Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

35
Aanpak van Reggio Emilia gekoppeld aan Ziko-Vo Mieke Vandenbroucke Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013

Transcript of Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Page 1: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Aanpak van Reggio Emilia gekoppeld aan

Ziko-Vo

Mieke VandenbrouckeMentorschap en creativiteit in de

kinderopvang17 mei 2013

Page 2: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Bereid een creatieve opdracht voor voor een groep kinderen in de kinderopvang. ◦ Voor de groep aangegeven op de tafels: baby’s,

kruipers, peuters of kleuters◦ Met het materiaal op de tafel◦ Voor groepjes van 4 kinderen◦ Geef aan welke stappen je zal zetten binnen deze

activiteit.◦ Zeg hoe je deze activiteit zal begeleiden.

◦ Iemand van de groep observeert en legt vast wat hij/zij ziet gebeuren.

Opdracht 1

Page 3: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Bereid een creatieve activiteit voor voor je groep. ◦ Vertrekpunt: de kinderen en hun interesses◦ Welke activiteiten heb je laatst met de kinderen gedaan? ◦ Hoe hebben de kinderen gereageerd? Wat heb je

gezien? Wat hebben ze gezegd/gedaan?◦ Wat leeft in de groep? Wat zijn de interesses van de

kinderen? Waar zijn ze op dit moment mee bezig?◦ Hoe kan je daar op een creatieve manier op inspelen?

Met welke materialen?

◦ Iemand observeert en legt vast wat hij/zij ziet gebeuren.

Opdracht 2

Page 4: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Getuigen van werken met Reggio Emilia en Ziko-Vo

Principes van Reggio Emilia: een aantal kapstokken

Ziko-Vo: een kindvolgsysteem Koppeling Reggio Emilia (creativiteit) en

Ziko-Vo (mentorschap): hoe integreren in je werking?

Doel van deze workshop

Page 5: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Ervaringen als pedagogisch medewerker in kinderdagverblijf delen.

Coaching gekregen van VCOK-VBJK rond aanpak Reggio Emilia◦ VCOK: Annelies Roelandts (vormingsaanbod op

www.vcok.be)◦ VBJK: centrum voor Vernieuwing in de

Basisvoorzieningen voor Jonge Kinderen (www.vbjk.be)

Ziko-Vo: zie Cego: Centrum voor Ervaringsgericht Onderwijs (www.cego.be)

Getuigen van Reggio Emilia en Ziko-Vo

Page 6: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Het krachtige kind De drie pedagogen Honderd talen De pedagogiek van het luisteren

Reggio-Emilia: Kernbegrippen

Page 7: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Loris Malaguzzi:

‘Alleen van de kinderen zelf kun je de dingen leren die over kinderen gaan of voor hen bestemd zijn.’

Het krachtige kind

Page 8: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

‘Vanaf zijn geboorte is ieder kind competent, krachtig en intelligent en beschikt het over wel honderd talen om met zijn omgeving te communiceren. Kinderen groeien op in een gemeenschap van mensen en vanaf het allereerste moment zijn zij gericht op interactie en communicatie met de mensen in hun omgeving. Ze zijn nieuwsgierig en leergierig en ze benaderen hun wereld met al hun zintuigen en vermogens. Ze ontwikkelen gedachten, ideeën en fantasieën. Zij maken verbindingen tussen hun ideeën, vormen theorieën en maken plannen om hun ideeën en theorieën te toetsen. Kinderen zijn onderzoekers en makers: zij produceren hun eigen theorieën en kennis en geven zo vorm aan hun eigen ontwikkeling.’

Het krachtige kind

Page 9: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

de kinderen

groepsleiding en pedagogisch begeleiders

de ruimte

De drie pedagogen

Page 10: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Het zijn vooral de andere kinderen die een kind een spiegel voorhouden waarin het zowel zichzelf herkent als waarvan het zich onderscheidt.

Kinderen verstaan elkaars taal, ook al spreken ze nog geen woord.

Het zijn juist de verschillen tussen kinderen die de bouwstenen vormen voor de ontwikkeling van ieder van hen.

Eerste pedagoog: de kinderen

Page 11: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Kinderen optimaal van elkaar laten leren Houding van onderzoeker Onderzoeken wat de kinderen bezighoudt

en waarom Inspelen op wat je ziet: kinderen helpen hun

ontdekkingstocht en onderzoek verder te zetten

Goed naar kinderen kijken en luisteren!!

Tweede pedagoog: groepsleiding en pedagogisch begeleiders

Page 12: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Ruimte: Fysieke omgeving, zowel binnen als buiten.

