Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid....

29
Bollenstreek Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 Lezen, Leren en Verbinden

Transcript of Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid....

Page 1: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Bollenstreek

Meerjarenbeleids-kompas2016 – 2019

Lezen, Leren en Verbinden

Page 2: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Inhoudsopgave

Samenvatting 2

Inleiding 4

De toekomst van de openbare bibliotheek 5

Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob) 6Publiekewaardenvandebibliotheek 6Kernfunctiesvandebibliotheek 6Unescomanifest 6Verantwoordelijkhedenoverhedenbinnenhetstelsel 6Hetnetwerkvanbibliotheken 7

Missie Bibliotheek Bollenstreek 8Mottoofmissionstatement 8Kernwaarden 8

Onze invulling in programmalijnen 9Openingsuren 9Collectie 9E-books 9Uitleenfunctie 10

Programmalijn 1: Lezen 11DeLeescoalitie 11Voorlezen 11Leesbevordering 11Leesconsulenten 11Activiteiten 12SpeerpuntenprogrammalijnLezen 12

Programmalijn 2: Leren 13Sociaaldomein 13BestrijdingLaaggeletterdheid 13Mediawijsheid 14Digisterker 14SpeerpuntenprogrammalijnLeren 14

Programmalijn 3: Verbinden 15Collectieincontext 15Ontmoeting 15HuisvanOntwikkeling 15SpeerpuntenprogrammalijnVerbinden 16

Aansluiting op het Sociaal domein 16

Consequenties voor beleid en organisatie 17Bibliotheekvestigingen 17Samenwerking 17Collectie 17Vrijwilligers 17Personeel 18ICT 19Financiën 19

Ten slotte 20

Literatuurlijst 21

Bijlage I: Evaluatie beleidsperiode 2012-2015 22

Bijlage II: Samenvatting Rapport “Bibliotheek van de toekomst” 24

Meerjarenbeleidskompas 2016 – 2019 1

Page 3: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Samenvatting

Hetbeleidskompas2016-2019isvooreengrootdeeleenvoortzettingvanhethuidigbeleiddatzichvooralrichtopdeomslagvandedominanteuitleenfunctienaareensterkereinhoudelijkepositioneringophetgebiedvanlezen,leesbevordering,taalvaardigheidenmediawijsheid.DaarmeesluitdeBibliotheekBollenstreekzichaanbijeenbranchebredeontwikkeling,zoalsomschrevenindebeleidsstrategievandeVerenigingOpenbareBibliotheken,detoekomstverkenningvandecommissieCohenendeBibliotheekwet.

Sinds1januari2015valtdeBibliotheekBollenstreekonderdeBibliotheekwetenhetlandelijknetwerkvanopenbarebibliotheekvoorzieningen.Hetbelanghiervanvoordeburgersinonzegemeentenisdatzijhierdoorgebruikkunnenmakenvanallelandelijkeenprovinciaalontwikkeldedienstenenproducten.Hetgaatdanbijvoorbeeldomdelandelijkedigitalebibliotheekvoorhetlenenvane-booksenhetraadplegenvanlandelijkingekochtedatabestanden.Debibliotheekvervultconformdewethaarpublieketaakopbasisvandewaardenonafhankelijkheid,betrouwbaarheid,toegankelijkheid,pluriformiteitenauthenticiteit.

Aandebasisvanditbeleidskompasligthetrapport‘Bibliotheekvandetoekomst’vandecommissieCohenuit2014.Daarinschetstdecommissiedeontwikkelingenindesamenlevingenformuleertdeopdrachtvoordebibliotheekin2025.Indekernisdeopdrachtvoordebibliotheekhetstimuleren,ondersteunen,faciliterenentoerustenvanburgersommeetekunnendoeninenbijtekunnendragenaandemoderneparticipatie-enkennissamenleving.Volgensdecommissiemoetdebibliotheekzichindetoekomstmeerrichtenophettotstandbrengen,stimulerenenfaciliterenvanwaardevolleverbindingen.Mindercollectie,meerconnectie.In2025heeftdebibliotheekzichontwikkeldtoteenmoderneagora:eenprettigeenstimulerendeomgevingomteleren,telezenenletterlijkonderdemensentezijn.

DeBibliotheekBollenstreekmaaktmetditmeerjarenbeleidskompaseeneigenvertalingvandefunctiesuitdebibliotheekwetnaardrieprogrammalijnen,teweten:Lezen,Leren enVerbinden.IndekomendebeleidsperioderichtdeBibliotheekBollenstreekzichprimairophetrealiserenvandeambitiesindezedrieprogrammalijnen.Datlaatonverlet,datdebibliotheektegelijkertijdaandachtblijftschenkenaandrievastepijlersindedienstverlening:openingsuren,(digitale)collectieenuitleenfunctie.

Meerjarenbeleidskompas 2016 – 20192

Page 4: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Programmalijn LezenLezenisdebasisvoorhetverwervenvankennisenstimuleertverbeeldingskrachtencreativiteit.DeBibliotheekBollenstreekstimuleerthetlezenenondersteuntactiviteitenophetterreinvanleesbevorderingvoorkinderenenvolwassenen.UitwetenschappelijkonderzoekblijktdatkinderendieinhunvrijetijdregelmatigeenboeklezeneenhogereCito-scorebehalen.Vrijetijdslezenleidttoteenbeteretaalvaardigheidenpositieveeffectenopanderestudieonderdelen.Speerpuntenvoordebeleidsperiode2016-2019zijn:a. UitrollenvandeVoorleesExpressinallegemeenten;b. UitbreidenvanBoekStartnaardekinderopvang;c. Uitbreidenvandeinzetvanleesconsulenteninhetonderwijs.

Programmalijn LerenDeparticipatiesamenleving,de3Ddecentralisatiebijgemeentenendedigitaleoverheid2017:dezeontwikkelingenstellenhogeeisenaandezelfredzaamheidvanburgers.Omgoedtekunnenfunctionerenindezesamenlevingishetbelangrijkdatjealsinwonerinstaatbentomzelfstandigbetrouwbareinformatietezoekenentevinden.Vooreenaantalkwetsbaregroepenzijndevereistecompetentieshiervoornietvanzelfsprekend.Zijstaanopafstanden(digitale)uitsluitingiseenreëledreiging.Debibliotheekheefteenrolinhetsociaaldomein.Defocusligtdaarbijopdebasisvaardighedentaalvaardigheidenmediawijsheid.Speerpuntenvoordebeleidsperiode2016-2019zijn:d. DeopzetenuitrolvanhetTaalhuisBollenstreek;e. VergrotenvanhetbereikvanhetcursusaanbodMediawijsheid;f. UitrolvanhetprogrammaDigisterkeroverallegemeenten.

Programmalijn VerbindingAlvanafdeoprichtingdoordeMaatschappijtotnutvan‘tAlgemeenheeftdebibliotheekzichgerichtopontwikkelingenontplooiingvanhetindividu.Metdeblikgerichtop2025wildeBibliotheekBollenstreekinsamenwerkingmetpartnerseenactiviteitenprogrammeringontwikkelenrondtweethema’s:decollectieincontextenhetthemaontmoeting.Debibliotheekfungeertdaarbijalseenneutrale,objectieve,onpartijdigeontmoetingsplaats,een‘buurtkamer’,waarallegroepenindesamenlevingelkaarkunnenontmoeten.Zijbiedtruimtealsvrijplaatsvoorlokaleinitiatievenenvoordebatovermaatschappelijkethema’s.Debibliotheekalsfysiekeplaatsbiedtdaarmeeeenmeerwaardeopsociaal-cultureelvlakendraagtzonietalleenbijaanpersoonlijkeontwikkelingenontplooiing,maarookaansocialecohesieenhetvoorkomenvaneenzaamheid.Speerpuntenvoordebeleidsperiode2016-2019zijn:g. Versterkenvaneenonderscheidendeactiviteitenprogrammering;h. Versterkenvansamenwerkingmetpartnersvooractiviteiteninhetsocialedomeinrondomontmoeting,

participatieenzelfredzaamheid;i. Actiefbijdragenaanhetmedegebruikvanbibliotheekgebouwen.

Lezen, Leren en Verbinden 3

Page 5: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Inleiding

Hetiseenopendeur.DoordegrotemaatschappelijkeentechnologischeveranderingenishetbibliotheekwerkinNederlandineenbijzonderuitdagendtijdsgewrichtterechtgekomen.Hetdalendaantalleden,bezoekersenuitleningennoopttoteendiscussieoverdetoekomstendemeerwaardevandefysiekebibliotheek.BijdeintroductievandeBibliotheekwetsprakdeMinisterJetBussemakeroverdenoodzaakdebibliotheekopnieuwuittevinden.Landelijkonderzoektoontaandatdewaardevanhetbibliotheekwerkvoorveleburgersnogsteedsonomstredenis.Debibliotheekblijftalsmaatschappelijkeorganisatierelevant,maaralleenwanneerdezeaansluitbijdeactuelebehoeftenvanleden,partnersenlokaleoverheden.

InhetMeerjarenbeleidskompas2012-2015heeftdeBibliotheekBollenstreekdekoersuitgezetnaar2025.Dezekoersstaatnogsteeds.Ditnieuwebeleidskompasisvooreengrootdeeleenvoortzettingvanhethuidigbeleiddatzichvooralrichtopdeomslagvandedominanteuitleenfunctienaareensterkereinhoudelijkepositioneringophetgebiedvanlezen,leesbevordering,taalvaardigheidenmediawijsheid.DaarbinnenwildeBibliotheekBollenstreekvoordebeleidsperiode2016-2019meerfocusaanbrengenopnieuwemaatschappelijkevraagstukkenrondhetsocialedomein.Inhetspanningsveldtussenverreikendeambitiesenkrimpendebudgettenisfocusvooronzebibliotheekorganisatiemeerdanooitnoodzakelijk.Deuitdagingenzijnimmersenorm.Ofhetnugaatomdebestrijdingvanlaaggeletterdheid,leesbevorderingofmediawijsheid.Omdegewensteresultatentebereiken,moetdebibliotheekdeblikconstantopdebalhouden.

