Duurzaamheid Loont! Steeds meer organisati es laten zich inspireren om de Cradle-to-Cradle fi losofi e te vertalen naar een duurzame bedrijfsvoering en bedrijfshuisvesti ng. Inmiddels zijn vele organisati es bezig om nieuwe producten te ontwikkelen, die volledig hergebruikt kunnen worden. Afval wordt weer ‘voedsel’. Ook begint Nederland zwaar te investeren in energiebesparing. Niet alleen de overheid, ook veel bedrijven. Er valt geld te besparen en of te verdienen, en de CO2-uitstoot van bedrijven daalt fors. Een duurzaam product krijgt een veel betere positi onering in de markt, zoals vele bedrijven inmiddels ervaren. De consument begint ook de slag naar duurzame producten te maken: duurzaamheid loont dus!

Masterclass: inspirerende docenten en con-crete resultatenMovares en Smart Group bieden u een inspirerende masterclass aan. Deze reikt u de kennis aan om concreet aan de slag te gaan met onder andere de principes van C2C. Vier inspirerende modules, verzorgd door docenten met prakti jkervaring. U kunt voor uw organisati e duur-zaamheid vertalen naar concreet beleid, concrete acti es en concrete resultaten. Daarbij maakt u kennis met methodieken als Bouwsimulati e en BREEAM. Doelstelling is dat bij uw organisati e een concreet project met het thema duurzaamheid ingevoerd wordt.

MASTERCLASS DUURZAAM DOEND D D D

Programma (start 1 April 2014)

Module 1 De basisprincipes van duurzaamheidIn deze module gaan we in op de urgenti e van duurzaamheid en op de basisprincipes en de toe-pasbaarheid van duurzaamheidsmethodieken en –fi losofi eën zoals Cradle-to- Cradle (afval = voedsel), The Natural Step, Circulaire Economie en Blauwe Economie.

Module 2: De duurzame leefomgevingZo ontstaat een duurzaam gebouw en gebied. Concreet en meetbaar maken van het proces om gebieden, gebouwen en infrastructuur te realiseren volgens uw duurzaamheidsambiti es.

Module 3: Verduurzamen bedrijfsprocessen Veel bedrijven maken in hoog tempo een omslag naar duurzame bedrijfsvoering. Niet alleen omdat het rendeert, maar ook uit overtuiging. Wat betekent dit voor uw to-tale organisati e? Welke lange termijn visie ontwikkelt u? Hoe vertaalt u dit naar uw doelstellingen?

Module 4: Rendabel investeren Wat zijn de ontwikkelingen in de markt? Welke verschillende soorten duurzame energie zijn er (wind, zon, waterstof) en wat levert het op? Hoe geef ik gestalte aan energiebesparing binnen mijn organisati e?

Module 1 De basisprincipes van duurzaamheid

De urgenti e tot verandering, het verduurzamen van onze economie wordt iedere dag groter. Het verbruik van grond-stoff en, energie, water en de uitstoot van schadelijke stof-fen staan niet in verhouding tot wat de aarde kan dragen en kan reproduceren. Wereldwijde bevolkingsgroei, de daarmee groeiende consumpti e, armoede en de afname van biodiversiteit zijn vraagstukken waarvoor we oplossin-gen zullen moeten vinden. Dat vraagt om anders denken en om innovati e. Tijdens deze module gaan we in op de urgen-ti e om duurzamer te gaan ondernemen en kijken we naar de mogelijke oplossingen voor dit vraagstuk. We gaan in op de basisprincipes en de toepasbaarheid van onder andere Cradle-to-Cradle (afval = voedsel), The Natural Step, Circu-laire Economie en Blauwe Economie. We laten zien dat du-urzaamheid mogelijk is en dat het loont: “organisati es die de omslag maken zijn én zuiniger met dure grondstoff en, ontwerpen voor herwinning, innoveren meer, zijn socialer en hebben betrokken medewerkers. Dat maakt hen sterker en slagvaardiger.”

Docenten: Frans Beckers, Ilonka de Beer

MASTERCLASS PROGRAMMAD D D D

Module 2De duurzame leefomgeving: zo ontstaat een duurzaam gebouw en gebied

Onze leefomgeving kent veel groen en groene mogeli-jkheden. Wat is de groene leefomgeving ons waard? We gaan in op de bouwstenen voor een C2C-leefomgeving en gebouw. Daarbij presenteren we de prakti sche methoden als BREEAM en GPR waarmee u een handvat krijgt in het proces om gebieden, gebouwen en infrastructuur te realis-eren volgens uw duurzaamheidsambiti es: concreet en meet-baar. We leren u hoe u deze methodieken kunt hanteren. Bijvoorbeeld als gebiedsontwikkelaar, projectmanager van een infrastructuurproject, projectontwikkelaar, opdracht-gever richti ng een architect of corporati e, of als eigenaar van een bedrijfsgebouw. We dragen veel kennis over waarmee u prakti sch aan de slag kunt. Aan de hand van een casus, Eco-munity Park Oosterwolde, of een casus uit uw eigen prakti jk, gaan we na welke mogelijkheden er zijn om onze leefomgev-ing te verduurzamen. U zult verrast zijn over de verregaande voorbeelden van woonwijken en bedrijventerreinen die in Nederland al duurzaam gebouwd zijn.