Materialen en ervaringen die zij bieden Moeten dienstbaar zijn aan het ontdekken

en onderzoeken van de kinderen:◦ Uitdagen tot ontdekken en onderzoeken◦ Flexibel in functie van de behoeftes van de

kinderen◦ Geordend en overzichtelijk: structuur bieden

Derde pedagoog: de ruimte

Page 13: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Eindeloos repertoire aan communicatie-mogelijkheden:◦ Mimiek◦ Motoriek◦ Geluiden, gebaren, bewegingen◦ Verbeelding in drama en muziek◦ Met materialen: Klei, verf, potlood, pen papier,

ijzerdraad, steentjes, hout, kralen, dozen, buizen, papiersnippers, huishoudelijke artikelen, onderzoektafels, lichtbak, …

Honderd talen

Page 14: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Het krachtige kind

Onderzoeken en

documenteren

Reflecteren, interpreteren en plannen

maken

Activiteiten met de

kinderen

Kijken en luisteren

Pedagogische cyclus: pedagogiek van het luisteren

Page 15: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Vorming met het hele team rond Reggio-Emilia. Elke groep experimenteert met materialen om

talen van kinderen te leren kennen en te ontwikkelen. Kijken en luisteren is de boodschap!

In kleine groepjes werken, pedagogisch begeleider documenteert door foto’s te nemen en te noteren wat ze hoort bij de kinderen

Achteraf samen foto’s bekijken en interpreteren: wat hebben we gezien bij de kinderen?

Documenteren voor ouders op ouderavond

Kleine stapjes 1

Page 16: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Boekenmaand à la Reggio: breng allerlei boeken in de groep en zie wat kinderen ermee doen.

Leesdagboek bijhouden per groep Speel in op wat je ziet Ouders en grootouders als leesouder Boekje meebrengen van thuis Bezoek aan de bibliotheek

Kleine stapjes 2

Page 17: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Per groep elke week minstens één activiteit volgens aanpak van Reggio, met ondersteuning van pedagogisch begeleidster

Verschillende manieren van documenteren uitproberen; pedagogisch medewerker zoekt mee en reikt hulpmiddelen aan

Schriftjes nog nodig? Meer in de groep zelf documenteren? Belangrijke aanleiding om met ouders te praten over hun kinderen in de groep.

Coaching door Annelies van VCOK

Kleine stapjes 3

Page 18: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Coaching van Annelies ivm de Ruimte: ze bezoekt alle groepen, geeft feedback en inspireert voor inrichting van de groepen en voor het gebruik van materialen.

We gaan aan de slag in elke groep om hoeken te bekijken, te veranderen en nieuwe materialen binnen te brengen.

Kleine stapjes 4

Page 19: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Documenteren = denk-, maak- en leerprocessen van kinderen vastleggen en illustreren

Communicatie met ouders Ervaringen teruggeven aan kinderen, verder

onderzoeken mogelijk Basis voor reflecteren, interpreteren en

plannen

Documenteren

Page 20: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Kijk- en luisterpapieren Foto’s, film, cassetterecorder Plannenbladen Onderwerppapier, -boekje Dagbeschrijving Dagblad (op ouderpaneel) Documentatiewanden:

◦ Ouderpaneel◦ Afgeronde onderwerpenwand◦ Werkwand

Documenteren op verschillende manieren

Page 21: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Ik word me bewust van het feit dat ik nog teveel de activiteiten met de kinderen wil sturen.

Als je in kleine groepen werkt, kan je beter kijken en luisteren. Dat brengt ook meer rust.

Door het feit dat we alleen maar ‘mogen’ kijken en luisteren, zien we dat kinderen anders gaan spelen. We zien ook hoe betrokken ze bezig zijn en dat ze leren van elkaar.

Ik betrap mezelf erop dat ik meer en spontaner ga kijken naar de kinderen in hun vrij spel en in andere situaties.

Reacties van begeleidsters

Page 22: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Vertrekken van bestaande werking en gewoontes, onderzoekende houding aannemen

Heel veel zaken zijn er al, we kunnen er ons bewust van worden.

Kleine stapjes zetten Elke groep heeft zijn eigenheid Elke begeleidster heeft haar talenten

Eigen ervaringen als coach

Page 23: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Kijken door de ogen van kinderen. Houding van onderzoeker aannemen.

In kleine stapjes: ruimte om ervaringen op te doen en te experimenteren.

Je eigen werking en je eigen rol als begeleider en coach anders durven bekijken.

Dingen durven loslaten en nieuwe dingen uitproberen.

Ervaringen delen met collega’s. Overleggen.

Reggio Emilia in de kinderopvang? Hoe?

Page 24: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Werken aan een positief en veilig groepsklimaat

Ruimte voor autonomie van kinderen Kinderen elkaar laten helpen Vrij spel Werken in kleine groepen bij begeleide

activiteiten Kijken en luisteren!!! Onderwerpwerken: vanuit fascinatie van

kinderen

Eerste pedagoog: taak van begeleidster

Page 25: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Ouders eerste belangrijke opvoeders: geven belangrijke informatie

Veiligheid bieden Onderzoekende houding: kijken en luisteren

heel belangrijk! Kinderen autonomie geven Inspelen op wat je ziet gebeuren Kinderen uitnodigen om te vertellen Goede organisatie!

