1

Mogelijkheden en beperkingen van een transversaal opleidingsonderdeel

INTERCULTURELE COMPETENTIE IN DE

OPLEIDING

Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

2

• Context internationalisering opleiding• Interculturele competentie (IC)

• Kenmerken• Begrip• Link met internationale competenties

• Case ‘Intercultural Communication’• Kenmerken• Mogelijkheden van de IC-module• Uitdagingen van de IC-module

• Aanvullende interculturele competentietools• Entercultureel (professionalisering docenten)• ICWijzer (zelfevaluatie instrument)• Catalyst (zelfevaluatie en feedbackmechanisme voor IC in

internationale mobliteit)

• Discussie en conclusie

OVERZICHT

Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

3

CONTEXT INTERNATIONALISERING OPLEIDINGEN

4

• Internationalisering opleidingen− Beleidsmatig• Ideëel (coöperatief) of marktgericht (competitief)• Academisch of beroepsgericht model

− Kwaliteit van de opleiding• Competentieprofielen• Evaluaties van visie, leeruitkomsten, curriculum,

professionalisering, studentensamenstelling en -begeleiding

− Maatschappelijke relevantie• Globalisering• Multiculturaliteit/diversiteit

CONTEXT

Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

5

INTERCULTURELE COMPETENTIE

6

• Kenmerken interculturele competentie− Generieke benadering: een tranversale

competentie die in alle beroepscompetenties kan worden ingezet in combinatie met vakspecifieke competenties

− Ruimte voor differentiatie en flexibiliteit− Een concept dat in realisatie nooit af is− Relevantie op niveau van individu, organisatie,

en maatschappij − Vraag naar meetbaarheid interculturele kennis,

vaardigheden en attitudes…

INTERCULTURELE COMPETENTIE

Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

7

• Begrip− ‘Interculturele competentie is het gepast en

effectief beheren van interactie tussen mensen die, in zekere mate, verschillende of uiteenlopende affectieve, cognitieve of gedragsmatige oriëntaties op de wereld vertegenwoordigen’ (Spitzberg)

− 9 onderscheiden componenten: culturele zelfkennis, flexibiliteit, veerkracht, ontvankelijkheid, culturele kennisverwerving, relationele en communicatieve vaardigheid, conflicthantering, multiperspectiviteit.

(Cf. CIMIC, Handboek Interculturele Competentie, uitgegeven bij Politeia)

INTERCULTURELE COMPETENTIE

Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

8

• Link met interculturele competenties− IC is één aspect van internationale

competentie− Aanvullende competenties• Taalvaardigheid• Global engagement (Wereldburgerschap)• Persoonlijke groei(cf. artikel ‘internationale competenties in handboek Internationalisering Flamenco)

INTERCULTURELE COMPETENTIE

Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

9

INTERCULTURAL COMMUNICATION

10

• Kenmerken− Doelstellingen (bewustzijn/actie/evaluatie)− Engelstalig en internationaal publiek− Drie credits− Transversaal aanbod over de hogeschool heen− Heterogeen publiek

» Opleidingen» Nationaliteit/culturen» Verwachtingen

− Methodiek (o.a. interactief, cases, seminaries, groepsopdrachten, uitstappen)

− Organisatorisch en financieel

CASE OLOD “INTERCULTURAL COMMUNICATION” (1)

Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

11

• Meerwaarde voor internationalisering− Inzet op internationalisering via de internationale studenten

(voorbeelden)− Generiek aanbod voor opleidingen die hun curriculum op een

geïntegreerde manier trachten te internationaliseren (voorbeelden)− Studenten leren intercultureel communiceren in praktijk van een

internationale klasgroep (voorbeelden)− Intensivering van interculturele competentie van studenten (@home

and abroad)− Brede en opleidingsoverschrijdende kijk op internationalisering

(transversaal)− Kwalitatief ondersteund met een eigen internationale uitwisseling− Aandacht voor maatschappelijke meerwaarde (link tussen

internationalisering en betekenis na afstuderen)− Institutioneel gedragen (dienst internationalisering)− …

CASE OLOD “INTERCULTURAL COMMUNICATION” (2)

Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

12

• Uitdagingen− Samenwerking Vlaamse en internationale studenten− Uiteenlopende verwachtingen− Nadelen van een generiek aanbod− Uiteenlopende motivaties studenten− Nadelen van transversaliteit (vb. gedragenheid van de

opleiding)− Variabiliteit van de plaats van de OLOD in het curriculum van

de opleiding− Complexiteit van planning en organisatie− Meetbaarheid en opvolging binnen trajectbegeleiding van de

opleiding− Visibiliteit− …

CASE OLOD “INTERCULTURAL COMMUNICATION” (3)

Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

13

14

• Internationale instrumenten gericht op (meten van) resultaten zijn beschikbaar op de markt, doorgaans Engelstalig en ontwikkeld in VS (bv. Intercultural Development Inventory (IDI); Cross-Cultural Adaptability Inventory (CCAI); Intercultural Conflict Styles Inventory; Strategies Inventory for Culture Learning; Beliefs Events, Values Inventory(BEVI); …

• Twee Nederlandstalige instrumenten zijn ontwikkeld vanuit CIMIC (Thomas More)− Entercultureel (professionalisering docenten, zie

posterpresentatie)− ICWijzer (zelfevaluatie instrument)− Catalyst (effectmeting en kwalitatief begeleidingstraject)

AANVULLENDE INSTRUMENTEN

15

• Doelstelling Catalyst• Expertise omtrent impact van internationale mobiliteit op vlak

van de ontwikkeling van interculturele competentie

• Aanpak• Effectmeting van de internationale studentenmobiliteit op de

interculturele competentie van deelnemers. Dit gebeurt aan de hand van de afname van de Interculturele Competentiewijzer, voor vertrek en na terugkomst.

• Het opzetten van een internationaal expertisenetwerk m.b.t. het thema interculturele competentie in internationaliseringstrajecten. Via de Delphi methode worden experten bevraagd met oog op de ontwikkeling van een onderbouwd feedback systeem dat de verankering van interculturele competentie bij ondersteunt.

CATALYST & ICWIJZER

Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

16

ICWijzer componenten Aantal bevraagde elementen

Resultaten niveaus

Items

Cultureel zelfbegrip 4 5 12

Culturele flexibiliteit 4 5 12

Culturele ontvankelijkheid 4 5 12

Culturele receptiviteit 4 5 12

Culturele kennisverwerving 4 5 12

Culturele relationele competentie 4 5 12

Communicatieve vaardigheden 4 5 12

Culturele conflict management vaardigheden

4 5 12

Cultureel multiperspectivisme 4 5 12

DE INTERCULTURELE COMPETENTIEWIJZER

17

• Kwantitatief− Participatie studenten aan lopend onderzoek− Inzage in kwalitatieve diepteresultaten (op niveau

student, opleiding, instelling, land, partnerinstelling…) − Deelname forum met internationale experten

september 2013

• Kwalitatief− Toepassingsmogelijkheden van ICW en

wetenschappelijk onderbouwd feedback protocol− Professionaliseringstrajecten voor personeel (train-the-

trainer) en studenten− Aanbod navorming

MOGELIJKHEDEN VOOR UW INSTELLING

Internationale Mobiliteit & Interculturele Competentie

18

DISCUSSIE & CONCLUSIE