a\ltI

ilr

Een week tussen de alleenstaande minderjarigeasielzoekers in opva,ngeentnrm Valentijn in Nunspeet

krijgt zíjn eerste fatsoenlijke maaltijdsinds maanden en schept meteen vier borden op.

spijbett en wil haar eigen gang gaan enskate elke dag door de Veluwse bos-

sen, omdat ze zic}n vaak opgesloten voelt. Allemaalwachte:n ze af wat er met hen gaat gebeuren nustaatssecretaris Kalsbeek aankondigde het aantalama's terug. te willen dringen. Ondertussen gaat

ijverig verder met zíjn Nederlandse les,hoofdstuk spreekwoorden en gezegden: "Oost west,thuis best." Door Mensje Melchior

#tFêtidr.

MaandagDe voetbalposters van Patrick Kluivert op het gele behang, de met

gympen bezaaide vloer en de dicht op elkaar geschoven stapelbed-

den. Met verdwaasde ogen bekijkt Manuel (12) zljn nieuwe kamer.

Hij bespiedt de vijf donkere jongens met wie hij samen zal slapen.

Ze hebben hun dikke winterjassen nog aan. Door de ramen en kie-

ren blaast de wind. Beneden in de woonkamer schalt TMF. Samen

met zijn zusje Anna van t heeft hij een lange reis achter de r.ug. Ze

vluchtten uit Angola. Vanmorgen kwamen ze aan op Schiphol. Ze

hielden alleen een bundeltje kleren in hun hand. Op het vliegveld

werden ze opgevangen door de Vreemdelingenpolitie. Manuel

werd kort verhoord. Hoe heet je? Waar kom je vandaan? Waar is je

vader? Je moeder? Daarna werd stichting De Opbouw ingescha-

keld, de organisatie binnen het Centraal Opvang Asielzoekers die

voogd is van de alleenstaande minderjarige asielzoekers (ama's).

Zij belden naar opvangcentrum Valentijn. Of er nog plaats was

voor twee kinderen.De reis van Manuel en Anna eindigt voorlopig in een bakstenengebouw in de bossen van Nunspeet. In het tochtige huis woontgroep zeverr, bestaande uit 21 kinderen. Zestien van hen komen

uit Angola, de rest uit Algerije, Somalië, Ethiopië en China. Ze

zijn tussen de 7 en 17 jaar oud.

Verspreid over huizen in Nunspeet, Elspeet en Lochem worden

350 ama's door stichting Valentijn opgevangen, jaarlijks in totaal

tussen de 700 en 1000. Het gaat vooral om jonge ama's, de oudere

kinderen worden in gewone asielzoekerscentra geplaatst. Van de

kinderen in Valentiin is 30 procent wees, 40 procent zijn ouders

kwijt en 30 procent heeft de ouders achtergelaten in het land van

herkomst.In totaal kwamen er vorig jaar 6800 minderjarige asielzoekers

zonder ouders naar Nederland, 10 procent meer dan het jaarervoor. En het aantal blijft stijgen. Zeer tot ongenoegen van de

TWeede Kamer. Vorige week kondigde staatssecretaris van Justi-tie Ella Kalsbeek aan dat ze de komst van ama's naar Nederland

wil ontmoedigen.

Tot voor kort ging een ama nooit terug. In het land van herkomstwas zelden goede opvang en na drie jaar mochten de ama's blij-ven. Nu wil Kalsbeek zorgen voor opvang in het thuisland. Om zo

ama's die niet voor een verblijfsvergunning in aanmerking komen,

direct te kunnen terugsturen. Tot ze tentggaan naar hun land vanherkomst moeten ze}i'et met minder begeleiding en scholing doen.

