Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei...

20
VERKIEZINGEN 2019 Memorandum UNICEF België Help ons de rechten van het kind in België te respecteren

Transcript of Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei...

Page 1: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

VERKIEZINGEN

2019Memorandum UNICEF België

Help ons de rechten van het kind in België te respecteren

Page 2: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

UNICEF 2

MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINGEN 2019

INHOUDSOPGAVE

Voorwoord P.4

Wat is UNICEF ? P.6

01. Een ambitieus en coherent kinderrechtenbeleid voor België P.8

02. Een specifieke bescherming van kinderen in armoede P.9

03. Betere bescherming van kinderen met een migratiestatus P.10

04. Het verder blijven inzetten op gelijke kansen inzake onderwijs P.11

05. Het actief inzetten op de gezondheid van kinderen P.12

06. Het waarborgen van een gezonde leefomgeving van kinderen P.13

07. Het actief opkomen tegen geweld tegen kinderen P.14

08. Luisteren naar kinderen P.15

09. Een ambitieus beleid voor kinderen in de wereld P.16

Page 3: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

UNICEF 3

Voor ieder kindWie ze ook zijn.

Waar ze ook wonen.

Ieder kind verdient een kindertijd.

Een toekomst.

Een eerlijke kans.

Dat is waarom UNICEF er is.

Voor ieder kind.

Dag in en dag uit zetten we ons in.

In 190 landen en gebieden.

Voor de moeilijkst bereikbaren.

Het verst verwijderd van hulp.

Het meest achtergelaten.

De meest uitgesloten.

Daarom blijven we tot het einde.

En geven we nooit op.

Page 4: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINGEN 2019

UNICEF 4

Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen. Binnen dat kader werkt u momenteel aan een aantrekkelijk partijprogramma in de hoop om, na een gunstig verkiezingsresultaat, uw politieke visie verder uit te kunnen werken.

UNICEF België wenst u alvast veel succes bij dit democratisch project. Daarnaast, willen we u enkele cruciale aandachtspunten meegeven en oproepen tot actie op het vlak van de rechten van het kind.

Op 20 november 2019 vindt de 30ste verjaardag plaats van het Internationale Verdrag inzake de Rechten van het Kind. In het kader van dit gebeuren hebben we enkele aandachtspunten geïdentificeerd die wat extra politieke inspanning vragen.

UNICEF België wil u met zijn memorandum de nodige informatie geven zodat u deze werkpunten niet enkel kan opnemen in uw politiek project, maar ook tot actie kan overgaan.

Dit memorandum is een bundel van aanbevelingen in verschillende domeinen. Als u op het één of andere domein verder wil inzetten, dan staan wij uiteraard steeds te uwer beschikking om u te ondersteunen in uw beleidswerk door meer concrete informatie en/of projecten aan te reiken. Aarzel aldus zeker niet om mij te contacteren.

Laat ons verder samenwerken aan een betere toekomst voor onze kinderen!

Olivier Marquet

Algemeen directeur UNICEF België[email protected]

VOOR-WOORD

Page 5: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

Op 1 januari 2017 telde België officieel 11.322.088 inwoners, waarvan 57,6% in Vlaanderen, 31,9% in Wallonië en 10,5% in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Minder dan 1% van de bevolking woont in de Duitstalige Gemeenschap.

Op 1 januari 2017 telde België 2.294.639 kinderen. Goed voor 20,3% van de totale bevolking. (STATBEL rapport 2017).

11.322.088 inwoners

10,5 %

31,9 %

57,6 %

20,3 %

UNICEF 5

Page 6: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINGEN 2019

UNICEF 6

UNICEF is het Kinderfonds van de Verenigde Naties (VN), de grootste organisatie voor kinderen en hun rechten in de wereld. Op basis van concrete hulpacties, onderwijs, medische zorgverstrekking en beleidsbeïnvloeding is het onze ambitie om ieder kind de beste kansen te geven. Dit zowel in noodsituaties als in het dagelijkse leven.

Ieder kind heeft recht op een goede start in het leven, op een echte kindertijd, een volwaardige ontplooiing en ontwikkeling van talenten. Al deze rechten zijn vervat in het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Het is de missie van UNICEF om deze rechten te doen naleven.

UNICEF België is de vertegenwoordiger van het Kinderfonds van de Verenigde Naties in België. In België zetten we ons actief in voor de gelijke kansen van kinderen. Hierbij richten we ons vooral op de meeste kwetsbare kinderen, zoals bijvoorbeeld kinderen in armoede, zieke kinderen en kinderen met een migratieachtergrond. Voor UNICEF België is het werken met deze meest kwetsbare kinderen cruciaal. Wij geloven er immers in dat wanneer we inspelen op de noden van de meest kwetsbare kinderen, we bijdragen aan een betere wereld voor alle kinderen.

Wat is UNICEF ?

UNICEF België heeft het officieel mandaat van de VN om de vooruitgang van de Belgische overheid te monitoren op vlak van haar verplichtingen inzake het Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Binnen dat kader verzorgen we een alternatief rapport aan het Comité voor de Rechten van het Kind in Genève, dat we samen met de meest kwetsbare kinderen in ons land opstellen en waarin we hun stem laten horen.

