MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017)....

18
Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 1 MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ONDERWIJSKUNDE: ONDERWERPENLIJST ACADEMIEJAAR 2016-2017 www.onderwijskunde.ugent.be Universiteit Gent Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Voor meer informatie, contacteer: [email protected] [email protected] [email protected] (stuur jouw mailtje steeds naar zowel Annelies, Fien en Liesje)

Transcript of MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017)....

Page 1: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 1

MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP

ONDERWIJSKUNDE: ONDERWERPENLIJST

ACADEMIEJAAR 2016-2017

www.onderwijskunde.ugent.be

Universiteit Gent

Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen

Voor meer informatie, contacteer:

[email protected]

[email protected]

[email protected]

(stuur jouw mailtje steeds naar zowel Annelies, Fien en Liesje)

Page 2: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 2

Inspiratiebron voor masterproefonderwerpen in de

vakgroep Onderwijskunde

Alle mogelijke promotoren (aangeduid in de oranje kaders) en mogelijke begeleiders worden in de

hierna volgende lijst in alfabetische volgorde weergegeven. Je vindt meer info bij hun

onderzoeksgebied en enkele concrete onderwerpen (genummerd) worden naar voren geschoven.

Volg onderstaande procedure bij het kiezen van een onderwerp voor de Masterproef binnen de

vakgroep Onderwijskunde.

1. Schrijf je in op de cursussite ‘Masterproeven in de vakgroep Onderwijskunde’. Schrijf je op

deze cursussite in in de groep ‘Masterproef 1 - 2016-2017’.

2. Raadpleeg de onderwerpenlijst die voorgesteld is tijdens het infomoment op 26 september

2016. Op deze onderwerpenlijst vind je alle promotoren en hun voorstellen voor mogelijke

masterproefonderwerpen. De onderwerpenlijst kan je downloaden op de website:

http://masterproef.weebly.com/. Via de aankondigingen op Minerva vind je ook mogelijke

voorstellen van masterproefonderwerpen vanuit de praktijk.

3. Keuzeformulier invullen. Bij het invullen heb je twee mogelijke opties:

- Optie 1: Kies uit de onderwerpenlijst 3 onderwerpen waarrond je wil werken (de

onderwerpen zijn genummerd). Indien je bijkomende informatie wil verkrijgen over

één of meerdere onderwerpen, kan je steeds een afspraak maken bij de

desbetreffende promotor. Dit verkennend gesprek is niet verplicht.

- Optie 2: eigen voorstel of voorstel vanuit de praktijk. Indien je hiervoor kiest, is het

cruciaal dat je zelf op zoek gaat naar een promotor die dit onderwerp goedkeurt en

wil begeleiden.

4. Dien onderstaand keuzeformulier ten laatste tegen 30 oktober 2016 in via dropbox (zie

Minerva cursussite ‘Masterproeven in de vakgroep Onderwijskunde’). Laad jouw

keuzeformulier als volgt op: ‘keuzeformulier_naam_voornaam.doc’.

5. In november vindt er een promotorenoverleg plaats waarbij we de keuzeformulieren

bekijken en de studenten verdelen onder de promotoren. Bij de verdeling wordt rekening

gehouden met:

- De drie keuzes van de student en de motivatie

- Eventueel: een eigen keuzevoorstel of voorstel vanuit de praktijk (mits duidelijke

motivering en de expliciete goedkeuring van een promotor)

- Een billijke verdeling van de mastproefonderwerpen onder de promotoren

Indien er studenten géén van hun drie keuzes toegewezen krijgen, worden ze uitgenodigd op

een heroriënteringsgesprek bij Annelies Raes en/of Liesje De Backer. Tijdens dit gesprek

zoeken we samen naar een onderwerp dat beschikbaar is en binnen het interesseveld van de

student valt.

Page 3: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3

6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen op de

Minerva cursussite ‘Masterproeven in de vakgroep Onderwijskunde’ beschikbaar gesteld

worden. Vanaf dan kunnen de studenten rechtstreeks bij hun promotor terecht voor het

verdere verloop van de masterproef.

Veel succes in jullie zoektocht!

Page 4: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 4

Mogelijke promotoren en hun onderwerpen

Prof. dr. Elise Burny

Volgende onderwerpen staan centraal: (kans)armoede en sociale uitsluiting op school

Voorbeelden van mogelijke onderzoeksonderwerpen en scriptietitels:

Kansarmoede

1. Het perspectief van ouders in armoede op de schoolkosten van hun kinderen.

2. De rol van de lerarenopleiding in de detectie van en omgang met kansarmoede op school

Pesten en sociale uitsluiting

3. Worden arme kinderen vaker uitgesloten in de klas? Wat is het verband tussen sociaal-

economische achterstelling en sociale uitsluiting in de klas.

4. Is er een verband tussen de waardenbeleving op school

(prestatiegericht/samenwerkingsgericht) en het voorkomen van pestgedrag bij lagere

schoolkinderen?

5. Wat zijn succesfactoren en valkuilen in een effectieve preventie en aanpak van

pestgedrag op school?

Kansengroepen op school

6. Kansarme ouders op school: een onderzoek naar de participatie van kansengroepen in

ouderverenigingen.

7. Vluchtelingen op school: hoe gaan scholen om met de toestroom van anderstalige

nieuwkomers in hun school?

