~c~J~eA~7&Y

PERIODIEKE UITGAVE VAN HET

MARINE ELEKTRONISCH EN OPTISCH

BEDRIJF

PERIODIEKE UITGAVE VANHET MARINE ELEKTRONISCHEN OPTISCH BEDRIJF

10e jaargangnr. 6, december 1989

Redactie

A.N.C. KochH. JansenMevr. J.M. Ouwerkerk-DirkseMevr. S. VlielandT.A. van ZantenG. MolemaW.J. van Elk

Vormgeving

A.N.C. Koch

Van achter ons bureau kijken wijbuiten. Ons wordt een bescheidengegund, want gebouwen belettenverdere uitzicht. Het beeld van dedag verschilt nauwelijks iets vanvan de andere.

Maar als er zich tijdens het bijnavoorbije jaar iets gewijzigd heeft, danis het het wereidbeeld.

1989 heeft historie geschreven. Het isontstaan uit de hunkering van de mensheid naar de vrede, vrijheid, gerechtigheid en democratie.

Typewerk

Mevr. E. GeerlingsMevr. T. Paats—Rietkerk

Druk en afwerking

Het Spektrum Sassenheimtel. 02522-19027

Redactie-adres

2409 MEOB/O Koch2386 MEOB/H Jansen01751 40018 MEOB/WMevr. J.M. Ouwerkerk-Dirkse

Verantwoordelijkheid

De redactie behoudt zich het rechtvoor te beslissen over plaatsingvan ingezonden stukken c.q. deze inte korten.

Kopij voor het volgende nummer uiterlijk 20 januari 1990 inleveren.

Er gaat door Oost-Europa een golfbeweging, die de burger moed geeft. Na 28jaar vallen de gaten in de Berlijnsemuur. Nog steeds blijven de ontwikkelingen elkaar in razendsnel tempoopvolgen.

Wij kijken gefascineerd naar hetoplaaien van emoties die voortkomen uitde hang naar een menswaardig bestaan.Ook in China, waar de repressie eenzwarte bladzijde toevoegde aan degeschiedenis van dit inxnetelijke land.Naar de drang naar vrijheid laat zichniet tegenhouden.

Plaatselijk, landelijk, Europees enwereldwijd was 1989 een turbulent maarvooral fantastisch jaar. Wie had zichzo’n afscheid van de 80’er jaren kunnenvoorstellen?

Plaatselijk, ons op het MEOB richtende,schoot de fusie Oegstgeest-Wassenaar deingebruikname van het nieuwe bedrijfsgebouw, wortel. Het komende jaar zullende vestigingen van het MEOB-Oegstgeesten Den Helder een hechte twee-eenheidvormen, met een hopelijk gezonde naijver. Landelijk diende zich een nieuweregeling aan. Politiek gevoelige zakenworden aan de orde gesteld en wellichtgaat de ambtenaar er materieel iets opvooruit. Maar er is één ding dat niette koop is: Geluk.De redactie wenst het u van harte toe.

PRETTIGE KERSTDAGEN EN EN GELUKKIG 1990

naarblikhetenedat

Foto’ s

Fotodienst Wassenaar

ToestelToestelTel.

Redactie.

O mom nam

H. .vanVelzen

In Memorialfl Henk van Velzen.

Op 54-jarige leeftijd overleed onlangsonze goede collega en vriend Henk vanVelzen.Hij was reeds enige tijd ziek. Tochkwam het bericht van zijn overlijdennog onverwacht.Henk was gedurende elf jaar onze medewerker op de afdeling Tekeningenbeheer.Hij was een sociaalvoelend man en altijd met anderen meelevend. Dit zullenwij zeer missen. Een vriend waarvan wijnode afscheid hebben genomen.Onze gedachten gaan uit naar zijnechtgenote, kinderen en kleinkinderen.Mogen zij steun vinden in de dankbareherinneringen aan een goede man envader.

R. Jongman (RTB)

h

EDELDU[~DHUEL

Op 10 november ji. werd ih Groot-Brittannië een contract getekend, dat degemeenschappelijke aankoop van eennieuw traagheidsnavigatiesysteem voorschepen (S.I.N.S.) door Canada,Groot-Brittannië, Nederland en Spanjebezegelt. Aan deze mijlpaal is een periode van zeven jaar onderhandelen tussen betrokken NATO-landen, gevolgd dooreen periode van drie jaar om tot eenuiteindelijk contract met een fabrikantte komen, voorafgegaan. Hieronder volgteen schets over hoe deze mijlpaal konworden bereikt, opgetekend uit de mondvan hoofd systemen en technieken van deafdeling Advies, Ir. J.A.M. ter Horst.

In het midden van de zeventiger jarenwerd in de Verenigde Staten geconstateerd dat er in militaire vliegtuigenzo’n 200 verschillende typen traagheidsnavigatoren, met onderling vergaand vergelijkbare specificaties,worden toegepast. Deze grote verscheidenheid werkt sterk in het voordeelvan de industrie en heeft onnodig hogekosten in aanschaf- en exploitatiefasevoor het Ministerie van Defensie totgevolg. Om hierin verandering te brengen wordt bes loten om een “STANDAARD”functionele specificatie te ontwikkelen, die zoveel mogelijk toepassingsgebieden van traagheidsnavigatoren inmilitaire vliegtuigen moet dekken. Degedachte is dat meerdere fabrikanten,in onderlinge concurrentie en gebruikmakend van steeds vernieuwde technologie, volledig “Form, Fit and Function”(FFF) direct uitwisselbare apparatuurkunnen ontwikkelen en leveren. Hetconcurrentie-aspect en de veel grotereaantallen moeten zeker kostenverlagendwerken. Zelfs in de exploitatiefase kaneen apparaat, dat onevenredig duur inonderhoud blijkt te zijn, zonder enigtechnisch probleem worden vervangendoor een ander, dat aan dezelfde specificaties voldoet en goedkoper inonderhoud is. Na gebleken interesse bijandere NATO-partners wordt tevens besloten om deze “FFF” functionele specificatie in NATO-verband te ontwikkelenen in een “STANAG” (STAndard NatoAGreement) te laten resulteren.

Als bovengenoemde activiteit in vollegang is concludeert de hogere NATO-leiding dat er ook op het gebied vanS.I.N.S. (Ship’s Inertial NavigationSystem) een duidelijk terrein braakligt om, door internationale samenwerking, kostenverlaging te effectueren.In 1979 wordt daarom in Brussel besloten om hiervoor een speciale “ProjectGroup”(PG) in het leven te roepen. Dezekrijgt de codenaam AC/302(PG/4) enkomt in januari 1980 voor het eerstbijeen.

Als bijzonderheid kan worden opgemerktdat onze collega Ir. Ter Horst wordtaangezocht om als voorzitter de leidingvan deze projectgroep op zich te nemen.Een terughoudende acceptatie om althansde eerste vergadering als interim-voorzitter te leiden had wel totgevolg dat betrokkene gedurende devolle zevenjarige levensduur van dezeprojectgroep het voorzitterschap, zonder enige noemenswaardige discussie,bleef vervullen.

In de eerste gedachtenwisselingen vande projectgroep werd snel vastgestelddat de enige reële mogelijkheid voorsamenwerking lag in een toekomstignieuwbouwproject. In eerste instantiewerd daarbij gedacht aan een ontwikkelingsproject, waarbij één van detoenmalige potentiële nieuwe technologieën, zoals “Ring Laser Gyro” (RLG),“Nuclear Magnetic Resonance Gyro”(NMR), “Electro Static supported Gyro”(ESG) of “Fiber Optic Gyro” (FOG), ineen toepasbaar gerealiseerd apparaatzou worden verwezenlijkt.

Vervolgens werd als eerste een operationele behoeftestelling geformaliseerd. Deze werd na ongeveer 1~ jaarvastgesteld in de vorm van een “NatoStaff Target” (NST) en in een STANAG.Daarna werd 2~ jaar besteed aan hetopstellen van een gedetailleerde functionele specificatie onder de naam NATOStaff Requirement” (NSR). De laatstetaak voor de projectgroep was hetopstellen van een “Memory Of Understanding” (MOU). 3

project roup AC/3021PG/4J

Hiervoor bleek uiteindelijk een periode van drie jaar benodigd. Belangrijke redenen voor deze lange periode waren:- een schrijnend gebrek aan “jurispru

dentie”, waardoor erg veel juridische en financiële regelingeninzake internationale samenwerkingin projectverband, die duidelijk buiten het specifieke kader van dit NATO-SINS project liggen, uitvoerigmoesten worden bediscussieerd;

- het uittreden van de Verenigde Statenals volwaardige deelnemer in dit project in september 1985.

Met name dit uittreden van de VerenigdeStaten had tot gevolg dat het projectdaarna in kleiner verband, met uitsluitend Canada, Nederland, Spanje enGroot Brittannië, in een gereduceerdevorm werd voortgezet. Deze gereduceerdevorm betrof het ombuigen van het project van een volwaardig ontwikkelings-project naar een gemeenschappelijkaanschaffingsproject. Deze ombuigingwerd in belangrijke mate mede veroorzaakt door het feit dat belangrijkefabrikanten in de afgelopen vijf jaarop eigen kosten significante vorderin—

gen bleken te hebben gemaakt. Het uittreden van de Verenigde Staten is doorde projectgroep nog wel aangegrepen omexportgaranties betreffende aldaar geproduceerde apparatuur die voldoet aande NSR-specificatjes af te dwingen.Na het ondertekenen van de NOU werdeneen “Steering Committee” en een “Project 0ff ice” geformeerd. Het “SteeringCommittee” bestaat uit vertegenwoordigers van Canada, Nederland, Spanje enGroot-Brittannië. Omdat Groot-Brittannië verder als “host nation” optreedtis de voorzitter van dit “Steering Cornmittee” een Engelsman en is het “Project Office” gevestigd in Groot-Brittannië.

Eind 1988 is de offertefase volledigdoorlopen en bepaalt het “SteeringCommittee” zijn keuze. Door vertragingen bij het verkrijgen van formele nationale goedkeuringen en een probleeminzake de kredietwaardigheid van degekozen primaire fabrikant, duurt hetnog tot 10 november 1989 alvorens hetdefinitieve contract met Ferranti wordtondertekend, waarbij Sperry als dominerende onderleverancjer optreedt -

4

Het NATO-SINS project levert zo na tienjaar tastbare realiteit op. Door desamenwerkende landen kan een nauwkeuriger en betrouwbaarder systeem wordenaangekocht voor een prijs die duidelijklager ligt dan wat tien jaar geledeneen traagheidsnavigator met conventionele gyroscopen (SPERRY MK 29) kostte.

Door het internationale aspect is hetafgesloteen contract wél een “model”contract. Alle aspecten inzake reservedelen, documentatie en opleidingenzijn perfect opgenomen. Dit geldt zelfsvoor de specifiek Nederlandse behoefteom intern volledig onderhoud tot opcomponentenniveau te kunnen realiseren.Dit onderhoud zal bij het MEOB/O in dekompassenwerkpiaats en de printwerkplaats worden uitgevoerd, waarvoor eenhybride tester voor modules en PCB’szal worden geïnstalleerd.

Een compliment aan het adres van Ir.Ter Horst, die met grote deskundigheiden vasthoudendheid dit project tot eengoed einde heeft gebracht, is hier zeker op zijn plaats.

Dezelfde functionaris speelde ook eenbelangrijke rol bij de recente totstandkoming (oktober 1989) van het contract met Plessey voor de levering vanhet satelliet—navigatiesysteem NAVSTARGPS.

Met dit systeem zullen alle kapitaleschepen van de Koninklijke Marine worden uitgerust, terwijl het onderhoudvan deze systemen ook aan het MEOBwordt toevertrouwd. Hiertoe zullen inde Helderse vestiging een simulatorvoor satellietsignalen en bijzonderemeetopstellingen worden geplaatst.

Opmerkelijk voor deze vestiging is ookhet op 1 oktober 1989 gesloten contractmet de PTT voor reparatie van zenderpakketten, waarmee binnen de toegestaneVBL- sterkte (VBL=vredesbemanningslij st)ruimte die ontstaan is door efficiency-verbeteringen e.d. kan wordengeabsorbeerd.

1_ — ________

4

h Slee ing Committe “bij de N 0- INS 1 inksi

Als we daarbij dan nog de aandachtvestigen op de acceptatievergaderingmet de Kl van 17 november jl., waarbijhet jaarprogramma voor 1990 werd vastgesteld (135.000 manuur), dan kunnen wevaststellen dat de orderportefeuillevoor ons bedrijf goed is gevuld.

Om alle taken naar behoren te kunnenuitvoeren is het van belang dat wijonze produktie optimaal beheersen. Indit verband doe ik een beroep op uallen ons kwaliteitszorgsysteem naar deletter en de geest in praktijk tebrengen en eraan mee te werken hetbedrijfsbesturingsmodel en deBBS-PRODSUB module vlot en degelijk teimplementeren.

Bij het schrijven van de slotalinearealiseer ik mij dat u deze MEOBTIEKvlak voor de kerstdagen onder ogen zultkrijgen. Momenteel zijn er grote bewegingen in Europa gaande, die ernaartenderen dat ook voor de Oost-Europeanen een periode met meer vrijheid endemocratie voor de deur staat. Hopelijkleidt dit tot een stabiele toestandwaarin vrede en veiligheid zijn gewaarborgd.

