Masterplan Groen Hart Merksem - Antwerpen.be...De werken zijn momenteel in uitvoering en lopen...

Masterplan Groen Hart Merksem

PROJECTDEFINITIEjuni 2009

Masterplan

Groen Hart Merksem

Projectdefinitie

projectdefinitie Masterplan Groen Hart Merksem

Stadsbouwmeester

Desguinlei 33 – 2018 Antwerpen 29/06/2009 2/45

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave....................................................................................................................................2 01_ Inleiding ..................................................................................................................................3

01_01 Voorwerp van de opdracht ........................................................................................3 01_02 Locatiegegevens .......................................................................................................3 01_03 Opdrachtgever...........................................................................................................4 01_04 Contact ......................................................................................................................4

02_ Context ...................................................................................................................................5 02_01 Ruimtelijke context ....................................................................................................5 02_02 Planningscontext .....................................................................................................17 02_03 Beleidscontext .........................................................................................................29

03_ Ambitie van de opdrachtgever .............................................................................................34 04_ Doelstellingen.......................................................................................................................34

04_01 Coherent ruimtelijk geheel ......................................................................................34 04_02 Coherent functioneel geheel ...................................................................................36 04_03 Groen ......................................................................................................................36 04_04 Mobiliteit ..................................................................................................................37 04_05 Sport........................................................................................................................37

05_ Traject...................................................................................................................................38 05_01 Overlegstructuur intern............................................................................................38 05_02 Overlegstructuur extern...........................................................................................38

06_ Samenstelling van de opdracht voor het masterplan...........................................................39 06_01 Ontwerpproces van het masterplan ........................................................................39 06_02 Finaliteit van de opdracht ........................................................................................40 06_03 Timing......................................................................................................................41 06_04 Te leveren documenten ..........................................................................................41 06_05 Ereloon ....................................................................................................................42

07_ Administratieve bepalingen ..................................................................................................42 07_01 Procedure................................................................................................................42 07_02 Vragen betreffende de opdracht .............................................................................43 07_03 In te leveren documenten voor offerte ....................................................................43 07_04 Gunningscriteria ......................................................................................................44 07_05 Beoordelingscommissie ..........................................................................................45 07_06 Ereloon voor de wedstrijd........................................................................................45

08_ Bijlagen.................................................................................................................................45


Stadsbouwmeester


01_ Inleiding

01_01 Voorwerp van de opdracht

Het voorwerp van de ontwerpopdracht betreft enerzijds de opmaak van een Masterplan of

totaalvisie voor het projectgebied ‘Groen Hart Merksem’. Anderzijds worden een aantal

inrichtingsprincipes gevraagd, die het mogelijk maken dit Masterplan tot uitvoering te brengen.

Vanuit verschillende richtingen worden initiatieven genomen om projecten op te starten in het

projectgebied. Daarom is de opmaak van een Masterplan, met als doel een globale aanpak voor de

groenparken Merksem, onontbeerlijk. Zo kunnen de parken vanuit een globale visie

getransformeerd worden naar een coherent groen hart in het centrum van Merksem.

01_02 Locatiegegevens

Het projectgebied is gelegen ten noorden van Antwerpen in het district Merksem. Het wordt

begrensd door de Terlindenhofstraat, Nieuwdreef, Rodeloopstraat, Terlindenhofstraat, Kroonplein,

Dr. Maurice Timmermanslaan, Van Heybeeckstraat en Annuntiatenstraat. Het projectgebied is

geen groot park, maar een groene zone waarin verschillende entiteiten aanwezig zijn. Een aantal

van deze entiteiten zijn parken, zoals het Gemeentepark aan de Van Heybeeckstraat, het Hof van

Roosendael en het Runcvoortpark. Andere grote entiteiten zijn de gesloten begraafplaats Van

Heybeeck, sportcentrum De Rode Loop en Voetbalstadion Jef Mermans.

Luchtfoto van het projectgebied


Stadsbouwmeester


01_03 Opdrachtgever

De stad Antwerpen treedt op als opdrachtgever en bouwheer, vertegenwoordigd door het college

van Burgemeester en Schepenen.

01_04 Contact

Voor inhoudelijke vragen met betrekking tot het project, de procedure en de dagelijkse werking:

Dienst Openbaar Domein:

Wine Asselberghs (projectleider)

Desguinlei 33 - 2018 Antwerpen

Tel: 03/338.51.45

Mail: [email protected]

Klaas Meesters (consulent stedenbouw)

Desguinlei 33 – 2018 Antwerpen

Tel: 03/338.23.07


Pieter-Jan Bruynseels (deskundige groen)


Tel: 03/338.22.81


Voor vragen met betrekking tot de financiën:

Secretariaat SW/BEL/RO


Tel: 03/338.23.39



Stadsbouwmeester


02_ Context

02_01 Ruimtelijke context

02_01. 1 Bestaande toestand

Binnen het district Merksem vormt het projectgebied het centrum van een sociaal en druk bezochte

kern. Het totale terrein heeft een grootte van 44 ha. Zoals reeds gezegd bestaat het uit een groot

aantal entiteiten die samen min of meer een geheel vormen dat door een aantal straten wordt

begrensd. Dwars door het geheel lopen twee assen. Enerzijds de Terlindenhofstraat, die tussen het

voetbalstadion Jef Mermans en het Runcvoortpark loopt. Anderzijds is er de Speelpleinstraat, die

een grens vormt tussen het Gemeentepark en het Hof Van Roosendael. Ten zuiden van het

projectgebied ligt de Bredabaan die behalve het economisch centrum van Merksem ook een

belangrijke bovenlokale (openbaar-) vervoersas is. De Bredabaan vormt tevens een scheidingslijn

tussen de parken in het projectgebied en het zuidelijk gelegen Bouckenborghpark. Ten oosten van

het gebied ligt het Kroonplein, dat na zijn heraanleg in 2010 een sterke verbetering van de

beeldkwaliteit zal krijgen.


Stadsbouwmeester


02_01. 2 Historische context

Begin 1924 werd door Ingenieur Mennes en tuinbouwkundige Boscherre een plan opgemaakt voor

de aanleg van een gemeentepark en een nieuwe begraafplaats aan de Van Heybeeckstraat. Na de

onteigening van de gronden in de Kroonpadwijk werd begonnen met de aanleg en op 11 oktober

1925 werden park en begraafplaats plechtig ingehuldigd. De begraafplaats was symmetrisch

opgebouwd rond een centrale as die de Van Heybeeckstraat met de Speelpleinstraat verbond. De

centrale as was op sommige plaatsen onderbroken door een aantal cirkelvormige rustpunten. Het

grondplan van het gemeentepark had een heel klassieke parkstructuur met kronkelende paden en

een centrale vijver. Ook het kasteeltje van de voormalige grondeigenaars kreeg een prominente

plaats in het parkontwerp. Doorheen de tijd heeft het kasteeltje allerlei functies gehad en

tegenwoordig doet het dienst als kinderdagverblijf. Gelijktijdig of snel na de aanleg werden ook de

dierenverblijven gebouwd. Doorheen de jaren zijn ze echter in aantal en grootte geslonken. In 1926

werd het park uitgebreid met de huidige speeltuin en de gronden van het Hof Van Roosendael.

Later werd het nog verder uitgebreid met de aankoop van een weiland aan de Rodeloopstraat,

waar nu het sportcentrum gevestigd is, en het huidige Runcvoortpark. In 1968 werd aan de

zuidelijke ingang van het park het gemeentelijk zwembad opgericht. Enkele jaren later, in 1976,

werd in de noordwestelijke hoek van het Gemeentepark de Rozentuin aangelegd. Een zone binnen

de oorspronkelijke begraafplaats kreeg een nieuwe functie als stelplaats voor de groendienst.

Recent werd ook een gebouw van het ‘Rode Kruis’ gebouwd binnen deze zone. Hierdoor werd de

oorspronkelijk ingang van de Speelpleinstraat afgesloten.

Dit geheel vormt nu een versnipperde groene zone in het centrum van het district Merksem.

Origineel grondplan van gemeentepark en begraafplaats, 1924, door Ingenieur Mennes


Stadsbouwmeester


02_01. 3 Socio-culturele context

Het district Merksem heeft 41082 inwoners. Hiervan zijn 37901 personen Belg en 3181 personen

niet-Belg. De niet-Belgen zijn voor het grootste deel afkomstig uit Rusland (27%), Marokko (17%)

en Nederland (16%). Het grootste deel van de bevolking heeft een leeftijd tussen 20 en 54 jaar. De

-15 jarigen en de 65-plussers vormen met respectievelijk 15% en 20% eveneens een aanzienlijke

bevolkingsgroep.

Het projectgebied is gelegen aan de Tuinwijk, een volkse wijk met een rijk sociaal leven. De

groenparken vervullen een belangrijke sociale en recreatieve functie. Er is een gevarieerd aanbod

aan actieve en passieve recreatiemogelijkheden aanwezig. Voorbeelden hiervan zijn sportcentrum

de Rode Loop, Jef Mermans voetbalstadion, het gemeentelijk zwembad, het dierenpark, de

rozentuin, de grote speeltuin en basketbalzaal Roosendael. Het aanzienlijk aantal scholen in de

buurt is eveneens een opvallend gegeven.

Ook op cultureel gebied is een groot aanbod aanwezig in het gebied. De muziekacademie met

concertzaal en het stadspoppentheater gevestigd in kasteel Runcvoort zijn beide deel van het

projectgebied. Het kasteel Runcvoort wordt eveneens als lokaal voor scouts 61 Sint-Jozef gebruikt.

Aan de andere zijde van de toegangsweg heeft Chiro Sint-Fransiscus zijn lokalen. Behalve

allerhande evenementen, worden er op deze locatie ook verschillende workshops en cursussen

georganiseerd.

De begraafplaats heeft zowel op lokaal als op bovenlokaal vlak een belangrijke functie. Naast een

aantal belangrijke graven bevindt zich een bedevaartsoord op de begraafplaats, namelijk het graf

van heilig Hermanneke.

Herman Wijns viel in mei 1941 met zijn been door een glazen plaat. Twee dagen later stierf hij aan

zijn verwondingen. Herman Wijns kreeg na zijn overlijden geen lijkstijfheid, zijn oogjes “braken”

niet, hij bleef de blos behouden op zijn wangen en zijn lipjes bleven vuurrood ondanks het grote

bloedverlies door zijn ongeval. Sindsdien is zijn laatste rustplaats een “bedevaartsoord” geworden.

Meer dan 4.000 bedankingsplaatjes voor verkregen genezingen sieren het graf. Voor velen vormt

de laatste rustplaats van volksheilige Herman Wijns een houvast en inspiratiebron.

02_01. 4 Gerealiseerde projecten in de buurt

Heraanleg Terlindenhofstraat tussen Speelpleinstraat en Nieuwdreef

De beslissing om de Terlindenhofstraat opnieuw aan te leggen gebeurde door het district Merksem

omdat de rioleringen in zeer slechte staat waren. In het nieuwe ontwerp wordt het algemeen profiel

van de straat behouden, hoewel de rijbaan iets smaller wordt in functie van de fietsen voetpaden.

De werken zijn momenteel in uitvoering en lopen normaal gezien tot oktober 2009.