UNICEF wordt overal ter wereld uitsluitend gefinancierd door vrijwillige bijdragen van overheden, privépersonen, bedrijven en organisaties. De Belgische overheden zijn reeds vele jaren een betrouwbare partner in de realisatie van onze missie. Zo lagen we samen aan de oorsprong van de oprichting van diverse coalities ter verdediging van de rechten van het kind en werken we constructief samen in het kader van de Nationale Commissie voor de Rechten van het Kind en de Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD).

Page 7: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

De afgelopen 30 jaar hebben de rechten van de kinderen een grotere aandacht gekregen in België. Deze historische prestaties zijn deels toe te schrijven aan de beleidsmakers:

• RatificatievanhetKinderrechtenverdragen

zijn drie optionele protocollen.

• Integratie van de rechten van het kind in de

grondwet.

• Creatie van onafhankelijke controle­

mechanismen (de Franstalige afgevaardigde

van de rechten van het kind en de Vlaamse

Kinderrechtencommissaris).

• Het opstellen van actieplannen in het

voordeel van kinderen.

• Het opstellen van een Nationale

CommissievoordeRechtenvanhetKind.

• Het opstellen van een familierechtbank.

• Een recht op onderwijs voor alle kinderen.

• Aanzienlijke inspanningen om te strijden

tegen het uitbuiten van kinderen.

• Een voogdijsysteem voor niet­begeleide

buitenlandse kinderen.

• Internationale aandacht voor kinderen in

gewapendeconflicten.

UNICEF 7

Page 8: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINGEN 2019

UNICEF 8

Een ambitieus en coherent kinderrechtenbeleid voor België01

UNICEF België roept op om werk te maken van een ambitieus en coherent kinderrechtenbeleid dat het belang van alle kinderen op het Belgische grondgebied behartigt. Het is van primordiaal belang dat dit beleid de nodige middelen krijgt en dat de nodige transparantie inzake de besteding ervan aanwezig is. Een belangrijk aandachtspunt binnen dit beleid is de monitoring en de analyse van cijfermateriaal inzake kinderen en hun rechten. Deze gegevens en hun analyse maken het immers mogelijk om de meest kwetsbare kinderenteidentificerenengepastehulpteverlenen.

Bevindingen voor België: • Hoewel opgenomen in artikel 22bis van de Grondwet, wordt

er te weinig rekening gehouden met de rechten van het kind in administratieve en wettelijke maatregelen.

• Een kind wordt nog te vaak benaderd vanuit de diverse deelgebieden (gezin, school, sport, gezondheid, justitie, etc.) en niet in zijn globaliteit.

• Afwezigheid van een federale minister bevoegd voor het kind in zijn globaliteit.

• Gebrek aan transparantie inzake de budgetten die besteed worden aan kinderen.

• Gebrek aan mechanismen die het verzamelen van data op continue, coherente en gecoördineerde wijze en het analy-seren van deze data op nationaal niveau mogelijk maken.

Aanbevelingen: • Neem het belang van het kind in acht bij alle wettelijke,

administratieve en juridische procedures die opgezet worden.

• Wijs de verantwoordelijkheid van de coördinatie inzake de rechten van het kind toe aan de Eerste Minister als officiële vertegenwoordiger op nationaal niveau.

• Zet een coördinatie op van de verzameling van data over alle kinderen van 0 tot 18 jaar op nationaal niveau.

• Verruim de mandaten van de onafhankelijke instituten voor de Rechten van het Kind om hen toe te laten om ook klachten over federale competenties te onderzoeken.

• Verruim het budget binnen het kader van een kinderrechten aanpak en garandeer een transparante opvolging van de besteding van deze middelen.

• Ratificeer de facultatieve protocollen van de Internationale Conventie tegen Foltering en andere Wrede, Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffingen (CAT-OP) Internationale Conventie ter Bescherming van de Rechten van alle Arbeidsmigranten en hun Gezinsleden (CMW).

Artikel 1 (samenvatting)Definitie van ‘kind’. Als kind wordt aangemerkt iedere persoon jonger dan achttien jaar, tenzij de nationale wet-geving de meerderjarigheidsgrens lager stelt.

Artikel 2 (samenvatting)Bescherming tegen discriminatie. Alle rechten gelden voor alle kinderen, zonder enige uitzondering. De Staat is verplicht kinderen te beschermen tegen elke vorm van discri-minatie en dient zich actief in te zetten voor de bevordering van de rechten van kinderen.

Artikel 3 (samenvatting)Belangen van het kind. Bij alle maatregelen die kinderen betreffen dient het belang van het kind voorop te staan. Wan-neer de ouders van het kind, of anderen die verantwoordelijk zijn, hun verplichtingen niet nakomen, zal de Staat het kind voorzien van de nodige zorg.

Artikel 4 (samenvatting)Realiseren van de rechten. De Staat moet alles in het werk stellen om de rechten zoals deze zijn vastgelegd in het Verdrag, te verwezenlijken.

