Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

104
The loop een revalidatiecentrum voor dwarslaesiepatiënten in de stad Utrecht Marijke van Suijdam

description

 

Transcript of Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Page 1: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

The loopeen revalidatiecentrum voor dwarslaesiepatiënten in de stad Utrecht

Marijke van Suijdam

Page 2: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 3: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 3

The loopeen revalidatiecentrum voor dwarslaesiepatiënten in de stad Utrecht

Afstudeerproject Marijke van [email protected]

Master ArchitectuurAcademie van Bouwkunst te Amsterdam

CommissieMarcel van der Lubbe // ANA architecten (mentor)Ed. Bijman // Ed. Bijman rolstoelarchitectuur + woonarkenRob Aben // Rob Aben Landschapsarchitectuur

Page 4: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

“Architecture should defend man at his weakest.”Alvar Aalto

Page 5: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 5

INHOUDSOPGAVE

Inleiding 7Persoonlijke fascinatie 9 De opgave 11

ONDERZOEKGeschiedenis van gezondheidszorg 15Analyse revalidatiecentra 18 Revalidatieproces 25Het “nieuwe” revalideren 32Healing environment 35De stad als middel 36Middelen voor nieuwe vorm van revalideren 39

ONWERPLocatie 42Gebouwconcept 46Positionering volumes versus stedenbouw 48Volumes versus de stad 49The loop 50Materialisatie 56Plattegronden 60Functies in The loop 66Verpleegafdeling 1 75Verpleefafdeling 2 83Verpleegafdeling 3 91

Conclusie 99Bedankt! 101

Page 6: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Ai WeiweiFairytale dormitory

Kassel 2007

Page 7: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 7

INLEIDING

Binnen de gezondheidszorg wordt intoenemende mate gesproken over de invloed van de omgeving op het genezingsproces. Dit vraagt om een herdefiniëring van de rol die architectuur in de medische omgeving kan spelen; een rol die gaandeweg is gemarginaliseerd door de ontwikkeling van de moderne medische wetenschap. Het gaat vooral om de bruikbaarheid van een gebouw; architectuur als gereedschap in dienst van de geneeskunde. Dat er een omwenteling plaatsvindt in deze zienswijze heeft te maken met de reorganisatie van de zorg, maar ook met een internationale verschuiving in de perceptie van ziekte en het bijbehorende proces van herstel.

Het gaat tegenwoordig niet alleen om het helen van het menselijk lichaam, maar ook om de verhouding tussen mensen en hun omgeving. Daarbij is het belangrijk dat de omgeving patiënten kan ondersteunen in hun genezingsproces.

Tijdens mijn afstuderen heb ik mij bezig gehouden met de vraag hoe een revalidatiecentrum (als gebouw) invloed kan hebben op het genezingsproces en welke voorwaarden er gecreeërd moeten worden in de architectuur.

Page 8: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 9: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 9

PERSOONLIJKE FASCINATIE

Als architect kan je de wereld niet verbeteren, maar je kunt wel op een kleine schaal een positieve bijdrage leveren aan de samenleving. Dit is hoe ik denk over architectuur en hoe ik graag als architect werkzaam wil zijn. Dit was dan ook een belangrijk uitgangspunt bij het definiëren van mijn afstudeeropgave.

In wat voor gebouw zou ik willen revalideren? Veel revalidatiecentra staan in de natuur, een mooie rustige plek met een schitterend uitzicht.Maar wat als ik 3 maanden in een kamer zou liggen en dit mijn uitzicht zou zijn, hoe zou ik er dan over denken? Zou ik dan niet veel liever in een omgeving willen zijn waar ik reuring om mij heen heb van bewegingen, geuren, mensen en geluiden?

De mens is het uitgangspunt geweest voor deze opgave en het ontwerp. Wat kan een gebouw toevoegen aan de omgeving? Hoe bewegen mensen zich in en rond het gebouw? Wat voor ontmoetingen kan een gebouw genereren?

Op deze manier is mijn ontwerpopgave zich langzaam gaan vormen; een revalidatiecentrum in de stad. Een gebouw waar de mens centraal staat, waar je kwetsbaar moet kunnen zijn, maar waar je ook het gevoel hebt dat je nog steeds onderdeel bent van de maatschappij.

