Lubach IV einde

ARJENLUBACH

ARJE

N LU

BACH

IV

IV ‘Een boek waarvoor de dvd-spelergerust een paar avonden uit kan blijven.’NRC Handelsbladthriller | podium

winnaar crimezone debuutprijs 2013

In deze ijzingwekkende thriller gaat Elsa op zoek naar de moor-denaar van haar vader. Ze komt tot de ontdekking dat hij op hetspoor was van de ontrafeling van een groot staatsgeheim. Alsblijkt dat Elsa zelf wordt verdacht van de moord, volgt er eenbloedstollende achtervolging van 24 uur door Amsterdam, viade duinen bij Heemskerk naar Zuid-Frankrijk. Wie heeft haarerin geluisd? Wat hebben de geschriften van Cicero ermee temaken? En wie is toch de mysterieuze Vier?Speciaal voor deze midprice-editie schreef Arjen Lubach eenepiloog met een nieuwe, verrassende ontknoping.

Arjen Lubach, bekend van onder anderezijn geprezen roman Magnus, schreefmet IV zijn thrillerdebuut. De pers wasunaniem lovend. IV werd genomineerdvoor De Gouden Strop en bekroond metde Crimezone Debuutprijs.

‘Een spannend boek in een pakkendeschrijfstijl, een pageturner, waarbij jecontinu benieuwd blijft naar de volgen -de pagina.’ Jury De Gouden Strop 2013

‘100% plotgedreven thriller in de traditievan Dan Brown.’ Crimezone

‘De “Tomas Rossiaanse” plot is ingenieus.’ De Telegraaf

‘Goed boek, knap in elkaar gezet, spannend, fraai slot.’ Maarten van Rossem

‘Een 100% plotgedreven thriller in de traditie van Dan Brown.Lubach betreedt met IV het faction-territorium dat in Nederlandlange tijd alleen door Tomas Ross werd bezet. Uiterst boeiendepageturner.’ **** Crimezone

‘Soepele stijl en een sterk plot.’ BOEK

‘Als je eenmaal begint, wil je door! Doe mij nog maar zo’n boek.’Ricky Koole

‘Voor dit boek kan de dvd-speler gerust een paar avonden uit blijven.’**** NRC Handelsblad

‘In één ruk uitgelezen! Heerlijk vakantieboek.’ Klaas van Eerden

‘IV is een boek waarvoor het woord pageturner uitgevonden zou kun-nen zijn. Lubach weet de lezer van pagina 1 tot en met 314 te boeienmet zijn schrijfkunsten en briljante, loeispannende plot dat onver-wachtse wendingen maakt. Steeds als je het boek door hebt, komener meer saillante details bij. Een must-have dus!’ Deadline.nl

‘Meeslepende thriller.’ AD

‘Drie uur, en uit had ik het!’ Matthijs van Nieuwkerk

Lubach - IV 4 M.bw 10-02-2014 10:41 Pagina 1

‘Onwijs fijn boek. Ludlum, Clancy, eat your heart out. IV maal hoera.’Diederik Jekel

‘IV is een grappig boek. Het bevat alle ingrediënten van de geslaagdethriller: actie, een vlotte stijl, daders met duistere motieven.’ Trouw

‘De Nederlandse De Da Vinci Code. Steengoeie thriller.’ Liesbeth Staats

‘Een heuse thriller die je echt in één keer wilt uitlezen.’ Marie Claire

‘Verrassend actueel. Dit zijn van die boeken waardoor je plezier inlezen behoudt.’ Leeuwarder Courant

‘Briljante speurdersroman.’ deleesfabriek.nl

‘Megaspannend boek. Bloedstollende thriller.’ Dagblad de Limburger


Arjen Lubach

IV

Uitgeverij PodiumAmsterdam


18 :00 uurMaison Tac i turneLe Muy, Provence

Van Eck filmt het huis van binnen. Dan richt hij de kleine HD-cameraop Elsa.

‘Dit is Elsa Ruys. Op een memorabel moment in haar leven.’‘Laat me even nadenken,’ zegt Elsa, terwijl ze haar best doet om uit

beeld te blijven. ‘En het zou fijn zijn als jullie een beetje meedachten.’Van Eck stopt de camera in zijn broekzak en kijkt nerveus op de klok.

