4

12

30

32

m a g a z i n e va n d e n e d e r l a n d s e v e r e n i g i n g v o o r s l e c h t h o r e n d e n

Nummer 4 Jaargang 40

augustus / september

2012

Caroline vertelt over slechthorendheid op de televisie-werkvloer

Wilt u spraak optimaal verstaan? Laat uw toestel objectief afstellen!

ABN AMRO Foundation verdiept zich in de wereld van slechthorenden

NVVS-vrijwilligers op brandoefening

HOREN augustus / september 2012

4 Slechthorendheid op de werkvloer

Caroline van Dijk werkt in de televisiewereld, waar het draait om beeld en geluid. Haar hoorprobleem staat haar daarbij niet in de weg.

12 Onderzoek hoortoestelafstelling

Monique Boymans en Wouter Dreschler vergeleken de twee methodes van fijnafstelling van hoortoestellen om erachter te komen bij welke methode de hoortoesteldrager uiteindelijk het meest tevreden is.

30 Betrokken bij slechthorenden

De ABN AMRO Foundation organiseerde in het kader van maatschappelijke betrokkenheid een sportieve activiteit voor 150 leerlingen van de Amsterdamse vestigingen van Kentalis Signis.

32 Waar is de brand?!

NVVS-vrijwilligers van de afdeling Oost-Gelderland deden mee aan een grootschalige oefening zodat hulpverleners konden oefenen in het omgaan met mensen met een gehoorbeperking.

foto: joke van d

er leijfoto: claud

ia van g

ulik

En verderp. 7 Verslag ervaringssessie over brughoektumorp. 8,9,11 Actueelp. 16,17,19 NVVS in actiep. 20,21 Matthijs Bouff op de bres voor volledige vergoeding

ruismaskeerdersp. 22,23 Website wegwijzerp. 25 Lezerscolumn p. 26,27 Diverse afdelingen vieren 100-jarig bestaanp. 28,29 Vrijwilliger vraagt vrijwilliger p. 35 Oorakel; de digitale en telefonische vraagbaakp. 36,37 Handig hulpmiddel: de ruismaskeerderp. 39 Evenementen en activiteitenp. 40 Cursussen en oefengroepen p. 41,42 HOORagendap. 43 Colofon & in het volgende nummer

In dit nummer

3

Slapeloze nachtenDat wordt er nooit bij gezegd als je een vakantie boekt: dat slechthorendheid na je vakantie tot sla-peloze nachten kan leiden. Mijn vrouw, die uitste-kende oren heeft, kan u er alles over vertellen. Dat zit als volgt:Ik was een week met vrienden op stap in de ber-gen. Geen probleem: mijn vrouw sliep thuis als een roos. En haar nachtrust had er ook niet onder te lijden toen mijn reisgezelschap in het holst van de laatste vakantienacht opstond om de lange reis naar huis in één keer te rijden. Terwijl wij tussen de donkere Alpen de auto startten, lag mijn vrouw thuis nog heerlijk te slapen.Maar toen ik eenmaal thuis was, was het gedaan met de nachtrust. Na een paar dagen meldt mijn vrouw dat ze midden in de nacht wakker wordt ‘van een raar geluid’. Ik hoorde natuurlijk niks. We gingen op onderzoek uit. Zou het een technisch onderdeel van het huis kunnen zijn? Een zoektocht met hoortoestellen op de hoogste volumestand leverde niets op. Zijn het misschien vogels op het dak? Er vond zelfs noodoverleg plaats met de buren, want als het beesten zouden zijn, hadden zij er misschien ook last van. Maar de buren had-den nergens last van. Na drie weken werd mijn vrouw nog steeds wakker van dat rare geluid, in het holst van de nacht. Nu had ze een patroon ontdekt: het was elke nacht rond vier uur. Oké, dan gaan we het oplossen: hoortoestellen bij de hand en de wekker op kwart voor vier.Wekker op kwart voor vier? Daarmee viel het kwart-je. Dat is precies de tijd die ik drie weken geleden instelde toen ik in het holst van de nacht uit de bergen vertrok. Op mijn wekker. Mijn reiswekker. Een trilwekker. Met repeteerfunctie. Die in de ven-sterbank in het voorkamertje ligt. En inderdaad: die sinds mijn vakantie elke nacht braaf zijn werk doet. Brrr brrr brrr en na een minuut nog eens brrr brrr brrr. Elke nacht om 3.45 uur. En dan even 24 uur niks.