Onzeresultatenindeafgelopenvierjaargevenmijveelvertrouwendatditonsookindekomendevierjaarzallukken.Alsikterugkijknaardekantelingdiewijhebbengemaaktinonsvrijwilligersbeleid,onzeactiviteitenprogrammering,BoekStart,deVoorleesExpress,hetTaalcoachproject,deuitbreidingvanopeningsuren…...EndatallesterwijldeBibliotheekBollenstreektegelijkertijdingrijpendmoestbezuinigen.Hetiseenprestatievanformaatvooreenrelatiefkleinebibliotheekorganisatie,dieinstaatblijftomzichmetbeperktbudgeten

middelenterichtenopvernieuwingeninnovatie.Nietomdathetmodieusklinkt,maaromdatdeinwonersvanonzegemeenteneengoede

bibliotheekvoorzieningverdienen,diezehelptzichzelfteontwikkeleneniniederefasevanhunleventeparticiperen.Daargaanwedekomendevierjaarweerhardaanwerken.

HansPortengen,directeur

Meerjarenbeleidskompas 2016 – 20194

Page 6: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

De toekomst van de openbare bibliotheek

Deafgelopenjarenmaakthetbibliotheekwerkeensnelleontwikkelingdoor.In2013en2014isoplandelijkniveaugewerktaandetoekomststrategieeneennieuwebibliotheekwet(Wetstelselopenbarebibliotheken).Indewetzijndekernfunctiesvandebibliotheekbenoemdenisderolbeschrevenvandeplaatselijkeopenbarebibliotheekinhetgehelebibliotheeknetwerk.EengoedeaanzetvoordetoekomststrategievandebibliotheekistevindeninhetrapportvandecommissieCohenuit2014.Daarinschetstdecommissiedeontwikkelingenindesamenlevingenformuleertdeopdrachtvoordebibliotheekin2025.

Desamenvattingvanhetrapport‘Bibliotheek van de toekomst: knooppunt voor kennis, contact en cultuur’ isalsbijlageopgenomenbijditbeleidskompas.Indekernisdeopdrachtvoordebibliotheekhetstimuleren,ondersteunen,faciliterenentoerustenvanburgersommeetekunnendoeninenbijtekunnendragenaandemoderneparticipatie-enkennissamenleving.

DecommissieCohenformuleertdeopdrachtvoor2025invijfpunten:1. Lezen is de basis. Deprimairetaakvandebibliotheekbegintbijgeletterdheidinbredezin.Hetisdebasisvoorhetverwerven

vankennisenstimuleertverbeeldingskrachtencreativiteit.2. Stimulerende leeromgeving. Voormensendiehetformeleonderwijshebbenverlatenenzichindeloopvanhunlevenverderwillen

ontwikkelen,isdebibliotheekeenplaatsvoorpersoonlijkeontwikkeling.3. Toegang tot informatie. NaastlezenisICT-geletterdheideenbasisvaardigheidvoordeelnameaandesamenlevingenhetkunnen

verwervenenuitwisselenvankennis.4. Dynamische ontmoetingsplek. Ineensamenlevingdieindividualiseert,biedtdebibliotheekbijuitstekeenplaatsvoorontmoeting.Instad,

wijkendorp.Bouwenaankenniskannietzondersociaal-cultureleplaatsenvansamenkomst.5. Link met de lokale gemeenschap. Defysiekeplekzorgtvoordelokaleinbeddingvandebibliotheek.Alleenaldoorertezijnvooralleinwoners,

ledenenniet-ledenvaneengemeenschap;tevoorzienineenplekwaarzijelkaarkunnenontmoetenenzichonderdeelkunnenvoelenvandiegemeenschap.

Decommissieconcludeertdatdeopenbarebibliotheekzichvanafhaaroorspronginhetbeginvande20eeeuwheeftgerichtopdeontwikkelingenontplooiingvanindividuensamenleving.Diebasisblijftookin2025onveranderd.Welzaldebibliotheekindekomendejarendewijzewaaropzijhaaropdrachtinvultmoetenverschuiven.Naarmate(digitale)informatiesteedsmeereldersengemakkelijktevindenis,neemtdenoodzaakvoordebibliotheekimmersafomeeneigenomvangrijkecollectiebeschikbaartestellen.Debibliotheekmoetzichindetoekomstmeerrichtenophettotstandbrengen,stimulerenenfaciliterenvanwaardevolleverbindingen.Minder collectie, meer connectie.

Samengevat,blijftlezendebasisenbiedtdebibliotheeknogsteedstoegangtotinformatie.In2025heeftdebibliotheekzichontwikkeldtoteenmoderneagora:eenprettigeenstimulerendeomgevingomteleren,telezenenletterlijkonderdemensentezijn.Dezeopdrachtentakenhebben(ietsandersverwoord)eenplaatsgekregenindenieuwebibliotheekwet.

Lezen, Leren en Verbinden 5

Page 7: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob)

Sinds1januari2015isdenieuwebibliotheekwet,deWsob,vankracht.Eénvandedoelenishetinstellenvaneenlandelijknetwerkvanbibliotheekorganisaties.Daarbijisdepositievandeopenbarebibliotheekessentieel.Deopenbarebibliotheekisimmersalsindsjaarendageenlaagdrempelige,toegankelijkevoorzieningwaarjongenoud,ongeachtachtergrondofopleiding,vrijetoegangheefttotinformatie,cultuureneducatie.

Publieke waarden van de bibliotheekDebibliotheekwetformuleertvijfpubliekewaardenvanwaaruitdeopenbarebibliotheekalspubliekevoorzieningmoetfunctioneren:• Betrouwbaarheid• Onafhankelijkheid• Authenticiteit• Pluriformiteit• Toegankelijkheid

Kernfuncties van de bibliotheek1. Indebibliotheekwetzijnvijfkernfunctiesvoordeopenbarebibliotheekgeformuleerd:2. hetterbeschikkingstellenvankenniseninformatie;3. hetbiedenvanmogelijkhedentotontwikkelingeneducatie;4. hetbevorderenvanlezenenhetlatenkennismakenmetliteratuur;5. hetorganiserenvanontmoetingendebat;6. hetlatenkennismakenmetkunstencultuur.

Elkebibliotheekorganisatie,dusookdeBibliotheekBollenstreek,isvanuitdewetverplichtdezevijfkernfunctiesuittevoeren.Volgensartikel5dragendezekernfunctiesbijaandepersoonlijkeontwikkelingvanhetalgemeenpubliekenaandeverbeteringvanmaatschappelijkekansen.

Unesco manifestMetdevijfkernfunctiessluitdewetaanbijhetUnescomanifestuit1994.Daarinzijnalgemeneprincipesvertaaldnaaropdrachtenaandeoverhedenenaandebibliotheeksector.InhetManifestwordtgestelddat“constructief deelnemen aan het maatschappelijk leven en meewerken aan het vormgeven van de democratie afhankelijk zijn van voldoende opleiding en van vrije en onbeperkte toegang tot kennis, wetenschap, cultuur en informatie. De openbare bibliotheek, de plaatselijke toegangspoort tot kennis, schept een essentiële voorwaarde voor levenslang leren, onafhankelijke besluitvorming en de culturele ontwikkeling van individuen en maatschappelijke groeperingen.”

Verantwoordelijkheden overheden binnen het stelsel Degemeenteisverantwoordelijkvoorhetlokalebibliotheekwerk,deprovincievoordeondersteuningdaarvanenhetRijkisverantwoordelijkvoorhetstelselalsgeheelenvoordedigitalebibliotheek.Dedrieoverhedenzijnvervolgensgezamenlijkverantwoordelijkvoorhetgehelebibliotheeknetwerkenbevorderendatdeopenbarebibliotheekvoorzieningenvoldoenaandeverplichtingomdeeltenemenaanhetgehelenetwerk.

Meerjarenbeleidskompas 2016 – 20196

Page 8: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Het netwerk van bibliothekenDeBibliotheekBollenstreekisindezinvandebibliotheekwetdeelnemeraanhetlandelijknetwerk.Hetbelanghiervanvoordeburgersinonzegemeentenisdatzijhierdoorgebruikkunnenmakenvanallelandelijkeenprovinciaalontwikkeldedienstenenproducten.Hetgaatdanbijvoorbeeldomdelandelijkedigitalebibliotheekvoorhetlenenvane-booksenhetraadplegenvanlandelijkingekochtedatabestanden.DaarnaastkandeBibliotheekBollenstreekalsdeelnemerinhetlandelijknetwerkmeedoenmetcollectievecampagnes,zoalsBoekStart,deBoekenweek,Kinderboekenweek,MaandvanhetSpannendeBoek,NederlandLeestenDeNationaleVoorleesdagen.

Inartikel8vandebibliotheekwetwordendevoorwaardenvoordeelnameaanhetlandelijknetwerkopgesomd.Delokaleopenbarebibliotheek:a. maaktmetdeanderedeelnemersgebruikvaneengezamenlijkecatalogusvanbeschikbarewerken;b. isonderdeelvanhetinterbibliothecaireleenverkeer;c. voertzijncollectiebeleiduitovereenkomstighetgezamenlijkcollectieplan;d. maaktgebruikvaneenopdeanderedeelnemersafgestemdedigitaleinfrastructuur;e. stemtzijnadministratievanledenenzijnalgemenevoorwaardenafopdeanderedeelnemers;enf. ondersteunthetonderwijs.