Artikels in het Kinderrechtenverdag:

Page 9: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

UNICEF 9

Eenspecifiekebeschermingvankinderen in armoede 02

UNICEF België roept op om kinderen in armoede beter te beschermen. Deze kwetsbare kinderen vallen, vaak van in het begin van hun leven, ten prooi aan sociale uitsluiting die zich uitstrekt over diverse cruciale levensdomeinen zoals onderwijs, gezondheid, justitie, huisvesting, sport en vrije tijd, enzovoort. Deze groepkinderenheeftnoodaaneenspecifiekkinderrechtenbeleiddatinzetophet wegwerken van deze sociale ongelijkheid opdat ook zij zich volwaardig zouden kunnen ontplooien.

Bevindingen voor België: • 15,9% van de Belgische bevolking wordt beschouwd als een risico-

groep voor armoede. Het gaat om mensen waarvan het gezinsinkomen minder dan 1.139 euro per maand bedraagt voor een alleenstaande (EU SILK 2017).

• 18.6% van de kinderen in België leven in armoede en 22% van de kinderen zitten in de risicogroep voor sociale uitsluiting (EU SILK 2017). Het gaat om 504.820 kinderen.

• 6.5% van Belgische kinderen hebben te lijden onder zware materiële deprivatie.

• 12,7% van de kinderen jonger dan 18 jaar leeft in een huishouden met beperkte tewerkstellingsgraad. Met 22,7% vormen de kinderen tussen 15 en 24 jaar de groep met de hoogste werkloosheidscijfers (STATBEL rapport 2017).

• 1 op 4 van de personen die zich in een slechte huisvesting bevinden is een kind. Naar schatting is 1 op 3 van de daklozen onder de 18 jaar oud (Alternatief Rapport van de NGO’s).

Aanbevelingen: • Geef bijzondere aandacht aan de meest kwetsbare kinderen (eenou-

dergezinnen, gezinnen met een beperkte tewerkstellingsgraad, grote gezinnen, migrantenfamilies, dakloze kinderen, kindermantelzorgers, geplaatste kinderen).

• Bescherm de inkomens van de meest arme kinderen door het accent te leggen op een maximale automatisatie van hun rechten, het verhogen van de sociale minima en de sociale voordelen die verder gaan dan het bereiken van de armoedegrens.

• Sta in voor de toegang tot kwaliteitsvolle publieke dienstverlening: onderwijs, gezondheid, voeding, drinkwater, buitenschoolse acti-viteiten, sport, vrije tijd, cultuur en een veilige omgeving.

• Zorg ervoor dat een kind steeds ook zelf bevraagd wordt binnen het kader van een uithuisplaatsing en dat er steeds opgetreden wordt in het belang van het kind. Scheid nooit kinderen van eenzelfde gezin.

• Investeer in aangepaste verblijfplaatsen voor kwetsbare gezinnen. Vermijd uitzettingen en langere periodes in opvanghuizen voor gezinnen met kinderen.

Artikel 26 (samenvatting) Sociale voorzieningen. Elk kind heeft het recht gebruik te maken van de sociale voorzieningen, met inbegrip van de sociale verzekering.

Artikel 27 (samenvatting)Levensstandaard. Elk kind heeft recht op een le-vensstandaard die toereikend is voor zijn lichamelijke, geestelijke, intellectuele, morele en maatschappelijke ontwikkeling. Ouders hebben de primaire verantwoor-delijkheid voor het bieden van een toereikende levens-standaard aan hun kinderen. De Staat zorgt ervoor dat ouders de verplichtingen voortvloeiend uit deze verant-woordelijkheid kunnen nakomen, en dat ook daadwerke-lijk doen. Daarbij kan de Staat onder andere voorzien in materiële bijstand aan de ouders en hun kinderen.

Artikels in het kinderrechtenverdag:

Page 10: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINGEN 2019

UNICEF 10

Betere bescherming van kinderen met een migratiestatus03

Het is voor UNICEF België cruciaal dat de rechten van migranten­ en vluchtelingen­kinderen onderweg naar en in België beschermd worden. Een groot aantal van hen wordt geconfronteerd met geweld, mishandeling, uitbuiting en discriminatie. Aangepast onderwijs en medische zorgen ontbreken. Als nieuwkomers kan hun integratie bemoeilijkt worden, het leren van een nieuwe taal en integratie via vrijetijds activiteiten en sport zijn bijzondere aandachtspunten. De opvang en omkadering van niet begeleide minderjarige vreemdelingen en minderjarige moeders in opvang gezinnen of kleinere opvangstructuren is een prioriteit. Het stopzetten van detentie van kinderen ziet UNICEF als hoogdringend.

Bevindingen voor België: • Op 1 januari 2017 telde België 1.327.776 personen met een

vreemde nationaliteit, dit is 11,7% van de totale bevolking. De meeste personen uit deze populatie komen uit andere Europese landen (STATBEL 2017).

