Mannelijk en vrouwelijk schiep Hij hen, naar Mannelijk en vrouwelijk schiep Hij hen, naar Zijn beeld schiep Hij henZijn beeld schiep Hij hen

Drs. Cobi WattezDrs. Cobi Wattez

4 november 20114 november 2011

Hoe ziet deze lezing eruit?Hoe ziet deze lezing eruit?

wie ben ik?wie ben ik?

waar liep ik tegenaan?waar liep ik tegenaan?

wetenschappelijke inzichten over m/vwetenschappelijke inzichten over m/v

wat ik wil onderzoeken de komende jarenwat ik wil onderzoeken de komende jaren

Wie ben ikWie ben ik• Cobi Wattez

A&O psycholoog, Senior Projectleider Business Development Tinguely Xperts

onderzoeker gender effecten op leiderschap binnen organisaties (NSvP, Radboud Universiteit)

getrouwd met Martin Op ‘t Land

moeder van Sjoerd (23), Sifra (22) en Norbert (21)

co-auteur “Wat wil jij/wat wil ik”, “Samen Verder”

15- jarige leeftijd: geraakt door de liefde van de God van de bijbel en gekozen Zijn richtlijnen voor het leven op te volgen

• Cobi Wattez

A&O psycholoog, Senior Projectleider Business Development Tinguely Xperts

onderzoeker gender effecten op leiderschap binnen organisaties (NSvP, Radboud Universiteit)

getrouwd met Martin Op ‘t Land

moeder van Sjoerd (23), Sifra (22) en Norbert (21)

co-auteur “Wat wil jij/wat wil ik”, “Samen Verder”

15- jarige leeftijd: geraakt door de liefde van de God van de bijbel en gekozen Zijn richtlijnen voor het leven op te volgen

Waar liep ik tegenaan?Waar liep ik tegenaan?

vaak na managementvergadering gefrustreerd naar huisvaak na managementvergadering gefrustreerd naar huis

niet duidelijk kunnen maken wat ik belangrijk vindniet duidelijk kunnen maken wat ik belangrijk vind

moe van het 'aan het woord komen en blijven'moe van het 'aan het woord komen en blijven'

soort van niet-serieus genomen gevoelsoort van niet-serieus genomen gevoel

in huwelijk, na 7 jaarin huwelijk, na 7 jaar

ik kan niet duidelijk maken wat ik voelik kan niet duidelijk maken wat ik voel

iedereen doet wat hij/zij belangrijk vindtiedereen doet wat hij/zij belangrijk vindt

niemand 'zorgt' voor mijniemand 'zorgt' voor mij

Aafke Komter/Martine Aafke Komter/Martine Delfos/Carol Gilligan e.a.Delfos/Carol Gilligan e.a.

oosterschelde-gesloten kameroosterschelde-gesloten kamer

zorg-rechtvaardigheidsethiek (millenium 1)zorg-rechtvaardigheidsethiek (millenium 1)

lichaamsbouwbouw

ontwikkeling (waarnemen gezicht, kleien) ontwikkeling (waarnemen gezicht, kleien)

functie (gehoor, oxytocine-afbraak) functie (gehoor, oxytocine-afbraak)

zelfbeeld: zelf-in-relatie, gefocust zelfzelfbeeld: zelf-in-relatie, gefocust zelf

communicatie:tend and befriend, fight or flightcommunicatie:tend and befriend, fight or flight

denkwijze: contextueel -formeel denkwijze: contextueel -formeel

Onderzoek onderhandelen in Onderzoek onderhandelen in partnerrelatiespartnerrelaties

geslachtgeslachtonderhandelingsstrategieonderhandelingsstrategie

mannelijke partnermannelijke partner vrouwelijke vrouwelijke partnerpartner

rationaliserenrationaliseren ̽̽̽̽̽̽̽̽̽̽̽̽̽̽̽̽̽̽ jaja jaja

dreigendreigen jaja jaja

hintenhinten neenee jaja

zwijgenzwijgen jaja neenee

Andere drijfveren, andere Andere drijfveren, andere communicatiecommunicatie

Mc Kinsey, 2008Mc Kinsey, 2008 De effectiviteit van vrouwelijk leiderschap

Zijn er wel specifieke mannelijke of Zijn er wel specifieke mannelijke of vrouwelijke persoonseigenschappen?vrouwelijke persoonseigenschappen?

