden,

landelijk en lokaal, en zorgondernemingen hun

verantwoordelijkheid nemen.”

De trendstudie Krimp achter de voordeur; de

toekomst van mantelzorg voor ouderen kunt u

downloaden vanaf www.movisie.nl.

Meer informatie: Anita Peters ([email protected] of 030 789 20 64).


De helft van de basisscholen heeft lege klaslokalen.

12

Voor vrijwilligersorganisaties is het

vaak een hele kunst om genoeg

vrijwilligers te vinden die goed in de

organisatie passen. En hoe houd je

die vrijwilligers actief en gemotiveerd?

Het e-learningprogramma Vrijwilligers

vinden en binden leert vrijwilligers-

organisaties op een eenvoudige en

aantrekkelijke manier hoe ze de

werving en begeleiding van vrijwil-

ligers succesvol kunnen aanpakken.

Deelnemers bekijken online een

video en beantwoorden interactieve

vragen waarmee ze direct feedback

krijgen op de gemaakte keuzes. De

antwoorden worden verwerkt in een

persoonlijk actieplan. Hiermee hebben

de deelnemers ook direct een plan

op zesjarige leeftijd kreeg

Lambert Martens een

verkeersongeluk waardoor hij

een spraakhandicap heeft en enigszins

spastisch is. Tijdens een voorlichtings-

bijeenkomst van Mentorschap Midden

Nederland meldde hij zich aan als

vrijwilliger. “Het was meteen raak, ik

voelde me er thuis. Ik werd meteen in

de groep opgenomen. Dat is weleens

anders geweest, dat ik bijvoorbeeld

met een smoes werd afgewimpeld.”

MentorLambert, in het dagelijks leven zzp’er,

is mentor voor drie cliënten. Hij spreekt

één keer in de twee weken met ze af.

Hij is hun wettelijk vertegenwoordiger,

vertrouwenspersoon, adviseur en belan-

genbehartiger. Maar als mentor is hij

ook een maatje. Daarnaast kijkt Lambert

waar de zorg voor zijn cliënt anders of

beter kan. “Ik merk dat er niet altijd

goed wordt geluisterd naar cliënten. Uit

eigen ervaring weet ik dat je als persoon

met een beperking hard moet knokken

om serieus genomen te worden. Je moet

sterk in je schoenen staan.”

Meerwaarde“Mensen met een beperking

hebben vaak al op jonge leeftijd

veel levenservaring. Daar zouden

organisaties juist gebruik van kunnen

maken”, vindt Lambert. “Door mijn

eigen ervaring met hulpverleners kan

ik de dingen vaak beter inschatten.

Ik begrijp niet waarom organisaties

niet meer moeite doen om vrijwilligers

met een beperking binnen te halen.

Ze worden gezien als iemand met

een beperking, niet als een potentiële

vrijwilliger. Ik ben nog nooit gevraagd

voor vrijwilligerswerk, ik moet me altijd

zelf aanmelden. Vraag ze gewoon als

je op zoek bent naar vrijwilligers. Er zijn

genoeg plekken waar je mensen met

een beperking kunt vinden.”

Lambert is er voor zijn cliënten “Lambert kan zich goed inleven in

cliënten. Hij weet uit eigen ervaring

waar ze tegenaan lopen. En hoewel hij

een beperking met zijn stem heeft, is

hij zeer communicatief. Hij is er echt

voor zijn cliënten en neemt de tijd

voor ze. Waarschijnlijk is voor hem

de grootste beperking hoe sommige

mensen op hem reageren bij een eerste

ontmoeting. Een extra pluspunt van

Lambert is dat hij vaak mogelijkheden

ziet voor PR en voor het vinden van

nieuwe vrijwilligers.” Anne Slingerland

is coördinator bij Mentorschap Midden

Nederland (www.mentorschapmid-

dennederland.nl). Ook in de rest van

Nederland zijn stichtingen mentorschap

(www.mentorschap.nl.)

