MARIOLA en FLAMENCA FOKKERS

Foto links, v.l.n.r. De drie enthousiaste fokkers van de Portugese Mariola en de Spaanse Flamenca; Bud Bergsma, Toon Heesters, en Jan van Vliet. Aangeschoven aan de keukentafel: met de redactie van Aviculture Europe, Nico van Benten.

De tekst en alle informatie van dit artikel komen volledig voor rekening van dit bij-zondere drietal enthousiaste fokkers; Bud Bergsma, Toon Heesters en Jan van Vliet. De redactie van Aviculture Europe schoof slechts aan om hun verhaal aan te horen. Bud Bergsma Rechts: Bud Bergsma, met een rode Mariola. Bud, wonende te Bunnik, waar wij vandaag te gast zijn, heeft al vanaf zijn 7e jaar duiven, maar nog nooit had hij zoveel plezier in zijn hobby als de afgelopen jaren, waarin hij bezig

is met de (terug)fok van de Spaanse Flamenca en de Portugese Mariola. Zelf ‘creëren’ geeft toch iets extra’s, zegt hij. Links: Koppel Mariola’s, bruin en zwart, bij Bud Bergsma. De vlekkerige bruinkleur, komt door het opblekende effect van zonlicht bij deze veerkleur.

Naast deze rassen heeft hij ook Neurenberger Bagadetten in eenkleurig zwart. Die komen oorspronkelijk bij zijn vrienden Toon Heesters en de Duitse Klaus Paul vandaan. Dat hij heeft bijgedragen aan de grotere populariteit van de eenkleurige Neurenbergers zowel in Nederland als in België, Frankrijk en Engeland vindt hij een grotere ‘prijs’ dan het winnen van een erecertificaat. Hij is lid van de vereniging Bois le Duc in Den Bosch, maar doet bijna nooit mee aan tentoonstellingen. Deze 70-jarige enthou-siasteling heeft meer plezier in het uitdragen van het fokplezier; zo heeft hij ook Toon Heesters, Jan van Vliet en Erwin Haemhouts (België) enthousiast gemaakt voor de Mariola en de Flamenca. Rechts: Flamenca, tekening Bud Bergsma 02-01-2012. Sinds hij rond de jaren tachtig in Elsevier’s Duivengids een plaatje zag van een Flamenca Romein, is het altijd zijn droom geweest om zo’n duif te hebben. Hij fokte in die tijd Romeinen, maar die vond hij te spits – ze zijn nu anders. Hij wilde zo graag de Flamanca duif fokken, probeerde ze te vinden in Spanje, schreef allerlei mensen aan, zoals Paco Ibanas een duivenhandelaar in Spanje, Pedro Torro een Spaanse duivenliefhebber die in Neurenberg woont, zelfs het Spaanse ministerie van Landbouw schreef hij aan, maar kreeg van hen als antwoord dat het hier waarschijnlijk ging om gewone postduiven. Toen ging hij de afgelopen 20 jaar kruisen om zo zijn doel te bereiken. Omdat het dan geen echte Spaanse Flamenca zou worden, noemde hij zijn creatie in wording de Flevo Romein, omdat ‘Flevo Mare’ een van de eerste gebieden in Nederland was die de Romeinen een naam gegeven hebben. Het beeld van de Flamenca heeft hij daarbij toch los moeten laten, want hij kreeg de onderwrat nooit goed. Inmiddels zijn er dank zij vrienden die Spaans en Portugees spreken, veel betere contacten tot stand gekomen met Spaanse, Franse en Portugese fokkers; opbellen blijkt dan toch een stuk beter en directer te werken dan schrijven.

Toon Heesters Links: Toon Heesters hier met een blauwzilver-gebande Mariola. Toon woont in Empel, bij ‘s Hertogenbosch. Hij is 51 jaar en had al postduiven toen hij 5 was. In zijn geboortedorp Reuzel kreeg je op je verjaardag of andere feestdag, altijd een dier geschonken in plaats van een cadeau, dat was daar de gewoonte. Ook op de markt in het Bel-gische Mol werden dieren gekocht, niet perse raszuiver. Iedereen had ruimte; bij hem thuis waren kippen en geiten, maar ook paarden, koeien en varkens. Er werd thuis geslacht, ook de overtollige duiven werden geslacht - een gewoonte die hem niet bijbleef, want daar heeft hij nu wel weer moeite mee. Al snel ging hij meer bewust kiezen voor rasdieren die hij mooi vond. Het verenigingsleven kwam in beeld,

maar als jongen van 13, 14 jaar vond hij daar toch geen aansluiting en van lieverlee verdween deze hobby uit zicht. Pas toen hij 25 was kwam er weer een duivenhokje, op zijn balkonnetje in de binnenstad van Den Bosch. De keus was gevallen op Oosterse Rollers, toevallig kwam hij weer bij de vereniging terecht en liep eens binnen op de Show. Het waren vooral de extreme duivenrassen die hem enorm aanspraken, en toen hij van zijn flat verhuisde naar een huis met een tuintje, begon hij met Neurenberger Bagadetten. Maar toen hij die eenmaal had, hoorde hij zoveel vooroordelen en commentaar over de te kunstmatige fok, dat hij ze weer weg deed. Later bleek dat het echt niet zo extreem was als men zei. In 1996 begon hij met Basra Wamduiven uit België, die hij later in Nederland heeft laten erkennen. Toch bleven de Neurenbergers intrigeren; in die jaren bezocht hij alle fokkers van dit ras, ook in Duitsland.

