Rap uit de riemenfabriek

HET FENOMEEN FRESKU,

VERKLAARD

Ontwerpster Roos Gomperts

DE ONWEERSTAANBARE CHARME VAN ARCHAÏSCHE

VORMEN

Bloedwraak PERSOONLIJKE

OVERDENKINGEN BIJ DE P.C. HOOFT-PRIJS

VAN AFTH

Nr 1

Bijzondere cultuur in Noord-Brabant

ME

ST

Mei / juni 2013! 7,95

3MEST nr 1 3MEST nr 1

Nr 1

ER LOOPT WEER EEN HOND OVER MIJN GRAFHORROR!BARBAPAPAWAAROM CULTUURGELD VOOR!AL NAAR DE RANDSTAD ROLTHET WORSTENBROODJE ZIT ONS IN HET BLOEDNIEUW MUSEUMKWARTIER DEN BOSCHKITTY VAN EERD EN DE ENERGIE VAN EEN MELKMEISJELAMPENKAPGELUKRONDJE KUNSTSCHULDIGE PLEKKEN

7

916

23

30

36

586265

INHOUD

NEW ERA MACHINEEen groteske ode aan de nutteloosheid

en andere hoogtepunten van de STRP Biënnale in Eindhoven.

4!KLEINE MUSEA

Eerste aflevering van onze Kroniek der Kleine Musea. Met het

Nationaal Varkensmuseum.

8

De geldschieters willen g!aag dat ik in een voo!"oordje duidelijk maak wat hier voor je li#t. Maar ik hou niet van inleidingen en kan het ko!t houden. Want er is weinig ingewikkelds aan MEST. We maken een blad over cultuur in Noord-B!abant. Niet over B!abantse cultuur; chau-vinisme daar houden we bij MEST niet van. Maar er gebeu!t in dit stuk land veel interessants op cultureel gebied waar de meeste B!abanders en andere Nederlanders geen weet van hebben. En dat is jammer en onterecht, vinden wij al-thans. Daarom vier keer per jaar MEST, waarin we aandacht besteden aan kunst & cultuur waa!$an we denken dat ze die in zowel Oss, Oudenbosch als Alkmaar interessant vinden. Soms elitair, vaak helemaal niet, want cultuur huist ove!al vinden wij. Af en toe pro-moten we ‘onze helden’ schaamteloos, een an-dere keer analyseren we kritisch en hopelijk kun je er zo nu en dan ook om lachen. Mail me gerust als we iets stoms hebben gedaan of geschreven: redactie@mestmag.nl.Zeuren op Facebookmag ook:facebook.com/MestMag.

Stan van HerpenHoofdredacteur

5MEST nr 1

FRESKUHet Eindhovense rapfenomeen verklaard.

“Hij is de menselijke stem in de hiphopwereld.”

1!

LEKKERE LANDKUNST

Het is lente dus duiken we de natuur in, op zoek naar landkunst.

4"

ZIGEUNERSWINGHoe komt het toch dat er zoveel

wereldvermaarde muzikanten komen van die paar Sinti-kampjes bij Nuenen?

2#

P.C. HOOFT!PRIJS VOOR AFTH

3$

FRANK LAMMERSOver de verschrikkelijke mens en het sardonisch vernuft van God.

5"

WAT IS

?

Een bijzondere, persoonlijke bespiegeling van schrijver/journalist

Serge van Duijnhoven.

tE kOoPtE kOoP

8 MEST nr 1

Katja Heitmann is een jonge, pas afgestudeerde theatermaker.

In deze crisistijd onderzoekt ze hoe je als kunstenaar ondernemend kunt zijn, maar ook wat geld met

mensen doet. Met een korte, inventieve en humoristische voorstelling die ‘gratis’ toegankelijk is,

maar alleen doorgaat als het publiek genoeg betaalt. Live crowdfunding dus. De gevel van

de tent bestaat uit kleine spaarvarkentjes en iedereen kan een spaarvarkentje sponsoren voor !15.