Sindsdien slaapt mijn vrouw weer goed. En ik dus ook. Nee, dat wordt er nooit bij gezegd als je een vakantie boekt.

joop beelendirecteur NVVS, j.beelen@nvvs.nl

Columnfo

to: m

ich

iel

wij

nbe

rgh

4 HOREN augustus / september 20124

m i j n v e r h a a l

de slechthorende caroline van dijk is productiemanager televisie bij de ncrv

‘Een wereld zonder geluid voelt soms echt als een gevangenis’Als oudste dochter in een gezin van vijf kinderen was Caroline van Dijk vanwege gehoor-

problemen een zorgenkind voor haar ouders. Op haar negentiende wist zij echter binnen

te komen bij de NCRV, om zich vervolgens staande te houden in het drastisch verande-

rende televisielandschap en te groeien tot productiemanager Televisie. Een buitengewoon

indrukwekkende prestatie? Op het eerste gezicht niet. Maar met een beperking van één

van de twee zintuigen die essentieel zijn in een omgeving waar alles draait om beeld en

geluid, wordt het een ander verhaal.

tekst & beeld: Claudia van Gulik

Ontspannen zit de zelfbewuste en jeugdig uitziende Caroline van Dijk in de ontvangsthoek van haar kantoor. Ogenschijnlijk wordt er moeiteloos

geschakeld tussen alertheid voor de wereld buiten haar werkruimte en aandacht voor de persoon met wie ze in gesprek is. “Als negentienjarige kwam ik binnenhuppelen met een enorme drive tot presteren”, vertelt ze over hoe ze bij de NCRV terecht is gekomen.

OperatiesHaar pad is mede zo gelopen doordat ze halverwege het schoolseizoen aan het werk is gegaan. Ze had niet meteen een vervolgopleiding gepland na de middelbare school. Dat kwam omdat ze vlak voor en na haar eindexamen enkele operaties moest ondergaan, meldt ze tussen neus en lippen door. Het blijft stil en heel even verandert de uitdrukking op haar gezicht. “Tja, ik realiseer mij dat ik er zelf over begin, dus zal ik ook het verhaal erachter moeten vertellen. Op vier-jarige leeftijd had ik, zoals meerdere kinderen, regelmatig

Caroline van Dijk Geboren: 17 juli 1964 in Bergen (NH) Opleiding: Havo, diverse productie- en teammanagement -cursussen, Hbo-managementNCRV sinds: 1 maart 1985Woonplaats: Hoogland Privé: is getrouwd met Jimmy DeGraw (countryzanger) en heeft een zoon; JasonHobby: Mijn drie honden. Het is voor mij zo ontspan-nend en heerlijk om met ze bezig te zijn. Levensmotto: ‘Optimism is the faith that leads to achie-vement’. Dit is mijn favoriete quote. Die past ook wel bij mij. Kijk naar de kansen en niet naar de beperkingen. Ik volg mensen op Twitter die mooie quotes verspreiden en die tweet ik dan weer. Ook een mooie: ‘Never give up on the things that make you smile’. Ik houd het glas graag halfvol en kan absoluut niet tegen mensen die verzuurd door het leven gaan.

12 HOREN augustus / september 2012

Wilt u spraak optimaal verstaan? Laat uw toestel objectief afstellen!

De juiste afstelling van een hoortoestel is voor iedereen anders en hoort met zorg te gebeu-

ren. Het afstellen kan gedaan worden op basis van meetgegevens vlak bij het trommelvlies,

of op basis van wat de hoortoesteldrager zelf aangeeft goed of niet goed te horen. Monique

Boymans en Wouter Dreschler van het AMC in Amsterdam vergeleken deze twee methodes

van fijnafstelling om erachter te komen bij welke methode de hoortoesteldrager uiteindelijk

het meest tevreden is. En wat blijkt: hoortoesteldragers hebben meer baat bij een objec-

tieve afstelling met Insertion Gain, dan op basis van wat zij als goed ervaren. Wel is er soms

een periode nodig om te wennen aan geluiden die men eerst niet (meer) hoorde.

tekst: Monique Boymans | beeld: Joke van der Leij, Monique Boymans

De klassieke benadering van een hoortoestelaanpas-sing gaat uit van een eerste aanpassing met behulp van het computerprogramma behorende bij het

hoortoestel met een bepaalde rekenregel. Deze rekenregel (in het hoortoestel) geeft aan wat de instelling zou moeten zijn bij een bepaald gehoorverlies. Vervolgens is er een fijnafstelling, gebaseerd op subjectieve reacties, indrukken van de slechthorende zelf en zaken die hij tegenkomt in de proefperiode. Op basis van de klachten wordt het toestel door de audicien bijgesteld. Een probleem

hierbij is dat het heel lastig is voor de hoortoesteldrager om duidelijk aan te geven in welke situatie er welke problemen werden ervaren. En wat moet de audicien dan doen?