Rechts: Mariola bij Toon Heesters, Empel (NL). Hij besloot om de eenkleurige Neurenberger Bagadet te gaan creëren; die stonden wel als erkend in de standaard, maar waren er niet. Hij heeft er wel 7 jaar over gedaan, in zijn eentje. Zo kwam hij ook in contact met Bud en Jan, die dit ook een schitterende kleurvariant van het ras vonden. Maar al was hij trots op zijn prestatie, hij kreeg toch steeds meer het gevoel dat Neurenbergers fokken altijd vechten is tegen de grenzen van wat mogelijk is, en hij stopte er toen mee. De duiven gingen naar Jan en Bud, ook een aantal naar Duitsland en hij begon weer met wamduiven, dit keer de Beiroet Wamduif – een verhaal apart, waar we misschien in de toekomst eens aandacht aan zullen besteden. Door Bud is hij de uitdaging aangegaan om de Flamenca terug te fokken; wamduif, wratduif en groot – dus alle extremiteiten die hem zo aanspreken zijn verenigd in de Flamenca. Hij heeft ook Mariola’s. Hij showt met zijn duiven bij Bois le Duc en de Sierduivenshow Zuid Nederland.

Linksboven: Mariola, blauwzilver donkergeband. Rechtsboven: Mariola, zwart.

Beide Mariola’s bij Toon Heesters, Empel (NL).

Jan van Vliet Rechts: Jan van Vliet, met een zwarte Mariola, waarbij de gewenste wam zeer goed zichtbaar is. Dezelfde duif is in (kop)detail hieronder nogmaals weergegeven.

Jan woont in Aalsmeer. Ook hij begon als jonge jongen met duiven, postduiven om precies te zijn, net als zijn broer Cees. Maar na verloop van tijd was voetbal zijn grootste passie, en die twee dingen gaan niet samen. Nu is hij 44 en sinds een jaar of 7 weer terug in de duivenhobby, sierduiven dit keer, al wist hij daar eigenlijk nog niets van. Bij het lasbedrijf van de familie van Vliet op Schiphol-Rijk is genoeg ruimte voor zijn hobby; behalve duiven heeft hij daar inmiddels ook krombek-eenden en kippen. Hij begon met Show Homers, aangeboden op internet.

Rechtsonder: Mariola blauwzilver donkergeband, bij Jan van Vliet. Deze duif heeft een prachtige onderwratstructuur. Toen hij ze ging halen, zou hij meteen ook wat duiven voor Peter Brouwer uit Amsterdam meebrengen. Toen hij zei dat hij nog maar net begon en liefst zo groot mogelijke duiven wilde hebben, bracht Peter hem in contact met Bud. Zo begon hij met Romeinen, Carriers en Neuren-bergers. Op een dag, toen hij samen met Bud terugkwam van de duivenmarkt in Straubing en Bud de Flamenca weer ter sprake bracht, beloofde hij hem dat hij de Flamenca’s zou vinden voor hem. Een vriend van hem spreekt Spaans en Portugees, en die werd ingeschakeld om Spaanse fokkers te bellen - die vriend is geen sierduivenliefhebber maar vond die ‘opdracht’ geweldig leuk. Ze kregen steeds meer telefoonnummers van

andere fokkers en zijn al vaak naar Frankrijk gegaan, waar ze de eerste Mariola’s bemachtigden om die als mede bouwsteen te gebruiken voor het terugfokken van de Flamenca. Ze kregen ook steeds te horen dat de Flamenca’s waren uitgestorven, of ze kregen zogenaamde Flamenca’s die veel te klein waren of gewoon Mariola’s bleken te zijn. Jan is lid van de vereniging A.K.P.V. Aalsmeer en showt ook met zijn duiven. Op de Champion Show van 2012 in Nieuwegein had hij de mooiste eenkleurige Neurenberger Bagadet.

Buitenlandse contacten Links: Flamenca rood. Deze duif is van Jordi Costa (ESP), de voorzitter van de Spaanse Speciaalclub voor de Flamenca.

Rechts:

Twee veelbelovende jonge gele Flamenca’s, van Jordi Costa (ESP), 01-02-2012.

Links: Koppel blauwzwartgebande Mariola’s, bij Erwin Haemhouts (B).

Rechts: Koppel Mariola’s bij Erwin Haemhouts (B).

Op de voorgrond, doffer blauwzwartgeband. Op de achtergrond, duivin roodzilvergekrast.