Lezen, Leren en Verbinden 7

Page 9: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Missie Bibliotheek Bollenstreek

WatbetekenthetrapportvandecommissieCohenendenieuwebibliotheekwetvoordemissievandeBibliotheekBollenstreek?Dewetbenoemtvijfkernfunctiesvoordebibliotheek.Dehuidigemissieuit2012gaatnoguitvandriekernfunctiesentweedaaraanondersteunendefuncties.VooralsnoghandhaaftdeBibliotheekBollenstreekdezebeperkteremissie.DeredenhiervoorisdatdezemissiedoordeVerenigingOpenbareBibliotheken(VOB)in2012isvastgesteldendebibliotheekzichdaaraanconformeert.OplandelijkniveauzaldeBibliotheekBollenstreekbeijverenomdemissieteactualiseren.

De bibliotheek is het lokale fysieke en digitale informatieknooppunt dat de persoonlijke ontwikkeling van burgers stimuleert en faciliteert. De bibliotheek schept essentiële voorwaarden voor een leven lang leren, onafhankelijke besluitvorming en de culturele ontwikkeling van individuen en maatschappelijke groeperingen en levert daarmee een cruciale bijdrage aan de kennissamenleving. De kernfuncties van de bibliotheek zijn lezen, leren en informeren en daaraan ondersteunend cultuur en ontmoeting & debat.

Motto of mission statementIndebeleidsperiode2012–2015heeftdeBibliotheekBollenstreekhetmotto:“Lezen,lereneninformeren”gehanteerd.Inaansluitingophetnieuwebeleidskompaswordthetmottoaangepastin“Lezen,LerenenVerbinden”.

KernwaardenIndebeleidsperioden2008t/m2015heeftdeBibliotheekBollenstreekdriekernwaardengehanteerd:ambitie,ontplooiingenbetrokkenheid.Aangezienindenieuwebibliotheekwetvijfanderekernwaardenzijnvastgesteld,conformeertdebibliotheekzichdaaraan.IndenieuwebeleidsperiodegaatdeBibliotheekBollenstreekvoorhaardienstverleninguitvandewaarden:toegankelijkheid,pluriformiteit,onafhankelijkheid,authenticiteitenbetrouwbaarheid.

Meerjarenbeleidskompas 2016 – 20198

Page 10: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Onze invulling in programmalijnen

DeBibliotheekBollenstreekmaaktmetditmeerjarenbeleidskompaseeneigenvertalingvandefunctiesuitdebibliotheekwetnaarenkeleprogrammalijnendiestaanvoordespeerpuntenvanhetbeleid.DeBibliotheekBollenstreekkannietalles,vooriedereen,overal.Devijfkernfunctiesvormenwelderandvoorwaardenvoorhetbereikenvandedoelstellingenbinnendedrieprogrammalijnendiewijhebbengeformuleerd,teweten:Lezen,Leren enVerbinden.

IndekomendebeleidsperioderichtdeBibliotheekBollenstreekisprimairophetrealiserenvandeambitiesindezedrieprogrammalijnen.Datlaatonverlet,datdebibliotheektegelijkertijdaandachtblijftschenkenaandrievastepijlersindedienstverlening:openingsuren,collectieendeuitleenfunctie.

OpeningsurenIndeafgelopenbeleidsperiodeismetdeinzetvanvrijwilligershetaantalopeningsurenmet11%uitgebreid.Uitklantonderzoekblijktdatruimeopeningstijdenineengrotebehoeftevoldoen.Beperkteopeningstijden,leidenzekertotledenverliesenisvoorveelrespondentenredenomgeenlidtewordenvaneenbibliotheek.DeBibliotheekBollenstreekwilindenieuwebeleidsperiodedeopeningstijdenverderverruimenmetextrainzetvanvrijwilligersonderprofessionelebegeleiding.Randvoorwaardenhierbijzijnborgingvancontinuïteit,professionaliteiten(sociale)veiligheidindebibliotheekvestigingen.

CollectieDigitaliseringzaleengroteimpacthebbenopdecollectievormingvandeBibliotheekBollenstreek.Rond2025wordthetmarktaandeele-booksop50%geschat.In2014bedroeghetmarktaandeel3,8%vandetotaleomzet.NetzoalsindeVSenhetVerenigdKoninkrijkvlaktdegroeienigszinsaf.Tochishetdeverwachtingdatindekomende10tot15jaardefysiekecollectieskleinerwordenterfaveurevandelandelijkedigitalecollecties.Maarvoorlopigzullendefysiekeendigitalecollectienognaastelkaarstaan,omdateengrootaantalledenvandebibliotheeknietdigitaalwilofkanlezen.ZoblijktuithetrapportMedia: Tijd in beeldvanhetSociaalenCultureelPlanbureau(SCP)uit2015datdeleestijd(voorprivédoeleinden)verderindeverdrukkingraakt,maardatdetraditionelegedruktemedianogdoorrelatiefveelNederlanders(59%)wordengelezen.Lezenvanpapierheeftdanbijeenovergrotemeerderheiddevoorkeur.Minderdan8%vandeNederlandersgebruikteenelektronischapparaatomeenkrant,boekoftijdschrifttelezen.

E-booksDeBibliotheekBollenstreekisaangeslotenopdelandelijkedigitaleinfrastructuur.Sinds2015draagtdeRijksoverheiddeverantwoordelijkheidvoorhetlandelijke(digitale)netwerk.DeKoninklijkeBibliotheek(KB)stuurthetnetwerkaanenhoudtdedigitalebibliotheekinstand.Alsdeelnemervanhetnetwerk,indezinvandebibliotheekwet,kunnenledenvandeBibliotheekBollenstreeke-bookslenenviahetlandelijkeE-bookplatform.In2015zijnongeveer9.700titelsdigitaalbeschikbaar.Vanderuim27.000ledenvandeBibliotheekBollenstreekhebben1.059ledeneenE-bookaccountaangemaakt.In2014hebbenzij7.111e-booksgeleendtegenoverruim827.000uitleningenvanfysiekeboekenbijdeBibliotheekBollenstreek.

Binnenhetlandelijknetwerk,wenddeBibliotheekBollenstreekdaarwaarmogelijkhaarinvloedaanomdedienstverleningvanhetE-bookplatformteverbeteren.Hetuitlenenvane-bookswordthelaasnogsteedsgehinderddoordebeperkingenindeauteurswetendeconservatievehoudingvandeuitgeverijen.ViaeenproefprocesvandeVOBvoore-lending(waarbijeenE-bookwordtgelijkgesteldaaneenfysiekboek)eneenlobby

Lezen, Leren en Verbinden 9

Page 11: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

richtingdeEUdoorEBLIDA,deEuropesebelangenverenigingvoordebibliotheken,streeftdebrancheoplangeretermijnnaareenvolwaardigeE-bookdienstverlening.DeBibliotheekBollenstreekblijftdelandelijkeontwikkelingennauwlettendvolgen.DaarnaastzetdebibliotheekhetbeleidvoortmethetpromotenvanhetE-bookplatformenhetondersteunenvanburgersbijhetgebruikvane-readers,tabletsensmartphonesvoorE-reading.

UitleenfunctieHetaantaluitleningenvanfysiekematerialendaaltaleenaantaljaren.Veranderendevrijetijdsbesteding,internet,socialemediaendeopkomstvane-bookszijnhiereenverklaringvoor.Ookdeverkoopvanfysiekeboekenvertoonteendalendetendens.Sinds2009isdeomzetmet26%gedaaldnaar485miljoeneuro.In2014zijn37,3miljoenboekenene-booksverkocht.Landelijkdaaldendeuitleningenbijbibliothekenvan138,6miljoenin2004naar84,3miljoenin2013,eendalingvan39%.VoordeBibliotheekBollenstreekbetreftdedaling‘slechts’26%,namelijkvan1.180.868naar872.520uitleningenin2013.

Inhetmeerjarenbeleidskompas2012-2015isreedsaangegevendatopdelangeretermijndeuitleenfunctieeindigis:“Hoelanghetnogduurt?Ikweethetniet;langerdanmeniginternetgoeroemeent,korterdanbibliofielenhopen”.Desondankszijnnog4miljoenNederlanderslidvandebibliotheek.OokbijdebibliothekenindeBollenstreekis22%vandebevolkinglid.Enuitonderzoekblijktdatdoormedegebruikhetaantalgebruikersvandebibliotheekmeerdanhetdubbeleis.OndankshetledenverliesblijftdeBibliotheekBollenstreekdegrootsteverenigingindeBollenstreekendemeestbezochtepubliekeinstelling.Nogsteedskomtveruitdemeestebezoekers(83%)vandebibliotheekomboekentelenenen/oftelezen.

Tabel1:wettelijkekernfunctiesafgezettegendedienstverleningenprogrammalijnen

Basisdienstverlening Programmalijnen Openings- Collectie Raadplegen/ Lezen Leren Verbinden uren Uitlenen Kenniseninformatie • • • • • •Ontwikkelingeneducatie • • • • • •Lezenenliteratuur • • • • • •Ontmoetingendebat • • •Kunstencultuur • • •

NaastdebasisdienstverleningheeftdeBibliotheekBollenstreekvoordebeleidsperiode2016-2019drieprogrammalijnengeformuleerd:Lezen,LerenenVerbinden.

Meerjarenbeleidskompas 2016 – 201910

Page 12: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Programmalijn 1: Lezen

Lezenisdebasisvoorhetverwervenvankennisenstimuleertverbeeldingskrachtencreativiteit.DeBibliotheekBollenstreekstimuleerthetlezenenondersteuntactiviteitenophetterreinvanleesbevorderingvoorkinderenenvolwassenen.UitwetenschappelijkonderzoekblijktdatkinderendieinhunvrijetijdregelmatigeenboeklezeneenhogereCito-scorebehalen.Vrijetijdslezenleidttoteenbeteretaalvaardigheidenpositieveeffectenopanderestudieonderdelen.Nuverlaatnogzo’n25%vandeleerlingenuitgroep8debasisschoolmeteenleesachterstandvantweejaar.VandeNederlandsekinderenenjongerenleest42%nooitthuisenbijnadehelftvande15-jarigenleestnietvoorzijnplezier.Ditmoetverbeteren.