OproepKent u of bent u een

vrijwilligersorganisatie die de talenten

en kwaliteiten van vrijwilligers

met een beperking goed weet in

te zetten? Neem contact op met

MOVISIE. Wij zijn erg benieuwd naar

uw ervaringen. In het najaar verschijnt

er een brochure van MOVISIE met

goede voorbeelden, tips en trucs van

vrijwilligersorganisaties. Wie weet

wordt uw organisatie en uw aanpak als

inspirerend voorbeeld opgenomen in

deze brochure.

In navolging van een 0-meting in

2006 en een 1-meting in 2008, heeft

MOVISIE opnieuw onderzoek gedaan

naar de stand van zaken van het

gemeentelijk vrijwilligerswerkbeleid

en het vrijwilligersbeleid bij lokale

steunpunten.

Enkele opvallende resultaten uit deze 2-meting:• Gemeentelijk vrijwilligerswerkbeleid

sluit steeds beter aan op het

Wmo-beleid.

• Gemeenten betrekken vrijwilligers

vooral bij het vormgeven van

vrijwilligerswerkbeleid door hen te

informeren en te raadplegen.

• Maatschappelijke stage staat in

2011 het hoogst op de agenda van

gemeentelijk vrijwilligersbeleid. Ook

waardering van vrijwilligerswerk en

deskundigheidsbevordering scoren

hoog.

• Het verzorgen van een collectieve

verzekering voor vrijwilligers noemen

gemeenten het vaakst als instrument

ter ondersteuning van het vrijwil-

ligerswerk. Ook het bieden van

subsidie en het in stand houden van

een vrijwilligerssteunpunt zijn veel

genoemde instrumenten.

• Het grootste deel van de steunpun-

ten is in 2010 ondergebracht bij

brede welzijnsstichtingen. Slechts

dertien procent van de steunpunten

Mensen met een beperking zijn nog weinig in beeld

bij vrijwilligersorganisaties. Lambert Martens is

op eigen initiatief vrijwillige mentor geworden bij

Mentorschap Midden Nederland. Zijn advies aan

vrijwilligersorganisaties: “Zoek mensen met een

beperking persoonlijk op om vrijwilliger te worden.”

Mensen met een beperking zijn nog maar weinig in beeld bij vrijwilligersorganisaties.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Gemeenten & steunpunten onder de loep

Waarom doen vrijwilligersorganisaties niet meer moeite?

ik ben nog nooit gevraagd voor vrijwilligerswerk.

Dit is het derde en laatste artikel in

een serie over vrijwilligerswerk door

mensen met een beperking. Het

eerste artikel ging in op de rol van

vrijwilligersorganisaties, in het tweede

artikel lag de focus op beleidsmede-

werkers bij gemeenten.

Meer informatie: Vanessa Zondag ([email protected] of 030 789 22 59).

is nog een zelfstandige organisatie,

in 2008 was dat 24 procent.

• Het takenpakket van steunpunten is

verbreed. Opvallend is het stijgend

aantal steunpunten dat ondersteu-

ning van mantelzorg op zich neemt.

Ging het in 2006 nog om negen

procent van de steunpunten, in 2010

is dat al dertig procent.

Meer informatie over 2-metingen is te

vinden op www.movisie.nl/2-meting.

Meer informatie: Michaëla Merkus ([email protected] of 030 789 21 49).

van aanpak om het geleerde in de

praktijk toe te passen.

Het e-learningprogramma is ideaal voor

vrijwilligersorganisaties die de basisbe-

ginselen van vrijwilligersmanagement

willen leren, vanachter hun eigen

computer. Naast het toepassen van

de wervingscirkel leren mensen welke

beweegredenen vrijwilligers kunnen

hebben en hoe zij daar in de werving en

begeleiding op in kunnen spelen.

Meer informatie: Vanessa Zondag ([email protected] of030 789 22 59) en op www.vrijwilligerswerkacademie.nl.

Gratis e-learningcursus voor vrijwilligersorganisaties

13

In Nederland zijn ruim 5 miljoen (zorg)vrijwilligers en 1,5 miljoen mantelzorgers.

Zij en hun organisaties hebben goede randvoorwaarden en ondersteuning

nodig om hun werk te kunnen blijven doen. MOVISIE zet zich in voor kwaliteits-

verbetering van de infrastructuur rond vrijwilligerswerk en mantelzorg.