vrouwenvrouwenmannenmannen

m/v metafoorm/v metafoor

AutomatischAutomatischKeuzeKeuze

Bijbel over vrl. en mnl. Bijbel over vrl. en mnl. leiderschapleiderschap

God schiep de mens als zijn evenbeeld, als evenbeeld van God schiep hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep hij de mensen. Hij zegende hen en zei tegen hen: ‘Wees vruchtbaar en word talrijk, bevolk de aarde en breng haar onder je gezag.

• (Gen 1: 27, 28)

Samenvatting Pat HeimSamenvatting Pat Heim1. Power-dead-even role versus hierarchie (1.07-3.42)2. Teamplayer: verschillende perceptie (4.28-6.15)3. Leer winnen en verliezen en het spel te spelen (6.45-8.48)4. Competitie: zie het als spel en neem risico’s (10.00-11.27)5. Zelfpromotie: trackrecord-potential: vertel (12.57-13.15)6. M: bottomline first, V: proces first, hersenfunctie (20:20-21:5

2)7. Manage how you are perceived in terms of power (24:25-26:

55)

Handvatten voor leven in overvloed Handvatten voor leven in overvloed als m/v als m/v

MM VVoefenen in persoonlijke vragen oefenen in persoonlijke vragen

waardering uitsprekenwaardering uitspreken

in de ‘wij’ vorm sprekenin de ‘wij’ vorm spreken

overleg oefenenoverleg oefenen

uitnodigen tot profilerenuitnodigen tot profileren

dienen door niet altijd te scorendienen door niet altijd te scoren

initiatief nemen om vrouwen/anderen platform te biedeninitiatief nemen om vrouwen/anderen platform te bieden

koppeling met ziel behoudenkoppeling met ziel behouden

taakafbakening/focus afkijkentaakafbakening/focus afkijken

taak als ‘spel’ oefenen taak als ‘spel’ oefenen

oefenen in puntig sprekenoefenen in puntig spreken

werken aan zichtbaarheidwerken aan zichtbaarheid

gevoel van eenzaamheid aanvullengevoel van eenzaamheid aanvullen

ik-vorm oefenen, alleen durven staanik-vorm oefenen, alleen durven staan

Vrouwelijke kracht: Vrouwelijke kracht: VerbindenVerbinden

• na zelf verbonden te zijnna zelf verbonden te zijn

• met jezelfmet jezelf

• met Godmet God

• zonder overname andermans verantwoordelijkheidzonder overname andermans verantwoordelijkheid

• keuzekeuze

• wat is de verantwoordelijkheid van de ander? wat is de verantwoordelijkheid van de ander?

• wat is de reactie?wat is de reactie?

• zonder verwachting dat de ander (zich aan) jou ‘verbindt’zonder verwachting dat de ander (zich aan) jou ‘verbindt’

• keuze 'alleen' met God te willen/kunnen staankeuze 'alleen' met God te willen/kunnen staan

• benoemen en plaats vragen voor je eigen behoeftenbenoemen en plaats vragen voor je eigen behoeften

Maria zocht verbinding met zichzelfMaria zocht verbinding met zichzelf

• Zij ontroerde bij dat woord en overlegde, welke de betekenis van die Zij ontroerde bij dat woord en overlegde, welke de betekenis van die groet mocht zijn Luc 1:29groet mocht zijn Luc 1:29

• En allen die ervan hoorden, verbaasden zich over hetgeen door de En allen die ervan hoorden, verbaasden zich over hetgeen door de herders tegen hen was gezegd. Doch Maria bewaarde al deze woorden, herders tegen hen was gezegd. Doch Maria bewaarde al deze woorden, die overwegende in haar hart Luc 2:19die overwegende in haar hart Luc 2:19

