1

Klimaatverandering, waterbeheer en deltatechnologie

Deltaresprojecten in vogelvlucht

Hero Prins, Sectordirecteur kennis Bodem-en Grondwater 17-9-2009Vrij naar Ad Jeuken, Verkenningen en Beleidsanalyse

2

Inhoud

. Wat komt er op ons af

. Wat betekent dit voor beheer en beleid

. Wat zijn mogelijke oplossingsrichtingen

NIEUW: Waterbeheer in een veranderend klimaat

Feiten en fictie van tachtig beweringen in de media

3

Wat komt er op ons af

4

Wat laten metingen zien?

Gemiddelde zeestand 6 hoofdstations

y = 0.1864x - 368.05-25.00

-20.00

-15.00

-10.00

-5.00

0.00

5.00

10.00

1880 1900 1920 1940 1960 1980 2000 2020

jaar

cm

bo

ve

n N

AP

2

10.0

11.0

12.0

13.0

14.0

15.0

16.0

1900 1920 1940 1960 1980 2000 2020 2040 2060 2080 2100 2120

+3

+4

+2

17.0

18.0

2

10.0

11.0

12.0

13.0

14.0

15.0

16.0

1900 1920 1940 1960 1980 2000 2020 2040 2060 2080 2100 2120

+3

+4

+2

17.0

18.0

5

klimaatscenario’s

6

De Bodem daalt

7

Consequenties voor het waterbeheer

•12 Mm3/jaar bij 18 cm/eeuw zeespiegelstijging •14 Mm3/jaar bij 20 cm/eeuw zeespiegelstijging •42 Mm3/jaar bij 60 cm/eeuw zeespiegelstijging •59 Mm3/jaar bij 85 cm/eeuw zeespiegelstijging

Hoeveel moeten we suppleren?

8

Zoutindringing Nieuwe WaterwegGouda Hollandsche IJssel, 2050Overschrijdingsduur in dagen > 250 mg/l; > 48 uur

Gouda (Hollandsche IJssel)Totale overschrijdingsduur in dagen (>250 mg/l; >48 uur)

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

1976 Extreem zout 48 69 89 143 90 162 106

2003 Zout 48 47 55 101 68 145 75

1996 Gemiddeld zout 2 0 7 59 8 94 10

1994 Brak 0 0 0 0 0 35 0

2002 Matig brak 0 0 0 0 0 0 0

Huidig (nieuw) Huidig (oud) G G+ W W+ Controlist (oud)

Gouda (Hollandsche IJssel)Totale overschrijdingsduur in dagen (>250 mg/l; >48 uur)

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

1976 Extreem zout 48 69 89 143 90 162 106

2003 Zout 48 47 55 101 68 145 75

1996 Gemiddeld zout 2 0 7 59 8 94 10

1994 Brak 0 0 0 0 0 35 0

2002 Matig brak 0 0 0 0 0 0 0

Huidig (nieuw) Huidig (oud) G G+ W W+ Controlist (oud)

= 1976

= 2003

= 1996

= 1994

Huidig G G+ W W+

9

Grondwatersysteem

10

Veiligheid

11

Mogelijke consequenties Rijnafvoer

1/1250 afvoer bij Lobith(geen demping door overstroming Niederrhein!)

10000

12000

14000

16000

18000

20000

22000

24000

26000

nu G-2100 G+ 2100 W-2100 W+ 2100

m3/s

95%

5%

centraal

12

Risico=kans x gevolg

13

Ruimte voor stabiele dijken

14

Oplossingen

15

Voorbeeld: Nederland ophogen

16

OplossingenB

elei

d

Verandering extreme afvoer

Alleen winterbed

Dijkverlegging

Groene rivieren

Retentiepolders

??

Doel: veiligheidsnorm handhavenBeleidslijn: ruimte voor de rivier

17

Oplossingsrichtingen

. maar…

. Er zijn heel veel verschillende eindbeelden en verschillende routes om er te komen.

. Ze hebben een groot subjectief/normatief karakter (Superdijken, terugtrekken, leven met water).

. Cie. Veerman is omarmd en richtinggevend

nu toekomst

18

Een greep uit de projecten

Ondersteuning en follow up van de Deltacommissie

Nationaal Hydrologisch Instrumentarium

Ontwerp van een Deltamodel

Knikpuntstudies per egio

Verziltingstudies

WINN innovatie programma

Ook impuls in internationale stroomgebieden

19

Waterbeheer in een veranderend klimaatfeiten en fictie

20

inhoud

.In opdracht van Rijkswaterstaat

.80 beweringen over klimaat en water uit de geschreven media (oorspr. 800)

.Voor een breed publiek (NRC-lezer)

.feiten en fictie op een rij door deskundigen (incl KNMI)

. fictie of feit

. context ontbreekt bv tijd, kans, andere ontwikkelingen

. aangetoond of ingeschat

.Doel goed informeren, nuanceren

21

Stormen zullen in de toekomst vaker voorkomen

Feit of fictie?

Antwoord: voor Nederland nog niets zinnings over te zeggen. Elders in de wereld wel

22

De bodem daalt net zo snel als de zeespiegel stijgt

feit of fictie?

Antwoord: bodemdaling kan lokaal komende eeuw zeespiegelstijging overtreffen