Stadsbouwmeester


Ontwerp Terlindenhofstraat

02_01. 5 Lopende projecten in de buurt

Heraanleg parkweg

In 2006 werd de Van Heybeeckstraat heraangelegd onder impuls van het district Merksem. In het

kader van deze aanleg dienen ook de parkweg en de parking van het zwembad aangepakt te

worden. De parkweg is de fietsen wandelverbinding tussen de ingang van het Gemeentepark aan

het zwembad en de Bredabaan. Deze doorgang is momenteel een centraal pad, met aan

weerszijden bomen met onderbeplanting. Hierdoor wordt het pad fel versmald en dit geeft een

onveilig gevoel. In het nieuwe ontwerp wordt de bestaande beplanting verwijderd en vervangen

door een centrale bomenrij. Langs weerszijden van de bomenrij komt een verhard pad met aan één

zijde zitbanken en speelaanleidingen. Tussen de bomen in worden fietsenstallingen geplaatst. In

het nieuwe ontwerp word een visueel bredere doorgang gecreëerd die de veiligheid en de

beeldkwaliteit verhoogt. Het definitieve ontwerp is goedgekeurd, en de werken worden in juni 2009

opgestart.

Ontwerp Parkweg


Stadsbouwmeester


Speeltuin Gemeentepark

De oude speeltuin in het hof van Roosendael heeft nood aan een grondig onderhoud met

vervanging van de speeltoestellen. Het district Merksem heeft de wens om de speeltuin op een

andere locatie terug op te bouwen. Tegelijkertijd is de rozentuin niet meer populair. Vandaar de

keuze om op de plaats van de bestaande rozentuin een nieuwe speeltuin te ontwerpen. Het

definitief ontwerp is goedgekeurd, en in juli 2009 begint men met de heraanleg.

In het nieuwe ontwerp worden de bestaande bomen en hagen als basis genomen. Een nieuwe

inkom wordt voorzien aan de hoek van de Speelpleinstraat en Terlindenhofstraat, en de bestaande

toegang vanuit het Gemeentepark blijft behouden. Centraal lopen een verhard pad en een

slingerpad tussen de twee toegangen. De speeltuin is opgebouwd uit verschillende zones, die

onderling verbonden worden door deze centrale paden. De eerste zone, nabij de ingang aan de

Speelpleinstraat, is een knipoog naar de bestaande rozentuin. Een aantal plantvakken met

verschillende beplantingen vormen een soort van doolhof. Een tweede zone is voor de

allerkleinsten. Zand- en waterspel worden hier aangevuld met een speelzone op gras. De volgende

zone is een centrale ontmoetingsplek die eveneens als pick-nick zone functioneert. Dan volgt een

zone met avontuurlijk spel voor de grotere kinderen. Voor de tieners is tenslotte een schommel- en

lummelplek voorzien met aansluitend een open grasvlakte.

Ontwerp speeltuin Gemeentepark


Stadsbouwmeester


Heraanleg Kroonplein

In het bestuursakkoord van het district Merksem werd de heraanleg van het Kroonplein opgenomen

als absolute prioriteit. Het voorontwerp van het plein is goedgekeurd, na uitwerking hiervan tot een

definitief ontwerp zal men vermoedelijk in 2010 starten met de werken.

In de bestaande toestand wordt in enkele richting rond het plein gereden. De straten zijn hiervoor

echter veel te breed gedimensioneerd. Rondom het plein liggen brede voetpaden en een fietspad.

De oversteekbaarheid voor de voetgangers is echter zeer onveilig. Het parkeren gebeurt nu zowel

tegen de gevels als tegen het plein, waardoor de pleinfunctie deels verloren gaat. Het binnenplein

bestaat uit een cirkelvormige rand met daarin volgroeide te behouden moeraseiken. Centraal op

het plein ligt een verharde zone met basketbalveld. Er zijn ook enkele versleten banken. Het geheel

heeft een verloederde aanblik.

In het nieuwe ontwerp wordt vooral de circulatie sterk gewijzigd. De oversteekbaarheid wordt

veiliger gemaakt door de aanleg van een aantal verkeersremmende plateaus. De hoofdcirculatie

voor autoverkeer gaat langs één zijde van het plein in dubbele richting. Aan de andere zijde komt

een secundaire circulatie om de daar gelegen parkeerplaatsen en zijstraten te bereiken. Deze zone

is dus enkel voor plaatselijk verkeer bedoeld. Het parkeren wordt gegroepeerd in zones, waardoor

een aantal zones waar nu geparkeerd wordt vrijkomen en het centrale plein meer aanwezig is. De

toegangen tot het middenplein worden groter gemaakt en door materiaalgebruik in de verf gezet.

Het centrale plein wordt volledig vernieuwd. Het basketbalterrein wordt opnieuw aangelegd. Ook

een aantal speelaanleidingen en zitbanken zullen het plein opvullen.

Voorontwerp Kroonplein


Stadsbouwmeester


Aanleg kunstgrasveld Jef Mermans

In het voetbalstadion Jef Mermans zal de stad Antwerpen, via het Vlaams Sportinfrastructuurplan,

een kunstgrasveld aanleggen.

Heraanleg Dr. Timmermanslaan

In het bestuursakkoord van het district Merksem werd de heraanleg van de Dr. Timmermanslaan

opgenomen als prioriteit. Het definitief ontwerp van het plan is goedgekeurd, men zal starten met

de werken begin 2010.

In de bestaande toestand is de Dr. Timmermanslaan een dubbelrichtingstraat met aan beide zijden

langse parkeerplaatsen. De rijbaan is momenteel een kleine drie meter te breed gedimensioneerd

waardoor hoge snelheden gehaald kunnen worden. In het nieuwe ontwerp wordt deze rijbaan sterk

versmald zodat plaats ontstaat voor vrijliggende fietspaden en bredere voetpaden.

Principe-ontwerp Dr. Timmermanslaan

02_01. 6 Geplande projecten in de buurt

Bouw kleedkamers Jef Mermans

In het voetbalstadion Jef Mermans zal de stad Antwerpen, via het Vlaams Sportinfrastructuurplan,

een kunstgrasveld aanleggen. Voor deze werken wil de club via subsidies ook investeren in

bijkomende kleedkamers op haar terreinen. Bij het bouwen van deze nieuwe lokalen wenst het

district randvoorwaarden te bepalen waarbij een oplossing wordt gezocht voor de bestaande

bomenrij (coniferen) aan de rand van het stadion, tussen de Terlindenhofstraat en de betonnen

muur.


Stadsbouwmeester


Parking zwembad Van Heybeeckstraat

In 2006 werd de Van Heybeeckstraat heraangelegd onder impuls van het district Merksem. In het

kader van deze aanleg dienen ook de parkweg en de parking van het zwembad aangepakt te

worden. De heraanleg van de parking is zeer dringend omwille van de staat van zowel het wegdek

als de beplanting. De bomen (wilde kastanje) hebben sterk te leiden gehad onder de

bestratingswerken die hun boomspiegel bijna volledig bedekken. Daarbij komen de vele

beschadigingen aan de schors door aanrijdingen tijdens het parkeren. Dit heeft ervoor gezorgd dat

het merendeel van de bomen gekapt moet worden. In het nieuwe ontwerp worden alle bestaande

bomen gekapt. Ze worden vervangen door een kleiner aantal nieuwe bomen, waarbij de afstand

tussen de parkeerplaatsen en de boomstammen vergroot waardoor de kans op aanrijden sterk

verkleint. Het voorontwerp werd reeds goedgekeurd, en na uitwerking hiervan tot een definitief

ontwerp zal men vermoedelijk eind 2010 starten met de werken. Recent is er echter een nieuwe

ontwikkeling. Het seniorenlokaal dat naast de huidige parking ligt, is in zeer slechte staat en

renovatie is duur. Over dit lokaal moet de definitieve beslissing echter nog genomen worden.

Ontwerp parking zwembad aan ingang Gemeentepark


Stadsbouwmeester


Loopparcours en conditiepark

Vanuit een impuls van de sportdienst Merksem wenst het district in het Gemeentepark of het hof

van Roosendael een loopparcours en conditiemeter aan te leggen. Het district wenst zo snel

mogelijk na de opmaak van het masterplan een ontwerp uit te werken om deze twee projecten te

kunnen uitvoeren.

Heraanleg Speelpleinstraat

In het bestuursakkoord van het district Merksem is opgenomen dat de rotonde in de

Speelpleinstraat heraangelegd dient te worden en dat er een fietspad voorzien moet worden. Het

district wil hiermee de veiligheid voor fietsers vergroten. Anderzijds werd vanuit verschillende

stadsdiensten het voorstel gedaan om het gemeentepark en het hof van Roosendael beter met

elkaar te verbinden over de Speelpleinstraat. Dit kan door de Speelpleinstraat als woonerf in te

richten, of door een knip in de Speelpleinstraat te maken ter hoogte van de doorgang tussen de

parkdelen. In het geval van een knip moeten fietsers en voetgangers wel doorheen deze knip

kunnen rijden, zodat hun doorgang door de straat gewaarborgd blijft.

Gelijklopend met de opmaak van het Masterplan zal ook een wijkcirculatieplan opgemaakt worden.

Dit plan zal uitwijzen of een fietspad in de Speelpleinstraat al dan niet gewenst is. Ook zal het plan

de verkeersfunctie van de Speelpleinstraat bepalen. Dit zal normaal gezien midden 2010 klaar zijn,

enkele maanden na het masterplan. Na de goedkeuring van het wijkcirculatieplan zal gestart

worden met het ontwerp van de Speelpleinstraat.

Vernieuwing dierenpark

Het district Merksem besliste om het dierenpark in het gemeentepark te vernieuwen. Door de

slechte staat van de verblijven is modernisering dringend nodig. In het Masterplan zal onderzocht

worden of een nieuwe locatie van het dierenpark wenselijk is, en hoe de verblijven een moderner

uitzicht kunnen krijgen. Het district wenst zo snel mogelijk na de goedkeuring van het masterplan te

beginnen met de vernieuwingswerken.

Heraanleg Terlindenhofstraat tussen Speelpleinstraat en Rodeloopstraat

Het fietspad in de Terlindenhofstraat maakt deel uit van een bovenlokale fietsroute. Daarom werd

bij de komst van het Districtontwikkelingsfonds (DOF) door het district beslist om de fietsen

voetpaden in dit deel van de Terlindenhofstraat opnieuw aan te leggen in het kader van een

verbetering van de fietspadeninfrastructuur. De rijweg is momenteel zeer breed gedimensioneerd.

Bij een heraanleg zou dit profiel kunnen versmallen in functie van bredere fietsen voetpaden. Er is

nog geen ontwerp opgemaakt voor deze straat, en de aanleg is voorzien vanaf eind 2010.


Stadsbouwmeester


Heraanleg Sint-Franciscusplein

In het bestuursakkoord van het district Merksem werd de heraanleg van het Sint-Franciscusplein

opgenomen. Vooraleer men start met het opmaken van een ontwerp zal een inspraak- en

enquêteronde georganiseerd worden bij de buurtbewoners. De bestaande marktfunctie die dit plein

een specifiek karakter geeft zal in het nieuw ontwerp behouden blijven.

Het wijkciculatieplan moet duidelijkheid scheppen over de optimale verkeersafwikkeling op het

plein. De heraanleg is voorzien voor 2011.

