Mendelcraft...het opschrijven in de tabel. Kooi 1 Kooi 2 Kooi 3 Kooi 4 Kooi 5 Opdracht 5: Ga eens...
8
Mendelcraft http://mendelcraft.aertslab.org papa mama kuiken Eigenschappen en DNA papa mama kuiken In Mendelcraft zijn er kippen met verschillende kleuren. Een witte en zwarte kip geven ieder iets aan hun kuiken: het is grijs. Eigenschappen, zoals kleur, worden doorgegeven middels "genen". Genen zijn gemaakt uit DNA. DNA bestaat weer uit een serie van basen, die je als letters kunt opschrijven. In Mendelcraft is er een gen voor de kleur van de kip. Meerdere genen komen samen op een langer stuk DNA: een "chromosoom". Iedere kip heeft vier chromosomen. Van ieder chromosoom heeft een kip twee kopieën, een van de papa, een van de mama. Het gen voor een witte kip, en het gen voor een zwarte kip mengen samen tot grijs in het kuiken! Naast kleur hebben kippen nog meer eigenschappen, ieder met een eigen gen! Kun jij uitvinden welke dat zijn? 1 chromosoom basen- volgorde ACT. gen
Transcript of Mendelcraft...het opschrijven in de tabel. Kooi 1 Kooi 2 Kooi 3 Kooi 4 Kooi 5 Opdracht 5: Ga eens...
Mendelcrafthttp://mendelcraft.aertslab.org
papa mama
kuiken
Eigenschappen en DNA
papa mama
kuiken
In Mendelcraft zijn er kippen met verschillende kleuren.
Een witte en zwarte kip geven ieder iets aan hun kuiken: het is grijs.
Eigenschappen, zoals kleur, worden doorgegeven middels "genen". Genen zijn gemaakt uit DNA. DNA bestaat weer uit een serie van basen, die je als letters kunt opschrijven.
In Mendelcraft is er een gen voor de kleur van de kip.
Meerdere genen komen samen op een langer stuk DNA: een "chromosoom". Iedere kip heeft vier chromosomen.
Van ieder chromosoom heeft een kip twee kopieën, een van de papa, een van de mama.
Het gen voor een witte kip, en het gen voor een zwarte kip mengen samen tot grijs in het kuiken!
Naast kleur hebben kippen nog meer eigenschappen, ieder met een eigen gen! Kun jij uitvinden welke dat zijn?
1
chromosoom basen-
volgorde
ACT.
gen
Mendelcrafthttp://mendelcraft.aertslab.org
Pak de spuit uit je koffer
Door met de spuit en de rechterknop op een kip te klikken kan je bloed (met DNA) uit een kip halen.
Klik met je rechtermuisknop op het laboratorium. In het laboratorium kun je DNA onderzoeken (en later zelfs veranderen!).
Plaats nu de spuit in het eerste vakje.
DNA van Mendelcraft kippen onderzoeken
chromosoom van deze kip de basenvolgorde "ACT".
2
kopie 1
Het laboratorium
kopie 2
Klik daarna op het eerste spuitje in de tabbladen bovenin.
Er verschijnen nu vier knoppen, een voor ieder chromosoom van de Mendelcraft kip. Klik op het eerste chromosoom.
Je ziet nu de twee kopieën van DNA van de kip. Op iedere kopie staan vier genen. Als je op een gen klikt zie je de DNA volgorde eronder. DNA bestaat uit verschillende "basen" die met de letters A, C, G en T gesymboliseerd worden.
In het voorbeeld hiernaast heeft de eerste kopie van het eerste gen op het eerste chromosoom van deze kip de basenvolgorde "ACT". alleen wat er in de
bovenste rij staat is belangrijk
Mendelcrafthttp://mendelcraft.aertslab.org
Je begint met een spuit met bloed van een witte kip en stopt deze in het eerste vakje in het laboratorium.
Ga nu naar het vierde tabblad (met het ei), en druk op de "Kloon" knop.
Nu verschijnt het nieuwe DNA. Genen die je kunt veranderen hebben een oranje potloodje.
Ga weer naar het eerste chromosoom, eerste gen, en klik op de bovenste streng. Nu zie je dit:
Je kunt nu het DNA veranderen door op deze pijlen te klikken.
Als je klikt zie je dat de basenvolgorde verandert. GGC is de basenvolgorde voor wit. Verander nu beide kopieën.
Als je nu op het eerste tabblad (met het kistje) klikt dan zie je een ei liggen. Pak dit, neem het in de hand, en klik met rechts ergens op de grond. Welke kleur heeft de nieuwe kip?
klik met rechts ergens op de grond. Welke kleur heeft de nieuwe kip?
