GS JGP

De invloed van Elvis Presley op jeugdculturen

Kalsbeek college, woerden, 8 december 2017

Lianne Tijsmans (349), Rozamaryn Orsel (318), Michelle van hoorn (272)

InhoudsopgaveInleiding 3

Hoe was het gesteld met de jeugdculturen voor Elvis’ geboorte in de jaren dertig? 4

Hoe zag het leven van Elvis Presley eruit en wat heeft gemaakt dat hij zich richtte op zijn zangcarrière? 11

Welke ontwikkeling maakte Elvis’ muziek door? 14

Wat was de algemene reactie van verschillende generaties op Elvis, zijn muziek en de invloed die hij had? 20

Wat waren de belangrijkste redenen van Elvis’ afnemende populariteit onder de jeugdcultuur in de jaren zeventig en tachtig? 24

Conclusie 29

Nawoord 31

Logboek 32

Bronnenlijst 36

Bijlagen 41

2

Inleiding

Elvis Presley is een wereldwijd bekend persoon, die grote invloed heeft gehad op de

hedendaagse muziek. Hij was een idool en een voorbeeld voor veel populaire

artiesten van vandaag de dag. Elvis bracht vernieuwing in de muziek en sociale

etiquette in de conservatieve Verenigde Staten. Gemakkelijk ging dat zeker niet. Er

kan niet ontkend worden dat Elvis, de man met de vetkuif en bakkebaarden, die uit

een arm gezin kwam en een fortuin heeft opgebouwd met zijn muziek, bijzonder was.

Dat, en de interesse voor het fenomeen jeugdculturen, heeft gemaakt dat dit

profielwerkstuk tot stand is gekomen.

De focus ligt op de vorming van de jeugdculturen onder invloed van Elvis Presley’s

populariteit in de jaren vijftig tot zeventig, zoals de hoofdvraag hieronder al aangeeft.

Er wordt dus niet gekeken naar zijn mondiale succes en invloed. Het antwoord op de

deelvragen en de hoofdvraag zal worden gevonden door gebruik van verschillende

bronnen zoals Elvis Presley’s officiële website en literatuur. Daarnaast zal voor

deelvraag vier en als aanvulling van andere deelvragen een interview worden

afgenomen met trouwe fan Georgia Regnault. De hoofdvraag en deelvragen staan

hieronder genoteerd.

In hoeverre heeft de populariteit van Elvis Presley invloed gehad op de

jeugdcultuur van Amerika in de jaren vijftig tot zeventig?

1. Hoe was het gesteld met de jeugdculturen voor Elvis’ geboorte in de jaren dertig?

2. Hoe zag het leven van Elvis Presley eruit en wat heeft gemaakt dat hij zich richtte op zijn zangcarrière?

3. Welke ontwikkeling maakte Elvis’ muziek door?

4. Wat was de algemene reactie van verschillende generaties op Elvis, zijn muziek en de invloed die hij had?

5. Wat waren de belangrijkste redenen van Elvis’ afnemende populariteit onder de jeugdcultuur in de jaren zeventig en tachtig?

3

Hoe was het gesteld met de jeugdculturen voor Elvis’ geboorte in de jaren dertig?

Een jeugdcultuur is een groep jeugdigen, vaak rond de puberteit, die gedeelde

interesses en opvattingen hebben. Een jeugdcultuur heeft te maken met hoe zij met

elkaar leven en uiteindelijk zo op elkaar gaan lijken in normen, waarden, gedrag en

uiterlijk, dat ze een cultuur vormen.1 Vroeger werden deze jeugdbewegingen gezien

als tegencultuur, maar tegenwoordig is er een aparte naam aan gegeven. Niet iedere

jeugdcultuur verzet zich ook daadwerkelijk tegen de dominante cultuur, zoals de

definitie is van een tegencultuur. 2 Er zijn hierin twee categorieën, waar per categorie

in het tweede deel van het hoofdstuk een jeugdcultuur aan wordt gekoppeld.

In de categorie rebellion of non-conformity vallen de jeugdculturen die zijn ontstaan

omdat de leden geen deel van een groter geheel wilden zijn; dus geen deel van de

dominante cultuur. 3 Non-conformity betekent letterlijk vertaald “geen

overeenstemming” en de leden worden ook wel omschreven als de dragers van een

politiek-culturele omwenteling. 4 Dit betekent echter niet dat zij zich totaal afsplitsen

van de rest van de maatschappij, want dan zou de stroming wel een tegencultuur

zijn.

Anders dan het zijn van een vis in een grote school, zijn de aanhangers van deze

stroming niet geneigd hun gedrag en overtuigingen af te stemmen met de

meerderheid. Zij zijn op zoek naar een groep mensen met overeenkomstige

gedachten, waar zij zich mee kunnen identificeren. Het ontstaan van een

jeugdcultuur in deze categorie kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door de

zoektocht naar leeftijdsgenoten met dezelfde nationale gevoelens. Dit gebeurt eerst

1 Youth Culture, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/youth-culture, 9 november 20172 The Evolution, Components, and Study of Youth Culture, http://cultureandyouth.org/youth-culture/articles-youth-culture/evolution-components-study-youth-culture/, 3 oktober 20173 Rebel with a Cause: Rebellion in Adolescence, https://www.psychologytoday.com/blog/surviving-your-childs-adolescence/200912/rebel-cause-rebellion-in-adolescence, 3 oktober 20174 Tom ter Bogt en Belinda Hibbel, Wilde jaren – een eeuw jeugdcultuur. Uitgeverij LEMMA BV (Utrecht, 2000, eerste druk) 8.

4

lokaal en kan landelijk of zelfs continentaal tot mondiaal uitgroeien. Een voorbeeld uit

de geschiedenis van deze categorie in de jeugdculturen zijn de hippies. Zij verzetten

zich tegen de materialistische en kapitalistische dominante cultuur. Het verzet tegen

de dominante cultuur wordt groter naarmate de groep groeit en de stem van de

jeugdcultuur verspreid kan worden. In deze categorie kan er gesproken worden van

een cultuur in plaats van een beweging als de belangrijkste kenmerken onder één

categorie te plaatsen zijn, maar de verschillen in normen en waarden met de

dominante cultuur niet te groot zijn. Hoewel hippies tegen het kapitalisme waren, was

één van hun belangrijkste waarden, vrijheid, al een onderdeel van de dominante

Amerikaanse cultuur - al brachten de hippies het begrip wel extremer in uitvoering.

Vooral onder pubers en jongvolwassenen, die nog op zoek zijn naar hun eigen

identiteit, wordt vaak naar de respons van een ander gekeken. Naar de ander kijken

voor er zelf een besluit genomen wordt, is volgens sociologen heel normaal.5

Socioloog Matthew Salganik heeft hierover naar aanleiding van zijn onderzoek naar

de invloed van sociale verbanden op het ontstaan van een populair product6 het

volgende gezegd:

,, We have this myth of individual people making decisions, but our tastes are

shaped by social forces. ”7

In een groepsverband van mensen die individueel gedrag willen vertonen, werken

deze sociale krachten waar Salganik het over heeft op eenzelfde manier. Non-

conformity is dus niet helemaal correct, omdat alle individuen die zich afgesplitst

hebben samen één groep vormen en dus weer deel uitmaken van een geheel. Alleen

is dit geheel in dit geval een kleinere dan alle aanhangers van de dominante cultuur.

In deze categorie zijn verreweg de meeste jeugdbewegingen ontstaan die invloed

hebben gehad op veranderingen in normen. De jeugd is de toekomst; toen de

jeugdgroepen zo groot werden dat de rest van het land er niet meer omheen kon,

moesten zij ook naar de stem van de jeugd luisteren.

5 Group Think: This Is So We. https://www.psychologytoday.com/articles/200811/group-think-is-so-we, 3 oktober 20176 Peter Hedström en Peter Bearman. The Oxford Handbook of Analytical Sociology. OUP Oxford (Oxford, 2009)7 idem (5)

5

De tweede categorie van rebellie onder de jeugdculturen is rebellion of non-

compliance. 8 Anders dan de eerder genoemde categorie gaat het hierbij vooral om

het willen rebelleren naar autoriteiten. De Nederlandse omschrijving is dan ook “een

hedonistische levensstijl aannemen” - en zich niets aantrekken van degenen die iets

over tieners te zeggen hebben. 9 Dit zijn vaak ouders, maar kunnen ook leraren of

andersoortige autoriteiten zijn. Jongeren zijn er echter niet op gebrand om zich af te

splitsen van de massa, maar zijn bezig met het opzoeken van grenzen. Non-

compliance betekent namelijk het loslaten van volgzaamheid. Het ontstaan van

jeugdculturen in deze categorieën gebeurt dus omdat jongeren de drang voelt tegen

de autoriteiten in te gaan.

De jeugdculturen in deze categorie stellen in plaats daarvan hun eigen regels op. Ze

doen vooral waar ze zin in hebben, dragen wat ze willen dragen, luisteren naar de

muziek waar ze naar willen luisteren, enzovoort. Ze zijn, in tegenstelling tot de

andere categorie, niet ontstaan voor verandering in de maatschappij, maar juist

omdat ze los willen komen van hun jeugd. Daarom zijn deze bewegingen vaak maar

tijdelijk, omdat het alles te maken heeft met het ontdekken van de eigen identiteit.

Het aansluiten bij een jeugdcultuur helpt daarbij.

Tot op zekere hoogte komt het rebelleren tegen autoriteiten onder de meeste

jongeren voor, vooral rebellie tegen de ouders. Dit veroorzaakt conflicten, want het

opzoeken van grenzen brengt risico’s met zich mee waar ouders hun kinderen tegen

willen beschermen. Door het ontwijkende gedrag van hun zoon of dochter hebben ze

daar steeds minder grip op. Een voorbeeld van zo’n risico is dat jongeren eerder een

weddenschap zouden accepteren, die tegen de principes die ze uit hun opvoeding

mee hebben gekregen in gaan – zij zullen deze weddenschap aangaan omdat ze

een grens willen opzoeken. Het brengt daarnaast ook een stukje demonstratie van

moed met zich mee. Daarbij kan het weigeren te erkennen van zekere regels leiden

tot gevaarlijke situaties.

8 Rebel with a Cause: Rebellion in Adolescence, https://www.psychologytoday.com/blog/surviving-your-childs-adolescence/200912/rebel-cause-rebellion-in-adolescence, 3 oktober 20179 Tom ter Bogt en Belinda Hibbel, Wilde jaren – een eeuw jeugdcultuur. Uitgeverij LEMMA BV (Utrecht, 2000, eerste druk) 8.

