NDE SCHOOLKANTINE

Tekst: Ubel Zuiderveld/ Foto's: ANP en Michel

Jongeren die zich tegoed doen aanfruit. We zien het h te weinig.

DILEMMA VAN DIKMAKERS EN DE BOZE BUITENWERELD

Scholieren snaaien graag. Het Voedingscentrum lanceerde op voorspraak van politiële Den Haag de campagne De Gezonde Schoolkantine. Een uitvloeisel is de Schoolkantine Brigade, die uitrukt om het foodaanbod op scholen stapsgewijs aan te pakken. Onder drukvan vooral de publieke opinie en ouders passen steeds meer scholen hun assortiment aan. Ondertussen lijkt de schooljeugd zijn heil (weer) buitenschools te zoeken. De Gezonde Schoolkantine, kans of illusie?

12

De Gezonde Schoolkantine kan rekenen op een breed draagvlak. Het Voedingscentrum verkondigt: 'Meer

dan drielwvartvan de Nederlanders is het eens met het Voedingscentrum: de school is geen plek om te snoepen en te snacken.'

Het lijkt zo logisch. Maar is het wel logisch? Immers: de verkoop van snoep en snack op scholen biedt tenminste kans op enige sturing. De school heeft in zekere zin direct invloed op het consumptiege­drag van zijn leerlingen. Dat is pertinent niet het geval als de jeugd, vanwege een teleurstellend bevonden kantineaanbod, zijn heil buitenschools zoekt. Dat laatste gebeurt, lijkt het, op steeds grotere schaal. Rond lunchtijd zie je bij veel supermarkten samenscholingen van snaaiende jeugd. Wat dit betreft zijn de uitspraken van

Missef Catering 2 / April 2013

DE GEZONDE SCHOOLKANTINE: EEN KANS OF EEN ILLUSIE?

twee horecagrossiers illustratief In het bedrijfsblad van hun organisatie stelden ze: 'Op scholen zie je dat er onder drukvan ouderraden naar gezonde producten wordt

gevraagd. Dat is natuurlijk prima. Maar je moet er wel voor waken datje het paard achter de wagen spant. De jeugd wil gewoon zijn cola of zijn worstenbroodje. Bied je dat als school niet meer, dan gaan ze net als vroeger het schoolplein af en naar de snack­bar. Als je iets gezonds in de automaten doet, kun je het allemaal weggooien.'

Balanceren Het is nog niet zo heel lang geleden dat het aanbod in de meeste schoolkantines beperkt was. Koffie, thee, een paar soe­pen, simpel belegde broodjes en wat klein snoepgoed. Daarbij bleef het aanbod wel zo'n beetje bij. Schoolgebouwen dijden echter flink uit. Hiermee werd de grondslag gelegd voor professionele catering op com­merciële basis.

Pas de laatste decennia deden de ver­meende calorische boosdoeners zodoende op grotere schaal hun intrede. Deze boosdoeners zijn volgens de kenners zoete frisdranken, gefrituurde snacks en zoete candybars. De Gezonde Schoolkantine daarentegen biedt een dominant beeld van salades, zuivel en gezond ogende belegde broodjes. De vernieuwde website staat zelfs bol van belegde broodjes met wat groen. Dat steeds meer deskundigen tarweproduc-ten aanwijzen als één van de veroorzakers van overgewicht, doet kennelijk niet ter zake. Zoals altijd in dit soort gevallen is namelijk de beeldvorming leidend in de discussie. Helaas is die ook maatgevend voor de maatregelen.

De Gezonde Schoolkantine is namelijk geen vrijblijvende campagne. Het is een

direct uitvloeisel van Haags beleid. Vier jaar geleden bepaalde de Tweede Kamer op voorspraak van Groen Links dat in 2015 alle schoolkantines een gezond aanbod eten en drinken moeten hebben. Het Voedings­centrum pakte de uitdaging op met een jaarlijkse subsidie van €420.000. Het richt zich met zijn campagne primair op het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. De motivatie is helder: 15 procent van de schooljeugd kampt met overgewicht.