Links: Mariola, bij de in Frankrijk wonende, uit Portugal afkomstige fokker Manuel Fenha. De drie raken niet uitgepraat over reizen naar de verschillende Franse en Portugese fokkers die ze inmiddels hebben bezocht, het plezier dat deze gezamenlijke zoektocht naar de Flamenca en Mariola hen nog altijd geeft, de bezoeken aan de Fransman Michel St Martin in Farrosse (F),die zijn laatste Mariola’s en Flamenca’s aan hen mee gaf; de in Romilly sur Seine (F) woonachtige Portu-gees Manuel Fenha, die zijn laatste Mariola’s aan hun cadeau deed; de e-mail en telefonische contacten met Jordi Costa, de voorzitter van de Spaanse Flamencaclub en nu weer met Tomeo Fons, een fokker van de Balearen die op Mariola’s gelijkende Flamenca’s fokt. Inmiddels zijn er 12

Mariola’s van Portugal naar Nederland gekomen, o.a. door bemiddeling van Tonnie van de Broek, die ze via Marktplaats hebben leren kennen.

Rechts: Flamenca roodbont van Tomeo Fons, Balearen (ESP).

Tonnie zocht duiven voor een Portugese vriend en dat hebben Bud, Jan en Toon voor hem geregeld. Vervolgens heeft Tonnie, die elk jaar een aantal maanden in Portugal woont, daar op allerlei land-bouwbeurzen en shows geïnformeerd naar fokkers van de Mariola. Het zijn goede duiven, al hebben een paar zwarte Mariola’s parelogen, en dat is niet volgens de standaard. Het is duidelijk dat de twee rassen (Flamenca en de Mariola) nauw verwant zijn - dat wordt bevestigd in diverse oude geschriften. De Mariola wordt ingedeeld bij de vormduiven, terwijl de Flamenca behoort tot de groep wratduiven.

Links: Flamenca blauwzwartgekrast van Tomeo Fons, Balearen (ESP). Het type is hetzelfde, maar de Flamenca is wat groter en heeft een c.a.3 cm brede rode oogrand en de onderwam is bij de Flamenca kaal, wrattig en bij voorkeur rood. De Flamenca heeft ook een grotere snavel. Het ras is in zijn oorspronkelijke staat nu geheel verdwenen, maar gelukkig zijn er zowel in Spanje als in Nederland duivenliefhebbers die proberen de Flamenca terug te fokken. Inmiddels exposeren ze met de Mariola, die sinds 2012 is erkend en in de NL Sierduiven-standaard opgenomen. De Flamenca is nog niet zo ver. Ze hebben een goed contact met Hans Schipper van de NBS standaardcommissie.

Rechts: Flamenca blauwzwartgeband. Deze duif is van Jordi Costa (ESP), de voorzitter van

de Spaanse Speciaalclub voor de Flamenca. Deze typische voorovergebogen houding zien

we vaak bij de Flamenca en de Mariola. Onder: Een gastvrij onthaal voor de redactie van Aviculture Europe, ten huize van Bud Bergsma, die zich op allerlei manieren had uitgesloofd om het ons zo goed mogelijk naar de zin te maken. Ook was een zo optimaal mogelijke situatie in de tuin gecreëerd om de duiven te fotograferen, want op 1 november was het echt herfst.

De standaard is opgesteld overeenkomstig de Spaanse en Franse standaard; in die landen is de Mariola al langer erkend. Een speciaalclub oprichten vinden ze niet nodig; het is makke-lijker en wel zo leuk om voorlopig jaarlijks als vriendenclub bij elkaar te komen, daar kan men dan discussiëren over hoe de standaard moet zijn in vergelijking met de dieren en andersom. Helaas mogen er in de Nederlandse standaard geen ‘maten en gewichten’ meer worden opgenomen, dat zijn regels van de EE. Gevaar is dat men al gauw gaat kiezen voor de grootste duif. Om dat te voorkomen moeten de

termen in de standaardomschrijving zorgvuldig gekozen worden. Voorbeeld: De Mariola heeft een kleinere snavel dan de Flamenca, maar ze willen zoveel mogelijk terug naar het oude type, en vroeger gebruikte men op het Portugese platteland, waar deze duiven gehouden werden, echt geen voedsterduiven. Dus staat er nu in de standaard: Snavel ‘redelijk kort’ en dus niet ‘kort’. Duiven moeten kunnen vliegen en zelf jongen groot brengen, aldus Bud. Onder: Links en rechts , mooie koppen van Mariola’s, met wam en oogranden. De snavel is echter ruim voldoende van lengte, zodat ze hun eigen jongen probleemloos groot brengen.

De geschiedenis van de Flamenca

Inleiding Zoals bij vele oude sierduivenrassen is de oorsprong van dit unieke ras niet meer exact te achterhalen. Door op zoek te gaan naar feiten, meningen en door vergelijkingen te maken met andere rassen, is het echter toch mogelijk om iets van de oorsprong te duiden. Het is echter helaas wel een feit dat dit ras inmiddels zo goed als uitgestorven is. Een kleine groep fokkers in Nederland is gestart om het ras terug te fokken uit diverse verwante rassen. Het doel is om de unieke raskenmerken te verenigen in een vitale duif, met het vermogen om de eigen jongen groot te brengen. Links: Bud Bergsma met een van de vele tussenproducten. Iedere duif heeft weer een aantal raskenmerken die nodig zijn voor het einddoel.