Hij loopt naar de keuken en voegt zich dan bij Elsa en Robin die samenoverleggen. Joost zit in de woonkamer op de bank met Lars. Elsa heefthem in een paar zinnen uit proberen te leggen wat er aan de hand is.Toen hij er nog steeds niets van begreep heeft ze hem gevraagd of hijhaar kan vertrouwen en of ze alles later uit mag leggen.

‘Goed. De Nieuwe Aarde ligt onder de zwijger,’ zegt Elsa in de keu-ken. ‘Dit huis is de zwijger, dus dan ligt het lichaam in de kelder. Maardaar ben ik net geweest: er liggen alleen ondrinkbare flessen wijn teverstoffen.’

‘Het lichaam,’ zegt Robin. ‘Dat klinkt alsof Marcus een volledig ge-balsemd lijk heeft meegesleept naar Zuid-Frankrijk.’

‘Hij was misschien bejaard,’ zegt Van Eck, ‘maar niet gek.’Ze kijken rond in de ruimte.‘Misschien onder, als in: beneden, in het dal?’ gaat Robin verder. ‘Of

in een schuur of zo?’‘Er staat een huisje beneden bij het zwembad,’ zegt Elsa. ‘Daar kij-

ken?’Ze opent de terrasdeuren. Van Eck en Robin volgen haar over het

smalle stenen pad naar beneden, naar het huisje bij het zwembad. Daarvinden ze niets bijzonders, alleen wat schepnetten en leeggelopenstrandballen. Het zwembad ziet er aanlokkelijk uit. Elsa zou erin wil-

293


len springen en daarna in slaap willen vallen op de bank. ‘Ook niet, hè?’ zegt Robin.‘Nee,’ zegt Elsa. ‘Shit. We moeten iets over het hoofd zien. Een aan-

wijzing, mijn vader kennende. De delta. Of liever nog een omega, danweten we dat we er zijn.’

Ze werpen nog een laatste blik op de muren van het huisje bij hetzwembad, maar vinden niets wat op een teken zou kunnen lijken. Danlopen ze weer naar boven.

‘Waar zijn jullie in vredesnaam naar op zoek?’ vraagt Joost als ze hethuis weer binnenkomen. ‘Ik wil je best vertrouwen, maar als je ietszoekt kan ik misschien helpen?’

‘Een letter, denk ik,’ zucht Elsa. ‘Heb jij een Griekse letter gezien?Een delta, een omega?’

Joost denkt lang na. Lars maakt vrolijke geluiden. Dan lijkt Joost zichiets te realiseren.

‘Gewoon ergens in huis? Een letter?’‘Ja?’‘Ik heb wel een omega gezien,’ zegt hij.Van Eck, Robin en Elsa kijken hem verwachtingsvol aan. Joost staat

op en zet Lars in het reisbedje dat in de hoek van de kamer staat.‘Gevoeld zelfs,’ zegt hij en hij wrijft over zijn voet. Hij gaat de ande-

ren voor naar de keuken. Dan wijst hij op een van de grote tegels op devloer. De tegel waar de ring aan vastzit. De ring waar hij de dag ervoorzo hard zijn teen tegen heeft gestoten.

‘Mijn teen is er nog blauw van,’ zegt hij.Elsa bekijkt de ring in de vloer. Misschien was het ding ooit bedoeld

om een koe aan vast te maken, maar nu is het een loos ornament: eenring in de vorm van een omega.

V

De randen van de tegel zien er anders uit dan die van de andere tegels.Een smalle kier om de tegel wijst erop dat de voegen niet sluiten en hetlijkt erop dat deze tegel niet lang geleden is opgetild. Elsa kijkt naarJoost. Ze geeft hem een kus.

294


‘Ja!’ zegt ze. ‘Je bent een held.’Van Eck filmt alles, Robin staat al aan de ring in de tegel te trekken,

maar er lijkt geen beweging in te komen.Pas dan herinnert Elsa zich de kist met gereedschap die hier in de

gang had gestaan toen ze vorige week waren aangekomen. Ze had aldie tijd gedacht dat die van Pierre was, die op het huis let als ze er nietzijn, maar nu realiseert ze zich dat die van haar vader moet zijn ge-weest, die hier een paar weken geleden in zijn eentje naartoe is gere-den en met zijn bejaarde lijf deze gigantische tegel had gelicht.

