Master Kunsteducatie 2012

35
Master Kunsteducatie 2012

description

Het jaar 2012 is een jubileumjaar: de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten blikt terug op 25 jaar kunsthogeschool, lector Folkert Haanstra viert dit studiejaar zijn 10-jarig onderzoek naar authentieke kunsteducatie en de master Kunsteducatie heeft met de vijfde lichting afstudeerders haar eerste lustrum! 'Lichting Vijf' presenteert zich aan u in deze publicatie.

Transcript of Master Kunsteducatie 2012

Page 1: Master Kunsteducatie 2012

Master Kunsteducatie 2012

Mas

ter

Ku

nst

edu

cati

e 20

12M

aster Ku

nsted

ucatie 2012

Master_kunsteducatie12-cover.indd 1 19-06-12 11:18

Page 2: Master Kunsteducatie 2012

Inhoudsopgave3 MariaWüst studieleidermasterKunsteducatie

De studenten stellen zich voor

8 AnnevandeGroenekan Samenkunst

12 AnnetAppelman Eenstadomopteeten!

16 DorotheeKeverkamp CartesiuszoemtinopWest!

20 EvaRijs Museaenseriousgames-

deedutainmentfactorvanTIKKIT

24 FloraVerbrugge Duizendenéénnacht.

28 JaneWaltman LaTraviata

32 LeahJacob DanceYourClip!

36 MargaDouma-Alta AantafelmetdeKISSmoves!

40 PetravanderVeer-Borneman Kunstopdehuid

44 RoosienVerlaan De8steMontessoribouwtmee!

48 SarahvanHalderen StoryAwardsFilm

52 TinaBuis WieringerwART

56 KarinBorgman Tijdreizen

60 ReginaJacometti Deberoepspraktijkvandedocent

kunst/beeldendevormgevingcentraal

64 Colofon

Page 3: Master Kunsteducatie 2012

3

Woordvoorafbijdevijfdelichting

Hetjaar2012iseenjubileumjaar:deAmsterdamseHogeschoolvoordeKunstenbliktterugop25jaarkunst-hogeschool,lectorFolkertHaanstraviertditstudiejaarzijn10-jarigonderzoeknaarauthentiekekunsteducatieendemasterKunsteducatieheeftmetdevijfdelichtingafstudeerdershaareerstelustrum!

‘LichtingVijf’presenteertzichaanuindezepublicatie:AnnevandeGroenekan,AnnetAppelman,DorotheeKeverkamp,EvaRijs,FloraVerbrugge,LeahJacob,JaneWaltman,KarinBorgman,MargaDouma-Alta,PetraBorneman,ReginaJacometti,RoosienVerlaan,SarahvanHalderenenTinaBuis.

Veertienkersversemastersdiegedurende2010-2012ineendiversiteitvanwerkveldenhunonderzoekenenprojectenhebbenverricht.

Woordvoorafbijdevijfdelichting

Page 4: Master Kunsteducatie 2012

4

Uiteenlopendethema’swerdenaangesneden.Zowerderonderzoekgedaannaaronderwijskundigevisiesopnieuwemediainhetvoortgezetonderwijs,isgekekennaarde‘edutainment’-factorvangamesommuseumbezoekvankinderentestimuleren,werddeontwikkelingvandepositievanfilminhetvoortgezetonderwijsgeanalyseerdenheeftmenzichdevraaggesteldhoeeencultureleinstellingzinvolmeteenschoolkansamenwerken.Erwerdbestudeerdhoeharmonie-/fanfareverenigingenaantrekkingskrachtopdenieuwegeneratiekunnenbehoudenenerwerdeeneducatieprogrammavanhetRijksmuseumterevaluatieonderdeloepgenomen.Watisdepositievanafgestudeerdenvanmbo-dansvroegeenstudentzichaf?Anderensteldenvastdateronderdocentenaudiovisueelgrotebehoeftebestaataanuitwisselingvankennisenexpertise.Deonderzoekenleverdenkenniseninzichtenopdievandirectebetekeniszijnvoordekunsteducatievesector,vaakvoorheteigenwerkveldvandestudenten.

Ookdegreepuitprojectendieditjaarwerdenontwikkeldtoonteengroteverscheidenheid:OuderenineenverzorgingshuisinAalsmeernamensamenmetkinderenvaneenbasisschoolindebuurtdeelaanworkshopsdichten,dans,zangenportrettekenen;ineendorpindekopvanNoordHollandbundeldendetoneelvereniging,hetkoorendefanfarehunkrachtenenorganiseerdengezamenlijkeenevenementvoordedorpsbewoners;terwijlinSchagendoordekinderenvaneenbasisschoolenhunouders‘urbaninterventions’werdengedaan,gingeninZaandamdekinderenonderleidingvankunstenaarsopzoeknaar‘onkeplekken’inhunomgeving.InEnschedeverfilmdenkinderenvaneenbasisschoolniet-westersesprookjes,terwijlinDenHaagdeoperaLaTraviatametnieuwemediadoorscholierenwerdverbeeld.Destudentensloegenbruggentussentheorieenpraktijkdooronderalleprojecteneentheoretischfundamentteleggenwaarinzehuneducatieveenartistiekeuitgangspuntenbeschreven.Kunstenaars,plaatselijkecultureleinstellingenenscholenwerdenmetelkaarverbondenenwerdendoordestudentengeïnspireerdtotcreatiefsamenwerken.

5

Page 5: Master Kunsteducatie 2012

6 7

Namenshetdocententeamfeliciteerikalleveertienafgestudeerdenenwenshenveelsuccesmethetvervolgvanhuncarrière.

MariaWüststudieleider

Dejongstelichtingmasterslaatopnieuwziendatdemasteropleidingeenreëlebijdragelevertaanhetbredekunsteducatievewerkveld.Hetdocententeambewaaktdekwaliteitdoorvandestudententeverlangendathunprojectenenonderzoekenrelevantiehebbeneninnovatiekansenbieden.OnlangsheeftdeVerkenningscommissiekunstvakkendeministergeadviseerdoverdeeindexamensinhetvoortgezetonderwijs.Decommissieadviseerteenstructureelaanbodvanna-enbijscholingoptezettenzodatdocentenblijvendkunnenwerkenaanverdereprofessionalisering.DemasterKunsteducatiebiedteenomgevingwaarindocententweejaarlangeenlerendnetwerkvormensamenmetkunsteducatorenmetdiverseachtergronden;demasterpastderhalveinditlifelonglearning-concept.Deverbandentussendisciplines,theorieenpraktijk,binnen-enbuitenschools,subsidieaanvraagenprojectevaluatiewordentijdensdeopleidinggelegdenmeegenomennaardeeigenpraktijk.