Ik wens u en uw familie een goede Kersten een voorspoedig Nieuwjaar toe.

DMEOB

Geen h o red cteuut De Hel er

niet of niet op tijd ingelicht overactiviteiten die daar plaatsvinden.Overal moet de KIB zijn werk doen. Dus,daarom géén hoofdredacteur MEOBTIEK uitDen Helder.

p

T.A. van Zanten

eikBinnen het MEOB zou wellicht een beteredistributie van de Defensiekrant opzijn plaats zijn. Er staan namelijkartikelen in die zeer de moeite waardzijn. Zoals dat van het\ afscheid van deSecretaris Generaal van Defensie, deheer P. de Man. Tijdens zijn afscheidsinterview merkte hij het volgende op:

“Het Marine Elektronisch en OptischBedrijf was de eerste “defensie-onderneming” waar, bij wijze van proef,zelfbeheer werd ingevoerd. Dat mag jetoch wel een succesvolle proef noemen.Laten de mensen zelf beslissen of enwat ze aan automatisering doen, hoe zehun geld uitgeven en dat soort zaken.Bij het MEOB is duidelijk gebleken datwanneer je de mensen meer vrijheidgeeft binnen het budget, je een produktiviteitsverhoging kunt realiseren.In dit geval maar liefst 15% in éénjaar tijd. Dat is duidelijk de toekomstvan het management bij de overheid”.

Met een variant op een bekend gezegdehopen wij, mét de heer De Man, dat hetMEOB het komende jaar “z’n MANnetje zalstaan”.

Geen hoofdredacteur uit Den Helder?Nee, geen hoofdredacteur voor de MEOBTIEK uit Den Helder. De reden daarvanis dat de directeur zijn zetel heeft inOegstgeest en dat de belangrijkste bezoeken daar ook plaatsvinden. Wij, H.Jansen en T. van Zanten, vinden datdaarom een hoofdredacteur gezocht moetworden in “Oegstgeest”.

Verder zitten we met het probleem dater anders herhaaldelijk gereisd moetworden van Den Helder naar het bedrijfte Oegstgeest wat o.i. onoverkomenlijke problemen met zich meebrengt,tenzij je vrijgesteld wordt. Zelfs bijons in het kleine bedrijf worden wij

DoceurHeefter ooitwel eenseen SNIPgedacht:Ik Dalesineenkerstboom?

-.--..~ A—1 (~)

J~ ~;•

-- 0

6

,~KONINGINNEBAL

Met het aanstaande Koninginnebal werpen wij reeds een vooruitziende blik

op het jaar 1990. Het MEOB organiseert traditioneel dit festijn voor ~l haar

werknemers. Het wordt een klinkende BEDRIJFS-gebeurtenis.

Op zaterdag 3 februari 1990 wordt de bezoekers van de kantine aan de Haarlemmer

straatweg een programma met sterren van radio en televisie aangeboden.

De toegang is zoals gebruikelijk: G R A T 1 S

Wie treden er voor het voetlicht? Wij sommen het even voor u op:

“THE SUNNY BOYS” : een swingende 10-mans formatiedie het de bezoekers onmogelijk maaktrustig op de stoel te blijven zitten.

FREDDY CORNELL : de zingende ijscoman. Letterlijk wel teverstaan. Iedereen die trek heeft in eenijsje krijgt er een van hem.

EURO-MADONNA : een zangeres met kwaliteiten, die ooit déplay-back show won.

GERARD COX : een cabaretier, zanger en toneelspeler metde “straatweg blues”.

en één van de hoogtepunten van het bal namelijk het optreden van:

GRANT EN FORSYTH

bekend van de “Guys and Dolls”

De organisatoren bereiden de artiesten een hartelijk welkom voor en zijn er

trots op deze artiesten aan de collega’s en bezoekers te kunnen presenteren.

1990 is een bijzonder jaar 45 jaar geleden keerde de Koninklijke familie

terug in Nederland. Een reden te meer om het Koninginnebal uitgebreid te vieren.

etr cm Ideho eFormatie-onderzoeken, funktiewaardering, wervingsadviezen, bezwarenprocedure en heroverweging. Allemaalkreten die de laatste tijd veelvuldigde revue zijn gepasseerd. Je kuntgeen Meobtiek opslaan, geen verslagvan de DC doorlezen of je komt ze weltegen. En dat is dan alleen nog maarbij het MEOB intern.

Deze zaken hebben allemaal te makenmet mijn vakgebied te weten het formatiewerk. Als ik dan kijk hoe en inwelk verband de termen gehanteerdworden moet ik constateren dat er nogwat onbekendheid bestaat met het helefenomeen. Daarbij heb ik van verschillende kanten gehoord dat menmijn werk ondoorzichtig vond en hetnog wei eens vond lijken op een goo—cheitruc.

Het is mijn bedoeling om met hetstukje in de Meobtiek van deze envolgende maand wat meer licht opallerlei zaken te laten schijnen dieverband houden met formatiewerk. Eenkleine toelichting op de goocheltrucdus.

Voordat ik aan procedures en verantwoordelijkheden begin lijkt het mijzinnig om eerst eens de bron van allekwaad te bekijken, namelijk deorgaanbeschrijving en het funktieinformatieforrnuljer (FIF).

Waarom een orgaanbeschrijving?Een orgaanbeschrijving is er nietalleen voor formatiedoeleinden. Datis iets wat nog wel eens vergetenwordt. Een orgaanbeschrijving dienter allereerst voor om inzicht teverschaffen in het hoe en waarom vaneen organisatie-element. De dienstleiding kan hier behoefte aan hebbenmaar ook een formatiemedewerker. Voorde dienstleiding kan het dienen voorde dagelijkse gang van zaken maar ookbijvoorbeeld bij reorganisaties. Vooreen formatiemedewerker kan hetinzicht verschaffen in die werkeenheld maar ook bijvoorbeeld hoe hetzit met relaties naar andere werkeenheden. Je kunt eruit aflezen hoe bebevoegdheden en verantwoordelijkhedenliggen binnen de werkeenheid en tussen werkeenheden onderling.In zo’n orgaanbeschrijving komt naarvoren hoe zaken in een organisatie-element geregeld zijn en waarom.

De doelstelling van de werkeenheidstaat erin verwoord. Onder doelstelling wordt verstaan een abstracteomschrijving van wat die werkeenheidzich ten doel heeft gesteld.Meer concrete zaken kunnen wordenneergelegd in de taken. Deze takenvloeien onmiddelijk voort uit dedoelstelling. Deze taken hoeven ookweer niet zo uitvoerig te zijn beschreven dat het op een FIF gaat lijken, tot op zekere hoogte wordt ookhier weer een abstrakte beschrijvingverwacht. Wat er zeker niet in hoortis de volledige werkpiaatsuitrusting.Dat is wel interessant maar meer ietsdat bij een formatie-onderzoek min ofmeer toelichtend naar voren kan worden gebracht.In de orgaanbeschrijving moet ookbeschreven staan op welke gronden eeneventuele groepsindeling berust. Dathoeft niet met bladzijden vol tekst,een paar volzinnen volstaan hier.

In principe hoort er bij een organisatie-element altijd een orgaanbeschrij ving.Dat kan per afdeling zijn, maar ookper bureau, werkplaats of sektie. Eris ook geen voorschrift dat stelt datje perse per bureau of sektie eenorgaanbeschrijving moet hebben. Datmoet door de praktijk worden ingegeven.

Het funktie-informatieformulier.Een FIF wordt gebruikt om een funktiete beschrijven. Het woord zegt hetal, het moet informatie verschaffenover de funktie. Aan de dienstleiding, aan de desbetreffende functionaris, aan de afdeling personeelszaken bijvoorbeeld ten behoeve van vacaturepublikaties maar ook ten behoeve van een formatieonderzoek. Ditlaatste is echter niet de hoofdzaak.In een FIF moet ook duidelijk wordengemaakt waar een funktie in de organisatie staat. Dit moet met behulpvan een organigrain.Een FIF hoeft niet zo uitgebreid tezijn dat het op een werkbeschrijvinggaat lijken. Dit laatste komt nogwel eens voor. Je kunt dan preciesnalezen wat de dagelijkse werkzaamheden stap voor stap inhouden.

Ik hoor nog wel eens de kreet: Hoemoeten we dat ding nu invullen, daarzijn we niet voor opgeleid, moetenwij dat nu doen? Hoe in te vullenstaat punt voor punt beschreven ineen handleiding. Deze handleiding isbij PZ te verkrijgen. Het nadeel vandeze handleiding is weer dat hij inkeurige ambtelijke taal is gesteld.Maar hier geldt dat oefening de meester maakt en dat er altijd ondersteuning te verwachten is van de personeelsconsulent.De werkzaamheden die je in een FIFwilt neerzetten kunnen in een bepaalde volgorde worden gezet. Dit isdan een bepaald model waarvoor gekozen kan worden. Zo kun je de werkzaamheden bijvoorbeeld in chronologische volgorde zetten. Bij eenonderhoudsfunktie kan dat bijvoorbeeld de volgorde zijn van innamecontrole/-test, repareren en eind-test. Er kan ook worden gekozen voorvolgorde van belangrijkheid. Dithoudt weer wel in dat er een ideemoet zijn omtrent die belangrijkheid.Een andere mogelijkheid is weergavenaar kwantiteit. Hierbij kun je inaflopende volgorde de funktie-elementen de revue laten passeren.In zo’n FIF kunnen ook andere zakenvermeld worden zoals bijzondere funktie-elementen, deelname in permanente werkgroepen of commissies,plaatsvervangerschap, maar ook bijvoorbeeld specifieke funktie-eisen.

Wie kan een FIF beter opstellen dande (direkte) chef? Een personeelsconsulent kan ondersteunen maar datkan niet verder strekken dan hetadviseren over het taaltechnische,ambtelijke gedeelte van een FIF. Alleinhoudelijke informatie over een FIF,welke funktie-elementen nu in eenfunktie thuishoren zijn zaken die totde direkte verantwoordelijkheid vande chef behoren!

Formatie-onderzoeken.Binnen het zelfbeheer van het MEOB iser, door het aantrekken van een formatiemedewerker, op een ietwat afwijkende wijze inhoud gegeven aan hetformatiewerk. De werkwijze, het feitelijke indelen van funkties, blijftechter precies hetzelfde als voorheen. Immers, als formatiemedewerkerwerk ik met dezelfde normen, dezelfdereeksen en spiegel ik een funktie aanvergelijkbare funkties binnen Defensie. Precies zoals dit bij een “normale” forinatiemedewerker het gevalis.Wat is er nu anders geworden?Ten eerste bepaalt het bedrijf zelfde prioriteit van de onderzoeken enniet een andere instantie.Ten tweede ben ik als forinatiemedewerker veel meer betrokken in hetvoorcircuit. Ik kan mijn deskundigheid als formatiemedewerker tendienste van het management stellen.Dat betekent dat ik, vanuit het formatieoogpunt, nuttige adviezen kangeven bij reorganisaties e.d..

Tot zover de bijdrage voor dezeMeobtiek. In de volgende afleveringeen bijdrage over de procedure diegevolgd wordt bij formatie-onderzoeken, de werkwijze van een formatie-medewerker en last but not least debezwarenprocedure.

Jan WagemakerFormatiemedewerker

He died

Sa

thesoftware

nightmarefrom

tijdens het bakken het morsen tegen te gaan.

de pan voor de helft met vet te vullen.

hef gas iets lager te draaien, wanneeru de te frituren etenswaren in de pan doet

LATEN STA4.4’l

0 0 00

Ïr2~~i~

de pan nooitonbeheerd achterte laten.

.‘

NI~r

MO~.SE~4

IN

6

DAT kUNT U VOCR~<Qr-jEN Pc~R:

~-RBLIJ V~P.4

zodra u iets vermoedthet deksel op de pante plaatsen en deqastoevoer af te sluiten.

een goed bijpassend deksel binnen handbereik~gereed te houden.5~) ~ø~4D

~Er-,4 I~I~IO€R$If~( IC~JK~b4

,4, kleine kinderen‘c’te weren.

tijdens het bakken

UIT-

140E fr1E~4

NIET MEE LOPE1.~

ONL~E.VALL-.~N VOORRÔr—IEN’?

~RANDW~Eg lNLIcl-irE~.i!

door de ,.VLAM IN DE PAN”nooit met water teblussen.

door, nooit met debrandende pan tegaan lopen.

‘oor nadat de via mme‘edoofd zijn de pangeruime tijd rustig telaten staan.

door zo spoedig mogelijkde brandweer over heteen en ander in telichten.