Een opgave die bij mij past.

Page 10: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 11: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 11

Kan architectuur in combinatie met de stad een positieve bijdrage leveren aan het revalidatieproces van een dwarslaesierevalidant?Tijdens mijn afstuderen heb ik mij als opgave gesteld om een revalidatiecentrum in de stad Utrecht te ontwerpen. Levert dit een ander gebouw op dan de bestaande revalidatiecentra die we kennen?

Om mijn opgave in een bredere context te plaatsen zal ik eerst ingaan op de geschiedenis van de gezondheidszorg. Wat zijn de trends op dit moment en hoe heeft dit zich de afgelopen jaren ontwikkeld.In wat voor centra kan je nu revalideren in Nederland en wat voor kwaliteiten hebben die? Tijdens mijn onderzoek heb ik drie verschillende centra bezocht. Hoe zitten deze centra organisatorisch in elkaar, wat voor programma onderdelen zijn aanwezig, hoe is de connectie met de buitenwereld, wat zijn de verschillende overgangen tussen openbaar en privé?

DE OPGAVE

In mijn opgave heb ik gekozen voor een specifieke doelgroep namelijk de dwarslaesierevalidant. Over deze groep revalidanten is veel onderzoek gedaan waardoor het ontwerp echt toegespitst kan worden op deze patiënten. Door diverse literatuur te raadplegen en gesprekken te voeren met diverse personen die werkzaam zijn in de dwarslaesierevalidatie heb ik inzicht gekregen in de psychologie maar ook in de functionele beperkingen/mogelijkheden van deze revalidanten. Deze kennis heb ik omgezet in een architectonisch ontwerp.

Page 12: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 13: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 13

ONDERZOEK

Page 14: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 15: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 15

GESCHIEDENIS VAN GEZONDHEIDSZORG

Wat is de beste strategie voor het bevorderen van iemands gezondheid? Twee benaderingen zijn mogelijk. De eerste neemt het individu als uitgangspunt, de tweede richt zich op de omgeving waarin die zich ophoudt. De medische professie belichaamt de eerste benadering, architectuur, landschapsarchitectuur en stedenbouw de tweede.

In het denken over (volks-)gezondheid blijkt de nadruk voortdurend tussen beide strategieën te verschuiven. Opmerkelijk is dat het ziekenhuis oorspronkelijk ontstond als een instelling die niet zozeer door de kwaliteit van het medisch bedrijf hoopte bij te dragen aan de gezondmaking van de patiënt, maar veel meer door het aanbieden van een gezond makende ambiance. Groen is van oudsher een belangrijk onderdeel in ziekenhuizen en andere zorginstellingen. Opvattingen over de helende werking van groen zijn door de hele geschiedenis heen terug te vinden in bijvoorbeeld de locaties van sanatoria in de buurt van water en natuur, en het ontwerp van kloostertuinen. In de vorige eeuw is het groen echter vrijwel geheel uit de ziekenhuisomgeving verdwenen.

Page 16: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 17: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 18: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Groot KlimmendaalArnhem

de HoogstraatUtrecht

Gelegen in de duinen van Wijk aan Zee, aan de rand van het dorp. Het centrum heeft een capaciteit van 115 bedden. Er wordt hier zowel klinisch als poliklinisch behandeld. Aangrenzend aan het centrum is een mytylschool gevestigd, die ook gebruik maakt van de voorzieningen van het revalidatiecentrum.Het revalidatiecentrum is een ouder complex, er zijn plannen om het een en ander te renoveren. De sfeer in het centrum is klinisch, er heerst geen huiselijke sfeer.

HeliomareWijk aan Zee

Gelegen aan de rand van de bossen in Arnhem. Het gebouw maakt onderdeel uit van een groter complex met meerdere zorginstellingen en een school voor kinderen met een beperking. Het centrum heeft een capaciteit van 112 bedden. Er wordt hier zowel klinisch als poliklinisch behandeld. Het is een modern revalidatiecentrum waar veel gebruik is gemaakt van kleur. De materialen refereren niet naar een klinische situatie.