Docenten: Lonneke v.d. Elshout en Esteban van Zeijl

“Het biedt handvatt en om mijn ambiti es uit te voeren.”

“Vijf weken lang met verschillende parti jen ervaringen uitwisellen, van gemeente, zzp-er tot ontwikkelaars.”

“Helder overzicht van alle duurzaamheidskansen binnen mijn eigen project.”

Module 3 Verduurzamen van bedrijfsprocessen

Veel bedrijven maken in hoog tempo een omslag naar duur-zame bedrijfsvoering. Niet alleen omdat het rendeert, maar ook uit overtuiging. Wat betekent dit voor uw totale organi-sati e? Welke lange termijnvisie ontwikkelt u? Hoe vertaalt u dit naar uw doelstellingen? Wat betekent een omslag naar duurzaamheid op het vlak van bijvoorbeeld personeelsbe-leid, inkoop, producti eprocessen, logisti ek, marketi ng, part-nerships, innovati ebeleid of rendement? Wij presenteren u voorbeelden van bedrijven die op deze deelgebieden toon-aangevende prestati es hebben geleverd. De voorbeelden geven u inzicht in de manier waarop succesvolle bedrijven duurzaamheid hebben geborgd in al hun bedrijfsprocessen. Dat gaat niet van de één op de andere dag. Zij ontwikkelden een lange termijnplan. In dat plan nemen klanten een bel-angrijke plek in. Hoe nemen succesvolle bedrijven klanten mee bij de omslag naar duurzame bedrijfsvoering?

Docenten: Roger Lenssen, Remko de Lange

Module 4Rendabel investeren

Eenmaal dit ervaren hebbende, zeggen opdrachtgevers: “waarom hebben we dit niet jaren eerder gedaan. On-gelofelijk wat er bespaard kan worden terwijl tevens het milieu gespaard wordt en het binnenklimaat aangenaam en behaaglijk is.” De kern is om te kijken naar opti mali-sati e van de Total Cost of Ownership, omdat de exploita-ti ekosten de investeringen gedurende de levensduur van een gebouw vele malen oversti jgen.

Docenten: Theo Maessen en Fred Verbon

De volgende organisati es gingen u voor:AP Consultants Brabanti aCita Verde Coresta Diverse Gemeenten EssentFontys Hogeschool PhilipsFor Farmers Van GansewinkelGilde Opleidingen Hogere Agrarische SchoolJalema KPNLimburgs Museum OSG

Ilonka de Beer (basisprincipes van duurzaamheid)Ilonka is als technisch bedrijfskundige, met een achtergrond in de chemischische industrie (Akzo Nobel) gepassioneerd geraakt van duurzaamheid. Ilonka is mede-oprichter van de sti chti ng Circulaire Economie en mede-auteur van het boek ‘Duurzaam Denken Doen’ en was programmabegeleider ‘MBA Module Duurzaamheid en In-novati e’ bij Nyenrode Business Universiteit.

Frans Beckers (Circulaire economie, Cradle-to-Cradle)Frans werkte de afgelopen 15 jaar in verschillende rollen voor Van Gansewinkel Groep, waarbij zijn laatste functi e die van Directeur Materialen, Concepten en Infrastructuur was. Frans was een van de sleutelfi guren achter de transformati e van Van Gansewinkel van afvalbedrijf naar leverancier van grondstoff en. Frans is nu managing director van EPEA Nederland.

Theo Maessen (bouwsimulati e, rendabel investeren)Theo is Register Energie Adviseur en al vanaf de start van zijn loop-baan bezig en geïnfecteerd met energiekostenbesparing en asset management. Een rode draad daarbij is simulati e als instrument om assets te opti maliseren. Daarmee kunnen economie en ecologie vooraf geharmoniseerd worden en de prestati es bepaald, zelfs gega-randeerd worden. Theo informeert en begeleidt bij het behalen van enorme besparingen en navenante duurzaamheidsverbeteringen.

Lonneke van den Elshout (duurzame gebiedsontwikkeling) Lonneke is stedenbouwkundige met focus op duurzaamheid. Ze is assessor en expert BREEAM-NL gebiedsontwikkeling, maakt deel uit van de stuurgroep en geeft de trainingen om mensen op te leiden tot expert. Tevens heeft ze in samenwerking met FOMConsultants de sti chti ng FSA (Foundati on for Sustainable Area development) opgericht, die zich bezig houdt met duurzame gebiedsontwikkeling wereldwijd.