Oorsprong Flamenca ligt in Noord Afrika Oude geschriften vermelden dat de Flamenca zou afstammen van dezelfde voorouders als de Carrier en de Bagadet. Deze dieren vonden onder de verzamelnaam Barbarijse (Berber) duif via Noord Afrika hun weg naar het Iberisch schiereiland, waarschijnlijk tussen de 8ste en de l2de eeuw, gedurende de overheersing van een groot deel van Spanje door de Moren (Arabieren). Dit maakt tevens de verwantschap met de Barb (Valkenet) aannemelijk. Algemeen wordt namelijk aangenomen dat Barb de afkorting is van Barberian (Berber) pigeon. Anderzijds wordt er ook verondersteld dat de naam Barb (baard) betrekking heeft op de grote onderwrat bij Valkenetten. En dat zou dan weer een connectie aangeven met de Flamenca, die een baardachtige lange onderwrat heeft, alsook met de Mariola, waarvan de wam in het Portugees Barbela wordt genoemd. Er valt dan ook moeilijk een andere conclusie te trekken, dan dat de “Barbarijse duif” een verzamelnaam was voor de diverse wratduiven die vanuit het Middenoosten via Noord-Afrika naar Europa zijn gekomen. Dezelfde conclusie kan ook worden getrokken over de naam Turkse duif, hetgeen een verzamelnaam was voor alle grote wratduiven die via andere routes naar Europa kwamen en waarvan de nazaten nu nog voortleven onder de namen Neurenberger Bagadet, Scandaroon, Carrier, Arabische Carrier, Franse Bagadet en waarschijnlijk ook de krom-snavelige Egyptische Moraslat, die veel over-eenkomsten vertoont met de Neurenberger Bagadet. Rechts: Vooraanzicht, waarbij kopbreedte en vooral de oogranden laten zien, dat zij evenwijdig staan. Bij de Valkenet benadrukt dit de z.g. “Garenklos” vorm. Voorts zijn de boven- en onderwratstructuur hier goed te zien.

Links: Weer een heel andere kopvorm, waar de snavellijn met de kopvorm meeloopt, zoals dat voor de Flamenca in de standaard wordt gewenst. Wam en onderwratstructuur is aan-wezig en zelfs al wat rood gekleurde oogranden. Spaanse beschrijving Inderdaad blijkt uit de Spaanse “Anales de historia natural” uit 1799 een zo grote ver-wantschap tussen deze grote wratduiven, dat de benaming in verschillende talen varieert van Flamenca tot Bagadet. Volgens dit antieke boek-werk was de naam van de “Paloma Flamenca”: • in het Castilliaans: Paloma Flamenca

• in het Valenciaans: Petér d’Ull (Petér betekent reus en Ull betekent oog) • in het Latijn: Columba Turcica (Turkse duif) • in het Frans: Pigeon Turc (Turkse duif) of pigeon Bagadais (Bagadet duif). Volgens dit boek zouden de Flamenca, de Turkse duif, de Bagadet en de bewratte Romein (ook wel Reuze Valkenet genoemd) oorspronkelijk allemaal dezelfde duif zijn geweest. Of in ieder geval qua uiterlijk zo veel op elkaar geleken, dat men de verschillende rassen door elkaar haalde. Daarnaast is er een Engelse gravure van een Columba Livia, Variation Turcica (Turkse duif) uit 1843, gemaakt door Edward Lear. Deze afbeelding toont niets anders dan een laaggestelde Carrier met verder alle kenmerken van de huidige Carrier, inclusief bewratte oogranden en een lange snavel met grote neuswratten. Ook in Catalonië werd de Flamenca al als nutduif en later als tentoonstellingsduif gefokt onder de naam Colom d’Ull (duif van het oog) of Flamenc. Een feit is dat alle hierboven in verschillende talen genoemde rassen aan elkaar verwante wratduiven waren. Selectie Door eeuwenlange selectie en door kruisingen ontstonden er grote aantallen verschillende duiventypes die qua uiterlijk en grootte enorm gingen verschillen van de oorspronkelijke rotsduif (columba livia). Er werd gefokt en geselecteerd op kleur, kleurtekening, staart- en vleugeldracht, type en extremiteiten. Voorbeelden hiervan zijn: lange poten / korte poten, voetbevederde poten/kale poten, lange hals / korte dikke hals, korte snavels / stompe snavels / lange snavels / rondgebogen snavels / rechte snavels, ronde koppen / rechte koppen, keelwammen / diep uitgesneden kelen / blaas-werk, bovensnavelwratten / ondersnavelwrat-ten / keelwratten, oogkleur en oogranden, puntkappen / brede kappen, chabots, lengte, gewicht, borstbreedte, grootte en ver-kleiningen. Zo werd bij voorbeeld de Portugese Mariola, die zo goed als zeker dezelfde afstamming heeft als de Spaanse Flamenca en daarmee qua uiterlijk opvallend veel overeen-komst vertoont, wat kleiner. De rode oog-randen verdwenen en in plaats van de lange onderwrat kreeg de Mariola een opvallend grote keelwam. Rechts: Zoals hiervoor al opgemerkt, hebben er in de aanloopfase naar het einddoel veel verschillende rassen een rol gespeeld. Voor ieder ras had men daarbij bewust een eigen inbreng voor ogen.