Gelegen aan de rand van een woonwijk in Utrecht Oost. Het centrum heeft een capaciteit van 134 bedden. Er wordt hier zowel klinisch als poliklinisch behandeld.Het centrum is groot maar heeft de schaal van de omliggende gebouwen en woningen. Het centrum is wat gedateerd, ze zijn nu dan ook bezig met een nieuwbouw- en renovatieproces.De sfeer in het huidige centrum is klinisch, veelal met het gebruik van harde, kille materialen.

Page 19: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 19

ANALYSEREVALIDATIECENTRA

Parkeerplaats op afstand van revalidatiecentrum. Er is een centrale ingang.

Heliomare

Parkeerplaats op grote afstand van revalidatiecentrum. Er is een aparte personeelsingang aan de achterzijde.

de Hoogstraat

Parkeerplaats op afstand van revalidatiecentrum. Er is een centrale ingang.

Groot Klimmendaal

Page 20: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

De centrale hal is het verbindingspunt in het gebouw, hier vandaan kan je naar de diverse programma onderdelen. Dat betekent dat je met je badjas door de entreehal moet om bij het zwembad te komen.

Heliomare

Een rondlopende gang geldt hier als basis voor de ontsluiting, van hieruit zijn er diverse takken met daarin de programma onderdelen. De takken zijn gangen die veelal doodlopen, het is lastig om je te oriënteren in het gebouw.

de Hoogstraat

Op de begane grond, in het midden van het gebouw, ligt een groot faciliteitenblok. Hier zitten de programma onderdelen in maar ook de stijgpunten. Door middel van vides is er contact met de verschillende lagen.

Groot Klimmendaal

CENTRALEHAL

RESTAURANT

BEGANE GRONDBehandelen poliklinisch + klinisch

ROUTINGRond gaande gang als basis, van hieruit diversetakken. Veelal doodlopend, lastig te orienteren.

SPORT

BEHANDELEN

FACILITEITEN BLOKIn dit blok liggen ook de stijgpunten voor deoverige verdiepingen. Door middel van vides iser contact met de onderliggende laag en de eersteverdieping.

ENTREE STRAATZicht naar buiten is een belangrijk element.Het licht wat hier vandaan komt is door middelvan vides ook op andere verdiepingen waar-neembaar.

ENTREE

POLIKLINISCH

FYSIOTHERAPIE

CENTRALEHAL

SPORT

RESTAURANT

ER

GO

TH

ER

AP

IE

BEGANE GRONDBehandelen poliklinisch + klinisch

CENTRALE HALVerbindingspunt in het gebouw. Altijd door de hal om naar de behandeling te gaan.Kan betekenen dat je met je badjas door de entreehal moet.

Page 21: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 21

CENTRALEHAL

RESTAURANT

BEGANE GRONDBehandelen poliklinisch + klinisch

ROUTINGRond gaande gang als basis, van hieruit diversetakken. Veelal doodlopend, lastig te orienteren.

SPORT

BEHANDELEN

Verticale stapeling van hetprogramma; eenduidige typologie die veelal met de lift wordt ontsloten.

Lagen fungeren als zelfstandige eenheden; weinig tot geen interactie onderling.

Verpleegafdelingen veelal op de bovenste laag; weinig interactie met de omgeving en overige programma onderdelen.

Page 22: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

GANGEN BIJ VERPLEEGAFDELING

VEILIG ONDERKOMEN

WEINIG PRIVACY

PRIVACY DOOR GORDIJNEN

kamer kamer

kamer

Een gangenstructuur is bij alle drie de revalidatiecentra het ontsluitingsprincipe.

Enige vorm van privacy is te verkijgen door de gordijnen rondom je bed te sluiten.

Vanuit de gangen zijn ook de kamers bereikbaar. De kamers hebben grote schuifdeuren, vanuit praktisch oogpunt. Om de efficiency te bevorderen voor het personeel staan deze deuren altijd open. Daardoor heb je weinig privacy in je kamer.