Ditjaarisinsamenwerkingmetdevijfcollega-opleidingeneennieuwcompetentieprofielvoordeopleidingopgestelddatnaarallewaarschijnlijkheidophetmomentdatuditleestdooreenbredevertegenwoordiginguithetwerkveldgevalideerdzalzijn.Datvormtvooronsaanleidingomhetcurriculumweergrondigtegenhetlichttehoudenenverderteontwikkelen,eenprocesdatdeaandachtvanhetteamzalvragenenwaarvoorweookteradezullengaanbijonzealumnienonzenabijeomgeving,hetAmsterdamsewerkveld.Juistindezevoorkunstenkunsteducatieonzekeretijdenmoetonsmasterprogrammaoptimaalaansluitenopdevragenvanonzestudentenwaardoorzij,eenmaalafgestudeerd,methunpassie,ideeënenambities,kansrijkkunnenopereren.OnzekersversealumnaEvaRijsverwoordtditalsvolgt:‘Mijnkunsteducatievewereldisopgerekt,vernieuwdeninzichtelijkergeworden.Ikbenmijbewustgewordenvandemanierenwaaroponderwijsendeculturelesectorelkaarkunnentegenkomen.Daarbijhebikmijzelfafentoeverbaasdovermijneigenvermogensendatsmaaktnaarmeer!’

Page 6: Master Kunsteducatie 2012

8 9

Samenkunst

InmijnpraktijkonderzoekonderzochtiksamenmetSarahvanHalderenwelkeinvloeddeonderwijskundigevisievaneenschoolheeftophetgebruikvannieuwemediaindekunst-vakken.Dankzijzestiendocentenvanverschillendescholenhebbenweeenbeeldkunnenvormenvanwaterongeveergaandeisinonderwijsland.Verbazendhoevisiesendaad-werkelijkewerkwijzeuiteenkunnenlopen.SamenmetAisaWinterwerkteikaanhetproject.Opdracht-geverdeJeugdtheaterschoolinAmsterdamZuidoostzaginonsideeommuziek,theaterenbeeldendekunsttecombine-renenteintegrereneenfantastischemogelijkheidomkunst-educatieinhetstadsdeelmeeropdekaarttezetten.Datwasnatuurlijkambitieusgedacht,maarwezijnaandeslaggegaanenhebbenonsprojectopderailsgekregen!Aisaenikwarennon-stopenthousiast;metgrootdoorzettingsvermogenzochtenwepartijendieweerbijkondenbetrekken.Hetkunst-klimaatinZuidoostbleekgecompliceerdtezijn,medevanwegeallebezuinigingen.Ditzorgdevooraarzelendereacties.TenslottewasbroedplaatsWijk7bereidommeetedoenenbinneneenpaarwekenkondenweonsprojectimplementereninhetbredeschoolaanbod.Hetgingallemaalzosneldathetsomsvoeldealsofhetprojectuitonzehandenvloog.Uiteindelijkhebbenenthousiastedocentengeweldigelessentheater,muziekenbeeldendekunstaangroepenkinderengegevenendezegecombineerdineeneindpresentatie.Metrechtkunnenwezeggendatereenmooiinterdisciplinairprojectontstaanis,eenprojectdatnuinhetjaarprogrammavandejeugdtheater-schoolisopgenomen!

Alsikterugkijk,zieiktweezwarejaren,dieikeigenlijknogredelijkgemakkelijkhebdoorlopen.Ergveelhebikgeleerdvandevakkenonderwijskunde,hetprojectendeliteratuur-enpraktijkonderzoeken.Veelhebikookovermezelfgeleerd.Ergblijbenikmetdevriendschappenenbandendieikaandezeopleidingoverhebgehouden,metspecialedankaanAisaenSarah,zonderwieprojectenpraktijkonderzoekniethalfzoleukwarengeweest!

AnnevandeGroenekan

Page 7: Master Kunsteducatie 2012

10 11

Endetoekomst?Ikbenopzoeknaareenbaanalseducatie-medewerkerofprojectmanagervooreenorkest,ensemble,muziekschool…maardebanenliggennietvoorhetoprapen.Ikganueersteenpaarmaandenopreis.Voormijvoeltdatalsdevrijheidopzoekendieiknadrieafgerondestudieswelevenverdiendheb!Endaarna…verderopzoeknaareenbaanenmijneigenzang-/projectbureauopstarten.

AnnevandeGroenekanZang- en muziekdocent & zelfstandig projectmanager

[email protected]

11

Page 8: Master Kunsteducatie 2012

12 13

AnnetAppelman Eenstadomopteeten!

Alsleerkrachtinhetprimaironderwijsgeefiklesaanallegroepen:aankleutersindeonderbouwenaankinderenuitdemidden-enbovenbouw.Hetonderwijsaanbodontwikkelikzelfinzoweldecognitieve,dezaak-alsdebeeldendevakken.

Misschienwelonbewustaangespoorddoormijngamendezoonvandertien,hebikmijdeafgelopentweejaarverdieptingames.Vanzeernabijmaakikmeewatgamesmetjekunnendoen.Volbewonderingentegelijkertijdverbazingzieikhoehijzichuren,zonietdagen,ineencompleetanderewereldbegeeft.Hoehijonlineismetgamersuitanderelanden,hoehijzichwegwijsmaaktindeEngelsetaal,maarookdathijgemakkelijkensnelkanswitchennaardewereldvanalledag,zelfstijdenshetgamen.Ditheeftmijnblikopdeleerlingenvandebasisschoolverruimd.Dehelerangevandigitalemedia,waaronderiknuvoorhetgemakdemobieletelefoonookevenschaar,ishunwereld.Daarzullenweonzeweginmoetenvinden.

Voormijnliteratuuronderzoekinheteerstejaarwashetvindenvaneenthemadusnietmoeilijk.Hetonderzoekkreegdetitel:‘WearetheWorld…wewanttoplayagame!-Aboutvideogames,21stcenturyskills,emotionandarteducation’.Eenprachtigezoektochtdieresulteerdeineenessayovergamenvoorhetvakkunstfilosofie:‘Thesublimeisanexperiencelookingforacontext’,eenfilosofischstukwaarinikdehedendaagserelevantievanhetsubliemebenadervanuitverschillendeartistiekeindie-games.InhettweedejaarhebiksamenmetEvaRijshetpraktijkonder-zoekgedaan,hoekanhetanders,gerichtopgames.Evaiswerkzaamalseducatiemedewerkerindemuseumwereld,waartegenwoordigdecollectiessteedsvakerwordenontslotendoormiddelvangames.Samenhebbenwijeenkwalitatiefonderzoekgedaannaarde‘edutainmentfactorvanseriousgames’,ontwikkelddoorIJsfonteininopdrachtvandeNederlandseMuseumvereniging.

Page 9: Master Kunsteducatie 2012

14

Hetmetandereogenkijken,istijdensdemastereenrodedraadgeweest.Tijdensmijnkunsteducatiefproject‘Eenstadomopteeten!’hebbendedeelnemers‘urbaninterven-tions’gepleegddieeenrelatiemetvoedselhadden.Kinde-ren,leerkrachtenenoudershebbenopbasisvanhetanderskijkenophunroutevanhuisnaarschoolhiervoorlocatiesgekozen.Doorhetplaatsenvaneenkunstwerkhebbenzijgeprobeerdbuurtbewonersanderstelatenkijkennaarhunwijk.Tijdenshetgamenzitjemeestalbinnenenikwildeduidelijkmakendatookbuitenveeltespelenvalt.DemasterKunsteducatieheeftmijnonstuitbaredrangnaarkennisopdoenenlerenalleenmaargrotergemaakt.Mijnhongerisnognietgestild.Alinmijnlaatstejaarvoeldeikdeonrustweeropborrelen:watgaiknademasterdoen?Misschiengaikmijoriënterenoppromoveren.Endatzouzomaareensinderichtingvankunst,gamenenonderwijskunnenzijn.