Stelplaats groenvoorziening + kinderdagverblijf

Langs de Speelpleinstraat tussen het Gemeentepark, de site van het Rode Kruis en de

begraafplaats zal een kinderdagverblijf gebouwd worden voor de stedelijke dienst lerende stad en

een stelplaats voor de stedelijke dienst stads- en buurtonderhoud. Door het samengaan van

verschillende stadsdiensten op één locatie zijn er meerdere bouwheren bij dit project betrokken.

Om het bouwproces in goede banen te leiden treedt AG Vespa op als gedelegeerd bouwheer.

Via het systeem van de open oproep werd in maart 2009 een ontwerp gekozen van

architectenbureau 51N4E. Het ontwerp bestaat uit een cirkelvormig gebouw met centraal een

binnentuin. Iets meer dan de helft van het gebouw wordt ingenomen door het kinderdagverblijf. In

de andere helft zijn de gemeenschappelijke zones en de groendienst gehuisvest. Naast deze helft

bevindt zich het erf van de groendienst.

Heel het gebouw wordt opgetild ten opzichte van het maaiveld waardoor een natuurlijke grens

ontstaat tussen gebouw en park. Aan de parkzijde van het gebouw wordt een tweede uitgang

voorzien met een verhoogd deels overdekt terras dat uitzicht geeft over het park. De ontwerpers

hebben hiervan het beeld dat deze uitgang uitkomt op een ovalen open plek in het bos.

Het erf van de groendienst wordt van de Speelpleinstraat afgescheiden door een hoge haag.

Achter deze haag zie je na verloop van jaren enkel nog het verhoogde dak van de hangars van de

groendienst. De buitenruimte van de groendienst bestaat uit een manoeuvreerruimte om in en uit

de hangars te kunnen rijden, een stelruimte voor containers en een inlegerplaats voor planten. Het

is wenselijk om via de inlegerplaats een achteruitgang richting begraafplaats te hebben om zo

rechtstreeks in het park te kunnen voor onderhoud.

In de Speelpleinstraat is nood aan een kiss & ride zone voor het kinderdagverblijf. De ontwerpers

vragen om hiermee rekening te houden bij een heraanleg van de straat. Ook voor de groendienst

moet een inrit voorzien worden vanuit de Speelpleinstraat.

Naar aanleiding van de bouw zullen de hovenierswoning en de huidige stelplaats van de

groendienst afgebroken worden in de loop van 2011. Aansluitend zal men beginnen met de werken

voor kinderdagverblijf en groendienst.


Stadsbouwmeester


Ontwerp kinderdagverblijf/groendienst door 51N4E

Herlocatie jeugddienst naar parkvilla

Omwille van de slechte toestand van de huidige jeugddienst van Merksem in de Houthulststraat is

een herlocatie nodig. Aangezien de parkvilla vrijkomt na de bouw van het nieuwe kinderdagverblijf

zal de jeugddienst naar deze locatie verhuizen.

Verbetering huisvesting Heemkundige kring

In het bestuursakkoord van het district Merksem wordt gesteld dat het district Merksem alle

mogelijkheden voor de Koninklijke Heemkundige Kring van Merksem zal aanwenden om te komen

tot een verbetering van de huisvesting. Het eigen plan van de Heemkundige Kring voor een

herschikking binnen het kasteel (Hof Van Roosendael) verdient alle aandacht en ondersteuning

naar de stedelijke overheid. Tevens bestaat de mogelijkheid om de heemkundige kring een nieuwe

locatie te geven binnen het Runcvoorthof. In dat geval zou het hof van Roosendael vrijkomen voor

andere functies zoals bijvoorbeeld horeca.


Stadsbouwmeester


Heraanleg Bredabaan

Naar aanleiding van de werken in het kader van het Masterplan Mobiliteit Antwerpen in en rond

Merksem werd beslist om de Bredabaan te vernieuwen. De timing van de heraanleg wordt

afgestemd op het project bruggen Albertkanaal. Aangezien deze werken in 2016-2017 gepland zijn

moet de Bredabaan voor deze datum klaar zijn. De toestand van de verhardingen op de Bredabaan

laat immers niet toe om te wachten tot na het project bruggen Albertkanaal. Momenteel wordt een

profielenstudie gemaakt voor de Bredabaan. In een latere fase zal een extern ontwerpbureau het

ontwerp voor de Bredabaan maken. De werken zijn voorzien voor 2011.

Het externe bureau dat de profielenstudie opmaakt doet momenteel een voorstel om de

Rustoordstraat uit te bouwen als as tussen het Gemeentepark en het Bouckenborghpark en deze

as duidelijk te tonen op de Bredabaan. Dit in het kader van het toekomstige begraafpark.

Integratie van oude begraafplaats in Gemeentepark

Het district Merksem heeft de intentie om de oude begraafplaats om te vormen tot begraafpark en

daarbij fysieke barrières te doorbreken. Hiertoe besliste het College van de stad Antwerpen in 2002

om de begraafplaats te sluiten. Na deze beslissing begon een periode van 10 jaar waarin het

verboden was te begraven of assen uit te strooien. De graftekens waarvan de verwaarlozing van

de concessies werden vastgesteld mochten worden weggenomen. Vanaf 2012 zullen de

resterende graftekens eigendom worden van de gemeente. Daarna zal de begraafplaats ingericht

worden als begraafpark met behoud en integratie van de niet-verwaarloosde graftekens en de

graftekens met een bijzondere historische en cultuurhistorische waarde.

Onderzoek functie Runcvoorthof AG VESPA

Momenteel staat een deel van het Runcvoorthof sinds enige tijd leeg, waardoor het pand zwaar

verwaarloosd, en onderhevig aan vandalisme is. Bovendien werd in het gebouw asbest gevonden.

In de loop der jaren werden verschillende studies gedaan naar de mogelijke toekomst van dit

monument. Van 2006 tot nu onderzochten AG Vespa en de dienst Patrimoniumonderhoud

mogelijke bestemmingen en restauratiemogelijkheden. Het College van 6 februari 2009 besliste het

Runcvoorthof te valoriseren. Momenteel wordt gedacht aan Horeca in het kasteel zelf en aan

woongelegenheden in de rest van het gebouwencomplex.


Stadsbouwmeester


02_02 Planningscontext

02_02. 1 Gewestplan

Het Gewestplan geeft vier verschillende bestemmingen aan de projectzone. Het grootste deel

behoort tot parkgebied (groen). Deze zones moeten in hun staat bewaard worden of zijn bestemd

om zodanig ingericht te worden, dat ze in de al dan niet verstedelijkte gebieden, hun sociale functie

kunnen vervullen. Het Runcvoortpark, het Gemeentepark en een deel van het hof van Roosendael

behoren tot deze zone. Ook het korfbalveld en de basketbalclub met parking behoren tot deze

zone.

Een tweede deel (lichtblauw) heeft als bestemming ‘gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen

en openbare nutsvoorzieningen’. De begraafplaats, de groendienst, het Rode Kruis, het Hof Van

Roosendael binnen de gracht, het Virgo-Maria Instituut, het kasteel Runcvoort en een aantal tuinen

en garages ten zuiden van het Runcvoortpark behoren tot deze zone.

Een derde deel (rood) heeft als bestemming woongebied. Deze gebieden zijn bestemd voor

wonen, alsmede voor handel, dienstverlening, ambacht en kleinbedrijf voor zover deze taken van

bedrijf om redenen van goede ruimtelijke ordening niet in een daartoe aangewezen gebied moeten

worden afgezonderd, voor groene ruimten, voor sociaal-culturele inrichtingen, voor openbare

nutsvoorzieningen, voor toeristische voorzieningen, voor agrarische bedrijven. Deze bedrijven,

voorzieningen en inrichtingen mogen echter maar worden toegestaan voor zover ze verenigbaar

zijn met de onmiddellijke omgeving. De zone met woonbestemming bevindt zich aan de randen van


Stadsbouwmeester


de verschillende bouwblokken. Binnen het gebied liggen voornamelijk woningen, maar ook het

stedelijk zwembad en de stedelijke academie voor muziek, woordkunst en dans.

Een laatste grote zone (oranje) heeft als bestemming gebied voor dagrecreatie. Deze bevatten

enkel de recreatieve en toeristische accommodatie, bij uitsluiting van alle verblijfsaccommodatie.

De hierbinnen gelegen sportinfrastructuren voldoen allen aan de bestemming.

02_02. 2 Bijzonder Plan van Aanleg & RUP’s

Er is geen Plan Van Aanleg van toepassing in het gebied. Ook zijn er geen bestaande of geplande

RUP’s voor het gebied.

02_02. 3 Strategisch Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen

‘Antwerpen Ontwerpen’, het strategisch ruimtelijk structuurplan voor de stad Antwerpen (s-RSA),

formuleert een visie voor de toekomstige ontwikkeling van de stad. Het structuurplan werd

goedgekeurd in 2006.

Het s-RSA bestaat uit een actief en een generiek beleid. In het deel generiek beleid worden een

groot aantal algemene doelen naar voor gebracht. Hierbij wordt gewerkt binnen een aantal

beelden: ‘Waterstad’, ‘Ecostad’, ‘Havenstad’, ‘Spoorstad’, ‘Poreuze stad’, ‘Dorpen en Metropool’, en

‘Megastad’. In het deel actief beleid worden een aantal strategische ruimten aangeduid. Zowel in

het deel actief beleid als in het deel generiek beleid worden uitspraken gedaan die betrekking

hebben op het projectgebied.

Generiek beleid

De diffuse en dichte laag van onderwijs- , cultuur- en sportvoorzieningen, stedelijke parken en

speeltuinen kunnen de ruimte voor sociale activiteiten binnen de stad, de publieke ruimte,

structureren. Maar vaak bestaat het risico om – als het gaat om publieke voorzieningen – hen te

bekijken als gescheiden functionele zones: ruimte voor sport is gescheiden van scholen, of

culturele voorzieningen zijn gescheiden van scholen. Het feit dat verschillende voorzieningen

behoren tot verschillende sectoren van de stedelijke administratie, komt de integratie niet ten

goede. Dit is vaak een probleem binnen de stad. Het structuurplan is hierbij een belangrijke

gelegenheid om de dingen samen te brengen.

Binnen het thema Dorpen en Metropool/recreatie worden een aantal zones geselecteerd als

cultuurrecreatieve cluster. Dit zijn bestaande clusters die herstructurering nodig hebben.

Het centrum van Merksem wordt als cultuurrecreatieve cluster geselecteerd. Binnen deze clusters

moet vooral gewerkt worden aan de uitbouw van nieuwe wandelen fietspaden, het herinrichten

van het gelijkvloers (de voetpaden, de kruispunten, de straten op zichzelf, de randen van de

gesloten publieke ruimten, de open ruimten, …), of het herstructureren van de open ruimten, in het


Stadsbouwmeester


bijzonder het toevoegen van speelpleintjes, of wanneer noodzakelijk, het bouwen van nieuwe

faciliteiten en culturele instellingen. Het realiseren van parken, met lokale en bovenlokale

groenvoorziening, is eveneens een essentieel onderdeel van de realisatie van de clusters.

