Een eerlijk speelveld voor een duurzamer Nederland Rotterdam, 10 december 2020 - De rekenmethodieken die worden gebruikt voor het berekenen van de milieubelasting van bouwmaterialen voldoet niet aan haar belangrijkste doel: het beperken van de CO2 emissie tijdens de productie van bouwmaterialen. Wij doen een oproep aan politiek en beleidsmakers om, voorbij de belangen van de bouwindustrie, te zorgen voor rekenmethodieken die het gebruik van zeer emissie-vriendelijke materialen sterk bevorderen. De kans dat we de Parijs doelstelling van 1.5 graad temperatuurstijging behalen wordt met de dag kleiner. Klimaatverandering is urgent én belangrijk om tegen te gaan. Tegelijkertijd met deze mondiale opgave hebben we een woningbouwopgave in Nederland. Binnen tien jaar moeten er zo’n 1 miljoen woningen bijgebouwd worden. Woningen bouwen heeft een forse impact op de directe uitstoot van CO2 (ca. 10% van de jaarlijkse uitstoot). Als we de CO2 uitstoot van onze sector fors willen reduceren, zullen we alternatieven moeten inzetten voor materiaal die geproduceerd worden met fossiele brandstoffen. Dat gaat verder dan het gebruik van circulaire materialen omdat in de gehanteerde rekenmethodieken de productie uitstoot nauwelijks wordt meegerekend. Een adequaat antwoord daarop is de toepassing van biobased materialen zoals bijvoorbeeld hout, hennep, vlas, bamboe en lisdodde. Maar ook het gebruik van reststromen uit Land- en tuinbouw biedt kansen. Transitie naar een duurzame sector De bouwsector bevindt zich in een kantelmoment in de transitie naar een duurzame sector. Dit zie je bij alle betrokkenen in de keten terug. Van institutionele beleggers en projectontwikkelaars tot aan architecten en bouwers. Maar om als sector écht te kunnen verduurzamen, zal er eerlijk gekeken moeten worden naar de milieu impact van materialen. Om aan te geven hoe milieuvriendelijk een nieuw gebouw is, is de MPG in Nederland leidend. Verwacht wordt dat de norm wordt verscherpt in 2021 naar 0,8. Klimaatopgave urgent en belangrijk: forse CO2-reductie stappen Waar de schoen wringt is het feit dat CO2-opslag door gebruik van biomaterialen niet goed wordt meegewogen in de MKI/MPG berekening. Want, zo wordt gesteld, CO2-opslag van hout heeft een tijdelijk karakter. Daarbij wordt over het hoofd gezien dat we de komende decennia forse CO2-reductie stappen moeten maken. Doordat Biomaterialen CO2 opslaan is er dubbele winst: CO2 wordt uit de lucht gehaald en voor langere tijd opgeslagen, daarnaast is er geen sprake van uitstoot door de productie van een fossiel alternatief. De CO2-uitstoot bij de productie van ‘fossiele materialen’ wordt ook fors bevoordeeld omdat die vrijwel niet meegerekend wordt als er aan het eind van de levensduur een vage herbestemming wordt benoemd. De dubbele benadeling van biomaterialen is niet uit te leggen aan navolgende generaties. Het klopt feitelijk ook niet. Een product als CLT (Cross Laminated Timber) met droge verbindingen zal in de praktijk worden hergebruikt na zijn eerste functie. Na hergebruik zal het product wellicht nog een derde leven toebedeeld krijgen als plaat- of isolatiemateriaal. Tegen de tijd dat het dan ingezet wordt als brandstof voor een energiecentrale zijn we al snel 100 jaar verder. Het IPCC classificeert het dan als permanente opslag. Bovendien zullen er over 100 jaar ongekend veel oplossingen zijn voor het duurzaam recyclen van biomaterialen. Als CO2-opslag wordt meegewogen in de MPG berekening, is het zelfs mogelijk om ‘MPG-negatief’ te gaan bouwen. De klimaatopgave is simpelweg te urgent en te belangrijk om als sector te vertragen door industriële belangen, hoe goed we die belangen ook begrijpen. Positieve effecten biobouw Naast CO2-reductie heeft biobouw andere positieve effecten. Zo blijkt dat het aantal transportbewegingen minder is dan traditionele bouwmaterialen, wat gunstig is voor de stikstofemissie. Ook dragen houtconstructies bij aan een gezonder binnenklimaat door hun vocht- en warmt regulerende eigenschappen. Een ander belangrijk aspect is dat het telen van bouwgewassen kan bijdragen aan nieuwe verdienmodellen voor de Landbouw. Een sector die ons zeer na aan het hart ligt en echt kan helpen het verschil te maken bij de omschakeling naar emissievrije bouwplaatsen. Een eerlijk speelveld Wij pleiten niet tegen beton, maar voor een eerlijk speelveld. Principe is ‘beton waar biomaterialen nog niet kunnen, biomaterialen waar het nu gewoon kan’. Als collectief uit de bouwsector willen wij bijdragen aan een duurzamere wereld en ons niet laten vertragen door traditionele rekenmethodieken.