6

Het is voorgekomen dat deze groepen zich zodanig af sloten van de dominante

cultuur, dat er onbegrip voor hen optrad. Rebelleren tegen autoriteiten hoeft niet per

se samen te gaan met geweld, maar dit gebeurt soms wel; zeker als de groep het

idee heeft niet begrepen en dus afgekeurd te worden. Als gevolg daarvan werden

jeugdculturen als ongenaakbare hangjongeren die de buurt onveilig maakten gezien.

De ontwikkeling van jeugdculturen is een twintigste-eeuws verschijnsel.10 Vooral in

de Verenigde Staten is deze goed te zien. Het is echter zo dat er pas echt

jeugdculturen die kunnen worden ingedeeld in deze stromingen ontstonden toen de

welvaart steeg in de jaren vijftig, na de Tweede Wereldoorlog. Wel is er één cultuur

die bekendheid ontving, al in de tijd dat ze ontstonden. Dit zijn de flapper girls.

Nadat de Verenigde Staten succesvol hadden deelgenomen aan de Eerste

Wereldoorlog, waren zij een wereldmacht geworden. De Verenigde Staten leidde de

wereldwijde handel en de groeiende industrie zorgde er daarnaast ook voor dat de

Verenigde Staten economisch groot konden worden. De markt focuste op de wensen

van de consument, die onder andere steeds meer ging autorijden en gebruik maakte

van de telefoon. The Roaring Twenties, zoals het tijdperk na de Eerste Wereldoorlog

in de jaren twintig wordt genoemd, was een bewogen tijdperk met veel belangrijke

technologische, sociale en culturele ontwikkelingen met veel aandacht voor

amusement.

Met het begin van the Roaring Twenties ontstonden ook de flapper girls. Dit waren

tienermeisjes en jonge vrouwen die niet wilden voldoen aan het beeld van de ideale

vrouw. In plaats van vroeg te trouwen en thuis te blijven bij de kinderen, wilden ze

van het leven genieten, hun eigen keuzes maken en werken. Naast een baan wilden

zij ook een gezin stichten.

Zij waren tot dit inzicht gekomen na de Eerste Wereldoorlog. Ze hadden gezien hoe

kort het leven was en waren het belangrijk gaan vinden om zoveel mogelijk plezier te

hebben. In dit opzicht waren zij rebels, want het bezoeken van feesten waar de

flappers plezier maakten werd niet gezien als geschikte vrijetijdsbesteding voor de

vrouw. De flapper kwam op toen jazzmuziek steeds populairder werd. Er hoort een

10 Hans Malschaert en Marinus Traas, Werkboek jeugdcultuur – theorie en praktijk. HBuitgevers (Baarn, 2002, eerste druk) 7.

7

dans bij die erg wild is en veel energie kost, wat de reden was dat de dans zo geliefd

was. Voor de flappers was het dansen op jazzmuziek een perfecte vorm van

vermaak; velen deden het en daarom wordt het jazztijdperk gelinkt aan de flappers.

Flappers werden echter niet als onzedelijk gezien vanwege hun manier van dansen –

ook hun uiterlijk voldeed niet aan de standaarden van die tijd. In de jaren tien was het

korset nog een onderdeel van de dagelijkse kleding, maar de flappers namen

afscheid van de wespentaille. Het korset zat in de weg bij het dansen, evenals de

lengte van de rok. Deze kwam voor het eerst een tijdlang boven de knie, ook bij

jurken voor overdag. De mode anticipeerde hierop; een steeds breder aanbod aan

rechte jurken kwam in de winkels te liggen en vrouwen die hun haar niet af wilden

knippen zoals sommige populaire flappers staken het op zodat het kort leek.11

Deze vrouwen kunnen dus in de stroming rebellion of non-conformity geplaatst

worden. Ze spreken het gemeenschappelijke beeld van de vrouw in de maatschappij

namelijk tegen op verschillende vlakken.

Met de komst van The Great Depression in de jaren dertig verdwenen de flappers

geleidelijk. De aandelen waren tijdens The Roaring Twenties meer waard geworden

dan normaal, en toen de consumenten aan het einde van de jaren twintig minder

ging besteden omdat ze verzadigd waren geraakt

gedurende deze tien jaar. De bedrijven merkten dit en raakten in de problemen. De

economie draaide op een gegeven moment zo veel verlies dat er in 1929 een

beurskrach was op Wall Street. Beleggers probeerden hun aandelen te verkopen,

waardoor de koersen volledig in zakten. Hierdoor raakte de hele wereld in een

laagconjunctuur: het was geen tijd meer om te feesten en de flappers verdwenen.

Er zijn verder geen mondiaal bekende jeugdculturen ontstaan voor 1930. De

verklaring hiervoor is dat jeugdculturen pas echt onder aandacht kwamen toen de

welvaart steeg na de Tweede Wereldoorlog. Elvis Presley is geboren tijdens de

wereldwijde economische crisis na de beurskrach die later de Grote Depressie

genoemd zou worden – er was simpelweg geen tijd voor vrijetijdsbesteding zoals de

11 The rise of the flapper. https://thesocietypages.org/socimages/2013/03/25/guest-post-the-rise-of-the-flapper/, 5 oktober 2017

8

Figuur SEQ Figuur \* ARABIC 1

jeugd dat na 1950 zou doen. 12 Wel waren er verschillende jeugdorganisaties, vooral

opgericht voor godsdienstige doeleinden of bedoeld voor de ontwikkeling van de

lagere sociale klassen. De landelijke non-profit organisatie Boy’s Club hield zich

bezig met het organiseren van programma’s voor kinderen en jongeren die na school

plaatsvonden. Girls Club of America is ook een non-profit organisatie, opgezet in de

negentiende eeuw voor jonge vrouwen, afkomstig van het platteland, die op zoek

waren naar mogelijkheden op de arbeidsmarkt. 13 Deze twee voorbeelden van

organisaties hebben echter weinig met één van de twee stromingen of rebellie te

maken. Hoewel zeker de eerste organisatie veel leden had, is er geen sprake van

een cultuur.

Eén van deze jeugdorganisaties die een zekere vorm van rebellie toont, is de

organisatie Boy Spies of America. 14 De leden waren jonge jongens, die zich vrijwillig

inzetten te spioneren tijdens de Eerste Wereldoorlog. De volwassen variant heette de

American Protective League; het gezamelijke doel van beide organisaties was het

identificeren van Duitse sympathisanten, anti-oorlogsactivisten en radicalen.15 Erg

succesvol was dit echter niet - de Boy Spies of America heeft geen enkele Duitse

spion weten te ontmaskeren.

Later gingen de leden van de Boy Spies of America zich ook bezighouden met het

straffen van degenen die openlijk kritiek hadden op Amerikaanse beschaving en

gebruiken. In 1917, het jaar waarin de Verenigde Staten deel ging nemen aan de

Eerste Wereldoorlog, kwam de Espionage Act uit. Daarin stond geschreven dat ieder

die openlijk de oorlogvoering verstoorde of vijanden van de Verenigde Staten

ondersteunde, zou worden opgepakt. De Sedition Act van 1918 ging daarin een stap

verder en verbood alles wat tegen de wil van de regering in ging.16

12 Peter Giesen, Laat me feesten - het eeuwige misverstand onder jongeren. Uitgeverij Podium (Amsterdam, 1999, eerste druk).13 Our History, https://girlsinc.org/about-us/our-history/, 6 november 201714 Spies Among Us: World War I and The American Protective League, https://www.nypl.org/blog/2014/10/07/spies-among-us-wwi-apl, 6 november 201715 The 'Savage Peace' of 1919, Relevant Today, http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=9458659, 6 november 201716 Espionage & Sedition Act, http://www.history.com/this-day-in-history/u-s-congress-passes-espionage-act, 6 november 2017

9

De president uit die tijd, Woodrow Wilson, had vooral aandacht voor wereldvrede en

de bescherming van de democratie. 17 De twee acts die door de regering werden

aangenomen spraken echter het eerste amendement uit de grondwet van de

Verenigde Staten tegen; hierin staat geschreven dat iedereen vrijheid van spreken

heeft. Volgens de grondwet zou de regering dus geen wet mogen maken die de

vrijheid van meningsuiting, een belangrijk onderdeel van democratie, beperkt.18

Met het beschermen van de democratie hielden de Boy Spies of America zich niet

zozeer bezig. Zij lieten zich meer leiden door de twee acts. Deze organisatie gaat

dus tegen de visie van de president in, aangezien zij nadruk legt op het filteren van

eenieder die het niet eens is met de Amerikaanse gebruiken zoals in de acts uit 1917

en 1918 geschreven staat. De Boy Spies Of America kan gezien worden als

organisatie die rebelleerde tegen een autoriteit, dus valt de organisatie onder

rebellion of non-compliance.

17 The 'Savage Peace' of 1919, Relevant Today, http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=9458659, 6 november 201718 The Constitution, https://www.whitehouse.gov/1600/constitution, 9 november 2017

10

Hoe zag het leven van Elvis Presley eruit en wat heeft gemaakt dat hij zich richtte op zijn zangcarrière?

Elvis Aron Presley is geboren als jongste van de tweeling die Gladys en Vernon

Presley op 8 januari 1935 op de wereld zetten. Elvis’ oudere broer werd dood

geboren. Elvis groeide alleen met zijn ouders op in een klein huis in Tupelo,

Mississippi. Vernon maakte regelmatig schulden, en de familie had het al niet erg

breed door de crisis in deze tijd. 19 Toen de schulden hen boven het hoofd groeiden,

vervalste hij samen met zijn zwager Travis Smith en een vriend, Lether Gable, een

cheque van zijn werk. De politie kwam echter achter het frauderen en de drie heren

kregen drie jaar taakstraf. 20 Dit zorgde ervoor dat Elvis en zijn moeder tijdelijk bij

familieleden in moesten trekken en van de welzijnszorg moest leven. Tegen de tijd

dat Vernon weer aan de slag kon, was het lastig om een baan te vinden, zeker in

Tupelo. Het gezin trok daarom in bij andere familieleden, van waaruit Elvis vanaf

1941 naar school ging. In 1945 verdiende Vernon genoeg om een eigen huis te

kopen.21

Elvis kwam al vroeg in aanraking met muziek. Zo werd hij christelijk opgevoed en

ging hij naar The First Assembly Of God-kerk, waar veel gezongen werd. Daarnaast

groeide Elvis op met de radio, waardoor hij kon luisteren hij naar western en blues.