Interactieve aanpassingMet een interactieve aanpassing, eventueel per programma, zou dit duidelijker kunnen worden, omdat de audicien gelijk weet of de slechthorende de nieuwe instelling als beter ervaart. Bij een interactieve aanpassing selecteert de audi-cien videofragmenten met geluiden die de (persoonlijke) dagelijkse praktijk van de slechthorende zo goed mogelijk simuleren. Bijvoorbeeld een gesprek op kantoor, vogelge-luiden in een park, tikkend bestek, enzovoorts. De geluiden komen vanuit verschillende richtingen, zodat het zo rea-listisch mogelijk lijkt. De slechthorende beoordeelt deze videofragmenten aan de hand van bijbehorende vragen in zes dimensies (spraak in stilte, spraak in achtergrondgeluid, spraak in galm, zachte en harde geluiden en de kwaliteit van het geluid). Na de aanpassing worden dezelfde video-fragmenten beoordeeld met hoortoestellen. Op grond van de beoordeling kan er voor een ander hoortoestel gekozen worden, of voor een andere instelling binnen hetzelfde hoortoestel. Het voordeel van deze aanpassing is dat deze

CV Monique BoymansDr. Monique Boymans is logopedist, spraak-/taalpa-tholoog en audioloog en werkzaam in het Audiologisch Centrum van het AMC. Zij past onder andere hoortoe-stellen aan en werkt op de researchafdeling onder lei-ding van prof.dr.ir. W.A. Dreschler. Monique Boymans deed onder andere onderzoek naar de meerwaarde van tweezijdige hoortoestaanpassingen en de effecten van ruisonderdrukking en richtinggevoelige microfoons.

o n d e r z o e k

20 HOREN augustus / september 2012

v e r g o e d i n g e n

De aanhouder wint?Het lijkt vaak (te) veel rompslomp om bezwaar te maken tegen besluiten van een zorg-

verzekeraar. Maar dat kan de moeite waard zijn. Matthijs Bouff diende bij de Ombudsman

Zorgverzekeringen en Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ) een

klacht in omdat zijn ruismaskeerders niet volledig vergoed werden door zijn zorgverze-

keraar. Mede dankzij verzamelde argumenten van onder andere de NVVS, oordeelden de

Ombudsman en SKGZ in zijn voordeel.

De door een audioloog expliciet voorgeschreven ruismaskeerder (voor beide oren) werd door de zorgverzekeraar van Matthijs Bouff niet volledig

vergoed. Hij kreeg slechts het basisbedrag van 1225 euro per toestel vergoed, terwijl de voorgeschreven ruismaskeerders hem ruim 3700 euro kostten. Hoewel Matthijs Bouff een toelichting van zijn audioloog aan zijn zorgverzekeraar over-legde waarin staat dat deze specifieke ruismaskeerder het

meest adequaat is bij de ernstige tinnitus waar Bouff last van heeft, hield de zorgverzekeraar voet bij stuk. Bouff vond dit vreemd, vooral omdat hij in 2006 zijn ruismaskeerders wel volledig vergoed had gekregen.

Ernstig oorsuizenHij legde zijn klacht voor aan de NVVS. Wij reageerden dat ruismaskeerders, voor zover ons bekend, onder de Zorgverzekeringswet vallen (als sprake is van ernstig oor-suizen en indien op voorschrijven van kno-arts en/of audio-loog). Ook voegde de NVVS een citaat bij uit het rapport van het College voor Zorgverzekeringen (CVZ): ‘…Op grond van de Regeling zorgverzekering bestaat zowel aanspraak op een ruismaskeerder als op een hoortoestel. Zoals eerder ver-meld gelden voor hoortoestellen specifieke indicatiecriteria en getrapte vergoedingslimieten. Een maskeerder ter behan-deling van ernstig oorsuizen komt in aanmerking voor een volledige vergoeding…’.Het probleem is vaak gelegen in het feit dat in de wet niet duidelijk de criteria zijn omschreven van wat ernstige tin-nitus is. Hierdoor ziet de NVVS in de praktijk dat verzeke-raars wisselend omgaan met een volledige vergoeding van maskeerders.