10

Bezoek D.E.L.M. en M.L.M. Soes erberOp woensdag 11 oktober ji. is het personeel van de radarwerkpiaats op bezoekgeweest bij de DELM. Om het nuttigemet het aangename te verenigen hebbenwij ook nog het Militair LuchtvaartMuseum te Soesterberg bezocht. Na hetinleveren van een dag verlof en hetbetalen van een bepaald bedrag voor debus (door afwezigheid van militair vervoer) gingen we op weg; eerst naar hetMilitair Luchtvaart Museum. Daar aangekomen was het eerste dat opviel dede C-47. Daarnaast de Lockheed SP-2HNeptune van de KM.Deze laatste is tot 1984 in gebruikgeweest als “lange afstand onderzeebootbestrij dings- en patrouillevliegtuig” bij het squadron 320 met alsthuishaven “Valkenburg”. Ook werdenzij ingezet als OSRD-vliegtuig. In de“Ir. H.A. Vreeburghal” is een tentoonstelling van de ontwikkeling van devliegtuigtechniek. Van een eenvoudigemotor tot een straalmotor, een landingsgestel met spaakwielen tot eengeavanceerd systeem en de ontwikkelingvan de moderne schietstoel. Tot genoegen van de groep werd onze volontairNancy in het pak gehesen en mocht zij,met helm en al, plaatsnemen in één vande modernste schietstoelen. Na dezeuitleg mochten we verder de hal vrijdoorlopen en zagen daar diversetoestellen die ook bij de marine luchtvaartdienst hebben gevlogen: de Fokker5-11, Harvard AT-16 (KM-uitvoeringUT-6), neussectie van de Neptune en degemodificeerde S-2F (Stoef), de GrummonTracker S-2N. Dit vliegtuig had vleugels die omgeklapt konden worden zodatze minder ruimte innamen. Ook in devolgende hal, de “Generaal C.J. Snijdershal” kwamen we nog een MLD vliegtuig tegen, nl. de B-25 Mitchell.Mooi om te zien waren de diverse tentoongestelde uniformen en kledingstukken. In een aparte hoek wordt een tentoonstelling gehouden over de “IndischeJaren” en recente vondsten van (restenvan) verongelukte vliegtuigen. Door deuitbreiding van onze nationale luchthaven “Schiphol” zal waarschijnlijk het“Aviodome” naar Soesterberg overgebracht worden, zodat er in de nabijetoekomst nog meer oude vliegtuigen bewonderd kunnen worden.

Openingstijden:Van 1 april tot 30 december,van di t/m vr 10.00 - 16.30 uur

zo 12.00 - 16.30 uur.

De toegang is (nog) gratis en het museum bevindt zich op: Kamp van Zeist,Kampweg, Soesterberg, tel 03404 - 34222toestel 2270 of 2790.Na dit bezoek gingen we naar het DepotElektronisch Luchtvaart Materieel teDongen waar we eerst een uitstekendelunch konden nuttigen tegen een bijnate verwaarlozen bedrag. Wat opvalt bijde DELM is, dat het bijna niet opvalt;zo landelijk is het daar gelegen. Eenmast, waarvan wij de hoogte niet durfden te schatten, met diverse schotelantennes is één van de markantste punten.Bezocht werden, na een kopje koffie inde longroom voor officieren, de radio-en de radarwerkplaats. Een uitlegvolgde van de diverse verbindingen diegemaakt kunnen worden via de radio.In de radarwerkplaats, waar een ex-collega van ons hoorde te zijn (hij wasaan het sporten in de baas zijn tijd)kregen we een uitleg van de diversetestsystemen. Ook daar was een ruimtewaar HSP-metingen verricht konden worden. Een “Fly Catcher” systeem, vergelijkbaar met de “Goalkeeper” maar danverplaatsbaar, was daar opgesteld.Degene die de uitleg van deze installatie verzorgde was werkzaam geweest bijde marine, maar overgegaan naar deluchtmacht. Een tweede systeem, maardan uitgebrand, kwamen we tegen in degarage. Er is momenteel nog overleggaande wie deze installatie gaatopknappen; de DELM of HSA. Na discussie vonden wij dat onze meetapparatuurmoderner is! Na een bezoek aan het(voormalig “chinees”) restaurant teDiemen werd weer huiswaarts gekeerd vaneen nuttige en informatieve dag, dievoor herhaling vatbaar is.

Periodi k

T.A. van Zanten

De typistewaslaatst ziekvanwegehetniet krijgenvan eenperiodiek.

epre

me e nieuw

Hooi EOB/H

In de vorige uitgave van de MEOBTIEKheeft u kunnen lezen over de functieoverdracht van HMEOB/H.KTZ(E) Durang droeg daarbij zijn functie over aan KTZ(E) Th.L.C. Oomen. Omenig inzicht te krijgen in de denkwijzevan “onze nieuwe” had uw redactie eeninformeel gesprek met hem.

De eerste vraag die gesteld werd, waseen opsomming te geven van zijn voorgaande plaatsingent Als officier ben ikenige tijd geplaatst geweest op het ministerie. Van 1976 tot half 1978 benik geplaatst als HWD op Hr.Ms. IsaacSweers. Vanaf 1978 heb ik binnen degelederen van CZM de functie van plaatsingsofficier personeel inhoud gegeven.Hierna ging ik over naar de werf WiltonFeijenoord waar ik te maken kreeg metde nieuwbouw van Hr.Ms. Philips vanAlmonde. Toen deze gereed was werd ikgeplaatst bij de afdeling FOST tot1986. Dit staat voor Flag Officer SeaTraining. Als laatste was ik wederomgeplaatst bij CZM maar nu als plv.Hoofd Personeel. En dan eind 1989 alsHoofd van het MEOB te Den Helder. Inal deze voorafgaande functies heb ikterloops wel contacten gehad met hetMEOB, doch deze contacten waren nooiterg diepgaand.

Wat is zo na enkele weken uw eersteindruk van het MEOB?Binnen het MEOB blijkt een heel andereaanpak van de diverse problemen tezijn. Dit komt voornamelijk omdat diteen burgerbedrijf is en dat heeft eenheel andere structuur dan een Marineinstelling.Met name de P-poot (personeel- enloopbaanbeleid) integratie gaat nogniet zo snel. Tot voor kort bestond desituatie van: zo moet het en dus gaathet zo en desnoods 24 uur doorwerken.Verder ben ik mij nog aan het oriënteren binnen het DMKN-burgerapparaat.Dit heeft ook een andere structuur danhet militaire deel. De opdracht luidtvoor een ieder: zo efficiënt mogelijkwerken. Door het ontbreken van beleidgeeft een ieder hier zo zijn eigeninvulling aan. De eis die CZM daarbovenstelt is die van elk moment een bepaaldschip te laten varen. Efficiency verbetering houdt echter lang niet altijdeen financiële besparing in. Het verbaast mij dan ook dat de schepen nogsteeds varen. Van de onderhoudsbedrijven heeft met name het MEOB een goedenaam naar buiten opgebouwd. Dit is tedanken aan de inzet van al het personeel.

12

Door het opzetten van een aantal regelswordt nu één en ander vastgelegd engestructureerd. Dit moet echter nietten koste gaan van de binnen het bedrijf heersende cultuur. Door deze cultuur is het mogelijk dat diverse problemen direct door de werknemers opgelost worden.

Hoe staat u tegenover de persoonlijkecontacten tussen de bedrijfsleiding ende werknemers?

Alle persoonlijke contacten van iedereen zijn erg belangrijk. Voor mij is het echter nietaltijd mogelijk gezien de vele tijd dieik nodig heb voor andere zaken. Omgoed over de omstandigheden ingelichtte worden ga ik ook vaak direct naar debetrokken personen toe. Daarnaast bezoek ik, ook informatief, vrij veelvergaderingen in Den Helder en ook inOegstgeest. Zeker de bezoeken aanOegstgeest zijn belangrijk, omdat daarde meeste beslissingen worden genomen.Die beslissingen moeten dan ook toegepast kunnen worden op onze vestiging.De werkzaamheden hier en op de vlootvragen vaak om heel andere uitgangspunten voor te nemen acties. Zeker in hetbegin is het erg belangrijk om op eeninformatieve manier over diverse zakeningelicht te worden. Ook dit kost ergveel tijd.

Wat is uw mening over de door uw voorganger gestarte reorganisatie van dewerkplaats en?

Het doel van deze reorganisatie is hetkunnen bereiken van een betere output.

Voor het uitvoeren van de reorganisatiewordt op dit moment een herinrichtingvan de werkplaatsen uitgevoerd. Daar isgoed personeel aanwezig van enkeleaannemers om alles kundig uit te voeren. Als alles gereed is moet ons eigenvakkundig personeel daar een goedewerkplek kunnen vinden. De knelpuntenmoeten eruit. Een reorganisatie moetniet alleen goed zijn voor het bedrijfmaar ook voor het personeel.Daarnaast moet de uitstraling naar devloot gehandhaafd en zonodig verbeterdworden. Dit alles vraagt wel de volledige medewerking en inzet van de mensen.

de contactenen de werk-

Onze organisatie moet je zien als éénbol, met daarbuiten een aantal klanten.Als wij werkelijk een bol zouden worden, dan zou het onderhouden van goedecontacten geen probleem moeten zijn.Er wordt nog steeds van elke medewerkerverwacht dat hij/zij in de vorm van diebol zou werken. Dit zowel voor de diverse afdelingen binnen de Heldersevestiging alsmede Oegstgeest.Eén van de goede zaken om dit te bereiken zou zijn een vaste functie-roulatietussen de werkplaatsen en de buitendienst. Dit geeft het personeel eenheel andere kijk op bepaalde problemenvan een ander. Zo kan men elkaarsmoeilijkheden beter doorzien en mogelijk helpen oplossen. Een nadeel hierbij is dat men minder diep op de apparatuur kan ingaan. Dit zal nog eensgoed besproken moeten worden alvorensbesloten wordt dit heel voorzichtig uitte proberen.

Wat zijn uw voorzichtige verwachtingenvoor de komende jaren~

Om te beginnen denk ik niet dat hetwerkpakket zo sterk zal verminderen. Deschepen van de Van Speijkklasse gaanweg maar daarvoor komen 8 stuks M-fregatten terug. Dit zal wel een aangepaste inzet van het personeel vereisen.Het algemene probleem blijft hetzelfde, namelijk het in bedrijf houden vande installaties. De varende vlootblijft dezelfde eisen stellen voor watbetreft de vaarperiodes en de inzetbaarheid. Dit houdt wel in dat detechnische kennis verscherpt moet worden.Wat de effecten zullennieuwe regering voor onzenu nog niet overzien.voorlopig afwachten.

Is het ATH-pakket binnen het convenantwel reëel’~Is 50.000 uur wel haalbaar als je deproblemen van dit jaar bekijkt?

Het ATH-pakket van het convenant isgebaseerd op de stelling dat alles watop de plank ligt, hersteld moet worden.Dit alles om de filosofie van “repairbij replacement” te kunnen uitvoeren.

Heeft u een idee overtussen de buitendienstplaatsen?

zijn van deMarine kan ikDat moeten we

Dit moet gelden voorzover dat mogelijkis. Het kan natuurlijk niet zo zijndat vele materialen onbruikbaar op deplank liggen. Al deze materialen vertegenwoordigen een groot kapitaal.Hiernaast hebben we te maken met eenwerkpakket van de vloot en dergelijkewat vooraf niet te overzien is.Hier loopt het hele Zeifbeheer als eenrode draad doorheen. Zeker in de vormzoals het nu is. In feite is er nualleen zeifverantwoordelij kheid maarnog weinig zelfbevoegdheid.Zo zou ik graag eigen bevoegdhedenwillen betreffende financiën, logistiek, personeel en dergelijke.

Vooralsnog ben ik voornemens de contacten met de medewerkers te blijvenonderhouden en hoop ik dat we elkaarregelmatig zullen ontmoeten. Dit isgoed voor elkaars begrip en draagt bijtot een goede motivatie.

.j. en La. a

S

.

Nieuwe minister van defensieDe nieuwe minister van Defensie is hetoud-PVDA Tweede Kamerlid Relus terBeek. Hij wordt omschreven als eenrealistisch politicus. Ter Beek is 45jaar en zat gedurende 18 jaar in deTweede Kamer. Hij is een Drentenaardie, na de HBS te Amsterdam, aan deUniversiteit politieke en sociale wetenschappen ging studeren.Ter Beek is voorzitter van de internationale organisatie “Parlementariansfor Global Action”. Daarin zijn 700parlementariërs vertegenwoordigd uit degehele wereld die zich gezamenlijkinzetten voor ontspanning en ontwapening.Als minister zal Ter Beek te makenkrijgen met bezuinigingen die men ophet gebied van defensie wil doorvoeren.

Nieuwe staatssecretaris van defensieMeester Berend Jan Baron van Voorst totVoorst, eveneens 45 jaar oud, beheertin het nieuwe kabinet het staatssecretariaat van defensie. Hij was ondermeer, in de zeventiger jaren, permanentvertegenwoordiger voor Nederland bij deEG in Brussel en klom op tot plv. chefvan het kabinet van de EG-commissarisFrans Andriessen.

ARBO-alleri iOp 26 oktober ji. is te Den Helder eenARBO-vergadering gehouden. Er werd eengroot aantal punten aan de orde gesteld. Wij laten, aan de hand van denotulen, een kleine bloemlezing volgen:

DouchesEr wordt nog gezocht naar geschiktelokaties voor douche-faciliteiten voor(race)fietsend personeel. Het is debedoeling dat er in ieder gebouw éénkomt. De ARBO-commissie pleit vooropname van minimaal twee extra douchesin het programma van eisen voor hetnieuw te bouwen multifunctioneel bedrijfsgebouw (waarin o.a. het restaurant is gepland).

OBWHet komend jaar zal de eerste paalgeslagen worden voor een nieuweoppervlakte-behandelingswerkpiaats.De luchttoevoer in deze toekomstige OBWzal goed zijn geregeld.

