Magazine Sociale Top

44
1 dag, 1 stad, 54 locaties, 14 mm regen en 800 inspirerende vrijwilligers, mantelzorgers, ondernemers, professionals, wetenschappers, bestuurders en begeleiders in gesprek over uitdagingen rondom zorg, onderwijs, wonen, werk, sport, cultuur, veiligheid en integratie Terugkijken? Alle video’s, foto’s, tweets en berichten in de pers bij elkaar op www.socialetop.nl

description

Verslag van de Sociale Top in Zwolle, 30 november 2015

Transcript of Magazine Sociale Top

Page 1: Magazine Sociale Top

1 dag, 1 stad, 54 locaties, 14 mm regen en

800 inspirerende vrijwilligers, mantelzorgers,

ondernemers, professionals, wetenschappers,

bestuurders en begeleiders in gesprek over

uitdagingen rondom zorg, onderwijs, wonen,

werk, sport, cultuur, veiligheid en integratie

Terugkijken?Alle video’s, foto’s,

tweets en berichten in de pers bij elkaar op

www.socialetop.nl

Page 2: Magazine Sociale Top

ColofonRedactie:

Eugène van Rijn

Caroline Togni

Fieke Walgreen

Ellen Weber

Stefan Klein Koerkamp

(Maters & Hermsen Journalistiek)

Art direction & opmaak:

Pankra, Den Haag

Fotografie:

Jurgen Huiskes, Den Haag

Serge Ligtenberg, Den Haag

Arno Massee, Rijnsaterwoude

Gerlinde Schrijver, Zwolle

Arjo Kleinhuis, Zwolle

Inhoud03 Voorwoord

04 Topkoppels

07 #socialetop

08 ‘In elke wijk twee speeltuinen’

Verslag ochtendprogramma in de Grote Kerk

12 54 locaties voor een goed gesprek

Verslagen in woord en beeld

22 Sociale Toppers

24 Vervolg verslagen in woord en beeld

38 Avondprogramma. Opdrogen in theater De Spiegel

2

Page 3: Magazine Sociale Top

Voorwoord en terugblik

Gewoon, dichtbij, in wijken en buurten, daar begint het.

We hoopten met de Sociale Top op een stadsbrede dialoog in de buurten en

wijken , daar waar het nu allemaal gebeurt. Daarin zijn we geslaagd.

Zwolle heeft in de hele stad en in de omgeving laten zien dat de energie uit

de samenleving steeds beter tot zijn recht komt. Dat gebeurde op maar liefst

54 locaties: van gevangenis tot ziekenhuis, van moskee tot voedselbank, van

jongerensoos tot vluchtelingenopvanglocatie.

Niet de instituties of de organisaties zijn de dragers van de samenleving.

De dragende krachten zijn de gemeenschappen en de mensen die niet lijdzaam

afwachten, maar die ervoor zorgen dat het gaat marcheren.

Dat vraagt om een cultuurverandering, vooral ook bij bestuurders. Wat

Nederland nodig heeft, zijn bestuurders met lef die meer durven overlaten aan de

gemeenschap.

Het is een zoektocht naar oplossingen op kleinere schaal, met minder regeltjes.

Die manier van werken vraagt, zo is in Zwolle ook wel gebleken, een andere

manier van werken en denken bij het bestuur.

Wat ons betreft is de opbrengst dat de deelnemers van deze mooie dag met de

opgedane ervaringen, inzichten en energie in hun eigen organisatie, gemeente of

regio actief aan de slag gaan.

Het zou natuurlijk helemaal mooi zijn als wij elkaar, óók in de toekomst, weten

te vinden. Er liggen grote uitdagingen en het credo daarbij luidt wat ons betreft:

samen de schouders eronder!

dr. R. Plasterk, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties mr J. H.C. van Zanen, voorzitter Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Page 4: Magazine Sociale Top

4

‘Samen ontdekken waar ruimte zit’Ans van der Velden (rechts op de foto): ‘Persoonlijk en dichtbij, luidt

het motto van onze nieuwe visie. In Geldrop-Mierlo staat het wijkteam

los van de gemeente, en los van zorgaanbieders. We hebben dus

een onafhankelijke positie. In het Plusteam zitten de professionals

die zich bezighouden met de zwaardere problematiek, zoals

multiprobleemgezinnen. Ik hoop vandaag een hoop ideeën op te doen,

hoe het nog beter kan.’

Femke van Abeelen: ‘We zijn hier samen omdat we elkaar in het dagelijks

werk tegenkomen. Als Ans tegen juridische regels aanloopt, geeft ze bij de

gemeente aan wat niet werkt. We moeten samen ontdekken waar ruimte

zit. Ik verheug me vooral op het bezoek aan het autismehuis. Ik ben

benieuwd hoe ze de verbinding leggen met onderwijs.’

‘Herman zet zich in voor mensen met een beperking’Beatrijs van Riessen: ‘Ik heb Herman meegevraagd omdat hij

een van de kwartiermakers is. Mensen met een beperking

laat hij meedoen in de maatschappij. In Winterswijk hebben

we een buurttafel, een maatjesproject en een vriendencafé

waar eenzame mensen uit hun sociale isolement komen.’

Herman Winkelhorst: ‘Met een klein groepje gaan we

vandaag in gesprek bij Binthout BV en The Gift City. Ik

hoop te leren van deze organisaties die mensen, die het niet

meezit, laten meedraaien. Een prachtig programma.’

Beatrijs van Riessen: ‘Maar we moeten wel door de

regen fietsen. Ik heb een droge broek en droge sokken

meegenomen!’

TOPKOPPELS

Femke van Abeelen

senior beleidsmedewerker Geldrop-Mierlo

Ans van der Velden Coolen

manager Gemeenschappelijke Regeling

Plusteam

Beatrijs van Riessen bestuurder Estinea, regio Achterhoek

en TwenteHerman Winkelhorst

kwartiermaker en OR-lid Estinea

4

Wie bracht je mee ? Wat verwachtte je? Hoe pakte dat uit? Zes Top-koppels vertellen.

Page 5: Magazine Sociale Top

54 5

Femmy Jonker

adviseur Code Samen

Martijn Schenning

adviseur SIR Communicatie-

management

Jaap Koen Bijma doarpswurk Fryslân

Jan Hendrik Jansen directeur doarpswurk Fryslân

‘Wij organiseren burgertoppen op het Friese platteland’Jaap Koen Bijma (links op de foto): ‘Veel mensen in de kleine dorpjes op

het Friese platteland willen iets doen, bijvoorbeeld aan duurzaamheid

of aan zorg. Maar zodra zij aankloppen met hun initiatief, lopen ze

tegen regels aan en duurt het veel te lang. Het werkt niet lekker, we

zoeken naar een manier om dit beter te doen. Vandaag heb ik mijn

directeur meegenomen.’

Jan Hendrik Jansen: ‘Wist je dat we in Friesland burgertoppen

organiseren, samen met de provincie? Overheid en burgers zouden

gelijkwaardige partijen moeten zijn. Ik kijk vooral uit naar de sessie

met Guido Rijnja.’

‘Leuk om met andere adviseur op pad te gaan’Martijn Schenning: ‘Mijn date is gearriveerd! Ik heb Femmy

uitgenodigd. Leuk om met iemand op pad te gaan die ik nog niet zo

goed ken. Allebei zijn we adviseur, we merken dat veel gemeenten

zoekende zijn. Doordat we zelf niet bij een gemeente werken, kunnen

we zaken met een frisse blik bekijken. De opzet van de Sociale Top is

mooi: 54 verschillende sessies, dichtbij de dagelijkse praktijk.’

Femmy Jonker: ‘Vandaag ga ik naar een sessie over regie bij het

Veiligheidshuis. Regievraagstukken vind ik interessant. Hoe houd je

bijvoorbeeld je eigen regie? Als het mijn budget zou zijn, zou ik veel

meer geld geven aan vrijwilligers, verenigingen en kerken. Zij kunnen

veel meer organiseren waardoor je problemen voorkomt, zoals

eenzaamheid.’

4

Page 6: Magazine Sociale Top

6

Jos van Buuren interim-manager woondiensten

BMC Interlink

Maaike Klinkenberg

begeleider passend onderwijs

Samenwerkingsverband Zuid-Utrecht

Bilal Sahin coördinator Vadercentrum Adam

Louise Roeleveldvoorzitter stichting Haagse Vaders

‘Ik heb tips gegéven, dat is ook goed toch?’ Bilal Sahin: ‘Ik heb vandaag mensen met hart en ziel bezig gezien. Dat geeft

me moed. Ik ga zelden naar dit soort bijeenkomsten, maar het was een leuk

uitje. Grote problemen hebben we gelukkig niet bij het Vadercentrum, ik

hoefde dus niet op zoek naar antwoorden. Ik heb in het Cultuurhuis wel een

paar tips kunnen geven, dat is ook goed toch? Ik heb onze voorzitter Louise

meegenomen omdat ze een gedreven vrijwilliger is.

Louise Roeleveld: ‘Vandaag waren we samen met mensen die zich niet koste

wat kost vasthouden aan methoden die het in het verleden goed deden, maar

durven “out-of-the-box” te denken in de wetenschap dat ze er ook helemaal

naast zouden kunnen zitten. Mensen die ik ontmoette wilden leren van

anderen, maar wilden ook hun eigen ervaringen delen. Wij zoeken naar

manieren om valkuilen in het systeem te ontwijken, zodat we problemen

kunnen oplossen. Dat is tenslotte wat wij willen: problemen helpen

oplossen en vooral pogen mensen iets gelukkiger te maken.’