Links: Een van de doelstellingen was het inbrengen van grootte. Daarvoor werd de Romein gebruikt. Een bijkomstigheid was dat het o.a. als tussenproduct een Romein met behoorlijk neuswratten opleverde, die in Frankrijk zeer geliefd werd. Maar Bud had jaren terug nog een ander doel voor ogen; hij wilde graag op basis van dit tussenpro-duct een kropper maken. Onder: Weer een stapje dichter bij de Flamenca. Volgens de stelling: “Eerst bouwen, dan schilderen”.

Daarnaast ontstond er ook nog een dwerg type van de Mariola, namelijk de Mariolinha. Een ander voorbeeld is de Ojo de Fresa (Aardbeienoog), die kleiner van type is dan de oorspron-kelijke Rotsduif “Columba Livia”, terwijl o.a. de Romein en de Flamenca veel groter van type werden. Reuzenduiven Volgens de bekende Spaanse duivenkenner van de vorige eeuw, Raphael Buch Brage, is de Flamenca gecreëerd uit kruisingen van grote Valkenetten met Romeinen. Naast de Barbarijse wratduiven hebben de Romeinen met hun rode oogranden als reuzenduiven een belangrijk aandeel gehad in het ontstaan van de Flamenca Romein. Ook de reuzenduiven worden tegenwoordig veelal om hun uiterlijk gefokt, maar zij werden oorspronkelijk als nutduif gehouden. Hierbij was het zelfredzaam vermogen van belang. Het is uit kostenoogpunt ondenkbaar dat arme boeren in het achterland nutduiven hielden, die dan opgevoed moesten worden in een apart hok met voedsterduiven. Dat betekende immers extra kosten en aandacht, een luxe die zij zich veelal niet konden veroorloven. Dat is dan ook de reden dat echte nutduiven altijd zelf hun jongen moeten kunnen grootbrengen, zo ook de Flamenca. Deze reuzenduiven hebben eveneens een eeuwenoude geschiedenis en worden in 1799 ook genoemd in de “Anales de historia natural”, met daarbij de namen in vier talen, zoals ook bij de Flamenca werd vermeld. En ook bij deze benamingen blijkt weer de grote samenhang van thans verschillende rassen: • in het Castilliaans : Paloma comun grande (gewone grote duif)

• in het Valenciaans: Petér (Reus zonder de toevoeging d’Ull zoals bij de Flamenca) • in het Latijn: Columba Hispanica (Spaanse duif) • in het Frans: Pigeon Espagnol (dus ook Spaanse duif)

Verscheidenheid in typen Uit de via Noord Afrika in Spanje ingevoerde wratduiven die wij nu aanduiden met de verza-melnaam “Barbarijse duif’, ontstonden vele variaties, die elk weer een eigen rasnaam kregen. Doordat de verschillende fokkers vaak afgelegen en ver van elkaar woonden, terwijl de ver-bindingen, dus ook de onderlinge contacten in vroegere jaren veel omslachtiger waren, was men veelal verstoken van onderling overleg en ontstonden er uit één duiventype in de loop der jaren soms kleine maar ook grote verschillen in uiterlijk en kleur variaties. Enige voorbeelden zijn: Nederlands Engels Frans Spaans Catalaans Duits Valkenet (Spanish)

Barb Pigeon Polonais

Flamenquilla Spanische Indianer

Aardbeien oog

Strawberry eye

L’oeil de fraise

Ojo de fresa Uil de maduixa

Erdbeerenauge

Mariola (Portugese)

Portuguese Mariola

Mariola Mariola Mariola Mariola

Flamenca Spanish Flamenca runt

Flamenca Flamenca Colom d’Úll Spanische Flamenca

Een goed voorbeeld van deze verscheidenheid is te zien in de Spaanse kropperrassen met ronde kop en meer of mindere snavelbewratting. Een oude Spaanse duivenliefhebber gaf aan dat door de persoonlijke voorkeur van de ver uit elkaar wonende fokkers een eigen ideaalbeeld werd bepaald en van daaruit vervolgens naar de gewenste specifieke uiterlijke kenmerken werd gestreefd. Toen de tijd aanbrak dat deze nauw aan elkaar verwante kroppers nationaal tentoongesteld gingen worden, kregen de verschillende types veelal de naam mee van de stad of streek waar ze vandaan kwamen. Hierbij een aantal voorbeelden: Valencia Valencia kropper Marchena bij Sevilla Marchenero kropper Granada Granadino kropper Moron de la Frontera Moroncelo kropper Mallorca Mallorca kropper Jaén Jiennense kropper Balearen Balear kropper Colilla Colillano kropper Murcia Murciano kropper Sevilla Laudino Sevillano kropper Alicante Morillero Alicanto kropper Cadiz Gaditano Kropper Antiek ras Enige jaartallen op een rijtje leert dat de Flamenca als ras of type al heel lang bekend is en derhalve valt onder de oude “antieke” rassen. Hier een overzicht:

