THEMA: VERZORGINGSSTAAT

Maatschappijleer

Verzorgingsstaat

De werkwijze voor het leren van het schoolexamen.

1. Ken de hoofdvraag!2. Ken de deelvraag van elk hoofdstuk!3. Neem aantekeningen over (grote lijnen)! 4. Bestudeer de tekst in het boek (overzicht

krijgen/snappen)!5. Maak de vragen (ontwikkel inzicht/check of je het snapt)!6. Beantwoord voor jezelf de deelvraag (nogmaals checken)!7. Schrijf een reflectie (scherp je mening)!8. Leer voor de toets (ondertussen is de stof al een aantal

keren (minimaal 8 keer !!!) langs gekomen)

Verzorgingsstaat

Wat is het thema voor het schoolexamen?

Wie zorgt voor wie?; Moet de overheid ‘dit’ allemaal maar oplossen of mag de overheid een beroep doen op de eigen verantwoordelijkheid van de burger?

De deelvragen (tot nu toe)

1. Van Gunst naar recht; Hoe is de Nederlandse verzorgingsstaat ontstaan?2. De hedendaagse verzorgingsstaat; Wat zijn de kenmerken van de

hedendaagse verzorgingsstaat?3. Werkgevers en werknemers; Welke rol spelen werkgevers en

werknemers in de verzorgingsstaat?4. Sociale burgerrechten en –plichten: Wat zijn sociale burgerrechten en –

plichten?

Verzorgingsstaat

Sociale rechten

GrondrechtenKlassieke (vrijheids- en

persoonlijkheidsrechten)‘Van oudsher’/de overheid dient deze te garanderenSociale (sociale zekerheid, onderwijs,

geneeskundige hulp en verzorging, huisvesting)

Sinds 1983 in de grondwet/de overheid heeft een inspanningsverplichting

Verzorgingsstaat

Sociale plichten

Formele plichtenBetaling van premies en belasting, leerplicht, onderhoudsplichtMorele plichtenMantelzorg, vrijwilligerswerk, burgerschapsidee

Opdrachten:Par III: 23, 24, 25, 26, 28, 31 en 33Par IV: 34, 35a, b, c, 37a, d, 38, 40, 42 en 43

H5:Politieke opvattingen

Problemen van de verzorgingsstaat

Economisch: financiële onbetaalbaarheid (crisis van de jaren ‘80, druk op de sociale voorzieningen)

Politiek-bestuurlijk: onbeheersbaarheid (meer regels, grotere organisaties, meer bureaucratie)

Sociaal-cultureel: veranderd gedrag (individualisering, failliet van het kostwinnermodel, calculerende burgers, misbruik van voorzieningen)

H5:Politieke opvattingen

Oplossingen

Liberalen (vrijheid en eigen verantwoordelijkheid)Marktwerking, VOP, meer concurrentie, kleinere overheidSociaaldemocraten (gelijkheid en solidariteit)Verspreiding kennis, inkomen en macht, voor een gemengde economie (ingrijpen in de vrije markt), voor democratisering, een relatief grote overheid)Christendemocraten Gespreide verantwoordelijkheid, rentmeesterschap, gerechtigheid, solidariteit (naastenliefde).

H6: Verbouwing v/d Verzorgingsstaat

Wat vooraf ging: Economische crisis, enorme toename van het gebruik van de WAO en AOW en veel ‘goudgerande’ regelingen.

Hervorming van het stelsel van sociale zekerheid De economische oplossingen:

Prijsbeleid (1975-1985)Verlaging van alle uitkeringen‘Ontkoppeling’ (uitkeringen en lonen)Volumebeleid (vanaf 1985)Vermindering van het aantal uitkeringenVerkorting ww-duurHerkeuring van WAO’ers (dus meer mensen in de bijstand)

H6: Verbouwing v/d Verzorgingsstaat

Herstructurering van de verzoringsstaatDe sociaal-culturele en politiek-bestuurlijke oplossingen:

Meer weerbaarheid van de burgersZelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheidOok bedrijven kregen meer verantwoordelijkheid Privatisering en concurrentie (marktwerking) uitvoerende organen (UWV e.d.)Het ‘nieuwe’ zorgstelsel (2006) Van landelijk naar lokaal WMONu ook (deel) AWBZJeugdzorg