‘Mensen willen soms gewoon hun verhaal aan je kwijt’Jos van Buuren: ‘Ik probeer in mijn werk altijd goed te luisteren naar

klanten. Zoals in Utrecht, toen er een asbestcrisis was op Kanaleneiland.

Voordat je begint te vertellen over allerlei technische oplossingen,

willen huurders van de corporatie soms gewoon hun verhaal kwijt.

Door goed te luisteren maak je verbinding, en van daaruit zoek je samen

oplossingen. Ik heb Maaike meegenomen omdat ze net zo gemotiveerd

en pittig haar werk doet als ik. We kennen elkaar van toen we sportten,

en ze is ook drie jaar mijn collega geweest.’

Maaike Klinkenberg: ‘Wat was het fijn om vandaag zoveel

gelijkgestemden te ontmoeten. Mensen die werken aan verandering

vanuit optimisme. Ik zou een club zoals vandaag bij elkaar was heel

graag in mijn eigen organisatie willen. De invoering van de wet Passend

Onderwijs vergt een cultuurverandering in het onderwijs. Daarvoor heb

je heel veel aan oplossingsgerichte mensen.’

6 7

Page 7: Magazine Sociale Top

766

#socialetop(de hele dag trending topic op Twitter in Nederland)

@LouRepetur  #socialetop #28 Bijzonder om te zien hoeveel moeite Moskee doet om beeldvorming #moslim positief te beïnvloeden.

@voedselfocus Goede tafelgesprekken is vak apart. Hulpvragers zijn niet altijd in staat om eigen oplossing goed te verwoorden, #SocialeTop #7

@EvelienMr  Sturing en verantwoording sociale wijkteams: kijken we naar cijfers of naar ontwikkeling? #11 #socialetop

@GeorgopoulouP  Gehoord op #socialetop #17 “Ritselmanagement” :-)

@SocialeTop   “Tell me and I forget, teach me and I may remember, involve me and I learn” #socialetop #33 #Zwolle #opvang @dehud

@SharonStellaardFien en Leo stelden hun woonkamer open, zij gingen van 8 naar 4 uur huishoudelijke hulp in de week #socialetop #wmo

@leonwever  Winkeliers (Jumbo) geven jongeren verantwoordelijkheid voor de eigen omgeving, nemen ze in dienst en bestrijden zo overlast. #socialetop #37

@bartlecocq@SocialeTop In the cold november rain. Die #socialetop is geen evenement voor watjes. Banjeren door Sociaal Zwolle.

@DavidZijlmans Gogogo Barbara @SociaalPlus bij afsluiting #socialetop. Je was de meest inspirerende persoon voor mij #24 vandaag

@GuidoRijnja 10-jarige Emma blikt naar 2035 op #socialetop: ‘kijken we straks alleen op onze mob of gaan we lekker op visite?’

7

Page 8: Magazine Sociale Top

8

‘In elke wijk twee speeltuinen’

In de Grote Kerk in Zwolle schetst de tienjarige Emma een beeld van de toekomst. Minister Ronald Plasterk en burgemeester

Henk Jan Meijer heten de aanwezigen welkom en Funda Müjde inspireert met haar persoonlijke kracht.

EMMA (10) OVER 2035:

Page 9: Magazine Sociale Top

98

Page 10: Magazine Sociale Top

10

n 2035 wonen we in moderne huizen’, leest de tien -

jarige Emma voor. ‘Doordat mensen online hun spullen

kopen, zijn er veel winkels leeg komen te staan. Daar

wonen nu vluchtelingen in. Mensen lopen rond, terwijl ze

op hun smartphone kijken. Er zijn restaurants waar geen

vlees wordt geserveerd en de dieren lopen los rond in de

straat. Bejaarden voelen zich ook thuis, doordat we nog wat

ouderwetse dingen behouden. En in elke wijk zijn twee

speeltuinen, want we denken ook aan de kinderen.’

‘Daar kan ik niet tegenop’, zegt Minister Ronald Plasterk,

die na het opstel over de toekomst het podium betreedt.

Plasterk: ‘De reden dat u hier allemaal zit, is dat we de

grootste bestuurlijke verandering sinds de Tweede Wereld-

oorlog achter de rug hebben. Hoe vaak hoorden we niet: “Het

gaat Den Haag nooit lukken om budgetten te

ontschotten, om echt los te laten. Je zult zien

dat gemeenten straks de hele dag bezig zijn met

het afleggen van verantwoording aan het Rijk.”

Inmiddels ligt de taak bij gemeenten. Er is een

hoop gebeurd en er zijn nieuwe samenwer-

kingsverbanden ontstaan.’

Nu de transformatiePlasterk vertelt over zijn werkbezoek aan

Denemarken. In dat land hebben ze zeven jaar

geleden ook taken gedecentraliseerd. ‘Daar zijn

ze nog steeds bezig met finetunen, en ook hier

zal het jaren kosten om alles goed in te richten.

De transitie, de overheveling van de taken

naar gemeenten, is achter de rug. Nu is het

tijd voor de transformatie. Op een kwetsbaar

moment in iemands leven, wil je dat er één

persoon langskomt die de persoon verder helpt.

In plaats van zeven verschillende instanties.’

Plasterk ziet dat de manier waarop burgers

worden ondersteund om zelf de regie te nemen

over hun leven, verbetert.

De minister wil niet vanuit de toren in Den

Haag vertellen hoe gemeenten het moeten

doen. Wat zijn ministerie het afgelopen jaar

wél heeft gedaan, is mensen samen brengen,

zodat ze van elkaar kunnen leren. In leer -

kringen, casuïstiektafels en in gesprekken met

burgers. Plasterk: ‘Ik proef openheid om van

elkaar te leren. Houd die open houding vast.’

Zwolle heeft allesHenk Jan Meijer, burgemeester van Zwolle, is

blij dat Zwolle is uitgekozen als locatie voor de

Sociale Top 2015. ‘Zoveel consultants een dag

lang over de vloer, dat is onbetaalbaar. Zwolle

is groot genoeg om alles te hebben, maar klein

genoeg om alle 54 locaties te bereiken. In plaats

van onze musea en gebouwen te bezichtigen,

gaat u vandaag dilemma’s bespreken met

onze inwoners. Heel mooi, want de stad wordt

gemaakt door mensen. Ik hoop dat nieuwe

inzichten een impuls kunnen geven aan de

ontwikkeling van het sociaal domein.

I

Page 11: Magazine Sociale Top

1110

genoeg om alle 54 locaties te

bereiken. In plaats van onze musea

en gebouwen te bezichtigen, gaat u

vandaag dilemma’s bespreken met

onze inwoners. Heel mooi, want de

stad wordt gemaakt door mensen. Ik

hoop dat nieuwe inzichten een impuls

kunnen geven aan de ontwikkeling

van het sociaal domein.

‘Ongetwijfeld spelen in uw gemeente

dezelfde zaken als in Zwolle. Wellicht

herkent u het, dat u door de werkdruk

nog niet bent toegekomen aan het

kantelen. En zijn er in uw gemeente

ook burgers, die naar de krant toe -

stappen naar aanleiding van inciden-

ten. U bent gekomen met vragen, ik

hoop dat u straks met antwoorden

naar huis gaat.’ De burgemeester

nodigt iedereen van harte uit om nog

eens terug te komen, bijvoorbeeld op

Koningsdag, als Zwolle koninklijk

bezoek ontvangt.

Geen rolstoelrollenOok Funda Müjde, de volgende spreker,

is geïnspireerd door Emma. ‘Jij geeft

ons hoop tot 2035. Dan wensen we

iedereen een welkom in het Arabisch

en in het Turks.’ De actrice is bekend

van Medisch Centrum West en

Vrouwenvleugel. Als passagier in een

taxi kreeg ze een ongeluk. Sindsdien

zit ze in een rolstoel, en kreeg ze nog

maar één keer een rolletje in GTST. ‘Er

zijn geen rolstoelrollen. Maar voor de

kracht die in mij zit, ben ik dankbaar.

Eerst dacht ik: “Ik kan niets meer.”

Totdat ik ontdekte dat ik nog steeds een

coach was voor vriendinnen en een

tolk voor mijn moeder.’

In een handbike maakte Müjde een

reis van het Olympisch stadion naar

Istanbul. 88 dagen was ze onderweg.

‘Ik kan wel fietsen, trainen en dit doel

in mijn hoofd planten. Maar ik heb

toch echt iemand nodig die mij helpt.

Daarom zeg ik altijd: Alleen ga ik

sneller, maar samen komen we verder.

Wij hebben elkaar nodig, professionals

en burgers.’

Sinds acht jaar ontvangt Müjde zorg.

Dat vindt ze niet makkelijk. ‘Ik ben

opgegroeid in Nederland, wil mij zelf

kunnen redden. Maar ik kan niet één

dag zonder steun, zonder iemand die

in mij gelooft. U kunt het verschil

maken in het leven van een ander, u

kunt ervoor zorgen dat de eigen kracht

naar boven komt.’

‘Als je de grammaticaregels van de

Nederlandse taal eenmaal onder de

knie hebt, ontdek je dat er duizend

uitzonderingen zijn. Zo is het ook met

zorg en ondersteuning. We zijn niet

gebaat bij eenheidsworst, bij standaard

oplossingen. De bedoeling van het

keukentafelgesprek is dat jullie echt

leren luisteren.’