Iedereen die iets kan, moet iets doen. Dat is

het motto van het college in de gemeente

Spijkenisse en dat bracht beleidsmedewerker

Marianne Trustfull op het idee om mantelzorg- en

vrijwilligersbeleid te combineren. In Spijkenisse

wonen 1608 mensen met een Wwb-uitkering

waarvan een deel geen vrijwilligerswerk doet

maar dat wel zou kunnen. Spijkenisse telt

bovendien tussen de twee- en drieduizend

mantelzorgers die teveel doen en het risico lopen

op overbelasting. Met het project Vrijwillige

respijtzorgers slaat de gemeente Spijkenisse twee

vliegen in één klap: de mensen met een uitkering

komen in de benen en de mantelzorgers kunnen

even rust nemen. Respijtzorg is vervangende zorg

waardoor een mantelzorger even vrijaf heeft.

KlantmanagersEen goed plan dat past binnen het mantelzorg- en

vrijwilligersbeleid van de gemeente Spijkenisse,

vond ook de wethouder. Trustfull ging aan de

slag en kreeg de vier mantelzorgorganisaties eerst

nieuwsgierig en vervolgens enthousiast. Leon

Schouten, coördinator van het project, is langs

alle klantmanagers gegaan om te vertellen wat

voor kandidaten ze zochten. Achttien mensen zijn

voorgedragen, na een speed & meet-bijeenkomst

zijn er veertien geselecteerd. Schouten: “Er is

vooral gekeken of mensen empatisch vermogen

hebben.”

Unieke trainingOm de maand krijgen de veertien deelnemers nu

een training, twee jaar lang. In de training leren

de vrouwen wat respijtzorg inhoudt, ze krijgen

inzicht in ziektebeelden en ze oefenen in een

goede basishouding als vrijwilliger. Ze starten

met respijtzorg in een zorginstelling, later gaan

ze mantelzorgers thuis ontlasten. Maart 2011

was de eerste trainingsbijeenkomst. Docente

Jolanda Elferink van MOVISIE en Leon Schouten

van de gemeente kijken er tevreden op terug.

Elferink: “De sfeer was ontzettend goed! In het

begin waren de vrouwen wat terughoudend. Ik

merkte ook dat ze zich onzeker voelden, alsof alle

andere deelnemers meer zouden kunnen.” Leon

Schouten vult aan: “Het mooie was dat ze elkaar

ondersteunden en versterkten. Soms werd iemand

emotioneel, sowieso al uniek voor een eerste keer,

maar daar reageerden de anderen heel goed op.”

Jolanda Elferink: “Eén vrouw zei na afloop: ‘voor

het eerst voel ik me geen nummer’.”

Nood is hoogDe veertien vrouwen verlenen eerst respijtzorg in

een zorginstelling in de vorm van dagopvang. De

gemeente geeft vier zorginstellingen een premie

om hen te begeleiden. Later in het traject gaan

de vrouwen desgewenst individuele respijtzorg

doen. De mantelzorgorganisaties halen de vraag

van mantelzorgers naar boven en zorgen voor

een goede match. Schouten: “Dat zal best lastig

worden, mantelzorgers vinden het moeilijk om de

zorg aan een ander over te laten. Maar we weten

dat de nood hoog is.” De uitkeringsgerechtigden

ontvangen per kwartaal een activeringspremie van

100 euro. Verder zal de gemeente de doorstro-

ming naar een opleiding of baan in de zorg zo

goed mogelijk stimuleren en ondersteunen.

Meer informatie: Vanuit Spijkenisse: Leon Schouten, [email protected] MOVISIE: Jolanda Elferink, [email protected]

In het kader van het project Inzicht in sociale inter-

venties vroeg MOVISIE zich af of evidence based

werken ook zinvol is voor vrijwilligersorganisaties

in het sociale domein. Hoogleraar vrijwilligerswerk

Lucas Meijs is terughoudend: “Vrijwilligerswerk is

geen instrument in handen van de overheid. Als

je niet oppast, kom je terecht in een afrekencul-

tuur waarin het gedaan is met iedere vorm van

maatwerk en de vrijwilliger niet meer meetelt.”