Dat hij opgroeide met zowel gospel, country als blues heeft veel invloed gehad op

zijn stem kwaliteit, stijl van zingen en de manier waarop hij liefde kreeg voor het vak. 22

Ook ging Elvis regelmatig langs bij W.E.L.O Tupelo. Dit radiostation had een

programma waarin kinderen en amateurs mochten optreden. Er werden hier

voornamelijk gospel- en countryliedjes gezongen. Hij raakte hier bevriend met

Missisippi Slim, een countryzanger, wiens programma Elvis iedere zaterdag bezocht.

19 1935 ELVIS IS BORN, http://www.elvis.com/about/timeline 4 december 201720 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 1321 Early Years, https://www.elvispresleymusic.com.au/elvis-presley-1935-1953.html, 5 december 201722 Marc Hendrickx, Mens, muziek, mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 15

11

Elvis beschouwde hem al snel als beschermeling. Dit kwam doordat de zoon van

Missisippi Slim een vriend van Elvis was.23

Toen Elvis tien jaar oud was, kreeg hij van zijn ouders een gitaar cadeau.24 Dit was

een belangrijk moment in zijn leven, omdat Elvis vanaf deze periode zelf muziek ging

maken. Zijn oom leerde hem de basis van gitaarspelen en Slim leerde hem een

aantal akkoorden.25 Toen hij het gitaarspel eenmaal onder de knie had, speelde hij bij

Slim in de radioshow. Ook deed Elvis mee aan talentenshows. Een van deze

talentenshows is de Mississippi-Alabama Fair and Dairy Show, waar hij als vijfde

eindigde.

Presley's carrière begon bij Stands Sun Studios in Memphis, Tennessee. Wat

vrienden van Elvis hadden hem aangespoord een plaat op te nemen.26 Bij deze

opnamestudio kon men van zelf een plaat laten maken voor $3,98.27 Sun Studios

staat bekend om de opname van singles van jongeren met een donker gekleurde

huid. Presley nam zijn eerste twee nummers op bij Sun Studios: My Happiness aan

de ene kant van de plaat en That’s when your heartaches begin aan de andere kant. 28 Deze werden opgenomen door Marion Keisker, een medewerkster bij de

opnamestudio, die onder de indruk was van Elvis’ talent. 29

Toen hij in januari terugkwam, zag Keisker potentie, bewaarde zijn gegevens en

lichtte haar baas over hem in. Een aantal maanden later nodigde de eigenaar van

Sun Studios, Sam Phillips, Elvis uit om wat demo’s op te nemen met de bassist Bill

Black en gitarist Scotty Moore. Uit deze opnamesessie is Elvis Presley’s eerste single

voortgekomen: That’s All Right. Hij ging dat jaar ook naar het radiostation W.H.B.Q

Memphis. Dit radiostation speelde zowel country als blues muziek in zijn Red, Hot 23 Mississippi slim early Elvis influence, http://www.djournal.com/lifestyle/arts-entertainment/mississippi-slim-early-elvis-influence-gets-cvb-spotlight/article_5b1f3d94-9a1f-56b2-b477-b98d7cd7850b.html, 4 december 201724 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 1425 idem26 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 1727 Timeline 1946, http://www.elvis.com/about/timeline, 9 november 201728 John Robertson, Elvis Presley – The Complete Guide to his Music (Londen, 2004, eerste druk) 729 Marion Keisker MacInnes – Sun Records, https://www.elvis.com.au/presley/marion-keisker.shtml, 27 januari 2018

12

and Blue radioshow. Deze zet bleek een succes. Elvis’ eerste single werd telkens

opnieuw aangevraagd. 30

Wat Elvis nodig had, was meer promotie. Zijn nieuwe single moest een groter publiek

bereiken. Daarom nam Sam Phillips contact op met Bob Neal, een radiopresentator

die een grote show in het Overton Park Shell organiseerde en Presley op de

artiestenlijst zette. Vol verwachting hadden ze een optreden bij het grootste

radioprogramma van het zuiden; The Grand Ole Opry. Dit werd gezien als dé plaats

voor een doorbraak.31 Helaas werd hun optreden niet gewaardeerd door het

conservatieve country publiek, de combinatie van de blues en country vond men

daar niks.

Op 10 januari 1956 tekende Elvis Presley bij Radio Corporation of America Records,

kortweg RCA Records.32 Het geld dat Philips ontving voor het verkopen van Elvis’

label redde Sun Studio’s van failliet gaan, maar het overstappen naar RCA zorgde

voor Elvis’ nationale doorbraak. 1956 werd voor Elvis een jaar zoals geen ander. De

opbrengsten van de shows stegen in een groeiend tempo, net als Elvis’ populariteit

in de hitlijsten. 33

30 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 1831 About the Grand Ole Opry, https://www.opry.com/about, 9 november 201732 Elvis Presley Leaves Sun Records, http://ultimateclassicrock.com/elvis-presley-leaves-sun-records/, 7 december 201733 Elvis Presley in 1956, https://www.elvispresleymusic.com.au/elvis-presley-1956.html, 30 november 2017

13

Welke ontwikkeling maakte Elvis’ muziek door?

In de jaren dertig waren er een handjevol erkende muziekstijlen, namelijk gospel,

jazz, swing, klassieke muziek, opera, blues en western – dit wordt ook wel country

genoemd. Het zijn de muziekstromingen waar Elvis in zijn jeugd mee in aanraking

komt, hoewel zijn interesse uitgaat naar gospel, western, blues en ballads.34

Onder gospel wordt popmuziek met een christelijke boodschap verstaan.35 Van

oorsprong werd het gezongen in groepen slaven om hoop te houden en te blijven

vertrouwen op God.36 Het gebruik van instrumenten verschilt per nummer. Er zijn

gospelnummers waar een gitaar, een mondharmonica of piano wordt gebruikt als

begeleiding, maar er zijn ook gospelnummers waar enkel zang wordt gebruikt. In de

kerk gold dit genre voor Elvis meer als ontspanning; gezien het gezin weinig te

besteden had, was er geen geld voor andersoortige ontspanning of amusement.37 In

de jaren dertig was de radio een vorm van amusement die voor steeds meer mensen

toegankelijk werd.38 Via de radio kwam Elvis in aanraking met andere genoemde

muziekgenres, namelijk western en blues.

Westernmuziek is ontstaan in het zuiden van de Verenigde Staten en werd destijds

vooral gemaakt door blanke mensen. De teksten van western muziek worden

meestal als een verhaal gezongen en hebben soms religieuze ondertonen. Ook heeft

het grootste deel van de western nummers het hele lied door hetzelfde ritme en een

vlot tempo. Instrumenten die veel werden gebruikt worden zijn de akoestische gitaar,

viool en banjo.39

Bluesmuziek heeft een Amerikaanse oorsprong. 40 In tegenstelling tot western heeft

blues meestal een langzamer tempo. De teksten van de nummers variëren van

34 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 1335 Betekenis Gospel, http://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/gospel#.Wg3361XibIU, 20 november 201736 RELIGIEUZE CHRISTELIJKE MUZIEK: ‘O HAPPY DAY!’ https://isgeschiedenis.nl/nieuws/religieuze-christelijke-muziek-o-happy-day, 24 november 201737 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 1338 Geschiedenis van de radio, https://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/141447-de-geschiedenis-van-de-radio.html, 23 november 201739 INSTRUMENTS IN COUNTRY MUSIC, http://countrymusichalloffame.org/education/instruments-in-country-music#.Whg0dVXibIU 24 november 201740 Geschiedenis van Blues, http://www.muziekencyclopedie.nl/action/genre/blues 24 november 2017

14

nummers met treurige teksten over zelfmedelijden, ongeluk en spijt, tot liefde en

geluk. Het wordt begeleidt door een akoestische of elektrische gitaar. 41 Voor blues is

de zangkwaliteit van groter belang dan bij western. Bij veel western nummers gaat

de muziek constant door en is er een grotere drang tot meezingen. Bij sommige

blues nummers vallen stille momenten, waar zang de mogelijkheid heeft naar voren

te komen.

De twee genres blues en country vormen de basis voor de Rock&Roll muziek van

Elvis Presley. Rock&Roll is echter beïnvloed door nog een aantal muziekstijlen,

waaronder jazz en het opkomende Rythm en Blues (R&B).42

In 1953 neemt de 18-jarige Elvis twee nummers op, zoals beschreven staat in het

vorige hoofdstuk, bij Sun Studio’s in Memphis: My Happiness en That’s When Your

Heartaches Begin. Beide nummers zijn covers en zijn dus niet door Elvis zelf

geschreven. My Hapiness is geschreven door Biagio Bergantino, gezongen door

Betty Peterson en uitgebracht in 1948.43 Presley zingt dit nummer met een zacht

gitaarspel. Zijn zangstijl klinkt pril en gevoelig met een afwisseling van een harde

stem naar zachte. That’s When Your Heartaches Begin is te vergelijken met My

Happiness. In dit nummer lijkt het alsof hij een serenade brengt door de manier

waarop hij zingt. Zijn zang wordt begeleid door een gitaar. Het origineel is gezongen

door The Ink Spots en uitgebracht in 1941.44

In januari 1954 komt Elvis terug in de studio om nog twee nummers op te nemen;

One-sided Love Affair en I’ll never stand in your way. De eigenaar van de studio,

Sam Philips, nodigt hem daarna uit om een aantal demo’s op te nemen met bassist

Bill Black en gitarist Scotty Moore.45 Uit deze opnamesessie is Elvis Presley’s eerste

single voortgekomen die werd gepubliceerd; That’s all right. Aan de andere kant van

de plaat, de b-side, is Blue Moon of Kentucky opgenomen. Beide nummers zijn

covers.

41 De instrumenten, http://cigarboxblues.webs.com/de-instrumenten 24 november 201742 Geschiedenis van Rock'N'Roll, http://www.muziekencyclopedie.nl/action/genre/rock%27n%27roll 24 november 201743 SONG My Happiness https://secondhandsongs.com/work/116991 24 november 201744 COVER That's When Your Heartaches Begin by The Ink Spots https://secondhandsongs.com/performance/31531 24 november 201745 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 18

15

That’s All Right is een blues nummer, geschreven door Arthur Crudup.46 Elvis’ versie,

onder begeleiding van Moore en Black, is een andere versie dan het origineel; de

atmosfeer is namelijk energieker. Blue Moon of Kentucky, origineel geschreven door

Bill Monroe47 valt onder het genre country muziek. Elvis’ versie, wederom begeleid

door Moore en Black, heeft vergeleken met Monroe’s versie een sneller tempo en

een vrolijkere atmosfeer. Deze nummers tonen het vormen van Elvis’ eigen stijl; vlot,

dansbaar en energiek.