De juiste vraagNet na het ongeluk had Müjde veel

aan haar ouders. ‘Aanpassen, hard

werken en jezelf drie dubbel bewijzen,

dat was het credo van mijn vader. Ik

ben dankbaar voor mijn opvoeding,

daardoor was ik er niet onder te

krijgen.’ Ze kwam erachter dat ze met

de vraag ‘Waarom jij?’ niets opschoot.

‘Het antwoord zou kunnen zijn dat

ik te hard heb gewerkt, en nu rust

verdien. Maar het zou ook kunnen zijn

dat ik een slecht mens ben, en daarvoor

gestraft ben. Aan die antwoorden heb

ik niets, het is dan ook niet de juiste

vraag. De juiste vraag is: hoe ga ik

hiermee om? Inmiddels kan ik lachen

om de reacties van mensen. Vroeger

vroeg iedereen: waar komt u vandaan?

Nu vraagt iedereen: zit u al lang in een

rolstoel? Sinds ik invalide ben, hoor ik

er helemaal bij!’

Vanuit Istanbul fietste Müjde terug

naar Nederland, de route die haar

vader vijftig jaar geleden aflegde als

immigrant. Onderweg moest ze soms

bij wildvreemde mensen aanbellen om

naar de wc te gaan, en ze vragen om

haar uit de rolstoel te helpen. Müjde:

‘Daarna waren ze zo dankbaar dat ze

iets voor me konden betekenen. Als ik

mensen toelaat om te helpen, geef ik ze

ook een geschenk.’

Page 12: Magazine Sociale Top

12

Page 13: Magazine Sociale Top

1312

Door weer en wind liepen, fietsten en reden de deelnemers aan de Sociale Top door Zwolle. 54 locaties die een relatie hebben met het sociaal domein verwelkomden de gasten en de goede ideeën en inspiratie die ze meebrachten. Op

de pagina’s hierna verslagen in woord en beeld

van een selectie van de locaties.

54 locaties voor een goed gesprek

Op www.socialetop.nl vindt u meer reportages, interviews en foto’s om de dag (nog een keer)

mee te beleven

Page 14: Magazine Sociale Top

14

at volgt is een gesprek over de

werkelijkheid en de perceptie

over opvang van vluchtelingen. Die

vaak weinig met elkaar te maken

hebben, en daar zijn meer dan genoeg

voorbeelden van. Zo zou de ligging van

de IJsselhallen ongeschikt zijn voor

de opvang, omdat ze naast ‘volkswijk’

Kamperpoort liggen. ‘Onzin, we zitten

hier incidentloos’, zegt Wieringa.

‘Ik heb last van negatieve publiciteit. Hoe kom ik, of eigenlijk het COA, aan voldoende bedden om vluchtelingen op te vangen?’ Martin

Wieringa, namens het COA locatiemanager van de vluchtelingenopvang in de IJsselhallen, legt zijn dilemma kort en duidelijk op tafel.

Te weinig opvangbedden door negatieve publiciteit

Maar daar hoor je weinig over.

Terwijl de kranten vol staan van de

varkenskoppen eerder in de week bij

de locatie voor een toekomstig azc in

Enschede.

‘Dus je wilt beter in het nieuws komen

om makkelijker je taak te kunnen

uitvoeren?’, vat blogger Nies Medema

samen.

Martin Wieringa (COA):

‘We zitten hier incidentloos.’

I JSSELHALLEN

W

Page 15: Magazine Sociale Top

1514

Gesleep kost ook geld Maatschappelijk ondernemer Marian

Geling vraagt zich af of het niet beter

en makkelijker zou zijn om kleinere

locaties te zoeken, voor dertig tot

vijftig vluchtelingen. Wieringa

betwijfelt of dat lukt. ‘We hebben hier

twintig fulltime professionals om

aandacht en zorg te verlenen aan 400

vluchtelingen. Het lukt nooit om die

tussen bijvoorbeeld zes locaties te laten

pendelen.’ ‘Maar dat is een kwestie van

geld’, antwoordt Marian Geling. ‘En het

gesleep van grote groepen van locatie

naar locatie kost ook geld.’ Een pasklare

oplossing bestaat niet, concludeert de

groep. Toch zorgt Beatrijs van Riessen

voor een optimistische afsluiting. Haar

stichting Estinea huisvest mensen

met een verstandelijke handicap in de

Achterhoek en Twente. ‘Ik zie leegstand

in de krimpregio waar wij werken als

een enorme kans voor huisvesting

van nieuwkomers. Met alle positieve

kansen voor de economie en de

werkgelegenheid.’

De publieke opinie beïnvloeden is moeilijk. Toch: ‘Vertel de positieve verhalen’, adviseert de groep.

Wekelijks op pad met ouderenDe ‘publieke opinie’ is lastig te

beïnvloeden, daar zijn de bezoekers

het met elkaar over eens, al raden ze

Wieringa aan om een poging te wagen

de positieve verhalen uit zijn opvang

te vertellen. Mooi voorbeeld vormen

‘zijn’ vluchtelingen die wekelijks met

Zwolse ouderen in een rolstoel aan

de wandel gaan. ‘Dát verhaal moet je

vertellen’, moedigt raadsgriffier Pascale

Georgopoulou uit Amstelveen hem aan.

En dat in totaal 1200 vrijwilligers in de

weer zijn voor de 400 vluchtelingen die

in de hal worden opgevangen, toont ook

dat positieve betrokkenheid bestaat.

Daarover kan Amber Spijkers mee -

praten. Zij zamelde hulppakketten in

voor vluchtelingen en bracht die eind

september naar Lesbos. ‘Binnen vijf

dagen hadden we meer ingezameld

dan we naar Lesbos konden brengen’,

zegt ze.

Opvang motherproof?Feit blijft dat er te weinig bedden zijn

om alle vluchtelingen op te vangen en

te laten doorstromen. En de bedden en

plekken die er zijn, zijn lang niet altijd

motherproof, zo verwoordt een van de

groepsleden het. ‘Dat is mijn criterium

om te beoordelen of een locatie

geschikt is of niet: zou ik mijn moeder

er achterlaten?’ Zou Wieringa dat

kunnen? ‘Je kunt mensen hier vier tot

maximaal zes weken huisvesten’, vindt

hij. Hij heeft geprobeerd de bewoners

nog enige privacy te geven door met

gordijnen wanden te creëren. ‘Toen ik

hier aankwam stonden er alleen rijen

bedden.’ Maar gehorig blijft het.

Page 16: Magazine Sociale Top

Sinds haar man is overleden, nu een jaar geleden, woont mevrouw Rienks (79) alleen in een twee-onder-eenkapwoning in Spoolde. Ze heeft een oogkwaal en haar drie kinderen wonen ver weg. Hoe redt ze zich?

k vind het vanzelfsprekend dat je

niet dicht bij familie woont. Zelf

ben ik in 1963 vanuit Friesland hier

naartoe verhuisd.’ Of haar kinderen,

die alle drie in de Randstad wonen,

regelmatig langskomen? ‘Alsjeblieft

geen regelmaat! Het moet wel

spontaan blijven’, zegt mevrouw

Rienks. Jos de Blok, oprichter van

Buurtzorg, leidt het gesprek in haar

woonkamer. De Blok wil weten wat

mevrouw Rienks ervan zou vinden, als

er een professional aanbelt die vraagt:

‘Iedereen wil ertoe doen’THUIS BIJ MEVROUW RIENKS

Mevrouw Rienks vertelt dat ze haar

bestellingen telefonisch doorgeeft.

Doordat ze haar leven lang vrijwil-

ligerswerk heeft gedaan voor

Humanitas, heeft ze een netwerk in

de buurt. Daardoor kent ze goed de

weg. ‘Ik weet van het bestaan van de

Wmo-taxi. Ik ben gekeurd en mag daar

gebruik van maken.’

Hulp vragen is moeilijk‘Maar wat doe je met mensen die de

weg niet zo goed weten?’, vraagt de

gespreksleider. De 94-jarige opa van

De Vries kan goed uit de voeten met

de iPad. ‘Maar dat geldt zeker niet

voor iedereen’, zegt Lilian Lenders,

lector sociale studies aan de Fontys

Hogeschool. Menno Heeres, een

gepensioneerd bankmedewerker die

nu vrijwilligerswerk doet, zegt dat elke

hulpvraag begint met elkaar kennen.

‘Voor onze generatie is het moeilijk

om hulp te vragen. De staat verzorgt

je, maar de buurman om hulp vragen?

Mensen vallen nog liever dood neer.’

Mevrouw Rienks denkt aan haar

moeder. Hoe eenzaam ze ook was,

ze was niet naar het verpleeghuis te

krijgen voor dagbesteding. Totdat

iemand haar uitnodigde om koffie te

komen schenken. En ze er met plezier

naartoe ging. ‘Niemand wil in een

vragende rol zitten; iedereen wil ertoe

doen.’

Thuis bij mevrouw Rienks (79, tweede van links). ‘De Jumbo brengt alles in huis.’

16

I “Hoe kunnen wij u helpen met uw

eigen kracht?” Mevrouw Rienks, fel:

‘Nou, waar bemoei jij je mee!’

Mevrouw Rienks heeft een oogkwaal,

vandaar dat ze de woonkamer heeft

verduisterd. ‘Ik durf niet meer te

fietsen en mag niet meer autorijden.

Winkels zijn er niet in Spoolde. De

Jumbo brengt alles in huis.’ Hanna

de Vries van stichting de Kleine

Ambassade vraagt hoe ze dat dan

online doet, als ze slecht kan zien.