Over de cluster Merksem wordt het volgende gezegd: “Als we de verbinding tussen Runcvoortpark

en het gemeentepark realiseren, zoals aangegeven voor de stedelijke centra, dan zullen ook de

sportfaciliteiten in beide parken met elkaar verbonden worden. Ook al zijn de scholen niet zo dicht

bij de parken gelegen en hebben ze al een aantal sportvelden ter beschikking, zal de cluster in de

parken aantrekkelijker worden omwille van de omvang en van het recreatief groen.

Actief beleid

In het deel actief beleid van het structuurplan Antwerpen worden vijf strategische ruimten

aangeduid: de harde ruggengraat, de zachte ruggengraat, het lager netwerk en de stedelijke

centra, de Groene Singel en het levendig kanaal. Het ruimtelijk structuurplan formuleert binnen

deze strategische ruimten een aantal strategische programma’s, acties waarvan voorgesteld wordt

ze een hoge prioriteit te geven. Het programma stedelijke en buurtcentra is één van de

programma’s binnen het lager netwerk en stedelijke centra. Dit lager netwerk van straten,

boulevards en tramlijnen – gesitueerd in het gefragmenteerde en diffuse grondgebied van de

Antwerpse regio- kan een belangrijke structurerende rol vervullen om de mobiliteit in deze ruimte te

verbeteren. Het doel van het ruimtelijk structuurplan is het verhogen van de kwaliteit van het lager

netwerk als een manier om de kwaliteit van de gebieden die hieraan gerelateerd zijn (vb: stedelijke

en buurtcentra) te bevorderen. Het centrum van Merksem wordt aangeduid als strategische zone

binnen het programma stedelijke en buurtcentra.

De doelstelling is het Runcvoortpark en het Bouckenborgpark, en de voorzieningen die erin

gelegen zijn te verbinden met de Bredabaan. De Bredabaan is één van de belangrijkste

winkelstraten, ook op grootstedelijk niveau, een steenweg en een spooras. Momenteel kent ze

hoge congestie en biedt ze weinig comfort.

Allereerst moet het herinrichtingproject van de Bredabaan uitgevoerd worden om meer plaats te

geven aan langzaam verkeer. De twee parken zijn niet goed toegankelijk en hebben geen directe

band met de Bredabaan of met elkaar. Beide bevatten ze belangrijke voorzieningen op

districtsniveau. De integratie van de twee parken en van de voorzieningen die er zich bevinden

moet gebeuren door de gescheiden delen met elkaar te verbinden en ze te ontsluiten voor de wijk.

Daarbij moeten de barrières weggewerkt worden met het oog op een vrije circulatie.


Stadsbouwmeester


Beeld stedelijk centrum Merksem

02_02. 4 Biologische waarderingskaart

De biologische waarderingskaart is opgevat als een kartering op fytosociologische basis, dit wil

zeggen op basis van het voorkomen en de samenstelling van verschillende

plantengemeenschappen. Op basis van vier criteria, namelijk zeldzaamheid, biologische kwaliteit,

kwetsbaarheid en vervangbaarheid, is aan iedere karteringseenheid een waarderingsklasse

toegekend.

De drie parken Gemeentepark, Hof Van Roosendael en Runcvoortpark zijn een complex van

biologisch minder waardevolle en waardevolle elementen.

Rond sportcentrum de Rode Loop en de tennisclub is een smalle strook gelegen die aangeduid

wordt als complex van minder waardevolle en zeer waardevolle elementen.

De biologische waarderingskaart legt geen verplichtingen op. Ze wil een beeld geven welke zones

waardevol zijn en het wordt aangeraden om de kaart altijd te raadplegen bij infrastructuurwerken.

Zo kan het ecologisch beste tracé gekozen worden, waarbij zo min mogelijk waardevolle biotopen

worden doorkruist.


Stadsbouwmeester


02_02. 5 Cultuurhistorische waarden

De overheid kan de meest gave en uitzonderlijke exemplaren, sites en landschappelijk waardevolle

gebieden veilig stellen voor toekomstige generaties, door ze te beschermen.

Sinds 1931 bestaat die mogelijkheid voor monumenten en landschappen. In 1976 wordt het

concept stads- of dorpsgezicht toegevoegd aan de bescherming als monument.

Binnen de projectzone zijn de volgende zones geklasseerd als erfgoed:

Kasteel Runcvoort: beschermd monument sinds 18/12/1984

Omgeving kasteel Runcvoort: beschermd dorpsgezicht sinds 18/12/1984

Hof van Roosendael: beschermd monument sinds 16/08/1936

Behalve het beschermd erfgoed is ook het funerair erfgoed van groot belang in het gebied. De

Begraafplaats Van Heybeeck herbergt een groot aantal waardevolle graven. De heemkundige kring

van Merksem heeft een lijst opgemaakt van de belangrijkste te bewaren graven. Deze lijst geeft

een indicatie, en is niet volledig. Ook graven van minder belangrijke politieke figuren komen in

aanmerking voor bewaring. De lijst wordt meegegeven in bijlage.


Stadsbouwmeester


02_02. 6 Eigendommen

De drie parken, de sportcentra, het kasteel Runcvoort, de muziekacademie en de begraafplaats

zijn eigendom van de Stad Antwerpen.

De andere percelen binnen het gebied zijn privé-eigendom.

02_02. 7 Mobiliteitsplan

Het deelmobiliteitsplan Merksem werd als onderdeel van het mobiliteitsplan Antwerpen

goedgekeurd door de gemeenteraad van 25 februari 2005. In deze nota wordt een visie uitgewerkt

inzake mobiliteit waarbij men een duurzaam verplaatsingsgedrag nastreeft. Een andere belangrijke

doelstelling is het verhogen van de leefbaarheid in de verblijfsgebieden. Om deze doelstellingen te

realiseren bepaalt men per vervoersmodus de gewenste ontwikkeling.

Autoverkeer

Een belangrijk aspect bij het autoverkeer en het parkeerbeleid is de wegencategorisering. Voor

elke categorie worden een aantal inrichtingsprincipes opgesteld die gehanteerd worden bij de

aanleg van straten. Dit heeft als doel tot een meer uniforme inrichting te komen in functie van de

verkeersstromen die de straten moeten verwerken. Dit is een proces dat over verschillende jaren

loopt. Voor een heel aantal straten stemt de huidige inrichting nog niet overeen met de gewenste

inrichting op basis van de categorisering uit het mobiliteitsplan. Dit geeft aanleiding tot sluipverkeer

en soms onaangepast rijdgedrag waardoor de verkeersleefbaarheid in het gedrang komt.

Het onderstaande plan geeft een beeld van de wegencategorisering in de omgeving van het

projectgebied. Er moet wel opgemerkt worden dat de Bredabaan tussen de Deurnesebaan en de


Stadsbouwmeester


Groenendaallaan geselecteerd is als een wijkverzamelweg en niet als stedelijke hoofdverkeersweg

zoals op het onderstaande plan. De Deurnsebaan is dan weer geselecteerd als een stedelijke

hoofdverkeersweg in plaats van een lokale weg type 3. Deze aanpassingen zijne enkel tekstueel

opgenomen in het mobiliteitsplan.

Stedelijke hoofdverkeerswegen zoals een deel van de Bredabaan en de Ringlaan-

Maantjessteenweg hebben tot doel om stadsdelen onderling en met bestemmingen buiten de stad

te verbinden. Deze wegen moeten uitsluitend verkeer verwerken met herkomst en/of bestemming

op het Antwerps stadsgebied. Ze hebben bijgevolg een belangrijke verkeersfunctie en worden ook

in deze zin vorm gegeven (ontwerpsnelheid 50 km/h). De verblijfsfunctie is ondergeschikt en

bijkomende aanpalende bebouwing moet zo veel mogelijk beperkt worden. Desondanks streeft

men toch naar kwalitatieve fietsen voetpaden. De Bredabaan wordt bovendien gezien als een

ruimtelijke drager en activiteiten-as, waarbij de inrichting van de Bredabaan moet vertrekken vanuit

de aanwezige functies (commerciële- en woonfuncties). Hierbij moet rekening gehouden worden bij

de heraanleg van deze as.

De Lambrechtshoekenlaan en een deel van de Bredabaan zijn geselecteerd als lokale weg type

wijkverzamelweg. Dergelijke wegen verbinden woonwijken en centra onderling en met andere

stadsdelen en met hoofdverkeerswegen. Ze verwerken uitsluitend verkeer met herkomst en/of

bestemming binnen het desbetreffende stadsdeel. De verkeersintensiteiten zijn beperkter in


Stadsbouwmeester


vergelijking met de stedelijke hoofdverkeerswegen maar de ontwerpsnelheid bedraagt nog steeds

50 km/h. Gemengd verkeer is mogelijk mits het aanbrengen van fietssugestiestroken.

In de directe omgeving van de centrale parken zijn een aantal straten aangeduid als lokale weg

type III en meer bepaald als wegen in verblijfsgbied. Het gaat onder andere over een stuk van de

Nieuwdreef, de Terlindenhofstraat, de Rode Loopstraat en de Weggestraat. Dergelijke straten

hebben een belangrijke verblijfsfunctie én een belangrijke verkeersfunctie, in sommige gevallen

kan de functie voor het openbaar vervoer ook zeer belangrijk zijn. Hier past een inrichting op maat

die tracht de diverse, in wezen tegenstrijdige functies, zo goed mogelijk met elkaar te verzoenen.

De verfijning van de straten die niet zijn geselecteerd in het deelmobiliteitsplan moet gebeuren bij

de opmaak van wijkcirculatieplannen. Deze straten zullen daarin gecategoriseerd worden als

buurtstraten, woonstraten of voetgangersstraten. Ze ontsluiten de aanpalende woningen en de

aanpalende straten maar verwerken geen verkeer met herkomst of bestemming buiten de

desbetreffende buurt of wijk. Men gaat uit van gemengd verkeer en de ontwerpsnelheid bedraagt

dan ook 30 km/h of zelfs 20 km/h in een woonerf. Uitzonderlijk is busverkeer toegelaten.

Openbaar vervoer

De Bredabaan is de centrale ader voor het regionaal openbaar vervoer in Merksem. Bij een

heraanleg van de Bredabaan moeten er kwalitatieve haltevoorzieningen gecreëerd worden.

Het lokaal openbaar vervoer heeft een ontsluitende functie voor de verschillende woon- en

verblijfsgebieden en richt zich op de verschillende attractiepolen binnen het deelgebied. Aan de

westelijke kant van het projectgebied zijn hiertoe de Laarserbaan-Nieuwdreef geselecteerd en aan


Stadsbouwmeester


de oostzijde de Catershoflaan, het Kroonplein en de Du Chastellei. Op deze as moet de

doorstroming van het openbaar vervoer gewaarborgd worden.

Fietsverkeer

De fiets kan op korte afstanden gezien worden als een alternatief voor de wagen. Net zoals voor

het autoverkeer worden een aantal assen geselecteerd om tot een volwaardig fietsroutenetwerk te

komen op bovenlokaal en lokaal niveau. Op deze assen streeft men naar voldoende ruimte en een

hoog comfort voor de fietsers. Waar mogelijk dienen hiervoor vrijliggende en voldoende brede

fietspaden voorzien te worden. Bij de heraanleg van de Bredabaan streeft men bijvoorbeeld naar

de aanleg van vrijliggende fietspaden.