AnnetAppelmanDocent in het primair onderwijs

[email protected]

15

Page 10: Master Kunsteducatie 2012

16 17

CartesiuszoemtinopWest!

Inmijneerstejaarhebikliteratuuronderzoekgedaannaardeplaatsvanfilminhetvoortgezetonderwijs.OmdatikookdeFilmacademiegedaanhebenlesseninfilmenaudiovisueelaanjongerenhebgegeven,haddatmijninteresse.Gaande-wegwerdheteenhistorischoverzichtoverhoedeplekvanfilminhetonderwijsnauwsamenhangtmetmaatschappelijkeontwikkelingen:Aanvankelijkwerdfilminhetonderwijsvooralgebruiktomjongemensentewijzenopdegevarenendekwalijkeinvloedenvanfilm.Laterwerdfilmvooralingezetomkinderenzichtelerenuitdrukkenmetaudiovisuelemidde-lenentegenwoordigheeftmenhetovermediawijsheid.Eenopvallendeconclusiewasdathoewelaudiovisuelevormgevingsinds1993eenofficieeleindexamenvakisalsonderdeelvanhetvakbeeldendevorming,ergeenaparteopleidingisvoordocentAV.Ditaspecthebikmijntweedejaarinmijnpraktijk-onderzoek,samenmetmedestudentJaneWaltman,verderuitgediept.WehebbenonderzochtwiededocentenAVopditmomentzijnenhoezijhunlessenvormeninhoudgeven.Dithebbenwegedaanaandehandvaninterviewsmetdocenten,waaruitbleekdatereengrotediversiteitisindeachtergron-denvandocentenendeinvullingvandelespraktijk.Hetwerdduidelijkdatereengrotebehoefteisaanuitwisselingvankennisenexpertise.

Hetprojectwaseenvervolgopeenkunstprojectdatikhetjaardaarvooropmijnschoolhadgedaan,maarhetvervolgwasveeluitgebreider.Ikhebsamengewerktmetdiversepartners:cultureeljeugdcentrumVoltaenUceeStation,eendigitaaljon-gerenplatform.Naeenverbouwingvananderhalfjaar,wasdeschoolinseptember2011weerterugopdeoudeplekgekomenenwildezijhetcontactmetdebuurtversterken.Deschoolprofileertzichmetaudiovisuelevormgevingenwildaarmeeooknaarbuitentreden.DocentenvanUceeStation,expertsophetgebiedvanaudio-en/ofvisuelevormgeving,gavenworkshopsindocumentaire,fotografie,radioendigitalsoundaanonzederdejaarsleerlingen.Metdekennisdiedeleerlingenindeworkshopsopdeden,gingenzijdebuurtinbeeldbren-

DorotheeKeverkamp

Page 11: Master Kunsteducatie 2012

18

gendoormiddelvanfilmpjes,foto’s,digitalsoundofradio.Deeindresultatenwerdentijdenseenpresentatieopschoolaanmedeleerlingen,docenten,oudersenbuurtbewonersgepresenteerd.Hetwasverassendomtezienhoeleerlingengaandeweghetprojecteeneigeninvullinggavenaanhoezijdebuurtenhaarbewonerszien.Terugkijkendopdestudiekanikzeggendatikenormveelgeleerdheb.Ookvanmijnmedestudentendieallemaaleenandereachtergrondhebben.Graagzouikindetoekomstmeerprojectmatiggaanwerken.Ikbengoedinhetorganiserenenbijelkaarbrengenvanverschillendemensenmetdejuisteexpertise,metalsdoeldetalentenvanjongemensenteontdekkenentelatenontwikkelen.

DorotheeKeverkampDocent drama en cultuurcoördinator op Cartesius Lyceum, Amsterdam

[email protected]

19

Page 12: Master Kunsteducatie 2012

20 21

Museaenseriousgames–deedutainmentfactorvanTIKKITHoestimuleerjekinderenmuseatebezoeken?‘Zoek kinderen op waar zij veel tijd doorbrengen: op hun sociale netwerk- en gamesites. Investeer in het publiek van de toekomst!’,zegtSiebeWeide(directeurNederlandseMuseumvereniging,NMV).DeNMVheefthiervoorsamenmetIJsfonteinwww.mijnTIKKIT.nlontwikkeld,eensitewaarverschillendegamesvanmuseazijnsamengebrachtenkinderenspelenderwijskennismakenmetdemuseaenhun(kunst)schatten.Detestperiodevandegamesisafgerond,eeneffectrapportageverschijnteind2012.HetonderzoekdatiksamenmetAnnetAppelmandeedbevatalvasteenkleinevoorproef.‘Museaenseriousgames–deedutainmentfactorvanTIKKIT’iseenkwalitatiefonderzoek.DriegamesvandeTIKKIT-sitezijndoorachttienkinderenindeleeftijdvan8t/m12jaargespeeld.Dataverzamelingheeftplaatsgevondendoorobservatiestijdenshetgamen,doorde Thinking Aloud-method endoorfocusgroep-interviews.Kinderenindezeleeftijdscategorieblijkengeenmoeitetehebbenmetgamesalsmarketingtoolvoormusea.Zijleggenechtertijdenshetgamengeendirectelinkmetmusea.Deeducatiefactorspeeltvrijwelgeenrolinhunbeleving.Bijallekinderenishetspelelement,defunfactor,naasthetwedstrijdelementendegameplayleidendvoorhunbelevingenwaardering.

‘Adopteereenonkeplek!’wasdetitelvanmijnproject.Eenonkewat?!HetZaansMuseumlaatkinderenopeenhedendaagsemaniernaarlege,functielozeplekkeninhuneigenleefomgevingkijken.Vanjanuaritotenmetmaart2012hebben4.000basisschoolleerlingenuitdeZaanstreekhetZaansMuseumbezocht.Zesgroepenzijngeselecteerdvoor‘Adopteereenonkeplek’,eenvervolgtrajectoplocatie.Daarinzijnzijsamenmeteenkunstenaaropzoekgegaannaareenonkeplekindeomgevingvandeschoolomhiereen urban interventionteplegen.DeZaanstreekbarstvan

EvaRijs

Page 13: Master Kunsteducatie 2012

22

dezeonke,onbedoeldelegeplekken.Samenmetdekunste-naarkrijgtdeonkeplekeennieuwe,vaakverassendeinvulling.‘Adopteereenonkeplek’laatkinderengerichterkijkenennadenkenoverdewaardevanhuneigenomge-vingdoorhetinzettenvankunst.Datkanzijnviamuziek,performance,fotografie,architectuur,dans,nieuwemediaofbeeldendekunst.

Eenstudiebeginjemeestalmethetdoeljeeigenblikveldteverruimen,eenstokachterdedeuromnietachteroverteleunenmaaractievermetjewerk(omgeving)bezigtezijn,omnieuwewereldentelerenkennen,omscherperteworden.Mijnkunsteducatievewereldisopgerekt,vernieuwdeninzichtelijkergeworden,doormijnmede-studenten,dedocentenendeinhoudvandeopleiding.Ikbenmijbewustgewordenvandemanierenwaaroponderwijsendeculturelesectorelkaarkunnentegenkomen.Daarbijhebikmijzelfafentoeverbaasdovermijneigenvermogensendatsmaaktnaarmeer!Mijntoekomst?Graageenonke,hierendaareenonbestemdleeggat,vatbaarvoorverrassendeenvernieuwendeinvulling!

