De Volle Ma(a)n Cirkel is een initiatief van Niels van der Mast & Stichting Compadres Meer info: devolleman@gmail.com en www.compadres.nl

1 / 4

Volle Ma (a)n Cirkel

Maan van de Roos – Offer

door Niels van der Mast De Maan van de Roos (juli-augustus), die in het teken staat van het Offer, markeert het begin van de oogstperiode. Met de oogst van het graan geeft de Graangod zijn leven om ons voedsel te verschaffen. Dit offer is een essentieel onderdeel van de cyclus van vruchtbaarheid, dood en wedergeboorte. Met de Maan van de Roos ligt de nadruk op de afbrekende kracht die letterlijk het kaf van het koren scheidt; alleen door een offer te brengen kan iets worden geoogst. Offeren is een heilige daad ('to sacrifice' stamt van het Latijnse 'sacrum facere' = heilig maken) en heeft alles te maken met keuze: een keus voor het één betekent het loslaten van iets anders. Het symbool dat past bij deze maan is de lemniscaat (∞), die staat voor oneindigheid.

Het offer speelt een centrale rol in de Midden-Amerikaanse mythologie van de Azteken, waarin vijf werelden of Vijf Zonnen werden geschapen. Voorafgaand aan onze huidige wereld is de Vierde Zon verwoest in een apocalyptische (zond)vloed, waarbij het water de aarde overspoelde en de hemel op de aarde viel. Deze chaos houdt aan tot het moment dat Quetzalcoatl en Tezcatlipoca, de twee Azteekse oppergoden, zichzelf in bomen veranderen om het hemelgewelf weer op te tillen. Zo scheppen ze de ruimte voor een nieuw begin, waarin de goden in de duisternis bijeenkomen. Ze zijn het erover eens dat er een nieuwe zon moet komen. En ook een maan, voor als de zon aan het uitrusten is. Hiervoor, zo word besloten, moeten twee goden zich opofferen door de vuurdood te sterven om zo getransformeerd te worden tot zon en maan.

Als eerste stapt de ijdele god Tecuciztecatl naar voren om ‘de last op zich te nemen, de dageraad te brengen’. Omdat niemand anders zich aandient voor de positie van de maan, wordt uiteindelijk de nederige god Nanahuatzin aangewezen, wiens lichaam ontsierd wordt door tal van etterende wonden. Terwijl de goden een offervuur aanleggen, doen Tecuciztecatl en Nanahuatzin boete op twee aarden heuvels (de vermaarde Piramides van de Zon en de Maan, in Teotihuacan). Dan brengen de twee goden offers in overeenstemming met hun karakter. De verwaande Tecuciztecatl geeft prachtige veren, goud, koraal en jade aan het vuur, terwijl de bescheiden Nanahuatzin rietschoven offert en cactusdorens, gezalfd met zijn eigen bloed. Vier dagen later is het vuur zo heet, dat de twee goden worden aangekleed voor hun ultieme beproeving: Tecuciztecatl draagt een kostbaar bewerkt gewaad, terwijl Nanahuatzin gekleed gaat in een tuniek van papier. De goden sporen Tecuciztecatl aan en roepen hem op zich in het vuur te storten. Hij rent op het vuur af, maar tot vier keer toe deinst hij in doodsangst terug voor de ondraaglijke hitte.

Twee afbeeldingen van Nanahuatzin

De Volle Ma(a)n Cirkel is een initiatief van Niels van der Mast & Stichting Compadres Meer info: devolleman@gmail.com en www.compadres.nl

2 / 4

Volle Ma (a)n Cirkel

Dan wordt Nanahuatzin opgeroepen: ‘Dapper, vastbesloten, koelbloedig en onbevreesd sloot hij zijn ogen. Hij aarzelde niet en keerde niet om. Met één sprong stortte hij zich in het vuur. Zijn lichaam knapte en siste, en hij verbrandde.’ Aangespoord door Nanahuatzins heldendaad, volgt Tecuciztecatl uiteindelijk zijn voorbeeld.