• 56.200 kinderen hebben asiel aangevraagd in Europa tussen januari en juli 2018 (EUROSTAT, 7 juli 2018).

• Op 31 maart 2018 hadden 4.769 kinderen asiel aangevraagd in België. Onder hen waren 185 niet begeleide minder-jarigen.

Aanbevelingen: • Duid gekwalificeerde begeleiders aan voor alle niet

begeleide minderjarigen en dit vanaf hun aankomst. Geef deze kinderen een aangepaste informatie over de procedures en beslissingen die hen aanbelangen. Beperk de procedures in de tijd.

• Beëindig de detentie van kinderen in gesloten opvang-centra. Versterk en evalueer de alternatieven voor detentie, zoals de terugkeerhuizen en supervisie van privéwoningen.

• Herbekijk het onthaal van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen, waaronder ook de minderjarige moeders, om ervoor te zorgen dat zij opgevangen worden in opvang-gezinnen of kleinere opvangstructuren.

• Zorg voor een adequate ondersteuning van de integratie van migranten- en vluchtelingenkinderen, zorg dat het mogelijk is voor hen om via sport en spel de taal en cultuur te leren, dat ze toegang hebben tot vrijetijdsactiviteiten en vriendschappen kunnen opbouwen.

• Verzamel en publiceer systematisch data over het aantal, al dan niet begeleide, kinderen dat asiel aanvraagt in België

Artikel 2 (samenvatting)Bescherming tegen discriminatie. Alle rechten gelden voor alle kinderen, zonder enige uitzondering. De Staat is verplicht kinderen te beschermen tegen elke vorm van discri-minatie en dient zich actief in te zetten voor de bevordering van de rechten van kinderen.

Artikel 20 (samenvatting)Bescherming van kinderen zonder gezin. De Staat is verplicht extra bescherming te bieden aan kinderen die niet in hun eigen gezin kunnen verblijven en zorgt in dergelijke gevallen voor een geschikt alternatief, zoals plaatsing in een pleeggezin of in een instelling voor kinderzorg. Bij de keuze van de meest geschikte oplossing, zal rekening worden gehouden met de culturele achtergrond van het kind.

Artikel 22 (samenvatting)Minderjarige vluchtelingen. Aan elk kind dat de vluchte-lingenstatus heeft of deze wenst te verkrijgen, zal speciale bescherming worden geboden. De Staat is verplicht samen te werken met bevoegde instanties die deze bescherming en steun bieden.

Artikels in het Kinderrechtenverdag:

Page 11: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

UNICEF 11

Het verder blijven inzetten op gelijke kansen inzake onderwijs04

UNICEF België vraagt om een einde te maken aan de ongelijkheid binnen het onderwijs die vooral de meest kwetsbare kinderen raakt. Dit zowel op het vlak van het verschil in resultaten tussen kinderen als op vlak van de verschillen tussen scholen. Het is cruciaal dat het statuut van onderwijzers beschermd wordt en dat er extra geïnvesteerd wordt in zowel hun initiële vorming als hun bijscholing. Scholen in achtergesteld stedelijk gebied dienen extra educatieve middelen te krijgen opdat de school weer een plaats van leren, gelijkheid en uitmuntendheid kan worden voor alle kinderen onafhankelijk van hun socio­economische status.

Bevindingen voor België: • België is een OCDE-land waar de ongelijkheden op het vlak

van schoolresultaten van de meest kwetsbare kinderen de grootste zijn (35e op 36 landen, Report Card UNICEF 13).

• 72.6% van de jongeren van 15 jaar hebben het basisniveau in wiskunde, lezen en wetenschappen. Meer dan 25% behalen dit niveau niet (Report Card UNICEF 14).

• 8.8% van de jongeren tussen 18 en 24 vallen uit het systeem: ze behalen geen diploma van het secundair onderwijs, volgen geen opleiding noch vorming (STATBEL rapport 2017).

Aanbevelingen: • Laat ieder kind toegang hebben tot voorschools onderwijs

van hoge kwaliteit om de ongelijkheden zo vroeg mogelijk te beperken.

• Zorg voor een gelijke kansen visie op jongens en meisjes door specifieke aandacht te besteden aan de vorming van leerkrachten inzake genderstereotypen en een gemengde samenstelling van het lerarenkorps.

• Blijf inzetten op inclusief onderwijs voor kinderen met een handicap. Geef voorkeur aan inclusieve scholen en klassen i.p.v. gespecialiseerde instituten of klassen. Maak verder werk van het M-decreet.

• Versterk de lerarenopleiding en de bijscholing van leerkrachten. Zorg voor een verplichte opleiding voor kinderverzorgsters, kinderopvang en onder steunend schoolpersoneel.

• Blijf inzetten op het verminderen van alle ongelijkheden binnen het schoolmilieu (dubbelen, watervalsysteem, uitval). Voorzie hiervoor de nodige middelen en onder-steuning voor de scholen en het personeel, dit zeker in de achtergestelde stedelijke gebieden.