EvaRijseducatief medewerker Zaans Museum

[email protected]

23

Page 14: Master Kunsteducatie 2012

24 25

FloraVerbrugge Duizendenéénnacht.

Hoekaneenproducerendecultureleinstellingzinvolsamenwerkenmeteenschool?Dievraaglooptalseenrodedraaddoormijnstudie.

NameerdantwintigjaarwerkenalsregisseurenartistiekleidervanJeugdtheaterSonnevanckhadikbehoeftemijngeesttescherpeneninzichtenuitdepraktijktheoretischteonderbouwen.DemasterKunsteducatiegafdiekans.Inheteerstejaarvandeopleidinggenootikvandebreedteaannieuweinformatie,visiesenontmoetingen.Tijdensmijnstageonderwijskundegafikvoorheteerstvanmijnlevenlesopeenschool:eenlessenseriemiddeleeuwsekunstvooreenhavo-eindexamenklas.

Mijninteressespitstezichtoeopderelatiestussencultureleinstellingenenscholen.Ikdeedliteratuuronderzoeknaardedoelstellingenvanlandelijkbeleidenconstateerdedatdeoverheidsamenwerkingtussencultureleinstellingenenscholenstimuleertomverankeringvancultuureducatieinhetonderwijstebereikenendekwaliteitteverhogen.Tegelijkertijdzagikopdevelebasisscholenwaaronsgezel-schapvoorstellingenspeelt,datdepraktijknogergweerbar-stigis.Omzelfteondervindenhoesamenwerkingconcreetzoukunnenbijdragenaangoedecultuureducatie,ontwierpiksamenmetdeEnschedeseOBSTwekkelerveldmijnkunsteducatieveprojectDuizend en één nacht.Allekinderenvandezeschoolgingenopzoeknaarsprookjesuithetlandofdestreekwaarhunoudersvandaankwamen.Perklaswerdéénsprookjegekozen.Vandatverhaalmaaktedeklaseenkortefilm.Onderleidingvandocentennieuwemediaendeleerkrachtverzorgdendekinderenalleonderdelenvandiefilmzelf:zevertaaldenhetverhaalinbeelden,maaktenteksten,decorsenkostuums,oefendenacterenenspeeldenhetverhaal.Zoontstondinelkeklaseenkortefilmvanéénsprookje.Hetverhaal‘Duizend en één nacht’-overShehera-zadediedeSultanelkenachteenspannendverhaalvertelt-werdalsraamvertellinginheelkortescènesopgenomenmet

Page 15: Master Kunsteducatie 2012

26

professioneleacteurs.Demediadocentenmonteerdenalhetmateriaalaanelkaartotéénfilm:eenproductgemaaktdoordeheleschool.Hetprojectwaseensuccesendeconcretesamenwerkingtussenschoolentheatergezelschapsmaaktenaarmeer,eenvolgendprojectdatdekerntakenvanbeideinstellingenverbindt,dagelijkslesgevenenspelenvanvoorstellingen.

Mijnpraktijkonderzoekisdestartvanditvervolgproject.OpachtbasisscholeninTwentewordencultuureducatievelessenseriesontwikkeldengegevenronddemuziektheater-voorstellingWildeman,eencoproductievanSonnevanck,DeNationaleReisoperaenhetNederlandsSymphonieOrkest.Educatiemedewerkersenleerkrachtenmakendezelessensamenopmaatvoorelkeschool.Invoorbereidingopditprojectdoeikeenbeschrijvendonderzoeknaardehui-digepraktijkvancultuureducatiebinnendeachtdeelne-mendescholen.Daarnaastinventariseerikwathunwensen,plannenenideeënzijn.Deuitkomstenvanditonderzoekvormendebasisvanhetproject.

Destudieheeftdeurenvoormegeopend:bijscholen,bijoverheden,maarvooralinmijneigenhoofd.

FloraVerbruggeartistiek leider Jeugdtheater Sonnevanck

[email protected]

27

Page 16: Master Kunsteducatie 2012

28 29

JaneWaltman LaTraviata

Ikhebeenliteratuuronderzoekgedaannaarmanierenwaaropergereflecteerdkanwordenopbeeldendwerkenwelkevormenhetmeestgeschiktzijnomtegebruikeninhetvoortgezetonderwijsmetnamevoorvmbo-leerlingen.Vooronderwijskundehebikeentheoretischelessenserieontworpenvoorvmbo-leerlingenalsvoorbereidingophetcentraalexamenbeeldendevorming.Hetuitgangspuntvoordelessenis‘emoties’.Bijdelessenseriehoorteenboekjewaarindeleerlingopdrachtenmaaktenookuitinggeeftaanzijneigenemoties.

Voorkunstfilosofiehebikeenpapergeschrevenmetdetitel:‘Žižek’sVirtualRealityin(taboedoorbrekende)films’.ŽižekkomttotdezelfdeconclusiealsGodard:dekapitalistischeversievanhetklassiekeUtopiavanmeerenmeerjeverlan-gensbevredigen,werktnietmeer.

Interdisciplinaireexpertise:Ikhebveelgastcollegesbij-gewoondvankunstenaarsenvertegenwoordigersvancultureleinstellingen.Netalsmijneigenleerlingenbenikdoor‘vreemdeogen’somsgedwongenomgrenzenovertegaanofmijnhorizonteverbreden.Hetiseenenormeuitdagingomallevormenvan(moderne)kunsttebetrekkeninmijnlessen.

SamenwerkenensamencreërenopdeNDSM-werfheeftinheteerstejaargeleidtoteenintiemeperformancemetspel,fotografieenfilmeninhettweedejaartoteendocu-mentaireengespeeldescènesrondhetbegrip‘sleutel’.Hetisleerzaamomzelfteervarenwathetbetekentomkwets-baartezijnenbeoordeeldteworden.Voordeleerlingenvan4en5havohebikeeninterdisciplinair kunsteducatiefprojectopgezet:zijhebbendeoperaLaTraviataverbeeldmetnieuwemedia.OnderleidingvaneenexterneartistiekleiderenbinnendebudgetmogelijkhedenvandeCultuur-kaarthebbendeleerlingenhetfenomeenoperaonderzochtenerhuneigenauthentiekemedia-invullingaangegeven.

Page 17: Master Kunsteducatie 2012

30

SamenmetmedestudenteDorotheeKeverkamphebikeenpraktijkonderzoeknaardelespraktijkvandedocentAVge-daan.Erbestaatgeenofficiëleopleiding(meer)voorditvak,maarhetisweleencentraalpraktijkexamenvakbeeldendevorminginhetvmboeneenschoolexamenvakvoorhavo/vwo-leerlingen.

HoeschooltdedocentAVzichengeefthijbeschouwendlesofjuistheelpraktisch?Vanwelkebronnenmaakthijgebruik?Welkefaciliteitenensoftwaregebruikthijenwaaromisdeschoolooitbegonnenmethetvak?Hetiseenbeschrijvendonderzoek;eencasestudywaarachtdocenten,metminimaalvijfjaarervaringinhetvakAV,aanmeededen.