Prof. dr. Geert Devos

Verdere leden onderzoeksgroep: Mona De Smul (zie ook Prof. dr. Hilde Van Keer), Diya Dou, Sofie

Heirweg (zie ook Prof. dr. Hilde Van Keer), Dr. Melissa Tuytens, Bénédicte Vanblaere, en Eva

Vekeman.

Volgende onderwerpen staan centraal:

• Schoolleiderschap: context en indicatoren van schoolleiderschap

• Schoolcultuur en schoolleiderschap

• Professionele ontwikkeling van directeurs

• Schoolbeleid inzake de evaluatie van leerkrachten

• Visie-ontwikkeling van schoolleiders

• Zelf-regulering van schoolleiders

Page 5: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 5

• Personeelsbeleid in scholen

• Pedagogische begeleiding van scholen en leerkrachten

• Analyse van het onderwijsbeleid

• Professionele leergemeenschappen binnen scholen

• Professionele ontwikkeling van beginnende leerkrachten

• Professionele ontwikkeling van ervaren leerkrachten

Voorbeelden van mogelijke onderzoeksonderwerpen en scriptietitels:

9. Functioneren en welbevinden van beginnende directeurs

10. Stress bij beginnende directeurs

11. De rol van de schooldirecteur in de planlast van leerkrachten

12. Hoe autonoom moeten scholen zijn ten opzichte van hun bestuur?

13. De rol van de schooldirecteur in de implementatie van zelfregulerend leren bij leerlingen in

basisscholen

14. Welke kenmerken van leerkrachten zijn bepalend voor het stimuleren van zelfregulerend

leren bij leerlingen in basisscholen?

15. De invloed van selectie-, begeleidings- en benoemingsbeslissingen op de jobtevredenheid

van leerkrachten

16. Het passen van leerkrachten in scholen. Een kwestie van goed personeelsbeleid?

Kwalitatief onderzoek naar hoe leerkrachten de fit in hun school ervaren.

17. Hoe percipiëren directeurs en leerkrachten het personeelsbeleid in hun eigen school?

Kwalitatief onderzoek naar de mogelijke discrepantie tussen wat directeurs vertellen en

hoe leerkrachten dit ervaren.

18. De rol van subculturen in scholen voor de jobtevredenheid van leerkrachten

19. Schoolcultuur: hoe belangrijk zijn directiewissels?

20. Schoolbeleid inzake de loopbaan van leerkrachten: mogelijkheden tot expert en

leidinggevende leerkracht.

21. Noden inzake professionele ontwikkeling van leidinggevende leerkrachten.

22. Hoe leren leraren van elkaar en van andere partners in het buitengewoon onderwijs:

professionele leergemeenschappen in het BuBao.

23. Professionalisering van leerkrachten in teamverband.

24. Wat zijn efficiënte en effectieve interventies om scholen te ondersteunen?

25. Ondersteuningsnoden van pedagogisch begeleiders.

26. Schoolvoorkeuren van directeurs en spreiding van directeurs.

27. Externe netwerken van schoolleiders.

28. Personeelsbeleid en de rol van het onderwijsnet.

29. Leiderschap in het hoger onderwijs: gelijkenissen en verschillen met het basis- en

secundair onderwijs.

Page 6: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 6

Prof. dr. Bram De Wever

Verdere leden onderzoeksgroep: Ruth Boelens, Michiel Voet en Nore De Grez

Concreet aangeboden titels (reeds gemaakte afspraken met werkveld, onderzoeker en/of data

beschikbaar). Mail [email protected] voor meer informatie omtrent deze onderzoekstopics

en meer info over contactpersonen en eventuele data.

30. Hoorcollege wordt vraagstuk, studenten worden onderzoeker: Bevordert een

ondersteunende leeromgeving de ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden bij student-

leraren geschiedenis?" (Je sluit aan bij lopend onderzoek, waarvoor de data reeds

verzameld werden. Na een korte training, is het de bedoeling dat je de data reeds in het

1ste semester van het eerste jaar analyseert.)

31. "Jezelf evalueren: piece of cake? Bevordert het krijgen en/of geven van peer feedback de

manier waarop studenten zichzelf evalueren?" (Je sluit aan bij lopend onderzoek, waarbij

de data verzameld worden gedurende het eerste semester in huidig academiejaar. Het is

de bedoeling dat de data reeds in het 2de semester geanalyseerd worden. Het

zwaartepunt van de masterproef ligt dus in dit academiejaar. De context van dit onderzoek

is de specifieke lerarenopleiding in de faculteit psychologie en pedagogische

wetenschappen).

32. “Studenten aan het woord: een grootschalige bevraging van studenten hun percepties en

motivatie ten aanzien van blended learning in de specifieke lerarenopleiding” (Je sluit aan

bij lopend onderzoek, waarbij de data verzameld worden gedurende het eerste semester

in huidig academiejaar. Er is nog mogelijkheid tot het aanpassen en bijsturen van de

vragenlijst. Het is de bedoeling dat de data reeds in het 2de semester geanalyseerd

worden. Volgend academiejaar kan eventueel een bijkomende dataverzameling opgezet

worden.)

Bijkomende voorstellen voor onderwerpen en titels.