GANGEN BIJ VERPLEEGAFDELING

VEILIG ONDERKOMEN

WEINIG PRIVACY

PRIVACY DOOR GORDIJNEN

kamer kamer

kamer

GANGEN BIJ VERPLEEGAFDELING

VEILIG ONDERKOMEN

WEINIG PRIVACY

PRIVACY DOOR GORDIJNEN

kamer kamer

kamer

Page 23: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 23

VERTICALE STAPELING VAN PROGRAMMA

GANGEN

VERTICALE VERPLAATSINGDOOR MIDDEL VAN LIFT

LAGEN FUNGEREN ALS ZELFSTANDIGEAFDELINGEN

VERTICALE OPBOUWLagen fungeren als zelfstandige afdelingen, maardoor diverse lichthoven/patio’s wordt er interactie tussen de verschillende lagen gecreeerd.

Er zijn wel verschillende manieren van uitvoering hierin. Vooral in Groot Klimmendaal is er door middel van patio’s gezorgd voor lichtinval. Maar ook hier heb je in de gangzone geen contact met de buitenwereld, je begeeft je in de binnenwereld van het revalidatiecentrum.

De ontsluiting is een belangrijk en groot onderdeel in het revalidatiecentrum, het is dan ook jammer dat deze zo donker en eenduiding zijn vormgegeven, in mijn ogen een gemiste kans. Op sommige momenten kan het juist een toevoeging zijn om contact te hebben met de omliggende context.

Page 24: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 25: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 25

REVALIDATIEPROCES

“Architecture should defend man at his weakest.”Alvar Aalto

Om het gebouw ook daadwerkelijk een maatpak te laten zijn voor de dwarslaesiepatiënt heb ik diverse literatuur geraadpleegd. Met deze kennis, die heel theoretisch is, wil ik architectonische uitgangspunten vormen.

Het model van Kerr (1976) gaf mij veel aanknopingspunten. In dit model is er sprake van diverse fasen/etappes in het aanpassingsproces na het oplopen van een dwarslaesie. Deze fasen vormen geen afzonderlijke categorieën en zullen voor een ieder anders verlopen. Dit model wordt door de gezondheidszorg gezien als een van de meest complete en allesomvattende modellen.

Page 26: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

verdediging

aanpassing

rouw

verwachtingvan verbetering

shock

gen

ezin

g

tijd

vooruitgangverwerking

Het model van Kerr (1976), waarin sprake is van fasen/etappes in het aanpassingsproces na dwarslaesie.De fasen vormen geen afzonderlijke categorieen.

Het model van Kerr (1976)

De diverse fasen van dit model zal ik toelichten aan de hand van een geschreven toelichting. Bij het model heb ik twee schema’s toegevoegd; die van intimiteit versus tijd en de aanwezigheid van de stad versus tijd. Op deze manier koppel ik het theoretische model van Kerr aan ingrediënten voor een revalidatiecentrum in de stad.

Page 27: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 27

verdediging

aanpassing

rouw

verwachtingvan verbetering

shock

gen

ezin

g

tijd

vooruitgangverwerking

Psychologisch gezien hebben we te maken met een valide persoon (P) met zijn vroegere doelstellingen en waarden * voor ogen.Doordat de persoon met de realiteit geconfronteerd wordt ondervindt hij dat hij niet meer functioneert als voorheen.

inti

mit

eit

tijd

omslotenheid

stad

tijd

Psychologisch gezien hebben we te maken met een valide persoon met zijn vroegere doelstellingen en waarden voor ogen. Doordat de persoon met de realiteit geconfronteerd wordt ondervindt hij dat hij niet meer functioneert als voorheen. Deze fase voltrekt zich meestal in het ziekenhuis.

verdediging

aanpassing

rouw

verwachtingvan verbetering

shock

gen

ezin

g

tijd

vooruitgangverwerking

Het model van Kerr (1976), waarin sprake is van fasen/etappes in het aanpassingsproces na dwarslaesie.De fasen vormen geen afzonderlijke categorieen.

Page 28: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

inti

mit

eit

tijd

omslotenheid

verdediging

aanpassing

rouw

verwachtingvan verbetering

shock

gen

ezin

g

vooruitgangverwerking

Het streven naar herstel gebeurt intensief, in afwachting van het weer kunnen hervatten van het vroegere gedrag. Stimulerende toestand die dichter aansluit bij het gewone leven dan bij het ziek zijn kan helpen om naar het volgende stadium te gaan.

stad

tijd

Het streven naar herstel gebeurt intensief, in afwachting van het weer kunnen hervatten van het vroegere gedrag. Een stimulerende toestand die dichter aanlsuit bij het gewone leven dan bij het ziek zijn kan helpen om naar het volgende stadium te gaan.