Artikel 28 (samenvatting) Onderwijs. Ieder kind heeft recht op onderwijs. De Staat heeft tot taak het basisonderwijs verplicht te stellen en voor iedereen gratis beschikbaar te stellen, de ontwikkeling van verschillende vormen van voortgezet onderwijs aan te moedi-gen en toegankelijk te maken voor alle kinderen alsmede ho-ger onderwijs toegankelijk te maken voor kinderen die daar de capaciteiten voor hebben. De discipline die op school wordt gehandhaafd moet verenigbaar zijn met de menselijke waar-digheid van het kind en moet in overeenstemming zijn met dit Verdrag. De Staten bevorderen internationale samenwerking op het gebied van onderwijs. Hierbij wordt speciaal rekening gehouden met de behoeften van ontwikkelingslanden.

Artikel 29 (samenvatting) Onderwijsdoelstellingen. Het onderwijs moet zich richten op de zo volledig mogelijke ontplooiing van de persoonlijk-heid, de talenten en de geestelijke en lichamelijke vermogens van elk kind. Onderwijs dient het kind voor te bereiden op een actief volwassen leven in een vrije samenleving en zal het kind respect bij brengen voor mensenrechten, voor zijn ouders, zijn culturele achtergrond, taal en waarden, en voor de cultu-rele achtergrond van anderen.

Artikels in het kinderrechtenverdag:

Page 12: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINGEN 2019

UNICEF 12

Het actief inzetten op de gezondheid van kinderen 05

Het is voor UNICEF België noodzakelijk dat er actief ingezet wordt op een globale beleidsvisie inzake de gezondheid van kinderen opdat alle kinderen en jongeren een optimale toegang zouden hebben tot preventieve zorgen en medische voorzieningen. Dit logischerwijze aangepast aan hun leeftijdsklasse. Het is van cruciaal belang dat deze visie en haar uitwerking opgezet wordt met professionals die deskundigen zijn inzake de gezondheid van kinderen.

Bevindingen voor België: • Gehospitaliseerde kinderen, zowel in pediatrie als psychia-

trie, genieten niet altijd van een adequate omkadering • 9.7% van de kinderen onder de 15jaar worden.

geconfronteerd met voedselonzekerheid en 12,6% is obees (Report Card UNICEF 14).

• 21% van de adolescenten geeft aan dat ze meer dan één keer per week geconfronteerd worden met psychische problemen. Het aantal jongeren dat zelfmoord pleegt is hoog, namelijk 6,9% (Report Card UNICEF 14).

• Het aantal voorschriften voor Rilatine bij kinderen neemt toe (Alternatief Rapport van de NGO’s).

Aanbevelingen: • Herbekijk de concrete omkadering die beschikbaar is bij

kinderen die gehospitaliseerd worden. Zorg ervoor dat deze aangepast is aan de rechten van het kind (gepaste infor-matie, aanwezigheid van de ouders, ontspanningsmoge-lijkheden, het kunnen verderzetten van onderwijs, gepaste pijnstilling).

• Volg en evalueer de efficiëntie van de richtlijnen en programma’s inzake de voeding van kinderen. Pas hierbij de internationale code voor het op de markt brengen van vervangingsmiddelen voor moedermelk (WHO-code) toe en promoot borstvoeding gezien dit een positief effect heeft op de gezondheid van kinderen inclusief het voorkomen van obesitas.

• Geef kinderen en jongeren die het mentaal moeilijk hebben een plek om gehoord te worden. Investeer in het psycholo-gisch welzijn van kinderen. Versterk plaatsen waar kinderen en jongeren terecht kunnen om gehoord te worden.

• Verzamel regelmatig gegevens over de fysieke en mentale gezondheid van kinderen, dit over diverse leeftijdsperiodes.

• Verzamel regelmatig gegevens over het voorschrijven van psychotrope medicatie (Rilatine etc.) bij kinderen (dosis en regelmaat) en maak deze gegevens transparant kenbaar. Zorg ervoor dat kinderen en hun ouders correct geïnfor-meerd worden over de mogelijke bijwerkingen en eventuele alternatieven, inclusief niet-medische.

Artikel 24 (samenvatting) Gezondheid en gezondheidszorg. Ieder kind heeft recht op een zo goed mogelijke gezondheid en op de best mogelijke gezondheidszorg. De Staten zullen zich actief inzetten om te voorzien in eerstelijns- en preventieve gezondheidszorg. Ook zullen zij zorgen voor een goede voorlichting over gezondheid, voeding van kinderen, de voordelen van borstvoeding en hygiëne en zullen zij er alles aan doen de kindersterfte terug te brengen. De Staten bevorderen internationale samenwer-king op dit gebied en streven naar een gezondheidszorg die toegankelijk is voor alle kinderen.

Artikels in het Kinderrechtenverdag:

Page 13: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

UNICEF 13

Het waarborgen van een gezonde leefomgeving van kinderen06

UNICEF België vraagt dat er werk gemaakt wordt van een globaal klimaatplan waarin aandacht besteed wordt aan de ruimere leefomgeving. De luchtvervuiling in verstedelijkt gebied, risico’s verbonden aan chemische producten, afval en vervuild water zijn fundamentele thema’s voor UNICEF die hierbij aangepakt moeten worden.