Doorheen het gebied loopt een non-stop hoofdroute via de as Terlindenhofstraat-Moeshofstraat. Dit

zijn hoogwaardige snelle routes voor langeafstandsfietsen, een soort van fietssnelwegen, gericht

op dagelijkse functionele verplaatsingen of doelgerichte langeafstandsverplaatsingen in de vrije tijd.

Ze dienen te voldoen aan zeer hoge kwaliteits- en veiligheidseisen. Ondertussen is men gestart

met een verfijning van het fietsroutenetwerk waarbij voorgesteld wordt om deze as te selecteren als

een alternatieve bovenlokale fietsroute.


Stadsbouwmeester


De bovenlokale fietsroutes zoals de Bredabaan, Groenendaallaan en Ringlaan-Maantjessteenweg

zijn gericht op dagelijkse verplaatsingen naar school, werk en winkel. De intergemeentelijke

verbindingen verlopen over het algemeen langs de drukke hoofdstructuurwegen.

De alternatieve routes zoals de Nieuwdreef of Lambrechtshoekenlaan liggen langs rustige wegen

en zijn verbonden met de bovenlokale fietsroutes.

Aansluitend op het bovenlokaal net wordt een lokaal netwerk uitgebouwd in de Rode Loopstraat,

Terlindenhofstraat, Catershoflei en Du Chastellei. Dit netwerk zorgt binnen de grotere

woonentiteiten voor veilige fietsverbindingen van of naar de verschillende bovenlokale fietsassen.

Hierbij dient opgemerkt te worden dat het district gevraagd heeft om een bijkomende fiets-as toe te

voegen. In het bestuursakkoord voor Merksem werd dit als volgt verwoord: “Aanleg van een fiets-

boulevard die de belangrijkste jeugd- en cultuurcentra met een veilige fietsweg verbindt. (heraanleg

van het St. Franciscusplein met veilige verkeersafhandeling; fietsverbinding Deurnebaan-

Bouckenborgh-Parkweg-Gemeentepark-Hof Van Roosendael (Rode Loop)/ Runcvoorthof).”

Voetgangers

De wijken ten noorden van de Bredabaan zijn volledig opgenomen in één woon- en verblijfsgebied

met het projectgebied als centrale groenstructuur. De parken in Merksem geven aanleiding tot het

uitwerken van een recreatieve voetgangersroute vanaf de Lambrechtshoekenlaan via de

Ryenlanddreef, doorheen het projectgebied, via de Rustoordstraat naar de Bredabaan en park

Bouckenborgh. De Bredabaan is de centrale as in Merksem, die na de herinrichting over een

comfortabele voetgangersinfrastructuur zal beschikken.

In het projectgebied worden verschillende voetgangersstraten voorzien omwille van de specifieke

ligging of hun belangrijke voetgangersrelatie. De Parkweg en de Van Heybeeckstraat komen

hiervoor in aanmerking.

02_02. 8 Wijkcirculatieplan

Het district Merksem is nog niet gestart met de opmaak van wijkcirculatieplannen. Men wenst

echter op korte termijn een wijkcirculatieplan op te starten voor het centrale woongebied waartoe

ook het projectgebied behoort. In het verleden zijn er reeds een aantal kleinere circulatiestudies

gedaan naar aanleiding van het project Speelpleinstraat.

Project Speelpleinstraat

De oorspronkelijke vraag van het districtsbestuur voor de aanleg van een fietspad in de

Speelpleinstraat komt rechtstreeks uit het bestuursakkoord. Vanuit het mobiliteitsplan is deze vraag

voor een fietspad niet wenselijk. De Speelpleinstraat is aangeduid als een woonstraat en ligt niet op


Stadsbouwmeester


een functionele fietsroute. De bedoeling is deze straat in te richten als zone 30, waardoor gemengd

verkeer de regel is.

De vraag naar een fietspad komt mogelijk voort uit de vaststelling dat de straat niet functioneert als

een rustige woonstraat in een groene omgeving. Dit komt ook naar voor bij de tellingen die zijn

gedaan in de Speelpleinstraat en in de Terlindenhofstraat (tussen Kroonplein en Moeshofstraat).

Hieruit blijkt dat maximale intensiteiten rond de 400 à 450 voertuigen per uur liggen. In de

Terlindenhofstraat valt deze piek tijdens de ochtendspits, in de Speelpleinstraat valt deze piek

samen met de avondspits. Uit een aantal aspecten blijkt dat de scholen in Merksem verkeer

genereren, met een piek op woensdagmiddag. Ook de sportvoorzieningen in de parken genereren

op woensdag een piek. Het winkelgebeuren rond de Bredabaan heeft eveneens een impact tot in

de Speelpleinstraat en de Terlindenhofstraat. De intensiteiten op zaterdag liggen daar bijna even

hoog als op een gewone weekdag.

Momenteel worden de verschillende parken eerder als losstaande entiteiten beleefd. Dit is ook

merkbaar in de Speelpleinstraat. Op de plaats waar de toegangen van het Gemeentepark en het

hof van Roosendael gelegen is wordt de verbinding tussen beide parken bemoeilijkt door een

rondpunt met een onbereikbaar middeneiland.

Naar aanleiding van de bovenstaande vaststellingen is het idee gegroeid om de Speelpleinstraat te

knippen ter hoogte van de toegangen tot beide parken. Vanuit mobiliteitsoogpunt heeft dit een

aantal voordelen:

Dankzij de knip nemen de verkeersintensiteiten in de Speelpleinstraat uiteraard sterk af.

Enkel bestemmingsverkeer zal gebruik maken van de Speelpleinstraat. Sluipverkeer wordt

ontmoedigd door een grotere omrijfactor.

Zwakke weggebruikers kunnen nog steeds vanaf de Terlindenhofstraat via de

Speelpleinstraat naar het Kroonplein en omgekeerd. Op deze manier wordt het gebruik van

alternatieve modi bevoordeeld ten opzichte van het gemotoriseerd verkeer.

Het verbinden van beide parken voor voetgangers en fietsers biedt potenties voor de

verdere uitbouw van de recreatieve voorzieningen in deze parken.

Een knip in de Speelpleinstraat heeft ook een niet te onderschatten impact op het gemotoriseerd

verkeer. Mogelijk zorgt deze knip er immers voor dat de problemen verschuiven naar een naburige

straat. Enkel een duidelijke visie op een ruimer schaalniveau kan een duurzame verbetering

vormen voor de bereikbaarheid, verkeersveiligheid en verkeersleefbaarheid van deze omgeving. In

functie van het project Speelpleinstraat werd al een eerste inschatting gemaakt van de mogelijke

gevolgen en werden een aantal scenario’s uitgewerkt. Men heeft een keuze echter uitgesteld

omdat men onvoldoende weet hoe de bestaande verkeersstromen zullen verschuiven. Het op te

maken wijkcirculatieplan zal hierin een gefundeerde keuze moeten maken.


Stadsbouwmeester


Scenario 1

Dit scenario gaat uit van een volledige knip in de

Speelpleinstraat. Hierdoor kunnen de resterende delen

van de Speelpleinstraat een aangepaste inrichting

krijgen. Omdat de verkeersdruk in de

Terlindenhofstraat vrij hoog is wordt in dit scenario

voorgesteld om ook deze as te knippen. De rijrichting

tussen De Meers en het Kroonplein zou daarbij

omgedraaid worden.

Scenario 2

Dit scenario gaat uit van een volledige knip in de

Speelpleinstraat. Hierdoor kunnen de resterende delen

van de Speelpleinstraat een aangepaste inrichting

krijgen. Om het verkeer een alternatieve route te

geven richting Kroonplein wordt voorgesteld om de

rijrichting in de Terlindenhofstraat tussen de

Moeshofstraat en het Kroonplein om te draaien.

Scenario 3

In dit scenario wordt de Terlindenhofstraat enkelrichting

tussen de Moeshofstraat en de Anutiatenstraat.

Hierdoor wordt het verkeer van de Terlindenhofstraat

komende vanuit de Nieuwdreef naar de

Speelpleinstraat sterk beperkt. Een knip zou niet

mogelijk zijn maar mits een aangepaste inrichting

kunnen de parken toch beter aan elkaar gelinkt worden.


Stadsbouwmeester


02_03 Beleidscontext

02_03. 1 Bestuursakkoord Stad Antwerpen 2007 – 2012

In het bestuursakkoord 2007 - 2012 legt de stad Antwerpen zijn ambitieniveau vast voor de

ontwikkeling van de stad gedurende deze periode. Het akkoord is opgedeeld in verschillende

thema’s die hieronder chronologisch overlopen worden.

Ruimtelijke ordening en stedenbouw

De omgeving en de publieke ruimte hebben een grote invloed op het samenleven in de stad.

Daarom wil het stadsbestuur samen met de districten ook de komende jaren waken over de

kwaliteit van het openbare domein.

Bij de (her-)aanleg van het openbare domein zijn voor het stadsbestuur de veiligheid en het

comfort van de voetganger de norm, met extra aandacht voor personen met een handicap.

Groenplanning

Antwerpen wil een stad zijn met meer groene aders en meer wateraders. Een hoge kwaliteit van

het openbare domein, de heraanleg van bestaande parken en de komst van nieuwe parken en van

natuurverbindingen moeten de stad nog aangenamer maken voor bewoner en bezoeker.

Antwerpen wil daarbij natuur en recreatie maximaal met elkaar verzoenen.

Het bestuur wil in de nieuwe en bestaande parken sport en groen zoveel mogelijk verzoenen.

Antwerpen wil daartoe een totaalplan voor de bestaande parken opmaken. Het totaalplan moet

onderzoeken op welke manier de parken in de stad intenser kunnen worden gebruikt, zonder dat

de ecologische waarde wordt aangetast. Voor het onderhoud blijft het duurzame parkbeheer de

grondslag.

Antwerpen wil zijn parken duurzaam blijven beheren, ook met het oog op de biodiversiteit.

De stad wil een totaalplan voor de bestaande parken opmaken. Uitgangspunt voor de

bestaande en de nieuw aan te leggen parken is de verzoening van sport en groen, zoals bij de

heraanleg van Kielpark (11 ha) of van Ruggeveld (57 ha) of de aanleg van het Drakenhofpark

(9 ha).

Antwerpen wil de natuurwaarde en de landschappelijke waarde van de begraafparken

ontwikkelen.


Stadsbouwmeester


Mobiliteit

Het bestuur wil een kwaliteitsvol stedelijk fietsnetwerk tussen de districten aanleggen, samen

met districten, provincie en Vlaams gewest.

De stad wil waar mogelijk ook door parken laten fietsen. Het bestuur wil hiertoe in de hele stad

een eenvormig beleid voeren.

Het bestuur wil fietsenparkings in of nabij grote publieke voorzieningen (stations, P+R, scholen,

winkelcentra, bioscopen, sporthallen, parken,…).

Onderwijs

Het bestuur vertrekt van de idee dat onderwijs in de stad aantrekkelijk onderwijs is. Daarom wil

de stad nog meer bruggen slaan tussen onderwijs en cultuur en tussen onderwijs en sport. Het

deeltijds kunstonderwijs moet kunst ook bij sociaal zwakkere groepen introduceren.

Antwerpen wil bestaande initiatieven voor een veilige schoolomgeving voortzetten en waar

nodig uitbreiden.