Page 17: Magazine Sociale Top

17

ONZE LIEVE VROUWE VAN ALTIJDDURENDE BIJSTAND WYTHMEN

De kerk moest dicht, geen erediensten meer voor de 750 mensen uit de gemeenschap van Wythmen (spreek uit: Wietum). Tot het bisdom een paar dagen voor sluiting anders besloot: de kerk blijft toch open.

Een kerk voor iedereen

ij is er gedoopt, deed er zijn Eerste Heilige Communie

en ontving het Sacrament van het Heilig Vormsel. En

hij trouwde er. Parochiaan William Meijer, melkveehouder

te Wythmen, houdt van zijn kerk, de rooms-katholieke

Onze Lieve Vrouwe van Altijddurende Bijstand aan de

Valkenbergweg. ‘Voor onze gemeenschap is het belangrijk

dat de kerk open blijft voor erediensten’, zegt William. ‘Hier

vinden en ontmoeten we elkaar.’ Tegelijkertijd weet hij dat

het op de huidige manier niet verder kan. Als budgethouder

in het parochiebestuur heeft hij jaarlijks te maken met een

exploitatietekort van bijna 300.000 euro.

Dat moet anders, dacht medeparochiaan Robbie van Krevel,

directeur van een transportbedrijf. Om de kerk weer

levensvatbaar te maken, kwam hij met het plan het gebouw

binnen twee jaar om te vormen tot een multifunctioneel

gebouw waarin naast de erediensten ook ruimte is voor

andere activiteiten. ‘Van groot belang voor onze vergrijzen-

de gemeenschap is dat we verbinding zoeken met de jeugd

die de kerk nu links laat liggen’, stelt de parochiaan. ‘Dat lukt

niet met de erediensten alleen.’

Maar het bisdom greep in: als dit plan doorging, zou de ziel uit

de kerk gaan. Een combinatie van heilige mis en pop concert

zag het bisdom niet zitten. Dan maar de kerk sluiten en de

trouwe (oude) parochianen dwingen een dorp verderop te

kerken? Het plan van Van Krevel belandde in de prullenbak.

Na zondag 22 november zou de kerk sluiten. Die laatste

H

NAAR VOLGENDE PAGINA.

Page 18: Magazine Sociale Top

18

zondag plande de parochie de afscheids viering.

Maar vier dagen ervoor belde het bisdom: de

sluiting van Onze Lieve Vrouwe van Altijddurende

Bijstand ging niet door; de kerk bleef open.

Erediensten of exploiteren?Slecht nieuws, meent parochiaan Van Krevel.

‘Nu moeten we de kerk weer exploiteren, zonder

middelen. Het is een dubbel gevoel: we willen het

gebouw behouden voor onze gemeenschap, maar

breder dan alleen voor de eredienst.’

Een herkenbaar probleem, meent een aantal van

de gasten vanmiddag. Zoals Willy Donkers van

Dorpsoverleg Elsendorp. ‘Ook in onze krimp -

gemeente in de Brabantse Peel moeten vier van de

acht kerken straks dicht. Wij bekijken ook wat we

nog meer zouden kunnen doen met het gebouw.

We willen onze kerk toch behouden?’

KerstmusicalVolgens Laurette Spoelman (programmamanager

Gemeenten van de Toekomst, ministerie van BZK)

hoeft het niet zo te zijn dat kerkgebouwen die voor

andere vieringen en activiteiten worden gebruikt,

niet meer voor de erediensten in aanmerking

komen. ‘Hoe mooi is het dat je, zoals in de Mozes

en Aäronkerk in Amsterdam, samen de kerk

benut? De ene dag straalt er de kerstmusical van

de basisschool, de volgende dag de Hoogmis van

Kerstavond. Dat kan hier. Niet zonder slag of stoot,

het schoolbestuur had wel een stevig gesprek

met het parochiebestuur.’ Zo ook in de Bussumse

Koepelkerk, waar het popkoor van Daan Heineke

(beleidsadviseur Sociaal Domein) een groot

concert gaf voor een goed doel. ‘Het was op het

randje van wat mocht; een volgende keer zal dit

misschien weer discussie oproepen. Maar ik denk

dat kerken hiermee soepel moeten omgaan. Zo

houd je de verbinding met de buurtbewoners.’

Het gesprek in de Wythmense parochie is gestaakt.

Kerk voor iedereen‘Afwachten wat het bisdom nu gaat doen’, zegt

Robbie van Krevel. De groep adviseert: ‘Ga praten

en benoem met elkaar de kernwaarden: waar staan

we voor en waarom hebben we een kerkgemeen-

schap met elkaar? Laat het een kerk worden voor

iedereen.’

De dames van de multiculturele vrouwengroep hebben het heel gezellig

samen, maar het lukt ze niet om betaald werk te vinden. In Cultuurhuis

Stadshagen krijgen ze tips.

‘Houd op met de term

allochtonen!’

CULTUURHUIS STADSHAGEN

Page 19: Magazine Sociale Top

1918

elzijnsorganisatie Wijz biedt activiteiten aan in

Cultuurhuis Stadshagen. Zo zijn er naai- en taal cur-

sussen, yogalessen voor kwetsbare vrouwen en de multicul-

turele vrouwengroep. Birsen Tas, allochtonen adviseur bij

Wijz, vertelt dat de huisarts mensen naar haar doorstuurt

voor ‘welzijn op recept’. Zij kijkt dan welke activiteit

geschikt is. Vrouwen die eenzaam thuis zitten, kan ze

bijvoorbeeld naar de vrouwengroep sturen. Die groep is een

initiatief van Diana uit Kroatië, die ook in de kring zit. Een

48-jarige Turkse vrouw vertelt hoe ze na een hersen bloeding

geïsoleerd was. ‘Ik moest weer leren lopen en schrijven.

Sinds ik naar de vrouwengroep ga, voel ik me weer goed. Ik

heb mensen leren kennen en zit niet meer de hele dag thuis.’

DIPLOMA’S NIET ERKENDEen Irakese vrouw, die vijf talen spreekt waaronder vloeiend

Engels, vertelt dat ze kapster is. Bij elke sollicitatie wordt ze

afgewezen. ‘Ik ben te oud. 48 jaar!’ Dolgraag wil ze betaald

werk. Haar overbuurvrouw, een Turkse die twee pedagogische

diploma’s haalde, knikt. Zij doet al jaren vrijwilligerswerk

bij de peuterspeelzaal, maar zou het liefst een betaalde baan

willen. ‘Maar ik blijf vrijwilligerswerk doen, anders gaat

mijn Nederlands achteruit.’ Ook de Colombiaanse Carmen is

gefrustreerd. In het buitenland werkte ze op de ambassade,

maar die werkervaring telt hier niet mee als relevante

werkervaring. Met haar 55 jaar moet ze weer bij nul beginnen.

‘Zelfs mijn diploma’s worden niet erkend.’

ZET HOOG INDe aanwezigen zijn onder de indruk. ‘Jullie zijn ontzettend

stoer, jullie zijn geweldige vrouwen.’ Een ander ergert zich

over het gebruik van het woord ‘allochtonen.’ ‘Houd op

met die term! In Den Haag gebruiken we dat woord al tien

jaar niet meer. Je hebt inwoners van Zwolle, mannen en

vrouwen, meer niet.’ Meerdere deelnemers verbazen zich

over de multiculturele benadering. ‘Jullie hebben het samen

fijn. Als jullie over de vrouwengroep spreken, verschijnt

er een glimlach op jullie gezicht. Behoud dat, maar ga

daarnaast iets anders doen. Want jullie lopen tegen een

grens aan. Doe iets met één-op-één-contact. Nodig autoch-

tone tweeverdieners uit, of ga naar de Rotary. Zet hoog in!’

Tip voor de vrouwengroep Stadshagen: zoek één-op-één-contact

W

Page 20: Magazine Sociale Top

20

Je kust me, je sust me.

Omhelst me, gerust me.

Je vangt me, verlangt me.

Oneindig ontbangt me

(uit: ‘Dat ik je mis’ van Maaike Ouboter)

lisabeth (18) zingt voor de

groep. A capella. Een prachtige

afsluiting van een uur “overleven” en

“leven” bij Eilean, beschermd wonen

voor jonge vrouwen met traumati-

sche ervaringen. De woorden van het

lied passen bij Elisabeth. Een frêle

jonge vrouw die veiligheid en troost

zoekt. En ze passen bij de aanpak van

Juul Klemann, ‘moeder’ van de jonge

vrouwen die bij haar een thuis vinden.

Ze ontvangt ze liefdevol en geeft de

steun en begeleiding die zij nodig

hebben. Juul doet niet aan zorgplan-

nen, leest geen dossiers. ‘Ik lees de

meiden. De vragen die zij hebben, hun

motivatie en doelen.’

MEER PLEKKENAls pleegkinderen 18 jaar worden zijn

ze voor de wet volwassen. Jeugdhulp

en pleegvergoeding stoppen. ‘Maar

EILEAN

VAN OVERLEVEN NAAR LEVENEen alleenstaande moeder uit Zwolle-Zuid biedt een thuis voor acht

jonge vrouwen die buiten de pleegzorg vallen. Ze verbouwde een schoolgebouw tot haar ‘vrouweneiland’ Eilean. ‘Ik lees geen

dossiers. Ik lees de meiden.’

deze beschadigde jonge vrouwen,

die dus buiten de pleegzorg vallen,

kunnen nog niet op eigen benen staan.