Bevindingen voor België:

• België heeft een hoge concentratie van fijn stof, namelijk 18,1 microgram per kubieke meter in stedelijke gebieden (de internationale norm ligt beduidend lager, namelijk op 10 microgram per kubieke meter) (Report Card UNICEF 14).

• Amper 55,2% van de adolescenten van 15 jaar is zich bewust van de milieuproblematiek (Report Card UNICEF 14).

Aanbevelingen: • Neem duidelijke juridische engagementen op en voorzie de

nodige middelen om de luchtvervuiling aan te pakken, dit in het bijzonder in de verstedelijkte gebieden.

• Zet de rechten van het kind centraal in de nationale en internationale strategieën die opgezet worden om de klimaatverandering tegen te gaan.

• Betrek kinderen bij de milieuproblematiek. De aanpak van de klimaatverandering dient immers rekening te houden met de noden van kinderen.

Artikel 6 (samenvatting)Overleven en ontwikkeling. Elk kind heeft het inherente recht op leven. De Staat is verplicht te zorgen voor het over-leven en de ontwikkeling van het kind.

Artikel 24 (samenvatting) Gezondheid en gezondheidszorg. Ieder kind heeft recht op een zo goed mogelijke gezondheid en op de best mogelijke gezond-heidszorg. De Staten zullen zich actief inzetten om te voorzien in eerstelijns- en preventieve gezondheidszorg. Ook zullen zij zorgen voor een goede voorlichting over gezondheid, voeding van kinderen, de voordelen van borstvoeding en hygiëne en zullen zij er alles aan doen de kindersterfte terug te brengen. De Staten bevorderen internationale samenwerking op dit gebied en streven naar een gezondheidszorg die toegankelijk is voor alle kinderen.

Duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG): De duurzame ontwikkelingsdoelen (2015-2030) zijn 17 mondiale doel-stelling voor de komende jaren waarvoor ook België zich geënga-geerd heeft. Ze slaan op diverse domeinen gaande van de be-scherming van de planeet tot het creëren van een meer vredevolle samenleving, over het realiseren van een samenleving waarin ieder-een veilig en respectvol kan opgroeien. Deze doelen maken deel uit van een ontwikkelingsvisie waarin er allereerst ingezet wordt op de meest kwetsbaren, in het bijzonder kinderen en vrouwen.

Artikels in het kinderrechtenverdag:

Page 14: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINGEN 2019

UNICEF 14

Het actief opkomen tegen geweld tegen kinderen07

UNICEF België pleit ervoor dat alle kinderen beschermd worden tegen geweld. Alle vormen van geweld, los van het type of de graad van impact, zijn onaanvaardbaar. Naast de onnodige pijn en de schade die geweld toebrengt, heeft geweld ook een schadelijke impact op het zelfvertrouwen van kinderen en hun verdere ontwikkeling.

Bevindingen voor België:

• In 2016 werden 5.167 gevallen van kindermishandeling gemeld bij een sociale of medische dienst in de Federatie Wallonië-Brussel. In de meerderheid van de gevallen handelde het om familiaal geweld.

• In 2016 werden in Vlaanderen 9.133 kinderen in een vertrouwenscentrum voor kindermishandeling gesignaleerd. 14,2% van deze kinderen was jonger dan 3 jaar.

• 13,9 % van de kinderen tussen 11 en 15 jaar rapporteren dat ze slachtoffer zijn geweest van herhaaldelijk pesten (Report Card UNICEF 14).

• 15.6 % van de meisjes ondergaan fysiek geweld toegediend door een volwassene voor de leeftijd van 15 jaar (Report Card UNICEF 14).

• Gegevens over wat er met deze kinderen gebeurt zijn schaars.

Aanbevelingen: • Versterk de vorming van professionals die werken met

kinderen (leerkrachten, opvoeders, artsen etc.) opdat ze een bijzondere waakzaamheid aan de dag kunnen leggen voor de detectie van en omgang met gevallen van kindermishan-deling.

• Verbied iedere vorm van fysieke straffen binnen het gezin. • Zet pesten op scholen stop en versterk de weerbaarheid van

leerlingen en leerkrachten om hiermee om te gaan.• Voer regelmatig campagnes over geweld tegen kinderen.

Zorg ervoor dat de hulpdiensten voor dergelijke feiten goed gekend zijn opdat er zo snel mogelijk opgetreden kan worden en een aangepaste opvolging en begeleiding kan gebeuren voor de kinderen en families.

• Verzamel en vervolledig de bestaande gegevens over geweld tegen kinderen. Versterk de mechanismes die belast zijn met de zorg voor kinderen die het slachtoffer zijn van geweld, handel en uitbuiting.

Artikel 19 (samenvatting) Bescherming tegen misbruik en verwaarlozing. De Staat zal het kind beschermen tegen elke vorm van mishan-deling door ouders of door een derde die de zorg over het kind heeft. Ook zal de Staat doelgerichte sociale programma’s opzetten om misbruik te voorkomen en om hulp te bieden aan slachtoffers.