Elsa loopt naar de gang en opent de deur van een kast waar ze de kistheeft neergezet. Daar ziet ze welk gereedschap erin zit. Ze lacht omdatze zich nu pas realiseert wat een merkwaardige verzameling voorwer-pen het eigenlijk is: een krik, een metalen stang en wat schroeven-draaiers. Alles voor het oprapen in een houten kist, klaargezet doorhaar vader, maar door haar en Joost volledig genegeerd.

Als ze terug de keuken in komt lopen met de kist, heeft Van Eck delaptop klaargezet en drukt op een paar knoppen.

‘Nou, laten we hem maar liften,’ zegt Elsa. ‘Het zal mij benieuwen.’‘Momentje,’ zegt Van Eck. Hij kijkt naar de computer.Elsa heeft geen zin om te wachten. Ze is blij dat het allemaal bijna

achter de rug is. Met de brief, de steen en wat er hier onder de vloer ligtin handen durft ze zich wel over te geven aan de politie. Het zal nog eenheel gedoe worden, maar het vluchten is dan voorbij. Ze kan niet meerwachten.

Ze duwt de ijzeren staaf door de ring en plaatst hem op de krik aande andere kant. Dan draait ze aan de slinger die bij de krik hoort, waar-door de tegel langzaam omhoog komt. Als er twintig centimeter spe-ling is, kijkt ze of er al wat te zien is. In een kleine, uitgegraven ruim-te, niet veel groter dan een sigarenkistje, ziet ze een kleine kartonnendoos liggen, met plastic eromheen.

‘Let op dat-ie er niet af valt,’ zegt ze tegen Robin en ze tast met haarhand onder de tegel. Dan trekt ze het doosje tevoorschijn.

Op het doosje is een briefje geplakt. Elsa leest het voor, door het door-zichtige plastic heen.

295


V Aan de vinder. MR

Elsa haalt het plastic eraf en opent het doosje. Een muesliverpakking,ziet ze nu. Het lichaam, de ontknoping van de laatste speurtocht vanhaar vader ooit, zit in een mueslidoos.

Als ze het doosje heeft geopend ziet ze vier plastic zakjes. Alle luchtis eruit gezogen en de zakjes zijn geseald. In het plastic vacuüm zittengoed zichtbaar een viertal reageerbuisjes. In de afgesloten buisjes ziteen vloeistof, sterk water, denkt ze, formaline, en daarin drijft iets watnog het meest lijkt op houtskool. Iets bruiner. Het zijn kleine hapjesverdorde huid. In een ander zitten ook wat haren.

‘Gadverdamme,’ zegt Robin. Ook Elsa trekt een vies gezicht. Ze wilwat zeggen, maar dan klinkt een vrolijke, snel pratende stem door dekeuken. Een vervormde stem uit een luidsprekertje.

‘…bezig met baanbrekend onderzoek – zelfs in de zomer – zoals heteen echte professor betaamt, onze eigen Maarten van Eck belt live inmet Skype vanuit Zuid-Frankrijk. We zien hem op het scherm… Jon-gens?’ Hij wacht even. ‘Ja! Daar heb je hem. Maarten, goedenavond.’

Maarten van Eck zwaait naar de laptop.‘Goedenavond, Michiel,’ zegt hij.‘Grote commotie hier op de redactie en in de studio,’ zegt Michiel.

‘Een Van Gogh. Een onontdekt meesterwerk van de grootste kunste-naar uit de negentiende eeuw. Hoe komt onze Maarten van Eck eraanen hoe ziet het schilderij eruit, nou daar ben je. Goed, hou ons niet lan-ger in spanning. Wat zien we hier? Waar hang je uit?’

Van Eck draait zich naar de computer en begint te praten. Elsa enRobin kijken verbaasd naar Van Eck. Dat was dus waar hij mee bezigwas. Niet alleen een reportage, een item, opnames van het zogenaam-de onderzoek, maar live op de zender de onthulling van de omega, ver-momd als een Van Gogh. Allebei kijken ze onwennig naar hoe Van Eckzijn tv-stem opzet en hoe hij zijn minicollege begint.

‘Michiel, ik moet je eerlijk zeggen: er is geen Van Gogh. Er is ietsveel groters aan de hand. Ik moet je aan iemand voorstellen. Dit is ElsaRuys, dochter van wijlen wetenschapper Marcus Ruys.’

