Mogelijkheden en kansen van een

(internationaal) immaterieel erfgoedbeleid

voor het kantambacht

Hans van der Lindenafdeling Cultureel Erfgoed / departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media

21/5/15

1. Unesco

de Unesco-Conventie voor het borgen van het Immaterieel Cultureel Erfgoed (2003)

Waarom deze conventie?

- Het immaterieel cultureel erfgoed beschermen- Respect verzekeren voor het immaterieel cultureel erfgoed van de

betrokken gemeenschappen, groepen en individuen- Op lokaal, nationaal en internationaal niveau het bewustzijn

verhogen van het belang van het immaterieel cultureel erfgoed en daarvoor wederzijdse waardering verzekeren

- Voor internationale samenwerking en hulp zorgen.

(Art. 1: doelstelling)

Waar gaat het over?

Het immaterieel cultureel erfgoed betekent zowel de praktijken, voorstellingen, uitdrukkingen, kennis, vaardigheden als de instrumenten, objecten, artefacten en culturele ruimtes die daarmee worden geassocieerd, die gemeenschappen, groepen en, in sommige gevallen, individuen erkennen als deel van hun cultureel erfgoed.

Dit immaterieel cultureel erfgoed, overgedragen van generatie op generatie, wordt altijd herschapen door gemeenschappen en groepen als antwoord op hun omgeving, hun interactie met de natuur en hun geschiedenis, en geeft hen een gevoel van identiteit en continuïteit, en bevordert dus het respect voor culturele diversiteit en menselijke creativiteit.

‘Borgen’ betekent maatregelen treffen die erop gericht zijn de leefbaarheid van het immaterieel cultureel erfgoed te verzekeren.

(Art. 2: definitie)

Enkele Unesco instrumenten

- Representatieve lijst van het immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid

- Lijst van immaterieel cultureel erfgoed dat dringend bescherming nodig heeft

- Programma’s, projecten en activiteiten voor de bescherming van het immaterieel cultureel erfgoed

(Art. 16-18)

De accreditatie van adviesorganen

Kant in Vlaanderen is een door Unesco geaccrediteerde NGO sinds 2010.

http://www.ichngoforum.org

(Art. 9)

Wat betekent dit voor lidstaten?

- Inventaris

- Beleidskader ontwikkelen

- Competente instellingen aanstellen

- Vorming, sensibilisering en capaciteitsopbouw

- Participatie van gemeenschappen verzekeren

- Rapportering

(Art. 12- 15 / 29)

Living Human Treasures

Virtuoos Vlaanderen! Naar een Living-Human-Treasures-programma in Vlaanderen

2. Het immaterieel cultureel erfgoedbeleid in Vlaanderen

2010 2014 2016

…

Mijlpalen Vlaanderen

- 2006 : Ratificatie van de conventie door België

- 2008 : Inventaris Vlaanderen voor Immaterieel cultureel erfgoed

- 2010 : Visietekst

- 2012 : Platform www.immaterieelerfgoed.be

- 2013 : Integratie platform in reglement inventaris (aanvraag en voortgangsrapportering)

- 2014 : Folder ‘borgen van immaterieel cultureel erfgoed in Vlaanderen’

- 2015- : Actualisering visie als onderdeel van het visietraject cultureel erfgoed

Rollen voor de Vlaamse overheid

- Faciliterend beleid

- Internationale dimensie

- Kwaliteitsbewaking en moderatie

Kwaliteitskader (inventaris)

- Definitie immaterieel cultureel erfgoed

- Consensus binnen de cultureel-erfgoedgemeenschap

- De cultureel-erfgoedgemeenschap zet actief in op het doorgeven (borging)

- Een binnen het cultureel-erfgoedbeleid gesubsidieerde cultureel-erfgoedorganisatie ondersteunt de erfgoedgemeenschap bij het borgen van het immaterieel cultureel erfgoed

- Inhoudelijke documentatie op www.immaterieelerfgoed.be

Visie in evolutie

- Het statische karakter van de Inventaris Vlaanderen voor ICE

- Inventaris als lijst van goede voorbeeldpraktijken met nadruk op borgingsmaatregelen

- Actualisering van evoluties: het tweedimensionale ICE-netwerk en het platform www.immaterieelerfgoed.be

http://www.immaterieelerfgoed.be/Detail/wat/113

2011: Inventaris Vlaanderen voor ICE

Kant maken in Vlaanderen

Borgingsmaatregelen

- Identificatie en documentatie

- Onderzoek

- Overdracht

- Communicatie en sensibilisering

- Herlanceren

Borgingsmaatregelen: identificatie en documentatie

Borgingsmaatregelen: onderzoek

Borgingsmaatregelen: overdracht

Borgingsmaatregelen: communicatie en sensibilisering

Borgingsmaatregelen: herlanceren

Borgingsprogramma?

Suggesties

– Actualiserende tendensen (verbreding erfgoedgemeenschap)

– Sociaal-artistieke projecten

– Monitoring borgingsmaatregelen

– Internationale netwerking

Meer informatie

http://www.unesco.org/culture/ich/

http://www.kunstenenerfgoed.be/nl/wat-doen-we/immaterieel-cultureel-erfgoed