merged pdf

palet 376 I april/mei 20156

Tekst Merel van den NieuwenhofBeeld Keetje Mans

KeetjeMans

eenschildert

schemergebied‘Droom’ is een terugkerend woord als Keetje Mans (1979)

over haar werk praat. Daarmee doelt ze op de sfeer van

haar schilderijen. ‘Het heeft altijd iets onderhuids, iets woeke-

rends. Vaak ook iets dat ik zelf nog niet ken.’ Ondanks het

soms bijna vrolijke kleurgebruik hebben haar schilderijen iets

mysterieus, ongemakkelijks of zelfs unheimisch, waar je moei-

lijk de vinger op kunt leggen. Een schemergebied tussen

aards en hemels, tussen droom of nachtmerrie.

6-7-8-9-10-11_1 29-03-15 14:31 Pagina 1

Girl on Cloth, 2015,

olieverf op paneel en doek,

60 x 60 cm

palet 376 I april/mei 2015 7

Gemoed

Na een lange rit door een koud, winters landschap lijkt het bij aankomst in het atelier van Keetje

Mans in Maastricht wel alsof de lente ineens is aangebroken. Het zonlicht valt naar binnen door de

ramen van haar kunstenaarsstudio, die een prachtig uitzicht geven op de Sint-Theresiakerk en het

heuvelachtige landschap. ‘Als ik naar buiten kijk, lijkt het alsof ik op het dak van de wereld zit,’ zegt

Mans. Hoewel ze die omgeving niet letterlijk naar haar schilderijen vertaalt, heeft het wel degelijk

6-7-8-9-10-11_1 29-03-15 14:31 Pagina 2


6-7-8-9-10-11_1 29-03-15 14:32 Pagina 3

Keetje Mans


invloed op haar werk. ‘Voorheen werkte ik in

een donkere kelderruimte. Sinds ik dit atelier

heb, ben ik lichter werk gaan maken. Het werkt

toch anders op je gemoed.’ Met de zon in mijn

gezicht dwaalt mijn blik door de ruimte, waar

grote schilderijen tegen de wanden staan, klei-

nere doeken op een tafel liggen en een muur

rond een raam is behangen met knipsels: inspi-

ratiebronnen.

Knipselwand

Op de knipselwand worden plaatjes van kunst-

werken van Joan Miró en Louise Bourgeois af-

gewisseld door kleurrijke patronen, een foto

van een hond die op lijkt te gaan in het hoog-

polige vloerkleed onder hem, modetekeningen

uit de jaren twintig en een dagboekfragment.

Hoe uiteenlopend haar inspiratiebronnen zijn,

blijkt ook uit de boeken die her en der liggen:

mijn kop thee staat bijvoorbeeld op een be-

kend boek over het symbolisme. Mans pakt er

een uitgave over Duitse naïeve kunst bij: ‘Dit

vind ik geweldig. Soms zijn het hele vreemde

voorstellingen.’ Ze wijst er een paar aan die ze

goed vindt. Naast afbeeldingen inspireren tek-

Room, 2012, olieverf op doek, 190 x 240 cm

6-7-8-9-10-11_1 29-03-15 14:32 Pagina 4

Jane & Chomain 44, 2012,

olieverf op doek, 190 x 136 cm


sten haar ook. Ze vertelt hoe ze tijdens het

lezen van een boek woorden en delen van zin-

nen noteert. Dergelijke tekstfragmenten keren

soms terug in haar werk.

Diary

Wie in 2013 haar solotentoonstelling in het

Bonnefantenmuseum bezocht, kent Mans van

grote schilderijen, waarin naast toets, kleur en

voorstelling ook tekst een belangrijke rol speelt.