Hier bied ik ze een veilige plek waar ze

kunnen werken aan hun eigen kracht

en weerbaarheid, als voorbereiding

op zelfstandigheid.’ Eilean bestaat nu

ruim een jaar en zit vol. Juul stelt: ‘Ik

pleit ervoor dat er meer van dit soort

plekken komen.’

HOE OVERLEEF JIJ?‘Van de struggle die overleven is, naar

weer voelen wat leven is. Dat is wat

hier gebeurt.’ Aan het woord is kinder-

boekenschrijfster Francine Oomen,

vandaag de gespreksleider bij Eilean.

De schrijfster, bekend van haar ‘Hoe

overleef ik’-serie, wil het met de groep,

de gasten waaronder staats secretaris

Martin van Rijn en de meisjes die

deelnemen aan het gesprek, hebben

over overleven en leven. ‘Als kind

ontwikkel je een manier om te

overleven. Wat was jouw manier?’

Terwijl de groep vertelt, tekent

illustratrice Annet Schaap de groeps-

leden als kind met daarbij hun over -

levingsstrategie. Er komen allerlei

types voorbij: de clown, de harde

werker, de jongen die zich afsloot voor

zijn gevoel, de schreeuwer, de zorger,

de uitblinker, de allemansvriend,

de doorzetter, de buitenstaander en

de vredestichter. En het meisje dat

altijd lachte, een ander die streng was

voor zichzelf of deed of alles perfect

was. Het meisje dat zichzelf zo klein

mogelijk maakte.

SOCIALE TOPNa het rondje “overleven” volgt “leven”.

‘Juul helpt de jonge vrouwen van

overleven naar leven te gaan. Wat heb

jij nodig om te leven?’ vraagt Francine.

Het mooie gesprek gaat door, soms

met veel emotie. ‘Dat mag, je mag zijn

wie je bent’, benadrukt Juul nog maar

eens. Veiligheid, vertrouwen en liefde

zijn sleutelwoorden hier in Eilean.

Vanmiddag voor de bezoekers, elke

dag voor Juul Klemann en de jonge

vrouwen die bij haar een thuis vinden.

‘Wat is dit bijzonder’, verzucht een gast

bij vertrek. ‘Voor mij is dít de sociale

top!’

Illustratrice Annet Schaap brengt in beeld wat de deelnemers an het gesprek bij Eilean nodig hebben om te kunnen leven in plaats van overleven. Schrijfster Francine Oomen (linkerfoto staand met witte blouse) leidt het gesprek.

E

Page 21: Magazine Sociale Top

2120

ram Hanstede van Enspiratie

denkt naar eigen zeggen

misschien ‘te simpel’, maar oppert toch

meteen zijn idee. ‘Waarom geef je het

geld niet rechtstreeks aan de inwoners

die recht hebben op zorg, zodat ze zelf

kunnen bepalen welke zorg ze daarvoor

inkopen? Het gaat dan om mensen

zonder pgb die binnen het sociaal

domein zorg nodig hebben. Een burger

kan zelf het beste beoordelen welke

zorg hij of zij nodig heeft.’

Denk aan de mantelzorgersEn dat hoeft niet per se van een

professionele aanbieder te zijn, brengt

Jan Schepers, van Mezzo in. Niet

geheel toevallig regioadviseur van de

belangenvereniging van mantelzorgers.

‘Vergeet de mantelzorgers niet. Die

worden haast nooit in de landelijke

plannen meegenomen en worden

vaak niet gehoord, terwijl die ook een

belangrijke bijdrage leveren.’

Goedkoper uitHanstede borduurt nog even voort op

z’n eigen idee. ‘Als je burgers zelf geld

geeft, ben je ook goedkoper uit denk

ik. Aanbieders hebben zo’n 30 procent

aan overheadkosten. Daarnaast kun

je een bepaald bedrag aan de burger

geven en als het diegene lukt om de

zorg goedkoper in te kopen, dan kun

je afspreken dat de burger de helft van

die winst mag houden. De andere helft

gaat terug naar de gemeente. Dan ben

je alsnog goedkoper uit. En wees niet

bang dat het een keer misgaat, want

dat zal zeker gebeuren. Maar dat is nog

altijd goedkoper dan wanneer je voor

komend jaar opnieuw 300 contracten

moet afsluiten.’

De groep ziet wel wat in dit idee. De

vraag is of de gemeente Zwolle hiermee

durft te experimenteren? ‘Ik voel een

pilot aankomen!’ Dat durft Aly van

der Vegte-Poot nog niet te beloven,

maar ze bedankt de groep wel voor de

praktische antwoorden. ‘Ik hoop dat het

de hele dag zo gaat.’

In het stadhuis van Zwolle legt VVD-fractievoorzitter Aly van der Vegte-Poot haar dilemma voor aan de groep. De gemeente wilde haar burgers keuzevrijheid bieden en sloot daarom driehonderd contracten af met zorgaanbieders. Nu wil de gemeente terug naar tien

contracten, zonder de keuzevrijheid in te perken. Wat te doen?

‘Geef het geld voor zorg direct aan de burgers’

21

SCHEPENZAAL STADHUIS

B

Page 22: Magazine Sociale Top

22

SOCIALETOPPERS

Page 23: Magazine Sociale Top

2322

800 voorlopers uit het sociaal domein op 1 foto, voordat ze

over Zwolle uitwaaieren om inspiratie te delen en op te doen.

Meer foto’s zien van de dag? Ga naar www.socialetop.nl

Page 24: Magazine Sociale Top

24

Page 25: Magazine Sociale Top

2524

DE GIFT CITY

Hoe meet je toegenomen geluk?

De Gift City in Zwolle opende in februari de deuren aan de Rieteweg. Bouwondernemer Harry Wilbrink bedacht het concept,

dat inmiddels bestaat uit een City Café, de ‘Twinkelwinkel’, de Meubelloods en het Talentenbureau. De Gift City zet mensen in

die niet zo makkelijk aan betaald werk komen.

opend langs de IJssel bedenkt

Harry Wilbrink het concept van

wat nu de Gift City is. Door de recessie

in de bouw is de inkoper en adjunct-

directeur van een bouwbedrijf tot

zijn verrassing ontslagen, na 28 jaar

werken in de bouwwereld. Hij heeft

geen trek om aan de kant te staan.

De voorraden en restpartijen in de

bouw vormen de inspiratie voor zijn

Twinkelwinkel. De voorraden staan

te verstoffen in magazijnen, terwijl

je er veel mensen een plezier mee

zou kunnen doen. Deze voorraden,

inmiddels uitgebreid met allerlei

andere giften van bedrijven en

particulieren, vormen de handelswaar

van de Twinkelwinkel. Ze zijn te

koop met twinkels, een zelf bedachte

munteenheid die je kunt verdienen

door klussen uit te voeren. Je kunt met

de twinkels ook afrekenen in het City

Café en de Meubelloods.

En om de mensen die de klussen

uitvoeren gaat het ook bij de Gift City.

Wilbrink geeft een voorbeeld van

een klus die ‘zijn’ mensen uitvoerden

voor een aannemer die een gebouw

van Defensie mocht verbouwen. Hij

bood aan de plafondplaten weg te

halen. De aannemer loste hiermee

zijn verplichting in voor ‘social

return’, Wilbrink scoorde een klus en

verdiende er geld mee voor de Gift City,

en de ingeschakelde mensen deden

werkervaring op en verdienden er

twinkels mee; iedereen blij kortom.

‘Je ziet mensen opbloeien als ze iets

zinnigs doen’, zegt Wilbrink.

TWINTIG ‘GEWONE’ BANENHet creatieve ondernemerschap van

Wilbrink hielp al meer dan twintig

mensen aan een gewone baan in

de korte tijd dat de Gift City nu

operationeel is. Toch heeft hij moeite

om investeerders en overheden te

overtuigen om in zijn bedrijf te

investeren. ‘Gemeenten moeten de

doel- en rechtmatigheid van het

uitgegeven geld aantonen.’ Dat is niet

alleen in tijd en euro’s te meten, stelt

hij. ‘Hoe meet je het toegenomen geluk

van mensen die zinvol aan de slag

zijn?’, vraagt een van de deelnemers

zich af. Dat is immers het resultaat dat

er het meeste toe doet. ‘We rekenen

het nieuwe systeem af met de regels

van het oude stelsel’, stelt Wilbrink

vast. Staatsecretaris Jetta Klijnsma

benadrukt het belang van meten of

belastinggeld goed wordt besteed,

maar pleit voor minder star, ‘iets

relaxter’ meten.

Meer weten?

Zie de website van de Gift City

L

Page 26: Magazine Sociale Top

26

estenholte, een vergrijsde

wijk aan de rand van

Zwolle, kenmerkt zich door een rijk

verenigingsleven. Er was een project

‘Noaberhulp’, waarbij bewoners hun

hulpvraag konden inspreken op een

voicemail. Dat bleek niet goed te

werken; ouderen vergaten hun naam

en adres te vermelden. Sinds oktober

2015 is er een nieuw burgerinitiatief:

Stinskracht. Alle wijkbewoners hebben

een brief gekregen. Op de nationale

burendag was er een buurtfeest,

waarbij mensen die ‘wel wat willen

doen’ zich konden opgeven. Koos

Bakker legt uit wat het doel is: de

leefbaarheid vergroten, invulling

geven aan goed burgerschap en zorgen

voor de zwakkeren. Er is een fysiek

loket, waar ook iemand van het sociaal

In Westenholte doen wijkbewoners klussen voor elkaar. In de Stinskerk vertelt Koos Bakker over dit burgerinitiatief:

Stinskracht. ‘In twee maanden hebben we twaalf matches tot stand gebracht. Is dat niet wat weinig?’

wijkteam zit. Er zijn buurtverbinders

en er komt een online platform.