De stad wil werk maken van veilige fietscorridors die de basis- en middenscholen in de stad

met elkaar verbinden zodat ouders hun kind tot een veilig fietsparcours kunnen begeleiden.

Het grote aantal jeugdbewegingen en jongerenorganisaties is een troef voor tieners en

jongeren in de stad. Maar veel van deze organisaties kampen met een slechte of krappe

infrastructuur. Het stadsbestuur wil een beleid uitwerken om deze jeugdwerkinfrastructuur te

verbeteren.

Cultuur

Antwerpen wil zijn oude en recente monumenten beter bekend maken bij een breed publiek.

Dat is onder meer een taak voor de vzw Musea, Bewaarbibliotheken en Erfgoed.

De stad wil meer kunst in de publieke ruimte, in permanente en tijdelijke opstelling,

gecoördineerd vanuit het Middelheimmuseum en in samenwerking met het Muhka.

Het stadsbestuur wil niet alleen oog hebben voor het gebouwd patrimonium maar ook voor het

‘levend’ (groen) erfgoed. Markante landschappelijke elementen – zowel solitaire als ensembles

– verdienen de best mogelijke bescherming.

Sport

Sport is een middel bij uitstek om mensen van de meest verscheiden afkomst samen te brengen en

de samenhorigheid te vergroten. Sport kan een belangrijke rol spelen in de opvoeding van jongeren


Stadsbouwmeester


en mensen trots maken op hun stad. Sport is ook gezond, voor jong en oud. Antwerpen wil een

gevarieerd sportbeleid voeren, met aandacht voor grote publiektrekkers en voor een stevige

uitbouw in de breedte.

Van topclubs tot de wijkploeg of de buursport op een pleintje. Het stadsbestuur wil voortgaan op de

weg die de jongste jaren is ingeslagen en meer middelen aan sport en sportinfrastructuur

besteden.

Antwerpen wil een flexibeler beheer van de terreinen die in concessie zijn gegeven. In overleg

met de clubs wil de stad dat beheer aan de clubs overlaten, of het werk uitbesteden aan

bedrijven in de sociale economie.

De stad wil investeren in sportterreinen in kunstgras.

Antwerpen wil meer Finse looppistes in straten en parken.

02_03. 2 Bestuursakkoord District Merksem 2007 – 2012

Het bestuursakkoord 2007 – 2012 van het district Merksem legt de doelstellingen voor deze

periode vast. Hieronder worden ze thematisch samengevat.

Een belangrijke uitdaging voor de komende legislatuur is de restauratie en heringebruikname van

het Runcvoorthof. Om dit centraal gesitueerde gebouw opnieuw een publieksgerichte functie te

geven, dienen de onderhandelingen met de stad hernomen te worden. Daarbij is de doelstelling

van het district om te komen tot een betaalbare en gedeelde invulling van het gebouw waarbij in

eerste instantie gedacht wordt aan Jeugd, Senioren, Cultuur en Onderwijs.

Sociaal beleid

Met 282 plaatsen in de kinderopvang en lange wachtlijsten is een verdere uitbouw van de

georganiseerde kinderopvang dringend nodig. Er is ook een groeiende vraag naar een kwalitatieve

en flexibele opvang voor zieke kinderen en occasionele kinderopvang voor sollicitanten en

inwoners die net een job hebben gevonden.

Ook met de inbedding van een aantal instellingen en verenigingen voor mensen met een handicap

en met de aanwezigheid van talrijke gezinnen met jonge kinderen, is toegankelijkheid van het

district erg belangrijk. De invoering van een toegankelijkheidsclausule moet er voor zorgen dat bij

het verbouwen van publieke gebouwen en het (her)aanleggen van wegen en pleinen de nodige

voorzieningen worden getroffen om de toegankelijkheid te waarborgen voor mensen die minder

mobiel zijn.


Stadsbouwmeester


Cultuur

Voor de Kon. Heemkundige Kring van Merksem zal het district alle mogelijkheden aanwenden om

te komen tot een verbetering van de huisvesting. Het eigen plan van de Heemkundige Kring voor

een herschikking binnen het kasteel (Hof Van Roosendael) verdient alle aandacht en

ondersteuning naar de stedelijke overheid.

Sport

Op sportief vlak heeft Merksem heel wat te bieden. De meer dan 100 sportclubs hebben echter

nood aan degelijke infrastructuur. Het district dient hier een belangrijke rol in te spelen. De werking

van de sportclubs beperkt zich immers niet tot opvang van sportievelingen. Het is tevens een poort

naar algemene sportbeleving en een leerschool voor maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Sportverenigingen mogen dan ook rekenen op een brede ondersteuning: zij hebben recht op een

goede infrastructuur en aangepaste subsidies.

Jeugd

Activiteiten voor de jeugd dienen bij voorkeur gecentraliseerd te worden rond de locaties

Bouckenborgh en Runcvoort, dit evenwel nadat er een oplossing gevonden is voor de huisvesting

van de verenigingen die deze locaties momenteel gebruiken.

Senioren

Over de toekomstige rol van de dienstencentra van het OCMW en de huidige clubhuizen voor

senioren moet er een gezamenlijke visie ontwikkeld worden. Ook moet onderzocht worden hoe het

district in dit beleidsdomein kan samenwerken met de lokale horeca-instellingen en het lokale

verenigingsleven. In de eerste plaats zoeken we een oplossing voor het seniorenlokaal in de Van

Heybeeckstraat.

Openbare werken

Goed onderhouden en veilige straten zijn de wens van iedereen.

Bij de modernisering van straten en pleinen besteden we veel aandacht aan de veiligheid.

Elke weggebruiker heeft recht op een plaats op de openbare weg: voetganger, fietser, openbaar

vervoer en ook de automobilist. De toegankelijkheid voor minder mobielen en het gebruiksgemak

voor ouderen verdienen hierbij bijzondere aandacht.


Stadsbouwmeester


Overal waar mogelijk wordt straatgroen ingepland en kleine, groene ruimtes zorgen voor de nodige

verpozing in het straatbeeld.

Als algemene regel wordt gesteld dat bij een heraanleg het aantal parkeerplaatsen niet

verminderd mag worden, tenzij dit vanuit veiligheidsoogpunt noodzakelijk blijkt. Waar mogelijk

en wenselijk moet bijkomende parkeergelegenheid voorzien worden.

Prioritaire heraanleg van de as Dr. Timmermanslaan – Kroonplein – Laaglandlaan,

Terlindenhofstraat tussen Nieuwdreef en Speelpleinstraat en Sint Franciscusplein.

Heraanleg Oude Bredabaan wordt opgenomen in de meerjarenplanning.

Aanleg van een fietsboulevard die de belangrijkste jeugd- en cultuurcentra met een veilige

fietsweg verbindt. (heraanleg van het St. Franciscusplein met veilige verkeersafhandeling;

fietsverbinding Deurnebaan-Bouckenborgh-Parkweg-Gemeentepark-Hof Van Roosendael

(Rode Loop)/ Runcvoorthof). Dit dient te gebeuren met duidelijk afgescheiden fietspaden die de

parkgebruikers niet hinderen. Controle op het naleven van de verkeersregels is noodzakelijk.

In de Speelpleinstraat dient een volwaardig fietspad te komen. Op de kruising met de

fietsboulevard wordt een rond punt aangelegd waarop fietsers voorrang hebben. Het aantal

parkeerplaatsen moet wel behouden blijven met het oog op de talrijke manifestaties in de

sporthal.

Groen

De invulling en verdere ontwikkeling van de groene zones is essentieel. Het bestaande groen moet

behouden blijven en uitgebreid waar mogelijk. Op een totale oppervlakte van 828 ha is er in

Merksem nog zo’n 275 ha groen (dat is toch 33,2%), waarvan het grootste gedeelte bestaat uit

openbare parken.

Eventuele kansen op uitbreiding van de bestaande en via de aanleg van nieuwe openbare parken

of recreatiezones mogen niet verloren gaan.

Enerzijds is er de groene long van de parken in het centrum van Merksem, die een thematische

invulling zullen krijgen (Runcvoort: kunst en onderwijs, Gemeentepark: wandelen en jeugd,

Roosendael: rust en recreatie). Het verleggen van speeltuin en rozentuin zal een belangrijke stap

vormen in de ontwikkeling van een harmonieus parkgeheel.


Stadsbouwmeester


03_ Ambitie van de opdrachtgever

De parken in het centrum van Merksem, Runcvoorthof, hof van Roosendael en Gemeentepark

vormen groene eilanden te midden van een bebouwde omgeving. Ze zijn onderling en met die

bebouwde omgeving niet verbonden.

In het verleden is de ontwikkeling van het projectgebied altijd uitgevoerd zonder globale visie als

basis. Alle ingrepen werden ad hoc uitgevoerd met enkel oog voor de korte termijn. Dit heeft ervoor

gezorgd dat het gebied op een versnipperde en onsamenhangende manier geëvolueerd is.

Momenteel staan een aantal projecten op stapel die een grote invloed kunnen hebben op de

kwaliteit van het geheel van parken. Het is dan ook de ambitie om een masterplan op te laten

maken zodat deze projecten gekaderd kunnen worden in een totaalvisie. Ook zal zo een antwoord

geboden worden op de reeds aanwezige ruimtelijke problemen.

Het masterplan moet de ambitie hebben om van de drie parkeilanden, één groene long in het

centrum van Merksem te maken. De drie parken moeten onderling verbonden zijn, zowel ruimtelijk

als functioneel, opdat de parken als één groen geheel ervaren worden. De maatregelen die

voorzien zijn mogen het park niet verdelen maar moeten maatregelen zijn die verenigen.

Door de drie parken om te kneden tot één groene kern waar het aangenaam toeven is, waar de

ruimte is om enerzijds tot rust te komen en om anderzijds actief te recreëren, krijgt Merksem

groene long die het verdient.

Om dit te bereiken moet het masterplan een kader bieden waaraan de geplande projecten moeten

voldoen. Het masterplan suggereert de maatregelen die noodzakelijk zijn om tot één groen geheel

te komen en het focust op de inrichting en het functioneren van het openbaar domein.

04_ Doelstellingen

04_01 Coherent ruimtelijk geheel

In de huidige situatie is het ontbreken van een coherent ruimtelijk geheel de grootste zwakte.

Binnen het gebied zijn een aantal kwaliteitsvolle ruimtes aanwezig. Door het gebrek aan visie zijn

ze door de jaren heen op een vrij ongecontroleerde manier geëvolueerd. De verschillende parken

werden in het verleden niet als 1 geheel bekeken en werden daardoor ook onafhankelijk van elkaar

ontwikkeld, zonder enige samenhang. Dit uit zich onder andere in de afwezigheid van uniformiteit in

de padenstructuur, begrenzing en beplanting. In het masterplan dient het projectgebied

benaderd te worden als een coherent geheel.


Stadsbouwmeester


Dit impliceert dat volgende (geplande) projecten geïntegreerd moeten worden in het totaalproject:

Parking zwembad Van Heybeeckstraat: Op welke manier kan de inrichting van de parking

de toegankelijkheid en identiteit van de parkdelen versterken of verbeteren?

Kleedkamers voetbalstadion Jef Mermans: Hoe kunnen de nieuwe kleedkamers op een

coherente manier ingepast worden in de omgeving?

Loopparcours en fit-o-meter voor kleuters: Waar en op welke manier worden deze

ingepland in het geheel?