In 1955 stopt Presley bij Sun Studio’s en tekent bij Radio Corporation of America

Records.48 Voorheen, bij Sun Studio, had Sam Phillips alle boekingen in handen,

maar nu nam Elvis deze taken op zich. Eenmaal bij RCA leert Elvis een aantal

studiomuzikanten kennen met wie hij samenwerkt. Hun invloeden zetten een geluid

neer dat merkbaar anders is dan bij de nummers die Elvis opnam bij Sun Studio.49

Presley liet songwriters zijn singles voor hem schrijven. Hij was echter wel een co-

schrijver. Heartbreak Hotel, een bekend blues nummer van Elvis, wordt bij RCA

opgenomen met gitarist Chet Atkins en pianist Floyd Cramer, twee muzikanten die

Elvis bij RCA leerde kennen. Het werd Elvis’ eerste nationale hit. Het nummer is erg

treurig. Het is dan ook gebaseerd op de zelfmoordpoging van een man die het

nieuws haalde.50

Naast Heartbreak Hotel had hij nog twee hits in 1955, namelijk I Got a Woman -

origineel geschreven door Ray Charles en origineel vallend in de stromingen blues

en R&B. Presley’s versie van I Got a Woman is iets sneller dan Charles’ versie en de

originele saxofoonsolo is vervangen door een gitaarsolo. Money Honey, geschreven

door Clyde McPhatter en The Drifters51, met als genre R&B, is niet erg veel

aangepast. Het enige verschil met het origineel is dat ook hier het trompetspel is

vervangen door gitaarspel. Verder opgenomen nummers in dit jaar zijn ook covers.

46 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 1947 Flashback: Bill Monroe's 'Blue Moon of Kentucky' Inspires Elvis, Beatles http://www.rollingstone.com/country/news/bill-monroe-blue-moon-of-kentucky-inspires-elvis-beatles-w504993, 24 november48 What does RCA mean in News & Media? https://www.abbreviations.com/term/30667 , 3 februari 201849 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 3650 Solving the Mystery of Heartbreak Hotel, http://www.rollingstone.com/music/news/solving-the-mystery-of-heartbreak-hotel, 21 november 201751 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 36

16

1956, het jaar waarin Elvis Presley echt doorbrak in de Verenigde Staten, bracht

enkele van zijn tegenwoordig meest beluisterde singles voort. Don’t Be Cruel en

Hound dog zijn daar voorbeelden van. Dit was niet het enige dat hij uitbrengt dat jaar.

Ook ballads zoals I Want You, I Need You, I Love You en Love Me Tender worden

gepubliceerd. Vanaf dit jaar gaat Elvis Presley ook in films spelen, onder andere in

Love Me Tender. Deze worden goed ontvangen bij het publiek.52

In 1957 komt zijn tegenwoordig populairste nummer Jailhouse Rock en de film53, die

dezelfde naam draagt, uit. Ook speelt hij in Loving You, waar een ballad met

dezelfde titel bij hoort.54 Wat opmerkelijk is aan zijn nummers in dit jaar, is dat hij met

een wat lagere toon zingt dan voorheen. Een reden voor deze verandering kan

verklaard worden door het overstappen van Sun Studio’s, een studio die vooral

gericht was op R&B en blues, naar RCA Records, een studio die meer gericht was

op pop labels.55 Jailhouse Rock daarentegen is wel met ruigere, hogere Rock&Roll

klanken gezongen.

In 1958 wordt Elvis’ carrière op pauze gezet vanwege zijn diensttijd.56 Scotty Moore

en Bill Black gaan dan ieder hun eigen kant op; Scotty Moore wordt producer bij

Fernwood Records57 en Bill Black vormt een eigen groep; The Bill Black Combo.58

Wel nam Elvis een aantal singles op die uitgebracht konden worden in de tijd dat hij

in het leger zat. Daarom komt de stijl van de nummers erg overeen met de nummers

van voor Elvis’ legertijd.

In 1960, als Elvis uit het leger terug is gekomen, pakt hij zijn muziekcarrière weer op.

Er is dan verandering in zijn muziek te herkennen. Na zijn tijd in het leger werd hij

niet meer gepresenteerd als een “Child of the south”, maar hij ontwikkelde een

“artistieke volwassenheid”.59 Dit resulteerde in teleurgestelde fans van de Rock&Roll

52 Interview met Georgia Regnault, zie bronnen53 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 74 & 7754 Loving You (1957), https://catalog.afi.com/Catalog/moviedetails/52271 25 november 201755 John Robertson, Elvis Presley, the Complete Guide to his Music, (Londen, 2004, eerste druk) 1756 1958 The U.S. Army, http://www.elvis.com/about/timeline 27 november 201757 W. GRIMES, Scotty Moore, Hard-Driving Guitarist Who Backed Elvis Presley, Dies at 84, in: New York Times, 28 juni 2016 (via: https://www.nytimes.com/2016/06/28/arts/music/scotty-moore-hard-driving-guitarist-who-backed-elvis-presley-dies-at-84.html?_r=0) 58 Bill Black, https://web.archive.org/web/20090413173239/http://www.rockhall.com/inductee/bill-black 27 november 201759 John Robertson, Elvis Presley, the Complete Guide to his Music, (Londen, 2004, eerste druk) 33

17

nummers.60 Elvis stapte namelijk van zijn kenmerkende stijl over naar pop en

zachtere ballads zoals Are You Lonesome Tonight en It’s Now or Never. Het tempo

in zijn singles ligt nu nog wat lager dan voorheen en het genre wijkt erg richting pop,

hoewel de thema’s van het merendeel van zijn nummers nog steeds liefde is. Dit is

onder andere te horen in zijn populaire nummer Wooden Heart (Muss I Denn), Een

traditioneel Duitstalig liedje61 dat Elvis opnam voor de film G.I. Blues.62

In de komende jaren blijft Elvis nog in de Rock&Roll, pop en ballad stijl muziek

maken. Het tempo van het merendeel van zijn nummers neemt af. Ook zijn de

meeste singles gemaakt als soundtrack voor films.63 Omdat zijn filmcarrière nog

volop bezig is, brengt hij het merendeel van zijn tijd door op de set in plaats van de

studio. De top 20 haalt hij steeds minder, vooral als de Beatles populairder worden.64

De komende jaren brengt vooral Elvis nummers uit met een grote emotionele

waarde, zoals I Can’t Help Falling in Love With You.

Presley’s populariteit neemt af vanwege andere opkomende artiesten. In de jaren

vijftig, Elvis’ gouden jaren, was het nog niet gebruikelijk om platen ook in Europa en

andere overzeese gebieden te verkopen. Daarom konden artiesten daar los van

Elvis opkomen. Zo ook de Beatles, die in de jaren zestig wereldwijd veel populairder

werden dan Elvis.

In 1967 ontmoet Elvis de gitarist en singer-songwriter Jerry Reed, die Elvis na vijf

jaar filmindustrie in de studio weet te krijgen. Ze nemen nummers op waarmee Elvis

de weg terug vond naar de muziek die hij aan het begin van zijn carrière had

gemaakt.65 Dit zorgde voor een comeback - en ook de laatste gouden jaren van zijn

carrière. In 1969 neemt de 34-jarige Presley een aantal nummers op bij American

Sound Studio in Memphis. De muziek die uit deze opnamesessie voort vloeit heeft

langzame ritmes en emotionele teksten. In deze nummers is het Rock&Roll concept

waarmee Presley is gestart zo goed als verdwenen. Een nummer waar dat goed in te

60 John Robertson, Elvis Presley, the Complete Guide to his Music, (Londen, 2004, eerste druk) 4761 Muß i denn, muß i denn zum Städtele naus, https://www.lieder-archiv.de/muss_i_denn_muss_i_denn_zum_staedtele_naus-notenblatt_300352.html 29 november 201762 1960 OFFICIALLY DISCHARGED, http://www.elvis.com/about/timeline 29 november 201763 John Robertson, Elvis Presley, the Complete Guide to his Music, (Londen, 2004, eerste druk) 4764 idem65 Marc Hendrickx, Mens, Muziek, Mythe (Utrecht, 1998, tweede druk) 200

18

horen is, heet In The Ghetto. De muziek Presley uitbrengt tot aan zijn dood in 1977

varieert van langzame ballads, popmuziek en nummers waar oude Rock&Roll

elementen in te horen zijn. 66

66 John Robertson, Elvis Presley, the Complete Guide to his Music, (Londen, 2004, eerste druk) 5919

Wat was de algemene reactie van verschillende generaties op Elvis, zijn muziek en de invloed die hij had?

De reactie van de verschillende generaties kan het beste uitgelegd worden aan de

hand van een casus. Het modelgezin White, bestaande uit vader (51), moeder (44)

en hun enige dochter Lizzy (15) zullen deze weergeven. Het gezin is samengesteld

op basis van het afgenomen interview met Georgia Regnault – de volledige,

vertaalde tekst van dit interview is in de bijlagen toegevoegd.

Lizzy is eerstejaars leerling op een middelbare privéschool in de Verenigde Staten.

Op een dag heeft ze een gesprek opgevangen over Elvis Presley. Nieuwsgierig naar

wie hij is, gaat ze naar de bibliotheek om de kranten van de afgelopen tijd te

bestuderen. Ook leest ze thuis, als haar vader op zijn werk is, de krant. Veel kan ze

niet over hem vinden - en wat er wel over Elvis Presley geschreven staat, is lang niet

zo enthousiast als de meisjes die ze had horen praten.

Het is niet gek dat er maar weinig over Elvis gepubliceerd werd in de beginjaren van

zijn carrière. In september 1956 verscheen hij in The Milton Berle Show. De kranten

drukten naar aanleiding van zijn controversiële optreden hun onrust uit door Elvis te

bestempelen als ongepaste jongeman. Tijdens het optreden maakte hij namelijk

ongepaste danspassen, die te seksueel zouden zijn, en bovendien was de muziek

niet zoals de gewone Amerikaan dat gewend was. 67 Hij werd als dusdanig

ongeschikt voor het grotere publiek gezien, dat de media hem vermeed.