Bij Valentijn wachten ze de nieuwe maatregelen gelaten af. Direc-teur Jan-Willem de Jonge vindt de plannen nog onduidelijk."Opvang opzetten, grote groepen terugsturen. Het is heel moei-

lijk. Volgens mij duurt het nog lang voordat de overheid dit voor

elkaar heeft."Voogdij-insteliing De Opbouw vindt de plannen desastreus. Hetzou te lang duren voordat is uitgezocht of een kind opvang kankrijgen in het land van herkomst. "Sobere opvang zonder enigvooruitzicht schaadt de kinderen." vindt voorlichtster ElsbethFaber. "Zokunje niet met kinderen omgaan."

Ondertussen brengen de ama's in groepen van 21 kinderen huneerste maanden op Valentijn door. Gemiddeld wachten ze zes

maanden op vervolgopvang; een kleinere woongroep, een pleegge-

zin of met zijn vieren in een huis.Manuel en Anna zitten die avond dicht naast elkaar aan de lange

eettafel. Dit is hun eerste normale maaltijd sinds maanden.Gebiologeerd kijkt Manuel naar de pan met macaroni en de baksalade die ernaast staat. Terwijl de kinderen stil zijnzodat ieder-

een kan bidden, schuift Manuel heen en

weer op zijn stoel. "Eet smakelijk," zegt

groepsleider Ad. Manuel verstaat er nietsvan, maar zíet dat de andere kinderenopscheppen. Hij trekt de dichtstbijzijndepan naar zich toe en schept zoveel op dat de

helft eraf valt. Zwljgend eet hij zijn bordleeg. Hij schept weer op. Daarna nog een

keer. Pas na vier borden stopt hij met eten.

DinsdagMarlena (14) voelt zich vaak opgesloten inhet huis van groep zeven. Elke avond skateze door de bossen bij Valentijn. Ze racetvoorbij de houtzagerij, komt langs statigevilla's. "Lekker rustig. Geen mensen om me

heen." Marlena beweegt soepel. Ze heefteen lage heupbroek aan. Een fel roze truitjelaat een gespierde buik zien. Op haar rug

heeft ze een neptatoeage. Nadat Marlena uit Angola naar Rwandavluchtte, kwam ze in de prostitutie terecht. Over dit verleden wilMarlena niet praten. Ze probeert er niet aan te denken. In Neder-land wil ze lerares worden. En zo snel mogelijk een eigen huishebben. Daarna misschien een mooie auto.

De ama's zijn ambitieus. Meriam uit Ethiopië wil dokter worden. De

Angolese Joao een beroemde voetballer. Noa uit Somalië rechter.

Maar het gaat vaak mis met de ama's. Na Valentijn worden ze mees-

tal minder intensief begeleid. Aansluiting vinden bij reguliere oplei-

dingen is moeilijk en veel geld hebben ze niet. De Nederlanders om

hen heen hebben mobieltjes, brommers en mooie kleren. De nacht-

merrie van elke groepsleider is dat een jongen of meisje van 14 in een

woongroep in bijvoorbeeld de Bijlmer terechtkomt en daar door cri-

minele jongeren wordt gevraagd om voor één keer drugs te dealen.

Nieuwe Revu 20l68

Ook bij Valentijn dreigt het gevaar van de buitenwereld. Het isalweer een jaar geleden dat het laatste Nigeriaanse meisje ver-dween en vermoedelijk in de prostitutie terechtkwam. De politierolde een mensensmokkelbende op, waarvan tien leden veroor-deeld werden tot gevangenisstraffen van negen jaar. Sindsdien ishet afgelopen met de verdwijningen uit Valentijn. Maar ook nunog worden regelmatig verdachte voertuigen in de buurt van de

opvanghuizen gesignaleerd. De bestuurders vallen de kinderenlastig of hangen met onduidelijke redenen bij de opvanghuizenrond.Stampend met haar skates komt Marlena het gebouw van groep

zeveÍr binnen. Ze is woedend. 'Viezerik, weg, w€9," gaat ze tekeertegen groepsleidster Caroline. 'Iilat is er?" Marlena struikelt over

If,IoensdagVoor het eerst in zijn leven zit Manuel in een klaslokaal. Hij krijgtles met de groep kinderen die nog moeten leren lezen en schrijven.Lerares Celine heeft de maanden van het jaar op het bordgeschreven. "Januari, februari, maart," dreunen de kinderensamen op. Dan moet ieder kind de maanden alleen oplezen. AlsManuel aan de beurt is, springt hij op en loopt naar voren. "Janu-ari, maart." Manuel loopt nog dichter naar het schoolbord. Gaat ermet zijn neus bovenop staan. Nog steeds kan hij het niet lezen.