33. Samenwerkend schrijven van argumentatieve teksten in het secundair onderwijs: een

analyse van schrijf- en interactieprocessen (in samenwerking met Prof. Dr. Hilde Van Keer)

34. Online samenwerken, hoe werken studenten samen en wat leren ze daarvan?

35. Zin en onzin van groepsopdrachten in het hoger onderwijs?

36. Opnieuw gaan studeren: noden van herintreders in het volwassenenonderwijs

37. In kaart brengen van informeel leren in de vrije tijd

38. Peer feedback als een didactische tool.

39. Geschreven feedback versus video feedback.

40. Assessment in de 21e eeuw.

41. De relatie tussen self assessment en peer assessment.

42. Afstandsleren in tweedekansonderwijs: een haalbare kaart?

Page 7: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 7

Doe zelf een voorstel voor een titel.

Binnen de domeinen van technologieondersteund leren (blended learning, gebruik van Wiki’s en

social software in het onderwijs, Computer-supported collaborative learning (CSCL) en Technology

enhanced learning (TEL), afstandsonderwijs), samenwerkend leren en/of evaluatie (contractwerk,

groepswerk, zelf- en peerevaluatie, peer feedback, samenwerkend schrijven, formatieve evaluatie)

en leeromgevingen voor volwassenen (volwassenenonderwijs, informeel leren, open learning,

tweedekansonderwijs, basiseducatie, exploratie van PIAAC data) kunnen studenten zelf een voorstel

doen voor een masterproef. Mail [email protected] voor meer informatie.

Prof. dr. André Mottart

Verdere leden onderzoeksgroep: Carl Boel, Paul Demets, Hilde Lauwers, Delphine Laire, Valerie Van

Vooren en Dieter Verstrate.

De onderzoeksgroep Taalonderwijs en academische communicatievaardigheden richt zich tot het

onderwijzen van taal en literatuur in het Nederlands en in de moderne vreemde talen in het secun-

dair en hoger onderwijs. Bij academische communicatievaardigheden ligt logischerwijze de nadruk

op hoger onderwijs.

Volgende onderwerpen staan centraal:

43. Taalonderwijs en de vaardigheden die daarbij aan bod komen: schrijven, lezen, spreken,

gesprekken voeren, en luisteren. Wat literatuuronderwijs betreft kan het o.a. gaan over

leesmotivatie, leesbevordering, tekstervarend versus tekstbestuderend lezen… .

44. De rol van taalbeschouwing in het onderwijscurriculum, bijvoorbeeld de rol van

grammatica en de mogelijke didactieken die ingezet kunnen worden, bv. het gelijktijdig

aanbieden van dezelfde grammatica-items in het vak Nederlands en de moderne vreemde

talen.

45. Nieuwe ontwikkelingen binnen vreemde talendidactiek (English as a Foreign Language), met een klemtoon op schrijfonderwijs.

46. Het nut van (ook internationale) uitwisselingen tussen scholen voor talenonderwijs. 47. Taalbeleid en taalpolitiek binnen het onderwijs, bijvoorbeeld NT2-onderwijs.

48. Communicatievaardigheden (algemeen): het geven van presentaties, training van

presentatietechnieken, ontwerpen van visuele ondersteuning bij presentaties, design van

communicatie, digitale media, enzovoort.

49. Communicatievaardigheden (in een academische context): het schrijven van

wetenschappelijke rapporten en artikels, enzovoort.

Methodologisch kan zowel voor een kwalitatief als een kwantitatief onderzoeksdesign gekozen

worden.

Page 8: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 8

Prof. dr. Tammy Schellens

Verdere leden onderzoeksgroep: Britt Adams, Elise Ameloot, Hannelore Montrieux, Dr. Annelies Raes

(zie verder) en Tijs Rotsaert

Volgende onderwerpen staan centraal:

• Didactische werkvormen

• Innovatieve evaluatievormen

• Computer ondersteund samenwerkend leren (CSCL)

• Technologie-gebaseerd leren + meer specifiek Web-gebaseerd onderzoekend leren en leren

met de iPad / Tablet PC

• Mediawijsheid

Voorbeelden van mogelijke onderzoeksonderwerpen:

50. Wat verstaan (beginnende) leraren onder mediawijsheid? Onderzoek m.b.v. concept maps.

51. Competentiegericht werken binnen secundaire opleidingen TSO. (in samenwerking met

Vesalius Oostende, secundair onderwijs, contact: [email protected])

52. De impact van innoverende didactische werkvormen op de perceptie, motivatie en

prestatie van studenten secundair/hoger onderwijs.

53. De impact van het gebruik van specifieke onderwijstechnologie (weblogs, wiki’s,

digibord…) op motivatie en prestatie van leerlingen secundair onderwijs.

54. Jigsaw in het klaslokaal: een coöperatieve leerstrategie voor het reduceren van

vooroordelen en het verbeteren van leerprestaties.

55. De impact van verschillende vormen van assessment (peer assessment, self assessment,

authentieke assessment).

56. PADagogie, de iPad als leermiddel? Onderzoek naar de motivatie en leerrendement van

studenten secundair onderwijs door het gebruik van de iPad.

Dr. Annelies Raes

Volgende onderwerpen staan centraal:

STEM educatie (Science – Technology – Engineering – Mathematics)

De rol van de leerkracht binnen technologie-ondersteund leren / CSCL (Computer-Supported

Collaborative Learning).

