media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat...

18
Ovulatie/eisprong - Eens in de maand komt er uit de eierstok een eicel vrij de eicel komt in één van beide eileiders terecht. dit noem je ovulatie of eisprong - Wanneer er rondom de eisprong geslachtsgemeenschap plaatsvindt, kan dit leiden tot een zwangerschap. hoe vind de bevruchting plaats: 1. Er vind geslachtsgemeenschap plaats 2. Bij een zaadlozing komen honderden miljoenen zaadcellen vrij, die zwemmen vanuit de vagina naar de eileiders. 3. Enkele honderden zaadcellen bereiken de eicel in de eileider. 4. Uiteindelijk bevrucht 1 zaadcel de eicel. 5. De kern van die zaadcel dringt de eicel binnen 6. De chromosomen uit de zaadcel komen bij de eicel: op dat moment is de eicel bevrucht. Direct na de bevruchting: - de bevruchte eicel, de zygote, vormt direct na het versmelten van de zaadcellen ondoordringbare laag. om een bevruchting van een tweede zaadcel te voorkomen. Eerste ontwikkelingsstadium: - na dertig uur deelt de zygote. De beide gevormde cellen vormen het ontwikkelingsstadium - de cellen delen verder. Er is na de deling geen vorming van cytoplasma, zodat de cellen niet groeien zo’n deling waarbij de cellen niet groeien noem je klievingsdeling. - Na 3 dagen is er een klomje van 16 cellen. - De trilhaarcellen in de wand van de eileider vervoeren het klompje delende cellen in ongeveer 5 dagen naar de baarmoeder

Transcript of media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat...

Page 1: media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat het geel lichaam niet verschrompeld maar blijft bestaan. Het geel lichaam gaat steeds

Ovulatie/eisprong- Eens in de maand komt er uit de eierstok een eicel vrij de eicel komt in één van beide

eileiders terecht. dit noem je ovulatie of eisprong- Wanneer er rondom de eisprong geslachtsgemeenschap plaatsvindt, kan dit leiden tot een

zwangerschap.

hoe vind de bevruchting plaats:1. Er vind geslachtsgemeenschap plaats2. Bij een zaadlozing komen honderden miljoenen zaadcellen vrij, die zwemmen vanuit de

vagina naar de eileiders. 3. Enkele honderden zaadcellen bereiken de eicel in de eileider.4. Uiteindelijk bevrucht 1 zaadcel de eicel.5. De kern van die zaadcel dringt de eicel binnen6. De chromosomen uit de zaadcel komen bij de eicel: op dat moment is de eicel bevrucht.

Direct na de bevruchting:- de bevruchte eicel, de zygote, vormt direct na het versmelten van de zaadcellen

ondoordringbare laag. om een bevruchting van een tweede zaadcel te voorkomen.

Eerste ontwikkelingsstadium:- na dertig uur deelt de zygote. De beide gevormde cellen vormen het ontwikkelingsstadium- de cellen delen verder. Er is na de deling geen vorming van cytoplasma, zodat de cellen niet

groeien zo’n deling waarbij de cellen niet groeien noem je klievingsdeling.- Na 3 dagen is er een klomje van 16 cellen.- De trilhaarcellen in de wand van de eileider vervoeren het klompje delende cellen in

ongeveer 5 dagen naar de baarmoeder

Page 2: media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat het geel lichaam niet verschrompeld maar blijft bestaan. Het geel lichaam gaat steeds

Plaatje staat ook in Binas 86 E

Embryonale ontwikkeling:- Wanneer het klompje is aangekomen bestaat het uit 100 cellen- Er ontstaat een holte in het klompje dit stadium noem je de Blastula- In de holte groet een kleine groep cellen uiteindelijk uit tot een baby- De buitenste cellaag van de holte vormt uitstulpingen, die groeien het baarmoederslijmvlies

in dit noem je innesteling

Placenta:- Rond de uitstulpingen vormen zich bloedholtes, deze vormen samen de placenta.

