Met de muziek mee, van Trombone naar Tuba………

Integrale aanpak in straat en wijk

’s-Hertogenbosch, oktober 2010

1

(Vervolg op de powerpoint-presentatie Heidag 31-08-2010 in Vught)

2

Wijk

Hambaken

De kracht en de synergie ligt letterlijk op straat; maar wie raapt hem op?

Straat Trombone

“Hallo, ik ben Hans. Ik woon in dit portiekje op de Trombone en vind het maar niks. Er is altijd herrie van de bovenbuurvrouw en haar bezoek. Ik heb daar last van. Ik ben afgekeurd en zit veel thuis en dan wil ik gewoon rust maar dat heb ik niet. Ze staan te blowen in de hal en maken veel troep. Overal liggen peuken, flesjes en condooms. Ook in de brandgang en het plantsoen. Dag en nacht hoor ik ze met de deuren slaan.

Toen ze hier kwam wonen wilde ik wel contact maken maar ze liep me straal voorbij. Een deurbel heeft ze niet want bezoek staat op haar deur te bonken”.

Volgens mij hebben er meer mensen last van maar die spreek ik niet zo vaak”.

Straat Tuba

“Hallo, ik ben Petra. Met mijn man woon ik al weer 20 jaar op de Tuba. De gezelligste straat van de Hambaken. Mijn man heeft een paar beroertes gehad en is afgekeurd maar hij is altijd bezig. Hij leert nu de kinderen uit de wijk hoe ze hun fiets kunnen repareren. Band plakken enzo. Toen de kinderen klein waren speelden ze buiten en iedereen pasten op ze. Anouar die met zijn ouders daar op de hoek woont heeft nu met zijn gezin een huis aan de andere kant van de straat. Hij wilde perse hier blijven wonen omdat hij zich hier op z’n gemak voelt. Anouar heeft altijd bij de Lidl gewerkt. Maar hij heeft daar twee overvallen mee gemaakt en zit nu thuis. Hij is de maatschappelijk werker van de straat. Iedereen kent hem en kan bij hem terecht. Hij wil een opleiding in die richting gaan doen. Divers helpt hem daarbij. Die helpen ook mijn man trouwens met dat fietsen maken. Ze waren hier in de straat, de gemeente, Divers en Zayaz. We hebben samen gepraat over de straat en wat onze ideeën zijn. Dat was gezellig. Een paar mensen uit de straat gaan nu iets van kunst maken voor op de kopgevels. Die meneer daar heeft al tekeningen gemaakt. Hij zit ook thuis maar wil heel graag weer gaan werken. En we hebben het erover gehad dat we van de winter een ijsbaan willen aanleggen”.

J.Baijens

De vraagstelling: “Hoe krijgen we een tevreden burger in een bruisende maar ook moeilijke wijk?” Deze vraag ligt ten principale bij de bewoner die in deze wijk woont. Juist hij/zij kan aangeven wat het antwoord moet zijn op deze schijnbaar eenvoudige vraag. Dit zou het vertrekpunt van ons allen dienen te zijn, van waaruit we het beleid maken.

Een reeds bestaand en goed burger-initiatief van de afgelopen jaren in de wijk Hambaken is de Klankbordgroep, waarbij bewoners actief betrokken zijn en worden bij de problemen en kansen die zich voordoen in hun buurt. De huidige Klankbordgroep vertegenwoordigt echter niet alle doelgroepen uit de wijk (samenstelling momenteel: “blank en > 40 jaar”). Juist in een wijk met veel allochtone bewoners dienen zij ook in deze Klankbordgroep zichzelf te vertegenwoordigen. Dit geldt

3

ook voor de bewoners jonger dan 40 jaar. De Klankbordgroep zou nog veel nadrukkelijker actiever bevraagd en ingezet kunnen worden om de burgers in de wijk Hambaken zelf meer te betrekken bij alle kansen en knelpunten. Hier ligt een grote kans en uitdaging.