CalamiteitenHet MEOB Oegstgeest heeft een calamiteitenplan in concept gereed. Het isintussen besproken met de brandweercommandant van Oegstgeest.

AfzuigingEr wordt veel aandacht besteed aan hetafzuigen van kwalijke dampen in soldeerstations. Er zijn 23 afzuiginstallaties besteld waarvan er een zeventaldirect is geleverd. De rest wordt na-geleverd. Binnenkort zullen dus allesoldeerstations van een goede afzuigingzijn voorzien. Verder zal er voor worden gezorgd dat er voldoende voorraadvan reservefilters in het magazijnaanwezig is.

ZiekteverzuimAangezien het ziekteverzuim bij eenafdeling van het MEOB Den Helder groteris dan bij een overeenkomstige afdeling te Oegstgeest, lijkt het zinvol deziekteverzuimcij fers te analyseren.Een van de oorzaken zou demotivatiekunnen zijn. Er is een voorstel vooreen verzuimbeleid naar de Staf gegaan.Na de bespreking in de Stafvergaderingwordt het aan de Dienstcommissie voorgelegd. Daarna komt het wederom in deARBO-cominissie ter sprake.

WerkoverlegDe personeelsconsulenten vertonen overhet gehele bedrijf een videoclip overwerkoverleg. De ARBO-commissie heeftopgemerkt dat er in diverse afdelingengeen werkoverleg meer wordt gehouden.Klachten hierover dienen, bij voorkeurschriftelijk, aan de desbetreffendeconsulent te worden gemeld. Het is eenpunt ter bespreking in de Stafvergadering.

Chemische (afval) stoffenAfvoer van chemische afvalstoffen behoort plaats te vinden in vaten van 200liter, behalve als het om veel kleinerehoeveelheden van een bepaalde stofgaat. Er volgt nog een bekendmaking. Erzijn kasten besteld voor het opbergenvan chemische stoffen. Alle werkplaatsen krijgen er een.Ook in Oegstgeest is er thans een zgn.PCB-calamiteitenkist die in de brandweergarage staat. Er is intussen ookeen PCB-calamiteitenploeg gevormd maarde opleiding daarvan moet nog wordengerealiseerd.

HoogspanningEr komt een keuring voor werken methoogspanning. De procedure staat oppapier en binnenkort gaat er een lijstmet namen van gegadigden naar de bedrijfsarts, de heer Stol.

LamellenIn Den Helder zijn op vele plaatsenverticale larnellen aangebracht. Dezetemperen bij gebruik op een adequatewijze het licht dat van buitenaf opbeeldschermen valt. In Oegstgeest heefteen voorlopige inventarisatie plaatsgevonden en loopt er een aanvraag voorde aanschaf van lamellen. Bekeken zalworden of ook gebouw AB, daar waar hetnodig is, van lamellen zal kunnen worden voorzien. De BVA streeft er naarom, in overleg met de BVK en de bedrijfsarts Den Helder, één compleetrapport te schrijven over het gebruiken de inrichting van een beeldscherm-werkplek.

BezoekOp 19 en 24 oktober jl. heeft een aantal RBB Bedrijfsartsen in opleiding hetMEOB Oegstgeest bezocht. In enkelewerkplaatsen hebben zij wat onderzoekgedaan en DMEOB zal een rapport van deresultaten daarvan ontvangen.

Uitschakelen spanningOntstaan er gevaarlijke situaties voorpersonen in werkplaatsen, dan moet ereen installatie aanwezig zijn om despanning direct uit te kunnen schakelen. Er wordt bekeken hoe dit, bij deverbouwingen van werkplaatsen, valt terealiseren. In Den Helder bestaat ereen achterstand ten opzichte van devestiging Oegstgeest waar een noodstopbeveiliging t.a.v. de spanningreeds in diverse gebouwen is meegenomen.

KeuringBij functiewijziging vindt momenteelgeen herkeuring plaats. Dit zou wélmoeten gebeuren aangezien het uitoefenen van de nieuwe functie fysiek ofgeestelijk meer kan vergen. De keuringen dienen preventief en nietachteraf te geschieden. PZ zal er bijfunctieverandering op wijzen dat medisch advies van de bedrijfsarts kanworden ingewonnen.

N.B.B.MEOB Oegstgeest/WassenaarBedrijfsgezondheidsdienst Rbb tst. 2234

Spreekuren

Bedrijfsarts W. Stol na telefonischeafspraak.Maandag na 14.00 uur.Donderdagmorgen na 09.00 uur

Dagelijks spreekuur Mevr. C.H.koper, bedrij fsverpleegkundigelefonische afspraak tussen09.30 uur.

NoodtrapOm te voorkomen dat een betonnennoodtrap bij MEOB-Den Helder in noodgevallen noodsituaties oplevert, omdatdeze in niet al te beste staat verkeert, zal deze tijdens de verbouwingvan de werkplaatsen worden hersteld.

Bedrijfsarts R.E. Weber na telefonischeafspraak, 02230-25141.Maandag, dinsdag, woensdag, vrijdagvan: 08.30 uur - 09.00 uur envan: 13.30 uur - 16.30 uur.Dan kan men klachten uiten en/ofafspraken maken voor bezoek.

Paardena te09.00 -

Spreekuren MEOB Den Helder

15

TEAM WORKBij ons bedrijf wordt voor de onderzeeboten van de Walruskiasse het LRS-interface-cabinet geproduceerd. Het betreft hier een complex en geavanceerdtoestel, dat in ons bedrijf is ontworpen en ontwikkeld, een origineelMEOB-produkt dus.Het eerste interface-cabinet is alsproduktie-prototype eind 1989 aan boordvan Hr.Ms. Zeeleeuw geïnstalleerd en,alhoewel er nog enige kleinere onvolmaaktheden naar voren zijn gekomen,functioneert het cabinet naar tevredenheid. Ook het tweede cabinet is volopin produktie en wordt begin volgendjaar opgeleverd voor de “Walrus”.Thans zijn de voorbereidingen voor deproduktie van nog twee LRS-interface-cabinetten in gang gezet. Hier nubleek de informatie, benodigd om dematerialen voor de beide cabinetten tebestellen, door diverse oorzaken gedegradeerd te zijn. Anders gezegd, deinformatie was niet duidelijk genoegmeer voor verwervingsdoeleinden.Gezien de tijdsdruk moest een snelleoplossing voor dit probleem worden gevonden, waarbij bijna 60 pagina’sinhoudende 550 verschillende componenten en materialen gecontroleerd en aangevuld moesten worden.Een constructieve oplossing werd bedacht door Dhr. Scheffers, Hoofd SectieConstructies. In plaats van opeenvolgende bewerkingen bij het Bedrijfsbureau, Sectie Constructies en tekenkamers te verrichten, werd een team geformeerd, dat alle activiteiten integraal en in samenspraak uitvoerde.Dit team werd een echt bedrijfsteam,waarin de dames Donker en Kühn-Grootjans van het Bedrijfsbureau, de herenScheffers, Robbertsen, Westerdijk-Bosdijk en Leeuwerissa van de SectieConstructies, Van Wijk van de tekenkamer en Hage van bureau Verwerving eendrachtig samenwerkten.Door dit team werd de klus in krap drieweken geklaard, een tijdwinst van 6weken t.o.v. de geschatte 9 weken bijopeenvolgend werken. De samenwerkingresulteerde bovendien in een verhoogdekwaliteit van de bestel-informatie.Voor DMEOB was dit staaltje van constructieve, snelle en goede samenwerking aanleiding om het ad hoc team bijzich uit te nodigen om zijn tevredenheid tot uitdrukking te brengen.

Hij benadrukte hierbij, dat goede samenwerking en gezonde initiatieven voorons bedrijf onontbeerlijk zijn, indienwe ook in de toekomst onze rol willenblijven spelen.

A. van CoeverdenHPROJ

Nooit meer t aatDe mensen die het tot hun gewoontehebben gemaakt om regelmatig te laat tekomen of steeds te vroeg weg te gaanzullen het in de toekomst bij het MEOBmoeilijk krijgen.Met de invoering van de variabelewerktijden in 1991 of 1992 zal hetbijna onmogelijk worden te laat te komen. Om te laat te komen zal men nahalf negen moeten komen of als men tevroeg weg gaat zal dit voor half viermoeten gebeuren.Normaal dient men tussen deze tijden ophet bedrijf aanwezig te zijn, deze tijdnoemt men dan ook de bloktijd. Hieraangekoppeld is natuurlijk het tijdstipwaarop men het vroegst kan beginnen,dat is zeven uur. Later dan vijf uurkan men niet stoppen tenzij er overgewerkt moet worden.Om dit allemaal goed te registreren zaler per werknemer een klokkaart wordenverstrekt. Als een werknemer opzettelijk een hele dag niet klokt zal hijgeregistreerd worden alsof hij gedurende de bloktijd aanwezig was.Dit betekent dat hij met een uur bestraft zal worden. Hier tegenover staatdat er voor een medewerker die meer dan8 uur aanwezig is een spaarregelingkomt. Deze regeling houdt in dat er 20uur gespaard mag worden en dat men 10uur in het rood mag staan.Teveel gewerkte of tekort gekomen urenmoeten worden opgenomen of ingehaaldtussen 7.00 uur en 8.30 uur of tussen15.30 en 17.00 uur.De opgespaarde of tekort gekomen urenzullen het vakantie-saldo niet mogenbeïnvloeden. De werknemer zal op zijnminst eens per week moeten weten hoehij ervoor staat met zijn uren.Over bovenstaande punten zal de DC inde komende tijd overeenstemming moetenzien te bereiken met de directie.Invoering van het systeem zal mogelijksamen met RW en BW geschieden om dekosten van de aan te schaffen hard- ensoftware zo laag mogelijk te houden.

16

Het bedrijf krijgt hiermee werknemersdie zelden meer te laat zijn, en dewerknemers krijgen een grotere persoonlijke vrijheid.Trouwens het moet voor een werknemereen verademing zijn om niet meer in derij te hoeven staan voor de slagbomen.

gaan vliegen...

Inte~raaI C 0 voor marinebe ijve

Na de succesvolle afsluiting van de CADproef marinebedrijven in november vanhet vorige jaar is het gelukt de Directeur Materieel KM te overtuigen vanhet nut van CAD voor tekenkamers vanMarinebedrijven. Hiertoe was het noodzakelijk een probleemanalyserapport teschrijven, dat kort voor de zomervakantie gereed kwam.

Vanaf de zomervakantie tot medio november hebben de deelnemers van de CADproef van BW, RW en MEOB het land afgereisd om de leveranciers te bezoeken.Hierbij zijn de mogelijkheden van deverschillende CAD systemen getoetst aande behoefte zoals deze bij de Marine-bedrijven bestaat. Dit is gebeurd aande hand van het voorbeeldinateriaal datbij de CAD proef in 1988 is gemaakt

De Directie Economisch Beheer en CABIShebben in dit project een begeleidenderol gespeeld t.a.v. zaken als leveranciers beoordeling en het gezamenlijkaanpakken van het CAD project als eentotaal project voor drie bedrijven.Realisatie zal begin 1990 aanvangen.

In opdracht van DMKM zijn de technischeafdelingen WCS en PFS op het integraleCAD systeem van de Marinebedrijven aangesloten. Hierdoor kunnen zij eenvoudigtoegang krijgen tot voor hen van belangzijnde gegevens en zelf CAD tekenactiviteiten verrichten.

Rol van integraal CAD/ in Marinebedrijven

De betekenis van het woord “integraal”als het gaat om CAD systemen wordt duidelijk als gekeken wordt naar de rolvan tekenkamers binnen Marinebedrijven.

Met de invoering van CAD wordt meerbeoogd dan het vervangen van het potlood en gum. Het gaat om het geheelvan de technische informatievoorzieningwaar tekeningen bij betrokkken zijn.Deze gedachtengang is de basis voor degekozen configuratie van het CADsysteem.

De tekenkamers van Marinebedrijven vormen een belangrijke schakel in de overgang van de nieuwbouwfase naar exploitatiefase van het materieel. Tijdens denieuwbouw ontstaan veel bouwgegevensvan het schip en de daarop geïnstalleerdetal-aratuur. Tijdens de exploitatie is deze informatie noodzakelijk bijde beoordeling en uitvoering van onderhoud. De informatie op tekeningen gaatimmers vaak veel verder in detail dantechnische handboeken aangeven. Behalvevoor herstel is tevens goede informatienodig voor modicatief onderhoud en modernisatie.

In beide levensfasen van het materieeldragen de tekenkamers zorg voor het maken en bijhouden van de noodzakelijketekeningen. Daarnaast worden tekeningengemaakt voor eigen ontwikkelingen enaanmaak eigen produkten door de Marine-bedrijven.

Steeds meer ziet men dat toeleveranciers van de KM zoals NEVESBU, VEREBUS, Bouwmeesters en SEWACO-leveranciers gebruik maken van CAD. Het ligtdan ook voor de hand om het onderhoudvan deze gegevens en zelf aangemaaktetekeningen op dezelfde wij ze ter handte nemen. Hierbij is er veelal eensterke relatie tussen de tekeningen enhet Materieel Beheersysteem (MBS).