De placenta bevat drie bloedvaten:- De twee navelstrengslagaders vervoeren afvalstoffen van het embryo naar de placenta.- De navelstrengader vervoert zuurstof en voedingstoffen van de placenta naar het embryo.- De bloedsomloop van de moeder het het embryo blijven gescheiden.

Embryo:- Vanaf het moment dat de zaadcel en de eicel samensmelten ontstaat de embryo. - Een embryo bestaat uit drie lagen van cellen die uiteindelijk de baby zullen vormen. - In het embryo ontstaan eerst het hart en de bloedvaten

Foetus:- Tijdens de embryonale ontwikkeling specialiseren de cellen zich tot cellen me een eigen

bouw en functie dit levert, weefsels, organen en orgaansteltsels op- Na ongeveer 8 weken zijn alle organen aangelegd en vanaf dat moment wordt er van een

foetus gesproken.

Bescherming v/d foetus:- De foetus drijft tijdens de zwangerschap in vruchtwater- Het vruchtwater en de vruchtvliezen beschermen de foetus tegen stoten

Mannelijk geslachtsorganen in de puberteit:- In de puberteit groeien bij jongens de balzak, zaadballen en penis sterk onder invloed van

hormonen- Een korte tijd later begint de groei van oksel en schaamhaar

Page 3: media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat het geel lichaam niet verschrompeld maar blijft bestaan. Het geel lichaam gaat steeds

Zaadballen:- De zaadballen zijn voor de geboorte vanuit de buikholte in de balzak afgedaald dat is nodig

om vruchtbare zaadcellen te krijgen.- Zijn opgebouwd uit sterk gekronkelde zaadbuisjes, bijeengehouden door een laagje

bindweefsel- Vanaf de pubertijd stimuleren hormonen de zaadballen om zaadcellen te produceren- De temperatuur van de zaadballen moet twee graden lager zijn dan de lichaamstemperatuur.

Voor goede zaadcelvorming- Bij kou : trekken onderhuidse spiertjes in de balzak de zaadballen tegen het warme lichaam- Bij warmte : ontspannen de onderhuidse spiertjes en kunnen de zaadballen afkoelen

Erectie:- De penis bevat zwellichamen en bij seksuele opwinding vullen de zwellichamen zich met

bloed en wordt de penis stijf dit noem je een erectie

Zaadlozing- Bij zaadlozing trekken spiertjes rond de bijbal en zaadleiders samen. Hierdoor duwen ze de

zaadcellen naar de penis.

Sperma- De prostaatklier en de zaadblaasjes geven vocht mee aan de passerende zaadcellen. Het

vocht en de zaadcellen samen is het sperma.Vrouwelijke geslachtsorganen in de puberteit:

- Onder invloed van hormonen worden de borsten groter, daarna begint de groei van oksel en schaamhaar gevolg door het groeien van de vagina clitoris, baarmoeder, eierstokken en schaamlippen en het verbreden van heupen

- Vet afzetting zorgt voor de mooie ronde vormen

Voorbereiden op een zwangerschap:- Vanaf de puberteit tot de overgang (menopauze) ontwikkelt zich elke maand in een van de

eierstokken een eicel. Onbevruchte eicellen sterven binnen 24 uur af en losse op. Iedere maand bereidt het baarmoederslijmvlies de binnenkant van de baarmoeder voor op een mogelijke innesteling van een embryo. Nieuw baarmoederslijmvlies verhoogt de kans op een succesvolle innesteling na een bevruchting

Menstruatie:- Wanneer er geen bevruchting van de eicel plaats vindt, dan volgt de menstruatie: spieren in

de baarmoeder treken samen en stoten het baarmoederslijmvlies af.

Blaasontsteking:Door een korte urinebuis hebben vrouwen een grotere kans op blaasontsteking dan mannen

De vagina:- In de vagina kunnen ziekteverwekkers binnen dringen. Maar de Melkzuurbacteriën in de

vagina hebben een lage pH. Dat voorkomt de ontwikkeling van ongewenste schimmels en bacteriën.

