Improving Mental Health by Sharing Knowledge

Mental fitness in wetenschap en praktijk

Landelijk congres positieve psychologie

11 november 2013

Linda Bolier

1. Positieve psychologie

2. Wat werkt: de evidentie

3. Mental fitness: 6 principes voormentale fitheid

4. Toepassingen

Outline

4. Toepassingen

5. Oefening en reflectie

In goed gezelschap

Prof. Dr. Ernst Bohlmeijer, Universiteit Twente

Prof. Dr. Jan Walburg, Trimbos-instituut / Universiteit Twente

15-11-13

Prof. Dr. Gerben Westerhof, Universiteit Twente

Prof. Dr. Heleen Riper, VU University, Leuphana University

Positieve psychologie

• Doel: versterken mentale vermogens

• Wetenschappelijk bestudering van optimaal functioneren

• Focus op veerkracht, weerbaarheid, psychosociale competenties, krachten en talenten

15-11-13

´Psychology should:

• Be as concerned with strength as with weakness

• Be as interested in building the best things in life as in repairing the worst

• Be as concerned with making the lives of people fulfilling as with healing pathology

• Develop interventions to increase well being, not

Positive psychology

• Develop interventions to increase well being, not just to decrease misery´

Martin Seligman, 2010

6

1. Emotioneel of subjectief welbevinden (geluk, positief affect, levenstevredenheid) (Diener, 1984)

2. Psychologisch welbevinden (optimaal functioneren, betekenisgeving, mastery, zelfacceptatie, sociale relaties)

Positive mental health

zelfacceptatie, sociale relaties) (Ryff, 1989)

3. Sociaal welbevinden (connectie met en bijdrage aan de maatschappij) (Keyes, 1998)

Verruiming mogelijkheden voor interventie

Keyes, 2007

• The mental health gap: geldt ook voormensen met subklinische symptomen(Cuijpers & Smit, 2008)

• Meer identificatie bij subklinischedepressie, of symptomen van angst of stress met een positief psychologische

Verhoogde acceptatie van interventies

stress met een positief psychologischebenadering (Parks et al., 2012)

Voor wie?

1. Voor iedereen die wil werken aanwelbevinden en mentale weerbaarheid(health promotion, preventie)

2. Als aanvulling op behandeling bij (lichte) psychische problemen (relapse preventie, herstel)herstel)

3. Aanvulling op behandeling bij psychiatrischeen chronische ziekte (kwaliteit van leven)

Improving Mental Health by Sharing Knowledge

Wat werkt: de evidentie

Meta-analyse positief psychologische

interventies

Bolier et al., 2013

Voorbeelden van oefeningen

- Dankbaarheid oefenen (Emmons &

McCullough, 2003; Froh et al., 2008)

- Aardige dingen doen (Lyubomirsky et al., 2005;

Otake et al., 2006)

- Drie positieve dingen (Seligman et al., 2005)

- Bewust gebruiken van je krachten(Seligman et al., 2005)

- Zelfcompassie (Mongrain, 2011, Shapira, 2010)

- Visualiseren van je beste ik (Lyubomirsky,

2011)