• Waarom hebt gij Mij gezocht?En zij begrepen het woord niet dat Hij tot Waarom hebt gij Mij gezocht?En zij begrepen het woord niet dat Hij tot hen sprak…En zijn moeder bewaarde al deze woorden in haar hart. Luc hen sprak…En zijn moeder bewaarde al deze woorden in haar hart. Luc 2:512:51

Maria zocht verbinding met GodMaria zocht verbinding met God

• En Maria zeide: Zie de dienstmaagd des Heren; mij geschiede naar uw En Maria zeide: Zie de dienstmaagd des Heren; mij geschiede naar uw woord.woord.

•Daarop sprak zijn moeder de bedienden aan: ‘Doe maar wat hij jullie Daarop sprak zijn moeder de bedienden aan: ‘Doe maar wat hij jullie zegt, wat het ook is.zegt, wat het ook is.

Making organizations more social Making organizations more social ambitious by increasing gender ambitious by increasing gender diversity drive diversity drive Research on social ambition, judgment formation and gender in Board Rooms

Cobi Wattez, oktober 2011

Context onderzoekContext onderzoekNagedacht: wat wil ik de komende 9 jaar van mijn werkzaam leven Nagedacht: wat wil ik de komende 9 jaar van mijn werkzaam leven met bevlogenheid nastreven?met bevlogenheid nastreven?

Radboud Universiteit faculteit Managementwetenschappen biedt duaal Radboud Universiteit faculteit Managementwetenschappen biedt duaal promotietraject aan rond thema 'The Responsible Organisation'promotietraject aan rond thema 'The Responsible Organisation'

Kader is Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, ook wel Corporate Kader is Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, ook wel Corporate Social Responsibility (CSR) and Sustainability Development (SD) Social Responsibility (CSR) and Sustainability Development (SD) genoemdgenoemd

Eigen motivatie: bijdrage goede invulling m/v rollen in onze cultuur en Eigen motivatie: bijdrage goede invulling m/v rollen in onze cultuur en inzichten voor vrouwelijk leiderschap voor onze christenvrouwen in het inzichten voor vrouwelijk leiderschap voor onze christenvrouwen in het bijzonderbijzonder

Na 1 jaar voor commissie onderzoeksvoorstel verdedigen, bij Na 1 jaar voor commissie onderzoeksvoorstel verdedigen, bij goedkeuring in drie jaar uitvoeren (vier wetenschappelijke artikelen)goedkeuring in drie jaar uitvoeren (vier wetenschappelijke artikelen)

Kans om mij te verdiepen wat ik zonder deze ondersteuning niet voor Kans om mij te verdiepen wat ik zonder deze ondersteuning niet voor elkaar zou krijgen, verder zie ik wel en ga al biddend mijn wegelkaar zou krijgen, verder zie ik wel en ga al biddend mijn weg

Twee opmerkingen bij Twee opmerkingen bij gendergender

gelijke gelijke kansenkansen

alternatieve alternatieve waardenwaarden

meritocratiemeritocratie speciale speciale bijdragebijdrage

ethiek: gelijkheid etc.ethiek: gelijkheid etc.

efficientieefficientie

gender gender gelijkheidgelijkheid

gendergenderverschilverschil

gender als social construct:gender als social construct:inzicht door onderzoek naar inzicht door onderzoek naar gender gender gerelateerde phenomenen i.p.v. gerelateerde phenomenen i.p.v. gender als leidende variabelegender als leidende variabele

Gen 1: mannelijk en vrouwelijk schiep Hij Gen 1: mannelijk en vrouwelijk schiep Hij hen, naar Zijn beeld schiep Hij henhen, naar Zijn beeld schiep Hij hen

interpretatie invalshoekeninterpretatie invalshoeken open en inductieve benaderingopen en inductieve benadering

Wat observeer ik? Wat observeer ik? (relevantie)(relevantie)• Organisaties zijn matig succesvol in het behouden en Organisaties zijn matig succesvol in het behouden en

ontwikkelen van vrouwelijk leiderschap, jammer wantontwikkelen van vrouwelijk leiderschap, jammer want