Twaalf matchesTachtig mensen hebben hulp

aangeboden, de vrijwilligers zijn

gemotiveerd en de samenwerking met

het wijkteam is goed. Tot nu toe zijn

er twaalf matches tot stand gebracht.

‘Is dat niet wat weinig?’, vraagt Bakker

zich af. Daar hebben de aanwezigen

geen eenduidig antwoord op. Je

weet namelijk niet hoeveel mensen

elkaar buiten Stinskracht om weten

te vinden. Onderzoeker Nico de Boer

heeft een andere vraag. ‘Op de sheets

staat vóór en dóór de wijk. Maar is het

ook ván de wijk?’ Bakker schudt zijn

hoofd. ‘Nog niet.’

‘Wanneer is dit burgerinitiatief

geslaagd?’, wil iemand weten. ‘Burger-

schap moet je eigenlijk niet organi-

seren’, zegt Bakker. ‘Het fysieke loket

moet snel overbodig worden, doordat

de samenleving zodanig is dat mensen

elkaar weten te vinden.’ Een andere

deelnemer valt het op, dat wanneer

Bakker vanuit zijn droom praat, hij

vanuit zijn hart spreekt. ‘Met een

aanstekelijk enthousiasme. Terwijl

het zwaar voelt, als je over vraag en

aanbod praat.’ Op Bakkers’ Powerpoint-

sheets staan vragen als: hoe borg ik de

kwaliteit? ‘Als ik mijn buurman help,

dan vraagt toch niemand dat?’ Oftewel:

blijf je eigen taal spreken, niet die van

de overheid. Een ander voegt toe: ‘Het

begint met mooie ideeën, het verzandt

in moeilijke vragen. Jullie zijn net

bezig, geef het een kans!’

Burgerinitiatief Stinskracht is nog niet ván Westenholte

‘Is stinskracht ook al ván de wijk?’ vraagt onderzoeker Nico de Boer (links.)Koos Bakker van Stinskracht heeft moeilijke vragen. Maar al bij al werkt het burgerinitiatief, denkt hij.

STINSKERK

W

Page 27: Magazine Sociale Top

2726

ANNA HEERKENSHUIS

ATLETIEK PEC

Page 28: Magazine Sociale Top

28

at Stam, zelf bestuurder bij jeugd- en opvoedhulp-

verlener Yorneo, bedoelt te zeggen, is dat opleidin-

gen het netwerk van hun leerlingen eigenlijk al zouden

moeten kennen voordat problemen zich openbaren. En in

elke opleiding zouden leerlingen moeten leren hun netwerk

te onderhouden, vindt hij. Dat is goed voor henzelf, ‘en als je

het pas doet als er gedonder is, ben je veel langer bezig.’

Hoe je erachter komt of een leerling in de problemen zit,

komt ook aan de orde. Weer volgens Stam helpt het om

leerlingen in groepen te laten bespreken. Hij noemt zijn

eigen kind als voorbeeld: ‘Als ik hem iets vraag, vertelt hij

niks. Maar als hij bij ons thuis met z’n vrienden aan tafel zit,

is er geen rem. Het gaat over alles, inclusief condooms en

drugs.’

Makkelijk één-op-éénCarin van Unen van het Student Succes Centrum, dat

onder meer leerlingen met leer- en gedragsproblemen

ondersteunt, beaamt dat haar organisatie veel doet om

erachter te komen hoe leerlingen in hun vel zitten, maar de

manier waarop je dat het beste doet verschilt. ‘Leerlingen

van een zorgopleiding praten doorgaans makkelijk één-op-

één. Maar een jongen in de monteursopleiding vraag je

tijdens de praktijkles langs je neus weg of het een beetje

goed met hem gaat. Dat zijn vaak geen praters.’

Meer kinderen ronden hogere opleidingen af. Terwijl de

kleinere groep uitvallers grotere problemen heeft. Dat is

een trend die Van Unen op het Deltion College waarneemt.

Dan is het frustrerend als de onderwijsinspectie de

oplossingen die voor zulke leerlingen werken, niet toestaat.

‘Voor sommige leerlingen werkt het om stage te lopen

in het bedrijf van hun moeder of oom. Dat leidt niet tot

een kwalificatie omdat het geen erkend stagebedrijf is.’

Gespreksleider Etienne van Koningsveld, die zich bij het

ministerie van Veiligheid en Justitie bezighoudt met jeugd,

beaamt dat een rolmodel – zoals een succesvolle oom – kan

helpen. ‘Ik heb dat ervaren met jongeren die een zware

maatregel kregen opgelegd. Door inzet van een rolmodel

ging het soms snel beter met ze.’

Het Deltion College probeert niemand uit te sluiten. Dat

is een risico, want uitval kost geld. En de waardering voor

de bereidheid van het Deltion College van degenen die de

school van geld voorzien ‘kan beter’, is de ervaring van Van

Unen.

Freezone creëren‘Wat wil je voor hulp vanuit het veld?’, wil Stam tenslotte

weten. ‘Hoe kunnen wij je helpen om te zorgen dat je een

“freezone” kunt creëren voor de kinderen waarover je sprak?

Ik bedoel: als het lukt om vijftigduizend handtekeningen te

verzamelen omdat je een farao in Nederland wilt, moeten

we hier toch ook iets kunnen doen.’

‘Het netwerk van een student kan hem door moeilijke tijden slepen.’ Peter Stam geeft het mee aan het verregende gezelschap dat in

het megagebouw van het Deltion College te gast is. Gastvrouw in de derde gespreksronde is Carin van Unen, teammanager van het

Student Succes Centrum.

DELTION COLLEGE

Netwerken als vak

Carin van Unen (rechts aan het hoofd van de tafel): ‘Soms werkt stage bij een oom.’

W

Page 29: Magazine Sociale Top

2928

BASISSCHOOL DE BRUG

BINTHOUT

Page 30: Magazine Sociale Top

30

LEGER DES HEILS

Page 31: Magazine Sociale Top

3130

ullie laten veel over aan onze

fantasie’, is de conclusie van één

van de deelnemers tijdens het gesprek

met de persrechter van de rechtbank

in Zwolle. Maar is dat erg, vervolgt

een ander, want de rechterlijke macht

geniet veel vertrouwen in Nederland

en zorgt dat ‘mystieke’ wellicht ook

voor dat vertrouwen?

Een kritische vraag uit de groep.

Waarom wil de rechtbank meer naar

buiten treden? ‘Wat is je doel, waarom

zou je dat willen en wat hoop je te

bereiken?’ Meer begrip en aandacht

is het antwoord. De rechter vertelt dat

het haar verbaast dat er vaak alleen

aandacht is voor strafzaken, terwijl er

bijvoorbeeld binnenkort uitspraken

komen over zaken over toekenningen

in het kader van de Wmo die bepalend

zullen zijn voor de manier waarop

gemeenten die wet uitvoeren. ‘Dit

kan grote impact hebben op het werk

van gemeenten, maar er is totaal geen

aandacht voor. ‘

Begrip en aandachtOok een overweging om naar buiten te

treden: ‘Wellicht kun je als rechter iets

meer vertellen over je overwegingen

bij bepaalde zaken.’ Maar werkt dat,

Plaats delict: Rechtbank Overijssel. Vraag: moeten wij rechters niet vaker de media opzoeken om zaken te duiden en uitleg te geven over afwegingen die rechters maken? ‘Maar ga je bij RTL

Boulevard dan ook meepraten over de jurk van Máxima?’

als je iets gaat uitleggen? Ja, zeggen

enkele groepsleden. ‘Het is sowieso

interessant om op de manier van het

programma ‘Kijken in de ziel’ te zien

wat rechters beweegt. ‘Maar bedenk

ook: televisieprogramma’s hebben

vaak andere doelen, willen zo hoog

mogelijke kijkcijfers. ‘Als rechterlijke

macht heb je een zekere autoriteit. Ik

zou het zonde vinden als je je in dat

soort programma’s mengt.

Kun je je verhaal doen in program-

ma’s waar het vooral om de strakke

oneliners gaat?’

‘Moeten rechters meer naar buiten treden?’

De groep is er nog niet helemaal

uit. Aanschuiven bij Pauw? Ja, maar

alleen als je zonder anderen aan tafel

zit. En bij RTL Boulevard? En dan ook

meepraten over de jurk van Maxima?

Liever niet. En toch: met dit soort

programma’s bereik je wel een breed

publiek. ‘Een gesprek met rechters

vind ik wel interessant. Ik zou er naar

kijken hoor!’

Stof tot nadenken bij de rechtbank

Overijssel.

Pauw? Ja. RTL Boulevard? Liever niet. Sociale toppers denken mee met de rechtbank om aandacht en begrip te krijgen via de media.