De ondersteunende rol van Learning Analytics voor docent/leerkrachtregulatie en het

verbeteren van leerprocessen.

Flipping the classroom in de context van Blended learning

Voorbeelden van mogelijke onderzoeksonderwerpen en scriptietitels:

57. Reclame en wetenschapseducatie: een mogelijke match?

Page 9: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 9

58. Webgebaseerd onderzoekend leren binnen de β wetenschappen: een innovatieve

werkvorm met potentieel.

59. STEM@School! Ontwikkeling van leermateriaal en implementatie in authentieke setting.

60. Welke regulatieprocessen worden door leerlingen en de leerkracht gebruikt wanneer zij

probleemgestuurd / onderzoekend leren?

61. Kan Twitter een meerwaarde betekenen voor het hoger onderwijs?

62. Hoe kan de leeromgeving Minerva niet alleen de studenten ondersteunen in het leren,

maar ook de docenten in het lesgeven?

Prof. dr. Kris Rutten

Verdere leden onderzoeksgroep: Dr. Jeroen Bourgonjon (zie verder) & Dr. Kris Rutten (zie verder) en

Laura Van Beveren

Vanuit de onderzoeksgroep Cultuur & Educatie worden een aantal perspectieven ontwikkeld

waarbinnen een masterproef kan worden uitgewerkt:

Algemeen: cultuur & educatie

Wat kunnen we leren van kunst en cultuur in het onderwijs en daarbuiten.

De rol van digitale media in onderwijs en cultuur (games, sociale media).

De beeldvorming van diverse thema’s in fictie (literatuur, theater, film, tv, graphic novels,

games etc).

Aansluitende vragen

63. Wat leren we uit fictie over het leraarschap, over specifieke vakken en de schoolcultuur?

Focus op het genre schoolfilms en –romans met ook aandacht voor alle fictie waarin

aspecten van onderwijs aan bod komen (bijvoorbeeld beeldvorming van ‘goede’ en slechte

leraren; van vakken uit bèta en alfa; van interactie tussen leraar en leerlingen etc).

64. Hoe onderwijzen we kunst op school? Focus op traditionele genres (roman, beeldende

kunst), maar ook nieuwe genres (graphic novel, games).

65. Welke veranderingen vinden er plaats binnen kunst en cultuur onder invloed van

digitalisering? Hoe verandert het lezen, het kijken, het luisteren? Hoe veranderen onze

gesprekken over kunst en cultuur? Welke nieuwe genres ontstaan door de media-evoluties

(bijvoorbeeld de rol van sociale media en computergames) en wat impliceert dit voor een

hedendaagse cultuureducatie in de brede zin?

66. Hoe worden identiteiten gevormd binnen onderwijs? Cases: onderwijs en nationale

identiteit, het multi- en interculturele debat.

67. Wat betekent kritische reflectie in het (hoger) onderwijs? Focus op de humane

wetenschappen en de gedragswetenschappen.

Page 10: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 10

Zie verdere informatie: http://www.cultureeducation.ugent.be/

Methodologisch kiezen we voornamelijk voor de volgende perspectieven: retorische analyse,

narratologie, discours analyse, content analyse & diverse interviewtechnieken (diepte-interviews,

focusgroepen). Ook een kwantitatief onderzoeksopzet kan besproken worden.

Dr. Jeroen Bourgonjon

Onderzoek naar de impact en betekenis van digitale media voor onderwijs en cultuur.

Sociale media

68. Hoe veranderen de sociale media de cultuurparticipatie?

69. Hoe veranderen onze instituties (scholen, bibliotheken, musea etc) onder invloed van de

opkomst van nieuwe genres (blogs, youtube, twitter, social reading groups)?

Videogames

70. Welke rol spelen videogames in onze cultuur?

71. Wat leren we van videogames?

72. Wat betekenen videogames voor ons denken over geletterdheid?

73. Hoe kunnen we videogames gebruiken op school?

74. Hoe kunnen we gamification inzetten voor onderwijs, culturele sector, stadsontwikkeling,

bedrijfsleven, etc.?

Programmeren

75. Wat is het belang van programmeren in onze cultuur en op school?

76. Wat is het maatschappelijk draagvlak voor de introductie van programmeren op school?

77. Hoe integreren we programmeertaal in het secundair onderwijs?

Prof. dr. Martin Valcke

Verdere leden onderzoeksgroep: Liesje De Backer (zie verder) en Ellen De Bruyne

Volgende onderwerpen staan centraal:

Innovatie Hoger Onderwijs:

78. Wetenschappelijke teksten lezen in het hoger onderwijs: Engelse taalvaardigheid van

studenten.

79. Academisch lezen onderschat. Ondersteunen van studenten in het hoger onderwijs.

80. Gamification in het hoger onderwijs: zinloze gadget?

81. Onderzoeksonderbouwd leren in het hoger onderwijs: is research based learning haalbaar vanaf het eerste jaar?

82. Zijn studenten "klaar" voor het hoger onderwijs?

Page 11: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 11

83. Is deze opleiding nog zinvol? Opleidingen en arbeidsmarkt, een lastige verhouding.

Performance indicatoren onderzoek:

84. Lezen in Vlaanderen: hoe goed of hoe slechts lezen leerlingen in het secundair onderwijs?

85. Hoe kunnen we leerlingen weer "graag" doen lezen in het secundair onderwijs?

86. Wat doen kinderen van het lager onderwijs thuis voor school: een analyse van opvoedingsondersteuning thuis.

87. Een studieruimte thuis: wat verwachten leerkrachten en wat is de werkelijkheid thuis.

PISA 2015 (release op 6 december 2016)

88. Wetenschappelijke self-efficacy, self-concept en wetenschappen-attitudes in relatie tot wetenschappen performance: een verdere analyse van de PISA2015 data.