AanrommelenOok Kees Penninx aarzelt als projectleider Peter

Rensen van MOVISIE hem vraagt om over dit onder-

werp een verkennend essay te schrijven. Totdat hij

zich de uitspraken herinnert van een groep Alme-

lose vrijwilligers die hij interviewde over hun project

Senioren maken school. “‘Helpen bij niveaulezen

is hartstikke leuk, maar helpt het ook echt?’ vroeg

een van hen. Een ander vulde aan: ‘We hebben in

het begin wel enige instructie gekregen, maar de

meesten rommelen maar wat aan. Wij zouden wel

eens wat duidelijker aangetoond willen zien wat

ons werk nu precies oplevert. Leidt het tot betere

resultaten voor de kinderen? En wat is de beste

aanpak? Daar wordt nauwelijks over gepraat en dat

vinden wij vreemd.’”

Beter en leukerHet essay van Kees Penninx stelt vragen,

bespreekt voorbeelden en benoemt dilemma’s bij

evidence based werken in het vrijwilligerswerk.

Conclusie: het gesprek over effectiviteit biedt

Het vierjarig programma Goed voor Elkaar is hal-

verwege. Dit programma ondersteunt gemeenten

bij het opstellen van beleid over vrijwilligerswerk

en mantelzorgondersteuning, gebaseerd op

de basisfuncties. Er is al veel bereikt, zo blijkt.

378 gemeenten zijn inmiddels aangehaakt en

de Goed voor Elkaar-adviseurs van de Centra

voor Maatschappelijke Ontwikkeling hebben al

bijna duizend adviesgesprekken gevoerd over

gemeentelijk beleid en de basisfuncties. Deze

gesprekken richten zich in 45 procent van de

gevallen specifiek op vrijwilligerswerk. Een derde

gaat alleen over mantelzorg en bijna een kwart

Veertien vrouwen met een uitkering worden in Spijkenisse

getraind om als vrijwilliger respijtzorg te verlenen. Daarmee

ontlasten ze mantelzorgers die overbelast dreigen te raken

omdat de zorg even uit handen wordt genomen. Spijkenisse is

de eerste gemeente in Nederland die uitkeringsgerechtigden

inzet voor mantelzorgers. MOVISIE traint de vrouwen.

Slimme zet van gemeente Spijkenisse

over een combinatie van beide. Naast adviesge-

sprekken vindt er veel kennisoverdracht plaats via

Prestatieveld @4-kaarten, waarin steeds op één

onderwerp ingezoomd wordt. Deze kaarten zijn

te downloaden via www.prestatieveld4.nl. Ook via

social media kunt u op de hoogte blijven van alle

ontwikkelingen. Er is een actieve Goed voor Elkaar

LinkedIn-groep. Via Twitter (@prestatieveld4)

ontvangt u snel het laatste nieuws.

Meer informatie: Matthijs Terpstra ([email protected] of 030 789 20 61).

Goed voor Elkaar is goed op weg

In de sector zorg en welzijn wint evidence based werken terrein.

Wat werkt wel en wat niet? Hoe kan het beter, effectiever? Van

professionele organisaties mag worden verwacht dat ze hierover

verantwoording afleggen aan cliënten en financiers. Geldt dat

ook voor vrijwilligersorganisaties?

Evidence based werken in de vrijwillige sector?Bewijs het maar

kansen aan zowel gesubsidieerde als ongesubsidi-

eerde vrijwilligersorganisaties, mits aan belangrijke

voorwaarden worden voldaan. Zoals: een

organisatiecultuur die reflectie op het eigen werk

stimuleert, die ‘stille kennis’ van vrijwilligers benut

en die het uitwisselen van ervaringen aanmoedigt.

Het denken en praten over resultaten moet

plaatsvinden in een machtsvrije dialoog waarin

ervaringskennis even belangrijk is als wetenschap-

pelijke kennis. Dan komt ‘het levende bewijs’

op tafel. De hamvraag is uiteindelijk: wordt het

werk er beter en leuker van in de ogen van de

vrijwilliger?

Meer informatie: Peter Rensen ([email protected] of 030 789 22 64). Bekijk het rapport op www.movisie.nl/publicaties.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Wordt het werk er beter en leuker van voor vrijwilligers?