31

RECHTBANK OVERIJSSEL

J

Page 32: Magazine Sociale Top

32

e bewoners van het dorp Wythmen, net buiten Zwolle,

vormen een hechte gemeenschap. Om de levensvat-

baarheid van het dorp overeind te houden schreven de

bewoners gezamenlijk een dorpsplan met daarin onder

meer een zorgconcept voor hulpbehoevenden en ouderen

in de gemeente: het Zorgplan Wythmen. Oud-wethou-

der Janco Cnossen werkt sinds zijn pensioen in 2010 mee

aan het zorgplan. ‘Ons grootste doel is de verzorging van

bewoners die dat nodig hebben zo dicht mogelijk bij huis

te organiseren. Iedereen die daartoe in staat is, draagt op

vrijwillige basis een steentje bij aan de zorgvoorzieningen

in ons dorp. Maar vervolgens is geld ons dilemma. Het is

weliswaar een vrijwilligersorganisatie, maar we maken wel

degelijk kosten. Vervoerkosten, materialen. En de kosten

die we maken voor dit huis, Kulturhus De Elshof. Het vormt

een centrale plek voor sport en cultuur in het dorp; ook hier

bekostigt de vrijwilligersorganisatie het aanbod zelf.’

PreventiefVoormalig wijkwethouder Cnossen en Koen Nijmeijer van

Kulturhus De Elshof en Stichting Ouderenzorg Wythmen

nodigen hun bezoek uit om met nuttige tips en slimme

voorbeelden te komen hoe andere gemeenten financie-

ring van laagdrempelige zorgvoorzieningen aanpakken.

Nijmeijer: ‘We zijn grotendeels zelfvoorzienend, maar de

kosten van zo’n twintigduizend euro per jaar krijgen we niet

rond. Hoe kunnen we zorgverzekeraars ertoe bewegen bij

te dragen aan onze zorgorganisatie? Tenslotte werken onze

voorzieningen preventief: door de activiteiten voorkomen

we zorgvragen bij de professionele organisaties.’

ExperimenteerwetEen mooi voorbeeld komt uit Elsendorp in Noord-Brabant

waar ze zorgvoorzieningen organiseren in samenwerking

en met (voor)financiering van zorgverzekeraar CZ/VGZ.

‘Alle Wmo-vragen komen eerst bij onze dorpsondersteu-

ner’, vertelt Willy Donkers van Dorpsoverleg Elsendorp. ‘In

gesprek met de betreffende bewoners adviseert zij wanneer

bewoners kunnen opteren voor ondersteuning en op welk

moment zij bijvoorbeeld aanspraak kunnen maken op de

Wet maatschappelijke ondersteuning. Of waar de kosten

voor rekening zijn van de zorgverzekeraar.’ Elsendorp krijgt

hierbij de nodige ruimte van de wetgever via de experimen-

teerwet. ‘In onze aanpak hebben we onze dorpsvisie en de

leefbaarheidsagenda van de gemeente in elkaar geschoven.

Daarnaar zou ook jullie gemeente kunnen kijken.’ Met dit

advies, aangevuld met de tips op de website publiekewaar-

den.nl te kijken en te denken aan een crowfundingscam-

pagne om het nodige geld bij elkaar te krijgen, komt het

Wythmener zorginitiatief hopelijk een stap verder.

Ze schreven zelf een dorpsplan en voorzien in een zorgconcept. ‘Maar met vrijwilligers alleen ben je er niet. We maken ook kosten.

Wie gaat die betalen?’

KULTURHUS DE ELSHOF

Zelfvoorzienend, maar niet gratis

Janco Cnossen (tweede van rechts) zoekt goede ideeën voor financiering

van zijn vrijwilligersorganisatie. ‘We voorkomen tenslotte zorgvragen bij

professionele organisaties.’

D

Page 33: Magazine Sociale Top

3332

JUMBO

MOSKEE ULU CAMII

Page 34: Magazine Sociale Top

34

POPPODIUM HEDON

WOONZORGCENTRUM WESTENHAGE

Page 35: Magazine Sociale Top

3534

ansman zit met z’n pen in de aanslag want tips en trucs

zijn in de gedaante van negen enthousiaste deelnemers

in aantocht. Als iedereen is voorzien van cappuccino of

thee - even opwarmen -, vertelt Jansman kort iets over het

restaurant: ‘Niet veel Zwollenaren weten dat dit restaurant

een leer-werkomgeving is voor mensen met een afstand tot

de arbeidsmarkt. Bij ons werken 20 à 25 mensen; de chefkok

is verantwoordelijk voor de begeleiding.’

DILEMMA 1: minder geld, meer zware zorgDan is het tijd om de dilemma’s voor te leggen. ‘We hebben

minder geld te besteden voor begeleiding, maar we

krijgen ook te maken met een zwaardere doelgroep; veel

meer mensen met zwaardere psychische problemen. Ons

dilemma: moeten we deze mensen afwijzen, of moeten

we toch zorg verlenen, met het risico dat we niet de juiste

begeleiding kunnen bieden?’

Het gesprek komt door dit dilemma meteen op de bedoeling

achter de transitie: we moeten toe naar een andere manier

van denken en werken. José Hendriksen, directeur

Stimulansz: ‘Zitten we niet nog teveel gevangen in hoe

we het al deden? De transitie dwingt ons na te denken om

dingen écht anders te doen.’ En met een andere manier van

denken, kun je dit dilemma wellicht tackelen.

De groep ziet bijvoorbeeld veel kansen voor gebruik van

technologie. Jaap de Bruin, voorzitter stichting Prisma

in Waalwijk, geeft daarvan een mooi voorbeeld. ‘Vroeger

gingen we bij iedere cliënt langs, nu gebruiken we voor

gespreken met sommige cliënten bijvoorbeeld FaceTime.

Je hebt dan twintig minuten intensief contact met hogere

kwaliteit. Scheelt tijd en geld.’

Hendriksen: ‘En zet bijvoorbeeld ook meer in op groeps-

begeleiding: mensen kunnen elkaar veel meer helpen

dan wij denken. Dat kunnen ook online platformen zijn.

Kortom: benut technologie en het netwerk van mensen

slimmer.’ Het verlicht wellicht de druk op de professionele

zorg.

DILEMMA 2: hoe prikkel je het bedrijfsleven?Jansman: ‘Als je deze vorm van arbeidsmatige dagbeste-

ding blijft aanbieden, hoe prikkel je dan het bedrijfsleven

om plekken te creëren voor mensen met een afstand tot de

arbeidsmarkt?’

Een kritische vraag van van sociaal ondernemer Rowinda

Appelman. ‘Wat is het belang van bedrijven om deze plekken

te bieden? Goed, ze moeten voldoen aan de Participatiewet,

maar is er ook een intrinsieke motivatie?’ Ze geeft zelf een

voorbeeld van hoe je bedrijven op een andere manier kunt

benaderen. Onder de naam ‘Mijn eerste bijbaan’, benaderde

ze Ahold. Niet met de vraag: “Hebben jullie een plek voor

mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt?” maar met de

vraag: “Waar hebben jullie behoefte aan?” ‘Dan krijg je een

heel ander gesprek.’ Inmiddels zijn er een aantal vakkenvul-

lers aan de slag, want die waren er te weinig.

De blocnote van Alfons staat na het gesprek vol goede ideeën.

Tijd om er in de praktijk mee aan de slag te gaan.

Restaurant Vidiveni krijgt op dinnersite IENS een 8,7 voor de service en een 8,6 voor het eten. Maar ondanks deze goede cijfers, kampt het restaurant

en leer-werkbedrijf met een aantal dilemma’s, vertelt Alfons Jansman, trajectbegeleider Werken bij de RIBW Groep Overijssel.

‘MAAK MEER GEBRUIK VAN TECHNOLOGIE EN NETWERKEN’

Alfons Jansman (zittend naast de lege stoel) zoekt manieren om zijn doelgroep aan de slag te krijgen.

35

RESTAURANT VIDIVENI

J

Page 36: Magazine Sociale Top

Een molen, een middeleeuwse kerk en de keukentafel van de zorgboer; het dorp Windesheim schonk de Sociale Top prachtige locaties.

En mooie gesprekken, met nuchtere dorpsbewoners. ‘Blij dat ze ons dorp overspoelen, maar het had ook best op een zonnige dinsdag gemogen.’

Een bus vol nieuwe inzichten voor Windesheim

e Windesheimer Molen draait op volle toeren.

‘Daarachter wordt gepraat, boven wordt gewoon

gewerkt’, grapt molenaar Wannie van Emmen, terwijl

hij een schaal koeken voorhoudt aan zijn gasten. Dat is

Windesheim vandaag. De 600 inwoners tonen zich gastvrij,

laten zich zeker niet van de wijs brengen door de buslading

gasten die rond één uur gedropt worden in het kleine dorpje

onder Zwolle. Maar toch, het is nogal een invasie op deze

regenachtige maandagmiddag. ‘Tja, het had van mij ook best

op een zonnige dinsdag gemogen’, knipoogt Age Braad van

dorpshuis De Molenkamp nuchter. ‘Voor de rest zijn we blij

dat deze mensen het dorp overspoelen vandaag. Een zeer

gemêleerde groep, met dito ideeën. Geeft nieuwe inzichten

hoe we ons dorp toekomstbestendig kunnen houden.’

Blij met inputJan Hommes, directeur van de nabijgelegen Florens

Radewijnsschool, herkent dat. Zijn school heeft bestaans-

recht dankzij de samenwerking met basisschool De Marshof

in Zwolle; met alleen de 41 leerlingen in Windesheim is

de school niet te handhaven. Hij is blij met de input die hij

kreeg vanuit de drie groepen die hij met zijn collega ontving

in het handvaardigheidslokaal: ‘Ik sprak een vrouw die een

eigen school heeft opgezet; interessant te horen hoe zij tegen

36

WINDESHEIM

D

Page 37: Magazine Sociale Top

onderwijs aankijkt. Da’s het prettige: deze mensen kijken

allemaal vanuit een andere optiek naar ons. Sommigen zijn

keihard, anderen zien juist kansen. Kijken of we daar ons

voordeel mee kunnen doen.’