Wij vragen als marktpartijen dat politiek en beleidsmakers CO2-opslag meenemen in de huidige instrumenten die gebruikt worden voor de MPG berekening, zodat er een eerlijk speelveld ontstaat voor biobased materialen waardoor we een verduurzamingsslag kunnen maken.

Manifest

Ondertekenaars

Bedrijf Ondertekenaar

Hans Meurs - Algemeen directeur Norbert Schotte - Manager Innovatie & Duurzaamheid

Onno Dwars Directeur Ballast Nedam Ontwikkeling

Biense Dijkstra Directeur-eigenaar

Jos de Vries Adviseur Duurzame Energie & Duurzaam Bouwen

Theo Opdam Algemeen directeur

Johan (J.D.) Krijgsman Partner

Daan Bruggink Founder & Architect

Dinant te Brinke Directievoorzitter BAM Wonen

Bob Jansen Partner

Paul de Ruiter Architects Director & Architect

Do Janne Vermeulen Owner, Partner & Architect

Ronald Huikeshoven - Directievoorzitter Maarten Markus - Projectmanager Duurzaamheid

Bert Tretmans Directeur & Architect

Nieuwe ondertekenaars

Edwin de Kuiper Directievoorzitter Dura Vermeer Bouw Midden West

Constantijn Berning Executive Development Director

Nicole Maarsen Directeur Vastgoed

Alain Cracau Sectormanagement Duurzaam Ondernemen

Jan van der Doelen Senior Sector Banker Building & Construction

Annemarie van Doorn – Directrice

Maria van der Heijden Directeur-bestuurder

Rick Kamphorst Projectleider Bouw & Circulaire Economie

Patricia Dolman Marketing & Communicatie

Mantijn van Leeuwen Algemeen directeur

Lodewijk Hoekstra – oprichter en eigenaar Nico Wissing – Oprichter en eigenaar Prisca van der Wal - Directeur

Michiel Haas - Founding partner - Founder NIBE - em.prof TU Delft, faculty CiTG, chair Materials & Sustainability)

Alijd van Doorn Directeur Duurzaamheid

Daan Kosterman Projectleider circulair

Mathew Vola Director

Richard Emmerink – Director Strategy & Airport Planning Willem van der Ven – Senior Manager Development Schiphol Commercial

Marije Hulshof Global Director Industry & Buildings

Ronald Wenting – Adviseur constructies en Associate partner Lonneke van Haalen – Constructeur

Jaap Dijkgraaf Algemeen directeur

René Breman Verbinder

Prof. dr. ir. Andy van den Dobbelsteen Professor of Climate Design & Sustainability @ TU Delft

Prof. dr. ir. Arjan van Timmeren Chair of Environmental, Technology and Design @ TU Delft

Dr. ir. Jesús Rosales Carreón – Sustainability scientist @ Utrecht Universiteit

Arne Balvers – Directeur Tom Claassen – Manager Duurzaamheid

Pim Peters Eigenaar

Niels van Geenhuizen Global Sustainable Solutions Leader

Maaike Perenboom Projectontwikkelaar

Guido van de Wijgert Programmamanager duurzaamheid

Harry Platte – directeur-bestuurder Parteon Cees Tip – bestuurder Intermaris Stefan van Schaik – bestuurder Wooncompagnie Nicole van Wijk – bestuurder Woonwaard Anke Huntjens – bestuurder Prewonen

Gert Jan ‘t Hart Directeur

Marjan Minnesma Directeur

Mira van Beek - partner architect Dorte Kristensen - architect directeur Paul Vlaar - partner architect Karho Yeung - partner architect

Gerrolt Ooijman – Directeur-bestuurder Barend Wassink – Manager vastgoed

Jim Teunizen Founding partner

Dirk Jan van Wieringhen Borski Architect + eigenaar

Jan Jongert Architect + Partner

Hans Goverde Architect + Partner

Marco Vermeulen Eigenaar & Architect

Sophie Room-Schäfer Architect & eigenaar

Harold van de Ven – Architect + Partner Hans van Houtum – Architect + Partner Nicky Kouwenberg – Architect + Partner