De LeescoalitieEind2014presenteerdeH.K.H.PrinsesLaurentiendeagenda2015-2025voordeLeescoalitie.Debibliotheekbranche,endusdeBibliotheekBollenstreek,maaktdeeluitvandeLeescoalitie.Decoalitiewil“datzoveelmogelijkmensenlezerworden,zodatzijgoedkunnenfunctionereninonzegeletterdesamenleving”.Omdezemissietebehalen,zijntweeverstrekkendeambitiesgeformuleerdwaardeLeescoalitiedekomendetienjaaraanwilwerken:• In2025verlaatgeenenkelkindschoolmeteenleesachterstand• In2025zijnallevolwassenengeletterdofbezigdatteworden.

VoorlezenVoorleesvrijwilligersspeleneenbelangrijkerolalshetgaatomtaal-enleesbevordering,zowelindebibliotheekalsdaarbuiten.BijdeVoorleesExpressgaanvrijwilligersvandeBibliotheekBollenstreekthuisvoorlezenbijtaalarmegezinnen.Zijbrengenhetbelangovervanvoorlezenvoorkinderen.Dewoordenschatvaneen3jarigeis525woordenvoorkinderenineentaalarmgezint.o.v.1.100woordenintaalrijkegezinnen.Meteenkwartierlezenperdagkunnenkinderenhunwoordenschatmet1.000woordenperjaaruitbreiden.Ouderskunnennietvroeggenoegbeginnenmetvoorlezen.HetprojectBoekStartvoorbaby’svanafdriemaandenheefteenbewezenpositiefeffectophuntaalontwikkeling.DeBibliotheekBollenstreekvindteenvroegtijdigepreventievantaalachterstandbelangrijk.DaaromwildebibliotheekdeVoorleesExpressuitbreidennaarallegemeentenbinnenhetwerkgebiedvandeBibliotheekBollenstreek.EnhetprojectBoekstartwildebibliotheekuitbreidennaardekinderopvang.

LeesbevorderingLeesplezierbevorderenbijkindereniseenbelangrijketaakvandebibliotheek.Maarookvoorvolwassenenblijfthetvanbelangomtaal-enleesvaardighedenoppeiltehoudendoorzedemogelijkheidtebiedenomindebibliotheekeenkrantoftijdschrifttelezenenboekentelenen.Meerdan70%vanderespondentenineenonderzoeknaardemaatschappelijkemeerwaardevandebibliotheekgafaandatzijdeze‘traditionele’dienstverleninghogelijkwaarderenengebruikvanmaken.Deuitleenfunctiebiedteenlaagdrempeligetoegangtotdeleescultuuren–traditieinNederland.Daarkomtbijdatvoorkinderengeldt“goedvoorbeelddoetgoedvolgen”.OokdekomendebeleidsperiodeblijftdeBibliotheekBollenstreekinzettenopeenaantrekkelijkfrontalepresentatievanboekenenhetversterkenvanonzecommunicatierondomleesbevorderingscampagnesalsdeBoekenweek,MaandvanhetSpannendeboekenNederlandLeest!

LeesconsulentenDeBibliotheekBollenstreekwerktsamenmetscholen,peuterspeelzalen,kinderdagverblijven,consultatiebureausenboekhandels.Hierbijvormenleesconsulenteneenspilfunctie.Deleesconsulentisdevertegenwoordigervandebibliotheekopschool.Zijadviseertkinderen,ondersteuntdocentenenleescoördinatorenrondleesbevorderingenmediawijsheid.Debibliotheekwilindekomendebeleidsperiodehetaantalleesconsulentenendedienstverleningrichtingscholenversterkenenuitbreiden.

Lezen, Leren en Verbinden 11

Page 13: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

ActiviteitenDeelnameaanlandelijkeleesbevorderingcampagnesenhetorganiserenvanliterairelezingen,workshopsenondersteuningvanleeskringenbehorentotdestandaardactiviteitenvandebibliotheek.

Speerpunten programmalijn LezenSpeerpuntenvoordebeleidsperiode2016-2019zijn:a. UitrollenvandeVoorleesExpressinallegemeenten;b. UitbreidenvanBoekStartnaardekinderopvang;c. Uitbreidenvandeinzetvanleesconsulenteninhetonderwijs.

Meerjarenbeleidskompas 2016 – 201912

Page 14: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Programmalijn 2: Leren

Departicipatiesamenleving,de3Ddecentralisatiebijgemeentenendedigitaleoverheid2017:dezeontwikkelingenstellenhogeeisenaandezelfredzaamheidvanburgers.Omgoedtekunnenfunctionerenindezesamenlevingishetbelangrijkdatjealsinwonerinstaatbentomzelfstandigbetrouwbareinformatietezoekenentevinden.Vooreenaantalkwetsbaregroepenzijndevereistecompetentieshiervoornietvanzelfsprekend.Zijstaanopafstanden(digitale)uitsluitingiseenreëledreiging.

Sociaal domeinDebibliotheekheefteenrolinhetsociaaldomein.Defocusligtdaarbijopdedriebasisvaardigheden,namelijk:leesvaardigheid,mediawijsheidenrekenvaardigheid.Voorhetbevorderenvanrekenvaardigheidzietdebibliotheekzichvooralineenfaciliterenderol.DaarentegenwildeBibliotheekBollenstreekeenactieverolvervullenindebestrijdingvanlaaggeletterdheidenbevorderingvanmediawijsheid.

Bestrijding LaaggeletterdheidLaaggeletterdheidisoveralenkomtvoorinallelagenvandebevolking.Zo’n12%vandeNederlanders,waarvandriekwartautochtoon,isfunctioneelanalfabeet.Zijkunnenwellezenenschrijven,maaropeendusdanigleesniveaudatzijzichnietkunnenreddenineengeletterdemaatschappij.OmlaaggeletterdheideffectieveraantepakkenisdeBibliotheekBollenstreek,samenmetgemeentenenanderepubliekeenprivatepartijen,lidvanhetregionaalbondgenootschaplaaggeletterdheidHollandRijnland.DebibliotheekontwikkeltnuinsamenwerkingmetpartnershetTaalhuisBollenstreek(inclusiefeenTaalPuntinHillegom).HetTaalhuisvormteencentraaleerstelijnsloketvoorlaaggeletterdenenvoortaalvrijwilligers,datmensenmeteen(digi)taalhulpvraagopeenlaagdrempeligemanierverbindtmetdegenendiehenkunnenhelpen.IndekomendebeleidsperiodewildeBibliotheekBollenstreekinsamenwerkingmetpartnershetTaalhuisstevigverankerenindegemeenten.Enzomogelijkzaldebibliotheekookzelfinformeelonderwijsfaciliterenendaartoecursusruimtenrealiseren.

DeBibliotheekBollenstreekissinds2009actiefmethetprojectTaalcoach.InditprojectwordenvrijwilligersvandebibliotheekalstaalmaatjegekoppeldaaninburgeraarsterbevorderingvandeNederlandsetaalenkennismakingmetdeNederlandsecultuur.InhetTaalhuiswildeBibliotheekBollenstreekdedienstverleningaanzowelanderstaligenalsautochtonelaaggeletterdenintegreren.

Lezen, Leren en Verbinden 13

Page 15: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

MediawijsheidOndermediawijsheidwordthetgeheelvankennis,vaardighedenenmentaliteitverstaan,waarmeeburgerszichbewust,kritischenactiefkunnenbewegenineencomplexe,veranderlijkeenfundamenteelgemedialiseerdewereld.VoordeBibliotheekBollenstreekligtdefocusvooralopdigitalevaardigheden,waarvoorlaagdrempeligecursussenenworkshopswordenaangeboden.EenvoorbeeldhiervanisComputerWijs.Een‘Klik&Tik’programmaoplocatievandesocialewerkplaatsommensenvertrouwdtemakenmethetgebruikvanpc’sentablet’s.Maarookindebibliotheekvindenworkshopsplaats,wordendigitalecafésensuccesvolletablettrainingengeorganiseerd.Demeerwaardevandebibliotheekisdatwijmediawijsheidbenaderenvanuithetperspectiefvaninformatievaardighedenennietvanuitdecomputertechniekenhobby.Indekomendebeleidsperiodeligtdefocusvooralophetvergrotenvanhetbereikvandeactiviteitenvoormediawijsheiddoordeinzetvanvrijwilligersonderbegeleidingvanmediacoachesvandebibliotheek.

DigisterkerIn2015heeftdeBibliotheekBollenstreeki.s.m.deBibliotheekZuid-KennemerlandhetprogrammaDigisterkeropgezet.DigisterkeriseencursusbestaandeuitvierdagdelendiezichrichtophetlerenomgaanmetDigiD,‘mijn’-omgevingenvanoverheidssites,gemeentelijkdigitaalloketetc.DecursusisontwikkeldinopdrachtvanhetMinisterievanBinnenlandseZakenvooreensuccesvolleimplementatievanhetprogrammaDigitaleoverheid2017.OplandelijkniveauwordtdoordeKBonderzochtofvoorallebibliothekendelicentiekostenvoorDigisterkerkunnenwordenafgekocht.Ongeachthetsuccesdaarvan,wildeBibliotheekBollenstreekinallegemeenteninhetwerkgebiedcursussenDigisterkeropzetten.DecursuswordtgegevendoorgecertificeerdeDigisterkercoachesenondersteunddoorgetraindevrijwilligersvandeBibliotheekBollenstreek.

Speerpunten programmalijn LerenSpeerpuntenvoordebeleidsperiode2016-2019zijn:d. DeopzetenuitrolvanhetTaalhuisBollenstreek;e. VergrotenvanhetbereikvanhetcursusaanbodMediawijsheid;f. UitrolvanhetprogrammaDigisterkeroverallegemeenten.