Heraanleg Speelpleinstraat: Op welke manier kan de Speelpleinstraat bijdragen in het

versterken van de relatie tussen de parkdelen?

Vernieuwing dierenpark: Waar en op welke manier wordt het dierenpark ingepland in het

geheel? Wat zijn de ruimtelijke randvoorwaarden voor de verblijven?

Heraanleg Terlindenhofstraat tussen Speelpleinstraat en Rodeloopstraat: Op welke manier

kan de Terlindenhofstraat de relatie tussen de parkdelen versterken? Welke rol kan de

straat spelen als schakel tussen de Speelpleinstraat, de nieuwe speeltuin en het

Runcvoortpark?

Heraanleg Sint-Franciscusplein: Kan de heraanleg van het plein een impact hebben op de

toegankelijkheid van de parkdelen?

Stelplaats groenvoorziening + kinderdagverblijf: Op welke manier kan het voorliggende

plan bijdragen tot het versterken van de relatie tussen het toekomstige begraafpark en de

andere parkdelen?

Herlocatie jeugddienst naar parkvilla: Op welke manier kan deze nieuwe functie gelinkt

worden aan het park? Kan de jeugddienst een functionele meerwaarde betekenen voor het

park?

Verbetering huisvesting Heemkundige kring: op welke manier kunnen de plannen voor het

Kasteel Van Roosendael geïntegreerd worden binnen het geheel?

Heraanleg Bredabaan: Moet er een relatie gelegd worden tussen het Groene Hart van

Merksem en het Bouckenborghpark? Zo ja, op welke manier? Kan deze relatie de

herkenbaarheid van het Groene Hart versterken?

Integratie van oude begraafplaats in Gemeentepark: Op welke manier kan het begraafpark

geïntegreerd worden in het geheel van parken?

Onderzoek functie Runcvoorthof AG VESPA: Welke functies zijn (niet) aangewezen voor

het Runcvoorthof bekeken vanuit de parken? Op welke manier kan de nieuwe functie van

het Runcvoorthof geïntegreerd worden in zijn omgeving?

Momenteel zijn een aantal toegangen tot de verschillende deelgebieden aanwezig. Het probleem is

dat deze toegangen niet altijd even leesbaar zijn en vaak onlogisch op de omgeving aansluiten. De

vraag is dan ook of de toegangen zich op de juiste plaats bevinden en op een juiste manier

ingericht zijn.


Stadsbouwmeester


Ook de onderlinge toegankelijkheid tussen de deelgebieden is problematisch. Rond bijna elk

deelgebied ligt momenteel een ondoorwaadbare grens. Die varieert van haag over draad tot

betonnen muur. Binnen bestaande deelgebieden is eveneens een sterke ruimtelijke opdeling terug

te vinden. In het masterplan dient bekeken te worden hoe de onderlinge relaties tussen de

deelgebieden, de toegankelijkheid van het geheel en de leesbaarheid van de parken

verbeterd kunnen worden.

04_02 Coherent functioneel geheel

De complexe combinatie van onderwijs- , cultuur- en sportvoorzieningen, openbaar groen en speel-

en jeugdvoorzieningen kan de ruimte voor sociale activiteiten binnen en rondom het projectgebied

structureren. Maar vaak bestaat het risico om hen te bekijken als gescheiden functionele zones:

ruimte voor sport is gescheiden van scholen, of culturele voorzieningen zijn gescheiden van

scholen. Dit komt de integratie van de verschillende functies binnen het projectgebied niet ten

goede.

Bijzondere aandacht moet gaan naar de verschillende jeugdvoorzieningen binnen het

projectgebied. De verschillende lopende en geplande projecten ten goede van jeugd, speeltuin,

loopparcours, jeugddienst,…, moeten op functioneel logische wijze worden ingepland.

Een aantal zones binnen het park krijgen een ander gebruik. Zo zal de begraafplaats in de

toekomst evolueren tot een parkzone en dus een functiewijziging ondergaan. Dit is mogelijk binnen

de huidige bestemming gezien het weinig definitieve karakter van een park.

In het masterplan dienen de bestaande en nieuwe functies, in het bijzonder de

jeugdvoorzieningen, beter geïntegreerd te worden en dit binnen de huidige bestemmingen

van het gewestplan.

04_03 Groen

Het projectgebied is een overwegend groene zone. Het probleem is echter dat de parken moeilijk

beleefbaar zijn omdat ze voor een groot deel verstopt liggen in het binnengebied van de

bouwblokken. In het masterplan moet onderzocht worden hoe de groene zone meer

beleefbaar gemaakt kan worden vanuit de omgeving.

De verschillende parken zijn over het algemeen beperkt naar beleving. Het ontbreken van variatie

tussen open en gesloten ruimtes draagt hier in hoge mate toe bij. De parkruimtes variëren van

grasvlaktes met sporadische inplanting van bomen naar bossituaties, maar dan zonder

onderbeplanting. Het bomenbestand is in de loop der jaren sterk uitgedund en zelden vervangen

door nieuwe exemplaren. Er is ook een gebrek aan gelaagdheid in de beplanting.

Het doel van het masterplan is de belevingskwaliteit en samenhang van de groenstructuur

te optimaliseren.


Stadsbouwmeester


In het park zijn ook een aantal dierlijke bewoners te vinden. De verblijven van de watervogels,

exotische vogels, kippen en kleinvee liggen momenteel verspreid over het gemeentepark. In het

masterplan dient de vraag gesteld te worden of deze zones in de toekomst samengevoegd

kunnen worden en een andere plaats dienen te krijgen binnen het projectgebied.

04_04 Mobiliteit

De twee mobiliteitsassen doorheen het gebied zorgen momenteel voor een barrière voor fietsers

en voetgangers tussen de verschillende parkdelen. Dit zorgt er mee voor dat de verschillende

parkdelen niet als geheel ervaren worden. In de Speelpleinstraat ligt ter hoogte van de doorgang

tussen Gemeentepark en Hof van Roosendael een enorme rotonde waarlangs wagens aan een

grote snelheid kunnen passeren door het brede profiel. Anderzijds is de Terlindenhofstraat een

barrière tussen Runcvoortpark en Gemeentepark/Hof van Roosendael. In het Masterplan moet

bekeken worden hoe deze barrières geminimaliseerd kunnen worden.

In de huidige situatie wordt veel gefietst in de parken. Door het ontbreken van een hiërarchische

padenstructuur worden de paden momenteel op een ongestructureerde manier gebruikt door

wandelaars en fietsers. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen paden voor recreatief verkeer

en voor doorgaand verkeer. Dit zorgt vaak voor conflicten tussen beide en vermindert de

recreatieve kwaliteit van de parken. In het Masterplan moeten circulatie voor fietsen

voetgangersverkeer beter op elkaar afgestemd worden.

04_05 Sport

Opvallend binnen het gebied is de sterke aanwezigheid van sportfaciliteiten. Deze hebben zowel

een positieve als negatieve invloed . Enerzijds zijn ze een extra trekpleister voor het gebied,

anderzijds delen ze de zone ook sterk op.

Gezien het algemene tekort aan sportruimte in Antwerpen en de traditie van de sportclubs op deze

locatie moet de bestaande sportinfrastructuur in het gebied behouden blijven. Er kan eventueel wel

bekeken worden of bepaalde clubs op termijn op een andere locatie binnen het park gelokaliseerd

kunnen worden. De basketbalclub en het korfbalveld liggen momenteel in parkgebied en zijn dus

zonevreemd.

Behalve de bestaande functies is er ook een vraag naar nieuwe functies in het park zoals de

oprichting van een loopparcours en een conditiepark. Ook wenst sportcentrum de Rode Loop op

termijn uit te breiden met bijkomende overdekte sportinfrastructuur zoals bijvoorbeeld een turnhal

of indoor atletiekhal (tussen de 1500-2000 sportoppervlakte).

In het Masterplan moet de situering van sommige sportfuncties geëvalueerd worden. Ook

moeten nieuwe sportfuncties, zoals een loopparcours, conditiepark en overdekte

sportinfrastructuur, geïntegreerd worden in het geheel.


Stadsbouwmeester


05_ Traject

05_01 Overlegstructuur intern

Voor een goed verloop van het planproces en om het planproces te begeleiden wordt een interne

overlegstructuur opgezet. De interne overlegstructuur bestaat uit een werkgroep en een plangroep.

De projectleider coördineert samen met de werkgroep de opmaak van het masterplan. De

werkgroep bestaat uit volgende personen:

Projectleider

Afgevaardigde dienst ruimtelijke ordening

Afgevaardigde dienst openbaar domein

Afgevaardigde dienst stads- en buurtonderhoud

Afgevaardigde dienst mobiliteit

Afgevaardigde Stadsbouwmeester

Afgevaardigde sportdienst

Afgevaardigde jeugddienst

Indien nodig kan de werkgroep aangevuld worden met een afgevaardigde van AG Vespa.

In de plangroep worden de voorstellen getoetst en beleidsmatige alternatieven overwogen.

De plangroep bestaat uit volgende personen:

Stadsbouwmeester

Diensthoofd Ruimtelijke Ordening

Hoofd ontwerpteam openbaar domein

Vertegenwoordiger Kabinet Ruimtelijke ordening en Kabinet Burgemeester

Vertegenwoordiger Kabinet Openbaar Domein

Vertegenwoordiger Kabinet Jeugd

Vertegenwoordiger van het districtscollege Merksem

Projectleider

05_02 Overlegstructuur extern

Met de school, vrije lagere school Virgo Maria, de aanwezige sportverenigingen en

jeugdverenigingen en met de heemkundige kring moet het nodige overleg plaatsvinden.


Stadsbouwmeester


06_ Samenstelling van de opdracht voor het masterplan

06_01 Ontwerpproces van het masterplan

06_01. 1 fase 1: analyse + visie (6 weken)

In kaart brengen van het studiegebied

Inventariseren van gebieds- en/of omgevingskenmerken

Interpreteren analyse en probleemstelling

Ontwikkeling van een visie

Formulering van de visie als programma van eisen

Ruimtelijke uitwerking van de visie als conceptontwerp

4 overlegmomenten:

Opstart

Werkgroep: na analyse (2 weken)

Werkgroep: na visie (2 weken)

Werkgroep: na scenario’s en conceptontwerp (2 weken)

1 presentatiemoment

Plangroep

Besluitvorming: kennisname analyse en visie door het Districtscollege van Burgemeester

en Schepenen

06_01. 2 fase 2: voorontwerp (5 weken)

uitwerken van verschillende alternatieven voorontwerpscenario’s zowel in 2D (plannen) als

in 3D (schetsen, snedes,…).