- Rond de ingang van de vagina ligt het maagdenvlies. Dit gaat bij de eerste geslachtsgemeenschap stuk, wat samengaat met bloedverlies.

Page 4: media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat het geel lichaam niet verschrompeld maar blijft bestaan. Het geel lichaam gaat steeds

- De grote en de kleine schaamlippen bedekken de vagina aan de buitenzijde, tussen de kleine schaamlippen ligt de clitoris, een orgaantje dat erg gevoelig is voor aanraking.

Roken of drugs gebruiken tijdens een zwangerschap:- Wanneer een moeder rookt, drugs of medicijnen gebruikt tijdens de zwangerschap dan

komen deze stoffen in de foetus. - Als de moeder rookt hebben de baby’s een lager geboorte gewicht- Als de moeder drugs gebruikt kunnen de kinderen verslaafd ter wereld komen

Stress tijdens de zwangerschap:- Wanneer er stress is bij de zwangerschap heeft de baby ook een lager geboortegewicht

Voedingspatroon tijdens de zwangerschap:- Extra kalk en eiwitrijke voeding zorgen ervoor dat de opbouw van het kinderlichaam

voorspoedig verloopt en voorkomt een te grote belasting van de reserver van het moederlichaam

Puberteit:- De puberteit vormt de overgang van kind naar volwassene- Het ontwikkelen van een volwassen houding over eigen seksualiteit en die van de

toekomstige partner is daar een belangrijk onderdeel van- Ook het verkennen van het lichaam door zelfbevrediging of masturberen is voor veel pubers

daarvoor een middel. Het geeft een opwindend gevoel en kan leiden tot een orgasme.

Hetroseksueel:- Je voelt je aangetrokken tot het andere geslacht.

Homoseksueel:- Je voelt je aangetrokken door hetzelfde geslacht

Biseksueel:- Je voelt je aangetrokken door mensen van je eigen geslacht maar ook door mensen van het

andere geslacht

Verkrachting:- Extreme vorm van ongewenste imiteiten - je dringt ongewenst seksueel binnen in het lichaam van een ander

incest:- wanneer een familielid betrokken is bij seksuele immiteiten

aanranding:- als iemand ongewenst je geslachtsdelen aan raakt.

4.2 vorming geslachtscellen

Karyogram:

Page 5: media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat het geel lichaam niet verschrompeld maar blijft bestaan. Het geel lichaam gaat steeds

- Het karyogram is een afbeelding van de chromosomen zoals deze te zien zijn onder een microscoop tijdens een bepaald stadium van de zwangerschap.

- Door zo’n karyogram te bestuderen, kunnen grotere chromosoomafwijkingen (bijvoorbeeld aantal of vorm van de chromosomen) gevonden worden.

- Bij gezonde baby’s zie je dan altijd 23 chromosoomparen.

Chromosomen in lichaamscellen:- Lichaamscellen zijn diploïd (2n). Ze bevatten 23 chromosomenparen. - Een van beide chromosomen is afkomstig van de moeder, de ander van de vader- Ze bevatten beide informatie over dezelfde erfelijke eigenschappen

Chromosomen in geslachtscellen:- Geslachtscellen hebben een afwijkend aantal chromosomen. Bij hun vorming krijgen ze van

elk chromosomenpaar maar één exemplaar.- Ze hebben dus 23 verschillende chromosomen. Dit noem je Haploïd (1n)- Haploïde cellen bevatten wel alle informatie alleen dan in enkelvoud

makkelijke sammenvatting haploïd:Een cel die van alle chromosomen slechts één exemplaar heeft, noemen we haploïd.In mensen zijn alleen de geslachtscellen (eicel en zaadcel) haploïd. Zodra een eicel bevrucht wordt, komen de chromosomen van de eicel en de zaadcel bij elkaar. Dat levert een diploïde zygote op, die van elk chromosoom twee exemplaren in zijn cellen heeft: een van de moeder, en een van de vader. Uit zulke diploïde lichaamscellen kunnen haploïde geslachtscellen worden gemaakt via meiose.Het aantal verschillende chromosomen dat een organisme in zijn cellen heeft, wordt aangegeven met ‘n’. Haploïde cellen hebben één set van die chromosomen. Het chromosoomaantal in een diploïde cel geven we aan met 2n. Bij mensen geldt n = 23, en dus 2n = 46.