Uitkeringsgerechtigden nemen de zorg tijdelijk en volledig over, zo heeft de mantelzorger even tijd voor zichzelf.

14

Diversiteit

De samenleving kent een grote verscheidenheid aan mensen. MOVISIE wil bijdragen

aan het verbinden van mensen en aan de participatie en het welzijn van burgers in

al hun diversiteit.

Stap 1: wat is ons aanbod?In het werkboek worden drie bijeenkomsten

beschreven, drie stappen op het ondernemerspad.

Tijdens de eerste bijeenkomst schuiven de

vrijwilligers om de tafel. Met elkaar brengen

ze het aanbod van de organisatie in kaart en

houden ze de producten tegen het licht in een

SWOT-analyse. Zo ontstaat een goed beeld van de

sterke en zwakke kanten van de producten. Peter

Dankmeijer van MOVISIE: “Je ziet soms weerzin

tegen het benoemen van het aanbod als product

of dienst. Dat zijn commerciële marketingtermen.

Maar juist door die termen te gebruiken, leer

je naar je aanbod kijken door de ogen van je

klanten.”

Stap 2: wat vinden buiten- staanders van ons? De tweede bijeenkomst is voor veel homo-orga-

nisaties misschien wel de spannendste. Samen-

werkingspartners, subsidiegevers, concurrenten

en andere lokale instanties worden uitgenodigd

om hun kijk op de organisatie te geven. De

organisatie (het bestuur) presenteert zich en de

genodigden geven feedback. Peter Dankmeijer:

“Genodigden zijn vaak verrast dat een organisatie

zoveel te bieden heeft. Vaak willen ze meteen

zelf deelnemen aan activiteiten of ze willen hun

vrienden of collega’s erbij betrekken. En dat is

voor de homo-organisatie weer verrassend.”

Stap 3: welk nieuw product gaan we ontwikkelen? In de derde bijeenkomst gaat een klein groepje

actieve vrijwilligers met elkaar nieuwe producten

ontwikkelen. De vijf P’s zijn het uitgangspunt:

product, plaats, personeel, promotie en prijs.

Waarom wilt u aan de slag met diversiteit? Dat is

de gewetensvraag van Wil Verschoor van MOVISIE

als een vereniging aanklopt om hulp. Van puur

altruïsme wil ze niet horen. “Begin er niet aan als

je vindt dat de vereniging een afspiegeling hoort te

zijn van de samenleving. Of als je een bijdrage wilt

leveren aan het allochtonenvraagstuk. Dan gaat er

bij de eerste de beste bezuinigingsronde een streep

door je acties.” Eigenbelang is volgens Wil Verschoor

het beste motief. “Je moet een probleem hebben

waar diversiteit de oplossing voor is. Een witte voet-

balvereniging in een zwarte wijk die het ledental snel

achteruit ziet gaan? Inderdaad, een heel goed idee

om als vereniging te verkleuren en de deuren wijd

open te zetten voor allochtone voetballers.”

Zijn we al divers?Veel verenigingen hebben te maken met

groeiende diversiteit in de achterban. Voordat

de vereniging hiermee aan de slag gaat, moet ant-

woord gevonden worden op de vraag: hoe divers

zijn we eigenlijk? Correct uitgedrukt: hoeveel

mannen, vrouwen, allochtonen, autochtonen,

jongeren, ouderen, mensen met een beperking,

homo’s, hetero’s, mensen met een religieuze

achtergrond hebben we in onze vereniging?

Daaraan gekoppeld is de vraag hoe relevant

diversiteit is voor de vereniging. Wil Verschoor:

“In grote steden is de bevolking zeer divers. Voor

bijvoorbeeld huurdersverenigingen is het daarom

cruciaal om zich in te spannen en herkenbaar te

zijn voor de complete bevolking.”