Elsa kijkt van een afstandje naar het scherm. Ze twijfelt of ze nu

296


moet zwaaien of iets moet zeggen, maar dan gaat Van Eck alweer doormet praten.

‘Sinds Marcus Ruys enkele maanden geleden een document ont-dekte dat mogelijk het huidige Nederland – zoals we dat nu kennen –zou kunnen laten kantelen, is er een klopjacht op hem geopend. Eenklopjacht die hij zelfs met de dood heeft moeten bekopen. Nu hij nietmeer leeft, maar de waardevolle informatie via een ingenieuze speur-tocht heeft achtergelaten aan zijn dochter, onze Elsa hier, heeft de man-

hunt zich verplaatst naar haar. Een groepje mannen van wie ik vermoeddat ze behoren tot een soort supergeheime dienst probeert nu de waar-heid koste wat kost te verdoezelen.’

Ze horen Michiel via de computer.‘Maarten, we zien je wel praten, maar we kunnen je niet horen. Hart-

stikke spannend natuurlijk, maar is daar iets aan te doen, jongens?’Michiel kijkt langs de camera naar de technici in de studio.

‘Wacht even,’ zegt Van Eck. ‘Ben ik nu te horen? Vanaf wanneer hebje me niet verstaan?’

‘Nee, dit wordt niks,’ zegt Michiel. ‘We gaan het later in de uitzen-ding nog een keer proberen, maar voor nu gaan we door met het vol-gende onderwerp. De Tweede Kamer heeft maandag…’

‘Hallo?’ vraagt Van Eck nog.De Skypeverbinding wordt verbroken. Van Eck loopt naar de laptop

en probeert terug te bellen, maar op dat moment horen ze buiten hetgeluid van een auto. Elsa schrikt op.

‘We hebben bezoek,’ zegt Robin.Ze horen voetstappen op het grind voor het huis en voor ze het weten

zwaait de lage voordeur open. Elsa’s hart slaat over. Eerst komt er eenjongere man binnen, in zwart pak. Ze herkent de man onmiddellijk alsde chauffeur die haar op Schiphol heeft opgehaald. Meteen daarnavolgt Jacob. Veen, zoals hij zich eerder aan Elsa had voorgesteld. Bei-den dragen ze wapens, kleine zwarte revolvers. Ze zeggen niets, maargaan aan weerszijden van de deur staan.

Dan komt Vier binnen. Hij draagt zijn hoed, zijn zonnebril. Lang-zaam stapt hij de ruimte in. Eerst zet hij zijn hoed af. Dan zijn zonne-bril. Hij kijkt geduldig om zich heen.

297


Elsa schrikt als ze ziet wie het is. Robin slaakt een gil. In het vakan-tiehuisje in Zuid-Frankrijk staat de kroonprins van Nederland. De zoonvan de koningin. Degene die ze jarenlang hebben zien koekhappen opKoninginnedag, de Dam hebben zien oversteken naar het oorlogsmo-nument of tijdens fotoshoots op een fiets hebben zien zitten met zijndochtertjes. Die man staat hier nu in de keuken van Maison Taciturne.

‘Goedenavond allemaal,’ zegt hij. ‘Goedenavond, Elsa. Het wordthoog tijd dat wij eens met elkaar praten.’

298



John Hart is volkomen kapot als hij de laatste heuvel op rijdt. Laat hetin godsnaam zin hebben, verzucht hij. Laat het niet allemaal voor nietsgeweest zijn. Hij zweet, ondanks de airco die non-stop in zijn gezichtblaast. Om zichzelf wakker te houden heeft hij zoveel Red Bull ge-dronken dat hij zijn hart voelt bonken.

Zijn telefoon gaat. Hij kijkt op het schermpje.Mirjam Levi.De woede is terug. De afgelopen vijftien uur was Mirjam Levi in zijn

beleving de belichaming van al het kwaad geworden. Wat er was ge-beurd had zijn vertrouwen in collega’s – in mensen op zich – geschaad.Mirjam Levi was de laatste die hem nu zou moeten bellen. Waar haaltze het lef vandaan?

Hart laat de telefoon overgaan tot hij stopt. Dan, na een halve mi-nuut, gaat de telefoon nog een keer. Dezelfde naam licht op. Hij twij-felt. Hij voelt zich vies, moe en belazerd. Misschien moet hij maar ge-woon opnemen. Hij heeft niets te verliezen.