Naasteentechnasiumvoordebètaleerlingenhavo/vwowilmijnschoolhetMarisBelgischParkteDenHaageenmedialabvoordealfaleerlingenopzetten.AVhoortinbeideprofielenthuis,omdathetvakleerlingenmodernetechniekenenmiddelenbiedtomwerkstukkentepresenterenofprocessenvastteleggen.

[email protected]

Kunstdocente bij Maris College Belgisch Park Den Haag Achtergrond: Werkzaam geweest als filmmaker en producent van een filmmaatschappij. Thans werkzaam als freelance scenarioschrijver en adviseur bij filmprojecten.

31

Page 18: Master Kunsteducatie 2012

32 33

LeahJacob DanceYourClip!

Ikgeloofdatweindeuitvoerendekunstenaanderandvaneennieuwtijdperkstaanendatheeftinteressantegevol-genvoordekunsteducatie.Alsontdekkingsreizigerstaikgeboeidtekijken.Alschoreograaf/performerzoekikeenwegommijnpubliekteverrassen.Alsdocentbewegings-theaterzoekikhoeikmijnleerlingenvleugelskangevenomzelfalsvrijegeestendoordewereldvandekunsttevliegen.Alshoofddansenbewegingzoekiknaarinspiratievoorhetteamdansdocentenomhunpersoonlijkevisieteontdekkenenteontplooien.Deinterdisciplinaire,actueleaanpakvandemasterKunsteducatiewaseenlogischestapomantwoordentijdensmijnzoektochttevinden.

Inhetverledenstudeerdeikpsychologie,watvanpaskwamtoenikvoormijnliteratuurstudiedecognitieveenesthetischeontwikkelingendelevensstijlvanjongerenonderzocht.Ikhebkennisgemaaktmetinnovatieveprojec-tendiedansdichterbijdebelevenisvanjongerenbrengen,gebaseerdopleertheorieënomhuncultureledanscom-petentietevergroten.SamenmetEmmyWoutersenhetKraterTheaterindeBijlmerzetteikDanceYourClip!op,eendans-enfilmprojectvoorkinderenmeteenlinknaaralledaagsmediagebruik.Eenteamdocentengafdans-enimprovisatielessenuitvijfverschillendedansculturen.Dekinderenkregenvervolgenslesin‘filmen-met-je-mobiel’.ZocreëerdendekinderenhuneigendansclipsdiegetoondengejureerdwerdeninhetBijlmerparktheater.HetprojectwerdenthousiastontvangenengaatalspilotopscholenindeBijlmerdraaien.

Wanneerjealspubliekaaneendansoptredendeelneemt,beleefjedevoorstellingdanopeenanderemanier?Bestaatereenlinktusseninteractie,emotieenkinesthetischeempathie?Ishetbelangrijkomeenesthetischeafstandtotdevoorstellingtehouden?Watzijndegevolgenvoorkunsteducatie?Voormijnpraktijkonderzoekhebikdriegrensverleggendechoreografengeïnterviewd:Sanne

Page 19: Master Kunsteducatie 2012

34

Verkaaik,NitaLiemvanDon’tHitMamaenInaStockemvanBodyLoungeomdezevragentebelichten.Ikwildeookwetenwaaromzevooreeninteractiefformatkozenenopwelkvlakzedachtenhunpubliekteraken.Huninzichtenhebbenmijervanovertuigddatdekunstenindetoekomsteenvormzullenaannemendieinclusieverenintiemerwordt,metintrigerendegevolgenvoordekunsteducatie,wantkunstenkunsteducatiekomenopdezemaniersteedsdichterbijelkaar.

Fijnaandezeopleidingvondikdatikmijnpersoonlijkefascinatiesmochtvolgen.Ikhoopindetoekomstdoortegaanmetonderzoek,metnameophetgebiedvandans,waarweinigonderzoeknaarwordtgedaan.

LeahJacobHoofd dans en beweging bij het Jeugdtheaterhuis Zuid- Holland, docent bewegingstheater, choreograaf, danseres

projectcoö[email protected]

35

Page 20: Master Kunsteducatie 2012

36 37

MargaDouma-Alta

AantafelmetdeKISSmoves!

‘Danswerkt’isdetitelvanmijnpraktijkonderzoeknaarhetwerkveldvanafgestudeerdembo-dansersen-choreo-grafen.Ditonderzoekslootaanbijmijnwerkalsartistiekleidervandembo-dansopleidingvanhetROCvAArt&EntertainmentCollege.Deinzichtendieikdankzijditonderzoekendeliteratuurstudieinheteerstejaaropdeed,gaiksamenmethetdocententeamindekomendejarengebruikenomonzeopleidingverderteontwikkelenennogbeteraantelatensluitenbijdearbeidsmarkt.

Hetinterdisciplinaireprojectdatikontwikkelde:‘AantafelmetdeKISSmoves!’voordeafdelingArt&DesignvanhetROCvAbrachtdesignstudentenincontactmetdansstudenten.SamenmeteenbeeldendkunstenaarendedansersvandansgezelschapdeKISSmovesmaaktenzijeentheatraleperformancerondeentafelwaarinbeeldendekunst,filmendanssamenkwamen.Dezevoorstellingwerduitgevoerdineenechttheater.Zokondendedesign-studentenervarenhoehetisomophetpodiumtestaanenhunbeeldendekunstteintegrerenineenchoreografie.Dedansstudentenleerdenommetbeeldendkunstenaarsenhunwerkomtegaanenzichdienstbaaroptestellenineeninterdisciplinairproject.

Devakkenonderwijskunde,literatuur-enpraktijkon-derzoekenprojectmanagementhebbenmijhetmeestegeleerdtijdensdezemasterstudie.Mededooralleswatikvandedocentenmeekreeg,hebiktijdenshettweedejaareeneigenstichtingopgezet.Dezestichtingwilletterlijkhetfundamentleggenvooreenmbo-danscommunitywaarinafgestudeerdedansers,choreografenendocentenmetelkaarinterdisciplinaireprojectenopEuropeesniveauontwikkelenenuitvoeren.Deeerstegrotesubsidievooreendrieweeksprojectinoktober2012inParijsisdoorhetLeonardodaVinciFondstoegekend.Alsikdezestudienietgedaanhad,wasikaandieuitdagingnietbegonnen.DebevlogendocentenvandemasterKunsteducatiedie

Page 21: Master Kunsteducatie 2012

38

mijdeafgelopentweejaarhebbenbegeleidwilikdaaromnubedankenvoorhetdelenvanhunkennis,hungeduldenondersteuning.Ikhebweerervarenhoehetisomstudenttezijnenhoefijnhetisalsdocenteninjegeloven.Ikgeloofindepassieenhetpragmatismevandembo-dansstuden-tenenwilhenviadeDouma-AltaFoundationforInternati-onalArtProjectsondersteunenbijhunberoepspraktijk.