"April, mei, juni," helpt Celine. Manuel kijkt haar aan en zegt,

haar na, zonder nog naar het bord te kijken.Minderjarige asielzoekers volgen een intensief opleidingspro-gramma. Elke dag gaarrze van negen tot drie naar de eigen school

wil dokter worden. f)e An,Eotese Joao voeFballer. Noa uit Somalië rechter. Maar hetEmtvaak mls met de a,rna's. NaValentijnilrorden ze minder interrsief begeleid

De arna's njnambitieus. Meriam uit ... Vao Valentijn. Zeleren Nederlands, hoe ze de

le *"g kunnen wagen of hoe ze eentreinkaartjemoeten kopen. Daarnaast sporten ze vaak ofknutselen ze op de handarbeidles.De bedoeling van Valentijn is de kinderen een

goede basis te geven voor hun toekomst inNederland. Maar onder andere door de scho-

ling is de opvang duur. Het huidige budgethet beetje Nederlands dat ze in drie maanden heeft geleerd. Dan voor de opvang van ama's is 2,1ÉiljaÍd perjaar. Omdat er steedsgeeft ze het op. Ze trekt haar skates uit, rent naar haaÍ kameÍ en meer ama's naar Nederlanil komeu i8 dat bedrag dit jaar met 200

trekt een dikke trui over haar blote buik. Ze huilt. miljoen gestegen.

Iater die avond vertelt Marlena dat z€ acht€rvolgd werd door een Kalsbeek s'il dat kinderen waarvaa het vluchtverhaal niet klopt,zwarte auto toen ze voorbli de houtzagerij reed. Een oude uran draai- rneteen bij biaaeukomst naar speciale centra gaaa. Daar zal allesde het raampje open en bood twee tientjes voor'een lekker ritje'. gericht zijn op hun terugkeer. Directeur Jan-Willem de Jonge wil

Kan ik met JobLife'verder in de techniek?

Als je verder wilt in de techniek, is Joblife echt iets voor jou. Jobtde heeft veel voordelen. Je gaat werken

op je eigen functieniveau. Op interessante projecten. Bij verschillende bedrijven. Dus kun je heel veel extra

ervaring opdoen. Je werkt dan via Randstad lntertech, de specialist op het gebied van techniek. En ook

daar profiteer je van. Ga voor meer informatie naar de dichtstbijzijnde vestiging of naar www.randstad.nl.

-t. randstad intertech

die kinderen een andere opleiding geven. Met veel Engelse les en

technische vakken die ze in hun land van herkomst kunnengebruiken. Maar Kalsbeek is bang dat dit programma zo aantrek-kelijk is dat er nog meer ama's naar Nederland komen. Zij wil de

komst van ama's juist terugdringen tot 5800 per jaar. Daaromhoudt ze de opvang liever sober. Directeur De Jonge: "Dat kun jeze niet aandoen. Alle kinderen hebben recht op onderwijs en

ondersteuning. Ook al gaan ze terug. Je kunt ze níel zomaar in de

steek laten. Het zijn kinderen. En die hebben zorg nodig."Voorlopig geldt voor alle kinderen hetzelfde opleidingsprogram-ma. Meriam is altijd met school bezig. Als de Nederlandse les isafgelopen, blijft ze nog een half uur zitten. Ze kriebelt door haarkorte krullen en schrijft ontbrekende werkwoorden op. Vakantiesvindt Meriam maar niets. "Dan denk ik te veel aan problemen.