Meerjarenbeleidskompas 2016 – 201914

Page 16: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Programmalijn 3: Verbinden

AlvanafdeoprichtingdoordeMaatschappijtotnutvan‘tAlgemeenheeftdebibliotheekzichgerichtopontwikkelingenontplooiingvanhetindividu.Dezeraisond’êtrevormtnogsteedsdebasisvandeopenbarebibliotheek.Metdeblikgerichtop2025wildeBibliotheekBollenstreekinsamenwerkingmetpartnerseenactiviteitenprogrammeringontwikkelenrondtweethema’s:decollectieincontextenhetthemaontmoeting.Debibliotheekfungeertdaarbijalseenneutrale,objectieve,onpartijdigeontmoetingsplaats,een‘buurtkamer’,waarallegroepenindesamenlevingelkaarkunnenontmoeten.Zijbiedtruimtealsvrijplaatsvoorlokaleinitiatievenenvoordebatovermaatschappelijkethema’s.Debibliotheekalsfysiekeplaatsbiedtdaarmeeeenmeerwaardeopsociaal-cultureelvlakendraagtzonietalleenbijaanpersoonlijkeontwikkelingenontplooiing,maarookaansocialecohesieenhetvoorkomenvaneenzaamheid.

Collectie in contextDebibliotheekselecteert,ontsluitenpresenteertinformatieineenbetekenisvollecontext,zodathetmensenondersteuntinhuninformatiebehoefte,achtergrondkennisverschaftennieuwsgierigheidopwekt.Daarbijwordtrekeninggehoudenmetdelokalesituatie.Debibliotheekvolstaatnietmethetpassiefaanbiedenvancollecties,maarorganiseertookthematischelezingen,presentatiesofworkshops.ZoorganiseertdeBibliotheekBollenstreekhetprogrammaBollenstreekBetogen:‘Inspirerendeontmoetingenmetspraakmakendesprekers’.IndekomendebeleidsperiodewildeBibliotheekBollenstreek,inlokaleafstemmingmetanderepartners,eenonderscheidendeactiviteitenprogrammeringrealiseren,waarinlokaleactiviteitenelkaarnietoverlappenof‘beconcurreren’.

OntmoetingVooruitlopendopdemoderneagora,wildeBibliotheekBollenstreekhaarbibliotheekvestigingen,zoveelmogelijk‘omniet’oftegeneengeringevergoeding,terbeschikkingstellenvooractiviteiteninhetsociaaldomein.Bibliotheekgebouwenzijn‘maatschappelijkvastgoed’:openbaar,laagdrempeligennietcommercieel.Gefinancierduitpubliekemiddelenwordendebibliotheekgebouweningezetvoorpubliekeactiviteiten.Datdoetdebibliotheekinsamenwerkingmetcommunitiesvanburgers,welzijnsorganisatiesenanderepartners.Dezepartnershebbenvoorhetovergrotedeelnietdemiddelenomeenkostendekkendehuurprijstebetalen.Indiezinisgebouwverhuurtenbehoevevaneenserieuze3egeldstroomnietrealistisch.OpditmomentwordtinSassenheimdebibliotheekomnietterbeschikkinggesteldvooreenkoffieochtendvooroudereneneenrouwcaféi.s.m.StichtingWelzijnTeylingen.Andereactiviteitenrondomontmoetingzijnpeuterdansen,activiteitenvanhetCJGofdeouderen-enpeutermarktendiedeBibliotheekBollenstreekheeftgeorganiseerd.Allemaalactiviteiteninhetsociaaldomeinrondomontmoeting,eenzaamheidsbestrijdingensocialecohesie.

Huis van OntwikkelingInhetbeleidskompas2012-2015heeftdebibliotheekdeambitieuitgesprokendatdeBibliotheekBollenstreekrichting2025onderdeelgaatuitmakenvaneenbreder“Huisvanontwikkeling”.Hetbeelddaarbijiseencombinatievanbibliotheek,muziekschool,volksuniversiteit,filmhuis,podiumenouderen-enwelzijnsorganisatiesdiesamenhet(bovenlokaal)cultureelhartvormeningemeenten.DegemeenteraadinOegstgeestsprakinditverbandovereenCultuurFabriek.DecommissieCohenheefthetoverdemoderneagora.Welkenaamook,deBibliotheekBollenstreekstreeftnaareenmultifunctioneelgebruikvandebibliotheeklocatieswaarinverschillendepartnersinsynergieelkaarsfunctiesversterken.

Speerpunten programmalijn VerbindenSpeerpuntenvoordebeleidsperiode2016-2019zijn:g. Versterkenvaneenonderscheidendeactiviteitenprogrammering;h. Versterkenvansamenwerkingmetpartnersvooractiviteitenrondomontmoeting,participatieen

zelfredzaamheid;i. Actiefbijdragenaanhetmedegebruikvanbibliotheekgebouwen.

Lezen, Leren en Verbinden 15

Page 17: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Aansluiting op het Sociaal domein

DwarsdoordedrieprogrammalijnenwordenverschillendeactiviteitengeorganiseerdbinnenhetSociaaldomein.Hetgaatdaarbijomvoorlichtingenactiviteitendiezichrichtenoppreventie,zelfredzaamheidenparticipatie.Inonderstaandetabelgeeftdeaansluitingweertussendeprogrammalijnenenhetsociaaldomein.

Sociaal Domein

Passend Onderwijs / Jeugdhulpverlening

Participatie

WMO

Functie bibliotheek

Programmalijn lezen:1. Leesbevorderingvan

kinderenenvoorkomenleesachterstand

2. Ondersteunenscholen/kinderopvangoptaalontwikkeling

Programmalijn leren:1. Bestrijding

laaggeletterdheid2. Inburgering3. Bevorderen

mediawijsheid

Programmalijn verbinden:• Collectieinlokalecontext• Socialecohesie/

Ontmoeting• Bestrijdingeenzaamheid• Huisvanontwikkeling

Taken/faciliteren

Concreet zelf:• BoekStart• VoorleesExpress• MakkelijkLezenPlein

(MLP)• 4You!(MLPjongeren)• LeesconsulentenFaciliterend:4 ruimtebiedenaan

activiteitenvanpartners,zoalsCJGPeutermarkt

Concreet zelf:a. Taalcoach/Taalmaatjeb. Taalcaféc. Taalhuis(signalerenen

doorverwijzend. Digisterker(digitale

overheid)e. MediawijsheidFaciliterend:1. ruimtebiedenaan

informeeltaalonderwijs2. Ruimtebiedenaan

cursussenrekenen,budgetterene.d.

Concreet zelf:• Openingstijden• Leescafé• (Literaire)activiteiten• Koffieochtenden/

rouwcafé• BoekendienstaanHuisFaciliterend:• ruimtebiedenvoorlokale,

publiekeactiviteitengerichtopsocialecohesie

Partners

4 Scholen4 Kinderopvang4 CJG

1. ROC/ID-college2. RegionaleTaalaanbieders3. ISD/Socialedienst4. Vluchtelingenwerk5. Volksuniversiteit/VE6. Lokaalloket7. Werkgevers

a. Welzijnsorganisatiesb. Buurt-en/ofdorpshuizen

/centrac. Ouderenorganisaties

Meerjarenbeleidskompas 2016 – 201916

Page 18: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Consequenties voor beleid en organisatie

HetmeerjarenbeleidskompasgaatoverdekoersenwatdeBibliotheekBollenstreekgaatdoen.Deconsequentiesvandebeschrevenkeuzenvoordebedrijfsvoeringenhetpersoneelsbeleidzijnnietbeschreveninditdocument.Opdiepuntenwaarditkompasopbelangrijkebeleidsterreinensignificantegevolgenheeft,wordtdithierondertoegelicht.

BibliotheekvestigingenVoorhetaantalbibliothekenenservicepuntengaatdeBibliotheekBollenstreekuitvandebestaandelocatiesmeteenminimumvanéén‘fullservice’bibliotheekpergemeente.HetonderscheidtusseneenServicePunteenBibliotheekvestigingisdateenservicepuntalleeneendoelgroepgerichtecollectieheeftvoordejeugd,oudersenouderen.Eenbibliotheekvestigingbiedteenbredecollectieendienstverleningvoordeinwonersvaneengemeente.DeverschillenindienstverleningtussendeverschillendebibliotheekvestigingenbinnendeBibliotheekBollenstreekkomentotstanddoorverschilleninbevolkingsomvangen-samenstelling,onderscheidendedoelgroepenendeafsprakenmet,endesubsidiëringdoor,debetreffendegemeente.Metanderewoorden,pergebiedgaanweinopdevraagvandebewonersendewensenenmogelijkhedenvandegemeente.

InDeZilkwildeBibliotheekBollenstreekdebestaandebibliobusvervangendooreenuitleenpuntinhetgebouwvandeBredeschool.Hetnieuweuitleenpuntisuitsluitendgerichtopdejeugdmeteenafhaal-enbrengpuntvoorvolwassenen.

SamenwerkingDeBibliotheekBollenstreekwerktvanoudshersamenmetandereorganisatiesinhetmaatschappelijkveld,metnamebasisscholen.OmdetoekomstigeambitiesterealiserenwildeBibliotheekBollenstreekverderinzettenopsamenwerking.Erisweleenbeperking.Debibliotheekkannietmetiedereensamenwerken.Uithetoogpuntvanefficiencyeneffectiviteitisfocusnoodzakelijkomgezamenlijkmaatschappelijkemeerwaardetecreëren.DeprimairepartnersvandeBibliotheekBollenstreekzijnscholen,VVE-Kinderopvang,welzijnsorganisaties,CJG,ISD,Vluchtelingenwerkenorganisatiesrondvolwasseneducatie.