AdequaatMatthijs Bouff nam onze reactie mee in zijn klacht en won daarnaast nog advies in bij het CVZ, zijn kno-arts en zijn audioloog. Ook won hij juridisch advies in. Uiteindelijk besloot hij zijn klacht bij de Ombudsman en SKGZ in te dienen. De Ombudsman en SKGZ namen de klacht in behandeling en legden alle argumenten voor aan de zorgverzekeraar. De zorgverzekeraar had een andere ruismaskeerder ingekocht dan degene die aan Bouff was voorgeschreven. Om de ruis-maskeerder die was voorgeschreven niet volledig te hoeven

Het lijkt vaak (te) veel rompslomp om bezwaar te maken tegen besluiten

van een zorgverzekeraar, maar het kan de moeite waard zijn.

32 HOREN augustus / september 2012

a l a r m e r i n g

Waar is de brand?! Meestal is het gekscherend bedoeld; ‘Waar is de brand?!’ Maar voor slechthorenden en

doven is het in noodsituaties een relevante vraag. Of misschien meer nog: ‘is er brand

dan?’. NVVS-vrijwilligers van de afdeling Oost-Gelderland deden mee aan een grootschalige

oefening zodat hulpverleners konden oefenen in het omgaan met mensen met een gehoor-

beperking.

Diverse brandweerkorpsen, de geneeskundige compagnie van Defensie uit Ermelo, mede-

werkers van een woonzorgcentrum van de Stichting Marga Klompé, ambu-lance- en politiemedewerkers en vele anderen oefenden twee weken lang vier avonden met telkens andere hulpverle-ners. In de oefening werd gesimuleerd dat er brand is ontstaan in het verzor-gingshuis. De brand breidt zich uit en er zijn in het huis zo’n veertig mensen aanwezig: bewoners, die vaak een beperking hebben, bezoekers en per-

soneel. Om het realistisch te maken, werden voor deze oefening ook ‘slacht-offers’ gezocht met een beperking. Hiervoor werd ook de NVVS-afdeling Oost-Gelderland benaderd, waarna Ina Kreike de brandweerkorpsen voorlich-ting gaf over het omgaan met slecht-horenden en Joke van den Hooff, Anja Freriks en Rianne Veurman een slacht-offerrol op zich namen.

Georganiseerde chaosOndanks dat het ‘maar’ een oefening was, zorgde het bij de deelnemers toch wel eens voor moeilijke momen-ten. Bijvoorbeeld wanneer de brand-weerlieden hun ademluchtmaskers dragen, waardoor communicatie niet goed mogelijk is. En wanneer het dan gaat om achtergebleven hoortoestel-len, kan dat tot spanningen leiden. De vrijwilligers omschrijven de oefening als ‘een goed georganiseerde chaos’. “Helaas begrijp je daar als slechthoren-de de helft niet van, zeker niet wanneer de hulpverleners geen tijd hebben om iets uit te leggen. Al moet je natuurlijk ook bedenken dat tijdens calamiteiten een geslaagde redding voorop staat. Uitleg komt dan later wel.”

InstructiesErik van den Hoek is 29 jaar brand-weerman geweest en is eenzijdig doof. Zijn andere oor functioneert prima en bij het uitoefenen van zijn taken als brandweerman is zijn gehoorverlies dan ook nooit een probleem geweest. Wel kreeg hij af en toe te maken met ‘slachtoffers’ met een auditieve beperking. Erik herinnert zich een uitruk voor een flinke brand in de technische ruimte van een particu-liere verzorgingsflat. “Dat was in de avond en al snel viel ook de stroom uit. De galerijen vulden zich met rook en er werd tot gehele evacuatie overgegaan. Deurbellen werkten niet meer. Horenden openden wel op ons gebonk. Bij enkele appartementen werd desondanks niet opengedaan, terwijl er wel aanleiding was te ver-onderstellen dat de bewoners thuis waren. We concludeerden snel dat het mogelijk mensen betrof met een hoorprobleem. Zij moesten er snel uit en we zagen ons genoodzaakt deuren in te trappen. Uiteraard schrokken ze enorm toen er plotseling twee brand-weermensen in het donker voor hen stonden. Het bleek dat enkele van

TipRianne Veurman zat eens in een Engels hotel in bad toen het alarm afging. “Mijn man sliep op z’n goede oor. Hij kwam pas in actie nadat hij zich had omgedraaid en het alarm wél hoorde... Vervolgens sleurde hij mij uit bad. We waren de laatsten die naar buiten kwamen en dat vond ik erg verontrustend. Wat als mijn man op zijn goede oor was blijven liggen? Sindsdien geef ik in een hotel altijd aan dat ik per-soonlijk gewaarschuwd wil worden bij een alarmering.”

Heeft u ook een tip in het kader van (brand)alarmering? Laat het weten op het NVVS-forum!

‘Hoe eerder duidelijk is dat hulpverleners te maken

hebben met iemand die slechthorend of doof is,

des te minder problemen zich zullen voordoen’