Aan Ethiopië. Aan mijn vader en moeder. Ik mis mijn vader zo

erg. We lachten altijd samen. Hij was rijk, liet me naar de besteschool gaan en wilde dat ik iets goeds met mijn leven ging doen."Meriam wil dokter worden. Of advocaat. "Dit is mijn laatste kans.Ik ben hier helemaal alleen, ik moet het alleen doen. Toch ga ikhet goed doen."

DonderdagIn kleine groepjes wandelen de kinderen over het bospad naarschool. Het is bijna negen uur, over vijf minuten beginnen de les-

Nu weet ze in het Nederlands precies te vertellen wat ze wel enniet wil. En ze wil dus niet naar de hogere klas waar ze tweedagen geleden naar werd overgeplaatst. Want in die klas zittenalleen maar jongens uit Angola. Haar beste vriendin is er nieteens, die moest in de oude klas blijven.Noa zwerft vandaag door Nunspeet. 's Middags loopt ze weer vro-lijk het huis van groep zeven binnen.Maar de groepsleiding is gebeld door school. Dat Noa al driedagen niet is geweest. En dat ze alleen maar schaapachtig lachtals een leraar haar een preek geeft. Ze houdt zich ook niet aan deregels van groep zeven. Vaak komt ze niet opdagen voor hetavondeten. Of komt om elf uur 's avonds thuis, terwijl ze al omtien uur's avonds in bed had moeten liggen. "School gaat de helftvan je zakgeld inhouden, hoor," waarschuwt Caroline. "fs goed,"grijnst Noa.

Ze ploft neer op de bank in de woonkamer en kijkt naar de Neder-landse ondertiteling bij The Bold and the Beautíful. "Rot op," leestze. Ze pakt haar schoolschrift en schrijft de zin meteen op. Danbetrekt haar gezícht. Ze moet haar corvee nog doen. Tafel dekken."Hiervoor ben ik niet naar Nederland gekomen. Al die regeltjes.Mijn moeder heeft het zelf gezegd: in Nederland ben je vrij."De vader van Noa had een goede man voor haar gevonden. Maarhet was een oude man die Noa nog nooit had gezien. Ze was bang,wilde niet. Haar moeder was het met haar eens. Ze zorgde dat

Í i^t- / 4'-;-r<-:e

7- '-^i;'.r- be-.

haar dochter weg kon komen. Naar Europa."Daar is het goed," had haar moedergezegd. "Daar hoefje niet naar anderen teluisteren. Je kunt doen wat je zelf wilt." Datis Noa ook van plan. "Moet ik hier ineensvertellen wanneer ik naar Nunspeet ga. Enhoe laat ik terug ben. Weet je van wie ikallemaal toestemming moet krijgen als ikeen weekend naarAmersfoort wil? Opbouw,de vreemdelingendienst, de groepsleiding.Het lijkt hier wel een gevangenis."

VrijdagVandaag is het zakgelddag. Joao (9) staatvooraan in de rij als het geld wordt uitge-deeld. Zijn gezicht lijkt het gezicht vaniemand die ouder is dan 25. Hij kijkt altijdernstig door zijn samengeknepen oogleden.

Alleen door zijn kleine lichaam en de dunnevlechtjes die rechtop zijn hoofd staan, lijkt hij op een kind. Heelsoms lacht hij.Joao's dorp in Angola werd aangevallen door Unita-rebellen. Zijnouders zijn vermoord, zegt hij. Hij vluchtte naar Rwanda enzwierf daar op straat. Hij deed alles om in leven te blijven. Etenmoest hij stelen.

Op Valentijn wonen veel Angolese kinderen met hetzelfde verhaalals Joao. 65 procent in het opvangcentrum komt uit dit land. Eer-der kwam het grootste gedeelte van de kinderen nog uit China, nuis dat 15 procent. Ook landelijk komen er minder Chinese ama'sbinnen dan een jaar geleden. De laatste drie maanden 10 tien pro-cent. 25 procent komt uit Angola, daarna zijn Sierra Leone enGuinee de grootste leveranciers. Muchtelingen uit Angola wordenniet uitgezet, omdat de situatie daar zo onzeker is.