Dan staat je naam de hele zomertournee op de tent. De voorstelling was al te zien op festival

Cement en staat deze zomer onder andere op Festival Mundial en Theaterfestival Boulevard.

www.kraud-fun-ding.nl

MOOI!LEKKER!HANDIG !BOEIEND!PIJNLIJK!GRAPPIG

GUMMBAH SCHILDERT OOK

Titel: Permafrost (2012) 50 x 70 cm !1500 (ex BTW)

www.weteringgalerie.nl

!",#0$

WERELDUO AAN JEONTBIJTTAFELImprovisatieduo met vermaarde gitaarvirtuozen Aart Strootman en Bram Stadhouders (op klassiek gitaar, denk qua genre aan ‘improvised minimal music’) is te huur. !450 (ex BTW en reiskosten)aartstrootman@hotmail.com

!%5$

KRAUD!FUN!DING.!"5

KUNST

MUZIEK

THEATER

9MEST nr 1

COL UMN

HORROR-BARBAPAPA

VINGERVLINDERKunstenaar en designer Hanneke Wetzer illustreert,

fotografeert, animeert en maakt objecten. Zoals deze, Pollex morpho Wetzerius (2012).

Afmetingen: 8 x 11 cm (wordt geleverd inclusief vlinderkast met passe-partout: 40 x 40 cm)

Prijs: op aanvraag bij de kunstenaar.info@hannekewetzer.nl

CARTON

Ontwerper Floris Hovers houdt van speelgoed- autootjes. Wij ook. De CARton is in de werkplaats van Floris gemaakt van hout en karton. Kinderen

kunnen het autootje zelf beplakken en beschilderen. De basis is een stationcar, door de achterkant eraf

te halen, krijg je een sedan. www.florishovers.nl

!"6#5$

DESIGN

DIY

Z o lang ik me kan heugen, staat in Den Bosch een spuuglelijk soldeerwerk van drie meter

hoog voor het gebouw van Rijkswaterstaat. Het heeft met veel fantasie iets weg van twee insecten die elkaar naar de strot vliegen, maar dan moet je er wel pootjes en voelsprieten bij denken. Het geheel is opgetrokken uit groengrijs metaal en ziet eruit alsof het al zeven keer is omgedonderd en in allerijl weer rechtgezet.

Elders in mijn stad is een nieuwere aanwinst te be-wonderen. Pal voor de in vergetelheid geraakte St. Jacobskerk staat sinds enkele jaren een peervor-mig gevaarte volstrekt ondoorgrondelijk te wezen. Het is wit, er groeien rode kabels uit, daaraan hangen dan weer kleinere witte peertjes, en er is iets met stromend water. Een soort horror-Barbapapa, die dagelijks stomverbaasd wordt gadegeslagen vanaf het terrasje ertegenover.

De gemeente Eindhoven op haar beurt heeft ooit, ik hoop onder hypnose of chantagedruk, een set gigantische bowlingkegels plus bal aan de rand van de stad laten plaatsen. Het ‘waarom’ hiervan dringt zich allesverzengend op. Waarom kegels? Waarom geen levensgroot triktrakspel? Waarom geen manshoge blokfluiten? Waarom niet een enorme bronzen uit-voering van de kop van Willy van der Kuijlen?

Met kunst in de openbare ruimte is het altijd gelazer. Gemeentes trekken met regelmaat een flinke trog subsidie tevoorschijn om een verpieterd pleintje op te leuken en dat is lief van ze, maar het kan zelden rekenen op applaus. Vaak terecht, want vaak is het lelijk of gewoonweg raar – vinden ook zij die er kijk op hebben. Maar het feit dat er gemeenschapsgeld voor gebruikt is, maakt dat het kunstwerk bij de onthulling al met 3-0 achter staat. ‘Gemeenschaps-geld’ is tegenwoordig sowieso een levensgevaarlijk begrip. Op de een of andere manier is Nederland de afgelopen jaren bevangen geraakt door het idee dat belastingcenten niet bedoeld zijn om anderen ermee te plezieren. Laat staan kunstlie!ebbers.