CollectieIndeafgelopenjarenheeftdeBibliotheekBollenstreekdeomvangvandestreefcollectienaarbenedenbijgesteldvan2bandennaar1,5bandenperinwonerin2016.Geziendedoorlooptijdvooreenboekvangemiddeld10jaar,zalheteffectopdecollectiepasechtzichtbaarwordenaanheteindevandekomendebeleidsperiodeofhetbeginvandebeleidsperiode2020-2023.Doordesubstitutievanfysieknaardigitaalzaldestreefcollectieindeperiodetotenmet2019verderdalennaar1,25bandenperinwoner.Doortewerkenmet‘rotatingcollections’kandebibliotheeklokalecollectiestochregelmatig‘verversen’engoedetitelspreidinggaranderen.

VrijwilligersBinnendeBibliotheekBollenstreekzijncirca150vrijwilligersactief:nietalleenindeuitlening,maarookbijhetvoorlezen,deBibliotheekaanHuisofalstaalcoach.In2013isbeslotenomvrijwilligers,onderprofessionelecoördinatie,inallevestigingenvandeBibliotheekBollenstreekintezettenalsgastheerengastvrouwenondersteunervanverschillendeactiviteiten.Opditmomentwordtdaarbijnogeenonderscheidgemaakttussen‘zelfbedieningsuren’metdeinzetvanvrijwilligersen‘fullservice’urenmetbetaaldemedewerkers.In2016wildebibliotheekeenvervolgstapzettendoorteamsteformerenvanvrijwilligersonderprofessionelebegeleiding.De‘formatiewinst’wordtingezetvoordeuitbreidingvanopeningsureneneenbrederaanbodvan

Lezen, Leren en Verbinden 17

Page 19: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

anderebibliotheekinhoudelijketakenvoormedewerkers.Randvoorwaardenhierbijzijnborgingvancontinuïteit,professionaliteiten(sociale)veiligheidindebibliotheekvestigingen.

InhetvrijwilligersbeleidwordtdoordeBibliotheekBollenstreekonderscheidgemaakttussenvijftypenvrijwilligers:1. detraditionelevrijwilliger;2. denieuwevrijwilligerdievaakalleen

geïnteresseerdisinkortdurendetrajecten;3. degeboeidearbeidsparticipant(eigeninitiatief);4. degeleidearbeidsparticipant(maatschappelijke

tegenprestatie);5. devrijwilligermetfysiekeofgeestelijkebeperking.

Metnamevoordelaatstetweetypenvrijwilligersgeldtdatdebibliotheekbeperktecapaciteitenmogelijkhedenheeftomhenoptevangenentebegeleiden.Voorallevijftypenvrijwilligersgeldtdattaakdifferentiatieen–afbakeningtussenbetaaldemedewerkersenvrijwilligerseenbelangrijkaandachtpuntis.Bovendienisdebibliotheekvoorhaarmogelijkhedenomdedienstverleninguittebreidenzeerafhankelijkvanhetaanbodaanvrijwilligers.Watdataangaat,isernusprakevanveel‘concurrentie’ineenvrijwilligersmarkt,waarineensteedsgroterberoepwordtgedaanopeenkleineregroepvrijwilligers.

PersoneelInhetlichtvandedrieprogrammalijnenwildeBibliotheekBollenstreekindekomendebeleidsperiodehetfunctiehuisenformatiestapsgewijsverschuivenrichtingdefunctiesdiedegewensteontwikkelingondersteunen.Hetcompetentiemanagementendeskundigheidsbevorderingsluitendaarbijaan.Vanhetpersoneelwordtdeinzetenverantwoordelijkheidverwachtomdegewenstetransitiemogelijktekunnenmaken.EnmedewerkersmogenophunbeurtverwachtendatdeBibliotheekBollenstreek,zoalsindeafgelopenbeleidsperiode,blijvendinzetopdeskundigheidsbevordering.

InhetMedewerkersOnderzoek(MO)uit2015hebbenmedewerkersaangegevenpositief(79%)tezijnoverdeaandachtvooropleidingenscholing.InhetzelfdeMOgeeftmeerdan90%vandemedewerkersdeBibliotheekBollenstreekalswerkgevereenzevenofhoger,waarvanbijna50%zelfseenachtofhoger.Hetgemiddeldevaneen7,4ligtwathogerdanhetgemiddelderapportcijferindebenchmarkvananderebibliotheekorganisaties(7,0).

ZorgpuntinhetMOishetsignaaldateengroepmedewerkersdewerksituatieindebibliotheekverslechterdvindt,omdatsteedsmeerwordtgewerktmetvrijwilligers.Voorhungevoelgaatdittenkostevandekwaliteitenspecifiekedeskundigheidindedienstverlening.Enhetwordtsomsookgevoeldalseenbedreigingvoorhunwerkgelegenheid.IndeCAOOpenbareBibliothekeniseenbepalingopgenomendoordesocialepartnersdatdeinzetvanvrijwilligersnietmagleidentotverdringingvanbetaaldearbeidendaarhandeltdeBibliotheekBollenstreekuiteraardnaar.IndekomendebeleidsperiodewildeBibliotheekBollenstreekde‘formatiewinst’

Meerjarenbeleidskompas 2016 – 201918

Page 20: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Lezen, Leren en Verbinden 19

doordeinzetvanvrijwilligersmedeinzettenvoorbibliotheekinhoudelijketaakdifferentiatiedoorbijvoorbeeldmedewerkersopteleidenalsleesconsulent.

ICTIndeafgelopenbeleidsperiodeheeftdeBibliotheekBollenstreekopallevestigingenzelfbedieningingevoerd.Bijeventuelevervangingvande(storingsgevoelige)sorteermachineszaldebibliotheekdezevervangendoor‘slimme’innamekasten.Naastdeautomatiseringvanhetuitleenproceszijnmetnamedeontwikkelingenophetgebiedvanmultimediabelangrijkvoordebibliotheek.Debibliotheekbiedtpublieketoegangtotinternetaaninwonersdiethuisnietofbeperktbeschikkinghebbenovereencomputer.Dieinternettoeganggeeftdebibliotheekviavastepc’senwifivoormobieledevices.Ditmedeterondersteuningvanscholieren,studerendenenzzp’ersdiedebibliotheeksteedsvakergebruikenalsstudie-enwerkplek.Voordeactiviteitenrondommediawijsheidwildebibliotheekmobielesetsvanlaptopsinzetten.NaarverwachtingzalhetaantalICT-werkplekkentoenemenvan100naar±115werkplekkenoverzevenvestigingen.

FinanciënDebibliotheekstaatvoordeopgavehaardienstverleningbetaalbaartehoudenvoordekwetsbaregroepenensociaalzwakkereninonzemaatschappijentegelijkertijdtekijkennaarmogelijkhedenomextrageldentegenereren.Indezebeleidsperiodezullendeopbrengstenvanuitdeindividuelegebruikersblijvendalen.Alsgevolgvanverdergaandeindividualiseringindemaatschappij,willenmensenzichnietmeerlangdurigbinden.Eenontwikkelingdieookzichtbaarisbijdepubliekeomroepen,politiekepartijenenkerkgenootschappen.DeBibliotheekBollenstreekzaldekomendejarenopzoekgaannaarmogelijkhedenombezoekersengebruikersvandebibliotheekopeenanderemaniermeetelatenbetalenaandedienstverlening.Zozaldebibliotheekeenvrijwilligebijdragegaanvragenaandeoudersvanjeugdleden.

Daarnaastisdebibliotheekactiefinhetbenaderenvanfondsenvoorprojectfinanciering.Hetgaatdaarbijwelomeenmaligegiften,meteenrelatiefbeperkteomvang,voorspecifiekeprojecten.Binnendebibliotheekbranchezijnvooralternatievefinancieringvandereguliereexploitatiegeensuccesvollevoorbeeldenbekend.Welwordtbijsommigegemeentendebibliotheeksubsidienietmeeruitsluitenduithetcultuurbudgetgefinancierd,maarookuitanderebeleidsterreinen.

Page 21: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Ten slotte

InbovenstaandbeleidskompaskiestdeBibliotheekBollenstreekhaarkoersrichtingdetoekomst.Terugkomendopdeinleiding:hetisgeenblauwdruk,hetisnietinsteengebeiteld,hetiseenrichtinggevendkompas.Eninalleonzekerheidisééndingzeker:datdeBibliotheekBollenstreekmooieenbelangrijkedingenblijftdoenvooralleinwonersinhetwerkgebied.

Meerjarenbeleidskompas 2016 – 201920

Page 22: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Literatuurlijst

• Wetstelselopenbarebibliotheekvoorzieningen,november2014• Bibliotheekvandetoekomst:knooppuntvoorkennis,contactencultuur/CommissieCohen.–DenHaag:

SectorinstituutOpenbareBibliotheken,2014• DemaatschappelijkewaardevanopenbarebibliothekeninNederland.–DenHaag:KoninklijkeBibliotheek,

2015• Meerjarenbeleidskompas2012–2015:Lezen,lereneninformeren.–Lisse:BibliotheekBollenstreek,3e

gewijzigdeversie,april2013

Lezen, Leren en Verbinden 21

Page 23: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Meerjarenbeleidskompas 2016 – 201922

Bijlage I: Evaluatie beleidsperiode 2012-2015

Inhetmeerjarenbeleidskompas2012-2015zijnverschillendebeleidsvoornemensgeformuleerd.Indezebijlagewordtperambitieaangegevenwelkresultaatisbereikt.Dejaarverslagen2012t/m2014geveneenuitgebreidoverzichtvanderesultatenenactiviteiten.

Ambitie 1DeBibliotheekBollenstreekgaatverdermetdeinvoeringvanzelfbediening.BinnendegemeenteTeylingenblijvendrievestigingen;eenbibliotheekinSassenheimincombinatiemettweeservicepunteninVoorhoutenWarmond.Opalledrievestigingenwordtzelfbedieningingevoerd.4 Gerealiseerd.