MargaDouma-AltaArtistiek leider mbo dansopleiding ROCvA Art & Entertainment College, Amsterdam

http://artentertainmentcollege.nl/[email protected]

3939

Page 22: Master Kunsteducatie 2012

40 41

PetravanderVeer-Borneman

Kunstopdehuid

Theater,dramaeneducatiezijndetorensinhetlandschapvanmijnwerk.InmijnbaanalsopleidingsdocentaandeMarnixAcademieinUtrechtlaatiktoekomstigemeestersenjuffendeimpactvantheaterendramazóervaren,datzijhetvakwilleninzetteninhetbasisonderwijs.Binnenhetonderwijslandschapvoelikmesterkverbondenmethetconceptbredeschoolomdatikgeloofindenood-zaakvaneenrijkbinnen-enbuitenschoolsprogrammawaarinmensenelkaarontmoetenenwaarineducatie,welzijnenkunstgeïntegreerdzijnineenthematischaanbod.Demastergafmetijdenruimteommijnvisieteonderbouwenenonderzoektedoenindepraktijk.Alskunsteducatorbenikgeïnteresseerdindekrachtvandramaentheaterineducatieveconcepten.Mijnbelangstel-lingginginhetliteratuuronderzoekuitnaarinternationaalonderzoekenvoorbeeldenvandramaalsmiddelineeneducatievesetting.OmdatderolvaneducatiefdramaentheaterinhetbasisonderwijsinNederlandmarginaalis,deedikeenliteratuuronderzoeknaarmusealeconceptenwaardramaentheateralsmiddelwordeningezet.Mijnvisieopdedoelen,inhoudeninbeddingvaneducatieinmusealeconceptenisvooralgevormddoorGeorgeHeinenEileanHooper-GreenhillendoorhetlongitudinaalonderzoekPerforming, learning and heritagevanJacksonenKidd.

Daarnadeedikeenkwalitatiefonderzoeknaardebelevingenwaarderingdoorkinderenenleerkrachtenvanhetedu-catiefprogramma Jij en de Gouden Eeuw,eeneducatiefaanbodvanhetRijksmuseum.Inditlesvervangendepro-grammakrijgenkinderendeGoudenEeuwopdehuiddoor-datzegedurendedriewekentijdensdegeschiedenislesseninderolkruipenvaneenhistorischefiguurwaarmeezeéénofmeerkaraktereigenschappengemeenhebben.Drieklassenenleerkrachtenvanverschillendebasisscholen

Page 23: Master Kunsteducatie 2012

42 43

werdengeobserveerdengeïnterviewd.Dezegegevenszijnvergelekenmetmijnbevindingeninhetliteratuuronder-zoek.Doelvanhetonderzoekiseenevaluatievanhetpro-grammaeneenadviesaanhetRijksmuseumoverdevormwaarinhetprogrammagecontinueerdkanworden.Opkortetermijnwiliksamenwerkenmetmuseazodatdekrachtvaneducatiefdramaentheaterookinmuseameteenkleineeducatievedienstingezetkanworden.

PetravanderVeer-BornemanDocent theater en educatie-, studieleider specialist Brede School, Marnix Academie Utrecht, projectleider Stichting Kunst & Wereld

[email protected]

Page 24: Master Kunsteducatie 2012

44 45

RoosienVerlaan De8steMontessoribouwtmee!

Naeenjaarwerkzaamtezijngeweestinhetkunsteduca-tieveveldbegonikmeoverschijnbarevanzelfsprekend-hedenteverbazen.Ommijndenkwijzeenideeënhieroverteverwoordenzochtikmeerkennisoverhoekinderenleren,watjewildatzeleren,hoejeditkanvormgeveninlessen,hoejehetkanwaarborgendoorhetgoedensystematischopteschrijvenenhoejedaaroverkancommunicerenmetanderepartijen.

Bijheteducatiefprojectwarenontdekkingskrachtenondernemingszinvanhetkinduitgangspunt.IkhebeenprojectopgezetvoorStichtingEducatieveProjecten(SEP)opde8steMontessorischoolZeeburg.Ditprojectwasgebaseerdopsocialdesign,eenhedendaagsestromingindedesignwereldwaarinhetkunstwerkeenrelatieaangaatmetzijnomgeving.Ditkandoordeeindgebruikertebetrek-kenbijhetontwerpproces.Ditartistiekeuitgangspuntslootzowelaanbijdewensvandeschool,omhetMontessori-uitgangspuntvanzelfontdekken,alsmijnwensomdeideeënvankinderen,inditgevaloverdebuurt,eenfunda-menteleplektegevenindelessen.Startpuntwaseenplekindebuurttezoekendiesaaiofonhandigisenvanuitdeanalysevandieplektoteennieuweinvullingtekomen.Erwerdgebouwdmetgerecycledmateriaal.Iedereklasheefteenheeleigendraaiaanhetprojectgegeven.Resultatenwarenonderandereeenpiepschuimenluchtkasteel,eenoverblijfboomhut,eenonderwatermuseumeneenverbindingsbrugtussenhoofdgebouwendependance.

Mijnpraktijkonderzoekligtinhetverlengdevanmijnliteratuuronderzoekengaatdooropcreativiteitsontwikke-lingopschool.Bijhetpraktijkonderzoekkijkiknaarwateengroepsleraarinhetbasisonderwijsdoetaancreativi-teitsontwikkelingineenbeeldendelesenhoehijovercreativiteitdenkt.Watikindepraktijkobserveerenhoorvergelijkikmeteentheoretischkaderuitdeliteratuuroverfactorendievaninvloedzijnopcreativiteitsontwikkeling.

Page 25: Master Kunsteducatie 2012

46

Alsvakdocentwerkikinveelverschillendeklassenenmerkeengrootverschilincreativiteit.Voormijalsvakdocentenbedenkervanprojectenishetinspirerendommeteenan-derebrilnaardelessenvangroepslerarentekijken.Hierdoorkanikinspelenopwaterindeschoolgebeurt.Ikbenervanovertuigddateengeslaagdkunsteducatiefprojectinge-bedmoetzijnindeschool,zodatdeexpertisevanbuitenafverdergroeit.

Ikvindhetuitdagendomprojectenvoorhetbasisonderwijsoptezettenenuittevoeren.DaarnaastbenikafgelopenjaargaanlesgevenopdeUPvAaantoekomstigegroepslerarenmeteenonderzoekendehouding,ookophetgebiedvankunst,erfgoedenmedia.Daarstemikmijnlessenafopdebelevingswereldvanhetkindendievandestudentdoortestartenmetnieuwemediaenmediakunstenhiermeeonzebeeldcultuurteanalyseren.

Mijnbelangstellinggaatuitnaarvormenvanonderwijswaarbijjeminderopjestoeltjezitenmeeropavontuurgaat.Creativiteithoortbijleren.Ikzougraagsamenmetkindereneenonderzoeksvraagformulerenendezevanuitdekunstengekoppeldaananderevakgebiedenonderzoeken.