J.'il-(r- '+-r'-r-.I-

1 -,

q*, .\

,+

.Josephine uiIZaíre oeÍent in het schrijven van het Nederlands.

sen. Groepsleidster Caroline maakt een rondje door het gebouwIedereen is vertrokken. Behalve Noa Í5). Ze maakt van groene,

roze en blauwe plukken kunsthaar kleine knotjes en bindt ze vastop haar hoofd. Op haar lippen smeert ze donkerpaarse lippenstift."Wil je weer te laat komen?" vraagt Caroline. Noa lacht en trekthaar lange leren jas aan. Ze sloft de trap af en loopt tergend lang-zaaín het bospad af. Bij de afslag naar school kijkt ze om zichheen. Ze zwaait naar een klasgenoot en loopt lachend de anderekant op. "Daar ga ik dus echt niet heen, hè."

Noa kwam zes maanden geleden uit Somalië naar Nederland. InSomalië glng ze niet naar school. Lezen en schrijven kon ze níet.

l;t1\

Nieuwe F,evtu 20 I 70

r:trï;t:i

rrreemdelingendienstHet lijld hier wel een

Het terugkeerbeleid van Kalsbeek richt zich nog altijd vooral op

de Chinezen. Daar wil ze in samenwerking met de Chinese over-

heid opvang organiseren voor ama's die terug moeten. DirecteurDe Jonge: "Het is nog steeds een grote groep, maar dat beleid

begint achterhaald te worden. Er komen nu veel minder kinderenvandaan dan een halfjaar geleden."

De politieke discussie gaat aan de kinderen voorbij. Joao springtin de rij voor het zakgeld van het ene been op het andere. Ieder

kind krijgt 27 gulden per week. Daar moeten ze zeep, snoep en

kleren van kopen. Als Joao het geld in zijn handen heeft, wil hijer meteen vandoor gaan. Marlena houdt hem tegen. "Ik ga metje mee."

Joao en Marlena lopen naar Nunspeet. Onderweg komen ze ande-

re groepen kinderen tegen. Ze gaan naar de Zeeman voor een

nieuwe broek of het goedkoopste ondergoed. De dorpelingen bekij-

ken de optocht. Soms zeggen ze gedag. Meestal kijken ze snel de

andere kant op.

Vorige week werd Joao gesnapt bij Kruidvat. Hij had zijn zakken

volgepropt met snoep. Toen de politie hem naar groep zeven

bracht, moest groepsleidster Caroline stiekem lachen. "Het magnatuurlijk niet, maar ik kan het me valnzo'njochie helemaal voor-

stellen." De andere kinderen houden Joao nu scherp in de gaten.

Marlena: "Stelen kan echt niet. Wat moeten de Nederlanders welniet van ons denken?"

In de supermarkt gooit Joao zijn kar vol metwitbrood, chocola, lolly's en kauwgom. Danontdekt hij een grote doos bonbons voor vijf-tien gulden. Met de doos achter zíjn rug wil hijvoorbij de kassa lopen. Marlena houdt hemtegen en begint te schelden. Joao lacht een

van zijn zeldzarne grijnzen en geeft haar de

bonbons. Marlena ontdooit: "Dit is toch ook

wel genoeg?" vraagt ze, op de kar wijzend.Joao hoort het niet. Terwijl de kassajuffrouw afrekent, stopt hijalles zo snel mogelijk in zijn tas.

Za,terda,gLinda (15) staat niet op. Zeheeft wel haar muts en haar bril opge-

zet, lnaar ze blijÍt in bed liggen. Ze staart duf voor zich uit. "Ik denkna over het leven." De ouders van Linda leven nog. Toen het gevaar

van de Unita-rebellen te dichtbij kwam, zetten haar vader en moe-

der Linda samen met haar zusje Susana (7) op het vliegtuig. "Soms

mis ik ze zo erg dat het lijkt alsof mijn hoofd uit elkaar barst." Ze

neemt nog een paracetamol en probeert te slapen.