Ralf van Tongeren Architect + eigenaar

Renske van der Stoep Architect + eigenaar

Shai van Vlijmen Architect + eigenaar

Dennis Hauer Architect + directeur

Geert van der Aa Architect

Jeroen Schoots Architect + partner

Jurian Bosma Architect & directeur

Reinoud Keesmaat Mede-bestuurslid VIBA Architect en ontwerper

Joop Bensdorp Architect

Michiel Raaphorst Architect - directeur

Suzanne Nagtegaal Architect + teacher

Lydia Fraaije Biomimicry Architect

Peter van der Cammen Architect

Michel Post Directeur + architect

Nicolaas van Everdingen Expert klimaatpositief bouwen en renoveren

Anne Geenen – architect + partner David Schmidt – architect + partner

Hans Achterbosch Founder en eigenaar

Oscar Vos Founder & Architect

Thijs Asselbergs Architect & Professor of Architectural Engineering

Jelle Houben Eigenaar

Robert Winkel – Directeur eigenaar Michiel van Loon – Associate partner Robert Platje – Associate partner

Rein Jansma Founder & architect

Jouke Sieswerda Architect/projectleider NEXT Architects

Eddo Carels Architect BNA

Marianne Vermijs Directeur Water & Energy

Wouter Truffino Oprichter en eigenaar

Errol Ooft Directeur

GertJan Rozemeijer Directeur / senior adviseur

Peter Linders – Partner Brigitte Berends – Partner Arthur Lippus – Partner

Jeroen Klinkert Manager Projectontwikkeling

Pepijn Duijvestein Directeur

Atto Harsta Transitiestrateeg

Bob Elzen directeur

Hans Lormans Founder

Jan Nauta Directeur

Peter Boorsma Directeur

Patrick Schreven Founder

Joris Boers Partner

Sissy Verspeek Councelor Natural building techniques

Sandra Nap Wegbereider opschalen biobased bouwen

Jan van der Meer Algemeen directeur

Hans van der Vorst Voorzitter

Eric Verheijen Directeur

Jan Geerts Expert gezond, comfortabel en klimaatpositief wonen

Gert-Jan Siepel Eigenaar

Cécilia Braendstrup – Structural engineer Rob Doomen – Partner & adviseur

Jan-Willem van Engen Directeur / eigenaar

Kristian Maters Eigenaar

Hilbert van der Hout Directeur en mede-eigenaar

Rob van der Hoek Adjunct directeur en mede-eigenaar

Richard Koek Partner

Ruud Room Architect & eigenaar

Ernst de Nobel Eigenaar

Johannes Regelink Transitiemaker

Bart Raymann Directeur

Sjon Kooij Eigenaar + co-founder Infinite CLT House

Marleen van Herwijnen Hoofdredacteur

Jan Maurits Schouten Hoofdredacteur

Teije de Jong

Peter Lindeman Adviseur & business development

Bart Asselman Eigenaar

Brent Boerkamp Directeur

Mark Compeer – Eigenaar Robert Winkel – Eigenaar

Jaap de Vries Eigenaar

Maarten Bakker Algemeen directeur

Michel Baars Eigenaar

Sander Braam Business Development Manager

Guido Jonker Eigenaar

Jurrian Knijtijzer - Founder en managing director Reno Mol – Operationeel directeur