RoosienVerlaanFreelance vakdocent beeldende vorming basisschool de Burght, freelance vakdocent bij Stichting Educatieve Projecten, docent Kunst media en erfgoed Universitaire Pabo van Amsterdam

www.roosienverlaan.nl

47

Page 26: Master Kunsteducatie 2012

48 49

SarahvanHalderen StoryAwardsFilm

AlsikterugkijknaarheteerstejaarmasterKunsteducatie,lijkthetalsofikooitplaatsnamineenAmerikaanseroller-coastermetontelbareloopingsenafdalingen.Alsineenflitsbrachthijmijinkortetijdlangsallerleigevoelens,stemmingenenleerervaringen.Ikleerdeveel,voeldemeafwisselendsterkenonzeker.Inhettweedejaarkwammijntweeledigegevoelsteedsmeerinbalans.Ikhadeenkeusgemaaktenikmoestenzoudeze‘rollercoaster-ride’toteengoedeindebrengen.Waarmijhetliteratuuronderzoekinheteerstejaargrotemoeitekostte,zorgdedestartvanhetprak-tijkonderzoek,datiksamenmetAnnevandeGroenekandeed,vooreenkalmeenwerkbaresfeer,waarmeeikvoormijngevoeldirectuitdevoetenkon.Blijmetdeonderwerp-keuze‘Hetgebruikvandigitalemiddeleninhetkunston-derwijsop‘visierijke’scholen’interviewde,analyseerdeenrapporteerdeik.Interessantinditonderzoekwarendebezoekenaandescholenendekennismakingmetonder-wijsvisiesvandocentenbeeldendevormingenmuziek.Altijdenshetinterviewproces,brachthetonderzoeksmeuïgedetailsnaarbovenoverdedikwijlsontbrekenderelatietussendevisievandeschoolendievandedocent.Vragenoverdeonderwijskundigevisievandeschoolresulteerdenvaakinantwoordenovereeneigenvisieoponderwijseneenpersoonlijkezoektochtnaareenbevredigendemaniervanonderwijsgeven.Moestdatnupositiefofnegatiefbekekenworden?Eenapplausvoordezelfstandigheidvandedocentmaarookeenboegeroepvoordevaakontbrekenderelatietussendevisieoppapierendieindepraktijk!Nieuwsgierigalsikben,kijkikuitnaarheteindresultaatvanmijnonder-zoekdatzichoverenkelewekenzalontvouwen.

Eenfijnenbelangrijkaspectvandemasterisdatikontzet-tendveelgeleerdhebopveelvlakken.Nietalleentoege-spitstezakenals‘hoeschrijfikeenpapervoorkunstfilosofieofhoegeefikvormaaneenlessenserie’maarookzakendiemeertemakenhebbenmetverdiepinginhetalgemeenenmijnontwikkelingalspersoon.

Page 27: Master Kunsteducatie 2012

50

Dezealgemeneenpersoonlijkeontwikkelingsaspectenwerdeninhetkunsteducatiefprojectactiefaangesproken.Omdatikmijnrolalsprojectleiderbijhetproject‘StoryA-wardsFilm’deeldemetRubyvanVliet,brachtdateengoedmoedigediscussieteweegoveronsbeiderplaatsinhetproject.Rubyisoverhetalgemeenaanwezigerineengroepenneemtgraagdeleiding.Ikmoestmeermijnplekveroveren,duidelijkmakendatikopsommigemomentendeleidingendaarmeedeverantwoordelijkheidwildenemenenRubykonmijdiegeven.Omdathetprojectdoorgetrokkenwordtnaarvolgendjaar,liggenhiervoormijooknadestudienoggenoeg‘groeikansen’.

Deverwachtingenvoordetoekomstzijnvoormijopditmomentpositief:hetfilmprojectverderontwikkelenennaareenhogerniveautillenenhopelijkeenbaanalsdocenthandvaardigheidenalsthemacoördinatoropmijnhuidigewerkplek.Eenkunstzinnigeenleerzametoekomst!

SarahvanHalderenDocent beeldende vorming

[email protected]

51

Page 28: Master Kunsteducatie 2012

52 53

TinaBuis WieringerwART

Metmijnachtergrondalsdocentmuziekendirigentevanharmonie-enfanfareorkesten,wasiknamijnafstuderenopzoeknaarverdiepingindekunsteducatie.Dezemasterbooduitkomst:doordeexpertisedieikmeenamuiteerderestudiestekoppelenaanvakkenbinnendemaster,konikmijnvisieopkunsteducatieverderontwikkelen.Vooronderwijskundeenvakdidactiekhebikeenlessen-serieontwikkeldinopdrachtvaneenblaasorkest.Maarliefstvijftigkinderengavenzichopvoordelessen.Ditzettemeaanhetdenken:watzoudeloopbaanvandiekinderenkunnenzijninhetblaasorkest?Waaromvindenveelorkestenhetlastigomjeugdledenaanzichtebinden?Ditvormdedeaanleidingvoormijnliteratuuronderzoekenvervolgenshetpraktijkonderzoek.InhetliteratuuronderzoekvroegikmeafmetwelkefactorenHafabra-orkestenrekeningmoetenhoudenomzoweldeinteressevanjongerentewekkenalshetvoortbestaanvandeblaasorkestentewaarborgen.Voortbestaanvandeblaas-orkestenisweldegelijkmogelijk,maarerzijneenaantalaanpassingendieorkestenkunnendoenommetdehuidigetijdmeetegaan.Naarditonderwerpwasalleeneen(theoretische)toekomstverkenninggedaan,waardoorikbeslootinhetpraktijkonderzoekverdertegaanopdeconclusiesuitmijnliteratuuronderzoek.Bijmijnpraktijkonderzoekvroegikmeafwatdebelangrijkstemotievenvoorjeugdledentussentwaalfenachttienjaarzijnomlidteworden,danwelhetlidmaatschapoptezeggenbijeenharmonie,fanfareofbrassband.Hetwasinteressantommetjongerentesprekenoverhunervaringenmethetlidmaatschapvanhetblaas-orkest.Omookindepraktijkietsvoordesectortekunnenbeteken,beslootikuitkomstenvandeonderzoekenintezetteninhetproject.

Page 29: Master Kunsteducatie 2012

54

InhetdorpWieringerwaardzetteikvoordedriecultureleverenigingenhetproject‘WieringerwART’op.Deverenigin-gen,tewetentoneel,koorenmuziek,haddenaangegeveneennieuweimpulsnodigtehebben.Doelvanhetprojectwasonderanderedatdedrieverenigingenexpertisevanel-kaaroverkondennemen,omtoteenandere,vernieuwendewerkwijzetekomen.Ookwerdendedorpsbewonersbijhetprojectbetrokken:zijzoudenopeenlaagdrempeligemanierkennismoetenkunnenmakenmethetcultureleleveninhundorp.Hierdoorontstondeenprojectwaarbijdorpsbewonerszichkondeninschrijvenvooreendagworkshopsintoneel,koorofmuziekonderleidingvaneenprofessionelekunstenaar.Devasteverenigingsledenwarenookaanwezig.Inééndagwerdmettachtigmensentoegewerktnaareenperformanceopeenbijzonderelocatie.Zowerdhetprojecttweeledig:dorpsbewonersmaakteninderdaadkennismetdedriecultureleverenigingen,terwijldeverenigingenenhunbestureneenvoorbeeldkregenvanhoeeropeenanderemaniergewerktkanworden:eenkorte,intenseervaring,dieresultaatgerichtis.Indetoekomstwilikmegraagmeerbezighoudenmethetontwikkelenvanlesplannenenprojecten,voorblaasorkes-tenmaarookvooralleanderedisciplinesbinnendekunst-educatie,zonderhetcontactmetdepraktijkteverliezen.