Afgelopen week hebben er twee bewonersavonden (vertegenwoordiging vanuit de Klankbordgroep als ook bewoners van het woonwagenkamp) plaats gevonden op de Zirkoon 7 waarbij in twee uur tijd veel meer wijkhistorie, wijkproblematiek en kansen over en weer besproken en aangegeven werden door de mensen zelf, dan wij mogelijkerwijs uit dikke rapporten kunnen halen. Opvallend hierbij was dat zij allen aangeven actief mee te willen denken, maar ook willen doen. Hier zaten actieve burgers die nog meer dan wij (beleidsmakers en professionals) willen dat hun wijk veiliger, schoner en mooier wordt. Bewoners die niet achteroverleunen maar nieuwe bewoners aandragen om met elkaar zaken aan te willen pakken (meedoen).

Juist in deze tijd van economische crisis en grote bezuinigingen (veiligheid, welzijn, arbeid en zorg) liggen de kansen in de synergie en de kracht die in de wijk zelf aanwezig is. Bewoners vormen de sleutel om een kanteling in de wijk aan te brengen, zij zorgen voor “massa”. Professionals zijn degene die “dwarsverbanden” kunnen aanleggen en maken (verbinding en ontmoeting).

Afgelopen maanden hebben medewerkers van het Expertisecentrum Veiligheid (Avans) en ik meerdere bijeenkomsten gehad om te kijken wat een goede werkwijze is om met elkaar (professionals en burgers) een plan te maken dat realistisch en haalbaar is. Belangrijk uitgangspunt hierbij is dat het vertrekpunt van een ieder is om dit te doen vanuit een integrale aanpak. In wijken zoals de Hambaken zul je met elkaar moeten laveren van preventief naar repressief, van fysiek naar sociaal. Het mooie in de wijk Hambaken is dat er tegelijkertijd ook juist van de kant van de politie (wijkagenten) men in gesprek is met dezelfde personen van Avans over “de rol van de wijkagent en de communicatie naar de burger en andere instanties”. Hierdoor komt het veld van repressief en preventief dus mooi samen bij dezelfde personen binnen het Expertisecentrum Veiligheid.

Mijn insteek voor het komende jaar is dan ook om te starten met de reeds beproefde methodiek “Buurtsignalering” (zie bijlage). Beproefd omdat deze methodiek ontwikkeld is vanuit de politie en goed toepasbaar bleek in ander pracht- en 40+wijken zoals bv. Eindhoven. Een middel om in een zeer korte termijn veel signalen boven tafel te krijgen die aangereikt worden door de bewoner zelf. Dit plan start dus vanuit bewonersperspectief. Studenten van Avans en politieacademie zouden de interviews uit kunnen voeren. Hierdoor bereik je wel in een keer een grote groep bewoners, wat voor de toekomst meer draagvlak en commitment kan krijgen dan nu het geval is.

Kritische Succesfactoren:

1. Klankbordgroep wordt door de wijkbewoners herkend en erkend als daadwerkelijke vertegenwoordiging van alle groepen bewoners uit de wijk Hambaken (gemis nu: allochtoon, generatie < 40 jaar)

2. Goede organisatievorm: Kwartiermaker als hoofd van autonoom team Buurtonderneming als fysieke werkplek Team van gedetacheerde professionals vanuit verschillende betrokken organisaties Professionals werken bij wijkonderneming en gaan van daaruit de wijk in

4

Professionals trekken samen op en werken vanuit een gedeelde visie Deze organisatie past bij aanpak buurtsignaal: integrale methode vereist integrale

werkplek

3. Rol kwartiermaker Coördinatie buurtsignaal (zie bijlage) Aansturen en empoweren van Klankbordgroep en professionals Spin in web in de wijk, in netwerk met partners Empoweren wijkbewoners (in samenwerking met professionals)

4. Competenties en vaardigheden professionals Creatief- en buiten (organisatie-)kaders kunnen denken Generalist en werkend vanuit Sociale netwerkstrategieën (zie bijlage) Teamplayer Communicatief sterk (met name ook “luistervaardig”) Daadkrachtig Stressbestendig “Hart” voor de wijk hebben

Eric Beerens, Sophia van Hattum, Ruben Boers en Sjaak Kohnraad dank jullie wel voor de prettige en constructieve samenwerking tot nog toe, hopelijk krijgt dit een vervolg.

