Model van bestaande neutralisatietechnieken Amoralisatie-wekker… · 2018. 4. 3. ·...

Amoralisatie-wekker

• Model van bestaande neutralisatietechnieken

• Amoralisatie-wekker: 60 sub-technieken

• Relevantie voor de (toezichts)praktijk

Martien van Helvoort; modern toezicht 15-3-18

Neutralisaties

Neutralisaties of rationalisaties zijn een belangrijke verklaring voor het ontstaan en voortbestaan van normafwijkend of non-compliant gedrag.

Neutralisaties zijn technieken die helpen om iemands verantwoordelijkheid voor normafwijkend / non-compliant gedrag geheel of gedeeltelijk weg te redeneren.

Model ontwikkeld dat deze technieken op een logische wijze categoriseert.


2 manieren van neutraliseren

• normafwijkend / non-compliant gedrag ontkennen“het is niet normafwijkend” / “er is geen non-compliant gedrag”

• verantwoordelijkheid ontkennen“ik ben er niet verantwoordelijk voor”


4 categorieën van neutralisaties

• verdraaien van de feiten“het is niet de waarheid”

• ontkennen van de norm“de norm is niet doorslaggevend”

• afschuiven op de omstandigheden“het ligt buiten mijn controle”

• verschuilen achter zichzelf“het is een gebrek aan zelfcontrole”


3 technieken per categorie (feiten)

• Nuanceren van feiten; er is nog geen waarheid.“Als iets niet kan worden gemeten en gekwantificeerd, dan bestaat het niet.”

• Ontkennen van feiten; het is niet waar.“Het ligt anders.” / “Ik was niet de oorzaak.”

• Verzinnen van nieuwe feiten; het is niet de hele waarheid.“Illegale muziek-downloads verspreiden zorgt juist voor meer naamsbekendheid van een artiest en daardoor meer inkomsten.”


3 technieken per categorie (normen)• Reduceren van norm tot feiten; het is niet

moreel relevant.“Het is wat het is.” / “Zo is het nu eenmaal.”

• Beroepen op een andere norm; het is niet slecht of zelfs goed.“Het doel heiligt de middelen.”

• Relativeren van de normafwijking; het is niet zó slecht.“Er zijn ergere dingen.” “Het had slechter gekund.”


3 technieken per categorie (omstandigheden)

• Afschuiven op de beperkte opties; de handelingsopties zijn beperkt.“Ik had geen andere keus.” “Ik moest wel.” “Ik kon niets anders.”

• Afschuiven op de beperkte rol; het is niet mijn rol.“Het is de verantwoordelijkheid van de organisatie om te zorgen dat dit soort dingen niet gebeurt.”

• Afschuiven op de beperkte keuze; er is sprake van druk en verleiding.“Befehl is befehl.”


3 technieken per categorie (zelf)

• Verschuilen achter een gebrek aan kennis; het ontbreekt mij aan kennis.“Ich habe es nicht gewust.” “Dit hebben wij niet geweten.”

• Verschuilen achter een gebrek aan vaardigheden; mijn capaciteiten schieten tekort.“Ik ben gewoon heel onhandig.”

• Verschuilen achter een gebrek aan goede wil; het ontbreekt me aan goede wil.“Dit is gewoon zoals ik ben.”


c o l o u r

15. Verzinnen van eigen

kundigheid

30. R

ela

tivere

n o

.b.v

. spijt3

1. A

fschuiv

en o

p s

lechts

één o

ptie

2

1

9

8

10

11

7

6

5

Het

neutr

alis

ere

n v

an n

on

-com

plia

nt

gedra

g “

Mij

kan n

iets

word

en v

erw

ete

n.”

Ontkennen

van gedrag:

“Er is geen

non-

compliant

gedrag.”

Ontkennen

van

verantwoor-

delijkheid:

“Ik ben er

niet

verantwoord

e-lijk voor.”

4

3

12

dagelijkse (toezichts)praktijk

“Na jaren van me kapot werken voor het bedrijf, mag ik best wat kantoorartikelen meenemen voor privégebruik.”

29

“Ieder mens doet wel eens verkeerde dingen, dus als ik dit niet doe, dan zou ik iets anders verkeerds hebben gedaan.” “Ik ben ook maar een mens.”

59

“Er waren geen negatieve gevolgen.”

6

“Anders val ik er buiten.” “Ik kon geen nee tegen mijn vrienden zeggen.”

42

“Lenen ipv stelen.” “Dit is bijkomende schade ipv het maken van burgerslachtoffers.”

18

“Het is allemaal erg ingewikkeld, je gaat vanzelf fouten maken.”

33


c o l o u r


kundigheid

30. R

ela

tivere

n o

.b.v

. spijt3

1. A

fschuiv

en o

p s

lechts

één o

ptie

2

1

9

8

10

11

7

6

5

Het

neutr

alis

ere

n v

an n

on

-com

plia

nt

gedra

g “

Mij

kan n

iets

word

en v

erw

ete

n.”