89. In welke mate beheersen Vlaamse jongeren wetenschappelijke concepten? 90. Een internationaal vergelijkend perspectief op basis van de PISA2015 data. 91. Hoe bevorderen leerkrachten de wetenschappenkennis en –vaardigheden van hun

leerlingen: Een internationaal vergelijkend perspectief op basis van de PISA2015 data. 92. Leerkracht-leerling relaties en het verband met wetenschappen performance van Vlaamse

leerlingen. Een internationaal vergelijkend perspectief op basis van de PISA2015 data. 93. Interesse voor wetenschappen. Een internationaal vergelijkend perspectief op basis van de

PISA2015 data.

Materialiteit in onderwijs

94. Van een visie op onderwijs tot de inrichting van een klaslokaal.

95. Technologie in actie: Over de rol van materialiteit in de context van Blended Learning

96. Inrichten van een school en een klas: denken Vlaamse leerkrachten hier wel over na? 97. Ownership van een klas: leerlingen dragen zorg voor hun klas en hun school. 98. Gaat op jullie school ook de klas op slot?

Innovaties in de lerarenopleiding

99. Op welke wijze wordt ICT geïntegreerd in de lerarenopleiding? Een curriculumperspectief

100. Worden toekomstige leraren voldoende voorbereid op het gebruik van ICT voor leren en

instructie?

Nascholing en vorming in het teken van onderwijsinnovatie

101. De mogelijkheden van teacher design teams onder de loep

102. Werkplekleren: hoe evalueer je dat?

Bijkomende voorstellen:

103. Onderzoek naar de betrouwbaarheid en de validiteit van de vragenlijst ZOLEERiC

(ZelfOriëntatie LEERCompetenties) (in samenwerking met dienst studieadvies,

Arteveldehogechool, contactpersoon [email protected] )

104. Waarom vinden kinderen dit museum zo interessant en dat andere museum zo saai?

105. Evaluatie van evaluatiecompetenties van leerlingen.

106. Evaluatie in het SO: lust, last of overlast.

Page 12: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 12

107. Decimale getallen in het lager onderwijs: echt zo moeilijk?

108. Wat is "wetenschappelijk onderzoek": opvattingen van studenten over wetenschap en

onderzoek in Vlaanderen.

109. Wat motiveert leerlingen in het beroepssecundair onderwijs? En waarom vallen zoveel

leerlingen uit?

110. Statistiekcompetenties en motivatie bij 1ste jaarstudenten.

111. Wat vinden studenten lastig aan het studeren in het eerste jaar hoger onderwijs?

112. Internationaal onderzoek naar de initiatieven op het vlak van onderwijs aan (langdurig)

zieke leerlingen. Hoe de huidige situatie in Vlaanderen optimaliseren?

dr. Liesje De Backer

Volgende onderwerpen staan centraal:

Metacognitieve regulatie en zelfregulerend leren (in het hoger en secundair onderwijs)

Samenwerkend leren in hoger onderwijs

Peer tutoring

Beïnvloedende factoren t.a.v. de kwaliteit van samenwerkend leren (groepsprocessen, peer

interacties, kenmerken van de individuele lerende, etc.)

Voorbeelden van mogelijke onderzoeksonderwerpen en scriptietitels:

113. Succesvol leren door samen te reguleren? Een onderzoek naar de impact van (gedeelde)

regulatie op de leeruitkomsten van samenwerkend leren.

114. Bewuster leren reguleren na peer tutoring?

115. Wat maakt peer tutoring succesvol? Een onderzoek naar de impact van individuele

studentkenmerken (bijv. self-efficacy, motivatie, etc.).

116. Wat maakt peer tutoring succesvol? Een onderzoek naar de impact van groepskenmerken

(bijv. communicatiestijlen, socio-emotionele relaties, etc.).

117. Studenten weten hoe te reguleren … of toch niet? Een vergelijkende studie tussen het

gepercipieerde en actuele regulatiegedrag van studenten in het hoger/secundair

onderwijs.

118. Reguleren in het hoger/secundair onderwijs onder de loep. Een studie aan de hand van

zelfrapportage.

119. Eerst zelf reguleren en daarna samen? Een onderzoek naar de invloed van zelfregulatie op

de gedeelde regulatie van studenten binnen samenwerkend leren.

120. Waarom reguleren studenten (niet)? Een onderzoek naar de impact van motivatie en self-

efficacy op de (gedeelde) regulatievaardigheden van studenten.

121. Waarom reguleren studenten (niet)? Een onderzoek naar de impact van groepsprocessen

op de (gedeelde) regulatievaardigheden van studenten tijdens samenwerkend leren.

122. Samen leren reguleren tijdens peer tutoring: verantwoordelijkheid van de tutor of de

tutee?

