Mira - Grimbergen, 28-05-2011 - VVS – Werkgroep Veranderlijke Sterren - Patrick Wils

Flare Stars

Vlamsterren?

Flare stars

• Prototype: UV Cet• Kunnen op enkele minuten tot 5 mag (of meer)

verhelderen• Oorzaak: “zonnevlam” op een rode dwerg (K-

M)• 100x (of meer) helderder dan de ster zelf

3

4

1980-1982: Flare-star-actie

• Oorspronkelijk opzet:– Dave Whitehouse, Jodrell Bank– Simultaan visueel/radio– YZ CMi

• Dec 1980, feb 1982– Bewolking

• 5 + 6 maart 1982– Kris Deman, Serge Hoste, Patrick

Poitevin, Paul Van Cauteren, Frans Van Loo, Patrick Wils

– 3 en 4 uur waarnemingen: geen flare

5

1984: Flare-star-actie

• EV Lac

6

1984: Flare-star-actie

• Gedeeltelijk bewolkt• Geen flares• Niet de meest actieve

ster?

7

Meer dan 25 jaar later ...

• Visueel weinig kans om flares te zien• En CCD?

Flare stars en CCD

8

• Tijdreeksen!• Toevallige

ontdekkingen• Hier: Russische

amateurs

9

Catalina Real-time Transient Survey (CRTS)

• Zoekt elke heldere nacht naar “transients”– Supernovae, quasars, dwergnovae, ...

• Worden onmiddellijk on-line gemeld • Ook via Twitter

CRTS vindt ook flare stars

10

• 4 waarnemingen op een half uur

• Maar (voorlopig) geen mogelijkheid om zelf te zoeken

SuperWASP

• Wide Angle Search for Planets

• Zoekt naar exoplaneten (transits)– met succes!

• Cannon 200 mm f/1.8• Beeldveld 8° x 8°• 2 sites:

– La Palma– Zuid-Afrika

• Tijdreeksen!• Data 2004-2008 is publiek

11

Flares in SuperWASP

• Data bekijken van gekende flare-sterren• Data van rode dwergen

– o.a. lijsten van Stephenson van K-M dwergen

12

Flares in SuperWASP

• Grote amplitude

13

Flares in SuperWASP

14

• Ook kleine amplitude• Meerdere flares

• Flares duren vaak toch ongeveer een half uur of meer (misvatting tijdens de visuele campagne)

Flare-activiteit (“work in progress”)

• Frequentie/amplitude van flares?• Relatie met spectraaltype?• Relatie met rotatieperiode?

15

Rotatie van flare stars

• Zonneflares -> zonnevlekken• Ook voor rode dwergen (prototype: BY Dra):

– Grotere vlekken + grotere temperatuursverschillen: grotere amplitude

16

17

Rotatieperiode

• Te bepalen uit stervlekken• Algemeen: kleine amplitude

Stercyclus

• Analogie van zonnecyclus van 11 jaar• Meer vlekken:

– Ster wordt zwakker– Grotere amplitude (als vlekken verspreid zitten

op het oppervlak)

18

Relatie amplitude-rotatieperiode?

19

Relatie amplitude-rotatieperiode?

• Amplitude is een maat voor activiteit– Meer vlekken = meer activiteit

• Niet altijd:– Heel het oppervlak bedekt met vlekken:

amplitude = 0– Activiteit kan variëren (zonnecyclus)– Dubbelsterren (ellipsoïdaal)?

• Hoe korter de rotatieperiode -> grotere activiteit is mogelijk

• Verband met dynamotheorie• Messina et al.: X-stralen

20

Nog meer af te leiden?

• Differentiële rotatie– Vlekken op verschillende breedte: andere periode– Is te zien in SuperWASP data (“onstabiele”

periode)

• “Butterfly” diagram– Gemiddelde breedte afhankelijk van activiteit

-> Verandering in gemiddelde periode

21

Kepler

• Micromag-fotometrie

22

Oproep aan CCD-waarnemers

• Controleer steeds tijdreeksen op mogelijke (nieuwe) veranderlijken

23