Ambitie 2Ondanksdebezuinigingenblijvenwijtoewerkennaarhetuitbreidenvanopeningstijden.Indebeleidsperiode2012–2015wildeBibliotheekBollenstreekonderzoekenwelkecreatievemogelijkhedenerzijnomdeopeningstijdenmettenminste10%uittebreidentenopzichtevan1-1-2012door‘onbemenste’openingstijdenmetbeperktedienstverlening.4 Deuitbreidingvan11%isoverhettotaalvandevestigingengemeten,gerealiseerd.

Ambitie 3DeBibliotheekBollenstreekzetinopdeverdereontwikkelingenprofessionaliseringvanonsactiviteiten-programma,zowelzelfstandigalsinsamenwerkingmetderden.Hethuidigehalfjaarlijkseprogrammawordtvervangendooreentweemaandelijksprogramma(5programma’sperjaar).Degeprogrammeerdeactiviteitenmoetenliggenophetterreinvanlezen,lereneninformeren.NaasteeneigenaanbodwildeBibliotheekBollenstreekvoorderdeneenplatformfaciliterenvoorhunactiviteiten.4 Eentweemaandelijksprogrammaisgerealiseerd.4 Externepartnersorganiserenactiviteitenindebibliotheek

Ambitie 4DaarnaastwildeBibliotheekBollenstreekuithetoogpuntvanefficiencyenkostenbesparinghaarzelfstandigemarketing-encommunicatiefunctiemeerinbeddeninsamenwerkingmetanderebibliotheekorganisaties.# Opinitiatiefvan,enaansturingdoor,deBibliotheekBollenstreekiseenonderzoekgedaannaardevorming

vaneenRegionaalBibliothecairBackOffice.Hieruitbleekbijdevijfregionalebasisbibliothekenonvoldoendeovereenstemmingendraagvlakvoorconcretesamenwerking.

Ambitie 5TenaanzienvandecommunicatiezaldeBibliotheekBollenstreek,zowelvoorhaarfysiekealsdigitaleuitingen,in2012overgaanopdelandelijkehuisstijlvooropenbarebibliotheken.4 Gerealiseerd.

Inhetmeerjarenbeleidskompas2012-2015zijnvijfstrategischespeerpuntenbenoemd:1. DigitaleBibliotheek2. Lezenenleesbevordering3. Onderwijs4. Mediawijsheid5. Gidsfunctie

Page 24: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Speerpunt 1In de komende beleidsperiode zal de bibliotheekbranche grote stappen zetten in de verdere uitbouw en ontwikkeling van de digitale openbare bibliotheek. De Bibliotheek Bollenstreek heeft weliswaar geringe invloed op het beleid en de keuzes van BNL ten aanzien van de digitale infrastructuur, maar heeft wel een belangrijke rol in de lokale implementatie van innovatieve digitale diensten en producten van BNL. En dat blijft de Bibliotheek Bollenstreek doen.4 DeBibliotheekBollenstreekisaangeslotenbijdelandelijkedigitaleinfrastructuur.Ledenvandebibliotheek

kunnene-bookslenen.

Speerpunt 2In de komende beleidsperiode wil de Bibliotheek Bollenstreek haar expertise op het terrein van lezen en leesbevordering sterker profileren door leesadvisering en –promotie en dienstverlening richting lezers van 0 – 99, leeskringen, laaggeletterden en leesgehandicapten. Naast de traditionele activiteiten die vanuit de Stichting CPNB worden georganiseerd wil de Bibliotheek Bollenstreek nieuwe activiteiten opzetten, zoals Boekstart, Voorleesexpress en andere campagnes.4 Gerealiseerd.

Speerpunt 3In de komende beleidsperiode wil de Bibliotheek Bollenstreek de (strategische) samenwerking met het primair onderwijs en de Voor- en Vroegschoolse Educatie versterken en zich nadrukkelijker profileren in het leesbevordering netwerk. Daartoe heeft de Bibliotheek Bollenstreek het jaarprogramma 2012 ingrijpend vernieuwd. De bibliotheek opereert hierbij vraaggericht en nodigt het onderwijs uit om te komen tot een gezamenlijk leesbevorderingsbeleid, waarmee wij het bereik en de samenhang van onze leesbevordering programma’s en activiteiten verder willen vergroten.4 Decontactenmethetbasisonderwijszijngeïntensiveerd.OpeenaantalbasisscholenisSchoolWise

geïntroduceerd.InWarmondwordtbijderealisatievandeBredeschooldebibliotheekendeschoolbibliothekenvandedriebasisscholengeïntegreerd.

Speerpunt 4De Bibliotheek Bollenstreek zet het beleid uit de vorige beleidsperiode voort en zet blijvend in op nut en noodzaak van mediavaardigheden voor kinderen en volwassenen in ons werkgebied met programma’s, cursussen en workshops.4 Gerealiseerd

Speerpunt 5De Bibliotheek Bollenstreek zet de lijn uit de vorige beleidsperiode door en wil zelfstandig en in samenwerking met andere partijen een activiteitenprogramma organiseren dat past binnen de doelstellingen van de kernfuncties Lezen, Leren en Informeren.4 Gerealiseerd

Lezen, Leren en Verbinden 23

Page 25: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Bijlage II: Samenvatting Rapport “Bibliotheek van de toekomst”

Ontwikkelingen in de samenlevingDesamenlevingverandert.Kenniseninformatiewordensteedsmeercentraleproductiemiddelen.Ommeetekomeninenbijtedragenaandekennis-eninformatiesamenlevingmoetenburgersvoldoendezijntoegerustomcontinukenniseninformatieteverwerven,opdejuistewijzeteinterpreterenenuittewisselenmetanderen.Taalvaardigheidvormtdebasisvoordeontwikkelingvananderevaardighedenenisessentieelomtoegangtekrijgentotspecifiekekennisgebiedenendezeooktebegrijpen.

Ondankshetgroeiendebelangvanlezenzijnerontwikkelingenwaartenemendieduidenopeenafbrokkelingvandeleescultuur.Hoewelerdoordeopkomstvandigitalemediameervanschermenwordtgelezen,bestedenmensenmindertijdaanhetlezenvanboekenenhebbenNederlandsebasisscholierenenmiddelbarescholieren,invergelijkingmetkinderenuitanderelanden,eennegatievehoudingtegenoverlezen.Doordesluitingvanboekwinkels,deverplaatsingvanverkoopkanalennaarhetdigitaledomeinendoordeverschuivingvanprintnaardigitaal,verdwijnenzichtbareelementenenplekkenterpromotievanhetlezenuithetfysiekestraatbeeld.

Deverdergaandedigitaliseringendegroeiendehoeveelheidinformatiedieviahetwebwordtaangeboden,maaktvanICT-geletterdheideenbasisvaardigheid.Naastdebeschikkingover‘knoppenkunde’gaathetomvaardighedenalshetvinden,beoordelen,duidenengebruikenvaninformatiebronnen.Detoegenomenpersonaliseringvancontentdooralgoritmesdoetbovendieneenberoepopdevaardighedenvandeinformatiegebruikerwaarbijhijerbewustvandienttezijndatdeinformatiediehijkrijgtvoorgeschoteld,isafgestemdopzijnonlinezoekgedragendatandereinformatiebuitenbeschouwingwordtgelaten.

Nietiedereenkanevengemakkelijkmeekomeninhetverwervenvanvaardigheden.Hoewelopgegroeidineendigitalesamenlevingblijkenjongerenminderhandigophetinternetdangedacht.EnhoeweldekloofalshetgaatomdetoegangtotICTinmiddelsverisgedicht,ontstaatereennieuweklooftussenmensendieICTwelennietgoedwetenintezetten.Ookindetoekomstzulleneraltijdgroepenzijndieachterblijven,omdatzijgeentoeganghebbentotdenieuwstetechnologieënen/ofhethenontbreektaandejuistevaardigheden.

Desnelle(technologische)veranderingenindesamenlevingvergenvanburgersdatzijdejuistekennisenvaardighedenontwikkelenendatzijdatbovendienhunhelelevenblijvendoen:eenlevenlangleren.Naastvaardighedenophetgebiedvangeletterdheidintaal,informatieenICT,wordtspecifiekeaandachtvoordezogenaamde21stcenturyskillssteedsbelangrijker.Vaardighedenalssamenwerken,creativiteit,communiceren,probleemoplossendvermogenenkritischdenkenzijnessentieelindeeconomievande21steeeuw.

Demanierwaaropdezevaardighedenwordenopgedaanenwaaropkenniswordtontwikkeld,isonderinvloedvanverschillendeontwikkelingenaanveranderingonderhevig.Informerenkrijgtsteedsvakerdevormvantweerichtingsverkeerwaarbijhetonderscheidtussenauteur,lezerenuitgever(consumentenproducent)vervaagt.Lerenvindtsteedsvakerplaatsbuitendeformelestructurenenineensociaalproces.Geholpenengestimuleerddoormodernecommunicatietechniekenorganiserenmensenzichhorizontaal,somswereldwijdenopinformelewijzerondombepaaldethema’sofinteresses.Onderlingeconnecties,kennisdelingensamenwerkingspeleneensteedsbelangrijkererolenerwordtsteedsvakereenberoepgedaanopdedenkkrachtvandecommunityvoorhetantwoordopvragen,voorhetgenererenvancreativiteitenhetrealiserenvaninnovatie.