DNA van Mendelcraft kippen veranderen
3
Mendelcrafthttp://mendelcraft.aertslab.org
Opdracht 1: Een witte kip heeft op chromosoom 1 gen 1 twee keer de basenvolgorde ‘GGC’. Onderzoek het DNA van een zwarte en een grijze kip. Wat is de basenvolgorde?
Opdracht 2: Maak vijf kuikens van twee grijze kippen. Hoeveel kuikens van iedere kleur zie je?
Zwart: Wit: Grijs:......... ......... .........
Opdracht 3: Neem een witte kip, en verander de kleur van deze kip (zie bladzijde 3). Kun je een grijze en zwarte kip maken?
Opdrachten deel 1
GGC
GGC
...
...
...
...
4
Let op: alleen wat er in de bovenste rij staat is belangrijk!
Mendelcrafthttp://mendelcraft.aertslab.org
Opdrachten deel 2Voor de volgende opdrachten moet je naar het gebied genaamd "les deel 2". Zoek de knoppen onder een hoge stenen toren (of in de grote kip in het startgebied).
Opdracht 4: Ga naar de kooien bij het grote vraagteken. Hier vind je kamers met steeds drie kooien, een kooi met een papakip, een mamakip en een kuikentje. In iedere kamer moet jij uitzoeken of het kuiken een kind kan zijn van de mama en papakip. Het begint gemakkelijk, maar wordt steeds moeilijker. Je mag DNA onderzoek gebruiken om erachter te komen of het mogelijk is! Als je het antwoord weet, mag je het opschrijven in de tabel.
Kooi 1 Kooi 2 Kooi 3 Kooi 4 Kooi 5
Opdracht 5: Ga eens kijken in de dierentuin, om te zien hoeveel verschillende kippen er zijn. Of ga op jacht in het oerwoud. Wie weet vind je wel kippen die op een dinosaurus lijken. Welke genen zorgen hiervoor? Kun je een volledige dinosaurus maken?
5
Mogelijk
Onmogelijk
Mendelcrafthttp://mendelcraft.aertslab.org
Gevorderde opdrachtenOpdracht 6: Het vierkant van Punnett. Hier zie je twee kruisingen tussen kippen. Een keer een zwarte met een witte kip, en een keer twee grijze kippen. Een kip geeft één van zijn twee genen voor kleur door aan het kuiken. Als zowel de papa als de mama dat doen zijn er vier mogelijkheden voor het kuiken. Met een Punnett vierkant kun je bedenken wat voor kleur kuikens van twee kippen kunnen krijgen. In een hokje staat al ingevuld welke kleur het kuiken krijgt, kun jij de rest ook invullen?
6
Papa
Mama
....... grijs
....... .......
Papa
Mama
....... .......
....... .......
Mendelcrafthttp://mendelcraft.aertslab.org
Gevorderde opdrachtenOpdracht 7: Ga naar de kippenkooi bij deze vier kippenkoppen. In deze kooien zie je een papa, een mama, kinderen en kleinkinderen. Nu is er variatie in de de kleur van de kippenkop. Kun je, door kippen te tellen en DNA onderzoek, een Punnet vierkant maken voor de kopkleur? Let op het is anders dan voor lichaamskleur!
7
Papa
Mama
Papa
Mama
....... .......
....... .......
....... .......
....... .......
Mendelcrafthttp://mendelcraft.aertslab.org
MinecraftGebruik je muis om rond te kijken.
Gebruik deze toetsen om te bewegen
Q S D
ZE
Met een "E" kun je zien wat je allemaal bij je hebt
Met de linker muis- knop kun je dingen afbreken
Met de rechter
muisknop kun je dingen bouwen
Alles wat in de onderste rij staat kun je in het spel met het wieltje kiezen, en dan mee bouwen
spatie = springen
Chromosoom Gen DNA Eigenschap
A B AA AB BB
Kleur 1 1 ACT GGC zwart grijs wit
Kleur kop 1 2 GCA GCT wit wit zwart
Kleur bloed 2 4 AAA/GGA TTC geel groen blauw
Dino lichaam 3 1 CAA GCG kip kip dino
Dino vleugel 3 2 ATG TTA kip kip dino
Dino poot 3 3 GGC GGG kip kip dino
Grootte 3 4 AAA CGA klein klein groot
Gedrag 4 4 ATA TTC normaal normaal vreemd
Alle kippen genen
8
Chromosomen
Genen
DNA