Koppen bij elkaar stekenIn de Hervormde kerk even verderop blijkt een dreigend

tekort aan vrijwilligers het voortbestaan van het

monumentale (14e-eeuwse) gebouw in gevaar te brengen.

‘Steek alle koppen eens bij elkaar’, luidt het advies aan

dominee De Jong. ‘Laat héél Windesheim eens samen

dromen over de toekomst.’

Wat bij Age Braad vooral is blijven hangen? ‘Dorpscoöpe-

raties, op allerlei fronten. Met z’n allen het dorp sterker

maken, dat klonk erg goed.’ En de gasten zelf?

Willemieke Ottevanger van de Stichting Sensoor heeft

genoten: ‘Prachtige locaties, goede gesprekken. Ik had

graag meer van Windesheim gezien. Beetje rondlopen,

misschien wat binnen gluren. Maar daar was het eigenlijk

helemaal geen weer voor.’

Bekijk de reportage over Windesheim

37

Page 38: Magazine Sociale Top

38

THEATER DE SPIEGEL

Page 39: Magazine Sociale Top

3938

Page 40: Magazine Sociale Top

40

PitbullHoewel Barbara van Ruiten niet kan zien, voelt ze de warme sfeer die in de

zaal hangt. Ze werkt bij Sociaal Plus en belt bedrijven om te vragen of ze plek

hebben voor mensen zoals zij: met een afstand tot de arbeidsmarkt. Vijf á

tien procent van de mensen is meteen enthousiast. Anderen worden dat als

Barbara vertelt dat ze ook tot de doelgroep behoort. ‘Op dat moment wek ik

hun interesse, want mijn handicap hoor je niet door de telefoon.’ Of ze vaak

succes heeft tijdens haar telefoongesprekken? ‘Ik word omschreven als een

pitbull, ben redelijk vasthoudend. Ik wijs bedrijven op het maatschappelijk

belang en op hun plicht in het kader van de Participatiewet. Vaak schrikken ze

dan en een veelgehoorde reactie is: “En wat als ik het niet doe?” Dan hangt er

een boete boven je hoofd, is mijn reactie.’

Natuurlijk ziet ze zelf ook leuke bedrijven voorbijkomen tijdens haar zoek-

tocht, maar ze is Sociaal Plus trouw. Of? ‘Ik zou best wel eens adviseur willen

zijn bij een gemeente. Ik ben tenslotte ervaringsdeskundige.’ Horen wij hier

een open sollicitatie? ‘Wellicht.’ Uit de zaal komt in ieder geval meteen een

reactie: de gemeente Zwolle wil met Barbara in gesprek.

Opdrogen in theater De Spiegel

Eén van de aanwezigen zegt: ‘Ik had een bepaald

idee over Nederland toen ik hier kwam wonen; na-

melijk dat het hier goed geregeld was. Ik heb van-

daag zo veel andere verhalen gehoord. Wat hebben

jullie kapot gemaakt? Maar ik zag ook iets anders:

inspirerende mensen en verhalen, de dag heeft me

energie gegeven om anders te denken en te hande-

len. Ik wil nu ook aan de slag om iets terug te geven

aan de samenleving die mij welkom heette.’

40 41

‘De Sociale Top, dat bent u’Dagvoorzitter Judith de Bruijn opent het avondprogramma en laat

haar publiek even schrikken: ze gooit een groene werpmicrofoon de zaal in, en vraagt: ‘Wat neem jíj mee van vandaag?’

Page 41: Magazine Sociale Top

4140

De pil van MikeMike Boddé komt drie keer op het podium deze avond. Hij

vertelt over de depressie die hij achter de rug heeft en de

mantelzorg die hij ontving van zijn familie. De cabaretier

was jarenlang depressief tot hij de pil Anafranil ontdekte,

tegenwoordig knapt hij alleen van de klank van het woord al

op. Hij schreef over zijn ervaringen het boek Pil en kreeg naar

aanleiding daarvan duizenden mails van depressief Neder-

land. ‘Wat is er een hoop verborgen leed.’ Hij vertelt wat hem

wel en niet hielp tijdens zijn depressie. Niet: mediteren (‘Ik

zat al zoveel in m’n hoofd!’), wel: stoepranden met de kinde-

ren van z’n broer (‘Heerlijk: aan kinderen hoef je niets uit te

leggen’). Ook: de tuin omspitten bij z’n broer die sowieso de

ideale benadering had voor depressieve Mike: hij was betrok-

ken maar hield ook afstand. ‘Hij was niet te emotioneel en

had daarmee de ideale focus voor een mantelzorger.’

41

Page 42: Magazine Sociale Top

42

Steeds ouderIn een mini-college over ouderdom laat Rudi Westendorp

in een grafiek zien hoe we steeds ouder worden. ‘U voedt

kinderen op die ouder worden dan honderd, wen er maar

aan’, zegt de Professor of Medicine at Old Age, verbonden

aan de Universiteit van Kopenhagen. In zijn boeken

beschrijft Westendorp waarom we steeds ouder worden

en hoe we dit tot een voordeel voor ouderen en de samenle-

ving kunnen maken. ‘Wat gaat u de komende vijftig, zestig

jaar doen? Ja, uw leven wordt langer. Laten we dat zinvol

en in gezondheid invullen.’ De oude mens krijgt gebreken,

dat klopt, stelt Westendorp. ‘Maar laten we in plaats van

alleen te luisteren naar de oudere en daar vanuit ons eigen

oordeel iets van te vinden, gaan horen wat zijn echte verhaal

is. Ondanks gebreken zijn heel oude mensen behoorlijk

gelukkig; ziekte en kwaliteit van leven hebben niets met

elkaar te maken.’

Praten mét mensenOp het podium aan tafel vertellen Zorgmanager van

het Jaar 2015 Anja Schouten, kinderboekenschrijfster

Francine Oomen, hoogleraar Lucas Meijs en de Zwolse

burgemeester Henk Jan Meijer over de hoogtepunten

van hun dag. Zo ging Anja Schouten bij de rechtbank

Overijssel in gesprek met de rechter over de vraag of

rechters vaker de media zouden moeten opzoeken.

‘We adviseerden om niet bij Pauw aan tafel te gaan

zitten.’ Francine Oomen vertelt over haar ervaring

als gespreksleider bij Eilean, een opvanghuis voor

meisjes. De centrale vraag daar: ‘Hoe gaan we van

overleven naar leven? Wat doe je om te overleven en

wat heb je nodig om te leven? Samen kwamen de

meiden en deelnemers op een lijst met survivaltips

voor Jeugdzorg.’ Illustrator Annet Schaap tekende de

antwoorden die werden gegeven. Grootste succesfac-

tor voor dit gesprek volgens Oomen: ‘De meiden uit

het huis waren zelf aanwezig bij het gesprek. Ik praat

graag met mensen in plaats van over mensen.’ Hebben

jullie ook nog een kritische noot? vraagt De Bruijn.

‘Nee, laten we vandaag vieren wat goed gaat en onze

zegeningen tellen.’

De Bruijn is toch benieuwd: ‘Zorgen voor elkaar, zijn

we daar klaar voor?’ Lucas Meijs: ‘We zijn ons op een

waanzinnige manier aan het klaarstomen. Mensen

pakken die ruimte. Of hebben de naïeve gedachte: we

doen het zelf wel.’ Oomen: ‘Is dat naïef? Ik vind dat

juist een fantastische gedachte!’

42 43

Page 43: Magazine Sociale Top

4342

Kleinschalige zorgStaatssecretaris Martin van Rijn is onder de indruk

van vandaag, vertelt hij. Hij was gast op twee locaties:

het Anna Heerkenshuis, een zorghuis voor ouderen,

en Eilean, een thuis voor jonge vrouwen met trauma-

tische ervaringen. ‘Beide zijn voorbeelden van zorg

op kleine schaal, met een grote mate van bewegings-

vrijheid in het toepassen van regels’, licht Van Rijn toe.

‘Die twee begrippen, zorg en toepassen van regels gaan

soms samen, maar ze kunnen ook strijdig zijn met

elkaar.’ Hoe je met de regels omgaat is heel persoonlijk.

‘Ben je als familie in staat te bepalen hoeveel risico

jouw moeder bijvoorbeeld mag lopen? Kunnen profes-

sionals dat beter? Voor hen is het oneindig veel moeilij-

ker om te bepalen of het in de zorginstelling ook een

beetje leuk mag zijn of dat zij strikt werken volgens

het protocol. Martin van Rijn: ‘Wil je als overheid

de beweging maken om het dichter bij de mensen te

organiseren, zoals op de plekken waar ik vandaag was,

dan vraagt dat een andere rol van de overheid, van

professionals en van mantelzorgers.’ Tot slot vindt hij

het goed om te monitoren of gemeenten en Rijk op de

goede weg zijn. ‘Blijven vragen “hoe gaat het?” en “wat

heb je nodig?” Zet ‘m op!’

Woord en daadHet laatste woord is aan VNG-voorzitter en burgemees-

ter van Utrecht: Jan van Zanen. ‘Wat een mooie verhalen

hoorden we vandaag. Jammer dat jullie nu weer naar een

stropdas moeten luisteren. We hoopten vandaag op een

stadsbrede dialoog, op nieuwe verbindingen. Dat is gebeurd.

Het woord en de daad zijn morgen weer aan u. De gemeen-

schappen zijn aan zet. Want de Sociale Top, dat bent u!’

43

Page 44: Magazine Sociale Top

44