Hart wacht nog een paar seconden en neemt dan op.‘Ja,’ zegt hij. ‘John?’‘Ja?’‘Kun jij dat uitleggen?’‘Wat?’‘Waarom die dochter en Van Eck en dat andere meisje live op televi-

sie te zien zijn?’Hart slikt. Hij haalt een wielrenner in die net als hij aan de klim naar

boven is begonnen.‘Wat zeg je nou?’

299


‘Ze waren live te zien. Bij Michiel in de uitzending. Het geluid wasslecht, maar ze waren op televisie net. Heb jij daar iets mee te maken?’

‘Ik weet van niets,’ zegt hij. ‘Ik ben in het buitenland.’ Alsof hij nazijn schorsing doodleuk een vlucht naar Portugal had geboekt. Zoklinkt het. ‘Ik ben in het buitenland.’

‘Nog geen vijf minuten geleden. Die Van Eck begon te vertellen.Over een ontdekking die Nederland kan veranderen. Meteen daarnaviel de audio weg. Ze zijn nu aan het kijken of ze de verbinding kun-nen herstellen.’

‘Dus wacht even, dat weet je zeker: zitten ze ergens in een studio?’Hart baalt. Hij is naar Zuid-Frankrijk gereden, terwijl de hoofdrolspe-lers in Nederland op tv zijn. Wat doet hij hier?

‘Nee,’ zegt ze. ‘Dat zeg ik: de verbinding viel weg. Ze zijn niet in destudio, ze zijn ergens anders. In een huis, een oude boerderij lijkt het.In het buitenland, denk ik.’

Hart draait de laatste bocht in. Bijna gelijktijdig met de woorden vanMirjam ziet hij het huis waar ze het over heeft.

‘Ik snap er niets van,’ zegt Hart. Zijn stem klinkt zacht, onzeker.‘John. Doe je voorzichtig?’Waarom zegt ze dit, denkt Hart. Wat is dit voor medelijden? Nadat

ze hem kapot had gemaakt, nadat hij alles wat hij ooit over haar had ge-dacht had moeten herzien. Zou ze er dan niets aan kunnen doen? IsMirjam ook een slachtoffer?

‘Ja,’ stamelt Hart. ‘Dat doe ik.’‘Ik mag je natuurlijk eigenlijk niet bellen,’ zegt Mirjam. ‘Maar, nou

ja. Ik had zo het idee dat jij misschien meer wist.’Het navigatiesysteem geeft aan dat Hart zijn bestemming bereikt

heeft. Naast het zandkleurige huis dat onder een paar olijfbomen ver-scholen ligt, staat de zwarte Mercedes die hij een dag heeft gevolgd. DeMercedes met het Nederlandse kenteken.

‘Ik heb geen idee,’ zegt Hart. ‘Ik zit in een hotel aan het strand. Por-tugal.’

‘Oké,’ zegt Mirjam. ‘Het spijt me.’‘Wat spijt je?’‘Nou ja… van ons. Ik weet niet wat ik erover kan zeggen.’

300


‘Zeg maar niets dan,’ zegt Hart. ‘Ik moet ophangen.’Hart drukt de verbinding weg en parkeert zijn auto honderd meter

van het huis. Dan opent en sluit hij het portier zo zacht als hij kan enloopt op de voordeur af.

301



‘Er is geloof ik het een en ander misgegaan,’ zegt Vier kalm. ‘Het spijtme van jouw vader. Echt. Je hield vast veel van hem.’

Elsa’s lip trilt. Ze staat naast Joost. Hij heeft Lars op de arm. Zijn vrijehand heeft hij op haar schouder gelegd. De plastic zakjes met de re-ageerbuisjes legt Elsa zo onopvallend mogelijk op het aanrecht.

‘Ik herken dat,’ zegt Vier. ‘Ik had dat met mijn grootvader. Het ideedat je elkaar echt begrijpt, zonder veel woorden te gebruiken. Zo washet toch?’

Elsa reageert nog steeds niet.‘Nou goed,’ gaat Vier door. ‘Waar we voor komen. Het lijkt erop dat

het idee is ontstaan dat deze charmante gymnasium-4-speurtochtmerkwaardig genoeg gevolgen kan hebben voor... ja, voor wat eigen-lijk? Voor iets wat al jaren zo is. Laat ik het zo zeggen.’

