Met de krant in de hand …Johan Deprez

Dag van de Wiskunde – Kortrijk, 14/11/09slides: www.ua.ac.be/johan.deprez

2

Kennismaking

economisch hoger onderwijs van 2 cycli, wiskunde in de Bachelor

Handelswetenschappen

lerarenopleiding wiskunde redactielid

tijdschrift Uitwiskeling

lid stuurgroep T3

3

Deze sessie• inhoud:

materiaal uitgewerkt met anderen voorUitwiskeling (Hilde Eggermont, Els Van Emelen)

eigen materiaal (niet verschenen)• vorm

slides: korte, kleine voorbeelden werkmoment: keuze uit vier werkteksten rond een langer artikel

• syllabus loep uit Uitwiskeling 23/4 artikel uit Uitwiskeling 19/3 enkele werkteksten

• zie website Uitwiskeling voor begeleidend materiaal werkteksten in leerlingenversie (deel van de) krantenartikels

4

Bedenkingen?• 59% van ??• verdubbeling?• grafiek:

horizontale as: gelijke afstanden i.t.t. ongelijke tijdsintervallen

verticale as: nulpunt (Wat is uitgezet op

horizontale en verticale as?)

Syllabus: werktekst voor leerlingen concrete(re) vraagjes dan

hier herschrijf de advertentie hermaak de grafiek

5

Om in te kaderen: hermaak grafiek

Excel, lijndiagramhorizontale as niet goed!

Excel, spreidingsdiagramhorizontale as wel goed!

Vorig jaar op Radio 1Paul Dhoore:• Aandeel van KBC zakte aanvankelijk met 18%.• Nadien herstelde het aandeel en het sloot af met 4%

winst.• Wie het aandeel op zijn laagste peil kocht, won 22%.

Reacties?• Geen 22%!• 1.04/0.82=1.2682…, dus +26.8%• (Jammer dat ik geen geluidsfragment heb…)

7

12

10

Uit: De Standaard27/06/08

8

Maar soms is het ook heel mooi gedaan!

uit: De Standaard, 14/01/09

9

Ruimtelijk: mooier… maar niet altijd beter!

uit: Test Aankoop 429 (februari 2000)

10

uit: Knack

Bedenkingen?• ongelijke leeftijdsklassen:

18-20: [18, 21[ 21-39: [21, 40[ …

dus: percentages nietzomaar te vergelijken!

• ruimtelijke effecten, bv. gesuggereerde grootte tweede proefbuis = 1000 × eerste proefbuis

Syllabus: werktekst voor leerlingen

11

Opdracht• Lees de twee artikels op de volgende slides.• Ze verschillen op een essentieel punt.

Eén artikel doet het goed. Het andere gaat in de fout. Welk punt?

12

13

14

Causaliteit versus

samenhang

15

Causaliteit versus

samenhang

16

Causaliteit versus

samenhang

uit:De Standaard,18/06/09

17

Causaliteit versus

samenhang

18

uit: De Standaard 30/01/04

19

(On)afhankelijkheid• (1/8500)2 1/73 000 000• Dit mag alleen bij

onafhankelijke gebeurtenissen!• Hier zijn er veel redenen om te

twijfelen aan de onafhankelijkheid: genetische oorzaak? zelfde omstandigheden?

• Klaservaring eerste deel artikel klasgesprek (niet evident voor

leerlingen) rest artikel als samenvatting

20

uit: De Standaard 16/12/08

een gekende misvatting m.b.t. kansen:

gambler’s fallacy

21

Telproblemen…: Hoe opwindend kan het leven van Helga zijn?

(Bijna) Aan het werk!Keuze uit vier onderwerpen

23

Snelheidsovertreders• Krantenartikels uit 2003 over een onderzoek van de

Kortrijkse politie i.v.m. snelheidsovertredingen• Openingszin:

“Bent u een man, tussen de 25 en 40 jaar, en rijdt u met een terreinwagen? Dan bent u hoogstwaarschijnlijk een snelheidsduivel.”

• Werktekst confronteren van de krantenartikels met de tekst van het

onderzoek gebruik versie zonder antwoorden achteraan in je syllabus antwoorden in tekst Uitwiskeling

24

Paasei

Werktekst• Hoe dik is chocolade?• Gegeven:

8,32 bij 6,39 m 1950 kilo chocolade soortelijk gewicht

chocolade: 1.1 à 1.3 kg per liter

NIET IN WERKTEKST

25

hiv-test• Krantenartikel n.a.v. een doe-het-zelf hiv-test die

besteld kan worden op het internet 99% betrouwbaar vóór- en tegenstanders komen aan het woord

• Werktekst kennismaken met het fenomeen van valse positieven argumenten leren kennen cijfers narekenen

26

Kans op Huntington• ziekte van Huntington:

tast de hersenen aan dominant overervend breekt uit rond veertigste levensjaar geen therapie

• kinderen van patiënten laten zich zelf niet testen laten bij zwangerschap wel test uitvoeren bij het embryo

Kans dat zij de ziekte zullen krijgen (als het embryo ziek blijkt?) als hun kinderen gezond blijken?