TinaBuisDocent muziek, dirigente van harmonie- en fanfareorkesten

[email protected]

55

Page 30: Master Kunsteducatie 2012

56 57

KarinBorgman Tijdreizen

Inheteerstejaarwarenhetliteratuuronderzoekendeles-senserievoormijdemeesterstukken.AandehandvanmijnliteratuuronderzoeknaarcultuurparticipatieinNederland‘Wiegaatwaarnaartoeenwaarom’,hebikontdektdateenzeergrotemeerderheidvandeNederlanderseenlevenlangcultureelactiefis,maardatcultuurvooralgenotenwordtonderdetwintigenbovendevijftig,metanderewoordenalsjejongbentendanlaterweeralsjeouderbent.Daarbijishetzodatalsdeeerstekennismakingmetcultuuropjongeleeftijdplaatsvindt,ditdecultuurparticipatieinderestvanhetlevenpositiefbeïnvloedt.Cultuurdeelnameblijktietswatjemoetlerenvooralopjongeleeftijd.Ditheeftlaterindedoormijontwikkeldelessenserie,inmijneducatiefprojectenookinhetpraktijkonderzoekeenrolgespeeld.

Valternogwattelachenindekunst?Eenlessenseriemethumorblijkteengoedemanierombijdeleefwereldvanjongerenaantesluiten.Metdatuitgangspunthebikeenserievantwaalfckv-lessenontwikkeldvoor5vwo.Ikwilleerlingenhandvattenbiedenomdecodesbinnendekunsttekunnenbreken.Begrijpenendaarmeetoegangkrijgentotde(hedendaagse)kunstisnietaltijdgemakkelijk.Hetverondersteltdatdeleerlingzichverdieptindemotievenvandekunstenaarsendeachtergrondenvanhetwerk.Datissomsnethetontcijferenvaneengeheimtaal.Humorblijkteenmooibreekijzeromdieaansluitingtotstandtebrengen.

Hettweedejaarstondvooralintekenvanmijneducatiefproject.‘Tijdreizen’enhetpraktijkonderzoek.‘Tijdreizen’waseengeweldigeontdekkingsreiswaarbijheeloudemensen(80-plus)samenmetkinderenvanrondtienjaarhebbengedanst,gezongen,geschilderdengedicht.Ouderenenkinderenwerdenonderbegeleidingvanprofes-sionelekunstenaarselkaarstijdmachine.Oftewel:jongver-dieptezichinoudenoudverdieptezichinjong.Zokekendedeelnemersinelkaarstijd,voor-enachteruit,enleerdenvanelkaarsdromen,herinneringen,verwachtingenenverha-

Page 31: Master Kunsteducatie 2012

58

len.Voorditzogehetenintergenerationeleprojectvroegenkreegikmeerderesubsidies.Datditprojectlevensvatbaarisblijktweluitdefilm,dedichtbundel,deschilderijenenhetenthousiasmevanbeidegroependeelnemerstijdenshetprojectentijdensdegezamenlijkepresentatie.Ditprojectzalindetoekomstvakeruitgevoerdworden.

Methetpraktijkonderzoekrichttenwij,ReginaJacomettienik,onsopdesamenhangtussentheorieenpraktijkvandebeeldendevorminginhetmiddelbaaronderwijs.Daartoeinterviewdenwedocentenenhunleerlingen.‘Bijtekenendoejeveel,maarleerjeniks.Bijtheorieleerjeveel,maardoejeniks.’,zotypeerdeeenleerlinghettheorie-versuspraktijk-vraagstuk.

Zokeerdeikaanheteindvanhettweedejaarweerterugnaardeonderwijspraktijkvandemiddelbareschool,waarikvolgendjaarzelfookweernaarterugzalgaan,veleervaringeneninzichtenrijker.Daarnaastwilikookmeereducatieveprojecten(zoalsTijdreizen)metbijzonderedoelgroepenontwikkelenenuitvoeren.

KarinBorgmanDocent beeldende vorming & ckv, beeldend kunstenaar

[email protected]

59

Page 32: Master Kunsteducatie 2012

60 61

ReginaJacometti Deberoepspraktijkvandedocentkunst/beeldendevormgevingcentraalZowelinmijnliteratuuronderzoekalsinmijnpraktijkonder-zoekhebikdedocentkunst/beeldendevormgevingcentraalgesteld.IkgeefzelflesopeenschoolinAmsterdamenbenactiefalsbeeldendkunstenaar.Ommijnonderzoekdichtbijmijneigenberoepspraktijktehoudenhebikinmijnlitera-tuuronderzoekgezochtnaarhetbelangvaneeneigenbeel-dendekunstpraktijkvoorhetdocentschapineenbeeldendvak.Uitdeliteratuurblijktdatdedocentbeeldendevormingveelvoordelenvaneeneigenberoepspraktijkondervindt.Dedocentkandeleerlingenbeterbegeleideninhunbeeldendeproces,kanleerlingentoegangverschaffentotdewereldvandekunsten,kanhenwaarmogelijkhelpenbijhetbedenkenvancreatieveoplossingen.

HetpraktijkonderzoekdatiksamenmetKarinBorgmanhebuitgevoerd,richtzichopdevraaghoedocentenkunst/beeldendevormingsamenhanginhunlessenbrengentussentheorieenpraktijk.Hiervoorhebbenwijdocentenopverschillendescholengeïnterviewd.Ookdemeningenendeervaringenvanhunleerlingenhebbenwijbetrokkenbijditonderzoek.Hetkunsteducatieveproject‘Buurtinbeeld’hebikvoormijneigenschoolgeorganiseerdenuitgevoerd.Leerlingenuithettweedeleerjaarhebbengedurendevijfwekeneenworkshopgevolgdbijeenkunstenaardieexpertisbinneneenbepaaldedisciplineenbuurtbewonerszoveelmogelijkbetrokken.Zohebbendeleerlingeneenkleding-stukvooreenbuurtbewonerontworpen,eenstommefilmgemaaktopverschillendelocatiesindebuurt,moderneiconengeschilderdsamenmetbewonersvaneenverpleeg-tehuis,foto’sgemaaktvandebuurtbewonersenfotokastjesontworpenwaarinvoordescholierenemotioneleplekkenindebuurtzijnvastgelegd.Eenbelangrijkdoelvanhetprojectwasomdoormiddelvankunst,decohesietussenbuurtenschoolteversterken.Hetprojectwerdafgeslotenmeteen

Page 33: Master Kunsteducatie 2012

62

presentatieopschool,waarbijallegemaakteproductentezienwarenenallebetrokkenenwarenuitgenodigd.Metditprojectisdeeerstestaptoteenbetercontactmetdebuurtgezet.

Indetoekomsthoopiksoortgelijkekunstzinnigeprojectenvoorschoolendebuurtteorganiseren.

ReginaJacomettidocent beeldende vormgeving, kunstenaar

[email protected]

63

Page 34: Master Kunsteducatie 2012

colofoneindredactie MariaWüstfotografie ChristinevanHoornontwerp Thonik,BartdeGeusdruk Hub.TonnaerB.V.

Page 35: Master Kunsteducatie 2012

Master Kunsteducatie 2012

Mas

ter

Ku

nst

edu

cati

e 20

12

Master K

un

stedu

catie 2012

Master_kunsteducatie12-cover.indd 1 19-06-12 11:18