Uitwerken van een voorontwerp

Uitwerken van een aanzet tot inrichtingsprincipes ter uitvoering van het ontwerp

2 Overlegmomenten

1. Werkgroep: na scenario’s (2 weken)

2. Werkgroep: na voorontwerp (3 weken)

3 Presentatiemomenten

Plangroep

Districtscollege

Stadscollege

Besluitvorming: goedkeuring voorontwerp door College van Burgemeester en Schepenen

en het Districtscollege van Merksem


Stadsbouwmeester


06_01. 3 fase 3: definitief ontwerp + actieplan (4 weken)

Diverse aanpassingen in het definitief ontwerp

Definiëring en onderlinge relaties van fasering

Definiëring en omschrijving van deelprojecten

Uitwerken van inrichtingsprincipes ter uitvoering van het ontwerp

Overzicht en onderlinge relaties van vereiste acties ten behoeve van verdere ontwikkeling

Samenvattende uitgebreide eindrapportering

2 overlegmomenten:

o Werkgroep: na definitief ontwerp (2 weken)

o Werkgroep: na actieplan (2 weken)

3 Presentatiemomenten

Plangroep

Districtscollege

Stadscollege

Besluitvorming: goedkeuring Masterplan door College van Burgemeester en Schepenen

en het Districtscollege van Merksem

Het totaal aantal overlegmomenten is indicatief. Indien nodig zal de opdrachtgever extra

overlegmomenten voorzien. Op de overlegmomenten met de werkgroep wordt telkens een korte

presentatie gegeven over de stand van zaken. Op de presentatiemomenten voor de plangroep en

de colleges van Burgemeester en Schepenen wordt het eindproduct van elke fase telkens

uitgebreid toegelicht.

06_02 Finaliteit van de opdracht

Het eindresultaat van deze opdracht is de opmaak van een masterplan aangevuld met een aantal

inrichtingsprincipes die nodig zijn om het masterplan tot uitvoering te brengen. Er moet een

actieplan opgemaakt worden waarbij de verschillende uit te voeren projecten chronologisch

opgelijst worden. Hierbij moeten de prioriteiten voor het verwezenlijken van het masterplan duidelijk

gemaakt worden. Hierin moeten zowel geplande als eventuele nieuwe projecten opgenomen

worden.

Het Masterplan zal enerzijds een kader vormen voor een aantal geplande openbaar domein-

projecten, en anderzijds een frame zijn voor verdere ontwikkelingen.


Stadsbouwmeester


06_03 Timing

De start van de opmaak van het Masterplan is voorzien september 2009. Tegen maart 2010 moet

het Masterplan afgerond zijn. Door het opstellen van het masterplan zullen een aantal projecten

binnen het gebied vertraging oplopen. Daarom is het voor de opdrachthouder belangrijk deze

timing zoveel mogelijk te respecteren. Evenwel is de timing indicatief en kan de opdrachtgever

beslissen om deze te wijzigen indien nodig.

Start opmaak Masterplan 28 september 2009

Fase 1: Analyse en visie 28 september – 4 november

presentatie voor plangroep 5 november 2009

Fase 2: Voorontwerp 6 november – 16 december 2009

presentatie voor plangroep 17 december 2009

presentatie voor District 18 december 2009

presentatie voor Stad 18 december 2009

Fase 3: Definitief ontwerp 11 januari – 15 februari 2010

presentatie voor plangroep 25 februari 2009

presentatie voor District 26 februari 2009

presentatie voor Stad 5 maart 2009

06_04 Te leveren documenten

De opdrachthouder stelt tussentijdse documenten (maximum 50 pagina’s) ter beschikking aan het

einde van fase 1 en 2. Deze worden telkens 3 dagen voor de plangroep geleverd in 4 exemplaren

en digitaal in pdf-formaat. Na fase 3 wordt een einddocument gevraagd. Dit wordt 10 dagen voor

de plangroep ingediend voor een leesronde. Het eindrapport wordt in 10 exemplaren op papier en

digitaal in pdf-formaat ingediend.

Alle documenten worden geleverd in A4-formaat, plannen kunnen per uitzondering op A3 worden

opgemaakt.


Stadsbouwmeester


06_04. 1 Digitaal formaat

Het definitief masterplan moet ook digitaal beschikbaar worden gemaakt. Kort samengevat

wordt gevraagd om volgende digitale formaten aan te leveren:

Het masterplan in *.pdf (en indien relevant in *.dwg)

Bijhorende documenten in *.pdf: toelichtingsnota, presentatie,...

Bijhorende beelden in *.jpg (of gelijkaardig standaard formaat)

Een gegeorefereerd beeld van het masterplan (*.tiff)

Rasterformaat van de legende van het masterplan (*.tiff)

De gegeorefereerde afbakening van het masterplan in vectorformaat (*.shp)

De verschillende gegeorefereerde complementaire lagen in vectorformaat: punten, lijnen,

vlakken (zoals bepaald in de richtlijn digiRUPs,

http://www2.vlaanderen.be/ruimtelijk/registers/digirups/digirups.html, naar de

gedetailleerdheid van het plan) (*shp)

06_05 Ereloon

In het bestek zijn uurlonen opgegeven. De ontwerper doet zelf, aan de hand van de voorgestelde

timing en de opgegeven inventaris, een ereloonvoorstel.

07_ Administratieve bepalingen

07_01 Procedure

29.06.2009 uitnodiging deelname minicompetitie

09.09.2009 inleveren van offerte van deelopdracht

18.09.2009 gunning van de deelopdracht

21.09.2009 start van opmaak masterplan

08.01.2010 goedkeuring voorontwerp op College

19.03.2010 goedkeuring definitief ontwerp op College


Stadsbouwmeester


07_02 Vragen betreffende de opdracht

Na de uitnodiging tot deelname aan de minicompetitie worden 2 weken voorzien, gedurende de

welke vragen per mail aan de projectleider van Stad Antwerpen bezorgd kunnen worden. De

vragen dienen uiterlijk op 10 juli doorgemaild te worden.

De projectleider verzamelt alle vragen en verstuurt 14 juli de antwoorden naar alle geselecteerde

kandidaten.

De vragen worden verstuurd naar alle volgende mailadressen:

[email protected]

[email protected]

[email protected]

[email protected]

[email protected]

07_03 In te leveren documenten voor offerte

07_03. 1 Offerteformulier

Offerteformulier in 1 exemplaar, volledig ingevuld.

07_03. 2 Conceptnota

Een nota betreffende het concept of de verkennende visie van de ontwerper over de opdracht, in

functie van de doelstellingen en uitgangspunten uit de projectdefinitie, en waarin het volgende

wordt verduidelijkt:

Kwaliteit van concept en visievorming op vlak van stedenbouw, landschapsinrichting,

architectuur en mobiliteit. Dit door middel van schetsen, tekeningen, beeldmateriaal of

andere die nodig zijn om duidelijk te maken op welke wijze de visie ruimtelijk uitgewerkt

zou worden en dit gekaderd in zijn ruimere context.

Plan van aanpak: een werkvoorstel voor de organisatie van het planproces.

Timing van de uitvoering van de opdracht en financieel voorstel op basis van de

opgegeven ereloonberekening.

07_03. 3 Formaat en aantal

Alle documenten worden opgemaakt in A4, plannen kunnen per uitzondering op A3 worden

opgemaakt. Dit met een maximum van 50 pagina’s.

Alle documenten worden afgedrukt in vijfvoud

Op digitale drager: 1 exemplaar.


Stadsbouwmeester


07_04 Gunningscriteria

Voor de deelopdrachten die voortvloeien uit deze raamovereenkomst zijn telkens de volgende

gunningscriteria van toepassing (de gunningscriteria van de deelopdracht zijn een concretisering

van de gunningscriteria van de raamovereenkomst)

07_04. 1 Kwaliteit van concept en visievorming op vlak van stedenbouw,

landschapsinrichting, architectuur en mobiliteit. (60 punten)

De inschrijver geeft door middel van zijn offerte zijn visie over deze opdracht op basis van de

projectdefinitie. De conceptnota wordt aangevuld met de nodige schetsen of schema’s om het

voorstel voldoende te verduidelijken en inzichtelijk te maken.

Voor de beoordeling worden verschillende deelaspecten in rekening gebracht.

Volgende (niet limitatieve) opsomming geeft een overzicht van de betreffende deelaspecten en

zullen telkens verduidelijkt worden in de projectdefinitie van de deelopdracht:

stedenbouwkundige visie of de ontsluiting van de site en zijn relatie met de grotere

omgeving

architecturale visie of de relatie tussen de verschillende onderdelen

mobiliteit en ontsluiting op het domein zelf en met zijn omgeving

erkennen en benutten van de aanwezige potenties

flexibiliteit en haalbaarheid van het concept met het oog op de uitvoering

Dit alles gerelateerd aan de ambitie en verwachtingen van de opdrachtgever

07_04. 2 Aanpak van de deelopdracht (30 punten)

Dit criterium wordt beoordeeld op basis van een nota waarin de voorgestelde aanpak van de

verschillende deelaspecten van de samenwerking worden beschreven. Elementen die hierin

kunnen aan bod komen zijn:

samenwerking verschillende disciplines binnen ontwerpteam

samenwerking ontwerpteam-opdrachtgever

samenwerking met externe betrokkenen

taakverdeling en plan van aanpak

07_04. 3 Timing van de uitvoering van de opdracht en financieel voorstel op basis van

de opgegeven ereloonberekening. (10 punten)

Opgave van het aantal uren waarbinnen de opdracht gerealiseerd zal worden. De inschrijver gaat

een resultaatverbintenis aan om de opdracht ook effectief binnen het opgegeven aantal uren te

verwezenlijken. Het in de modelovereenkomst opgegeven uurloon wordt vermenigvuldigd met de

op te geven uren om zo tot een forfaitaire prijs te komen.


Stadsbouwmeester


07_05 Beoordelingscommissie

De beoordelingscommissie bestaat uit:

Diensthoofd ruimtelijke ordening

Diensthoofd ontwerpteam openbaar domein

Projectleider openbaar domein

Stadsbouwmeester

Extern deskundige

07_06 Ereloon voor de wedstrijd

Elke inschrijver die voor een concrete deelopdracht een redelijke en regelmatige offerte

(beantwoordend aan de projectdefinitie) indient, ontvangt een premie waarvan het bedrag bepaald

wordt door de omvang van het specifieke project. De wedstrijdpremie bedraagt 10% (afronding

naar een hoger honderdtal) van het geraamde bedrag voor het opmaken van een masterplan

(vastgelegd door de opdrachtgever), met een plafondwaarde van 10.000 euro per kandidaat. Het

ereloon van de ontwerper aan wie de deelopdracht wordt toegekend, wordt niet verminderd met het

bedrag van deze vergoeding.

De raming van de deelopdracht bedraagt 24760 euro (excl. BTW) en 29 959 euro (incl. BTW).

De wedstrijdpremie voor deze deelopdracht bedraagt 2 996 euro (incl.BTW).

08_ Bijlagen

Modelovereenkomst

Plannen projecten in de buurt:

o Terlindenhofstraat.dwg

o Speeltuin_Gemeentepark.dwg

o Kroonplein_VO.dwg

o Parkweg_parkingzwembad.dwg

o DR_Timmermanslaan.dwg

o Project_AG_Vespa.pdf

Antwerpen Ontwerpen, Strategisch ruimtelijk structuurplan Antwerpen: zie

www.ruimtelijkstructuurplanantwerpen.be

Lijst Van Heybeeck te bewaren graven

Bestuursakkoord Stad Antwerpen: zie www.antwerpen.be

Bestuursakkoord District Merksem: zie www.antwerpen.be

Offerteformulier en inventaris

Masterplan Groen Hart Merksem - Antwerpen.be...De werken zijn momenteel in uitvoering en lopen...

Documents

Transcript of Masterplan Groen Hart Merksem - Antwerpen.be...De werken zijn momenteel in uitvoering en lopen...