Meiose bij mannen: - begint dit vanaf de puberteit en gaat het hele leven door, - bij mannen duurt 1 meiose ongeveer 60 dagen

meiose bij vrouwen:- Bij vrouwen start meiose voor de geboorte maar deze stopt in de profase I

Page 6: media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat het geel lichaam niet verschrompeld maar blijft bestaan. Het geel lichaam gaat steeds

- Vanaf de puberteit tot de overgang maakt elke maand 1 eicel Meiose I af

Meiose I:- De chromosoomparen gaan uit elkaar dat levert twee haploïde groepen

chromosomen op, elke groepje in een aparte cel- Alle chromosomen zijn nog steeds verdubbeld en bestaan uit 2 chromatiden

bijeengehouden door het centromeer

Meiose II:- Bij vrouwen vindt dit alleen plaats als een eicel bevrucht is- De Chromatiden van de verdubbelde chromosomen gaan uit elkaar- Er zijn uiteindelijk 4 cellen ontstaan met elk een haploïd 23 aantal chromosomen

Hoe werkt de verdeling van de chromosomen van een eicel of zaadcel:- De verdeling van de chromosomen van de papa en mama over de geslachtscellen berust op

toeval - B.v. bij de moeder kan een eicel ontstaan met meer chromosomen van haar vaders kant dan

van haar moederskant. Dan is de kans groot dat het kind meer op zijn opa van de moeders kant lijkt dan op oma, maar via de zaadcel dus via de vader leveren de opa en oma ook hun

Page 7: media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat het geel lichaam niet verschrompeld maar blijft bestaan. Het geel lichaam gaat steeds

aandeel in de eigenschappen het kind is dus een mix van de chromosomen van de opa en oma van de vader en moeder.

Vorming zaadbal:- In puberteit start in zaadballen vorming zaadcellen.- Zaadballen bestaan uit dunne zaadbuisjes.- Wand v/d zaadbuisjes bestaat uit duizenden cellen die vanaf puberteit constant delen. Uit

deze ´extra´ cellen onstaan (diploïde) voorlopercellen. Uit iedere voorloper cel onstaan door meiose vier haploïde zaadcellen

Temperatuur en zaadcelvorming:- De balzak zorgt voor een optimale temperatuur voor de productie van zaadcellen- Bij een te hoge temperatuur kan de zaadcelvorming fout gaan.

zaadcel:- zwemstaart: word gebruikt voor de verplaatsing- hals: bestaat uit mitochondrien die energie leveren- kop: bevat de kern met chromosomen

vorming v/d eicel:- bij vrouwen ontstaat bij de meiose uit een diploide cel slechts één haploide eicel- Haploïde eicellen ontstaan in de eierstokken door meiose uit zogenaamde voorlopercellen.- De meiose begint bij meisjes al voor de geboorte maar stopt in het begin van meiose I- Vanaf de puberteit tot de overgang maakt 1 eicel meiose I af. Meiose I eindigt met een

ongelijke verdeling van het grondplasma: 1 cel krijgt alles en de andere 3 niets. Die verdeling herhaalt zich in meiose II (dit gebeurd alleen als de eicel bevrucht is) Na meiose II zijn een grote haploïde en drie haploïde poollichaampjes ontstaan de poollichaampjes sterven al snel af door gebrek aan voeding.

zaadcel eicel

aantal gevormde

geslachtscellen per dag/maand

80 miljoen per dag 2400 miljoen per maand

1 per maand

grootte klein (10 μm) Groot (0,1 tot 0,2) mm

aantal geslachtscellen uit één voorlopercel

vier één

tweelingen- Elke maand is in één van eierstokken de rijping eicel, soms komt het voor dat twee eicellen

zich tegelijkertijd ontwikkelen. Wanneer beide eicellen met zaadcel versmelten: ontstaat er een twee-eiige tweeling

Page 8: media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat het geel lichaam niet verschrompeld maar blijft bestaan. Het geel lichaam gaat steeds

- Eeneiige tweeling: onstaan uit één eicel na bevruchting, wanneer bij een deling twee losse groepjes cellen onstaan, ieder groeit uit tot embryo. hetzelfde DNA, lijken sprekend op elkaar.