Page 29: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 29

inti

mit

eit

tijd

omslotenheid

verdediging

aanpassing

rouw

verwachtingvan verbetering

shock

gen

ezin

g

tijd

vooruitgangverwerking

Situaties creeeren waarin verlangen ontstaat om barrieres te verbreken, bepaalde doelstellingen en waarden zijn nog steeds te realiseren.

stad

tijd

Psychologisch gezien zijn er veel barrières, deze dienen nog te worden verbroken. Bepaalde doelstellingen en waarden lijken nog ver weg maar door een stimulerende omgeving kunnen deze doelstellingen en waarden weer terug keren.

Page 30: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

inti

mit

eit

tijd

omslotenheid

verdediging

aanpassing

rouw

verwachtingvan verbetering

shock

gen

ezin

g

tijd

vooruitgangverwerking

De persoon raakt gemotiveerd om te leren functioneren als persoon met een beperking. Gedrag en waardensysmteem veranderen.

stad

tijd

De persoon raakt gemotiveerd om te leren functioneren als persoon met een beperking. Het gedrag en waardensysteem veranderen langzaam. Door te functioneren in een groep kan dit proces sneller gaan.

Page 31: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 31

inti

mit

eit

tijd

omslotenheid

verdediging

aanpassing

rouw

verwachtingvan verbetering

shock

gen

ezin

g

tijd

vooruitgangverwerking

De beperkingen maken deel uit van de eigen persoon, het waardensysteem en activiteiten zijngerelateerd aan de restmogelijkheden.

stad

tijd

De beperkingen maken deel uit van de eigen persoon. Het waardensysteem en de activiteiten zijn gerelateerd aan de restmogelijkheden.

Page 32: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Wanneer we kijken naar de huidige manier van revalideren dan valt het op dat de verpleegafdelingen in de meeste gevallen op de bovenste verdieping liggen van het complex. De kamers zijn hetzelfde vormgegeven, de gangen zien er hetzelfde uit. Veelal verblijf je tijdens je revalidatieperiode op dezelfde kamer, met hetzelfde uitzicht. Na het model van Kerr te hebben geïnterpreteerd in architectonische en ruimtelijke zin, ben ik tot de conclusie gekomen de huidige manier van revalideren anders zou kunnen waardoor het meer toegespitst wordt op de dwarslaesierevalidant en het proces wat hoort bij het revalideren. Het gebouw zou ondersteunend kunnen werken in het revalidatie en psychologische proces. Op deze manier kan het gebouw een bijdrage leveren aan de gezondheidszorg.

Door deze conclusie zal de organisatie van mijn gebouw anders zijn dan wat gebruikelijk is. De verpleegafdelingen splits ik op in drie verschillende type afdelingen. Deze afdelingen zullen anders zijn qua organisatie, beleving, interactie met de stad en routing. Op deze manier sluiten ze aan op de behoefte van de revalidant in een bepaalde fase van het proces.

HET “NIEUWE” REVALIDEREN

Page 33: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 33

Gericht op het individu.Zicht vanuit het bed beredeneren.Healing environment vanuit kamer.Zicht op levendigheidEfficiëncy voor personeel.

Gericht op zelfstandigheid.Onderdeel van de stad.

Gericht op het groepsproces.Actieve revalidatie.Stedelijk leven als decor.

Page 34: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 35: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 35

HEALING ENVIRONMENT

In 1984 heeft Ulrich onderzoek gedaan naar de positieve effecten van het kijken naar “natuur”. De positieve effecten van uitzicht op natuur blijken vooral veroorzaakt te worden door het kijken naar elementen zoals bomen, gras en water, en niet zozeer door het kijken naar de lucht, het weer of zonsondergangen.

Wanneer je deze positieve effecten bekijkt in de gezondheidszorg dan blijkt het dat de patiënt sneller geneest en dat de gemoedstoestand beter is.

Dit onderzoek uit 1984 wordt nu nog steeds toegepast in de gezondheidszorg, we gebruiken nu de term healing environment. Deze term omvat ook zaken als efficiency voor het personeel, heldere routing door het gebouw en kleurgebruik.