711 Volgens de in Duitsland wonende Spaanse fokker Pedro Toro wordt er vanaf dit jaartal gerept over de Flamenca in oude Spaanse geschriften

1076 Rochas Cemente uit Valencia noemt de Flamenca als grote duif 1686 Johan van Vollenhove uit Nederland doet melding van de Flamenca 1799 Joseph Cavanilles, meldt dat de Flamenca zo groot is als een kip met grote snavelwratten en grote rode oogranden 1799 In het Spaanse biologie boek “Anales de historia natural” wordt de naam van de Flamenca in verschillende talen als volgt aangegeven: • Castilliaans: Paloma Flamenca • Valenciaans: Petér d’Ull, Reus met het oog. • Latijn: Columba Turcica , Turkse duif!!! • Frans: Pigeon Turc of pigeon Bagadais Bagadetten, Turkse duiven en Flamenca’s werden toentertijd als één ras gezien! 1833 De Engelsman Edward Lear maakt een gravure afbeelding van de Columba Livia

Turcica. Deze afbeelding is duidelijk een laaggestelde Carrier, en toont weer heel veel overeenkomst met oude afbeeldingen van de Dragoon.

Recente geschiedenis Een feit is dat de Flamenca ooit een nutduif was in het oude Spanje. Dus beslist geen show- of statusduif, die met behulp van voedsterduiven werd gefokt. Pas eeuwen later, toen de gegoe-de en rijke burgers het houden van duiven als een sociale status gingen beschouwen, werd ook dit ras doorgefokt en degenereerde het tenslotte tot een zwakke mode duif. Er werd te lang geselecteerd op de z.g. grensverleggende extremiteiten, zoals volume, overbewratting van oog en snavel en veel te korte ronde snavels. Deze extremiteiten werden vastgelegd door middel van verregaande inteelt, waardoor de genetische basis voor gezonde vitale duiven volledig verdween. Het gevolg was dat de gewone man om financiële redenen afhaakte, en de elite de extreme rassen met behulp van voedsterduiven zodanig doorfokte en wijzigde, dat er fysiek weinig van over bleef en men veelal genetisch op een dood spoor liep. De Portugese Mariola ging dezelfde heilloze weg en is inmiddels ook bijna uitgestorven. In de eerste helft van de vorige eeuw was het Rafael Buch Brage uit Madrid en later ook José Antonin Cuatrecasas uit Barcelona die deze duiven fokten en er over schreven.

Links: In de jaren ’90 van de vorige eeuw had José Anthonin Cuatrecasas (Argentona, ESP) enkele koppels Flamenca’s, waaronder deze kaki gebande doffer. De kennis van deze fokkers wordt ondermeer weer doorgegeven in de boeken van o.a. de Amerikaan Wendell M. Levi en de Duitsers Joachim Schütte en Erich Müller. Tussen 1980 en 2005 werden af en toe een enkele uit o.a. Mariola’s terug gefokte Flamenca’s geëxposeerd op grote shows in Spanje, Frankrijk en enkele Europese shows. Met name door de Fransman Michel St.Martin, de in Duitsland wonende Spanjaard Pedro Toro, alsmede enkele fokkers van de Balearen. Deze duiven waren of veelal te klein of hadden geen rode oogranden, terwijl i.p.v. een lange doorlopende keelwrat slechts een ronde rode wrat onder de snavel zat of een lichtbevederde keelwam. Deze duiven kwamen door hun kleinere vorm en bevederde keelwam meer overeen met de Mariola’s waaruit ze waren teruggefokt. Gebrek aan samenwerking t.g.v.

persoonlijke geldingsdrang van de fokkers, die zichzelf opwierpen als expert en niets zagen in samenwerking met collega’s, alsmede chauvinisme en onderlinge rivaliteit om te stellen dat het ras oorspronkelijk in hun streek en leefgebied was ontstaan, heeft tot versnippering en uiteindelijk tot de ondergang van dit ras geleid. Wederopbouw Nederland Dus, alhoewel er sporadisch tot enige jaren geleden nog een enkele, veelal te kleine Flamenca of een op de Flamenca gelijkende duif, werd geëxposeerd, is dit unieke ras in zijn oorspronkelijke staat nu geheel verdwenen. Gelukkig zijn er thans in Spanje, met name in Catalonië en de op de Balearen, alsook in Nederland nog enkele duivenliefhebbers, die zich het lot van dit ras aantrekken. Er wordt getracht weer een gezonde en vitale stam Flamenca’s terug te fokken uit de verschillende nog bestaande verwante rassen, die op een of andere wijze de uiterlijke kenmerken van de Flamenca met zich meedragen. Als bouwstenen voor het terugfokken worden in Nederland gebruikt: • Mariola: voor het type, stand, kopvorm, kopbreedte, wam onder de snavel en oogkleur (oranjerood), lage stand, korte poten en waggelgang • Romein: voor het volume en de lengte • Valkenet: voor de rode oogrand, snavelbewratting, brede kop en lage stand • Indianer: voor de rode oogrand, snavelbewratting, brede kop en volume • Granadino: voor de kopvorm en kopbreedte, maar vooral ook voor de ondersnavel bewratting en bewratte oogranden