Deuren open Zijn de eerste twee vragen beantwoord, dan

volgt de hamvraag: hoe toegankelijk en aantrek-

kelijk zijn we als vereniging? “Voelen anderen

zich welkom? Waarom zijn ze in het verleden

weggegaan? Je zult merken dat je niet alleen

iets moet doen om aantrekkelijker te worden,

maar ook iets moet opgeven. Het vertrouwde

verenigingsritme bijvoorbeeld. Hoezo ‘dat hebben

we altijd zo gedaan’?” Verder heeft Wil Verschoor

nog een advies aan verenigingen die het thema

diversiteit met succes binnen de vereniging aan

willen snijden. “Het lijkt erop dat verenigingen die

allianties aangaan met netwerken van migranten

de beste kaarten in handen hebben. Op dit

moment wordt hiermee geëxperimenteerd en

MOVISIE zal deze aanpak dit jaar nog op papier

zetten. ”Zijn er verenigingen die nu al willen

weten hoe ze kunnen omgaan met culturele

diversiteit, dan helpt ze graag. “Maar ik zeg er

meteen bij: denk eerst na waarom je dit wilt!”

Homo in de etalage is een werkboek voor homo-organisaties

die op zoek zijn naar meer leden, klanten, vrijwilligers en

financiers. In drie stappen verbeteren zij hun marketingstrategie.

Het aanbod wordt onder de loep genomen, de positie van de

organisatie wordt onderzocht en nieuwe producten en diensten

worden ontwikkeld. En dat allemaal in drie dagen!

Zet je homo-organisatie in de etalage

Diversiteit in de vereniging: waarom zou je?* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

eigenbelang is het beste motief om aan de slag te

gaan met diversiteit.

COC-directeur Koen van Dijk

“Een handig en praktisch boekje voor

elke homo-organisatie”, vindt Koen

van Dijk, directeur van COC Nederland.

“Homo-organisaties bestaan al heel

lang en ontwikkelen dus ook al lang

allerlei producten. Maar slaan die

producten nog wel goed aan? Sluiten

ze bijvoorbeeld aan bij jonge homo’s

en lesbo’s waar een homo-organisatie

vaak heel belangrijk voor is? En halen

de vrijwilligers er voldoende energie

uit? Dat is maar de vraag. Met behulp

van dit werkboek kom je daar achter."

Homo in de etalage: in drie stappen naar een verbeterde marketingstrategie.

Eerst worden zoveel mogelijk ideeën voor nieuwe

producten geïnventariseerd. Vervolgens gaan

de vrijwilligers er in subgroepjes één uitwerken

en aan elkaar presenteren. Aan het eind van de

bijeenkomst ligt er een concreet actieplan voor

ten minste één nieuw product. Peter Dankmeijer:

"De deelnemers komen op hele frisse en nieuwe

ideeën. Eén groepje kwam met het plan om een

soort ludieke flashmob in verzorgingshuizen te

organiseren. Allemaal met maskers op, zodat

de bewoners gaan vragen waarom. Dan kan je

uitleggen dat dit uit vrees is gediscrimineerd te

worden als homo en terugvragen of het masker

af mag."

Meer informatie: Peter Dankmeijer ([email protected] of 030 789 21 09).

Dit artikel is gebaseerd op een eerdere

publicatie over dit onderwerp in VM |

Verenigingsmanagement, 2011, nr. 1, 40-43.

Meer informatie: Wil Verschoor ([email protected] of 030 789 21 08).

Ouderen is het thema van de vijfde MOVISIE

Diversiteitsprijs. Hoe actief zijn ouderen in de

samenleving? Is de derde levensfase een probleem

of zijn ouderen de vrijwilligers van de toekomst?

Succesvolle projecten kunt u weer aanmelden!

Projectleider Annie Oude Avenhuis: “Er bestaat

een grote diversiteit onder ouderen. Dat heeft te

maken met verschillen in leefstijl, achtergrond,

perspectief en behoeften, maar ook met

verschillende omstandigheden en de positie in de

samenleving. Vrouwen en mannen, ouderen uit

allerlei etnische groepen, roze ouderen, ouderen

met een psychische, verstandelijke of lichamelijke

beperking. Vergrijzing wordt een probleem voor

de samenleving genoemd: ouderen worden ziek,

gaan cognitief achteruit, dementie, depressie,

sociaal isolement. Maar ouder worden gaat niet

alleen over zorgbehoeften en ondersteuning, het

gaat ook over meedoen in de samenleving. Over

een nieuw perspectief.”