En alleen al om die reden mag er van mij nog veel meer kolossale rotzooi verrijzen. Hoe duurder hoe beter. Een vuist tegen het stompzinnige idee dat kunst niks kosten mag, is me vele malen meer waard dan een goed zicht op de St. Jacobskerk. Het mag van mij lelijk zijn, onbegrijpelijk, lomp, het mag de zon blokkeren en vernielzucht uitlokken; zolang het cynische opportunisten een doorn in het oog is, vind ik het z’n geld dubbel en dwars waard.

Tekst LUCAS DE WAARD

16 MEST nr 1

…EN HET ZUIDEN WEDEROM WEINIG OPSTRIJKT.

wAaRoM cUlTuUrGeLd vOoRaL nAaR dE

rAnDsTaD rOlT.!.

Noord-Holland

! 51,40

Zuid-Holland

! 27,60

Groningen

! 17,30

Gelderland

! 19,60

Overijssel

! 8,90

Utrecht

! 11,10

Flevoland! 1,80

Zeeland! 1,60

Drenthe! 0,80

Noord-Brabant! 2,80

Limburg

! 7,50

Friesland

! 4,90

Aantal euro subsidie per inwoner per provincie per jaar van het rijk voor cultuur (2013-2016)

18 MEST nr 1

32 MEST nr 1

VLOEROPPERVLAKTE

1!."5#m25.090 m2 tentoonstellingsruimte / 1.240 m2 publieksfaciliteiten / 5.680 m2 openbare buitenruimte

INVESTERING

5$,!5miljoenuitbreiding/renovatie Noordbrabants Museum: 29,5 miljoen euro

nieuwbouw Stedelijk Museum ’s Hertogenbosch: 17,5 miljoen euro museale inrichting: 5,35 miljoen euro

VERWACHT BEZOEKERSAANTAL

2#5%0#0Noordbrabants Museum 130.000 (+30%) / Stedelijk Museum 75.000 (+135%)

Tel even mee

euro

CHARLES DE MOOIJdirecteur Noordbrabants Museum

RENÉ PINGENdirecteur Stedelijk Museum

33MEST nr 1

De architectuur:

Favoriete plek?

Markant aan de nieuwbouw van het Stedelijk Museum zijn de groene glazen gevel, de monumentale trap naar de eerste verdieping en de inrichting door het Braziliaanse Campana Brothers. Theo Mathijssen, voorzitter van het Bosch Architectuur Initiatief: “Met deze bundeling krijgt dit stuk binnenstad een sterke culturele injectie. De binnentuin was altijd al een prettige plaats, maar ook een wat onbekende plek in de stad. Daar komt nu verandering in. En de schakeling van de gebouwen rond de tuin is goed voor de museumbeleving. Al is het maar als oriëntatiepunt, want het is een groot complex.”

Het oude Gouvernementspaleis was volgens Mathijssen altijd al een mooi museum. “En de uitbreiding door Quist was heel goed, ik denk dat die zeker versterkt wordt.” Maar Wim Quist zelf is minder enthousiast. De gerenom-meerde architect realiseerde in 1987 de uitbreiding van het Noordbrabants Museum. “Ik vind dat de grote zaal die ik ontworpen heb qua ruimte en museale kwaliteit nogal is aangetast, ik ben er niet erg blij mee. Hij is eigenlijk gedegradeerd tot entreeruimte naar de uitbreiding.”

EEN CULTURELE INJECTIE, MAAR WIM QUIST IS ER NIET ZO BLIJ MEE

“Als je aan de kop van onze uit ’87 daterende tuingale-rij staat, heb je een prach-tig overzicht over het hele complex. De fraaie histori-sche bouw, de nieuwe ver-bindingsgang, die mooie

glaswand en die prachtige tuin die alles verbindt.”

“Onze hal scoort wat mij betreft heel hoog, niet in

het minst vanwege die fan-tastische monumentale

wenteltrap en de ontwerpen van de Campana Brothers

voor de publieksruimten op de begane grond.”

“De grote zaal is eigenlijk gedegradeerd

tot entreeruimte naar de uitbreiding”

WIM QUISTarchitect

62 MEST nr 1

ROUNDANDROUND ANDROUND WE GO

Een experiment, deze rubriek, waarin we aandacht besteden aan kunst in de openbare ruimte, in het bijzonder bij rotondes. En waarbij we kijken

of je zinnige meningen kunt ophalen via Facebook over zulke kunst. Om lezers vervolgens te verleiden zelf eens te gaan kijken. Op Facebook viel al meteen op dat mensen vaak denken dat we het kunstwerk in kwestie in het

ootje nemen. Maar wij hebben op deze plek geen mening.