De kinderen van Valentijn zijn vaak terneergeslagen. Het ene

Ben je met JobLife'ook verzekerd?

Natuurlijk zijn met )obLifeje verzekeringen goed geregeld. Daarnaast ben je verzekerd van

nog meer secundaire arbeidsvoorwaarden. Zoals een gunstige pensioenregeling en recht op een

hypotheek. Dan zijn er nog de extra mogelijkheden. Van een pc met korting tot een mobiele

telefoon. Ga voor meer informatie naar de dichtstbijzijnde vestiging of naar www.randstad.nl.

-tí. randstad

moment huppelen ze vrolijk door de gang, dan staren ze weer

uren stil voor zich uit. School, sport en vriendjes leiden afvangedachten aan thuis. Maar veel kinderen hebben last van

depressieve buien. Tijdens hun verblijf op Valentijn krijgenama's geen psychische opvang. Aan hun oorlogstrauma's kan

niet gewerkt worden. Over het gemis van ouders en andere

familie kunnen ze niet met een psycholoog praten. Dit doet De

Opbouw bewust. Na de eerste opvang bij Valentijn vertrekkende kinderen naar woningen verspreid over heel Nederland. Als

een kind net een vertrouwensrelatie heeft opgebouwd met een

hulpverlener in Nunspeet is het moeilijk om na een verhuizinghetzelfde verhaal te vertellen aan iemand van het RIAGG inGroningen, zo recleneert De Opbouw. Maar de vervolgopvang

zit vol en de gemiddelde wachttijd op Valentijn is opgelopen

van drie naar zes maanden. De pijn wordt nu al die tijd ver-

zacht met paracetamol en soms door een goed gesprek met een

groepsleider. De Jonge: "Het is schrijnend, maar omdat we de

eerste opvang zijn, kunnen we niets anders doen."

Susana kruipt dicht tegen Linda aan. Ze telt de roze kralendie Linda in haar vlechtjes heeft geknoopt. Ze wil niet mee

met de wandeling die de groepsleiding op de vrije dag heeftgeorganiseerd. "Ga nou maar," ze* Linda. "Ik wil ntet," zegt

Susana. Ze krjkt door het raam naar buiten. "Het regent. Hetis koud. Straks word ik nat." Linda staat toch maar op. Zorgtdat Susana haarjas aantrekt en goed dichtknoopt en wandelt

met haar mee. "Zotg goed voor je zusje," heeft haar moeder

haar op het vliegveld op het hart gedrukt.

Op Valentijn zijn veel'kindgezinnen'. Broers en zussen, neven

en nichten, tienermoeders en vaders. Ze willen bij elkaarblijven, maar omdat de vervolgopvang overvol zit, lukt datniet altijd.Paulo kwam met zijn broertje Carlos (9) naar Nederland. Hijzit al negen maanden op Valentijn. Inmiddels spreekt hij metlange Nederlandse zinnen. Op school is hij nu bij het hoofd-

stuk'spreekwoorden en uitdlukkingen' beland. "Oost, west,

thuis best," zegt hrj lachend als hij bij het huis van groep

zeven aankomt. Over een halfjaar wordt Paulo 18. Dan is hijama-af en is De Opbouw niet meer voor hem verantwoorde-lijk. "Ze hebben nu alvast hun handen van hem afgetrokken,"vindt groepsleider Ad.

TV,'ee maanden geleden is Carlos in een woongroep in Gronin-gen geplaatst. Hij woont nu met tien andere kinderen en de

groepsleiding in een huis. Zijn broer Paulo was te oud voor een

woongroep, maar De Opbouw zou in de buurt een plaats in een

kleine wooneenheid, waal vier ama's zelfstandig bij elkaarwonen, voor hem zoeken. Dat gebeurde niet. Bij nader inzienvond De Opbouw dat hij gewoon naar een asielzoekerscentrumin Groningen kan, hij is tenslotte bijna 18. Maar ook dat ging

niet door. Nu is hem een plek in een asielzoekerscentrum inAmsterdam aangeboden. Ver weg van zijn broertje. Paulo's

conclusie: "Ik word van het kastje naar de muur gestuurd."