Door het toevoegen van groen, het maken van efficiënte plattegronden en de routing helder en eenduidig te houden, implementeer ik een healing environment in de stad.

Page 36: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

DE STAD ALS MIDDEL

De stad is één grote revalidatietool, er zijn heel veel obstakels te vinden; stoepranden, losliggende tegels, een plein met keien. Deze tools wil ik gaan gebruiken voor mijn revalidatiecentrum.Tevens zijn de voorzieningen die aanwezig zijn in de stad goed in te zetten voor het revalidatiecentrum. Op deze manier kan de stad een toevoeging zijn voor de revalidant en onderscheidt het centrum zich van andere centra die ver(der) buiten een centrum liggen. Deze voorzieningen zijn voor de revalidant een toevoeging op het programma maar kunnen ook dienen als ontspanning. Doordat de revalidant zich in de samenleving bevindt zal de stap naar huis kleiner zijn.

Page 37: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 37

Met het openbaar vervoer reizenBoodschappen doen

Obstakels in de stad In de openbare ruimte bewegen

BIOS

CAFE

RESTAURANT

Obstakels in de stad In de openbare ruimte bewegen

Boodschappen doen Met het openbaar vervoer reizen

Onderdeel van de samenleving Aanwezige voorzieningen gebruiken

Page 38: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

MIDDELEN VOOR NIEUWE VORMVAN REVALIDEREN

Page 39: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 39

De stad Utrecht

De bewegingen en reuring in de stad gebruiken en inzetten voor het revalidatiecentrum, het gebouw hierop aansluiten.

Ontmoetingen en overgangen

De stad versus het zorgdomein, waar gaan deze twee elkaar ontmoeten. Hoe ziet dit eruit en watvoor overgangen horen hierbij?

Healing environment

Een healing environment implementeren in de stad.

Page 40: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 41: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 41

ONTWERP

Page 42: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

LOCATIE

De gekozen locatie

Page 43: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 43

Restaurants/café’s

Supermarkten

Bioscopen

Parken

Bibliotheek

Voorzieningen die de eerste criteria vormen voor de locatiebepaling. Er is een straal van 500 meter om deze voorzieningen getrokken, dit is de afstand die goed (zelfstandig) is te bereiken met een rolstoel.

Tevens- Goed bereikbaar met het openbaar vervoer. - Goed bereikbaar met de auto- Ruimte om programma te kunnen realiseren.- Mogelijkheid voor interactie met de stedeling maar ook om je te terug te kunnen trekken.

Page 44: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Bouwblok in de stad Bouwblokniveau

Stad als decor Randen van het bouwblok

Page 45: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 45

Slopen; oude drukkerij, nu in gebruik als opslagruimte en parkeergarage Springweg

Nieuwe situatie

Parkeergarage links en de oude drukkerij rechts Binnengebied in het bouwblok

Page 46: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 47: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 47

GEBOUWCONCEPT

Door op een andere manier te kijken naar het revalidatieproces zullen er drie verschillende verpleegafdelingen in mijn ontwerp centraal staan. Om een revalidatiecentrum te laten functioneren zal er ook een behandelafdelling aan toegevoegd moeten worden. In deze afdeling zullen onder andere de sportfaciliteiten, de fysiotherapeuten, ergotherapeuten, artsen en de polikliniek een plek krijgen.

Deze vier componenten vormen samen een functionerend gebouw, waar zowel het personeel als de revalidant optimaal kunenn functioneren. De vier verschillende componenten vragen allemaal iets anders van de stad en mate van interactie met de buurt.

Page 48: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Positionering volumes. Plein om gebouw te verankeren in de stad.

Plek voor ontmoetingen en zichtrelaties.

Autoverkeer beperken in het bouwblok. Geeft de mogelijkheid om weer verblijfskwaliteit te genereren.

Winkelend publiek van oost naar west wordt begeleid door de diverse bouwblokken.

POSITIONERING VOLUMES VERSUS STEDENBOUW

Page 49: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 49

V1Grenzend aan achtertuinen, de stad is op de achtergrond aanwezig.

V2De stad als decor als zicht vanuit een kamer. Meer onderdeel van de stad, interactie met de buurtbewoner/stedeling.