ORIONToen deflight-simulateruitvielzijnze nog eensecht

Voor de eigen aanmaak van Marinebedrijven vormen de tekenkamers een schakel-functie tussen ontwerper en produktie.Voor de ontwerper geeft de tekenaargestalte aan de feitelijke uitvoeringsvorm (produktierijp maken) en voor hetproduktiebedrijf de basis voor deorderbehandeling, materiaalvoorziening,werkvoorbereiding en feitelijke produktie. Hierdoor is er een sterke bindingmet standaardisatie, logistiek en bedrijfsbeheer (VAS en BBS) en met feitelijke produktie-voorbereiding zoals NCprogrammering. De koppelingen met MBS,VAS en BBS worden echter in een laterstadium gerealiseerd evenals de aanmaakvan standaard materiaal-bibliothekenin het CAD systeem.

Functies van het integraal CAO systeem

In tekenkamers wordt door een aantalverschillende personen gewerkt aan projecten. Hierbij wordt veelal van dezelfde informatiebronnen gebruik gemaakt, zowel van tekeningen als van gegevens op lijsten. Een belangrijke eisvoor de configuratie is dan ook dat gegevens van een tekenkamer op é~n plaatsaanwezig zijn en op meerdere plaatsentoegankelijk zijn (multi-usersysteem). Hierdoor zijn stand-aloneoplossingen als PC CAD systemen afgevallen. Niettemin komen veel basisfuncties, die in populaire PC-CAD systemenvoorkomen, ook in het integrale CAD

voor.

Voor tekeningen die een sterke bindinghebben met het MBS zoals leidingschema’s is een koppelingsmogelijkheid metMBS gewenst. Hierdoor kan informatieuit het MBS direct in de tekening worden verwerkt en kan consistentie tussentekeningen en het MBS automatisch worden gecontroleerd. Hoewel DMKM nog geentoestemming heeft gegeven om de koppeling feitelijk te maken heeft een derleveranciers al een werkend prototypelaten zien.

Voor elektrotechnische toepassingenzoals stroomkringschema’s en werking-schema’s komen er in het CAO systeemafzonderlijke CAO applicaties voor diede tekenaar in staat stellen controlesop de tekening te automatiseren en automatisch aanluitlijsten of aderlijstente genereren. Hierdoor wordt een deelvan het routinewerk weer teruggebracht

naar het schematische werk. De kladschema’s welke steeds nodig waren om deaansluitgegevens te maken kunnen nu metCAO gemaakt worden. Hiervan zal ook dedocumentatie voor onderhoud kunnen worden afgeleid.

Voor het mechanisch tekenen biedt hetCAO systeem naast de 2D tekenmode’s demogelijkheid om in 3D te ontwerpen.Door uit te gaan van een 3D model ishet beter mogelijk de eigenschappen vanhet ontwerp te beoordelen. De 2D tekeningen worden vervolgens van het 3D model afgeleid en bemaat voor de produktie. Het 3D model is tevens van belangvoor NC programmering.Het NC programmeerstation, dat gelijktijdig met het CAO proj~ct wordt besteld, biedt behalve de mogelijkheid NCprogramma’s te maken tevens de mogelijkheid om de opspanningen van te voren uit te werken en beheer te voerenover de voor bewerkingen benodigde gereedschappen. Hierbij is voorzien, datde koppeling tussen de tekening en hetproduktieprograrnma ten alle tijdeblijft gewaarborgd.

Integrale informatievoorziening technische tekeningen

Het integrale CAO systeem in de vormzoals deze in eerste instantie wordtgerealiseerd stelt elk der Marinebedrijven in staat tekeningen efficiënt enconsistent te maken. Werktuigbouwkundige gegevens kunnen automatisch aanhet NC programmeerstation worden doorgegeven. Na de realisatie van de koppeling met MBS, BBS, VAS zal het ookmogelijk zijn communicatie tussen dezesystemen en de technische tekeningen teverbeteren.

Th.G.M. Bergervoet

+ +

: MBS+ +

+ + + + + +

ONTWERP :-»---:INTEGRL»~ NC-PROG.STATION:+ + : + +

+ + : : + +

: VAS :--/ /-——: CP.D :--/ /--: B.B.S.+ + : : + +

+ +

+ + ~//~ Nog te makenSTANDMR-: verbindingen

:DISATIE :+ +

18

Dat is de vraag, maar niet meer voor deheer Flippo en de medewerkers van deInstruinentmakerij in Oegstgeest. Het isin deze tijd niet meer haalbaar om metde conventionele machines door te gaan.De vraag naar produkten van soms zeermoeilijke constructie, op te leveren ineen kort tijdsbestek, wordt steedsgroter. Met de machines die voorheengebruikt werden is het maken van ingewikkelde werkstukken niet meer haalbaar. We zijn dan ook in een tijdperkbeland waarin heel dure, computergestuurde machines het oude draaibankievervangen hebben. De eerste CNC machines (Computerized Numerical Control)zijn reeds volop in bedrijf op hetMEOB, drie in Oegstgeest en één in Wassenaar. Als alles verhuisd is naar gebouw AB zal er later nog één bijkomen.De geheel door een computer gestuurdeinstrumentmaker is nog niet geboren,maar wat er in de instrumentmakerij vanC. Flippo gefabriceerd wordt, doet welzoiets vermoeden. Een blok aluminiumwordt daar omgetoverd tot b.v. eenopzetstuk voor een kijker. Dit gebeurtmet een dusdanige precisie en fijngevoeligheid dat je denkt dat je in demaling genomen wordt. Het lijkt wel

een werkstuk van kunststof dat in éénkeer gegoten is, zo fraai is het afgewerkt. Voor zo’n werkstuk gemaakt konworden, kwam er heel wat om de hoekkijken. De technici, je kan echt nietmeer van bankwerkers spreken, hebbenallemaal een cursus achter de rug omdeze techniek te kunnen beheersen. Decursus is gegeven door TNO op onze eigen bedrijfsschool. De rest bestond uitvele uren zelfstudie. In eersteinstantie zou dat een jaar in beslagnemen bij één dag les in de week. Ditis erg lang, zeker als je snel aan degang wilt met duur aangeschafte machines en een hele berg werk die ervoorklaar ligt. Vandaar dat de cursus in

19

een half jaar is doorlopen, echter metmaar een halve dag cursus in de week!Dit moordende tempo is toch nog doorvijftien mensen volgehouden. “Alleendoor een fantastische ploeg, die zichvoor de volle honderd procent inzette,kon dit worden voibracht”. Aldus deheer Flippo, die trouwens zelf ook decursus heeft doorlopen. Die inzet isniet geheel onverdienstelijk gebleven,de heren van de IM zijn er een schaalhoger mee geworden.

Er zijn in de instrumentmakerij werkgroepen opgericht om alles goed in dehand te kunnen houden. Zo is er eenwerkgroep systematiek en een werkgroepgereedschap. De groepen werken uiteraard heel nauw samen en als er eenprodukt gemaakt moet worden, wordt hetin de groep besproken. Een fraai voorbeeld van werkoverleg binnen een afdeling!

Goed beheer is het halve werk

Plannen en meten

Voor een tekening omgezet kan worden ineen produkt wordt er heel wat overlegd.In groepsverband wordt het hele procédéin een programma vastgelegd. Hulpstuk-ken worden aangemaakt, gereedschappenverzameld, berekeningen gemaakt, prograinma’s geschreven, materiaal verzameld en diverse diagrammen worden gemaakt, etc. Het bewerkingscentrum, defrees- en draaibank hebben ieder eeneigen programmeertaal en slaan de gegevens anders op (schijf, cassette ofponsband). Tijdens de vele bewerkingenwordt het werkstuk vele male bemeten ofde opgegeven toleranties nog gehaaldworden. Het ontwerpen, de verslaglegging in de vorm van meetbladen endiagrammen, en het vele meten nemen demeeste tijd in beslag.

Ladenkasten vol met gereedschap voor devele bewerkingen die uitgevoerd kunnenworden, vragen een goed beheer. Omwerkstukken met soms complexe vormen inte kunnen spannen is een keur aan “modulair-opspangereedschap” voorhanden.Uitgangspunt vormt een plaat met eenmatrix van gaten waarop door middel vanpaspennen allerlei blokken geplaatstkunnen worden. Door een genummerdevakverdeling op de plaat zijn deplaatsen van de blokken vast te leggen.Hierdoor ontstaat een bibliotheek metplattegronden van het opspangereedschap. Voor een latere produktie kunnendeze gegevens eenvoudig opgezocht worden. Om raar gevormde werkstukken in tekunnen klemmen worden met eigen middelen huipstukken gemaakt. Deze uniekehulpstukken worden door de technicizelf uitgedacht en worden heel precies

4

0

aangemaakt. Als in de toekomst een PCaan het systeem gekoppeld wordt, zalhet beheer en de administratie, ook dekoppeling naar de machines, veel makkelijker gaan.

* ~lr~-4.4 w:.. / ç~

-..—~

Als de machines goed geprogrammeerdzijn gaat het verspannen zeer snel ennauwkeurig omdat de mogelijkheden vanmachine en gereedschap goed op elkaarzijn afgestemd.

Vakmanschap is...

Het is nog niet zo dat aan de ene kantvan de machine een tekening en een blokmateriaal naar binnen worden geschoven,dat aan de andere kant een compleetprodukt uitgeworpen wordt. Voordat eentekening een produkt wordt, heeft detechneut heel wat keren zijn handengewassen, maar het resultaat mag erzijn: “vakwerk”.Als straks de verbouw~ing van gebouw ABaf is, er zal ook wel een nieuwe naamvoor komen, zal er veel veranderd zijnin de Instrumentmakerij. Er staan danvijf CNC-machines in de werkplaats,technici bedienen PC’s en het meetwerkwordt in een echte meetkamer verricht.Een chef IM zal maar zelden hoeven tezeggen: “Dat kunnen we niet maken!”.

20

Kort verslag van het 21e overleg met dedienstcommissie, gehouden op donderdag19 oktober 1989 bij het Marine Elektronisch en Optisch Bedrijf te Oegstgeest.

AQAP1-certificaatTen aanzien van de verlenging van hetAQAP-1 certificaat is enige tegenslagondervonden. Kwaliteitszorg is inmiddels gemobiliseerd om uit de impasse tekomen. Ten aanzien van de nieuwe aanzet, de strategie van het bedrijf teverbeteren, heeft men zich aan deafspraken gehouden. Het managementneemt het zwaar op, intern alles in hetbedrijf op een hoger plan te brengen.Over de evaluatie van AQAP-1 heeft op25 oktober ji. een gesprek plaatsgevonden met de desbetreffende instanties.

Variabele werktijdenHet kostenplaatje ten behoeve van deuitvoering van variabele werktijden isbekend. Aangezien de Bewapeningswerkplaatsen en de Rijkswerf te Den Heldereveneens overwegen de uren van “direkten” en “indirekten” te gaan registreren kan participatie leiden tot delingvan de kosten van de benodigde sof t-ware.De DC achtbetreft detiesysteem,deBWenRW

StafvergaderingDe voorzitter van de DC heeft in destafvergadering gesproken over hetfunctioneren van de dienstcommissie enhet samenspel tussen dienstleiding enDC. Men is van mening, dat het nogeens voor herhaling vatbaar is.

Suborgaanbeschrij vingDe DC heeft ingestemd met de Suborgaanbeschrijving van de werkplaatsenOptiek. Men heeft alleen bedenkingengeuit tegen het niet meer voorkomen vande functie van plaatsvervangend chef.

E~UE~OpleidingsniveauHet bedrijf moet een gedegen basisvoor continuïteit op langere termijnhebben en daartoe moet er gewerkt worden aan het opleidingsniveau en behoorlijk goede, gedegen actuele kennis.De DC heeft dienaangaande schriftelijkop de plannen omtrent functioneleparticipering (rouleringstijden) vanHBO’ers gereageerd. De DC zal daar ookintern nog over van gedachten wisselenen heeft verder aan HADV gevraagd nogeen keer duidelijk te maken wat zijnideeën zijn. HADV heeft toegezegd uitgebreid hierover te willen spreken. Ookvoor de staven waarbij HPB/O, HPB/H enHPZ mede gesprekspartners zullen zijn.DMEOB onderstreept dat het MEOB op eenzeer hoog niveau een goed onderhoudsbedrijf moet zijn en dit vraagt eenpercentage zeer hoog opgeleide mensen.

Rapport BuitendienstNaar aanleiding van het “Rapport Buitendienst” heeft de DC aan DMEOB eenaantal zaken als woon/werkverkeer, carrièrebeleid, het beleid inzake bredekennis in plaats van diepe kennis, hetsociaalbeleid toegespitst op de ouderewerknemer en de indeling van systeemtechnici in bepaalde groepen, onder deaandacht gebracht. Uit een gehoudenenquête heeft de DC de conclusie getrokken dat het beter is in de Buitendienst alle technieken gelijk te waarderen. De DC noemt onder meer hetonderhoud aan kornpassen bij het MEOBniet hoog is gewaardeerd. Als men alletechnici gelijke kansen tot doorstroming wil bieden, dan moet men de technieken hier en daar niet lager waarderen. DMEOB heeft de DC toegezegd datover de materie met HPB/H en HBD verdergediscussieerd kan worden. De DC heeftverder de aandacht gevraagd voor deconseqenties die verandering van reisurenregeling teweeg zal brengen en dekans dat een buitendienstmedewerkermeerdere malen in zijn loopbaan moetverhuizen. DMEOB gaat er van uit, datmen zich er sterk voor moet maken in de

M[OD ~~4EOS OEGSTGEEST— DEN HELDER_WASSENAAR

het verstandig, voor watinvoering van het registragelijke tred te houden mette Den Helder

toekomst te komen tot een goede, evenwichtige regeling. Daarbij dient voorkomen te worden dat er zich aan deandere kant plotselinge veranderingenzullen voordoen. De DC heeft geeninhoudelijke bezwaren tegen het “Rapport Buitendienst” maar gaat pasakkoord als er een goede regeling voorde mensen wordt overlegd ten aanzienvan het gestelde in alinea 9 op blz.19 daarvan (o.m. reisurenvergoeding)én er wordt voorzien in een loopbaanbeleid voor al het MEOB-personeel.