Remko de Lange (duurzame logisti ek)Remko is als programma manager bij Vanderlande Industries ve-rantwoordelijk voor strategische veranderprocessen en organisa-ti eontwikkeling en de borging van sustainability in de organisati e. Als Supply Chain Manager is hij tot de ontdekking gekomen dat binnen de keten juist samenwerking, leadership, focus en vertrouwen tot duurzame oplossingen leidt. Remko is een graag geziene spreker op seminars.

Esteban van Zeijl (duurzame gebouwen)Esteban is consultant duurzame gebouwen en infrastructuur bij Movares. Esteban is de eerste consultant in Nederland die erkend Breeam Expert is voor zowel gebouwen, infrastructuur als gebieden. Hij initi eerde de ontwikkeling van Breeam Infrastructuur en wist zowel RWS als de DGBC te enthousiasmeren voor de offi ciële ontwik-keling van het Breeam Infra label. Esteban neemt u op inspirerende wijze mee in de prakti jkvoorbeelden van duurzame gebouwen en infrastructuur

Fred Verbon (Rendabel Investeren, energiebesparing)Fred is adviseur en energiecoördinator bij Movares en heeft in zijn rol voor diverse organisati es energiebesparingprogramma’s geïniti eerd en gerealiseerd. Als adviseur heeft hij in de gebouwde en industriële omgeving mede invulling gegeven aan de meerjaren afspraken. Bin-nen infrastructuur heeft hij als patenthouder duurzaamheid mede op de kaart gezet. Fred is mede oprichter geweest van de beleidsgroep gebouwenbeheer en van de stuurgroep gebouwbeheer systemen.

Roger Lenssen (CMC) Roger is vanaf 1990 oprichter en algemeen directeur Smart Group. Hij is ruim 30 jaar bezig met het duurzaam ontwikkelen van organisa-ti es en mensen. Roger heeft duurzaamheid en duurzame inzetbaar-heid diep verankerd in zijn genen en in die van de Smart Group. Roger is de auteur van diverse managementboeken, waaronder ‘Smart Management’, ‘Resultaat- en functi egericht coachen’, ‘Dansen op het ritme van de ti jd’ en ‘Waarde van onafh ankelijkheid’.

MASTERCLASS DUURZAAM DOEND D D D

Prakti jkopdracht, leren van elkaarBij de start van uw deelname aan de mastersclass be-spreken we met u uw leerdoelen. Eén doelstelling is een prakti jk opdracht, zoals bijvoorbeeld. het maken van een beleidsplan, of een energiebesparingsplan, de uitvoer-ing van een Breeam gebiedsscan, het opstellen van een programma van eisen voor duurzame renovati e van een gebouw of het uitvoeren van een onderzoek naar verdu-urzamen van uw logisti ek. U krijgt een prakti jkbegeleider, die u helpt bij deze opdracht. Bij aanvang van de master-class ontvangt u instructi es over het uitwerken van uw prakti jkopdracht. Hiermee bereikt u concrete resultaten. Verder bouwt u aan een collegiaal netwerk van cursisten die elkaar helpen bij elkaars prakti jkopdrachten. De er-varing leert dat cursisten langdurig met elkaar in contact blijven en kennis delen.

Masterclassinspirerende docenten en concrete resultatenMovares en Smart Group bieden u deze inspirerende masterclass aan, die u de kennis aanreikt om concreet aan de slag te gaan ondermeer met de principes van C2C en bijvoorbeeld BREEAM. Vier inspirerende mod-ules, verzorgd door docenten met prakti jkervaring. U kunt dan voor uw organisati e duurzaamheid vertalen naar concreet beleid, concrete acti es en concrete resultaten. Doelstelling is dat bij uw organisati e een concreet project met het thema duurzaamheid in-gevoerd wordt.

Een blijvend kennisnetwerk In de vijfde module presenteren de cursisten de prak-ti jkopdrachten aan elkaar. We bezoeken een bedrijf van een van de cursisten en gaan in op elkaars acti e-plannen. De Masterclass biedt zo voor u een netwerk van cursisten, docenten en bedrijven, die met elkaar kennis delen en elkaar helpen. Na de masterclass wordt u lid van het alumninetwerk en blijft u op de hoogte van vele inspirerende prakti jkprojecten. Zo blijft u leren.

Overige informati e• Masterclasses 2014 starten in April, Mei en Oktober• Data: 1 en 15 April, 13 en 27 Mei, terugkomdag juni 2014• Kosten deelname: € 1.495,- excl. BTW• Locati e: Utrecht, kantoorgebouw Movares• Tijdsti p: van 16.00-20.00u• Movares.nl/masterclass en smartgroup.nl/masterclass [EJV: link]

Voor meer informati e neem contact op met:Sipke Hengst sipke.hengst@smartgroup.nl 06-23608401Gert Visser gert.visser@movares.nl 06-53434877

“Een roadmap biedt veel houvast om in de prakti jk toe te passen.”

“Verhelderend, het is niet alleen toepasbaar op projecten, maar ook in de organisati e!”