Tweede pedagoog: taak van begeleidster

Page 26: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Kijk eens door de ogen van de kinderen naar de ruimte!

Ruimte als zintuiglijk laboratorium: aankleding, kleurgebruik en lichtinval; aandacht voor alle zintuigen: zien, voelen, horen, ruiken, proeven

Verschillende afgebakende hoeken Overzichtelijke en logische ordening,

zichtbaar voor kinderen

Derde pedagoog: de ruimte (1)

Page 27: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Natuurlijke, open en levensechte materialen Spelmaterialen Gericht op zelfstandigheid van kinderen:

krachtig kindbeeld! Buitenruimte: buiten je lokaal en ‘naar

buiten’ Documentatie in de ruimte

Derde pedagoog: de ruimte (2)

Page 28: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Symbolisch spel: keukenhoek, poppenhoek, bouwhoek, autohoek,…

Rustig hoekje: boekenhoek, snoezelruimte,… Constructiespel Actief spel, bewegen Eetruimte Een plek om te knutselen Verwisselbare hoek: inspelen op interesses Een goede ruimte-indeling biedt veiligheid

en structuur

Ruimte: spelzones of hoeken

Page 29: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Scheiden van druk en rustig spel in de ruimte

Voldoende groot maken van de hoeken Duidelijk onderscheid tussen verschillende

spelhoeken Kinderen zien welk materiaal er is en

kunnen verschillende dingen zelf nemen Elementen van zichzelf terugvinden in de

ruimte Zaken ophangen op ooghoogte van

kinderen: extra spelaanbod

Ruimte: enkele basisregels

Page 30: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Ziko-Vo is een volgsysteem waarbij we, vertrekkend van het welbevinden en betrokkenheid van de baby’s en de peuters hun ontwikkeling in al zijn facetten opvolgen en daarover gaan communiceren met de ouders. Het kind staat centraal, we kijken in zijn dagdagelijks bezig zijn hoe hij of zij evolueert, wat zijn of haar sterke kanten zijn en waar we hem of haar extra kunnen stimuleren. We maken daarvoor tweemaandelijks een portret van het kind. Dit is een basis om met de ouders te communiceren over hun zoontje of dochtertje.

Volgsysteem

Page 31: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Een rijk aanbod Een positieve sfeer en groepsklimaat Ruimte voor initiatief Doeltreffende organisatie Een inlevende begeleidingsstijl

Aandachtspunten Ziko-Vo

Page 32: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Ziko-Vo Reggio-Emilia

Welbevinden en betrokkenheid Krachtig kindbeeld

Rijk aanbod Ruimte als pedagoog

Ruimte voor initiatief Autonomie van het kind

Positieve sfeer en groepsklimaat Kinderen en begeleider als pedagoog

Doeltreffende organisatie Ruimte als pedagoog/werken in kleine groepen

Inlevende begeleidersstijl Kijken en luisteren en inspelen op

Cyclus: activiteiten plannen op basis van portret

Cyclus: kijken en luisteren, onderzoeken en documenteren en interpreteren en plannen

Raakpunten

Page 33: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Gemeenschappelijk: anders leren kijken naar kinderen

Coaching en samenwerking heel belangrijk. Middelen voorzien om goed te kijken en te

documenteren: invulblad per activiteit, per kind apart observaties noteren, pedagogisch medewerker gaat mee documenteren of begeleiden in de groepen

Het invullen van de kindportretten goed mee opvolgen en ondersteunen in kleine teams

Hoe Reggio-Emilia en Ziko-Vo koppelen? (1)

Page 34: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Kleine teams: documentaties van activiteiten en portretjes samen bespreken op kleine teams: kindbespreking

Kleine teams: documentaties bekijken en interpreteren, plannen van activiteiten; stilstaan bij aandachtspunten van Ziko-Vo.

Coachen van begeleidsters volgens dezelfde pedagogische cyclus: kijken en luisteren, onderzoeken en documenteren, interpreteren, reflecteren en plannen maken

Hoe Reggio-Emilia en Ziko-Vo koppelen? (2)

Page 35: Mentorschap en creativiteit in de kinderopvang 17 mei 2013.

Reggio-Emilia: ◦ VCOK: Annelies Roelandts (vormingsaanbod op

www.vcok.be)◦ VBJK: centrum voor Vernieuwing in de

Basisvoorzieningen voor Jonge Kinderen (www.vbjk.be)

Ziko-Vo: Cego: Centrum voor Ervaringsgericht Onderwijs (www.cego.be)

Expertise