- Siamese tweeling: eeneiige tweeling bij wie de groepjes cellen niet volledig van elkaar zin losgekomen.

4.3 Hormonen regelen

Hoe de puberteit ontstaat (hypofyse):- Vruchtbaarheid start in de puberteit de jongens en meisjes beginnen geslachtscellen maken- Het begint in een hormoonklier die onderaan tussen beide hersenhelften ligt :de hypofyse- de productie door de hypofyse van de hormonen FSH en LH zet allerlei processen in gang die

het kinderlichaam gaat veranderen in een volwassen lichaam.- met het bloed komen beide hormonen overal in het lichaam maar het zijn de zaadballen en

eierstokken die reageren op deze hormonen.

Vruchtbaarheid bij jongens:- het hormoon FSH stimuleert: de zaadballen om zaadcellen te vormen- het hormoon LH stimuleert: speciale cellen tussen de zaadbuisjes om het hormoon

testosteron te produceren- testosteron beperkt op zijn beurt de LH-productie en voorkomt zo een over productie van

testosteron

testosteron:- heeft net als FSH een stimulerende invloed op de productie van zaadcellen, daarmee zijn

jongens voortaan vruchtbaar- onder invloed van testosteron verandert het lichaam> De sstem gaat omlaag, er komt

beharing in de schaamstreek en in de oksels en baard en snor gaan groeien, testosteron verhoogt de spierontwikkeling en

- testosteron zorgt voor de groei van de uitwendige geslachtsorganen de penis en de balzak

secundaire geslachtskenmerken:kenmerken die ontstaan inde puberteit

- bij mannen: baard in de keel, haarbegroeiing, baard en snor- bij vrouwen: haar bij de oksel en schaamstreek, volgroeid zijn v/d vagina en brede heupen

primaire geslachtskenmerken:- de (geslachtsorganen) die al vanaf de geboorte aanwezig zijn- bij vrouwen: de eierstokken, de eileiders, de baarmoeder, de vagina, uitwendig schaamdelen - bij mannenzijn: de testes (teelballen), de bijballen, de prostaat, de penis.

Tertiaire geslachtskenmerken:- dit zijn geen lichamelijke kenmerken, maar dit gaat over je eigen normen en waarden. En hoe

je je eigen sociale netwerken ontwikkelt dit gaat vaak gepaard met de conflicten uit de vertrouwde omgeving.

menstruatiecyclus:- Bij meisjes starten de hormonen FSH en LH de menstruatiecyclus. - Elke maand stimuleert FSH de ontwikkeling van 5 tot 12 follikels in een van beid3 eierstokken

Page 9: media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat het geel lichaam niet verschrompeld maar blijft bestaan. Het geel lichaam gaat steeds

- De rijpende follikels vormen vrouwelijke geslachtshormonen: oestrogeen. Door deze hormonen groeit er nieuw baarmoederslijmvlies aan de binnenkant van de baarmoeder

- 1 follikel ontwikkelt zich volledig en vormt een eicel de andere follikels verschrompelen.- Halverwege de menstruatiecyclus stimuleert de grote hoeveelheid oestrogenen van de

follikel de productie van extra LH door de hypofyse. Door die plotselinge toename barst de eicel uit de follikel en komt in de eileider terecht: noem je ook wel ovulatie

- De in de eierstok achtergebleven van de follikel nemen veel vetachtige stoffen op wat ze een gele kleur geeft. Het restant van de follikel heet nu geel lichaam. Het geellichaam produceert progesteron.