,, Television broadcasters cannot be asked to solve life's problems. But they can be

expected to display adult leadership and responsibility in areas where they do have

some significant influence. This they have hardly done in the case of Elvis Presley,

entertainer and phenomenon. ”68

Volgens dit artikel uit de New York Times in 1956 is het ongehoord dat de televisie,

die redelijke invloed had op de bevolking, Elvis Presley uitzond. Hij had immers een

groeiend aantal fans en door zijn muziek te verspreiden op de televisie zou dit aantal 67 1956, http://www.elvis.com/about/timeline, 11 november 201768 J. Gould, Elvis Presley, Tomorrow Night On Television ‘The Lord Don’t Play Favorites’, in: New York Times, 16 september1956. (via http://www.nytimes.com/1956/09/16/archives/elvis-presley-tomorrow-night-on-televisionthe-lord-dont-play.html)

20

groter worden. Volwassenen moest er niet aan denken wat er terecht zou komen van

de jongeren die zo weg waren van Elvis Presley. Dat hij slecht invloed had hen was

een gedachte die de meest populaire media en autoriteiten lang aan hielden. Hij

werd getolereerd, want hij mocht blijven optreden, maar geaccepteerd werd hij door

hen niet.69

Ook ouders zijn erop gebrand hun kinderen te beschermen en groot te brengen

zodat ze weten hoe de samenleving werkt en wat hun positie daarin is. Nu Lizzy van

de muziek van Elvis Presley is gaan houden, die door de oudere laag van de

samenleving niet werd geaccepteerd vanwege de zwarte klanken en onzedelijke

dans, spreekt zij haar ouders tegen. Ze hoort bij de beginselen van rebellie tegen

autoriteiten, rebellion of non-compliance. Dat hun dochter zich anders ging gedragen

omwille van een persoon, was voor de ouders een reden om Elvis Presley af te

wijzen. Ze waren bang dat hij hen aanzette zich hetzelfde te gedragen en tegen de

etiquette in te gaan.70

Uiteraard heeft ieder een eigen muzieksmaak. Maar waar de volwassen generaties

het over het algemeen over eens waren, was dat de mix van blues en western zoals

de muziek van Elvis, ongepast was. Zoals in het vorige hoofdstuk al is beschreven,

was blues meer iets voor de Afro-Amerikanen en western voor de blanke

Amerikanen.71 Dat hier een combinatie van werd gemaakt was nieuw en ook de

reden voor het creëren van artikelen zoals die uit 1956 van de vorige pagina.

Maar deze eigen muziek- en dansstijl, het lef om anders te zijn dan de

geaccepteerde idolen, maakt dat jongeren als Lizzy zo van hem onder de indruk

zijn.72 Juist omdat Elvis zo de ongeschreven regels van de muziek op televisie

verbreekt, trekt hij steeds meer publiek. Hoe meer hij optrad, hoe meer aanhang hij

kreeg. Toen zijn invloed aanzienlijk groter werd, zag men ook dat fans zich net zo

gingen kleden als Elvis.73 Wat speciaal was aan zijn uiterlijk was zijn vetkuif samen

met het feit dat hij veel kleur en leren jassen droeg. In principe kleedde hij zich voor

elke gelegenheid geschikt – hij week, zeker in zijn vroege carrière, niet zo zeer af

69 Interview met Georgia Regnault, zie bronnen70 idem71 Elvis and Racism, https://www.elvis.com.au/presley/elvis-not-racist.shtml, 22 januari 201872 Interview met Georgia Regnault, zie bronnen73 Elvis In the Heart of America, http://time.com/4894995/elvis-in-the-heart-of-america/, 22 januari 2018

21

van de alledaagse mode74. Het feit dat hij ook durfde te experimenteren op het

gebied van kleding maakte hem nog interessanter voor zijn fans.

Met de jaren veranderde Elvis’ muziek, zoals ook in het vorige hoofdstuk beschreven

staat. Deze ballads waren aantrekkelijker voor een groter publiek. Daarnaast was

Elvis Presley zo bekend geworden in heel het land, dat de Amerikanen gewend aan

hem waren geraakt. Zijn muziek werd vaker op de radio gedraaid, hij gaf meer

optredens, meer interviews. De inwoners van de Verenigde Staten konden niet

langer om Presley heen. Zijn aparte danspassen verdwenen geleidelijk en daarmee

had men minder reden hem af te wijzen. Dat hij nu popmuziek maakte, wat

aantrekkelijker was voor iedereen, was voor sommigen een reden hem te

accepteren.75

Tegenwoordig is er vooral reden om Presley te loven en niet meer om hem af te

wijzen. Omdat hij een van de meest populaire artiesten van de twintigste eeuw was,

wordt hij vandaag de dag gezien als The King of Rock and Roll - of kortweg, The

King.76 Elvis staat tegenwoordig niet meer bovenaan in de hitlijsten, maar zijn

vernieuwingen op het gebied van muziek hebben verschillende artiesten wel

geïnspireerd om zich te oriënteren op zo veel mogelijk genres, zodat ze van hun

muziek iets van zichzelf kunnen maken.77 De kaart die is genoemd als bron bij

voetnoot 78 laat een stamboom zien van alle artiesten die invloed hebben gehad van

Elvis Presley – de hele stamboom is echter te groot om als leesbare afbeelding bij te

voegen. Of uit te printen. Op de volgende pagina staat er een klein deel van, om een

indicatie te geven van zijn invloeden. 78

74 Elvis Presley’s Style Through the Years, https://theidleman.com/manual/advice/elvis-presley-style/, 26 november 201775 How Elvis started a riot and changed the music industry, http://variety.com/2015/music/news/how-elvis-presley-started-a-riot-and-changed-the-music-industry-1201567745/, 22 januari 201876 Hoe werd Elvis Presley The King, https://npofocus.nl/artikel/7618/hoe-werd-elvis-presley-the-king-, 30 november 201777 The Elvis Influence, https://insights.spotify.com/no/2015/01/07/the-elvis-influence/, 30 november 201778 The Elvis Influence , http://static.echonest.com/insights/elvis/elvisualization.html, 30 november 2017

22

23

Wat waren de belangrijkste redenen van Elvis’ afnemende populariteit onder de jeugdcultuur in de jaren zeventig en tachtig?

Elvis Presley is niet weg te denken uit het muzikale plaatje van de jaren vijftig en

zestig. In de vorige deelvragen is al naar voren gekomen dat Elvis steeds minder

populair werd dankzij andere artiesten, maar het kwam ook door veranderende

interesses onder de tieners - dit had als gevolg dat er nieuwe culturen vormden. In

de jaren zeventig en tachtig is de ontwikkeling dusdanig zichtbaar dat de

belangrijkste redenen van Elvis’ afnemende populariteit er mee uitgelegd kunnen

worden.

De eerste jeugdcultuur die groter werd in de jaren zeventig, waren de rasta’s. 79 Deze

cultuur kwam oorspronkelijk al op in de jaren dertig, maar door de groeiende

populariteit van Bob Marley kreeg de cultuur meer aanhangers in dit tijdperk80. De

cultuur is samengekomen door de trots om een getinte huidskleur te hebben en

creëerde een eigen levenswijze om dit zo veel mogelijk naar voren te brengen,

rastafari.81 Mensen die deze levenswijze toepassen, zijn veganistisch en mediteren

veel. De jeugdcultuur is te herkennen aan de leden, die vooral een getinte huidskleur

hebben, dreadlocks en kleding in de kleuren rood, geel en groen dragen, en het

roken van wiet.82

Het voornaamste doel van de rasta’s is volgens de rastafari-beweging het terugkeren

van alle Afrikanen die ooit als slaaf naar de Verenigde Staten zijn gekomen naar het

beloofde land in Afrika.83 Door middel van de muziek wordt er opgetreden tegen de

houding van de blanke Amerikanen tegenover de inwoners met een getinte

huidskleur. Omdat de rasta’s iets willen veranderen aan de maatschappij, vallen zij in

de categorie rebellion of non-conformity.

79 Hippies, punkers, skinheads, rasta’s en disco’s rond 1975, https://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaal-cultureel/78564-hippies-punkers-skinheads-rastas-en-discos-rond-1975.html80 Bob Marley and rastafari, http://www.bbc.co.uk/religion/religions/rastafari/people/bobmarley.shtml, 3 december 201781 Rastafari, http://www.bbc.co.uk/religion/religions/rastafari/, 3 december 201782 The true story of Rastafari, http://www.nybooks.com/daily/2017/01/06/the-true-story-of-rastafari/, 3 december 201783 idem

24

Deze cultuur lijkt in het eerste opzicht niets met Elvis Presley te maken te hebben,

maar toch is er een kleine connectie. De held van de rasta’s, Bob Marley, heeft

namelijk het nummer Crying in the Chapel van Presley gecoverd en er zijn eigen stijl

en titel aan gegeven: Selassie is the chapel. Door rasta’s zelf werd er niet bijzonder

over Presley gesproken. Wel respecteerden zij hem vanwege het feit dat hij muziek

die de bevolking met een donkere huidskleur het liefst luisterde combineerde met de

muziek die de blanke bevolking beluisterde, waardoor de duidelijke tweescheiding

tussen de twee stijlen langzamerhand minder werd. 84

Een andere jeugdcultuur van de jaren zeventig waren de disco’s. De aanhangers van

deze stroming vallen in de categorie rebellion of non-conformity omdat het leven voor

hun het meest draaide om plezier hebben. Dit deden zij in de discotheek, een van de

populairste uitgaansgelegenheid uit de jaren zeventig. Hier was de mogelijkheid van

discomuziek, dansbare muziek met vooral lage tonen, te genieten. De disco’s waren

te herkennen aan opvallende, kleurrijke kleding waarin zij vrij konden bewegen op de

dansvloer. De muziek die werd gedraaid was een mix van funk, salsa en soul. 85

In de tijd dat Elvis Presley populair was, waren elementen van wat hij droeg terug te

herkennen in de kleding van zijn fans. Eén van die elementen, de wijde broekspijp,

was ook terug te zien bij de disco’s. 86 Discomuziek is daarbij net als Elvis’ Rock&Roll

muziek bedoeld om op te dansen. 87

Een derde cultuur die in aantal leden groeide in de jaren zeventig waren de punkers.

De punkers waren het niet eens met de maatschappij; deze was te commercieel, had

te weinig aandacht voor individualisme.88 Daarom hadden de punkers dan ook als

houding dat alles mocht, alles kon en dat plezier hebben het belangrijkste was. 89 Om

84 Elvis presley: 20 essential songs, http://www.telegraph.co.uk/music/artists/elvis-presley-20-essential-songs/crying-in-the-chapel-1965/, 29 januari mei 201885 Simon J. Bronner, Youth Cultures in America. Greenwood (Santa Barbara, 2016, eerste druk) 167(Via https://books.google.nl/books?id=SoCeCwAAQBAJ&pg=PA391&lpg=PA391&dq=disco+youth+culture&source=bl&ots=c6Z6FTzqix&sig=zwLLVyQb_1HRrslCbAPdEzdA1Lg&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwjksbTO3fXXAhUE6aQKHTPVBlAQ6AEIXzAK#v=onepage&q=disco%20&f=false)86 Elvis presley style icon, 40 years after his death, http://www.vogue.co.uk/gallery/elvis-presley-style-icon-40-years-after-his-death, 22 januari 201887 Rock n roll, https://www.muziekweb.nl/Link/T00000000355/rock-n-roll-rockabilly88 Youth Culture, https://www.theguardian.com/theguardian/1999/dec/18/weekend7.weekend5, 5 december 201789 Punk, https://anderetijden.nl/aflevering/182/Punk, 5 december 2017

25

die reden was de jeugdcultuur van de punkers ook zo divers. Er waren punkers die

actief optraden tegen de generalisering van de maatschappij door middel van

bijvoorbeeld demonstraties en muziek90, maar er waren ook punkers die punkers

waren voor de vrijetijdsbesteding. Daarom kan deze cultuur in zowel de categorie

rebellion of non-conformity als rebellion of non-compliance geplaatst worden.