De DC stelt dat de indeling vansysteemtechnici A en B in de verschillende techniekgroepen, zoals genoemd inde bijlagen, nog niet geheel duidelijkis.

Plaatsvervangend chefDe DC is het niet eens met het strevende functie van plaatsvervangend chefgeleidelijk te laten verdwijnen en ishieromtrent met DMEOB nog niet tot eenvergelijk gekomen. Binnen de DC zal erinhoudelijk nog over gesproken worden.Bij Optiek is de functie van plaatsvervangend chef verdwenen. De DC wilgraag de resultaten daarvan, opgedaanbij Optiek, onder ogen krijgen. HPZheeft medegedeeld met de formatietech—niek van Optiek, in zijn totaliteit,door te gaan.

ATVDe ATV zal voor 1990 hetzelfde zijn alsvoor 1989. In het komende jaar is ereen drietal voorgeschreven brugdagen:25 mei, 24 december en 31 december.De overige dagen kunnen vrij wordenopgenomen.

HoofdpoortDe DC heeft de aandacht gevestigd openkele irritaties bij personeel en MBKOegstgeest. Als men vroeg de werkzaamheden beëindigt is dit onder verantwoordelijkheid van de chef. Iemand dienormaal het terrein wil verlaten entussen de “rij” van 16.00 uur terechtkomt, moet mede wachten tot de slagbomen omhoog gaan. De irritatie schuiltin het feit dat de slagbomen soms minutenlang voor het uitgaande verkeergesloten blijven.

COMPUTERNIEUWS

Een computer en zijn randapparatuur,diskdrive, toetsenbord, monitor, muise.d., zijn gevoelig voor stof en vuil.De handel is hier ook ac1~ter gekomen enheeft stofhoezen op de markt gebracht.Want “ONDERHOUD IS BEHOUD” zegt PCM(Personal Computer Magazine) in hetapril 1989 nummer. Zij hebben hiergroot gelijk in en als de computerlange tijd niet gebruikt wordt, huponder de hoes! Sommige gebruikers nemenhet niet zo nauw, getuige hun computerthuis, maar ook op het werk. Sommigenzijn te vet om aan te pakken en als jehet toetsenbord omkeert kan je van deplukken tabak die er uit komen zo een

Strootje draaien. Af en toe een sopjekan geen kwaad (niet onder de d&he!)J~er zijn genoeg speciale spuitbussen inde handel om snel en gemakkelijk jeapparatuur schoon te houden. Onder hetmom van “het oog wil ook wat”,‘s nachts onder de hoes!

Basic

Basic zou een te minne computertaalzijn en zeker niet geschikt om netjeste programmeren, begin er maar nooitaan. De moderne basic-dialecten bewijzen duidelijk het tegendeel, al kan jeb.v. in GW-Basic er een behoorlijk“zooitje” van maken. Maar je bent inhet PC-Privé Project gestapt en je hebteen Olivetti computer staan waar je alaardig los op begint te raken. Of jehebt op een andere manier een PC verkregen en hebt, net als de kersversePC-Privé-er, voorzichtig de eerstestappen gewaagd in het programmeren methet gratis bij de PC meegeleverdeGW-Basic. “Wat is nou gestruktureerdprogrammeren, ze hebben het daaraltijd over, wat bedoelen ze nou ei-genlijk?” “Ik blijf net zo lang knoeienen proberen tot er iets gebeurt datlijkt op mijn bedoeling.” Prima, hetwerkt, je weet zelfs nog te vertellen

Schoon en betrouwbaar

22

hoe het werkt en wat er allemaal gebeurt. Een half jaar later kijk je weereens naar het programma en je vindt dathet aangepast moet worden. Je print delisting op papier en kijkt verward naaral die regels zuurkool en kan er nietwijs uit worden. Je bent kampioen“zuurkool uit de klit halen” en begintenthousiast de boel te ontwarren.

Na een paar uur wanhopig ontcijferen,schuiven en tussenvoegen, kom je erniet meer uit en besluit ten einde raadom maar een nieuw programma te schrijven. Zonde van al die verloren tijd,maar je hebt er wat van geleerd, tocht?Eerst maar eens een overzicht maken vanwat je nou eigenlijk wilt en dan hetprogramma blok voor blok (taak voortaak) gaan opbouwen. Om nou te weten tekomen hoe een programma duidelijk leesbaar op te bouwen is, kan je een cursusvolgen of een stapel boeken lezen,maar vooral veel doen en kijken naarprogramma’s van anderen. Om je eigenprogramma’s van een beschrijving tevoorzien en aldus je eigen bibliotheekop te bouwen, kan je het volgende doen.Je zet het Basic-prograxnma op schijfals een ASCII-bestand, SAVE “NAN1”, A(De A staat voor ASCII). Nu kan je datprogramma met een tekstverwerker binnenhalen en gaan bewerken. Met WP alstekstverwerker ben je een gezegendmens, want met macro’s is het programmagemakkelijk te bewerken.Voordat we hetprogramma oproepen worden de kantlijnenop 0 (links) en 79 (rechts) gezet. MetCTRL—F5 roepen we het programma op. Ditgaat het gernakkelijkst met een macro,b.v. ALT-K (K van kantlijn), zodat weniet steeds hetzelfde hoeven te doenals we een programma willen oproepen.We doen het volgende:

CTRL-F10 (CTRL gn de Fl0 toets tegelijk, start macro definitie)

ALT-K (ALT toets én K toets, naamvan de macro)

SHIFT-F8 (Regel opmaak)3 (Kantlijnen)0 (Kantlijn links)<ENTER> (Enter toets)79 (Kantlijn rechts)<ENTER> (Enter toets)Willen we tevens het programma oproepen, als ASCII bestand, met deze macro,dan voegen we toe:CTRL-F5 (Tekst in/uit)3 (DOS tekst opvragen)CTRL-Fl0 (Einde macro)

Door simpelweg ALT-K in te toetsen komtWP met de vraag om de naam van hetprogramma in te toetsen. Om de beschrijving van het opgeroepen programmadui delijker te maken halen we de regelnummers weg en plaatsen de tekst eentabulatorstop naar rechts. De macronoemen we b.v. ALT-O (0 van opschuiven)en maken we als volgt;

CTRL-Fl0 (start macro)ALT-O (naam macro)DELETE-DELETE-DELETE (3x DELETE toets)TAB TOETSCURSOR TOETS LINKSCURSOR TOETS OMLAAGCTRL-Fl0 (einde macro)

Door steeds ALT-O in te toetsen bij eenregel waar een regelnummer voor staat,verdwijnt het nummer en schuift detekst naar rechts, de cursor gaat naarde volgende regel. Dit gaat redelijksnel maar het blijft een monnikenwerk.Wat heeft dit allemaal voor zin? Hettekstbestand moet nog verder bewerktworden; opdrachten tussen een FOR eneen NEXT moeten inspringen, ook na een1F <voorwaarde> THEN een nieuwe regelbeginnen en de opdracht laten inspringen, etc. etc. Het is een hele klus,maar je beschrijving wordt er een stukduidelijker mee. Te veel werk? Inderdaad, maar vaak loont het de moeite.Gelukkig zijn er programma’s in dehandel die al dat werk voor je kunnendoen in een fractie van de tijd die jezelf nodig zou hebben. Voor al die Basic programmeurs die hun programma’swillen beschrijven, ontwarren of willenomzetten naar een modernere Basic(Quick-Basic of Turbo-Basic), is er hetprogramma “Turboflow!”. Dit programmadoet al dat werk wat net beschreven is,en nog veel meer, en is nog vriendelijkgeprijsd ook! (mci. BTW f 89,50 excl.verzendkosten e.d.). In het blad MSX/MS-DOS computer magazine nr. 28 (februari 1989) en in het blad PersonalComputer Magazine, is dit programmabeschreven. Tussen deze beschrijvingendoor is het programma uitgebreid endaardoor beter, maar ook duurder geworden.In beide bladen komt het programma, eigenlijk programma’s, er goed van af,terwijl nog niet eens alle facetten vanhet programma genoemd worden, en isduidelijk een aanwinst voor beginnersmaar ook voor gevorderden. Het programma kan alleen bij de makers gekocht

23

worden en wordt bij afgifte voorzienvan de naam en het adres van de koper,als het ware in het programma ingebakken, strikt persoonlijk dus. Informatieover dit programma is te verkrijgen bijde Computer Hobby Club (toestel 2289),er is een demonstratie te zien tijdensde computeravonden.

Wil van Elk

ubileumHetklimaatis vaakeendankbaaronderwerpin

Sint Nicolaasfeest 1989

directjekarners

De goedheiliginan was weer in het landen vond ook bij het NEOB weer een zaalvol enthousiaste kinderen samen met hunouders. Bij binnenkomst werd de Sintdoor vele kinderen uitbundig toegezongen, begeleid door onze collega dhr.Scheffers op de accordeon. De Pietenmaakten er ook deze keer weer een dolleboel van en moesten soms even door deSint tot de orde worden geroepen. Nogeen hoogtepunt van de middag was hetoptreden van Pommetje Horlepiep (vertolkt door Bram Biesterveld) die eengezellige show ten beste gaf, waarbijde kinderen intensief betrokken werden.Kortom: een geslaagde middag, dankzijde inspanning van de Sint Nicolaascommissie en niet te vergeten het kantine-personeel. Bij deze namens allen bedankt.

S.v.

Dit jaar had St. Nicolaas 4 ZwartePieten meegenomen. 1~e afdelingen diedit hebben gemerkt en een aantal medewerkers hebben een “aandenken” meegekregen. De Zwarte (witte) Pieten hebbenhun uiterste best gedaan en tijdens decollecte een bedrag van f 1.157,50opgehaald. Dit bedrag zal op 7 decembera.s. worden overhandigd aan de directeur van het kinderdagverblijf “De Wal-noot” te Leiden. In de volgende MEOBTIEK zal hierover verder verslag volgen.

De St. Nicolaascommissie

~1

nieuwe verwarmin~sinstaIIatie

voor gebouw AB MEOB/O o het ak getild

24

Op everin demag ets rin~sins allati Haringv jet

Aan het Haringvliet beschikt het MEOBover een zogenaamde demagnetiseringsbaan, waar metingen en afregelingen aanschepen plaatsvinden, met als doel,deze zoveel mogelijk magnetisch neutraal te maken, zodat deze schepen nietdoor magnetische mijnen zullen wordengedetecteerd. Voor deze metingen be

schikt men over apparatuur, die vooreen deel vervangen is door het MEOB. Deofficiële overdracht van het systeemvond plaats op woensdag 18 oktober ji.o~.ci~ meetbaan aan het Haringvliet.Voordat wordt ingegaan op het nieuwesysteem, zullen we hieronder eerst ietsvertellen over het demagnetiseren(Eng. :degaussing) in het algemeen.

Het rangen van schepen

Het bepalen van de instellingen vanverschillende spoelen gebeurt opmeetbaan. Alvorens in te gaan opmanier waarop “geranged” wordt,eerst een en ander gezegd wordende verschillende soorten banen.

Er zijn globaal twee typen meetbanen:een stationaire range en een overlooprange.Bij een stationaire baan wordt hetschip afgemeerd boven een aantal sensoren, veelal boven een heel tapijtvan sensoren. Iedere verandering in deinstelling van de spoelen wordt directdoor de sensoren geregistreerd.Rendsburg is een voorbeeld van een stationaire range. De meetfaciliteiten inRendsburg geven ook de mogelijkheid omhet aardmagnetisch veld op de plaatsvan het afgemeerde schip op te heffen.Via een stelsel spoelen o.a. op de bodem van de range, en door de bogen

wordt een veld opgewekt, dat in principe even groot is als het aardveld terplaatse, maar tegengesteld gericht.Als het schip de range binnenvaart, nadat de aardveldcompensatie is ingesteld, zal het schip geen verstoring geven t.g.v. geïnduceerde velden. Deverstoring, die dan gemeten wordt, bestaat alleen nog maar uit permanentevelden (zgn. “P/ITrennung”). Dezepermanente velden worden eerst gecompenseerd. Daarna wordt de aardveldcompensatie uitgeschakeld en worden degeïnduceerde velden gemeten.

Bij een overlooprange vaart het schipover een aantal sensoren. Na iederewijziging in de instelling van despoelen moet het schip een nieuweoverloop maken (zie bijgaande tekening).De meetbaan op het Haringvliet is hiereen voorbeeld van. Er zijn overloopbanen, waarbij het aardxnagnetisch veld inde ruimte boven de sensoren opgehevenkan worden, een zgn. “varende P/iTrennung”.