- Onder invloed van progesteron ontstaan extra bloedvaten in het baarmoederslijmvlies. Hierdoor is een grote aanvoer van voedingsstoffen en zuurstof mogelijk ter voor bereiding op een mogelijke zwangerschap. Vindt er geen innesteling plaats dan sterft het geel lichaam af. Daarmee stopt de productie van het progesteron. Door de daling van het progesteron sterft het baatmoederslijmvlies af en begint de menstruatie

Oestrogeen:- Hormoon dat er voor zorgt dat de secundaire geslachtskenmerken bij meisjes gaan groeien

Follikels:- Een follikel is een blaasje van een aantal cellen, waarvan ook 1 de toekomstige eicel is.

Zwangerschap:- Rond dag 14 kan een bevruchting plaatsvinden en een zwangerschap beginnen. Dans stopt

de menstruatiecyclus en komt er een hormoonproductie die is aangepast aan de zwangerschap

- In de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat het geel lichaam niet verschrompeld maar blijft bestaan. Het geel lichaam gaat steeds meer progesteron maken waardoor het baarmoederslijmvlies niet afsterft. Doordat het geel lichaam blijft doorgaan met het maken van progesteron, blijft de vorming van FSH en LH door de hypofyse geremd daardoor rijpen er in de eierstokken geen nieuwe follikels.

- De placenta neemt naar ongeveer 3 maanden het werk van het geel lichaam over. Het geel lichaam verschrompelt en de productie van HCG stopt.

De bevalling verloopt in drie fasen:1. Ontsluiting:

spieren van de baarmoeder trekken samen onder invloed van hormonen. Hierdoor gaat de baarmoedermond open. De vruchtvliezen breken en het vruchtwater loopt weg.

2. Uitdrijving:Door persweeën van de baarmoederwand en samentrekken van buikspieren komt de baby op de wereld

3. Na geboorte:Er volgen nog een aantal na weeën die drijven de placenta, de resten van de vruchtvliezen en de navelstreng uit.

4.4 hulp bij voortplanting

Page 10: media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat het geel lichaam niet verschrompeld maar blijft bestaan. Het geel lichaam gaat steeds

Eileiders geblokkeerd:- Door besmetting van een geslachtsziekte kunnen de eileiders geblokkeerd worden en is een

zwangerschap niet mogelijk.

Ivf (in vitro ferisatie):een manier om toch zwanger te raken als je eileiders bijvoorbeeld geblokkeerd zijnEen in glas bevruchting IVF bestaat uit verschillende fasen.1. Stimulering van follikelrijping

door Hormonen (onder andere door FSH) toe te dienne, rijpen 5 tot tien follikels2. Aanprikken van follikels

wanneer de follikels rijp zijn: de arts zuigt dan met een hole naald de eicellen uit de follikels en brengt ze over in een schaaltje

3. Bevruchting De partner levert op de dag van het aanprikken zijn sperma. Na een behandeling brengt de laborant de zaadcellen in het schaaltje

4. Plaatsing in de baarmoeder: Twee tot vijf dagen na het aanprikken plaatst de art een of twee embryo’s, klompjes van4 tot acht cellen in de baarmoeder.

De vrouw krijgt hormonen toegediend om de groei van het baarmoederslijmvlies en het innestelen van de embryo’s te stimuleren.

ICSI (intra cytoplasmatische sperma injectie- Een vorm van Ivf en een manier om zwanger te raken als de man zijn zaadcellen van slechte

kwalititeit zijn. Dit kan komen door een geslachtziekte.- Bij ICSI brengt een arts in een laboratorium het erfelij materiaal van 1 eicel bij een eicel in.