Kent u een project waarbij diversiteit van ouderen

een rol speelt? Inschrijven kan tot 1 september

2011 via www.movisie.nl/diversiteitsprijs. De

prijsuitreiking vindt plaats in november.

Meer informatie: Annie Oude Avenhuis ([email protected] of 030 789 21 15).

Diversiteitsprijs 2011: ouderen, maatschappelijk actief!

15

moVISIE kort

Krachtgerichte sociale zorgKees Penninx – Ard sprinkhuizen

Sociale zorg neemt langzaamaan en onvermijdelijk belangrijke

delen van de institutionele zorg over. Zorg die dicht bij de (leef)

wereld van de hulpvrager kan worden georganiseerd, vaak

met inzet van de eigen omgeving. Hierbij lijken alle vingers

in eenzelfde richting te wijzen: meer nadruk op eigen kracht

van burgers, minder technocratische en bureaucratische

regelgeving, met een centrale rol voor cliënten en hun

netwerken. Met de vergrijzing van de samenleving valt ook

een flinke toename van de zorgvraag te verwachten. Hoe gaan we dat oplossen met

elkaar?

Kees Penninx en Ad Sprinkhuizen schreven op verzoek van MOVISIE een essay over

de recente geschiedenis én de toekomst van de sociale zorg.

Gratis downloaden of bestellen voor € 9,95

colofon

© MOVisie, Utrecht 2011

Jaargang 5, juni 2011, nummer 11

eindredactie: Communicatie MOVisie, i.s.m.

Tekstburo Gort

Teksten: MOVisie, Tekstburo Gort

Vormgeving en productie: suggestie & illusie, Utrecht.

Fotografie:

Herman Wouters/Hollandse Hoogte; Gemeente Borne;

Marc Bolsius; Bert spiertz/Hollandse Hoogte; Max van

Gorkum; Redmar Kruithof; Robert Jan stokman

Overname van (delen van) artikelen is met

bronvermelding toegestaan.

issN: 1876-0422

MOVisie

Postbus 19129, 3501 DC Utrecht

Catharijnesingel 47, 3511 GC Utrecht

T 030 789 20 00 * F 030 789 21 11

www.movisie.nl * [email protected]

inhoudelijke vragen:

[email protected] of 030 789 21 12.

Gratis abonnement op MOVISIES aanvragen of

beëindigen? Ga naar Mijn MOVISIE op www.movisie.nl

MOVisie is hét landelijke kennisinstituut en advies-

bureau voor maatschappelijke ontwikkeling. We bieden

toepasbare kennis, adviezen en oplossingen bij de

aanpak van sociale vraagstukken op het terrein van

welzijn, participatie, zorg en sociale veiligheid. in ons

werk staan vijf actuele thema’s centraal: huiselijk &

seksueel geweld, kwetsbare groepen, leefbaarheid,

mantelzorg en vrijwillige inzet.

Volg hét sociale debat Op de nieuwe debatsite www.sociale-

vraagstukken.nl publiceren en debatteren

onderzoekers en praktijkdeskundigen over

sociale kwesties. De site wordt gemaakt

door een onafhankelijke redactie, met

steun van 'dragers van het sociale debat',

onder wie Paul Schnabel, Evelien Tonkens,

James Kennedy, Halleh Ghorasji en Aletta

Winsemius. Een initiatief van TSS, RMO, SCP,

Universiteit van Tilburg en MOVISIE.

16

Publicaties Kijk voor meer informatie op www.movisie.nl/publicaties.Prijzen zijn exclusief een bijdrage van € 2,50 in de verzendkosten.

9 juni 2011Your Right 2Choose, conferentie voor jongeren over vrije partnerkeuzeLocatie: Het Sieraad, Amsterdam

Tijd: 14.30 – 19.00 uur

Aanmelden via www.yourright2choose.nl,

de toegang is gratis.

3 oktober 2011 – 1 dagVersterken zelfregie en eigen krachtHoe kunt u de eigen kracht van mensen gebrui-

ken in de hulpverlening en ondersteuning aan

hen? Met o.a. aandacht voor Eigen-Krachtconfe-

renties en motiverende gespreksvoering.