Haagse doelstellingen Het is niet eenvoudig om de Haagse doel­stellingen te halen. Met het stapsgewijs invoeren van de Schijf van Vijf in de school­kantine ben j e er nog lang niet. Scholen zien met lede ogen aan dat steeds meer

schooljeugd erop uit trekt. Bij supermark­ten doen ze zich tegoed aan van alles en nog wat. Met dank aan de supermarktoorlog tegen lage prijzen. Scholen en cateraars lopen dus omzet mis. Foodservice Instituut Nederland becijferde dat een gecaterde schoolkantine dagelijks ongeveer 250 klanten heeft, die samen zorgen voor een dagomzet van hooguit €1000.

Vloeit er omzet weg, dan vervalt al snel de basis onder commerciële schoolcate-ring. In 2011 zagen de grote cateraars 15 procent van hun onderwijsomzet weg­vloeien. Voordat scholen er erg in hebben is de kantine weer, net als vroeger, vooral een kostenpost. Intussen neemt de drukvan ouders toe. Zoals met meer zaken in onze samenleving, delegeren ze de opdracht van een gezond voedingspatroon met graagte

MissetCoter ing2/Apr i l20 i3

)E SCHOOLKANTINE 'De beeldvorming is leidend in de discussie. Helaas is die ook maatgevend voor de maatregelen'

er Contra Overgewicht Paul Rosenmöller pleitte voor de verwijdering van snackwagens in de buurt

icholen.

is niet eenvoudig omjongeren gezond te laten eten.

naar school. De schoolleiding belandt in

een spagaat en in zo'n benarde positie is

er maar één uitweg. Je wijst, gesteund door

beleidsmakers, met de beschuldigende

vingers naar derden, dus naar de grote boze

buitenwereld. Er zijn legio voorbeelden. In

Enschede is er verzet tegen de komst van

McDonald's en KFC vlakbij een zoge­

naamde schoolboulevard. Mister Contra

Overgewicht Paul Rosenmöller pleitte open­

lijk voor de verwijdering van snackwagens

in de buurt van scholen. De PvdA in een

Amsterdams stadsdeel wil snackbars bij

scholen verbieden om voor twee uur 's mid­

dags gefrituurde producten te verkopen.

Opmerkelijk is dat voortdurend fastfood het

mikpunt is, terwijl het 'maagaandeel' van

snackbars en fastfoodbedrijven in ons land

slechts 2 procent is. Kennelijk ontbreekt

het aan kennis om verder te kijken dan dit

aansprekende beeld. Nog geen official heeft

het in elk geval aangedurfd te pleiten voor

een verbod op supermarkten bij scholen.

Maar juist bij grootgrutters komt de meeste

buitenschoolse foodomzet terecht.

Balanceren

De Gezonde Schoolkantine is balance­

ren op een slap koord. Sommige scholen

ondernemen halfslachtige pogingen om het

consumptiegedrag in de boze buitenwereld

naar hun hand te zetten. Ze verbieden het

snacken rondom het schoolgebouw. Maar

welk snackgedrag verbied je als school­

meester? Een kroket van 195 kilocalorieën

per 100 gram? Een candybar met 448 kiloca­

lorieën per 100 gram? Een mueslireep met

400 kilocalorieën per 100 gram? Een brood­

je gezond (140 gram) met 340 kilocalorieën?

Als je je dik maakt om dikmakers, zou je

de kroket moeten toestaan. Maar dat zal

wel juist ni'et de bedoeling zijn. Bovendien

doet zich bij een snackverbod een ander

fenomeen gelden. Het terrein rond scholen

is vaak openbaar grondgebied. Kan een

schoolleiding daar zonder pardon onge­

wenst consumptiegedragverbieden? De

schoolkantine met de meeste klanten van

gezond gewicht is ongetwijfeld te vinden bij

een onderwijsinstelling waar nog veel aan

sport wordt gedaan. Want we eten namelijk

niet zozeer teveel (zelfs 1500 tot 2000 kiloca­

lorieën per dag minder dan vier generaties

geleden) maar we bewegen te weinig. De

prioriteit van politiek Den Haag ligt echter

al heel lang niet meer bij het ouderwetse

schoolvak 'lichamelijke opvoeding'. ■

14 Misset Coteting 2 / A p r i l 2013