• Werktekst: narekenen en ook een beetje corrigeren kansbomen, regel van Bayes

(En nu echt) Aan het werk!werkteksten: achteraan in de syllabus

antwoorden: in de hoofdteksten

28

Waarom de krant er bij betrekken?• Waarom wiskunde leren?

… om deel te kunnen nemen aan het maatschappelijke

leven: bv. wiskunde en statistiek kennen is een meerwaarde om goed te begrijpen wat in de krant staat en er kritisch mee om te gaan

…• Hoe leerlingen motiveren voor wiskunde?

… laten zien dat wiskunde en statistiek nuttig zijn door al eens onverwacht uit de hoek te komen …

29

Hoe?• Geen piekinspanning maar een werk van lange

adem… ‘elke dag’ alert zijn gedisciplineerd bijhouden en klasseren wat je vindt

• Soms een kleinigheid die zonder veel moeite in te lassen is

• Soms is het nodig om het grondiger aan te pakken• Met mate gebruiken!• Beperkingen aan wat ik laat zien

overwicht van ‘kwaliteitskranten’ behoren kranten tot de leefwereld van leerlingen uit bso-

en tso-richtingen met weinig uren wiskunde?

30

Een gedurfde extrapolatie (cfr. syllabus)

uit: De Morgen, 01/10/04

31

Een gedurfde extrapolatie (cfr. syllabus)

32

Exponentiële groei versus lineaire groei

uit: De Standaard, 02/06/05

Bedenkingen?• exponentiële groei!• echte verdubbelingstijd is

ln2/ln1.14 5.29 jaar

33

Met de tv bij de hand…

• Een stukje uit het VRT-nieuws over Laundry Day 2009 (Techno-evenement)

http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/mediatheek/programmas/journaal/2.6987/2.6988/1.592741

• Uit het fragment: nu: 65 000 deelnemers 12 jaar geleden: 500 deelnemers Nina De Man: “Het succes is gewoon heel organisch,

exponentieel gegroeid. De eerste 500 mensen hebben hun 500 beste vrienden meegebracht.”

34

Met de tv bij de hand…• Uit het fragment:

nu: 65 000 deelnemers 12 jaar geleden: 500 deelnemers Nina De Man: “Het succes is gewoon heel organisch,

exponentieel gegroeid. De eerste 500 mensen hebben hun 500 beste vrienden meegebracht.”

• Vragen: Wat is de groeifactor volgens Nina De Man?

A: 2 Hoeveel deelnemers na 12 jaar met deze groeifactor?

A: >2 000 000 werkelijke groeifactor?

A: 1.50

35

Met de tv bij de hand…• Vragen:

… ‘exponentieel’ in de omgangstaal versus in de wiskunde

omgangstaal≠wiskunde• omgangstaal: exponentiële groei = buitengewoon krachtige groei• wiskunde:

exponentieel stijgen kan ook traag beginnen (bv. spaargeld) exponentieel dalen is zeker niet altijd snel dalen

12 jaar geleden?neen!

• website: eerste keer in 1998• dus: 12-de keer, 11 jaar geleden• groeifactor 1.56

36

Volgend jaar op de Dag van de Wiskunde?Met een filmpje bij de hand…

Maak zelf een filmpje (of een scenario voor een filmpje) om in een wiskundeles te gebruikenen stuur het vóór eind december in

voor de filmpjeswedstrijd van Uitwiskeling(zie website)

37

Logaritmen

uit: De Standaard, 05/06/08

38

Zie syllabus voor kleine werktekst hierrond

39

Met de krant in de hand…loopt het soms uit de hand…

voor de verklaring van dit ene zinnetje: zie Uitwiskeling 25/3

40

Nog zo’n uit de hand gelopen onderwerp: nomogram voor BMI

Voor de verklaring van dit diagram: zie

Uitwiskeling 24/2uit: De Standaard Magazine, 10/01/04

41

Tweede afgeleide

uit: De Standaard, 15/04/09

42

MeetkundeWat is mis?

43

MeetkundeWat is mis?Perspectief klopt

niet (tenzij de ‘lichtbrug’ omhoog zou lopen)

44

Via de krant ook warm maken voor beroep van wiskundeleraar?

uit: De Standaard, 19/05/08

45

uit: De Standaard der Letteren, 06/11/09

46

uit: De Standaard der Letteren, 06/11/09

Wiskunde met boeken in de

hand…?

47

uit: De Standaard der Letteren, 06/11/09

Bedankt voor uw aandacht!