Waar dat bij andere kunstenaars soms te let-

terlijk of verklarend werkt, beconcurreren de

woorden in haar werk de voorstelling niet. In

het geval van ‘Ranchbox’ lijken ze zelfs iets es-

sentieels toe te voegen: de raadselachtige

woorden versterken de wat ongemakkelijke

voorstelling van drie playbackende meisjes in

een badkamer. ‘Het geeft een diary-achtig ge-

voel aan het geheel,’ zegt Mans. Inmiddels is

haar gebruik van tekst verminderd en naast

grote schilderijen is ze ook werk op kleiner for-

maat gaan maken. Tijdens de afgelopen editie

van Art Rotterdam was een wand in de stand

van Cokkie Snoei gevuld met deze nieuwe,

kleinere schilderijen.

Uitersten

‘Ik heb er lang over gedaan voor ik klein werk

kon maken. Dat is moeilijker,’ vertelt Mans. Op-

vallend, want ongeacht het formaat werkt ze

met een klein kwastje, waarmee ze de olieverf

in meerdere pasteuze lagen op het doek zet.

‘Daarmee krijg ik gelaagdheid, een soort rulle

dromerigheid in mijn werk.’ Misschien zijn het

dergelijke contrasten die haar schilderijen zo

goed maken. Het fascineert me hoe ze met

een kleine kwast zo’n groot doek te lijf gaat,

maar ook hoe voorstellingen herkenbaar en te-

gelijkertijd onnavolgbaar zijn. En hoe een op

het eerste gezicht vrolijk gekleurd schilderij in

tweede instantie toch een zwaar thema lijkt te

herbergen. Haar werk beweegt zich tussen ui-

tersten of balanceert op een grensvlak. ‘Tres-

hold,’ is het woord dat Mans daar zelf voor

gebruikt. ‘Door dat schemergebied blijf je je af-

vragen waar je naar kijkt.’

Gedachte van een hoofd

Tegen de wanden van het atelier staan ver-

schillende doeken: Mans werkt altijd aan meer-

dere schilderijen tegelijk. ‘Dan kan ik verder

werken terwijl de olieverf droogt.’ Een groot

schilderij dat bijna af is, is geheel gevuld met

een lichte sprei, die een deinende ondergrond

vormt voor schetsmatig geschilderde voorwer-

pen en hoofden. Ze zijn bewust niet volledig

uitgewerkt, want ‘een hoofd moet een ge-

dachte van een hoofd zijn, niet te veel een ge-

zicht. Dan is het geen droom meer,’ legt Mans

uit. Doeken, spreien en gordijnen zijn terugke-

rende elementen in haar werk. Soms vormen

6-7-8-9-10-11_1 29-03-15 14:32 Pagina 5

Black Dots, 2013,

olieverf op paneel,

35 x 45 cm


ze de achtergrond, dan weer werken ze mee

in een spel van verhullen of onthullen. ‘Het kan

een gordijn zijn, een theatraal element. Soms

wordt het ook bijna een landschap. Ik vind de

interieurs van Matisse geweldig, misschien

komt het daar vandaan.’ Op een klein schilderij,

dat geïsoleerd aan de wand hangt, is het doek

zelf het hoofdonderwerp geworden. Verfrom-

meld of nonchalant neergegooid en weerge-

geven tegen een donkere achtergrond is het

een bijna abstracte vorm geworden.

Goed gevoel

Als ze het schilderij ‘Room’ uit 2012 tevoor-

schijn haalt en naast een recenter werk zet, zie

ik het verschil in verfbehandeling. Haar manier

van schilderen was altijd al royaal en los, maar

de toets is in de afgelopen jaren veranderd,

dynamischer en expressiever geworden.

De voor Mans kenmerkende kleuren en

beeldtaal zijn gebleven, net als het wroeten in

de verf. Ze vertelt hoe het kunstenaarschap

soms ook ploeteren is, vooral in de jaren na het

afronden van de academie. ‘Ik heb nu gelukkig

meer houvast en werk meer op gevoel.

Ik word blij van dit vak, ik doe het voor het

goede gevoel.’

Voor meer informatie

www.keetjemans.nl.

6-7-8-9-10-11_1 29-03-15 14:32 Pagina 6

merged pdf

Documents

Transcript of merged pdf