Nederlandse en Europese economie en maatschappij Nederlandse en Europese economie en maatschappij hebben mannen en vrouwen nodighebben mannen en vrouwen nodig

Vrouwen zijn gelijk aan mannen opgeleid en hebben Vrouwen zijn gelijk aan mannen opgeleid en hebben kans opgedane kennis en vaardigheden te gebruikenkans opgedane kennis en vaardigheden te gebruiken

Mannen hebben kans om vaderrol op te pakkenMannen hebben kans om vaderrol op te pakken

Genesis 1 beheer de aarde: opdracht aan beideGenesis 1 beheer de aarde: opdracht aan beide

Waardoor komt dit? (hypotheses)Waardoor komt dit? (hypotheses)

Vrouwen herkennen zich onvoldoende in de Vrouwen herkennen zich onvoldoende in de missie, strategie van organisatiemissie, strategie van organisatie

Vrouwen kiezen andere prioriteitenVrouwen kiezen andere prioriteiten

Vrouwen ervaren onvoldoende toegevoegde Vrouwen ervaren onvoldoende toegevoegde waarde in formuleren van en realiseren van waarde in formuleren van en realiseren van doelstellingen van organisatiesdoelstellingen van organisaties

Wat kenmerkt vrouwelijke ambitie?Wat kenmerkt vrouwelijke ambitie?• Onderzoek 'ambitie kent geen tijd' (2009): sociale ambitie krijgt bij Onderzoek 'ambitie kent geen tijd' (2009): sociale ambitie krijgt bij

vrouwen prioriteitvrouwen prioriteit

• definitie sociale ambitie: het behartigen van de balans tussen definitie sociale ambitie: het behartigen van de balans tussen verschillende belangenverschillende belangen

in privé sfeer: bewaken werk-privé in privé sfeer: bewaken werk-privé balansbalans

in directieteams: bewaken in directieteams: bewaken balansbalans tussen people-profit en planet tussen people-profit en planet

voorbeeld: outsourcen uitvoerend werk naar Indiavoorbeeld: outsourcen uitvoerend werk naar India

•sociale ambitie in dit voor beeld = besluit medewerker met partner sociale ambitie in dit voor beeld = besluit medewerker met partner niet langer dan maand opdracht in India te geven en investeren in niet langer dan maand opdracht in India te geven en investeren in opleiding onderlaag Indiase samenlevingopleiding onderlaag Indiase samenleving

PartnerrolPartnerrolPartnerrolPartnerrol Ouderrol Ouderrol Ouderrol Ouderrol Huishoudrol Huishoudrol Huishoudrol Huishoudrol GemeenschapsrGemeenschapsrol ol

GemeenschapsrGemeenschapsrol ol Intrinsiek Intrinsiek Intrinsiek Intrinsiek Extrinsiek Extrinsiek Extrinsiek Extrinsiek

Sociale ambitie Sociale ambitie Sociale ambitie Sociale ambitie Carriere ambitieCarriere ambitieCarriere ambitieCarriere ambitie

Hoe meer sociale ambitie bij organisaties Hoe meer sociale ambitie bij organisaties ontwikkelen?ontwikkelen?

Door het realiseren van meer vrouwelijke invloed in de strategische en Door het realiseren van meer vrouwelijke invloed in de strategische en bestuurlijke besluitvorming van organisatiesbestuurlijke besluitvorming van organisaties

Mijn stelling: vrouwelijke deelname aan strategische en bestuurlijke Mijn stelling: vrouwelijke deelname aan strategische en bestuurlijke besluitvorming binnen organisaties is matig effectief en leidt besluitvorming binnen organisaties is matig effectief en leidt onvoldoende tot het sociale ambitieniveau waar vrouwen zich in onvoldoende tot het sociale ambitieniveau waar vrouwen zich in herkennenherkennen

Nodig: inzicht in de manier waarop mannen en vrouwen tot Nodig: inzicht in de manier waarop mannen en vrouwen tot besluitvorming komen, specifiek in context van een directieteambesluitvorming komen, specifiek in context van een directieteam

Op welk onderzoek kan ik Op welk onderzoek kan ik voortbouwen?voortbouwen?