V3Entree aan de straat, je bent inwoner van de stad.

BehandelZowel gericht op de achterzijde van het bouwblok, waar meer privacy is, als op de stad, voor de levendigheid.

FitnessDe fitness heeft een adres aan de Oudegracht. Hierdoor krijgt het revalidatiecentrum ook een adres buiten het bouwblok.

VOLUMES VERSUS DE STAD

Page 50: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Om het revalidatiecentrum te laten functioneren moeten deze volumes gekoppeld worden, uiteindelijk draait het bij een zorgfunctie ook om efficiency.

De volumes los van elkaar plaatsen betekent dat ieder volume een eigen relatie aangaat met de omliggende bebouwing en de stedeling.

Page 51: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 51

Traditionele gangen?Interactie tussen verschillende lagen en diverse gebruikers is hierdoor minimaal.

Driedimensionaal weefsel = The loopDoor beweging met architectuur te creëren worden er ontmoetingen geïnitieerd. De beweging die plaats vindt is revalideren!

THE LOOP

Page 52: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

De vier verschillende volumes hebben allen een eigen verdiepingshoogte en hoogte ten opzichte van het maaiveld. Hierdoor ontstaan er diverse hoogteverschillen in het gebouw. Door deze verschillende verdiepingen met elkaar te koppelen onstaat er een driedimensionaal weefsel wat The loop vormt en die het gehele gebouw behelst.

The loop is revalidatie! In The loop zijn zowel hellingbanen als trappen te vinden, deze variëren in moeilijkheid. Zo zijn er hele luie trappen maar ook hele steile trappen. Ditzelfde geldt voor de diverse hellingbanen die er in The loop te vinden zijn. Bij het revalideren neem je kleine stapjes dat is terug te zien in The loop. Rondom de V1 zijn de uitdagingen kleiner dan wanneer je in de V3 verblijft.Wanneer de revalidant sterk genoeg is zal The loop zich ook naar buiten verplaatsen en wordt de stad onderdeel van het revalideren en The loop.

Page 53: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 53

Kelder

Begane grond

Eerste verdieping

Tweede verdieping

Page 54: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 55: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 55

The loop doorboort de volumes.

The loop is extravert.Contact met de stad en met de gebruikers van het gebouw door middel van vides

Programma onderdelen zijn introvert.Intiem en voorzien van kleine openingen waardoor de stad op de achtergrond blijft.

Page 56: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

The loop doorboort de volumes, waardoor er een andere wereld ontstaat dan in de volumes (=programma). Daar waar The loop een volume doorboort zullen de vloeren, wanden en plafonds een houten bekleding krijgen. Het contact met de stad is heel belangrijk in the Loop, er is altijd een glazen element om contact te hebben met de omgeving.

MATERIALISATIE

De houten bekleding op de wanden is altijd verticaal aangebracht om zo de verdiepingen met elkaar te koppelen. De latten zijn van diverse afmetingen en op diverse manieren toegepast. Wanneer een programma onderdeel het toelaat zullen de latten verder uit elkaar worden geplaatst waardoor er een kozijn ontstaat. Op plaatsen waar meer intimiteit gewenst is zullen de latten een gesloten wand vormen.

Page 57: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 57

In de massa bevinden zich de diverse programma onderdelen. Deze zijn meer aan intimiteit gebonden dan The loop. Deze zijn als massa vormgegeven door de gevels van metselwerk te maken, hierin zitten gaten waar ramen zitten. In deze verschillende massa’s zal het programma een plek krijgen.

Page 58: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 59: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 59

Zicht op het plein en de entree.The loop en de massa zijn goed te onderscheiden van elkaar.

Page 60: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

PLATTEGRONDEN

Op de plattegronden is te zien hoe The loop zich door de vier verschillende massa’s beweegt en hoe deze zich ook in hoogte door het gebouw heen beweegt. Het is een doorgaande route met hierin verschillende uitdagingen zoals trappen en hellingbanen. Het contact met de stad is op deze route steeds wisselend. Op iedere verdieping is er groen te vinden, op deze manier wordt de healing envrionment geïmplementeerd in de stad.

Page 61: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Kelder

Page 62: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 63: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Begane grond

Page 64: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Eerste verdieping

Page 65: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Tweede verdieping

Page 66: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

FUNCTIES IN THE LOOP

The loop is revalidatie!