Iedere punker kleedde zich zoals hij zich wilde kleden, maar kenmerkend aan hen

waren de zwarte oogmake-up en de hanenkammen. Omdat alles kon volgens de

ideologie van de punkers, waren velen niet bang tot het uiterste te gaan in hun

kledingstijl. Ze experimenteerden zo veel mogelijk, maar keken ook voor voorbeelden

naar hun favoriete artiesten, zoals bijvoorbeeld de Sex Pistols en the Ramones. 91

De populaire Elvis Presley was in de jaren vijftig en zestig een voorbeeld voor

jongeren, maar naast een groeiende horde fans ontstaat ook een horde mensen die

dat zeker niet zijn. Zoals in het vorige hoofdstuk al beschreven staat, waren dat

voornamelijk volwassenen, maar het waren ook tieners.92 Elvis en de groeiende

welvaart zorgden voor de mogelijkheid tot het ontstaan van jeugdculturen, dus ook

die van de punkers. De punkers hadden niets met Elvis, omdat hij de massa

bespeelde. Hij zong, zeker aan het einde van zijn carrière, wat het publiek graag

wilde horen en deed daarmee afbreuk aan zijn eigenheid.93 De punkers zetten zich

dus af tegen Elvis Presley.

Dat zette zich in de jaren tachtig voort. Er waren twee jeugdculturen die duidelijk

anders waren dan de culturen in voorgaande decennia. Dit waren de emo’s en alto’s.

De emo-jeugdcultuur is afgeleid van de jeugdcultuur van de gothics, die in de jaren

zeventig ontstond. Het woord emo is afgeleid van emotional, dat wil zeggen dat

gevoelens een belangrijke rol spelen in het leven. Dit is terug te vinden in de muziek,

die screamo wordt genoemd. 94 Hierin drukken de jongeren hun gevoelens over het

90 Punk, politics and youth culture, https://unireadinghistory.com/punk-politics-and-youth-culture/, 5 december 201791 40 greatest punk albums of all time, http://www.rollingstone.com/music/lists/40-greatest-punk-albums-of-all-time-20406, 5 december 201792 Elvis Presley: an unlikely rebel, https://socialistworker.co.uk/art/12510/Elvis%20Presley:%20an%20unlikely%20rebel, 29 januari 201893 The last days of Elvis, https://www.express.co.uk/entertainment/music/606337/The-last-days-Elvis-drugs-obesity-and-a-nurse, 6 december 201794 Definition of screamo, https://www.urbandictionary.com/define.php?term=screamo, 6 december 2017

26

leven uit, bijvoorbeeld hun problemen met het volwassen worden. Dit is ook de reden

dat er zeer weinig tot geen volwassen emo’s waren.95 De emo’s waren vrij in zichzelf

gekeerd, waardoor het lastig is een passende categorie uit hoofdstuk één voor deze

jeugdcultuur te kiezen. Omdat de emo’s niet per definitie iets aan de maatschappij

duidelijk wilden maken of veranderen, kan deze groep het beste omschreven worden

als rebellion of non-comformity, omdat ze kritiek hadden op het proces dat de jeugd

moest onderstaan voor ze ouder konden worden.

Het is lastig emo’s te herkennen aan hun kledingstijl. Wel kan gezegd worden dat

zowel de jongens als meisjes vaak skinny jeans droegen, wat anders was dan de

hoog sluitende jeansbroeken van de jaren tachtig. Ook komt de kleur zwart veel

terug in de kledingstijl om de depressieve gevoelens te uiten.96

Elvis zong over gevoelige onderwerpen met een stem die iets losmaakte bij het

publiek.97 Toch is er tussen de emo’s en Elvis Presley geen connectie te vinden,

omdat Elvis’ teksten vooral over liefdesverdriet gingen en het verdriet bij emo’s vaak

dieper zat dan alleen dat. Ook de populaire bands onder de emo’s hadden geen

connectie met de muziek van Elvis; dit waren namelijk vooral emocore en hardcore

punk bands. Dit soort muziek kenmerkt zich door het zeer snelle tempo en de snelle

akkoordwisselingen. Artiesten die wel invloed hadden op de emo’s waren vooral

bands die namen droegen die emoties oproepen, zoals My Chemical Romance, After

School Knife Fight en The Saddest Landscape.

De alto’s waren een jeugdcultuur die uit de punkers van de jaren zeventig

voortvloeide. Zij waren, net als punkers, sterk tegen het meegaan met de massa en

voor het ontwikkelen van de individu. Zij brachten dit alleen minder naar buiten en

demonstreerden in tegenstelling tot de punkers niet actief voor hun standpunten.

Alles wat leuk of normaal werd gevonden door de meerderheid van de bevolking -

ook wel mainstream genoemd in de Verenigde Staten, het betekent letterlijk vertaald

hoofdstroming – werd afgekeurd. De alto’s wilden afwijken van de meerderheid, en

95 B. Bailey, Emo Music and Youth Culture. In: Encyclopedia of Contemporary Youth Culture. Greenwood Press (University of Rochester, 2005) via: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.693.4222&rep=rep1&type=pdf96 What is Emo - Introduction to the Emo Scene Community, https://www.soemo.co.uk/emo.php, 6 december 201797 Interview met Georgia Regnault, zie bronnen

27

keerden zich onder andere af van normen en waarden die ze van huis uit

meekregen. De alto’s kunnen dus geplaatst worden in de categorie rebellion of non-

compliance, omdat ze rebelleren tegen autoriteiten. Dit lieten ze onder andere zien

door zich als individu te uiten in kleding, dans en muziek. Het was voor iedere alto

dan ook verschillend waar zijn of haar voorkeur naar uit ging als het op één van deze

gebieden aan kwam – zolang het maar afweek van de voorkeur van de massa.

Omdat het begrip alto zo breed is, splitste de cultuur zich al snel af in andere

jeugdculturen die een andere naam kregen.98

Omdat de alto’s uit de punkers voortvloeiden, zetten zij zich ook af tegen Elvis.

In geen enkele van deze jeugdculturen is Elvis Presley direct terug te herkennen –

het zijn slechts kleine elementen van Elvis’ stijl die door de jeugdculturen

overgenomen werden. Dit kwam omdat de kern van alle bovenstaande jeugdculturen

de zelfstandige ontwikkeling van de individu is. De jeugdculturen vernieuwden zich

constant, zodat er steeds meer bij kwamen en Elvis Presley steeds meer uit het

plaatje verdween. 99

Bovendien was er in de jaren zeventig en tachtig sprake van een nieuwe generatie,

die op zoek was naar andere idolen en dat vond in de nieuw ontstane muziekgenres.

Na zijn dood verdween Elvis uit de muziekwereld en oefende dus geen invloed meer

uit op de jeugd. Hij was niet meer belangrijk, want er was een breed aanbod van

andere artiesten van over de hele wereld die de jongeren konden beïnvloeden. De

hoeveelheid invloed die deze artiesten op de jeugdcultuur had verschilde niet veel

van Elvis. De jeugd bleef inspiratie halen bij hun idolen, net zoals de greasers bij hun

idool Elvis.100

Conclusie

In hoeverre heeft de populariteit van Elvis Presley invloed gehad op de jeugdcultuur van Amerika in de jaren vijftig tot zeventig?

98 Alto’s, http://www.toulaliasi.nl/M%20wereld/pages/Altos.html, 6 december 201799 Interview met Georgia Regnault, zie bronnen100 Greasers, https://www.urbandictionary.com/define.php?term=GREASER, 6 december 2017

28

Tot de jaren vijftig was er voor de jeugd weinig ruimte om zich te organiseren en tot

een jeugdcultuur van ofwel de categorie rebellion of non-compliance of rebellion of

non-conformity te ontwikkelen. Het enige verschijnsel dat wel een jeugdcultuur

genoemd kan worden vond plaats rond 1920. Dit waren voornamelijk jonge vrouwen

die van het leven wilden genieten in plaats van zo vroeg mogelijk trouwen - de

flapper girls. Zij spraken het gemeenschappelijke beeld van de vrouw in de

Amerikaanse maatschappij namelijk tegen op verschillende vlakken, maar weken

niet genoeg af van de normen en waarden van de dominante cultuur om een

tegencultuur genoemd te worden. Een andere noemenswaardige groep die binnen

één van deze twee stromingen te plaatsen waren, zijn de Boy Spies Of America.

Elvis Presley groeide op in een arm gezin in Tupelo in de jaren dertig, na het

verdwijnen van de flapper girls door de crisis. Toch ontwikkelde hij zijn muzikale

talenten al van jongs af aan. Hij begon met het opnemen van een plaat voor zichzelf,

maar werd ontdekt door de eigenaar van de studio. Deze heeft hem geïntroduceerd

aan andere artiesten en dus ook andere genres, wat heeft gemaakt dat Elvis zijn

eigen geluid neer kon zetten. Hij kreeg langzamerhand fans, gaf meer optredens,

nam meer singles op, verdiende meer geld, en werd uiteindelijk succesvol in heel de

Verenigde Staten.

Elvis’ voorkeur ging van jongs af aan al uit naar blues, gospel en western. Dit is terug

te herkennen in al zijn muziek, maar voornamelijk in de nummers uit het begin van

zijn carrière. Elvis maakte voor en vlak na zijn nationale doorbraak vooral Rock&Roll

nummers, een aantal ballads en hij maakte hij covers - zijn eigen versie van al

bestaande nummers. Dit veranderde door de jaren heen naar steeds meer ballads,

steeds minder Rock&Roll. Later bracht hij meer popmuziek uit.