De groepsleiding van Valentijn was woedend over deze beslis-

sing van De Opbouw. Zij schrijven na zes weken een rapporta-ge aan de hand waarvan De Opbouw beslist of de kinderennaar een gewoon asielzoekerscentrum kunnen of niet. Ad: "Ineen gewoon centrum kriigen ze bijna geen aandacht en minderscholing. Ze zitten in een gloep van honderd kinderen." De

Nieuwe Revu 20 / 72Brengt de gezondheid ernstig(

b."e

3..i

I

ade toe, k.b. 4.10.1994, Stb. 720.Nieuwe R'evlu 2O I 73

groepsleiders hebben inmiddels hun eigen manier gevonden

om een kind buiten de grote asielzoekerscentra te houden. Alseen van de ama's daar naartoe dreigt te gaan, verzinnen ze inhun rapportage nachtmerries of opstandig gedrag.

Het verhaal van Paulo en Carlos is het schrikbeeld van Lin-da. Haar zusje Susana onder de douche zetten, haar tandenpoetsen, haar warm aankleden, haar op tijd naar bed bren-gen; Linda doet alles voor Susana. Ze zljn onafscheidelijk. Bijelke maaltijd zit Susana naast Linda. Haar stoel zo dichtmogelijk tegen die van haar zus aangeschoven.

Tijdens de lunch deelt groepsleider Ad brieven uit aan Noa,

Meriam en Linda. Alledrie houden ze hun adem in. Een adres

in de vervolgopvang? Of nog een verhoor? Meriam wordt ont-boden bij haar advocaat. Noa moet naar Muchtelingenwerk.Linda kijkt Susana aan. Morgen heeft ze eer. gesprek met De

Opbouw. "Misschien adres?" hoopt ze.

Linda mag kiezen van De Opbouw: Susana in een woongroep

en Linda in een woning in de buurt. Samen in een woongroep.

Misschien zelfs naar een speciale moeder-kind woongroep.

Linda zal er goed over nadenken. Daarna moet ze wachten totde gewenste plek vrij komt. Het gaat allemaal een beetje

langs Susana heen. Zeheeft een pen gevonden en tekent bloe-

metjes op Linda's brief.

ZondagHet vaste ritme van school, eten en slapen wordt vandaag door-

broken. De tweeling Maria en Luis (15) is jarig. Ze hebben geld

gekregen om een feestje te geven. Maria staat de hele middag inde keuken. Ze maakt honderden Angolese hapjes. 's Avonds

komen honderd jongeren van andere groepen in Valentijn af op

de Afrikaanse muziek in het gebouw van groep zeven. Ze lopen

door de gangen, langs het tafelvoetbalspel naar de grote woon-

kamer die met een geleende stereo-installatie is omgebouwd totdisco. Manuel staat bij de tafel met hapjes en probeert een stukcake en een lepel rijst tegelijk in zijn mond te proppen. Hij groet

binnengekomen kinderen die hij inmiddels allemaal kent. De

kinderen uit Angola laten hun nationale trots zien; de Angolese

nationale dans. Maria drukt haar heupen tussen de benen van

een jongen. Ze draait en schudt met haar billen. Susana staatsamen met de -jarige Edson in het midden van een juichende

kring. Ze tulllen met hun billen terwijl ze diep door hun benen

zakken. "Mooi hè, de dans van Angola," zegt Marlena. "Maar je

moet er niet heen." Met haar hand vormt ze een pistool. "Ango-

la is slecht," zegt ze terwijl ze haar hand tegen haar hoofd zet

en een denkbeeldige trekker overhaalt o