Volgens de laatst bekende fokkers die nog een paar Flamenca Romeinen tentoonstelden tussen 1985 en 2004 is de meest logische volgorde om Flamenca Romeinen terug te fokken als volgt:

1. Mariola x Valkenet/Indianer 2. Romein x Mariola 3. Mariola x Granadino.

De F1 en vervolgens F2 terugzetten op Mariola en selecteren op type, grootte, snavel-bewratting, oogranden en ondersnavel wrat met op de keel een wam. De beste resultaten van deze 3 lijnen daarna onderling kruisen en scherp selecteren op alle kenmerken die vereist zijn bij de Flamenca, zoals in de standaard wordt aangegeven.

Links: Mariola duivin, blauw (donkergekrast). Deze duif laat een prachtige wam zien.

Rechts: Mariola duivin, rood. Juiste kop, snavel en oogranden. Ook de wam, die gedeeltelijk onbevederd is, is hier goed zichtbaar. Type is ideaal. Een klein minpuntje is de rugafdekking, waardoor een lichte-re stuitkleur en staart teveel zicht-baar is. Maar ja, dat is eigenlijk de consequentie als je zo’n zware duif verlangd.

Links: Hier zie je toch al kwa-liteit. Dit begint echt te lijken op een Flamenca. Alleen nu nog even de kleuren fatsoeneren. Terwijl dat nu juist datgene was waar men zich eeuwenlang niets van heeft aangetrokken.

- Voorlopige - Standaard Flamenca Foto is van Tony Vidal, Barcelona (ESP). Algemene informatie: Valt onder de groep Wratduiven. Ook bekend onder de namen: Colom d ‘Ull o Flamenc / Paloma Flamenca / Spanish Flamenca Runt. Oorsprong: Iberisch schiereiland, met name Catalonië Uit oude literatuur kan worden opgemaakt dat de Flamenca een zeer oud Spaans en Catalaans ras is, dat ontstaan is uit de door de Moren ingevoerde Barbarijse duiven die wer-den gekruist met Romeinen. Zowel Andalusië als Catalonië claimen het land van oorsprong te zijn. In de 19e eeuw was het ras als Colom d’Ull in Catalonië erg populair. Algemeen voorkomen: Krachtige, trotse houding, met brede borst en met relatief korte benen. Brede ronde kop met dieprode dikke oogranden en met brede grote witte bovensnavelwratten en daaronder de unieke, voor Flamenca typerende, vanaf de ondersnavel een langs de keel naar beneden lopende dieprode onderwrat. Lichaamslengte, gemeten van snavelpunt tot staarteinde, van 40 tot 45 cm. Gewicht gemid-deld 800 gram bij doffers en 700 gram bij duivinnen. Raskenmerken: Type: Krachtig, breed en compact. Stand: Licht afhellend; waarbij de staart de grond niet raakt. Kop: Groot en breed, voor en achter de ogen even breed. Rond, in een

ronde booglijn van de snavelpunt over de bovensnavelwrat naar de achterkop vloeiend verlopend in de hals.

Ogen: In het centrum van de kop met oranjerood kleurige iris. Bij witte en bonte duiven donkerbruine ogen en bij bruin- en kakikleurige duiven licht.

Oogranden: Diep rood. Breed, rond en homogeen. Het oog cirkelvormig omsluitend, na 2 jaar komt de oogrand tot aan de bovensnavel wrat.

Links: Een Flamenca duivin met een vrijwel perfecte kopuitmonstering. Snavel: Kort, stomp en met brede neuswratten; afrondend met de kopbelijning. Lichte kleur bij alle kleurvariëteiten. Neusdoppen: Wit. De neuswratten aan beide zijden breed, gelijkmatig ontwikkeld en bij oudere dieren zeer wrattig. Onderwrat: Rood. Begint bijna aan de punt van de ondersnavel, overgaand in een onbevederde ca 4 cm naar beneden opende bewratte keelwam. De Flamenca is pas na 4 jaar volgroeid, met name de keelwrat.

Hals: Middellang, dik en krachtig uit de schouders oprijzend. Borst: Breed en laag, licht naar voren gedragen en afrondend met de

lichaamslijn. Rug: Breed; Licht afhellend, kort in de schouders; naar achteren

toelopend tot een evenwijdige lijn met de staart. Vleugels: Stevig en lang, goed aanliggend en het uiteinde van de staart

bereikend. Staart: Lang en breed, met 12 staartpennen. Niet langer dan de vleugels

en mag de grond niet raken. Benen: Stevig, enigszins geknikt en onbevederd. Kort, waardoor de duif tijdens

het lopen enigszins waggelt. Ringmaat 10 mm. Normale goedgespreide tenen.