Page 13: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 13

Prof. dr. Johan van Braak

Verdere leden onderzoeksgroep: Dr. Koen Aesaert (zie verder), Lisa Dewulf, Heleen Bourdeau’hui.

Curriculumonderzoek

Implementatie van leergebiedgebonden en leergebiedoverschrijdende eindtermen in Vlaanderen.

123. In het Vlaamse onderwijsveld (lager onderwijs) zijn er naast de leergebiedgebonden

eindtermen ook leergebiedoverschrijdende eindtermen voor ICT, leren leren, en sociale

vaardigheden. Voor deze leergebiedoverschrijdende eindtermen geldt enkel een

inspanningsverplichting. Dit betekent dat – in vergelijking met de leergebiedgebonden

eindtermen – scholen deze enkel dienen na te streven en niet dienen te bereiken. Er

heerst een trend dat deze leergebiedoverschrijdende eindtermen minder structureel

worden geïmplementeerd in het onderwijsprogramma van scholen dan

leergebiedgebonden eindtermen. Het huidige onderzoek heeft als doel na te gaan in welke

mate deze trend zich voordoet in het Vlaamse onderwijsveld.

124. Verder kunnen ook factoren op leraar- en schoolniveau worden gezocht die

samenhangen met de implementatie van de leergebiedoverschrijdende en

leergebiedgebonden eindtermen.

ICT en het curriculum

Wat zijn digitale competenties voor onderwijs?

125. Door middel van een documentanalyse wordt nagegaan hoe verschillende overheden

en/of internationale organisaties curricula in het definiëren voor het leerplichtonderwijs.

126. Welke leerling-, leraar-, en schoolkenmerken hangen samen met verschillen in digitale

competenties van leerlingen in het lager onderwijs (data beschikbaar).

Effectiviteit in Vlaamse concentratiescholen (basisonderwijs)

Onderzoek naar de prestaties en het welbevinden van leerlingen in 26 experimentscholen Vlaamse

concentratiescholen. Data van leerlingen, ouders, leerkrachten, directie en lesobservaties

beschikbaar.

Centrale onderwerpen:

Lesgeven in een multiculturele klas: een kwalitatieve/kwantitatieve studie naar het

pedagogisch didactisch handelen van leerkrachten in concentratiescholen.

Lees- en luistervaardigheden van leerlingen in concentratiescholen doorgelicht. Wat is de rol

van de leerkracht?

Wat werkt in Vlaamse concentratiescholen?

Page 14: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 14

Mogelijke titels:

127. Begrijpend luisteren in sociaal-etnisch gesegregeerde basisscholen. De rol van ouderlijke verwachtingen.

128. Het subjectief welbevinden van leerlingen in sociaal- etnisch gesegregeerde basisscholen. Een onderzoek naar het verband met leerkrachtopvattingen.

129. De relatie tussen het pedagogisch didactisch handelen van leerkrachten en het welbevinden van leerlingen. Onderzoek in het vierde leerjaar van sociaal-etnisch gesegregeerde basisscholen.

Dr. Koen Aesaert

Centrale onderwerpen:

Ontwikkeling en validering van toetsen voor het meten van 21st century skills

Effectiviteitsonderzoek binnen de context van 21st century skills (ondernemerschap, digitale

competenties, sociale competenties, burgerschap, informatieverwerving- en verwerking, …)

Effectiviteitsonderzoek: indicatoren van effectieve leraren

Leerlingfactoren gerelateerd aan 21st century skills

Leraar- en klasfactoren gerelateerd aan 21st century skills van leerlingen

Curriculumimplementatie –en/of evaluatie

Implementatie van vakoverschrijdende eindtermen

Voorbeelden van mogelijke titels en onderwerpen:

130. Toetsen van de eindtermen burgerschap

131. Ontwikkeling en validering van een toets om sociale competenties van leerlingen in het

lager onderwijs te meten

132. Toetsen van digitale informatieverwerving en –verwerking via eyetracking

133. Het effect van onderwijsgedrag en/of -overtuigingen op ICT-competenties van leerlingen

in het lager onderwijs.

134. Effectiviteitsindicatoren van leraren: een vergelijkende analyse

135. De relatie tussen verwachtingen van leraren en ondernemerschap van leerlingen.

136. De toegevoegde waarde van de leraar en school in de ontwikkeling van leerlingen hun

burgerschapscompetenties

137. Onderzoek naar de relatie tussen klasgrootte, klascompositie en klascondities en de

sociale competenties van leerlingen.

138. ICT-eindtermen in Vlaanderen: een meerwaarde voor de ontwikkeling van ICT-

competenties van leerlingen lager onderwijs?

139. Over over- en onderschatten van ICT-competenties: een vergelijkende studie tussen

jongens en meisjes.

Page 15: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 15

140. “Hoeveel boeken hebben jullie ongeveer thuis”? Een onderzoek naar verschillende

operationaliseringen van SES en klascompositie en de relatie met leerprestaties.

141. Invloed van oriënterings- en structureringsactiviteiten in de klas op de ICT-competenties

van leerlingen.