Sven Jense Co-founder

Marc Postel Co-founder

Sybren Bosch Adviseur

Wolf Bierens Founder

Thomas Norman Canguilhem Co-founder & CEO

Alide Laarman Bedrijfsleider

Bart Veldhuizen Algemeen directeur

Joost Rengers Managing Concultant Duurzame Leefomgeving

Jeroen Duijghuisen Operationeel directeur

Jan Houwen Algemeen directeur

Roel Bol en Dorette Corbey Directeur

Rens Borgers Directeur

Victor de Beus Algemeen directeur

Wouter Klijn Partner

Ton Willemsen CEO

Maarten van Pijkeren Eigenaar

Remko Zuidema Transitiestrateeg

Willem Böttger Eigenaar

Ralph Simons Directeur

Michel Post Voorzitter

Tom Frantzen Directeur ontwikkeling

Christine Wortmann Teamleider

Fred van der Burgh Directeur en mede-eigenaar

Ronald Schilt Directeur

Bert van Vuuren Directeur

Dick de Gunst Architect - directeur

Pim van Wylick Partner

Marten Valk Adviseur klimaatontwerp en circulariteit

Maarten Bakker Algemeen directeur

Ivo van der Mark CEO

Trea Hermans Mede-vennoot

John Smits Managing director

Diederik Veenendaal Founder & structural engineer

Walter de Groot Directeur

Hans van der Torren Voorzitter

Guus Cladder Eigenaar

Jeroen van Oostveen Director

Arthur Lippus Directeur-bestuurder en kwartiermaker

Waldo Chotkoe Founder / algemeen directeur

Andre Dröge Adviseur circulair en duurzaam bouwen

Boudewijn Piscaer Board member

Pieter Stoutjesdijk Founding partner

Pieter de Wit Eigenaar

Els Zijlstra Directie + materiaal adviseur

Jeroen van Mechelen Founder

Willem van Merrienboer Directeur

Otto Koedijk

Leen Borst Architect

Bas Hommelink Directeur visie en ontwikkeling

Mark van Westerlaak Adjunct-directeur

Mark van Westerlaak Adjunct directeur & Architect BNA

https://eur03.safelinks.protection.outlook.com/?url=http%3A%2F%2Fwww.factorarchitecten.nl%2F&data=04%7C01%7Cn.schotte%40vorm.nl%7C495bc288b8f84c96f8df08d8b02c85b4%7C5b771df3ad574d6599cc395b22bf1203%7C0%7C0%7C637453052562851613%7CUnknown%7CTWFpbGZsb3d8eyJWIjoiMC4wLjAwMDAiLCJQIjoiV2luMzIiLCJBTiI6Ik1haWwiLCJXVCI6Mn0%3D%7C1000&sdata=8tdxKqC6C8F8vqJUPIIwmYek0gzarF0X0oPfj1qM6xk%3D&reserved=0

Mark van Westerlaak Adjunct-directeur

Mark van Westerlaak Voorzitter

Martin Huiskes Architect

Gert Olbertijn Adviseur duurzaamheid

Christian Leyhr Eigenaar Leyhr Consultancy

Herman Oving Algemeen directeur

Peter Kroes Adviseur ecologisch bouwen

Jeroen Besteman Adviseur

IJsbrand Brunger Head of Leasing

Niko Bonnyns Managing director

Laura Vaessen Co-founder

Adri Verhoef Constructeur & partner

Tom de Raedt CEO

Ger Warries – architect/eigenaar Hans van Daal – architect/eigenaar

Maarten Willemen Voorzitter

Alex Meerkerk Business Development

Jos Lesschen Directeur

Dr. ir. Pablo van der Lugt Eigenaar

Willem Kemmers Eigenaar

Ruud Verweij Directielid

Huib van Zeijl Achitect en eigenaar

Mark Timmer Algemeen directeur

Edwin Jellesma Directeur

Arjan van Herk Directeur Bouw

Paul van den Heuvel Directeur

Mark Boschman Architect

Leon Joore Directeur

Leon Joore Voorzitter

Esther Stapper Directeur

Pim Köther – Eigenaar Ad Koedijk – Architect en directeur

Wim-Heerke Spronk Algemeen directeur

Wim-Heerke Spronk Algemeen directeur

Tino Mulle Chief Sustainability Officer

Oscar van Doorn Directeur

Oscar van Doorn Directeur

Gerard Beltman Algemeen directeur

Erik-Jan Heijink Eigenaar

Peter de Jong Calculator

Gerben Kuipers Managing director

Johan Paul Borreman Vestigingsmanager

Lidewij Lenders Co-founder

Dorien Kuipers Adviseur

Arjan Habraken Founder

Philip Kuipers Founder

Monique de Vos Commercieel directeur

Paul Vlaar Algemeen directeur

Didi Hoezen Managing director

Julian Loef Adviseur Duurzaamheid & circulair vastgoed

Rik Ruigrok CEO

Rutger Buch Gemeentesecretaris

Dennis van Westerop – Directeur/partner Rogier Claassen – (her)ontwikkelaar

Casper Linsen Algemeen manager

Jago van Bergen Directeur en architect

Lisanne de Wit MVO-Ambassadeur

Theo Bouwman Co-founder

Leon Janssen Eigenaar

Bernlef de Vries Directeur ontwikkeling

Willem Haase Algemeen directeur

Ben Hartman Directeur en eigenaar

Marloes van Heteren Founder en CEO

Hans Schriemer Manager vastgoed, strategie en beleid

Artjan van Kooten Algemeen directeur

Janneke van der Poel Business development

Robert van Wijngaarden Algemeen directeur

Menno Lammers Founder

Klaas Droog – DGA Anne Ravenhorst – Adjunct directeur

Guido Braam – Directeur/eigenaar Han Hendriks – Directeur/eigenaar

Stef Bloeme – Engineer Duurzaamheid

Op persoonlijke titel

Joop de Zwart Filosoof en hogeschooldocent Bas Luiting Sociaal ondernemer Krispijn Beek Senior Policy Advisor Energy Transition

Thimo de Nijs Concernadviseur duurzaamheid Jan Boudestein Eigenaar bouwadvies Remco Koffijberg Eigenaar AfdelingTrainingen

Nico Wissing – Oprichter en eigenaarPrisca van der Wal - DirecteurSenior Policy Advisor Energy Transition