.4.-~

~•~,—

/~j~(////?/?I/ / :7.

.: .~ -.

deeen

dezal

over

25

In een aantal landen wordt ook een mobiele range gebruikt, die in de haven-monding wordt neergelegd. Alle passerende schepen worden gemeten. Met dezemethode kan een indruk verkregen wordenof het schip nog aan de norm voldoet enof de installatie goed functioneert.Een probleem bij dit soort metingen is,dat de meetdiepte meestal niet gelijkis aan de code-diepte. De meetresultaten moeten naar deze code-diepte wordenomgerekend.

Voordat het eigenlijke “rangen”plaatsvindt, wordt een zogenaamde precalibratie uitgevoerd.Bij een precalibratie wordt bekeken ofde installatie goed functioneert en ofde ingestelde stromen en windingenovereenkomen met de windingenlijst. Deprecalibratie wordt enige dagen voorhet rangen uitgevoerd.

pen zonder dat de spoelen bekrachtigdzijn, de zgn. “dg-off” metingen.Hierna worden de spoelen bekrachtigdvolgens de gegevens van de windingenlijst en wordt een aantal zgn. “dg-on”aankomstmetingen gedaan. Indien eropmerkelijke verschillen te zien zijnt.o.v. de vorige metingen dient eerstde oorzaak hiervan opgespoord en eventueel weggenomen te worden. Daarnaworden overloopmetingen op oost!westkoers gemaakt.Varende op oost/westkoers wordt detotale verstoring gemeten, die bestaatuit de volgende onderdelen: geïnduceerde en permanente vertikale velden,geïnduceerde en permanente dwarsscheepse velden en permanente langsscheepse velden.Door vergelijk van oost- en westkoers,kan een onderscheid gemaakt worden inde permanente en geïnduceerde dwarsscheepse velden. Belangrijk is, dat iniedere meting de effecten goed herkendworden, zodat de juiste spoelen geschakeld worden. Ervaring speelt eengrote rol bij dit herkenningsproces.Nadat het schip op oost/westkoers isafgeregeld, worden nog enige overlopenop noord/zuidkoers gedaan. Hierdoorkunnen de instellingen van de geïnduceerde langsscheepse velden worden bepaald.

Als een schip altijd in dezelfde configuratie op de meetbaan komt, zullende geïnduceerde velden ook steeds gelijk blijven. Iedere verandering in deverstoring (signatuur) moet in dit geval veroorzaakt zijn door een verandering in de permanente velden, zodat deinstelling van de spoelen voor de compensatie van dit soort velden veranderdmoet worden.

Indien het schip optimaal is afgeregeld, worden de zgn. “finals” gemaakt.De nieuwe instellingen worden op eenwindingenlijst ingevuld. Ook wordt eennieuwe zonekaart ingevuld. Omdat hetaardinagnetisch veld in iedere zone eenandere waarde heeft, moeten ook destromen voor de compensatie van degeïnduceerde circuits~ in de anderezones naar evenredigheid worden verminderd of vermeerderd.De stromen voor de compensatie van depermanente velden zijn in iedere zonegelijk, omdat de permanente veldenoveral op aarde gelijk blijven.

De maximale waarde van de signatuurwordt “code-getal” genoemd. Dit code-getal hoort bij de metingen op een bepaalde, afgesproken, diepte de zgn.code-diepte.Het codegetal van een schip bestaatniet alleen uit de grootste waarde vande statische verstoring, maar is de somvan de maximale waarde van de statischeverstoring, het strooiveld en het werveistroomveld. Hierbij moet niet geletworden op welke koers de verschillendemaxima optreden.Het code-getal dient beneden een bepaalde waarde te blijven. Deze afgesproken norm is een waarde die in depraktijk in een redelijke tijd realiseerbaar is.Het halen van de norm wil beslist nietzeggen, dat het schip absoluut geengevaar loopt in een omgeving met magnetische invloedsmijnen. Wel kan gezegdworden, dat het gevaar voor dit typemijn minder is als het code-getal laagis.Als een norm tijdens een bepaalderange-beurt niet gehaald kan wordenbinnen een redelijke tijd, moet onderzocht worden wat hiervan de oorzaak is,zodat b.v. bij een volgende range-beurthet schip wel weer aan de norm kanvoldoen.

Als het schip opeventueel eerstgoederen, waarvangister zegt, datvan boord mieten,Begonnen wordt met

de baan is, wordende ferromagnetischehet magnetisch re

ze bij het “rangen”op de wal gezet.

een aantal overlo

26

Het nieuwe systeem

Het MEOB heeft van DMKM een opdrachtgekregen tot vervanging van het verwerkingsgedeelte van de demagnetiseringsinstallatie aan het Haringvliet.De meetapparatuur is derhalve niet vervangen, maar slechts aangepast om tekunnen communiceren met de nieuweverwerkingsapparatuur.In verband met standaardisatie is gekozen voor VME-apparatuur met daaraangekoppeld een kleurenscherm met eenzeer hoge resolutie. Het “operatingsystem” is UNEX 5.1. Nadeel van ditoperating system is echter, dat dezeniet “real time” is, d.w.z. het systeemreageert niet direct op wijzigingen vanbuitenaf, maar slaat dit op in buffers.Hierdoor kan echter informatieverliesoptreden. Daarom is gekozen voor hetplaatsen van een zogenaamde buffer-interface, die alle meetgegevens van hetmeetsysteem direct opslaat in een grootgeheugen en deze vervolgens, op aanvraag van het VME-systeem, doorstuurtnaar het VME-systeem. Op deze manier isgegevensverlies niet meer mogelijk,aangezien de buffer-interface een microprocessor-systeem is, dat m.b.v.een door het MEOB gemaakt programma, opreal-time basis de gegevens opslaat.Bovendien zijn op deze buffer-interfacevoorzieningen getroffen voor het aansluiten van een automatisch plaatsbepalingssysteem, waarmee de positie vanhet schip t.o.v. de meetopstellingautomatisch wordt doorgegeven.Wanneer de meetgegevens allemaal zijnontvangen door het VME-systeem, wordenze bewerkt en zichtbaar gemaakt op hetkleurenscherin. De meetwaarden wordendirect opgeslagen op de harde schijf,die aanwezig is in het VNE-systeem.De gebruiker kan vervolgens de meetgegevens op verschillende manierenzichtbaar maken. Tevens kan hij/zijmeetgegevens van verschillende metingenover elkaar heen zichtbaar maken, zodatverschillen kunnen worden geconstateerd.Bovendien worden tijdens de metingenalle wijzigingen in de afregeling vande demagnetiserings installatie aanboord van het schip ingevoerd. Op dezemanier is het mogelijk om het meetrapport automatisch te laten genereren,zodat dit direct met het schip meegegeven kan worden.

Tevens kan men tijdens de meting deafregeling theoretisch wijzigen. Hetcomputersysteeem kan dan de te verwachten meetgegevens berekenen (simulatie). Op deze manier kan men de tijd,benodigd voor het demagnetiseren, verkorten, omdat het schip minder hoeft tevaren.

De oplevering

Op 18 oktober 1989, werd het nieuwedemagnetiseringssysteem opgeleverd aande opdrachtgever.Allereerst werd een demonstratie gegeven door Ing. A. van den Bergh, medewerker van de Sectie Informatie Verwerking van het MEOB Oegstgeest, welkeafdeling het nieuwe systeem ontworpenen gerealiseerd heeft. Na deze demonstratie sprak Ir. L.J. Antonides overhet verleden, het heden en het belangvan de demagnetiseringsbaan aan hetHaringvliet.KTZT R. Boerhorst (Hoofd PlatformDMKM), die namens de DMKM het nieuwesysteem zou afnemen, reageerde hieropen sprak zijn vertrouwen uit in hetnieuwe systeem. Bovendien wees hij ophet in de toekomst te koppelen automatische schip-pos itioneringssysteem,waarvoor recentelijk een principebeslissing is genomen.

t,

4,

27

Hierna volgde de offciële overdracht,door ondertekening van de opleveringsdocumenten. Omdat echter de demagnetiseringsbaan onder de verantwoordelijkheid valt van het MEOB, werd hetsysteem door KTZT. Boerhorst directweer overgedragen aan het MEOB dooraan de heer Antonides een doosje metfloppy’s te overhandigen.

9

4

Na een bezoek aan Hr.Ms. Vlaardingen,die tijdens de demonstratie enkeleproefvaarten had gemaakt, verliet hetgezelschap de meetpost en begaf zichnaar Stad aan ‘t Haringvliet, waar opformele wijze, onder het genot van eendrankje en een hapje, verder werdgesproken. De heer Verhorst (ceremoniemeester op die dag en direct verantwoordelijke voor de meetbaan) had gezorgd voor een perfect verzorgde dag,inclusief de zeer exclusieve “Haringvliet-snack”, waar iedereen enorm vanheeft genoten.

Jaap Verhorst en Ad van den Bergh

egat in optimale condi ieDe Radio Holland Groep heeft begin vandit jaar de opdracht verkregen voor hetmeerjarig onderhoud van de SEWACO-apparatuur aan boord van Hr.Ms. Evertsen.De Koninklijke Marine had bekend gemaakt dat zij haar laatste Van Speijkklasse fregatten, waaronder Hr.Ms.Evertsen, zou verkopen aan de AnkatanLaut, de Marine van de Republiek Indonesië.Met deze opdracht liet Radio Hollandeen aantal mededingende concurrentenachter zich.

“Terwijl duizenden vakantievierders inde zon lagen op de “Gouden stranden”van Zeeland, waren RHG—technicj enkelekilometers verderop hard aan het werkin Vlissingen. Zij waren aan boord vanHr.Ms. Evertsen, op de werf van de Kon.Mij. “De Schelde”, om service enonderhoud te verrichten aan de elektronische apparatuur. Gecontracteerdvan mei t/m september, had de RHG dehanden vol aan revisie en onderhoud vanSEWACO-apparatuur, waaronder een langeafstand radar, de doelaanwijsradar, het1FF elektronisch identificatiesysteem,de vuurleiding ten behoeve van hetgeschut en de Seacat raketten, de sonar-installaties, alle communicatie- ennautische apparatuur en de EOV-(elektronische oorlogsvoering’) uitrusting.

De grootte van de opdracht en de vakantieperiode waren er de oorzaak vandat het RHG-personeel van de vestigingVlissingen aangevuld moest worden doorvestigingen elders in het land. Uitgezonden vanuit Rotterdam, IJmond, DenHelder en Delfzijl, verzamelden technici zich in Vlissingen, waar ze tezamen aan het werk gingen om het schip inoptimale conditie te brengen voor haarterugkeer naar actieve dienst op zee.

De RHG werd ook ingeschakeld voortraining van de nieuwe Indonesischebemanning en onderhoudsmensen. De heerTessers leidde de theoretische trainingop de vestiging Rotterdam en “on thejob” training werd verzorgd door detechnici aan boord van Hr.Ms. Evertsen.De Radio Holland Group werkte in ditproject samen met mede-aannemer DeSchelde, de Koninklijke Marine en haarmarinebedrijven. Tezamen droegen zij erzorg voor dat het schip, bij de overdracht aan de Indonesische Marine, nogvele jaren in optimale staat van paraatheid haar taken in de IndonesischeArchipel kan vervullen.

De overdracht van het schip aan haarnieuwe eigenaar heeft eerder deze maandplaatsgevonden en de bemanning maaktthans een intensieve trainingsperiodeop de diverse systemen door.In april 1990 vertrekt het schip naarhaar nieuwe thuishaven.”

(Electronaut november 1989)

28

In dienst

H.J.C. PaardekoperT. MostertJ. LeeuwenburghC.M. ColletS. BaboelalR. Aalders

Ontslag

01—11—198901-11—198901—11—198916—10-198903—11—198920-11—1989

K. Kranenburg- ZwaanJ.A.T. OveresJ. BrusséG. van ZandwijkC. StamG.H.M. VreeburgC.W.A.J. Spruijt1. Groennou

VUTVUTVUT

COBH.Vloot Elektr.Klein OptiekBur. Inst. houding/ilExpeditie/HTechn. Staf/HKwaliteits InspectieInterne Controle

20-10-198923—10—198923-10-198901—11—198901-11-198901—11—198901-10-198901-11-1989

Interne overplaatsifl~

Bevorderingen

vannaar:vannaar:vannaar:

vannaar:vannaar:vannaar:vannaar:vannaar:

LogistiekAdviesAdviesProj ectenPlv. Chef Klein OptiekChef Klein Optiek

schaal 8schaal 9schaal 9schaal 10schaal 5schaalschaalschaalschaalschaal

62323

TSt ZViI.nKlein OptiekBedrijfskundeMetingen en OntwikkelingenGlasbewerkingTechn. Staf VlootGlasbewerking

A.J.M. Krammer

H.G. Deutekom

H. Haverkotte

Overleden

H.W. van Velzen Repro

van : schaal 9naar: schaal 10

06—11—1989

01-11-1989

01—10-1989

11—11—1989

01—11—1989

06—11-1989

01-10-1989

15-01-1988

01-01—1986

01—01—1986

01-01-1986

01-01-1986

01-01-1989

0 1—10-1989

H.G. Deutekom

A.J.M. Kraxnmer

E.C.P. Visser-van Tendeloo

W.J.P. Verhoog

H.C. Kramer

A. Bosboom

H. Krammer

A.W.A. Quispel

M.J. de Haar-Schaap

H. Haverkotte

van : schaal 8naar: schaal 9van : schaal 5naar: schaal 6van : schaal 3naar: schaal 4van : schaal 7naar: schaal 8

29

Interview met Marianne de Bruyn B.M.W.Een dezer dagen was ik op bezoek bijMarianne de Bruyn, sinds augustus 1986werkzaam bij ons bedrijf als maatschappelijk werkster. De bedoeling waswat meer te weten te komen over depersoon die het maatschappelijk welzijnvan de MEOB-medewerkers behartigt.