Bevedering: Glad en strak aanliggend. In de borst en met name in de hals bij de z.g. ringbaard wat losser.

Kleurslagen: In alle sierduiven kleuren toegestaan, mits altijd intens van kleur en voldoende glans.

Karakter: Rustig, maar temperamentvolle doffers. Ernstige fouten: • Kort en/of te plomp. • Klein, niet aan het gewicht voldoend • Smalle of langwerpige kop • Lange, dunne snavel • Smalle borst en te langwerpig. • Te korte, te lange of rechte snavel. • Weinig snavelwratten en bleke oogranden • Geen onderwrat. • Lange smalle hals. • Lange benen. • Sabelpennen en kruisende vleugels. • Open rug. • Korte vleugels en staart. • Staart sleept over de grond. Rechts: Schilderij van een Flamenca, gemaakt door de Duitse duivenschilder; Werner Nordmann. Beoordeling bij tentoonstellen: Algeheel voorkomen in type en stand 30 punten Ronde kop belijning en snavel 15 punten Ondersnavel en keelwratten 20 punten Oogkleur en rode oogranden 10 punten Breedte en lengte 10 punten Vleugels en staart 10 punten Poten en tenen 5 punten totaal : 100 punten

Standaard Mariola Standaardtekening: Jean-Louis Frindell. Links doffer, rechts duivin. Land van oorsprong: Portugal Algemene voorkomen: Middelgroot, breed en zeer krachtig. Relatief korte benen. Bijna horizontale houding. Ronde kop. Sterk ontwikkelde keelwam. Raskenmerken:

Kop: Rond, groot en breed. Voor en achter de ogen even breed. De kopbelijning een ronde booglijn vormend van de snavelpunt over de bovensnavel en neusdoppen naar de achterkop. Vloeiend verlopend in de hals.

Ogen: Oranjerode iris. Bij wit donkerbruin. Bij bruin- en kakikleurige licht. Oogranden: Groot, rond gelijkmatig, dubbel, licht bewrat, de ogen goed omsluitend. Bij

jonge dieren rossig, bij oudere dieren worden de oogranden bleker. Snavel: Redelijk kort, breed, stevig aangezet, afrondend naar de kop. Licht tot

hoornkleurig. Bij zwart en blauw is een donkere snavel toegestaan. Bij het ouder worden krijgt de ondersnavel drie wratten: één midden onder en twee kleinere aan de mondhoeken.

Neusdoppen: Wit en glad, tot licht bewrat. Aan beide zijden breed en gelijkmatig ontwikkeld. Bij oudere dieren, vooral bij doffers, zijn de snavelwratten wat meer ontwikkeld.

Hals: Middellang, vol en krachtig uit de schouders oprijzend. Keel: Goed ontwikkelde bevederde keelwam. Beginnend vlak achter de punt van de

ondersnavel, hij is het drie jaar volgroeid. Borst: Breed, laag, gerond, licht naar

voren gedragen. Rug: Breed, licht afhellend. Vleugels: Stevig en lang, vleugeldracht

normaal. Staart: Lang, breed, staartdracht normaal. Benen: Stevig, kort en uit elkaar staand. Bevedering: Glad en strak aanliggend. Kleurslagen:

- Wit, zwart, rood geel, dun en kaki. - Blauw zwartgeband, blauwzilver -,

roodzilver -, geelzilver -, en bruinzilver geband.

- Blauw gekrast, blauwzilver -, roodzilver -, geelzilver -, en bruinzilver gekrast.

- Bont en getijgerd in genoemde kleurslagen.

Rechts: Standaard Tekening, Bud Bergsma.

Ernstige fouten: Te klein, te lang, te smal, te kort of te plomp. Te hoge of te lage stand, te afhellende houding. Te kleine, smalle, spitse, platte of hoekige kop. Kleine keelwam. Lange, smalle, rechte en/of te wrattige snavel. Kneep en/of snaveldruk. Te wrattige oogranden. Dunnen en/of lange hals.

Beoordeling: Algeheel voorkomen - Type en stand – Kopvorm – Keelwam – Snavelvorm - Oogkleur en oogranden – beenlengte – Kleur. Ringmaat: 10 mm Toegevoegde raskenmerken: gemiddeld gewicht 650 gram. Door de wat ver uit elkaar staande benen heeft de Mariola een typerende, waggelende manier van lopen. Links: Schilderij van een Mariola, gemaakt door de Duitse duivenschilder; Werner Nordmann.

Rechts:

Het Flamenca image van Bud Bergsma. Mogelijk heeft hij zich bij het ontwerp van dit image, door het begrip “reuzen” duiven, in de Mythologie laten meevoeren door de Griekse éénogige reus Polyphemus, een van de zonen

van Neptunes. In iedere geval, is hij bereid om een ieder, nadere informatie te geven

over zijn hobby, de reuzenwratduiven.

Zijn e-mail adres is: 'budbergsma@hotmail.com'

Copyright ©2012 Aviculture-Europe. All rights

reserved by VBC.