‘Voor de orde,’ zegt Jacob.‘Voor de orde,’ herhaalt Vier. ‘Dat is mooi gezegd, Jacob. De orde,

Elsa. Daar moet je toch respect voor kunnen opbrengen. Wat studeerje ook alweer? Natuurkunde?’

‘Ze promoveert,’ zegt Robin. ‘Dat is iets anders dan studeren. En hetis wiskunde.’

‘Kijk eens aan,’ zegt Vier, afgeleid. Hij draait zich naar Robin. ‘Enwie ben jij?’

‘Robin,’ zegt Robin. ‘En jij?’Vier lacht ongemakkelijk.‘Elsa,’ zegt hij. ‘Vertel eens, hoe kwam je vader aan die brief?’Elsa twijfelt. Ze voelt niet de geringste behoefte om ook maar iets te

zeggen, maar het is duidelijk dat ze niet in de positie is om dat zelf tebepalen. De keuken van het huis staat vol met mensen die hier niet

302


horen. Lars hoort hier, Joost hoort hier, zij hoort hier. De anderen zijnindringers, in haar huis, in haar leven.

‘Die kreeg hij via mij,’ zegt Robin. ‘Bedreig mij maar. Ik heb de briefgevonden. Het is allemaal mijn schuld. Laat Elsa erbuiten.’

Elsa fronst en kijkt naar Robin. Ze probeert haar zonder woordenduidelijk te maken dat ze haar mond moet houden. Vier zet een stap inde richting van Robin. Hij zweet en haakt met een vinger achter zijnboord.

‘Ah!’ zegt hij als hij voor Robin staat. ‘Kijk, nu wordt het helderder.Dus jij hebt die brief aan Ruys gegeven?’

Robin antwoordt niet meer. Ze kijkt van Vier naar Elsa.‘Het was te verwachten,’ zegt Vier. ‘We wisten dat er vroeg of laat

weer iemand op een verklaring van Thorbecke zou stuiten. Dat het ditkeer zo ingewikkeld zou zijn om hem in handen te krijgen wisten weniet. Dit is de eerste in deze nieuwe eeuw.’

Hij kijkt alsof ze blij zouden moeten zijn. ‘Gefeliciteerd, jongens!’‘Hoeveel brieven zijn er?’ vraagt Van Eck vanuit de hoek van de keu-

ken. Hij heeft zijn armen over elkaar.‘O ja,’ zegt Vier. ‘Meneer Van Eck. Die is er ook nog. Ik ken u van te-

levisie. Nooit ontmoet toch? Vreemd eigenlijk. U weet oneindig veelmeer van mijn familie dan ik van de uwe. Misschien weet u wel meerdan ik zelf weet?’

‘Hoeveel?’ vraagt Van Eck.‘Hoeveel brieven? Jacob? Op hoeveel brieven zitten we nu?’ Jacob

lijkt zich niet geroepen te voelen om die vertrouwelijke informatie tedelen.

De prins lacht. ‘Ach kom op, Jacob. Deze mensen weten alles al.’‘Vijf,’ zegt Jacob.‘Oké. Nou. Vijf dus. Wat een heisa, hè? Om een paar van die oude

brieven?’Niemand reageert. Elsa kijkt naar Vier. Zijn glimlach smelt lang-

zaam van zijn gezicht. Hij lijkt zijn geduld te verliezen.‘Misschien tijd om eens te kijken wat er allemaal naar boven ge-

puzzeld is de laatste dagen. Waar is die brief nu? Het is goed dat jullieerachteraan zijn gegaan. Ik ben jullie dankbaar, maar nu is het de hoog-

303


ste tijd om alles aan ons over te dragen. Dan kunnen we allemaal doormet de zomer. Prachtig uitzicht hier trouwens. Daar hoef je dus niethelemaal voor naar Mozambique.’

Niemand doet iets. Niemand zegt iets. Vier houdt nog altijd deschijn van vriendelijkheid op, maar het zweet op zijn voorhoofd ver-raadt zijn zenuwen.

Elsa zou in huilen uit willen barsten. Ze zou willen dat haar vaderhier was. Die had het opgelost, dat weet ze zeker. Hij had iets gezegdwaardoor alles weer anders werd. Hij had haar kunnen beschermen.