Tijdens de doorbraak van Elvis Presley waren het vooral jongeren die onder de

indruk waren van Elvis’ persoonlijkheid, uiterlijk, danspassen en muziek. Hij was

anders dan andere bekende artiesten in zo veel opzichten, dat dit hen aantrok. Als

reactie gingen zij hem imiteren qua uiterlijk. Dit gedrag werd niet geaccepteerd door

de volwassen generaties, omdat zij over het algemeen conservatiever waren dan de

29

jeugd. Zij reageerden dan ook door Elvis af te keuren. Dit ging door de media en van

mond op mond. Door de jaren heen veranderde de muziekstijl van Elvis Presley

onder invloed van verschillende gebeurtenissen in zijn leven. De afgekeurde,

ongepaste Rock&Roll nummers werden vervangen door popmuziek en ballads, wat

een groter publiek accepteerde. Zo ook de volwassenen.

De belangrijkste reden voor het afnemen van Elvis’ populariteit was dat de jeugd

meer tijd had zichzelf te ontwikkelen vanaf de jaren zestig en zeventig. Dit ging onder

invloed van artiesten die hen aanspraken dan Elvis. Er was, kortom, een nieuwe

generatie met andere interesses.

Aan de hand van de deelvragen kan de conclusie getrokken worden dat Elvis’

populariteit een aanzienlijke invloed heeft gehad bij de geboorte van het fenomeen

jeugdcultuur, in de jaren vijftig. Dit kwam dankzij zijn innovatie op het gebied van

muziek en zijn gedrag. Ook kan er gezegd worden dat Presley verder geen invloed

heeft gehad op de ontwikkeling van de jeugdculturen na de jaren zeventig; in die tijd

namen andere, populairdere artiesten dit op zich.

Elvis was echter niet de enige die invloed had gehad op de vorming van

jeugdculturen in de jaren vijftig. Fats Domino, Little Richard en Chuck Berry zijn

enkele namen die ook van invloed zijn geweest op de Rock&Roll muziek en de

vorming van jeugdculturen. In hoeverre zij invloed hadden, verschilt per artiest. Een

vervolgonderzoek dat dus aansluit bij dit onderzoek, luidt:

In hoeverre beïnvloedden andere populaire Rock&Roll artiesten uit de jaren vijftig en

zestig de jeugdcultuur?

Nawoord

De samenwerking tijdens het profielwerkstuk verliep nu en dan wat stroef. Zo werden

er aan het begin deadlines vastgesteld die niet werden gehandhaafd, zodat op zeven

30

december de laatste lootjes nog gedaan moesten worden in plaats van de

afgesproken drie december. Ook waren er wat problemen met het schrijven van de

deelvragen; voornamelijk misverstanden wat de inhoud betreft. Niet ieder groepslid

had dezelfde inzet.

Deze problemen zijn uiteindelijk goed opgevangen door controle van elkaars

deelvragen en waar nodig herschrijvingen. Het is dus echt een groepsproject

geworden, want iedereen droeg zijn steentje bij om het profielwerkstuk af te krijgen,

hoewel dit wat later was dan gepland. Ook hielpen de groepsleden elkaar bij het

verzamelen van informatie – als de één iets las dat beter bij een andere deelvraag

paste, werd die informatie doorgespeeld.

Na het krijgen van de feedback ging het verwerken hiervan zeer soepel en werden

de deadlines wel gevolgd.

Uit dit onderzoek is gebleken dat Elvis Presley invloed heeft gehad op het ontstaan

van jeugdculturen. Het was interessant om daar meer over te weten te komen. Er is

nu een andere kijk op deze jeugdculturen en de muziek van Elvis Presley. Dat was

namelijk zo veel meer dan een lage stem en een basgitaar. Dankzij dit

profielwerkstuk is dat de lezers hopelijk ook duidelijk geworden.

Logboek

Lianne

Datum Tijd Plaats Werkzaamheden Opmerkingen

31

31-8 100 min School Hoofdvraag formuleren en informatie opzoeken

7-9 100 min School Algemene informatie opzoeken

14-9 100 min School Deelvragen formuleren en informatie opzoeken

25-9 50 min School Bijwonen vwo-informatiebijeenkomst van journalist

Tips verkregen over interviewen

28-9 20 min School Briefje aan AWC The Hague schrijven Voor in hun nieuwsbrief, zodat Amerikanen diel willen worden geïnterviewd ons kunnen contacteren

28-9 80 min School Informatie opzoeken en begin maken deelvraag 1

3-10 60 min Thuis Informatie opzoeken deelvraag 1

5-10 80 min

20 min

School

School

Informatie opzoeken deelvraag 1

Interview opstellen

Voor de te interviewen Amerikaanse persoon, over Elvis Presley en jeugdculturen in de VS

12-10 50 min

50 min

School

School

Voorbereiden en perfectioneren interview

Schrijven deelvraag 1

26-10 15 min

80 min

School Kort gesprek met Claudia van Putten (beeldend vormen docent) over kunststromingen voor 1930

Schrijven deelvraag 1

Hoofdvraag: zat hier enige invloed van jongeren in? Mevrouw van Putten dacht van niet

28-10 60 min Den Haag

Interview afnemen Else Mauhslaan 137, met de in Rhode Island geboren Georgia Regnault

1-11 40 min Thuis Interview uitschrijven

6-11 80 min School Schrijven deelvraag 1

9-11 20 min School Gesprek begeleider Advies over deelvraag 1

9-11 80 min school Herschrijven deelvraag 1 n.a.v advies voetnoten zetten, aanpassen, schrappen, etc.

11-11 30 min Thuis informatie verzamelen deelvraag 4

21-11 50 min School inleiding schrijven

26-11 60 min Thuis deelvraag 4 schrijven

32

30-11 80 min school Deelvraag 4 schrijven

1-12 30 min Thuis Afronden deelvraag 4 en 1

22-1 60 min thuis Verwerken feedback en corrigeren Eigen deelvragen, inleiding en conclusie

6-2 80 min Thuis Alles nalopen

Rozamaryn

Datum Tijd Plaats Werkzaamheden Opmerkingen

31-08 80 minuten School Hoofdvraag formuleren en informatie opzoeken

7-09 80 minuten School Algemene informatie opzoeken

14-09 80 minuten School Conctact opgenomen met AWC thehaque

25-09 50 minuten School Bijwonen vwo-informatiebijeenkomst van journalist

Geoefend hoe te interviewen

28-09 80 minuten School Beginnen schrijven deelvraag 2

5-10 20 minuten School Interview opstellen Over Elvis Presley

8-10 30 minuten Thuis Informatie opzoeken deelvraag 2

12-10 100 minuten

School Schrijven deelvraag 2

15-10 60 minuten Thuis Schrijven deelvraag 2

26-10 80 minuten School Informatie opzoeken deelvraag 2

28-10 60 minuten Den Haag Interview Met Georgia Regnault

9-11 80 minuten

20 minuten

School

school

Informatie opzoeken deelvraag 2

Gesprek begeleider Advies krijgen

11-11 60 minuten Thuis Schrijven deelvraag 2

12-11 150 minuten

Thuis Schrijven deelvraag 2

30-11 120 minuten

Thuis Informatie opzoeken deelvraag 5 + schrijven deelvraag 5

33

2-12 40 minuten Thuis Schrijven deelvraag 5

3-12 40 minuten Thuis Schrijven deelvraag 1

5-12 150 minuten

Thuis Schrijven deelvraag 5

6-12 200 minuten

Thuis Schrijven deelvraag 1

27-1 60 minuten Thuis Corrigeren deelvraag 2 en begin corrigeren deelvraag 5

28-1 45 minuten Thuis Corrigeren deelvraag 5

29-1 80 minuten School Corrigeren deelvraag 5

Michelle

Datum Tijd Plaats Verplichtte werkzaamheden Opmerkingen

24-8 100 min school Overleg hoofd- en deelvragen

31-8 100 min School Nadere onderzoeken deelvragen

7-9 80 min School Onderzoek deelvraag

14-9 100 min School Onderzoek deelvragen

21-9 100 min School Goedkeuren deelvragen en verdeling ervan

28-9 100 min School Werken aan opgegeven deelvragen Afgesproken: 14. nov, 1e deelvragen van de anderen af. 25. Nov mijn deelvraag + anderen hun 2e

5-10 100 min School Informatie verzamelen over deelvragen

12-10 100 min School Interview vragen verzinnen en vaststellen

26-10 80 min School Datum afspreken interview, informatie verzamelen deelvraag

7-11 90 min Thuis Oriënteren en begin maken deelvraag

9-11 100 min School Informatie verzamelen

12-11 60 min Thuis Informatie verzamelen

13-11 120 min Thuis Aan deelvraag werken

14-11 60 min Thuis Aan deelvraag werken

16-11 90 min Thuis Aan deelvraag werken

34

18-11 70 min Thuis Aan deelvraag werken

19-11 60 min Thuis Aan deelvraag werken

20-11 90 min Thuis Aan deelvraag werken Uitstellen einddatum deelvragen

21-11 60 min Thuis Aan deelvraag werken Aantal dagen ziek thuis

24-11 60 min Thuis Deelvraag herschrijven

26-11 150 min Thuis Deelvraag herschrijven

27-11 60 min Thuis Deelvraag herschrijven

28-11 30 min Thuis Inleiding schrijven

29-11 30 min Thuis Inleiding schrijven

30-11 100 min School Deelvraag herschrijven

3-12 120 min Thuis Conclusie schrijven

6-11 80 min Thuis Nawoord schrijven

7-11 50 min school Conclusie aanvullen

2-2 20 min Thuis Kritiekpunten bijwerken a.d.h.v. feedback

3-2 50 min Thuis Kritiekpunten bijwerken

35

Bronnenlijst

Literatuur

B. Bailey, Emo Music and Youth Culture. In: Encyclopedia of Contemporary Youth Culture. Greenwood Press (University of Rochester, 2005) via: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.693.4222&rep=rep1&type=pdf

Hans Malschaert en Marinus Traas, Werkboek jeugdcultuur – theorie en praktijk. HBuitgevers (Baarn, 2002, eerste druk)

J. Gould, Elvis Presley, Tomorrow Night On Television ‘The Lord Don’t Play Favorites’, in: New York Times, 16 september1956. (via http://www.nytimes.com/1956/09/16/archives/elvis-presley-tomorrow-night-on-televisionthe-lord-dont-play.html)

John Robertson, Elvis Presley – The Complete Guide to his Music (Londen, 2004, eerste druk)

Kitty de Leeuw, Sjouk Hoitsma, Ingrid de Jager en Peter Schonewille. Jong! - Jongerencultuur en stijl in Nederland 1950-2000. Waanders Uitgevers (Zwolle, 2003, eerste druk)

Marc Hendrickx, Elvis A. Presley – Mens, Muziek, Mythe. QM Publishing (Utrecht, 1998, tweede druk)

Paul Hodkinson, Ageing and Youth Cultures - Music, Style and Identity. Bloomsbury (London, 2012)