In privesfeer zijn onderhandelingstrategieen In privesfeer zijn onderhandelingstrategieen onderzocht (Komter, 1990, Pool en Lucassen, onderzocht (Komter, 1990, Pool en Lucassen, 2005, Wiesmann, 2010)2005, Wiesmann, 2010)

In onderwijs is onderzoek gedaan naar In onderwijs is onderzoek gedaan naar oordeelsvorming en gender (Magolda, ten Dam oordeelsvorming en gender (Magolda, ten Dam en Severiens, 2000)en Severiens, 2000)

Oordeelsvorming en Oordeelsvorming en gendergender

absoluut absoluut wetenweten

absoluut absoluut wetenweten

transitioneel transitioneel wetenweten

transitioneel transitioneel wetenweten

onafhankelijk onafhankelijk wetenweten

onafhankelijk onafhankelijk wetenweten

contextueel contextueel wetenweten

contextueel contextueel wetenweten

beheerspatroonbeheerspatroonbeheerspatroonbeheerspatroonontvangpatroonontvangpatroonontvangpatroonontvangpatroon

impersoonlijk impersoonlijk patroonpatroon

impersoonlijk impersoonlijk patroonpatroon

interpersoonlijk interpersoonlijk patroonpatroon

interpersoonlijk interpersoonlijk patroonpatroon

individueel patroonindividueel patroonindividueel patroonindividueel patrooninterindividueel interindividueel patroonpatroon

interindividueel interindividueel patroonpatroon

connectief = weten connectief = weten door samenwerken en door samenwerken en relatie met persoonlijk relatie met persoonlijk ervaringen te leggenervaringen te leggen

connectief = weten connectief = weten door samenwerken en door samenwerken en relatie met persoonlijk relatie met persoonlijk ervaringen te leggenervaringen te leggen

autonoom = feiten, autonoom = feiten, logica gericht op logica gericht op toepassentoepassen

autonoom = feiten, autonoom = feiten, logica gericht op logica gericht op toepassentoepassen

Wat ontbreekt aan het bestaande Wat ontbreekt aan het bestaande onderzoek?onderzoek?

Exploratie en operationalisatie van onderzoek Exploratie en operationalisatie van onderzoek over Oordeelsvorming en Gender voor over Oordeelsvorming en Gender voor directieteam situatiedirectieteam situatie

Exploratie en operationalisatie van begrip Exploratie en operationalisatie van begrip Sociale ambitie voor directieteam situatieSociale ambitie voor directieteam situatie

Empirisch onderzoek naar relatie tussen Empirisch onderzoek naar relatie tussen oordeelsvorming, sociale ambitie en gender oordeelsvorming, sociale ambitie en gender

Wat is mijn beoogde Wat is mijn beoogde onderzoeksvraag?onderzoeksvraag?

• Wat is de relatie tussen wijze van Wat is de relatie tussen wijze van oordeelsvorming, sociale ambitie en gender in oordeelsvorming, sociale ambitie en gender in directieteamsdirectieteams

• Design:Design:

• exploratie en operationalisatie sociale ambitie exploratie en operationalisatie sociale ambitie en oordeelsvorming in directieteams dooren oordeelsvorming in directieteams door

interviews, thinking aloud methode e.a. interviews, thinking aloud methode e.a.

kwantitatief meten bij directieteamskwantitatief meten bij directieteams

OpbrengstOpbrengstempirisch getoetste theorie over onderzochte empirisch getoetste theorie over onderzochte relatiesrelaties

tool tool

adviesadvies

lange termijn opbrengst (niet in dit onderzoek)lange termijn opbrengst (niet in dit onderzoek)

meer vrouwen in directies en organisatiesmeer vrouwen in directies en organisaties

meer sociale ambitie bij organisatiesmeer sociale ambitie bij organisaties

meer mannen als vadermeer mannen als vader