Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

afdeling Water

Marc Van der Weeën

Meting van de muskusratpopulatie

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

afdeling Water

Marc Van der Weeën

De afdeling Water bestrijdt in Vlaanderen de muskusrat, de bruine rat en de beverrat

– Doelstelling: rattenschade voorkomen aan de bevaarbare en 1ste categorie onbevaarbare waterlopen

– Reden: mogelijke overstromingen ten gevolge van rattenschade aan dijken en oevers kunnen een grote financiële kost en veel menselijk leed veroorzaken

Ministerie van de Vlaamse gemeenschap

afdeling Water

Marc Van der Weeën

Bestrijdingsaanpak van de afdeling Water

• Continue bestrijding in een brede zone langs de waterlopen

• Op een actieve wijze muskusratten opsporen en snel wegvangen

• Enkel bestrijding met klemmen en fuiken die worden geplaatst op sporen en aan nesten

• Bestrijding met minimale milieuverstoring, nevenvangsten en dierenleed

• Vangstresultaten:– 2002: 42.000 muskusratten

– 2003: 25.000 muskusratten

– 2004: 19.000 muskusratten

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

afdeling Water

Marc Van der Weeën

Vlaamse meetmethode van muskusratpopulaties

– Opzoeken binnen een stroombekken van het gebied met de meeste sporen en aarden van muskusratten

– Plaatsen van voldoende vangmateriaal in dit gebied op een oppervlakte van 1 km²(bloknorm) of over een lengte van 1km waterloop (lintnorm)

– Wegvangen van de muskusratten gedurende 2 opeenvolgende nachten

Ministerie van de Vlaamse Gemenschap

afdeling Water

Marc Van der Weeën

Norm voor restpopulaties van muskusratten

– de toestand is goed als overeenkomstig de Vlaamse meetmethode niet meer dan volgend aantal muskusratten kan worden weggevangen:

• 1 januari tot 31 maart: 5 muskusratten (bloknorm)• 1 april tot 30 juni:10 muskusratten (bloknorm)• 1 juli tot 30 september: 15 muskusratten (bloknorm)• 1 oktober tot 31 december: 10 muskusratten (bloknorm)

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

afdeling Water

Marc Van der Weeën

Overeenkomsten voor muskusratbestrijding van de afdeling Water

• Beheerders van de bevaarbare en 1ste categorie waterlopen– continue bestrijding

– in 10 stroombekkens 2maal per jaar controlemeting(lintnorm)

– metingen:• 2002: 20/20 norm gehaald

• 2003: 17/20 norm gehaald

• 2004: 19/20 norm gehaald

• voorjaar 2005: 10/10 norm gehaald

• Sinds begin 2005 met de beheerders van de lokale waterlopen in de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant– continue bestrijding

– jaarlijkse meting per stroombekken en per provincie(lintnorm)

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

afdeling Water

Marc Van der Weeën

Overeenkomsten voor muskusratbestrijding van de afdeling Water (vervolg)

• In alle Vlaamse en erkende natuurreservaten– periodieke bestrijding in afspraak met de terreinbeheerders

– jaarlijks visuele controle van de restpopulaties

• Sinds 2002 kunnen de Vlaamse provincies een premie ontvangen van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap indien ze de lintnorm halen.– lintnorm wordt jaarlijks per provincie gecontroleerd

– de provincie Limburg heeft twee maal de norm gehaald

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

afdeling Water

Marc Van der Weeën

Meting van de restpopulatie van de muskusratten in LUTANUIS

• In 2003, 2004 en 2005 werd 1 maal per jaar een blokmeting uitgevoerd overeenkomstig de Vlaamse meetmethode in Flandre Maritime, West-Vlaanderen, USAN en Wallonië door de meetploegen van de afdeling Water in samenwerking met de lokale bestrijders.

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

afdeling Water

Marc Van der Weeën

Totaal meting muskusratten

127

29

127

180

38

155

180

122

48

179

58

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

Flandre Maritime West-Vlaanderen Wallonië USAN

200320042005

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

afdeling Water

Marc Van der Weeën Vangsten adulte muskusratten

32

49

1210

13

2

37

2927

64

34

46

0

10

20

30

40

50

60

70

2003 2004 2005

Flandre Maritime

West-Vlaanderen

Wallonië

USAN

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

afdeling Water

Marc Van der Weeën USAN

64

34

46

179180180

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

mei 2003 Deûlemont juli 2004 Comines mei 2005 Comines

van

gst

mu

sku

srat

ten

1km

² Totaal vangst

adulte muskusratten

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

afdeling Water

Marc Van der Weeën Wallonië

127

155

4837

29 27

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

oktober 2003Mouscron

juni 2004 Estaimpuis mei 2005 Celles

van

gst

mu

sku

srat

ten

1km

²

Totaal vangst

adulte muskusratten

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

afdeling Water

Marc Van der Weeën Flandre Maritime

127

58

12

32

49

12

0

20

40

60

80

100

120

140

juni 2003 Les Moëres april 2004Hondschoote

april 2005 Ghyvelde

van

gst

mu

sku

srat

ten

1km

²

Totaal vangst

adulte muskusratten

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

afdeling Water

Marc Van der Weeën West-Vlaanderen

2

10

13

2

29

38

0

5

10

15

20

25

30

35

40

juni 2003 Poperinge mei 2004 Veurne april 2005 Poperinge

va

ng

st

mu

sk

us

ratt

en

1k

m²

Totaal vangst

adulte muskusratten

Ministerie van de Vlaamse Gemeenscshap

afdeling Water

Marc Van der Weeën

Besluit

• de toestand van de muskusratpopulatie is nog ver van overal goed

• sinds het begin van het project is de toestand wel overal verbeterd

• er wordt een belangrijke invloed van de muskusratpopulaties bij de aangrenzende partners vastgesteld

• de muskusratpopulatie kan binnen enkele jaren overal onder controle gebracht en gehouden worden mits:– er extra bestrijdingsinspanningen worden geleverd

– er nog efficiënter samengewerkt wordt tussen de verschillende partners