Significante effecten PPIs op welbevinden en depressie

Study name

Boehm 2011

Buchanan 2010

Burton 2004

Emmons 2006 study 1

Emmons 2006 study 3

Frieswijk 2005

Goldstein 2007

Grant 2009

Grant 2012

Green 2006

Hurley 2012

King 2001

Kremers 2006

Layous 2012

Lichter 1980 study 2

Statistics for each study Std diff in means and 95% CI

Std diff Upper Lower in means limit limit Z-Value p-Value

0,13 0,41 -0,15 0,91 0,36

0,62 1,16 0,08 2,27 0,02

1,30 1,75 0,84 5,59 0,00

0,23 0,57 -0,12 1,29 0,20

0,53 1,02 0,03 2,08 0,04

0,26 0,57 -0,04 1,68 0,09

0,06 0,52 -0,40 0,26 0,80

0,58 1,20 -0,05 1,80 0,07

0,39 0,65 0,13 2,89 0,00

0,93 1,52 0,34 3,08 0,00

0,14 0,42 -0,14 0,99 0,32

-0,09 0,58 -0,75 -0,26 0,80

0,44 0,81 0,07 2,31 0,02

0,37 0,76 -0,02 1,84 0,07

0,38 0,95 -0,19 1,30 0,19

Subjective well-being

Lichter 1980 study 2

Lyubomirsky 2006 study 2

Lyubomirsky 2011

Martinez 2010

Mitchell 2009

Page 2012

Peters 2010

Quoidbach 2009

Seligman 2006 study 1

Seligman 2006 study 2

Sheldon 2002

Sheldon 2006

Spence 2007

Wing 2006

Meta Analysis

0,38 0,95 -0,19 1,30 0,19

0,02 0,53 -0,48 0,08 0,94

0,25 0,49 0,01 2,07 0,04

0,16 0,42 -0,11 1,16 0,24

0,05 0,44 -0,34 0,27 0,79

0,69 1,54 -0,16 1,59 0,11

1,13 1,60 0,66 4,73 0,00

0,61 1,19 0,03 2,07 0,04

-0,02 0,67 -0,70 -0,05 0,96

0,47 1,36 -0,43 1,02 0,31

0,00 0,45 -0,45 0,00 1,00

0,25 0,76 -0,26 0,96 0,34

0,20 0,84 -0,45 0,59 0,56

0,16 0,53 -0,21 0,85 0,39

0,34 0,45 0,22 5,82 0,00

-1,00 -0,50 0,00 0,50 1,00

Favours Control group Favours PPI

• Voor welbevinden geen significantemoderatoren

• Voor depressie: duur, type interventie, psychosociale klachtenen kwaliteit van de studie zijn

Subgroepanalyse

en kwaliteit van de studie zijnmoderatoren

15

Kwaliteit van de studie vs. effect sizeS

td d

iff

in m

ean

s

2,00

1,78

1,56

1,34

1,12

0,90

16

Std

dif

f in

me

an

s

-0,50 0,10 0,70 1,30 1,90 2,50 3,10 3,70 4,30 4,90 5,50

0,68

0,46

0,24

0,02

-0,20

Kwaliteit van de studie

• Toegankelijkheid

• Vergroot zelf-management/ empowerment

• Schaalbaar / populatiebenadering

• (Kosten-)effectief

eHealth

• (Kosten-)effectief

Synergie Positieve psychologie & eHealth

eHealth

Positive

technology

'Positive technology'; 'the use of technology for improving the quality of personal experience by fostering positive emotions, self-empowerment, and social connectedness' (Riva, 2012; Botella, 2012)

Positievepsychologie

• Veld in de kinderschoenen

• Review: 10 studies, in 7/10 significante verhoging welbevinden, 6/8 significante symptoomreductie depressie

Review positieve psychologie online

symptoomreductie depressie

• Lage adherence & hoge drop-out

Bolier, 2013

• PPIs kunnen effectief welbevindenvergroten en depressie verminderen.

• Kwaliteit onderzoeksdesigns laag: meeren beter opgezet onderzoek is nodig.

• Potentiele synergie tussen positievepsychologie en internet moet zich nog

Effectonderzoek conclusies

• Potentiele synergie tussen positievepsychologie en internet moet zich nogbeter bewijzen.

• Wat werkt het beste voor wie? > Person-activity fit

20

Improving Mental Health by Sharing Knowledge

Mental fitness: 6 principes

Wat werkt?

Wees:• Positief• Dankbaar• Mindful• Verbonden• Verbonden• Vriendelijk• Actief en gezond• Doelbewust

(Effectiviteitsstudies: onder andere Seligman et al. 2005; Seligman et al. 2006.; Burton & King, 2004; Nyclacek & Kuijpers, 2008; Fava et al., 1998; Sin & Luybomirsky, 2009; Bolier et al., 2013)

15-11-13

Twee voorbeeld oefeningen

Drie positieve dingen

Kijk deze week iedere avond terug op de afgelopen dag. Trek hier ongeveer tien minuten voor uit. Zoek daarbij in je herinnering naar drie goede of positieve dingen die gebeurd zijn. Omschrijf in een paar woorden de positieve gebeurtenis. Geef daarbij een antwoord op de vraag: Wat heb ik gedaan waardoor deze positieve gebeurtenis mij is overkomen?

(Oefening van Seligman, 2005)

Gebruik je krachten op een nieuwe manier

Iedereen heeft sterke punten en minder sterke punten. Focus je nu eens op je krachten, je sterke punten (of doe een test om daarachter te komen). De komende week ga je deze sterke punten op een nieuwe manier inzetten, zoals je dat nog nooit hebt gedaan. Bijvoorbeeld ,is je sterke punt, 'waardering voor schoonheid', bedenk dan eens wat je hier mee op je werk zou kunnen doen (hang een mooi schilderij op bijvoorbeeld).