Meerjarenbeleidskompas 2016 – 201924

Page 26: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Ondanksdegroeiendeconnectiviteitinhetdigitaledomein,bestaanerzorgenoverhetzwakkerwordenvanonderlingeverbindingeninhetfysiekedomein.Ontmoetingenzijnnietalleenvanbelangvooronderlingvertrouwen,herkenbaarheidensamenhang,maarkunnenbovendienbijdragenaanhetvoorkomenvaneenzaamheidenhetontwikkelenvanwederzijdsbegrip.Doordesluitingvanbuurthuizenneemthetaantalpubliekeorganisatiesafdateenbijdragekanleverenaandesocialeverbondenheidbinnen,endaarmeedeleefbaarheidvan,eengemeenschap.Ditgeldtvooralvoordekleinereplattelandsgemeentenwaarvoorzieningenonderdrukkomentestaandoordeleegloopvandorpen.

Dedrukopdevrijetijdneemtsteedsmeertoe.Burgershebbeneengroeiendebehoefteaangemak,snelheidenflexibiliteitomwerk,zorgenprivéefficiënttekunnenorganiserenencombineren.Digitalemediahelpendaarbijmaarzorgentegelijkertijdvoorgevoelensvanstressendrukdoordecontinuevraagomconnectiviteitenbereikbaarheid.Hierdoorontstaatdebehoefteerjuistookevenaanteontsnappen.Indeinvullingvanvrijetijdsbestedingiseenverschuivingwaartenemenvannadrukopaandachtnaarmeernadrukopbeleving.

De opdracht volgens de commissie CohenDekernvandeopdrachtvandebibliotheekisdatzijbijdraagtaanendebasisvormtvoordekennis-eninformatiesamenleving.Haaropdrachtbestaatuithetstimuleren,ondersteunen,faciliterenentoerustenvanburgersommeetekunnendoeninenbijtekunnendragenaandemodernekennissamenleving.

Deprimairetaakvandebibliotheekbegintbijgeletterdheidinbredezin.Lezenisdebasisvoorhetverwervenvankennisenstimuleertverbeeldingskrachtencreativiteit.Ondersteuningvanleesbevorderingenpromotievandelees-enliterairecultuurbehoortdaaromookindetoekomsttothethartvandedienstverleningvandeopenbarebibliotheek.Zekerintijdenwaarindeleescultuuronderdrukkomttestaan.

ICT-geletterdheid,metnamedejuisteinterpretatievanenomgangmetinformatie,isdaarnaasteenbasisvaardigheidvoordeelnameaandesamenlevingenhetkunnenverwervenenuitwisselenvankennis.Bibliothekenzijnexpertsinhetvinden,verbindenenoverdragenvaninformatieenspelenalsadviseurookindetoekomsteenbelangrijkerol.Debibliotheekalsinstituutdathetmogelijkmaaktmensenteverrasseneninspirerenenuittedagentotverbredingenreflectieineenwereldvanpersonaliseringengefilterdeinformatie.

Debibliotheekzalzichindetoekomstookmoetenrichtenopanderebelangrijkevaardighedendiede21steeeuwvanmensenvraagt.Doorhetfaciliterenvaneenstimulerendeleeromgevingbiedtdebibliotheekeenplatformwaarmensenkunnensamenkomenenkenniskunnendelenomdezespecifiekevaardighedentekunnenverwerven.Debibliotheekisdaarbijnietalleengerichtophetverkleinenvanachterstanden,maarookophetverderontwikkelenvantalent.

Ineenindividualiserendesamenlevingbiedtdebibliotheekjuisteenplaatsvoorontmoeting.Bouwenaankenniskannietzondersociaal-cultureleplaatsenvansamenkomst.Aanallemogelijkhedendiedigitalemiddelenbieden,voegenbibliothekenessentiëlewaardetoe:eenprettigeenstimulerendeomgevingomteleren,telezen,letterlijkonderdemensentezijnofteontsnappenaandecontinuepressureofbeingconnected.Debibliotheekontwikkeltzichzototeenmoderneagora,eenmodernesociaal-culturelemarktplaats.Eencentrale,dynamischeontmoetingsplekwaarmenzichkanontspannen,anderenkanontmoetenenwaaractiefburgerschapwordtgestimuleerd

Lezen, Leren en Verbinden 25

Page 27: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

De invulling van de opdracht: van collectie naar connectieDekomendejarenverschuiftdewijzewaaropdebibliotheekhaaropdrachtinvult.Naarmateinformatieintoenemendemateeldersengemakkelijktevindenis,neemtvoordebibliotheekdenoodzaakafomeeneigencollectiebeschikbaartestellen.Ineenmodernenetwerksamenlevingwordenlezenenlerensteedsmeerbeïnvloeddoor,ofzelfsonderdeelvan,socialeprocessen.Ensnelontwikkelendeinformatie-encommunicatietechnologieënversterkendemogelijkhedenomtedelenmeteneenberoeptedoenopanderenindegemeenschap.Debibliotheekmoetzichindetoekomstmeerrichtenophettotstandbrengen,stimulerenenfaciliterenvanwaardevolleverbindingen.

Meerdanooitzijnmenseninstaatomindividueelenthuistelerenentestuderen.Methetwereldwijdewebhebbenzijallestothunbeschikking.Debibliotheekiservoorwiemeerwilenontwikkeltzichtoteenplatformvoorsociallearningwaarmensen,ondersteundengestimuleerddoordebeschikbarehulpmiddelen,kunnensamenwerkenenstuderen.Bezoekersvandebibliotheekkomenkennishalenénkennisbrengen.

Debibliotheekopereertineenlokalemaatschappelijkecontext.Haarsuccesstaatofvaltmetdeverbindingendiezeteweegbrengtmetentussenmensenendelokalegemeenschap,delokaleoverheid,hetlokalebedrijfslevenenlokalemaatschappelijkeorganisaties.Vanuithaarstevigverankerdepositieenfysiekeaanwezigheidindesamenleving,envanwegehaarlaagdrempeligenbetrouwbaarkarakter,iszeeenaantrekkelijkepartnervoorandereorganisaties.Zefaciliteertdetoegangtotuiteenlopendeactiviteitenengroeituittotlokalegidsenmakelaar.

De weg naar de toekomstDeontwikkelingenindeinformatietechnologieendemaatschappelijkeeneconomischeveranderingenmakendatbibliothekenhundienstverleningandersmoeteninrichtenenhunbedrijfsvoeringandersmoetenvormgeven.Ookmoetenbibliothekendeopbrengstenvanhunmaatschappelijkeopdrachtendetakendiedaaraanbijdragen,inzichtelijkermaken.

Eenlogischevraagishoedefysiekeendigitalebibliotheekzichtotelkaargaanverhouden.Hetlaatzichradendatbibliothekeneengrootdeelvanhundienstverleningmoetenverplaatsennaardigitalekanalen,wantdigitaliseringissterkinontwikkeling.Beidedomeinenzullennietlosvanelkaarmaaraanvullendopelkaarmoetenfunctioneren:dedigitalebibliotheekvormteenaanvullingopdefysiekeenomgekeerd.Beideversterkenenverrijkenelkaareninbeidedomeinenwordtmenuitgenodigdtotgebruikvandeander.Metzo’ngeïntegreerdebenaderingbiedtdebibliotheekeenrijkereervaringenbelevingvoordebezoeker.

Eensuccesvolletransformatienaareeninnoverendebibliotheekwaarhetdraaitomverbindingen,verondersteltdatereenondernemendehoudingisbijbibliotheken.Succesvollecultureel-maatschappelijkondernemerszijnalert,creatief,hebbenlefenovertuigingskracht,combinereninhoudmetmarketingenzoekennaareeninhoudelijkenfinancieeldraagvlakvoorhunorganisatieendiensten.Zijmakeneenvoortdurendegeactualiseerdebalanstussenvraag-enaanbodgerichteproducten.Zijnetwerken,sluitenmaatschappelijkealliantiesencreëreneenlerendbibliotheeknetwerkwaarinsuccessenwordengedeeldenwordenovergenomenindienpassendbijdeeigenomgevingensituatie.

Meerjarenbeleidskompas 2016 – 201926

Page 28: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

ConclusieVanafhaaroorspronginhetbeginvande20eeeuwheeftdebibliotheekzichgerichtopontwikkelingenontplooiingvanindividuensamenleving.In2025isdebasisvandeopenbarebibliotheekonveranderd:debibliotheekdraagtbijaandeontplooiingvanhetindividu.Debibliotheekblijftdaarvooreenvitaleschakelindetoekomstigekennissamenleving.Zeis,naastschool,deenigeinstellingdiegarandeertdatiedereentoegangheefttotinformatieenbronnenomzichzelfteontwikkelen.Debibliotheekin2025blijft,netalsdievannuenalsdievaneeneeuwgeleden,toegangbiedentotinformatieenkennis.Decennialangisdrukwerkdebelangrijkstedragergeweestdaarvan.Indetoekomstgaathetomeenveelheidaansoortenkenniseninformatie,indatabankenenelektronischeboeken,maarookoppapierenindehoofdenvanmensen.

Debibliotheekiseenknooppuntwaareengrootdeelvandiekennissamenkomt,actiefwordtgedeeldendoorontwikkeld.Debibliotheekontwikkeltzichtoteenhedendaagseagora,eenmodernesociaal-culturelemarktplaats,hetkloppendhartvandegemeenschap.Debibliotheekonderscheidtzichvanandereontmoetingsplekkendoorhettoegankelijke,laagdrempeligeenniet-commerciëlekarakter.Metdezefysiekeplaatsbiedtdebibliotheekmeerwaardeopsociaal-cultureelvlakinstad,wijkendorp,endraagtzewezenlijkbijaangemeenschapsvormingencohesie.

Lezen, Leren en Verbinden 27

Page 29: Meerjarenbeleids- kompas 2016 – 2019 · leesbevordering, taalvaardigheid en mediawijsheid. Daarmee sluit de Bibliotheek Bollenstreek zich aan bij een branche brede ontwikkeling,

Bollenstreek

Meerjarenbeleids-kompas2016 – 2019

Lezen, Leren en Verbinden