In de duisternis wachten de goden in spanning op de geboorte van de nieuwe zon. In de volgorde waarin ze zich aan het vuur hebben geofferd verschijnt eerst Nanahuatzin als de zon en hierna Tecuciztecatl als de maan. Nu zijn er een maan en een zon aan de hemel, maar ze bewegen niet. Nanahuatzin, die als nieuwe zon de naam Tonatiuh heeft aangenomen, wil pas aan zijn reis langs de hemel beginnen als hij is gevoed met de harten en het bloed van alle andere goden. De Morgenster (Venus) is woest over deze eis en valt de zon aan. Venus wordt echter verslagen en verbannen naar de onderwereld. Dan erkennen de goden de oppermacht van de zonnegod en zijn ze bereid zich allemaal ook te offeren. Zo transformeert de bescheiden Nanahuatzin met zijn zweren tot de nieuwe zonnegod Tonatiuh en wordt de Vijfde Zon geboren die we vandaag de dag nog steeds aan de hemel zien staan.

Na veel avonturen te hebben

beleefd, komt Parcival uiteindelijk terecht bij een oude, wijze kluizenaar. Deze neemt hem onder zijn hoede en leert Parcival zijn

De lemniscaat staat voor de de verbondenheid tussen dood en (weder)geboorte, en de onophoudelijke beweging tussen twee tegengestelde krachten. In de mythe over het ontstaan van de Vijfde Zon zien we dit terug in de twee goden die strijden om de plek van de zon. Aan de ene kant is er Tecuciztecatl, de ijdele, die vol is van uiterlijk vertoon. Aan de andere kant vinden we Nanahuatzin, de bescheidene, die is getooid is met afzichtelijke wonden.

Als voor de goden het moment van de waarheid aanbreekt om de vuurdood te sterven, blijkt Tecuciztecatls pracht en praal geen garantie te zijn voor de moed die nodig is. Sterker nog, zijn angst lijkt net zo groot te zijn als zijn verwaandheid. Nanahuatzin, in wie de goden minder vertrouwen hebben dan in Tecuciztecatl vanwege zijn aangetaste uiterlijk, beschikt op het moment suprème echter wel over de innerlijke kracht om zich over te geven aan het vuur. Pas als Nanahuatzin in het vuur is gesprongen, durft Tecuciztecatl zijn voorbeeld te volgen. Uiteindelijk is het Nanahuatzin wiens moed wordt beloond: de bange Tecuciztecatl verandert in de maan en de moedige Nanahuatzin wordt door het vuur uitverkoren als zonnegod.

De heilige steen van de Vijfde Zon

Piramide van de Maan, in Teotihuacan

De Volle Ma(a)n Cirkel is een initiatief van Niels van der Mast & Stichting Compadres Meer info: devolleman@gmail.com en www.compadres.nl

3 / 4

Volle Ma (a)n Cirkel

De zon is van oudsher het symbool voor de kracht van het bewustzijn, en ook voor de buitenwereld. De maan staat voor de kracht van het onbewuste en voor onze binnenwereld. De lemniscaat laat zien dat beide krachten een even groot aandeel hebben in ons leven, maar ook in intensiteit variëren, net zoals dit in de jaarcyclus het geval is. Zo zijn tijdens de lente- en herfstevening (21 maart en 21 september) de krachten van licht en donker in evenwicht; de dag (de zon) duurt dan even lang als de nacht (de maan). Tussen 21 maart en 21 september is de energie gericht op de zonnekracht en de verbinding met de buitenwereld. Tussen de herfstevening en de lente-evening ligt de nadruk op de maankracht en op de verbinding met de binnenwereld.

Het verhaal van de Vijfde Zon leert ons hoe belangrijk het is ons bewust te worden van zowel onze angsten (Tecuciztecatl) als onze moed (Nanahuatzin). Misschien zijn we bang zijn om een volgende stap te nemen en om datgene wat ons zekerheid en houvast lijkt te bieden, los te laten. Tegelijkertijd is de boodschap dat we zullen worden beloond wanneer we de moed hebben om kwetsbaar te zijn en om onze lelijke en duistere kanten (de etterende wonden van Nanahuatzin) te tonen.

De goden die aan het eind van het verhaal zichzelf offeren, staan, zoals in zoveel mythen, symbool voor alle aspecten van onze psyche. Nanahuatzin wil als nieuwe zon pas aan de hemel bewegen als hij is gevoed met de harten en het bloed van alle andere goden. Hierop valt Venus, de Morgenster, de nieuwe zonnegod aan, maar zij wordt verslagen en verbannen naar de onderwereld. Venus, na de zon en de maan de helderste planeet, staat voor de kracht van de liefde. Dat ze wordt verslagen en wordt verbannen naar de onderwereld betekent niet dat de liefde zwak is. Dit beeld vertelt ons daarentegen dat we juist met onze liefde naar de duisternis van onze eigen onderwereld moeten afdalen. Daar kunnen we het licht van onze compassie laten schijnen over al die aspecten van onszelf die we liever niet zien. Door er licht op te schijnen, worden ze getransformeerd, net zoals de goden uit het verhaal die worden geofferd. Dit offer maakt onze ogenschijnlijk donkere delen weer heilig en wijzelf worden weer meer heel. Zo kan uit een oude wereld weer een nieuwe wereld ontstaan, en uit een oud leven weer nieuw leven.