Ontkennen

van gedrag:

“Er is geen

non-

compliant

gedrag.”

Ontkennen

van

verantwoor-

delijkheid:

“Ik ben er

niet

verantwoord

e-lijk voor.”

4

3

12


“Als iemand zijn auto on-afgesloten met de sleutels in het slot achter laat, dan vraagt hij er toch om, om deze te laten stelen.

45

“Als het legaal is, is het ethisch.” “Zolang ik me aan de wet houd, is het goed.”

23

“Wij moeten zoveel doen; niet alles kan goed gaan.” “Ik heb te veel werk.” “Ik heb het nu te druk.”

43

“Ik deed het niet voor het geld, maar om anderen te helpen.”

13

“Ik ben nu eenmaal slecht.” “Ik heb geen geweten.”

60

“Er is meer onderzoek nodig.”

5


c o l o u r


kundigheid

30. R

ela

tivere

n o

.b.v

. spijt3

1. A

fschuiv

en o

p s

lechts

één o

ptie

2

1

9

8

10

11

7

6

5

Het

neutr

alis

ere

n v

an n

on

-com

plia

nt

gedra

g “

Mij

kan n

iets

word

en v

erw

ete

n.”

Ontkennen

van gedrag:

“Er is geen

non-

compliant

gedrag.”

Ontkennen

van

verantwoor-

delijkheid:

“Ik ben er

niet

verantwoord

e-lijk voor.”

4

3

12


“Ik had mezelf niet meer in de hand.” “Ik kon mezelf niet in bedwang houden.”

54

“Anderen zijn minstens net zo erg.” “Wij maken het minst onze handen vuil.”

26

“Ik kan niet alles weten.” “Dat gaat mijn petje te boven.” “Ik had geen flauw idee wat ik moest doen.”

48

“Het is slechts voor één keer.”

27

“Onduidelijke regels vragen er om, om overtreden te worden.”

20

“Dat behoort niet tot mijn werkzaamheden.” “Het staat niet in mijn functiebeschrijving.”

37


c o l o u r


kundigheid

30. R

ela

tivere

n o

.b.v

. spijt3

1. A

fschuiv

en o

p s

lechts

één o

ptie

2

1

9

8

10

11

7

6

5

Het

neutr

alis

ere

n v

an n

on

-com

plia

nt

gedra

g “

Mij

kan n

iets

word

en v

erw

ete

n.”

Ontkennen

van gedrag:

“Er is geen

non-

compliant

gedrag.”

Ontkennen

van

verantwoor-

delijkheid:

“Ik ben er

niet

verantwoord

e-lijk voor.”

4

3

12


“Anderen doen het ook.” “Iedereen zou in deze situatie hetzelfde hebben gedaan.”

22

“Het was de enige mogelijkheid om onze winst te verhogen.”

35

“Ik was met verkeerde been uit bed gestapt.” “Ik had mijn dag niet.”

56

“Ik deed het niet voor mezelf.” “Ik had er geen enkel voordeel bij.”

25

“De volgende keer doe ik het wel beter.”

29


c o l o u r


kundigheid

30. R

ela

tivere

n o

.b.v

. spijt3

1. A

fschuiv

en o

p s

lechts

één o

ptie

2

1

9

8

10

11

7

6

5

Het

neutr

alis

ere

n v

an n

on

-com

plia

nt

gedra

g “

Mij

kan n

iets

word

en v

erw

ete

n.”

Ontkennen

van gedrag:

“Er is geen

non-

compliant

gedrag.”

Ontkennen

van

verantwoor-

delijkheid:

“Ik ben er

niet

verantwoord

e-lijk voor.”

4

3

12

Relevantie

• Er is toegenomen inzicht dat goede regulering niet voldoende is voor compliant gedrag: overtreders weten meestal heel goed wat ze overtreden, maar bedenken een oneigenlijke reden om dit toch te doen. Het probleem is dat overtreders door deze reden zichzelf overtuigen dat ze niets fouts doen of zelfs goed bezig zijn.

• Het voorkomen en bestrijden van non-compliant gedrag is dus niet zozeer een kwestie van betere regulering, maar van aandacht besteden aan de argumenten, de neutralisaties, die deze regulering ontkrachten.

• Het model kan worden gebruikt voor het inventariseren en onderzoeken van gehanteerde neutralisaties, zowel bij de reconstructie van compliance incidenten als bij compliance assessments en audits, en voor bewustwording en verbetering, zoals in trainingsprogramma’s.


Model van bestaande neutralisatietechnieken Amoralisatie-wekker… · 2018. 4. 3. ·...

Documents

Transcript of Model van bestaande neutralisatietechnieken Amoralisatie-wekker… · 2018. 4. 3. ·...