Thalassemie:- Bij Thalassemie is een erfelijke aandoening waarbij het hemoglobinehalte in d bloedcellen

verlaagd. Dat leidt tot misvormde rode bloedcellen.- Hemoglobine in de rode bloedcellen bindt zuurstof daardoor kan bij bepaalde vormen van

thalassemie de foetus in de baarmoeder na 34 weken zwangerschap sterven door zuurstofgebrek

Erfelijksvoorlichting:- Als er in de familie een erfelijke aandoening voorkomt b.v. Thalassemie kun je een

erfelijkheidsvoorlichting en als de erfelijkheidsvoorlichting niet genoeg is. kun je eventueel verdere hulp zoeken in een ziekenhuis in het ziekenhuis doen artsen onderzoeken naar een eventuele erfelijke aandoening.

- Bij erfelijkheidsvoorlichting wordt er een stamboom gemaakt van wie allemaal in de familie een bepaalde erfelijke aandoening heeft om te kijken of de ouders van het kindje ook dragers zijn.

- Wanneer een aandoening ernstig genoeg is en ook in de foetus is gevonden is er embryoselectie mogelijk.

Embryoselectie:- Voor een embryoselectie is een ivf- behandeling noodzakelijk- Van achtcellige embryo’s neemt de onderzoeker 1 of 2 cellen. Hij onderzoekt edeze cellen in

het laboratorium op aanwezigheid van de erfelijke aandoeningen

Onderzoekstechnieken:

Page 11: media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat het geel lichaam niet verschrompeld maar blijft bestaan. Het geel lichaam gaat steeds

- Op het prentale diagnostiek onderzoeken artsen foetussen met verschillende onderzoeken om erachter te komen of er een erfelijke aandoening voor komt bij de foetus

er zijn verschillende technieken:- Echoscopie:

Daarmee onderzoeken artsen door middel van geluidsgolven een foetus in de baarmoeder. De terugkaatsende golven geven een beeld van de baarmoeder en de foetus.

- Vlokkentest:Dit kan vanaf de tiende week van de zwangerschap informatie geven. Een arts zuigt dan wat vlokken van de placenta op en daarin bevinden zich cellen van het embryo een laborant onderzoekt de chromosomen op erfelijke afwijkingen. Ook zet de laborant de chromosomen in een karyogram wel is er een kleine kans op een miskraam

- Vruchtwaterpunctie:Is mogelijk vanaf de 16e week van de zwangerschap. Een arts zuift dan met een holle naalt wat vruchtwater op, met daarin cellen van de foetus. De laborant brengt de chromosomen dan in kaart in een karyogram, wel is er een kleine risico op een miskraam.

Hielprik:- Een paar dagen na de geboorte wordt een druppeltje bloedafgenomen door middel van de

hielprik- Analisten onderzoeken dit bloed op een aantal ernstige aandoeningen die niet te genezen

zijn maar wel te behandelen zijn met een dieet of medicijnen.

PKU:- PKU is een erfelijke stofwisselingsziekte, voor opsporing van deze ziekte wordt de hielprik

gebruikt- Een baby met PkU maakt te weinig enzymmen aan om het aminozuur fenylalanine af te

breken. Fenylalanine krijg je binnen door eiwitten te eten. Doordat er geen of onvoldoende enzym is dat dit aminozuur afbreekt ontstaat er een ophoping van fenylalanine in het bloed van de baby dit kan tot hersenbeschadiging leiden

- Voor PKU is geen medicijn en daarom krijgen baby’s met PKU een dieet met heel weinig eiwitten, aangevuld met een preparaat met aminozuren.

4.5 voorkomen is beter dan genezen: soa:seksuele overdraagbare aandoening dat ontstaat door geen condoom gebruik zonder condoom heb je de kans op geslachtsziekten

hiv (human immunodeficiency virus):- ontstaat door onveilig vrijen en ontstaat door onveilige seks- dit virus dringt bepaalde witte bloedcellen binnen die een belangrijk onderdeel zijn van het

afweersysteem. In die cellen vermeerdert her virus zich waarna de cellen kapot gaan. Die cellen heb je ook juist nodig om het virus goed te bestrijden. Nieuwgevormde virussen

Page 12: media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat het geel lichaam niet verschrompeld maar blijft bestaan. Het geel lichaam gaat steeds

infecteren na het vrijkomen wee er nieuwe witte bloedcellen gelukkig ontstaan er ook weer nieuwe bloedcellen.