Wat heeft je er toe gebracht om ditberoep te kiezen?

Toen ik op de middelbare school zatkregen wij les in maatschappijleer vaneen maatschappelijk werkster en doorhaar verhalen over haar werk wist ikop een goed moment heel zeker, dat ikdat ook wilde worden.Dus ging ik, nadat ik deafgemaakt, naar de socialeEindhoven.

Ben je daar ook geboren?

Neen, ik ben geboren in Helmond en toenik drie weken oud was, verhuisden wijnaar een dorp in de buurt van Roermond.Daar ben ik opgegroeid in een gezin mettwee zussen. Tijdens mijn studie inEindhoven leerde ik mijn man kennen,die aan de Technische Hogeschool aldaarstudeerde. Om die reden ging ik, natwee jaar als algemeen maatschappelijkwerkster in het centrum van Utrechtgewerkt te hebben, weer terug naarEindhoven. Ik vond een baan als medischmaatschappelijk werkster in een ziekenhuis.

Ik neem aan dat dit een tamelijk zwarejob was?

Ja, je komt uiteraard alleen met ziekemensen in aanraking. Dat zijn dan geenpatiënten met een gebroken been. Hetcontact dat ik opbouwde, werd op eengegeven moment toch weer afgebrokendoor ontslag uit het ziekenhuis ofoverlijden. Je moest dus steeds opnieuwbeginnen.

Het lijkt mij moeilijk om de problemenniet mee naar huis te nemen?

Om de mensen goed te kunnen helpen moetje wel afstand kunnen nemen. Daar moestik zeker aan wennen. Na zes jaar ziekenhuis kwam ons eerste kind, maar ikheb nog twee jaar part-time doorgewerkt. Toen mijn man een baan kreeg indeze buurt, zijn wij verhuisd naarLeidschendam.

Omdat wij toch een nieuwe fase in hetleven waren ingegaan en inmiddels onstweede kind gearriveerd was, realiseerde ik mij dat ik er net zo goed eenpaar jaar tussenuit kon totdat de kinderen groot genoeg zouden zijn om dedraad weer op te kunner~ pakken. Zodoende ben ik in augustus 1986 bij hetMEOB begonnen op de dag dat de jongste4 jaar werd en naar school ging.

Een en ander is goed te combineren,werk en gezin?

Jazeker, ik heb aangepaste werktijdenen ik kan zelf de kinderen naar schoolbrengen en om drie uur weer ophalen.

Soms doet zich een gelegenheid voor datik b.v. ‘s middags ergens heen moet,huisbezoek e.d., ik kan dan terugvallenop een goede oppas.

Dit werk bij het MEOB is zeker minderzwaar dan in het ziekenhuis?

Inderdaad, de problemen liggen andersen doordat ik praktisch elke dag aanwezig ben, is de drempel om bij mij binnen te komen lager dan vroeger, toen erincidenteel iemand uit Den Haag kwam.

Wat zijn zoal de problemen waarmee demensen bij jou komen?

Hoofdzakelijk liggen die in de werksfeer voor wat betreft de contacten metcollega’s en/of de chef of een bepaaldgevoel van ondergewaardeerd te zijn. Ermoet dan naar een oplossing gezochtworden in samenwerking met de personeelsconsulent. Soms zijn er problemenin de privé-sfeer die van invloed kunnen zijn op het functioneren van betrokkenen op de werkplek. Ook zijn eroverlijdens- en ziektegevallen die deaandacht verdienen. Het hoort er allemaal bij.

school hadacademie te

30

Bevalt het je hier wel bij het MEOB?

Zeker, de problematiek waar ik mee temaken krijg is minder belastend danvroeger in het ziekenhuis.Zo’n bedrijf als dit is toch min ofmeer een weerspiegeling van de samenleving.Het is zeer interessant die ontwikkeling te volgen. Ik hoop dat ik het nogjaren kan blijven doen. H.O.

Dhr. Cbr. Wijling met VUTHij werd door zijn collega’s van hetBedrijfsbureau “uitgegeten” en terplekke in het zonnetje gezet: ChrisWij ling. Hij diende bij de Landmacht enhet korps MP en kwam in 1952 bij deVerificatie Wassenaar. Een geboren engetogen Leidenaar die nu echter al 28jaar in Wassenaar woont. Er wonen nogwel meer collega’s in deze gemeente. Eris zelfs een plein dat men gekscherendhet Haalebosplein noemt omdat daar zoveel Verifianen onderdak gevonden hebben. Chris Wij ling was een bekend“werkvoorbereider/calculator” en hijvertelde dat hij de binnenkomst van deLandmachtapparatuur vanaf de jaren ‘70helemaal gevolgd heeft.Hij is enthousiast over zijn collega’sen heeft altijd met veel plezier zakenmet de Landmacht gedaan.VUT heeft iets met vrije tijd te makenen omdat de heer Wijling altijd nogeens naar het Oosten hoopt te reizenkreeg hij prompt een koffer van zijncollega’s aangeboden. Een dezer dagennam hij in de directiekamer op hoogniveau afscheid. Zo gaat dat.

Db . K Ik oven denOp 93-jarige leeftijd is te Leiden deheer A. Kulk overleden. Vooral de oudere en reeds gepensioneerde MEB/MEOB-ers zullen zich hem nog wel herinneren. Van Kulk kan men zeggen dathij een van de eersten was die de kantine van het Marinebedrijf onder zijnhoede had. Er circuleren onder degenendie hem gekend hebben de nodige sterkeverhalen. Met de koffiewagen ging hijin het begin van de jaren ‘50 weldoenderond over het marineterrein.Zat overal waar hij kwam vol grapjesdie hij op zijn eigen wijze “onverstoorbaar” kon brengen alsof het allemaal waar gebeurd was. Een waarachtigmens die lang van zijn pensioen heeftmogen genieten. Hij is niet meer, maarde verhalen over hem zullen nog vaak inoud-MEB-kringen de ronde doen.

Konnklijk zilver voor C. de GraafAchter de naam C. de Graaf staat in debedrij fstelefoongids vermeld: Bibliotheek/Software. Vooral de aanduiding“Software” spreekt aan, want in de loopder jaren is de heer De Graaf bij hetMEOB te Oegstgeest min of meer eenschatbewaarder geworden. Eind novembervierde hij zijn 40-jarig ambtsjubileum.Op een bescheiden wijze, zonder al teveel toeters en bellen want daar is hijde man niet naar. In de directiekamerwerd hij, met echtgenote en kinderen,ontvangen door onder meer DMEOB, Ir.L.J. Antonides.Deze had voor de jubilaris een verrassing in petto. Namelijk een KoninklijkBesluit dat een onderscheiding inhield:de Eremedaille in Zilver verbonden aande Orde van Oranje Nassau.“Het is een eer u vandaag te mogen decoreren”, aldus directeur Antonides diepersoonlijk de versierselen opspeiddeen De Graaf als eerste feliciteerde metde onderscheiding die hem te beurt wasgevallen.Hij prees de jubilaris, die in 1952 indienst trad bij Verificatie Wassenaar,voor zijn jarenlange werk bij de bibliotheek waar hij zelfstandig de “knowhow” van het bedrijf aan computerbestanden registreerde en “in stock”ofwel achter slot en grendel bewaarde.Tijdens de ontvangst in de directiekamer vonden verder de bekende handelingen plaats waarbij een financieel gebaar mede tot de hoogtepunten gerekendmag worden.De Graaf is de komst van de automatisering niet uit de weg gegaan en beweesdaarmee dat oudere mensen evengoedgeavanceerde technieken kunnen beheersen. De “meeting” in de directiekamerwerd mede bijgewoond door de herenVerbokkem (HPZ), Moraal (HBIB/O),Boetekees (BAUT), Van de Berg (voorz.PV) en Korninan (HAZ).Voor de echtgenote van de jubilariswaren er planten en bloemen. En namensde Personeelsvereniging overhandigdevoorzitter Van de Berg een cadeaubon.De jubilaris sprak woorden van dank.“Als ik het over moest doen, dan zékerwéér bij zo’n bedrijf”, liet hij deaanwezigen ten slotte weten.

31

oplossing

oktober puzzel

Uitslag puzzel Meobtiek 5

Zonder puntenverlies:mevr. J. Varkevisser 1 10,-

Met puntenverlies:dhr. J.J.J. Mullersmevr. M. Jansen

PUNTEN 01PUNTEN 04PUNTEN 05PUNTEN 08PUNTEN 08PUNTEN 08PUNTEN 08PUNTEN 08PUNTEN 08PUNTEN 09PUNTEN 09PUNTEN 09PUNTEN 13PUNTEN 13PUNTEN 13PUNTEN 14PUNTEN 18PUNTEN 18PUNTEN 20PUNTEN 21PUNTEN 21PUNTEN 23PUNTEN 26PUNTEN 26PUNTEN 26PUNTEN 26PUNTEN 26PUNTEN 29PUNTEN 31PUNTEN 32PUNTEN 33PUNTEN 36

dhr. G. v.d. Laan (ONNI)dhr. J. Jongeleen (TKE)dhr. J. Brouwers (TKE)dhr. C. Haasnoot (TKE)dhr. T. Borremandhr. C. de Graaf (BIB)dhr. 0. van Schoonevelddhr. J.W. Ruben (OKLA)dhr. R. v.d. Neut (TKE)dhr. J.W.M.E. van Laarhovenmevr. C. Schipper-v. Duinmevr. J.M. Ruben-v. Noorddhr. A. Baldhr. F.L. Wiesenfeldmevr. 1. Varkevisser-Kuytmevr. B. v. Kempen-Fleurmevr. C. de Boermevr. J.A.M. Grootjansdhr. P. Guyt (TKE)dhr. G. Wesseliusdhr. J.W. de Grootdhr. P. v.d. Burg (ONNI)dhr. C. de Vries (CON)dhr. C.L. Moraal (BIB)dhr’ J.W. Beu (Pl(E)dhr. K. Varkevjssermevr. M.v. Voorene-Weymarmevr. P. van Duyvenbodemevr. C. v. Duren (MEOB/H)dhr. D.J. Beij (ADMIN)dhr. H.L. Cohen (TKE)dhr. W.J.A. Homburg

HORIZONTAAL:

december puzzel“kent u ze nog?”

VERTIKAAL:

1. hondennaam6. (?)

11. (?)13. plaat15. water in Italië16. jongensnaam17. zonnegod18. vod20. bijwoord23. ten opzichte van24. vr.dier26. meisjesnaajn27. mikpunt28. water in Zwitserland31. inhoudsmaat33. grondsoort34. als 2335. niet later36. voorzetsel37. dier38. deel van Amerika39. waterkering42. sneeuwschoen44. eerst volgende46. beweiding van een dijk49. gaat met vuur51. aanw. voorn. woord52. meervoud van datum54. haar55. (?)57. deel van een boom58. ondernemingsraad59. muzieknoot60. titel62. stand van de maan63. (?)67. (?)68. (7)

1. (?)2. gewicht3. kraan4. gas5. muzieknoot6. zie aldaar7. grote hoeveelheid8. gelofte9. geloof

10. (?)12.14.17.19.21.22.

23.25.27.29.30.32.35.38.40.41.42.43.45.46.47.48.50.53.55.56.59.61.63.64.65.66.

getalspeelgoedgardedeel van het lichaamkelnerziekelijke zwelling vaneen uierinsekt(?)(?)lidwoordOmroepschoolontkenning(7)aankomenddrankplaatsvorm van bevruchting(7)werfklapjeholdeel van het hoofdveelgeteld, gewogenkleurdierlatwerkvoormiddaguiting van kougetijnieuwe koorts

SEMI - DOORLOPER

1 2

0000001 PUZZELLADDERGESORTEERD OP PUNTEN

2

3

4

5

6

7

6

9

10

11

12

13

14

15

16

1 25,-1 15,—

FORP2~ ~ t / ~

R.~j P ~9 A R J~ 5 E ‘9 ~

~ t A Z~ / S /V t~ ~ 7~’E N

1 N t S R /.‘ S 5’ J3 ~) ~ A~ AJ

~P / N c. ~ .11,9 ,Ç

Ac T ‘-‘s L ~ t’ ENWEzZ

~ ~

P R ô d c’ t “ F’9A1 Z.L

S T R oF~ h’ S s t 4/W

I3F~ ,~t ,~;‘ EM~Ç~ô~

SfliO £~ t’ EN Z~ 5/1/S

k/9~2~RA ~9 /..iB/ 5’~’E,v

F~5N 1Ç A R 1J13’t’Ek-

P~Q N-7~~ R -9 ,~‘ ~ ~

1E L~)F’ ~Oplossing gaarne sturen voor:

naar J. v.d. Zalm, afd. ONNI, tel. 2207

de “?“ vormen de namen van oud co ega,s.

32