Viering

Centraal bij de Maan van de Roos staat de vraag: wat heb je op dit moment in je leven te offeren om iets anders, dat net zo van levensbelang is, te verwerven? Wanneer we het antwoord op deze vraag helder hebben, dan is het raadzaam om de factor tijd een belangrijke rol te laten spelen. Net zoals de natuur in deze periode heel langzaam weer naar de rust toe beweegt, is het voor ons nodig de tijd te nemen om datgene wat we offeren bewust achter ons te laten, en ons voor te bereiden op het nieuwe dat we wensen te ontvangen. Daarbij is het essentieel dat we ons bewust worden van waaruit we onze keuzes maken: vanuit angst of vanuit liefde? Suggestie: met Volle Maan kun je (bij voorkeur ergens buiten) een ceremonieel vuur maken om je eigen offer te brengen. Wat je offert kan een symbool zijn, een tekening, een tekst, of iets anders tastbaars, waarvan je voelt dat het de essentie weergeeft van wat je wilt offeren. Neem de tijd en ruimte om de bovenstaande vraag voor jezelf te beantwoorden en hierover duidelijkheid te krijgen. De kern van het vuuroffer is dat het vuur de (symbolische) materie transformeert in iets anders, net zoals Nanahuatzin werd getransformeerd in de Vijfde Zon. Verwoord voor jezelf dan ook helder (liefst in één woord) wat je precies wilt verwerven.

De Volle Ma(a)n Cirkel is een initiatief van Niels van der Mast & Stichting Compadres Meer info: devolleman@gmail.com en www.compadres.nl

4 / 4

Volle Ma (a)n Cirkel

Je maakt een ceremonieel vuur door met twaalf stokjes of latjes (of een ander aantal dat voor jou betekenisvol is) een vierkant torentje te bouwen. Begin met twee stokjes evenwijdig aan elkaar en daar dwars op weer twee stokjes, etc. Zorg daarnaast voor wat meer (klein) hout waarmee je het vuur gaande kunt houden als het eenmaal brandt. Vul dan het torentje op met papier of stro dat je aan elke zijde een beetje door de stokjes heen naar buiten laat steken. Neem vervolgens een minuut of vijf stilte in acht met je ogen dicht, voordat je het vuur aansteekt. Steek het vuur aan op de vier zijden. Wanneer het goed brandt, is het tijd om je vuuroffer te doen. Het helpt om daarbij hardop uit te spreken wat je precies offert (in één woord) en in wat je het getransformeerd wilt zien.

In Zuid-Amerikaanse culturen zoals die van de Azteken en de Maya’s werd het offeren erg serieus genomen. Voor het aansteken van een ritueel vuur werd er dan ook vaak papier gebruikt dat was gedrenkt in het eigen bloed. Als je je offer echt krachtig wilt maken, dan is dit dus de manier. Hiervoor knip je wat stroken papier die je in een bakje legt. Vervolgens breng je jezelf een kleine, oppervlakkige snee toe (in één van je vingers of je handpalm). Let er goed op dat je niet te diep snijdt, en bereid je goed voor op het moment van snijden. De angst voor de pijn is vaak groter dan de pijn van de snee zelf. Laat het bloed over de papieren stroken druppelen en als het genoeg is, dep de wond met een natte wat of doek. Als het bloed op het papier is opgedroogd, kun je de stroken gebruiken om je vuur mee aan te steken. Het is ook mooi om deze ceremonie met een groep te doen. Door naar elkaars verhalen te luisteren en elkaars vuuroffers mee te beleven en te ondersteunen, kan het offer grote kracht krijgen en zo voor onverwachte resultaten in je dagelijks leven zorgen. Niet voor niets wordt er wel gezegd: ‘Be careful what you wish for … you just might get it’. Oftewel: wees zorgvuldig met wat je wenst!

Belangrijk is dat we ieder moment in staat zijn te offeren. Belangrijk is om wat we zijn ieder moment te kunnen offeren voor

wat we kunnen worden.

Charles Du Bois