- Met behulp van hiv virusremmers kan het afweersysteem op pijl blijvenSeropositief

- Wanneer je drager bent van het virus hiv en er anderen ook mee kan besmetten maar je nog geen aids hebt.

Hoe wordt je besmet met een soa- Je kan besmet raken door onveilige seks met iemand die besmet is met een soa- Door niet schone injectienaalden of door bloed

Waar bevindt een soa zich:- Een soa bevindt zich in het bloed, sperma of vaginale vocht en ook het voorvocht bevat

ziekteverwekkers

Dit zijn de meest voorkomende soa’s:

Chalamydea:- Grootste aantal soa-besmettingen- Vaak hebben de besmette personen geen of weinig klachten

Anticonceptie:Het voorkomen van een zwangerschap

Dit zijn verschillende anticonceptiemethoden:

Page 13: media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat het geel lichaam niet verschrompeld maar blijft bestaan. Het geel lichaam gaat steeds

‘voor het zingen de kerk uitgaan’ ‘terugtrekken’- Een methode waarbij je kunt voorkomen dat je zwanger raakt zonder bepaalde

voorbehoedsmiddelen- Hierbij ga je stoppen met de geslachtsgemeenschap vlak voordat de man een zaadlozing

krijgt- Dit is onbetrouwbaar, omdat het voorvocht ook al zaadcellen bevat en door de emoties blijkt

dat bij het vrijen het terugtrekken net te laat plaats vindt

Periodiek onthouding:- Een methode waarbij je kunt voorkomen dat je zwanger raakt zonder speciale

voorbehoedsmiddelen- Een methode waarbij de man en de vrouw geen gelsachtsgemeenschap hebben tussen de 8e

en 19e dag van de mensturatiecyclus

Page 14: media.scholieren.net  · Web viewIn de vlokken (4.1) vormt het hormoon HCG die ervoor zorgt dat het geel lichaam niet verschrompeld maar blijft bestaan. Het geel lichaam gaat steeds

- Het gaat hierbij om een kansberekening met biologische factoren. De ovulatie is waarschijnlijk tussen de 11e en de 16e cyclusdag maar de zaadcellen kunnen in het lichaam van de vrouw drie dagen overleven en de eicel na de ovulatie een dag

- Bij deze methode komt vooral rekenwerk kijken om de vruchtbare dagen in kaart te brengen bovendien kan er tijdens een afwijkende cyclus, buiten deze periode een eicel rijpen wat deze methode erg onbetrouwbaar maakt.

Sterilisseren:- Wanneer je er definitief voor kiest om geen kinderen te krijgen kun je je steriliseren- Bij vrouwen: worden de eoleiders onderbroken- Bij mannen: onderbreekt de arts de zaadleiders vlak bij de balzak

De pil:- Meest betrouwbare anticonceptiemiddel - Wanner een vrouw de pil slikt krijgt ze kunstmatige geslachtshormonen binnen die haar

normale cyclus beïnvloeden deze hormonen remmen de productie van hypofysehormonen FSH en LH. Zonder deze hypofysehormonen rijpt er geen eicel.

Morning afterpil:- Wanneer er seks plaats vindt zonder voorbehoedsmiddel dan kan een vrouw maximaal 72

uur na de geslachtsgemeenschap de morning-afterpil nemen. - De pil bestaat uit een aantal tabletten met hoge concentraties geslachtshormonen om het

baarmoederslijmvlies te beïnvloeden

Overtijdbehandeling:- Is een vrouw 12 tot 16 dagen over tijd is het mogelijk om met de overtijdbehandeling de

zwangerschap te onderbreken daarbij zuigt de ars het embryo weg- Bij deze methode hoort een besluitvormingsgesprek met de behandeld arts en een

vooronderzoek en een nacontrole.