In de gebouwvolumes bevindt zich het programma wat direct verbonden is met de revalidatie. Maar naast dit programma zijn er veel randzaken die ervoor zorgen dat het revalidatieproces goed kan worden doorlopen. Om de gebouwvolumes zo compact mogelijk te houden wordt The loop ingezet om de ondersteunende functies te bieden. Zonder deze functies zal het revalidatiecentrum niet functioneren.

In The loop zijn zowel hellingbanen als trappen te vinden, deze varieren in moeilijkheid. Deze elementen worden ingezet bij de fysiotherapie en de ergotherapie. Daarnaast geeft het uitdagingen voor de revalidant, naast het programma, om op deze manier de zelfstandigheid te vergroten.

The loop is een driedimensionaal weefsel door de diverse hoogteverschillen maar ook door de vele vides en zichtrelaties die er zijn.

In de massa ben je op jezelf maar in The loop staat de interactie centraal. De interactie is op iedere plek anders, op het ene moment is dat met de stedeling een ander moment met mede-revalidanten. Deze zones lopen in elkaar over en zijn afgestemd met de fase waarin een revalidant zich begeeft.

Ook in The loop komt healing environment terug. Dit zijn plekken waar de revalidant zich kan terug trekken, de stiltetuin, of door tuinieren de fijne motoriek kan prikkelen, in de kas. Ook hier staat interactie centraal; de bloementuin is ook toegankelijk voor de stedeling.

Page 67: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 67

Ondersteunende functies voor het revalidatieprogramma

Page 68: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 69: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 69

Tuinen - healing environment

Page 70: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 71: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 71

Bewegen - sporten

Page 72: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Programma versus The loop

Page 73: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 74: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 75: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 75

Op deze afdeling liggen de revalidanten nog veel en vaak in bed om te rusten. Doordat je nog heel afhankelijk bent van anderen voelt de revalidant zich kwetsbaar. Daar zal deze afdeling op inspelen, de overgangen tussen stad - kamer en revalidatiecentrum - kamer gebeurd met veel gelaagdheid.

VERPLEEGAFDELING 1

Page 76: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 77: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 77

Page 78: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 79: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 79

Page 80: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 81: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 81

Page 82: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 83: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 83

Op deze afdeling is het groepsproces belangrijk, door anderen kan je verder komen in het proces. De revalidatie is actief, The loop sluit hier op aan. De woonkamer is een gezamenlijke ruimte waar ook gekookt kan worden. Deze grenst aan de semi-openbare bloementuin waardoor er direct contact is met de stedeling.

VERPLEEGAFDELING 2

Page 84: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 85: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 85

Page 86: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 87: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 87

Page 88: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 89: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 89

Page 90: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 91: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 91

Deze afdeling is de laatste stap om weer naar huis te gaan. De kamers zijn vormgegeven als hotelkamers met het revalidatiecentrum op de achtergrond. The loop begeeft zich niet meer binnen maar deze verplaatst zich naar buiten, de stad. De stad, met alle voorzieningen en uitdagingen, wordt The loop!

VERPLEEGAFDELING 3

Page 92: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 93: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 93

Page 94: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 95: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 95

Page 96: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 97: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 97

Page 98: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 99: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 99

Architectuur kan in combinatie met de stad een positieve bijdrage leveren aan het revalidatieproces van een dwarslaesierevalidant.

CONCLUSIE

Page 100: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 101: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

Marijke van Suijdam // The loop // 101

BEDANKT!

Het afstuderen was een intensieve en heftige tijd. Een tijd waar ik mezelf goed heb leren kennen maar waar ik mezelf ook tegen ben gekomen. Allemaal lieve mensen om mij heen hebben mij enorm gesteund. Ik wil iedereen hiervoor bedanken, zonder jullie zou het nog heftiger zijn geweest.

Bedankt!

Page 102: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 103: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop
Page 104: Marijke van Suijdam-Master of Architecture-The Loop

The loopeen revalidatiecentrum voor dwarslaesiepatiënten in de stad Utrecht

Afstudeerproject Marijke van [email protected]

Master ArchitectuurAcademie van Bouwkunst te Amsterdam