Mieke van der Sanden (kwartiermaker Wijkonderneming)

’s-Hertogenbosch, 27-10-2010

5

Plan van aanpak 2011

Doelgroep:

- Beleidsmakers- Beleidsuitvoerders (bewoners en professionals)- Geen strikte scheiding tussen twee groepen

Beleidsmatige kant:

- Van samenwerking tot “samen gaan” (als voorbeeld: huidige koppelteams en “met de muziek mee”)

- Aansturing door Kwartiermaker

Uitvoerende kant:

- Buurtsignaal (eventueel studenten bij onderzoek inzetten)- Sociale netwerkstrategieën opzetten en ondersteunen

Fase 0: voorbereidende fase (november 2010)

- Opstellen plan van aanpak in samenwerking met Avans- Methode ‘buurtsignaal’ in context plaatsen. Methode is beproefd, maar moet in specifieke

context van wijk Hambaken geplaatst worden- Welke partners hebben we, welke partners zoeken we : bewoners, professionals - Eerste cirkel, huidige convenant partners: Juvans (algemeen maatschappelijk werk),

Gemeente (afd: AMSZ en Orde en Veiligheid), Divers (welzijn), Zayas (wooncorporatie), Stichting MEE (begeleiding van mensen met een beperking), Vivent (thuiszorg, heeft convenant niet getekend, maar is wel mee aangeschoven)

- Tweede cirkel, werkgroep: bewoners (klankbordgroep, moet nog aangevuld worden met bewoners die minder vertegenwoordigd zijn), politie, basisonderwijs, sociale werkvoorziening (Weenergroep), Koning Willem I College, Cello (zorgaanbieder), IVT, Huisartsen, buurteconomie (bedrijven, winkeliers, kleine ondernemers, ZZP-ers

- Gesprekken voeren met mensen uit de buurt, professionals, met convenant partners, partners uit tweede cirkel. Doel: betrekken, methode uitleggen, geïnteresseerden ontdekken

- Selecteren professionals en bewoners

Fase 1: Opstartfase (november-december 2010)

- Startbijeenkomst met directeuren, bewoners en professionals- Investeren op:

Draagvlak Commitment Sturing Mandaat Borging

6

Fase 2: onderzoeksfase (februari 2011)

- Instructiebijeenkomst voor interviewers (professionals, en buurtbewoners)- Interviews afnemen, signalen verzamelen- Analyse

Fase 3: terugkoppeling en opstellen actieplan (maart 2011)

- Terugkoppelingsbijeenkomst voor alle bewoners en alle andere betrokken partijen Herkenning uitkomsten inventariseren Prioriteiten stellen

- Opstellen actieplan door cirkelpartners

Fase 4: uitvoering (april-december 2011)

- Buurtbewoners, professionals en andere betrokken partners

Fase 5: Evaluatie en bijsturing (december 2011)

- Opnieuw interviews in de buurt Wat gemerkt aan resultaten In hoeverre herkent men methodiek

- Opnieuw signalen optekenen- Opstellen actieplan- Bewoners herhaaldelijk bevragen over de zichtbaarheid van de aanpak.

Tijdplanning: november 2010-december 2011

- Voortraject kost tijd, is noodzakelijke investering Kennismaking, vertrouwen opbouwen, samenwerkingsrelatie vormgeven Vorm geven klankbordgroep Informatie verzamelen zodat relevante zaken aangepakt worden

- Door investering in voortraject kan fase van uitvoering effectief verlopen- Methodiek is proces dat voortduurt- In evaluatiefase kunnen resultaten per periode worden weergegeven

Planning in maanden

- Begin januari 2011: afsluiting voortraject- Februari 2011: interviews (studenten Avans, studenten politieacademie erbij inzetten)- Maart 2011: congres in de buurt - Maart-december 2011: Top 10 aanpakken, realiseren en evalueren.

7