Fotografie Sophie Eekman

63MEST nr 1

Ties van de Wer! (wetenschapper, schrijver, curator) via Facebook: “Het is een lenig konijn met vooruitstekende mensenbenen op een blauwe bol. Dat betekent natuur-lijk dat wij mensen als fokkende species met moeite balans weten te houden op onze aarde, die uiteindelijk verandert in een grote zee. En iedereen blijft er maar rondjes om heen draaien. Een alleraardigst idee, maar ik had liever het aspect van de seksuele drift wat beter uitgewerkt gezien.”

Kunstwerk in kwestieHaasje Over (2005) van Leontine Sies. LocatieReusel (rotonde o.a. Beekseweg – Randweg-oost)

66 MEST nr 1

IS EEN UITGAVE VAN bkkc, Cubiss, Erfgoed Brabant, Kunstbalie, het PON, Vrijetijdshuis Brabant, met medewerking van 2018Eindhoven, het Prins Bernhard Cultuurfonds en de Provincie Noord-Brabant.

ISSN 2214-451X

REDACTIEADRESMEST, Postbus 72, 5000 AB Tilburgwww.mestmag.nl

HOOFDREDACTIEStan van Herpen, redactie@mestmag.nl

BASISONTWERP EN ART DIRECTIONGOOD Inc. www.goodinc.nl Luis Mendo + Masaya Takeda

EINDREDACTIEDieter van den Bergh

GIER!TEAMEric Alink, Maria van der Heyden, S Loyd Trumpstein

VORMGEVINGLuis Mendo, Masaya Takeda, met medewerking van academie St. Joost: Yvo de Ruiter (begeleidend docent) en studenten Jelle Kok, Pauline Scheel, Maxime Alink, Lauren Noort en Stephanie van der Harst.

AAN DIT NUMMER WERKTEN VERDER MEEJoyce van Belkom, Mirthe Blussé, Leo de Boer, Erik van der Burgt, Sophie Eekman, Anouk Essers, Dennis Gaens, An-Sofie Kesteleyn, Jeroen de Leijer, Shootmedia, Martyn F. Overweel, Mijke Pol, Saskia Rasink, Frank Ruiter, Bart Smout, Thomas Snoeijs, David Stevens, Milan Vermeulen, Lucas de Waard, Esther Wittenberg.

LITHOGRAFIEPlusworks

DRUKWERKPreVision Eindhoven

ABONNEMENTENEen abonnement kost ! 30,– voor vier nummers per jaar. Zie ook pag 35. Aanmelden kan via www.mestmag.nl. Ook voor vragen, adreswijzigingen of nazending van een editie kun je op de site terecht. Abonnementen worden aangegaan tot weder- opzegging. Opzegging kan schriftelijk, per mail (info@mestmag.nl) of via de website tot uiterlijk één maand voor het einde van de lopende abonnementsperiode.

ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIES BCM, Postbus 1392 5602 BJ Eindhoven. 040 844 76 44. Contactpersoon voor advertenties: Angela Hoogduin.

MEDEWERKERS NUMMER 1

Maxime AlinkStudent

grafisch ontwerpen

Pauline ScheelStudent

grafisch ontwerpen

Eric AlinkJournalist, columnist,

stadschroniqueur van Den Bosch

www.bosschekroniek.nl

Stephanie v.d. HarstStudent

grafisch ontwerpen

Saskia RasinkStudent

illustratie

Lauren NoortStudent

grafisch ontwerpen

Jelle KokStudent

grafisch ontwerpen

Masaya TakedaGrafisch ontwerper

www.nthlts.com

Dieter van den BerghFreelance (cultuur) journalist voor o.a.

BN DeStem, Brabants Dagblad en Eindhovens

Dagblad

David StevensStudent fotografie

www.davidstevens.nl

COPYRIGHTAlle zorg is besteed aan het achterhalen van de rechthebbenden. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen contact opnemen met de redactie. © Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder nadrukkelijke toestemming van de uitgever.