Peter Giesen, Laat me feesten - het eeuwige misverstand onder jongeren. Uitgeverij Podium (Amsterdam, 1999, eerste druk)

Peter Hedström en Peter Bearman. The Oxford Handbook of Analytical Sociology. OUP Oxford (Oxford, 2009). (via https://books.google.nl/books?hl=nl&lr=&id=Tqf718wB2CUC&oi=fnd&pg=PT383&dq=Matthew+Salganik+group+think&ots=hdPCNHgrYg&sig=w3MoR-4e3xJxCg6l0pygXwYG7Ok#v=onepage&q&f=false)

Simon J. Bronner, Youth Cultures in America. Greenwood (Santa Barbara, 2016, eerste druk) via: https://books.google.nl/books?id=SoCeCwAAQBAJ&pg=PA391&lpg=PA391&dq=disco+youth+culture&source=bl&ots=c6Z

36

6FTzqix&sig=zwLLVyQb_1HRrslCbAPdEzdA1Lg&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwjksbTO3fXXAhUE6aQKHTPVBlAQ6AEIXzAK#v=onepage&q=disco%20&f=false)

Simon J. Bronner, Youth Cultures in America. Greenwood (Santa Barbara, 2016, eerste druk) 167

Tom ter Bogt en Belinda Hibbel, Wilde jaren – een eeuw jeugdcultuur. Uitgeverij LEMMA BV (Utrecht, 2000, eerste druk)

W. GRIMES, Scotty Moore, Hard-Driving Guitarist Who Backed Elvis Presley, Dies at 84, in: New York Times, 28 juni 2016 (via: https://www.nytimes.com/2016/06/28/arts/music/scotty-moore-hard-driving-guitarist-who-backed-elvis-presley-dies-at-84.html?_r=

Websites

1935 ELVIS IS BORN, http://www.elvis.com/about/timeline 4 december 2017

1956, http://www.elvis.com/about/timeline, 11 november 2017

1958 The U.S. Army, http://www.elvis.com/about/timeline 27 november 2017

1960 OFFICIALLY DISCHARGED, http://www.elvis.com/about/timeline 29 november 2017

1969 AMERICAN SOUND STUDIO, http://www.elvis.com/about/timeline, 3 december 2017

1971 ELVIS RECEIVES AN AWARD, http://www.elvis.com/about/timeline 3 december 2017

1975 HOW GREAT THOU ART, http://www.elvis.com/about/timeline 3 december 2017

40 greatest punk albums of all time, http://www.rollingstone.com/music/lists/40-greatest-punk-albums-of-all-time-20160406, 5 december 2017

About the Grand Ole Opry, https://www.opry.com/about, 9 november 2017

Alto’s, http://www.toulaliasi.nl/M%20wereld/pages/Altos.html, 6 december 2017

Betekenis Gospel, http://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/gospel#.Wg3361XibIU, 20 november 2017

Bill Black, https://web.archive.org/web/20090413173239/http://www.rockhall.com/inductee/bill-black 27 november 2017

Bob Marley and rastafari, http://www.bbc.co.uk/religion/religions/rastafari/people/bobmarley.shtml, 3 december 2017

COVER That's When Your Heartaches Begin by The Ink Spots https://secondhandsongs.com/performance/31531 24 november 2017

De instrumenten, http://cigarboxblues.webs.com/de-instrumenten, 24 november 2017

Definition of screamo, https://www.urbandictionary.com/define.php?term=screamo, 6 december 2017

Early Years, https://www.elvispresleymusic.com.au/elvis-presley-1935-1953.html, 5 december 2017

37

Elvis and Racism, https://www.elvis.com.au/presley/elvis-not-racist.shtml, 22 januari 2018

Elvis In the Heart of America, http://time.com/4894995/elvis-in-the-heart-of-america/, 22 januari 2018

Elvis on The Ed Sullivan Show : The Real Story, https://www.elvispresleymusic.com.au/pictures/1956-september-9-ed-sullivan-show.html, 1 november 2017

Elvis Presley in 1956, https://www.elvispresleymusic.com.au/elvis-presley-1956.html, 30 november 2017

Elvis Presley Leaves Sun Records, http://ultimateclassicrock.com/elvis-presley-leaves-sun-records/, 7 december 2017

Elvis presley style icon, 40 years after his death, http://www.vogue.co.uk/gallery/elvis-presley-style-icon-40-years-after-his-death, 22 januari 2018

Elvis Presley, https://www.sunrecords.com/artists/elvis-presley, 25 september 2017

Elvis presley: 20 essential songs, http://www.telegraph.co.uk/music/artists/elvis-presley-20-essential-songs/crying-in-the-chapel-1965/, 29 januari mei 2018

Elvis Presley: an unlikely rebel, https://socialistworker.co.uk/art/12510/Elvis%20Presley:%20an%20unlikely%20rebel, 29 januari 2018

Elvis Presley’s Style Through the Years, https://theidleman.com/manual/advice/elvis-presley-style/, 26 november 2017

Espionage & Sedition Act, http://www.history.com/this-day-in-history/u-s-congress-passes-espionage-act, 6 november 2017

Flashback: Bill Monroe's 'Blue Moon of Kentucky' Inspires Elvis, Beatles http://www.rollingstone.com/country/news/bill-monroe-blue-moon-of-kentucky-inspires-elvis-beatles-w504993, 24 november

Geschiedenis van Blues, http://www.muziekencyclopedie.nl/action/genre/blues 24 november 2017

Geschiedenis van de radio, https://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/141447-de-geschiedenis-van-de-radio.html, 23 november 2017

Geschiedenis van Rock'N'Roll, http://www.muziekencyclopedie.nl/action/genre/rock%27n%27roll 24 november 2017

Greasers, https://www.urbandictionary.com/define.php?term=GREASER, 6 december 2017

Group Think: This Is So We. https://www.psychologytoday.com/articles/200811/group-think-is-so-we, 3 oktober 2017

Hippies, punkers, skinheads, rasta’s en disco’s rond 1975, https://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaal-cultureel/78564-hippies-punkers-skinheads-rastas-en-discos-rond-1975.html

Hoe werd Elvis Presley The King, https://npofocus.nl/artikel/7618/hoe-werd-elvis-presley-the-king-, 30 november 2017

38

How Elvis started a riot and changed the music industry, http://variety.com/2015/music/news/how-elvis-presley-started-a-riot-and-changed-the-music-industry-1201567745/, 22 januari 2018

INSTRUMENTS IN COUNTRY MUSIC, http://countrymusichalloffame.org/education/instruments-in-country-music#.Whg0dVXibIU 24 november 2017

Loving You (1957), https://catalog.afi.com/Catalog/moviedetails/52271 25 november 2017

Marion Keisker MacInnes – Sun Records, https://www.elvis.com.au/presley/marion-keisker.shtml, 27 januari 2018

Mississippi slim early Elvis influence, http://www.djournal.com/lifestyle/arts-entertainment/mississippi-slim-early-elvis-influence-gets-cvb-spotlight/article_5b1f3d94-9a1f-56b2-b477-b98d7cd7850b.html, 4 december 2017

Muß i denn, muß i denn zum Städtele naus, https://www.lieder-archiv.de/muss_i_denn_muss_i_denn_zum_staedtele_naus-notenblatt_300352.html 29 november

Our History, https://girlsinc.org/about-us/our-history/, 6 november 2017

Punk, https://anderetijden.nl/aflevering/182/Punk, 5 december 2017

Punk, politics and youth culture, https://unireadinghistory.com/punk-politics-and-youth-culture/, 5 december 2017

Punk, politics and youth culture, https://unireadinghistory.com/punk-politics-and-youth-culture/, 5 december 2017

Rastafari, http://www.bbc.co.uk/religion/religions/rastafari/, 3 december 2017

Rebel with a Cause: Rebellion in Adolescence, https://www.psychologytoday.com/blog/surviving-your-childs-adolescence/200912/rebel-cause-rebellion-in-adolescence, 3 oktober 2017

Rebel with a Cause: Rebellion in Adolescence. https://www.psychologytoday.com/blog/surviving-your-childs-adolescence/200912/rebel-cause-rebellion-in-adolescence, 3 oktober 2017

RELIGIEUZE CHRISTELIJKE MUZIEK: ‘O HAPPY DAY!’ https://isgeschiedenis.nl/nieuws/religieuze-christelijke-muziek-o-happy-day, 24 november 2017

Rock n roll, https://www.muziekweb.nl/Link/T00000000355/rock-n-roll-rockabilly

Rock n roll, https://www.muziekweb.nl/Link/T00000000355/rock-n-roll-rockabilly

Solving the Mystery of Heartbreak Hotel, http://www.rollingstone.com/music/news/solving-the-mystery-of-heartbreak-hotel, 21 november 2017

SONG My Happiness https://secondhandsongs.com/work/116991 24 november 2017

Spies Among Us: World War I and The American Protective League, https://www.nypl.org/blog/2014/10/07/spies-among-us-wwi-apl, 6 november 2017

39

The Constitution, https://www.whitehouse.gov/1600/constitution, 9 november 2017

The King Of Rock & Roll, https://isgeschiedenis.nl/nieuws/elvis-presley-the-king-of-rock-n-roll, 7 september 2017

The last days of Elvis, https://www.express.co.uk/entertainment/music/606337/The-last-days-Elvis-drugs-obesity-and-a-nurse, 6 december 2017

The rise of the flapper. https://thesocietypages.org/socimages/2013/03/25/guest-post-the-rise-of-the-flapper/, 5 oktober 2017

The 'Savage Peace' of 1919, Relevant Today,http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=9458659, 6 november 2017

The true story of Rastafari, http://www.nybooks.com/daily/2017/01/06/the-true-story-of-rastafari/, 3 december 2017

Timeline 1946, http://www.elvis.com/about/timeline, 9 november 2017

What does RCA mean in News & Media? https://www.abbreviations.com/term/30667 , 3 februari 2018

What is Emo - Introduction to the Emo Scene Community, https://www.soemo.co.uk/emo.php, 6 december 2017

WRITING FOR THE KING: The Songs That Rocked the World, and the Writers Behind Them, http://americansongwriter.com/2007/07/writing-for-the-king-the-songs-that-rocked-the-world-and-the-writers-behind-them/ 27 november 2017

Youth Culture, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/youth-culture, 9 november 2017

Youth Culture, https://www.theguardian.com/theguardian/1999/dec/18/weekend7.weekend5, 16 oktober 2017

Youth culture; concluding Weekend's review of the modern age, https://www.google.com/search?q=definition+youth+culture&ie=utf-8&oe=utf-8&client=firefox-b-ab, 3 oktober 2017

40