Duidelijke boodschappen voor onze fysieke gezondheid

Een duidelijke boodschap voor onze mentale conditie?

Neem je dagelijkse dosis mental fitness

25Trimbos-instituut 2010

mental fitness

Zes principes voor mentale fitheid en veerkracht

Improving Mental Health by Sharing Knowledge

Toepassing

Portal Mentaal Vitaal

28

Ongeveer 18.000

unieke bezoekers per

maand (december

2012)

Over heel 2012:

150.000 unieke

bezoekers

Zelfhulpboek Mental fitness

Met Mental fitness ga je zelf aan de slag met oefeningen en tips aan de hand van de volgende principes:

- Richting geven aan je leven- Optimistisch denken- Je veerkracht versterken- Grip op je leven- Bewust leven en genieten- Bewust leven en genieten- Investeren in positieve relaties- Gezond leven - Omgaan met problemen

Het boek sluit aan bij www.psyfit.nl, www.mentaalvitaal.nl en de NTR tv-cursus Mental fitness.

Psyfit – mental fitness online

30

• 6 modules mental fitness gebaseerd op positieve psychologie

• Een module van 4 weken met zelftest voor en na, theorie en oefening

• Filmpjes van experts

Wat heeft Psyfit te bieden?

• E-mail reminding

• Moodmeter

• Forum voor uitwisseling en steun

• Tip van de dag

• Helpdesk

31

Face to face intakegesprek met bedrijfsarts

Online module 1 t/m 3

Face to face voortgangsgesprek met bedrijfsarts

BlendedBlended modelmodel

Online module 4 t/m 6

Face to face evaluatiegesprek met bedrijfsarts

Welbevinden

33

Bolier et al., 2013

Depressie

34

• In samenwerking met en aangeboden door De gezonde regio

• Uitvoering door Yulius

• Werving en verwijzing via regionale media, huisartsen, ziekenhuis

Groepscursus Psyfit – Grip op je eigen leven

media, huisartsen, ziekenhuis

• Pilot in de Drechtsteden (resultaten maart 2014)

Opzet:1e bijeenkomst Mentale fitness en veerkracht

2e bijeenkomst Aan de slag met een persoonlijke missie en doelen

3e bijeenkomst Manage jezelf

4e bijeenkomst Zet een positieve bril op (optimistisch denken)

Groepscursus Psyfit – Grip op je eigen leven

4e bijeenkomst Zet een positieve bril op (optimistisch denken)

5e bijeenkomst Positieve relaties

6e bijeenkomst Houd grip

-> Gezonde leefstijl en mindfulness als dwarsverband

• Ondersteuning veerkracht voor borstkankerpatenten

• Verbinden, ondersteunen, signaleren en oefenen

Robbin App

Fischer, 2013

Improving Mental Health by Sharing Knowledge

Oefening en reflectie

24 kwaliteiten

Sterke kanten24 kwaliteiten (VIA Strenghts) (Peterson & Seligman, 2004)

Creatief Beheerst Rechtvaardig

Enthousiast Leergierig Hoopvol

Bescheiden Sociaal vaardig Doortastend

Belangstellend/nieuwsgierig Waardering voor schoonheid LeiderBelangstellend/nieuwsgierig Waardering voor schoonheid Leider

Liefdevol en in staat liefde te

ontvangen

Wijs Humoristisch

Bedachtzaam Teamspeler Integer

Nadenkend Dankbaar Vergevingsgezind

Vriendelijk Moedig Godsdienstig/spiritueel

Waar ben ik

goed in?In welke situatie heb ik me

bijzonder veerkrachtig

gevoeld? Welke

kwaliteiten sprak ik op dat

moment aan?

Wat deed ik als

kind heel

graag?

Wat zeggen

anderen over

mijn

kwaliteiten?

• Zet jij je sterke kanten vaak genoeg in? Op het werk, thuis, met vrienden, in moeilijke situaties?

• Bedenk hoe je één van je sterke kanten kan inzetten op een nieuwe

Oefening

kanten kan inzetten op een nieuwe manier.

ReflectieWat voor

toepassingsmogelijkheden

ziet u voor mental fitness?

ReflectieWat voor

toepassingsmogelijkheden

ziet u voor mental fitness?

In hoeverre geeft u nu

aandacht aan positief

functioneren bij clienten?

Welke situaties kan ik

hiervoor benutten?

Dank voor jullie aandacht!

Vragen?

� lbolier@trimbos.nl

44