142. Een evaluatie van de ICT-eindtermen

Prof. dr. Ruben Vanderlinde

Verdere leden onderzoeksgroep: Prof. Dr. Els Consuegra, Karen De Coninck, Hanne Tack, Laura

Thomas, Karolien Keppens en Jasja Valckx (zie ook Prof. dr. Geert Devos)

Onderzoeksdomein

Het onderzoek van Ruben Vanderlinde heeft betrekking op de professionele ontwikkeling van

onderwijsgevenden. Concreet betekent dit dat onderzoek wordt uitgevoerd naar professioneel leren

van student-leraren, leraren, mentoren, lerarenopleiders, etc. Het onderzoek situeert zich in de

lerarenopleiding (geïntegreerde en SLO), de aanvangsbegeleiding, en het levenslang leren van

onderwijsprofessionals. Daarnaast loopt ook onderzoek naar onderwijsvernieuwingsprocessen.

Onderzoeksdesigns kunnen kwantitatief of kwalitatief van aard zijn. Onderzoekstopics hebben

betrekking op lerarenopleiding en opleidingsdidactiek, professionele ontwikkeling, relatie

onderwijsonderzoek en onderwijspraktijk, onderwijsinnovatie en schoolontwikkeling.

Voorgestelde titels

Onderstaande voorstellen van masterproeven zijn prioritair omdat reeds afspraken werden gemaakt

met vertegenwoordigers uit het werkveld. Neem contact op met [email protected] voor

meer info over de voorgestelde titels.

143. Gender in de lerarenopleiding: systematische literatuurreview en (internationale) case

study

Begeleiding: Prof. Dr. Els Consuegra

Onderwijs is ‘gegenderd’: mannen zijn in het lerarenberoep een minderheid, lesmateriaal is

genderstereotiep en heteronormatief, leerlingen worden anders behandeld door hun leerkrachten

afhankelijk van hun genderidentiteit en leerlingen die zich geen typische jongen of meisje voelen

lopen een groter risico op schoolse achterstand. Ondanks het groeiende bewijs en de groeiende

aandacht van onderwijsonderzoekers voor genderongelijkheid, lijken lerarenopleidingen

leerkrachten niet voor te bereiden op deze ‘gegenderde’ aspecten van hun werk. De European

Association for Gender Research, Education and Documentation (AtGender) start in academiejaar

2016-2017 met een Netwerk Teacher Education om de inbedding van genderstudies in de curricula

van lerarenopleidingen te promoten. Promotor Els Consuegra is bij dit initiatief betrokken en in

samenwerking met AtGender kan de thesisstudent een systematische literatuurreview uitvoeren

naar het onderwerp ‘gender in teacher education’ en een case study uitvoeren naar (internationale)

(good) practices m.b.t. het onderwerp.

Page 16: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 16

144. Klinische simulaties in de lerarenopleiding: video-analyse van ouder-leraar gesprekken

Begeleiding: Karen De Coninck

Binnen de specifieke lerarenopleiding van de Universiteit Gent worden recent klinische simulaties

geïmplementeerd als nieuwe didactische werkvorm om student-leraren voor te bereiden op het

voeren van ouder-leraar gesprekken. Tijdens deze simulatie-oefeningen gaan student-leraren in

interactie met professionele acteurs die de rol van ouder vertolken. Deze masterproef wil via analyse

van reeds verzamelde video-data de competentie-ontwikkeling van student-leraren in kaart brengen.

145. Houding van student-leraren ten aanzien van inclusief onderwijs

Begeleiding: Karolien Keppens

Het M-decreet gaat ervan uit dat alle leerlingen recht hebben om onderwijs te volgen in het reguliere

onderwijs. Een succesvolle implementatie van het M-decreet vraagt veel van leerkrachten in het

onderwijsveld. Deze masterproef zal nagaan wat de houding (opvattingen en motivatie) is van

student-leraren ten aanzien van inclusief onderwijs. Hiermee willen we achterhalen of een mind-shift

bij student-leraren nodig is voor de succesvolle implementatie van het M-decreet.

146. Self-efficacy van student-leraren ten aanzien van inclusief onderwijs

Begeleiding: Karolien Keppens

De toenemende diversiteit in reguliere scholen en klassen, mede als gevolg van de implementatie

van het M-decreet, leidt tot heel wat onzekerheid bij leerkrachten. In deze masterproef willen we

achterhalen hoe studenten uit de lerarenopleiding de implementatie van het M-decreet ervaren.

147. Starterscafé voor beginnende leraren: Een innovatief ondersteuningstraject onder de

loep

Begeleiding: Laura Thomas

Vanaf september 2016 gaat het provinciaal onderwijs van start met een ondersteuningstraject voor

startende leraren: het starterscafé. Via dit ondersteuningstraject – dat bestaat uit

supervisiebijeenkomsten waarin leraren met elkaar in gesprek gaan – poogt men de professionele

identiteit en weerbaarheid van beginnende leraren te versterken. Deze masterproef wil nagaan of de

vooropgestelde doelstelling wordt bereikt en of het traject ook effectief verandering teweegbrengt

in de lespraktijk van de beginnende leraar. De masterproef loopt in samenwerking met Provinciaal

Onderwijs Vlaanderen (POV).

148. De kracht van online platforms in de ondersteuning van beginnende leraren: Een

kwalitatief exploratief onderzoek

Begeleiding: Laura Thomas

In het laatste decennium is het aantal online platforms exponentieel toegenomen. Ook voor leraren

bestaan er talloze mogelijkheden om online tips, vragen, moeilijkheden en discussiepunten te delen.