Artikels 34, 35 en 36 (samenvattingen)Uitbuiting. De Staat zal kinderen beschermen tegen elke vorm van seksuele exploitatie of seksueel misbruik, waar-onder prostitutie en pornografie. De Staat zal alles in het werk stellen om de ontvoering, de handel of de verkoop van kinderen te voorkomen. Ze moeten kinderen beschermen tegen andere vormen van uitbuiting die hun welzijn kunnen beïnvloeden.

Artikel 37 (samenvatting)Marteling en onmenselijke en vernederende behan-delingen. De Staten moeten ervoor zorgen dat kinderen niet worden onderworpen aan marteling of onmenselijke of vernederende behandelingen.

Artikels in het Kinderrechtenverdag:

Page 15: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

UNICEF 15

Luisteren naar kinderen08

UNICEF België vindt het noodzakelijk dat er meer geluisterd wordt naar kinderen en dat er hierbij een bijzondere aandacht dient uit te gaan naar de meestkwetsbarekinderen.Kinderendieinarmoedeleven,kinderenvanmigranten die al dan niet begeleid worden door hun ouders, kinderen die leven met een handicap, zieke kinderen, kinderen die problemen ondervinden met de arm der wet en kinderen die gescheiden zijn van hun ouders worden onvoldoende gehoord.

Bevindingen voor België: • De vorming van professionals en de informatie van kinderen zijn

twee noodzakelijke voorwaarden voor een participatief beleid die onvoldoende gerealiseerd worden.

• Diverse kinderen ervaren dat ze niet gehoord worden in zaken die hen aanbelangen. Hierbij vermelden ze diverse doelgroepen, namelijk: sociaal werkers, de officieren die belast zijn met de ondervragingen in het kader van een asielaanvraag, gezond-heidsverstrekkers, rechters, advocaten, het personeel in instel-lingen etc.

• Participatieve projecten met kinderen worden nog te vaak beperkt in de tijd en hebben slechts een beperkte impact op langere termijn.

• Het discours over de participatie van kinderen in beslissingen die hun aanbelangen, blijft vaag, ver van een reële participatie door kinderen en is nog niet overal ingebed.

Aanbevelingen: • Verbeter de vorming over kinderrechten bij alle professionals die

werken met kinderen (leerkrachten, sociaal werkers, opvoeders, educatief personeel, gezondheidswerkers, ambtenaren, politie, advocaten, magistraten...).

• Zorg ervoor dat kinderen informatie krijgen in een taal die voor hen verstaanbaar is opdat ze werkelijk kunnen deelnemen aan het debat. Zorg ervoor dat kinderen niet enkel gehoord worden maar dat hun mening ook effectief meeweegt bij mensen die met hen werken.

• Ondersteun participatieve structuren op langere termijn opdat een werkelijke participatie verzekerd wordt, van lokaal tot nationaal niveau en in alle levensdomeinen.

• Versterk de participatie van kinderen in gezinnen, scholen, lokale politiek en media. Een specifieke aandacht dient uit te gaan naar de inclusie van de jongste en meest kwetsbare kinderen.

Artikel 12 (samenvatting) De mening van het kind. Ieder kind heeft het recht zijn mening vrijelijk te uiten in aangelegenheden die het kind betreffen, waarbij aan de mening van het kind passend belang moet worden gehecht.

Artikel 13 (samenvatting) Vrijheid van meningsuiting. Elk kind heeft het recht, zowel binnen als buiten de landsgrenzen, zijn mening te uiten, informatie te verkrijgen of te verschaffen en denkbeelden door te geven.

Artikel 14 (samenvatting) Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst. De Staat eerbiedigt het recht van het kind op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst, en de rechten en plichten van de ouders om het kind hierbij te begeleiden.

Artikel 15 (samenvatting) Vrijheid van vereniging en vergadering. Kinderen hebben het recht om samen te komen, om lid te worden van verenigingen en verenigingen op te richten.

Artikels in het kinderrechtenverdag:

Page 16: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINGEN 2019

Een ambitieus beleid voor kinderen in de wereld09

De laatste jaren heeft België zich geëngageerd om de rechten van kinderen in de wereld te verdedigen. UNICEF België roept op om dit engagement verder waar te maken.

Bevindingen in de wereld: • Rekening houdend met de huidige tendensen zullen er tegen

2030 10 miljoen kinderen sterven voor hun 5de verjaardag ten gevolge van vermijdbare oorzaken. 31 miljoen kinderen zullen niet hun volle potentieel kunnen ontplooien omwille van een gebrek aan adequate voeding en minstens 22 miljoen kinderen zullen geen kleuteronderwijs krijgen.

• Zonder snel ingrijpen zullen 670 miljoen mensen nog steeds geen toegang hebben tot drinkbaar water waardoor ook de gezondheid van kinderen bedreigd wordt (UNICEF- vooruitgang voor kinderen in ODD).

• Vandaag worden 50 miljoen kinderen ontworteld door conflicten, natuurrampen en armoede.

