Mens en MilieuHoofdstuk 7

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt.

• Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de klimaatverandering noemen.

7.3 Het broeikaseffect

7.3 Het broeikaseffect

• Dampkring = atmosfeer = luchtlaag om de aarde heen.• Mengsel van gassen

• Deel zonnestraling naar aarde, rest weerkaatst

• Zonnestraling omgezet naar warmte

• Warmte-uitstraling wordt tegengehouden

• Aarde warmt op

• Tegenhouden van warmte-uitstraling

• Gassen = broeikasgassen

• Waterdamp

• Koolstofdioxide

Temperatuur op aarde

• Gem. temp. 15°C (met broeikaseffect)

• Zonder 30°C lager

7.3 Het broeikaseffect

Klimaatverandering

• Weertype gedurende een periode van meerdere jaren verandert.

• Stijging temp.

• Voorspelling: 1,7 tot 5,4 °C stijging komende 100 jaar.

Gevolgen

• Stijging zeespiegel

• Droogte en grotere woestijnen

• Voedselvoorziening in gevaar of niet?

7.3 Het broeikaseffect

Veranderingen in de natuur

• Soorten die in warme gebieden voorkomen

• Soorten verdwenen

• Soorten uitgestorven

• Jaarritme verstoord• Eerdere bloei

• Voedseltekort

7.3 Het broeikaseffect

Gevolgen voor de gezondheid

• Aantal warme dagen neemt toe

• Meer sterfgevallen

• Meer smog (luchtvervuiling)

• Meer ziekten (vb. ziekte van Lyme)

7.3 Het broeikaseffect

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven welke invloeden ozon in de dampkring heeft op het leven op aarde.

• Je kunt de oorzaken en gevolgen kunnen noemen van de aantasting van de ozonlaag en van zomersmog.

7.4 De ozonlaag

Dampkring twee lagen

• Troposfeer (tot 12 km)

• Stratosfeer (tussen 12 en 50 km)

Ozonlaag

• Ozon in beide lagen

• Gas uit zuurstof door ultraviolette straling zon

• Houd UV-straling tegen = bescherming

7.4 De ozonlaag

Aantasting ozonlaag

• Cfk's (chloorfluorkoolwaterstof)

• Komen niet van nature in atmosfeer voor

• Gebruikt in:• Koelkasten

• Piepschuim, isolatie

• Drijfgas in spuitbus

• Laatste 25 jaar dunner geworden• Huidkanker 10% meer

• Boven Zuidpool super dun (gat genoemd)

7.4 De ozonlaag

Maatregelen tegen het gebruik van cfk's

• Vanaf 1996• Productie en import verboden

• Speciale inzamelpunten

• Hergebruik

• Vanaf 1999• Handel in oude apparaten verboden (koel- en vrieskasten)

7.4 De ozonlaag

Ozon in smog

• Zomersmog veel ozon

• Verbrandingsproducten van fossiele brandstoffen reageren op warmte en zonlicht = ozon

• Irritatie van slijmvliezen en luchtwegen

• Deel verzameld in troposfeer

• Als broeikasgas

• Extra temp stijging

7.4 De ozonlaag

Opdrachten maken

• Maken opdrachten 9 t/m 13• Blz. 70 t/m 73 WB

• Blz. 125 t/m 130 TB

• Maken opdrachten 14 t/m 15• Blz. 74 en 75 WB

• Blz. 131 en 132 TB

• Heb je de leerdoelen behaald?• Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect

wordt versterkt.

• Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de klimaatverandering noemen.

• Je kunt beschrijven welke invloed ozon in de dampkring heeft op het leven op aarde.

• Je kunt de oorzaken en gevolgen noemen van de aantasting van de ozonlaag en van zomersmog.

Woordenlijst maken7.3 Het broeikaseffect• Dampkring• Atmosfeer• Warmte-uitstraling• Broeikaseffect• Broeikasgassen• Waterdamp• Koolstofdioxide• Toename van

koolstofdioxide• Klimaatverandering• Zeespiegel

7.4 De ozonlaag• Troposfeer• Stratosfeer• Ozon• Ozonlaag• Ultraviolette straling• Cfk's• Koelmiddel• Blaasmiddel• Drijfgas• Het gat in de ozonlaag• Zomersmog