Een glimp van de wereld achter de vormenDe Eindhovense ontwerpster Roos Gomperts valt op

met haar eenvoudige, humoristische en archaïsche objecten. Dit jaar stond ze voor het eerst op de Salone del Mobile in Milaan.

ROOS GOMPERTS!1987"#studeerde vorig jaar af aan de Design Academy in Eindhoven. Naast haar objecten – veelal opgebouwd uit keramiek, plastic, hout en sto!en – was in Milaan ook haar video-installatie Blush (geproduceerd met Thalia de Jong) te zien.

MATHIEU MEIJERS!1951"#beeldend kunstenaar en docent op de Design Academy in Eindhoven.

De drijfveerMM “Alle research is in eerste instantie nutteloos en poëtisch, het nut wordt meestal pas later gevonden. De cul-tuurkant van design en haar poëtische kwaliteit heeft het laatste decennium haar hoogtijdagen gekend. De nadruk verschuift momenteel van het poëtisch narratieve naar design met nadruk op functionele en sociale aspecten. Roos trekt zich daar niks van aan. De ene ont-werper is analytisch, de ander heeft een sociale vraagstelling, bij Roos komt de drijfveer vooral intrinsiek vanuit zichzelf. Het maken zelf, dat is haar hartstocht. Dat zie je aan haar werk: dit is iemand die wil handelen.”

RG “Ik denk niet vanuit een functie, of vanuit een ingewikkelde theorie; het verhaal volgt uit wat ik maak. Wanneer het handelen denken wordt, ben ik lekker bezig. Andersom niet. Ik maak vrij werk, maar dat is geen keuze. Bij functioneler werk ligt mijn passie niet, en dus ook niet mijn kracht.”

De inspiratieRG “Mathieu was geen makkelijk docent. Hij gaf bijvoorbeeld vaak zoveel werk op dat je niet meer kon denken, alleen nog maar handelen. Van hem heb ik geleerd dat je mooie dingen kunt creëren, puur vanuit dat handelen. En hij kon bepaalde dingen zeggen – zonder de clou te verra-den – waardoor ik beter tot de essentie kwam van hetgeen ik wilde maken. Een goede docent laat je anders kijken, zo structureel dat je het de rest van je leven meeneemt.”

MM “Echt talent zie je niet meteen. Vaardigheden wel. Eigenzinnigheid ook. En of iemand de drang, de lust van het maken bezit. Bij Roos zag ik alledrie. Ze viel in het derde jaar al meteen op vanwe-ge de eerlijke noodzakelijkheid die ze uit-straalt om iets te maken. Ze had het hart precies waar ik het ook wil hebben. Ik zie bijvoorbeeld zorgvuldigheid in de manier waarop ze dingen maakt. Daar zit een betekenis achter, maar die legt ze bewust niet op tafel.”

De krachtRG “Ik ben meer bezig een beeld neer te zetten dan een functie. Het is niet zo dat ik vies ben van functioneel, maar ik zal al-tijd zoeken naar het beeldende aspect. Ik denk dat mijn werk speelsheid uitstraalt, plezier, ik hou ervan als je het hande-lingsproces terug ziet in het eindproduct. En het heeft iets ongewoons in de vor-mentaal. Maar ik vind het moeilijk om te zeggen waarom mijn objecten succesvol zouden zijn. Niet omdat ik bang ben om het kapot te redeneren, maar omdat ik bang ben ergens op vastgepind te wor-den.”

MM “Haar werk is sensueel, oogstrelend, tactiel, humoristisch, eenvoudig, het blijft dicht bij archaïsche vormen. Daardoor heeft het een grote aantrekkingskracht. Haar oog hecht op een bijzondere manier aan objecten, dat is misschien wel mijn grootste genoegen. Als je naar haar werk kijkt, zie je dat er een wereld achter de vormen schuilgaat.”

Tekst Stan van HerpenFotografie Milan Vermeulen

cOvErHeLd

Werk van ontwerp ster

Roos Gomperts { Zie ook pagina 67 }

ME

ST