Aanbevelingen: • Respecteer het engagement om 0,7% van het bruto

nationaal product te investeren in ontwikkelingssamenwer-king. De totale Belgische steun aan ontwikkelings-samenwerking komt nu uit op een 0,45%, een daling van 0,04% t.o.v. het vorige jaar (jaarrapport DGD 2017).

• Plaats de rechten van het kind centraal binnen ieder thema en iedere sector betrokken bij de Belgische ontwikkelings-samenwerking.

• Motiveer de landen die ontwikkelingssteun ontvangen om in te staan voor het recht op basis- en secundair onderwijs.

• Blijf de rechten verdedigen van kinderen die betrokken zijn in gewapende conflicten, dit in het bijzonder in het kader van de zetel in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties gedurende de periode 2019 tot 2020.

Preambule van het Kinderrechtenverdrag: (...) Voor de bescher ming van de Rechten van het Kind, met name van kinderen in ontwikkelingslanden, speelt samen-werking op internationaal niveau een wezenlijke rol.

Duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG): De duurzame ontwikkelingsdoelen (2015-2030) zijn 17 mondiale doelstellingen voor de komende jaren waarvoor ook België zich geëngageerd heeft. Ze slaan op diverse domeinen gaande van de bescherming van de planeet tot het creëren van een meer vredevolle samenleving, over het realiseren van een samenle-ving waarin iedereen veilig en respectvol kan opgroeien. Deze doelen maken deel uit van een ontwikkelingsvisie waarin er allereerst ingezet wordt op de meest kwetsbaren, in het bijzon-der kinderen en vrouwen.

UNICEF 16

Page 17: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

UNICEF 17

Page 18: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINGEN 2019

UNICEF 18

“What Do You Think ?” Kwetsbare kinderen aan het woord.In het “Alternatief rapport van de kinderen in België aan het Comité voor de Rechten van het Kind” getuigen en beschrijven duizenden jongeren hun unieke parcours, hun ervaringen, maar ook hun dromen. Deze kinderen hebben te vroeg zorgen gehad en zijn aangetast door armoede en isolatie. Ze zijn zo jong en hebben al duizenden levens geleefd.

In het rapport “Migranten- en vluchtelingen kinderen in België aan het woord”, praten 169 migranten- en vluchtelingen- kinderen over het leven in hun land van herkomst, hun nieuwe omgeving, wat hen dreef om hun land te verlaten, hun beproevingen onderweg, hun vreugde en hun verdriet.

MIGRANTEN- EN VLUCHTELINGENKINDEREN IN BELGIË AAN HET WOORD

ALTERNATIEF RAPPORT VAN DE KINDEREN IN BELGIË AAN HET COMITÉ VOOR DE RECHTEN VAN HET KIND

https://www.unicef.be/nl/over-unicef/unicef-in-belgie/

wdyt-project/de-rechten-van-sommige-kinderen-in-belgie-worden-niet-gerespecteerd-zij-vertellen-u-waarom/

https://www.unicef.be/nl/over-unicef/unicef-in-belgie/what-do-you-think-project/migranten-en-vluchtelingenkinderen-belgie-aan-woord/

Page 19: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

UNICEF 19

Een publicatie van UNICEF België Verantwoordelijke uitgever: de heer Olivier Marquet, Keizerinlaan 66, 1000 Brussel. Alle rechten van vertaling, aanpassing en reproductie voorbehouden voor alle landen

Opmaak en druk: CDN communication, Frans Walravensstraat 167, 1651 Beersel

Belgisch Comité voor UNICEFStichting van openbaar nut: Keizerinlaan 66, 1000 Brussel – Tel: 02/230.59.70Website: www.unicef.be - email: [email protected] – twitter: @UNICEFBELGIE

https://www.unicef.be/nl/over-unicef/unicef-in-belgie/

wdyt-project/de-rechten-van-sommige-kinderen-in-belgie-worden-niet-gerespecteerd-zij-vertellen-u-waarom/

https://www.unicef.be/nl/over-unicef/unicef-in-belgie/what-do-you-think-project/migranten-en-vluchtelingenkinderen-belgie-aan-woord/

Page 20: Memorandum 2019 UNICEF België...MEMORANDUM UNICEF BELGIË / VERKIEZINEN 2019 UNICEF 4 Op 26 mei 2019 trekken de kiezers naar de stembus voor de regionale, federale en Europese verkiezingen.

Belgisch comité voor UNICEF Stichting van openbaar nut Keizerinlaan 66,1000 Brussel. Tel: 02/230.59.70 Fax: 02/230.34.62

[email protected] www.unicef.be www.facebook.be/unicefinbelgium www.twitter.com/unicefbelgie

Bankrekening: IBAN: BE31 0000 0000 5555 BIC: BPOTBEB1

Vera

ntw

oord

elijk

e ui

tgev

er: O

livie

r Mar

quet

, UN

ICEF

Bel

gië,

Kei

zeri

nlaa

n 66

- 10

00 B

russ

elD

2018

/560

6/09