Wat merkt u nu eigenlijk van de Wmo? Werk mee aan de Wmo-monitor 2011! Kijk op www.movisie.nl/wmomonitor.

september 2011 – juni 2012Opleiding docent weerbaarheidIn deze erkende opleiding leert u een weerbaar-

heidstraining voor groepen te ontwikkelen en

te geven. Voor mensen die (willen) werken in

hulpverlening, buurthuiswerk, vrouwenopvang,

jeugd- en jongerenwerk, onderwijs en thuiszorg.

september 2011 – maart 2012Train-de-trainer Weerbaarheid binnen de GGZWat komt er kijken bij het ontwikkelen en geven

van een weerbaarheidstraining binnen uw eigen

instelling? U leert rekening te houden met de

specifieke kenmerken van uw doelgroep.

Agenda & Trainingen

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Leven met beperkingen… Hoe anders mag je zijn?

25 succesvolle diversiteitsprojecten

Sociaal werk in de participatiesamenleving Een verkenning

Krachtgerichte sociale zorg

Kees PenninxArd Sprinkhuizen

Experts over trends en ontwikkelingen in seksueel geweld.MOVISIE sprak met

16 experts en zette de

ontwikkelingen en

dilemma's op een rij.

Auteurs: Nonja Meintser e.a.

Gratis downloaden of

bestellen voor € 29,95

(vanaf 15 juni).

Het verhaal van OpsterlandBurgerparticipatie in de

praktijk.


bestellen voor € 8,-

W+W+Z=Maak het samen-publicaties:Met welk instrument kunt

u uw WWZ-vraagstuk

oplossen?

Gratis downloaden.

Ondersteuning burgerinitiatieven door steunpunten vrijwilligerswerkTien inspirerende

voorbeelden.

Gratis downloaden.

Zet EVC voor vrijwilligers op de kaart In deze brochure

vinden gemeenten,

onderwijsinstellingen,

re-integratiebureaus en

vrijwilligersorganisaties

kansen en mogelijkheden

om EVC dichter bij

vrijwilligers te brengen.

Gratis downloaden.

Onderzoeksrapport Polarisatie en radicaliseringWelke bestaande sociale

interventies tegen polarisatie

en radicalisering bereiken

het beoogde effect.


bestellen voor € 17.50

Tijd voor vitaliteitMeer energie, passie

en plezier in je werk.

Stappenplan voor

professionals in zorg

& welzijn.

Gratis te downloaden of

bestellen voor € 12,-

Onderzoeksrapport Inzicht in eigen kracht De werking van

empowerment in

Maatschappelijke

Activeringscentra


bestellen voor €17.50

Leven met beperkingen… Hoe anders mag je zijn?Ter inspiratie: de

vijfentwintig projecten van

de MOVISIE Diversiteitsprijs

2010. Gratis downloaden of

bestellen voor € 12,50

Onderzoeksrapport Gezinsbegeleiding achter de voordeur Wanneer is de achter de

voordeur methode vooral

geschikt om achterstands-

gezinnen naar het normale

samenlevingsniveau te

krijgen. Gratis downloaden

of bestellen voor € 17.50

Kijk voor alle trainingen en de volledige agenda op www.movisie.nl/trainingen en www.movisie.nl/agenda.

4 oktober 2011 – 1 dagSamen misbruik de baasU leert een lotgenotengroep begeleiden die

bestaat uit vrouwen met een verstandelijke

beperking die te maken hebben gehad met

seksueel misbruik.

Oranjefonds ZomerscholenIn één week op de hoogte van de laatste

ontwikkelingen in het welzijnswerk en naar

huis gaan met een uitgewerkt projectplan dat

u kunt indienen bij het Oranje Fonds? Met de

Oranje Fonds Zomerscholen is het mogelijk.

Deze zomerscholen worden georganiseerd door

MOVISIE en Verdiwel. Meer informatie:

www.oranjefonds.nl/zomerscholen.

Zet vast in je agenda!

verwacht

MOVISIES 11: Europees jaar van het vrijwilligerswerk

Documents

Transcript of MOVISIES 11: Europees jaar van het vrijwilligerswerk