Uit een recente bevraging blijkt dat beginnende leraren deze online platforms ook daadwerkelijk als

ondersteunend ervaren. Deze masterproef wil via interviews en/of focusgroepen o.a. nagaan wat

Page 17: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 17

deze online platforms net zo ondersteunend maakt, welke informatie wordt uitgewisseld en wat nog

voor verbetering vatbaar is.

149. Samenwerking binnen vakgroepen in secundaire scholen: observaties van

vakgroepvergaderingen

Begeleiding: Jasja Valckx

Vandaag heeft elke secundaire school een vakgroepwerking. Steeds vaker zijn scholen echter op zoek

naar ondersteuning voor hun vakgroepwerking. Toch merken we dat niet alle schoolleiders hierover

tevreden zijn en met andere woorden zoekend zijn naar hoe ze een professionele vakgroepwerking

moeten realiseren. In een professionele vakgroepwerking is er samenwerking tussen leraren en leren

de leraren van elkaar. Deze masterproef wil door middel van observaties nagaan hoe leraren

samenwerken en zich professionaliseren tijdens vakgroepvergaderingen.

Zelf een voorstel indienen

Een voorstel kan zelf ingediend worden als het aansluit bij de uitganspunten van het

onderzoeksdomein. Studenten die zelf een voorstel indienen sturen hiervoor een a4’tje naar

[email protected] waarin ze de probleemstelling en bijhorende onderzoeksvraag

schetsen. Het a4’tje dient eveneens een voorstel van onderzoeksmethode te bevatten.

Prof. dr. Hilde Van Keer

Verdere leden onderzoeksgroep: Dr. Liesje De Backer (zie ook Prof. Dr. Martin Valcke), Fien De

Smedt, Dr. Emmelien Merchie (zie verder), Amélie Rogiers, Sofie Heirweg (zie ook Prof. dr. Geert

Devos), Mona De Smul (zie ook Prof. dr. Geert Devos).

Volgende onderwerpen staan onder meer centraal:

• Peer en student tutoring

• Zelfregulerend leren

• Taal-, lees- en schrijfonderwijs in het lager en secundair onderwijs: o.a. verwerken van

tekstuele informatie, begrijpend lezen, schrijven, lees- en schrijfmotivatie en leesbevordering

Voorstellen voor onderzoeksonderwerpen en masterproeftitels voor academiejaar 2016-2017:

150. Evalueren van schrijftaken: welke mogelijkheden zijn er voor feedback aan leerlingen in

de lagere school? (in samenwerking met Prof. Dr. Sven De Maeyer - Universiteit

Antwerpen)

151. Schrijven doe je beter met z’n twee: een onderzoek naar de interacties tussen leerlingen

in het lager onderwijs

Page 18: MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ......Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 3 6. Eind november zal de lijst met de verdeling van de masterproefonderwerpen

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2016-2017). Pagina 18

152. Lezen om te leren: verschillen tussen meer en minder vaardige lezers, jongens en meisjes,

Nederlandstalige en anderstalige leerlingen.

153. Een onderzoek naar de relatie tussen leesmotivatie en het leerstrategiegebruik van

leerlingen in de eerste graad van het secundair onderwijs

154. Leesmotivatie in het secundair onderwijs: een onderzoek naar de relatie met leraargedrag

155. Leesvaardigheid in beeld: een onderzoek naar de leesvaardigheid van leerlingen in de

eerste graad van het secundair onderwijs

156. Studeren? Kunnen ze dat al? Een analyse van de leerprocessen van leerlingen aan het

eind van het basisonderwijs bij het studeren van informatieve teksten.

157. Samenwerkend schrijven van argumentatieve teksten in het secundair onderwijs: een

analyse van schrijf- en interactieprocessen (in samenwerking met Prof. Dr. Bram De

Wever)

158. Een studie naar de implementatie van een coachingsprogramma voor beginnende leraren

ter bevordering van hun leesmotivatie en de leespromotie-activiteiten in hun klaspraktijk

159. De leesomgeving op school: een inventariserend onderzoek over de (werking van de)

schoolbibliotheek in Vlaamse en Brusselse kleuter- en/of basisscholen (in samenwerking

met Iedereen Leest, vroeger Stichting Lezen).

Dr. Emmelien Merchie

Volgende onderwerpen staan centraal:

Zelfregulerend leren

Studerend lezen

Schematiseer- en visualisatiestrategieën (bv. mind mapping, infographics)

Voorbeelden van mogelijke onderzoeksonderwerpen en scriptietitels:

160. Leren (leren) en schematiseren. Strategiegebruik en kennisverwerving bij het instuderen

van informatieve teksten in het lager onderwijs.

161. Mind mapping, de max? De invloed van motivatie op het gebruik van mind maps bij het

verwerken en instuderen van informatieve teksten.

162. Less is more? De invloed van het gebruik van mind maps op de kennisverwerving van

leerlingen in de derde graad lager onderwijs.

163. De invloed van leerlingkenmerken (geslacht, thuistaal, leermoeilijkheden) op de

effectiviteit van mind mapping in het lager onderwijs.

Voorstellen vanuit de praktijk

Zie aankondigingen op Minerva!