‘Niemand?’ zegt Vier. Daarna wendt hij zich tot Jacob. Hij knikt.Jacob en de chauffeur heffen hun gestrekte arm met wapen en al en

brengen hun vinger naar de trekker. Jacob richt op Elsa. De chauffeurricht zijn wapen op Van Eck. Elsa gilt. Ze kan zich niet herinneren dathaar hart ooit zo snel heeft geslagen. In haar ooghoek ziet ze Joost enLars. Joost staat als aan de grond genageld. Lars is heel stil. Hij kijktmet grote ogen de keuken rond.

‘Is dat het?’ vraagt Jacob. Hij wijst op de vacuüm getrokken plasticzakjes met reageerbuisjes op het aanrecht.

Robin staat het dichtstbij. Ze pakt de zakjes en drukt ze tegen haarbuik.

‘Jullie krijgen ze nooit,’ zegt Robin.‘Robin, niet doen,’ zegt Elsa.Zowel de chauffeur als Jacob richt nu zijn wapen alleen op Robin.

Jacob steekt zijn hand uit, ten teken dat Robin de zakjes aan hem moetgeven. Elsa formuleert tien zinnen in haar hoofd die ze geen van alleuit durft te spreken.

‘Nee,’ zegt Robin. Ze schudt haar hoofd.Maarten van Eck kijkt toe vanuit de hoek van de keuken. Nu hij niet

langer onder schot wordt gehouden vist hij het pistool van Kahn uit zijnjasje en richt het op Jacob.

‘Blijf staan,’ zegt Van Eck. ‘Laat haar met rust.’Elsa schrikt. Van het pistool van Kahn, van de herinnering aan gis-

teren.Vier doet een stap naar voren, richting Van Eck. Nu staat hij in het

midden.

304


‘Nou,’ zegt hij. ‘Kijk eens aan. Nóg een pistool. Dat had ik niet achterjullie gezocht, een bewapende strijd aangaan. Aan de andere kant: is dathet wapen waar je die bankdirectrice mee hebt neergeschoten, Elsa?’

‘Dat deed ze zelf,’ zegt Elsa. Ze begint te huilen. Het is niet meertegen te houden. Ze voelt de tranen over haar wangen stromen. ‘Datheb ik niet gedaan, dat deed ze zelf.’

‘Hoe dan ook,’ zegt Vier. ‘Daar staan we dan. Het lijkt verdorie weleen western, zeg. Misschien dat de wiskundige hier even wil tellen hoe-veel wapens wij hebben en hoeveel jullie?’ Hij kijkt Elsa aan.

Elsa zwijgt. Ze veegt de tranen uit haar ogen.‘Ik vroeg je iets,’ zegt hij. ‘Zou je me willen helpen tellen? Misschien

maakt dat de boel wat overzichtelijker.’‘Jullie twee, wij één,’ zegt ze met tegenzin.‘Heel goed. Twee tegen één,’ zegt Vier.Dan klinkt er nog een stem in de ruimte. Een nieuw geluid dat alle

aanwezigen naar de deur doet kijken.‘Plus één,’ zegt de stem.Elsa herkent zijn stem en postuur van gisteren. In de deuropening

staat een man, met nog een pistool. Het is John Hart. Jacob richt zijnpistool nu niet meer op Robin, maar draait naar de deur, in de richtingvan het geluid van Hart.

‘Nu is het twee tegen twee,’ zegt Elsa zacht. ‘Mocht je het overzichtnog willen.’

Ook Vier kijkt om. Hij lijkt geërgerd, gestoord in zijn plan.‘Wie is dat?’ vraagt hij aan Jacob.‘Die rechercheur uit Amsterdam,’ zegt die.‘Hoort die bij ons?’‘Nee, meneer.’Hart loopt in de richting van Vier. Hij slaat nu twee handen om zijn

dienstwapen en richt het op de kroonprins. Hij heeft er zichtbaar moei-te mee.

‘Sinds wanneer is de Nederlandse politie bevoegd om in Frankrijkmet wapens rond te lopen?’ vraagt Vier verbaasd.

‘Sinds wanneer is het Nederlands koningshuis bevoegd om de wette overtreden?’ antwoordt Hart.

305


Vier geeft geen antwoord. Hij kijkt alle aanwezigen één voor éénaan. Lijkt na te denken over een nieuw plan.

‘Wapens neer,’ zegt Hart. ‘Allemaal wapens neer. We moeten hier alsbeschaafde mensen uit zien te komen.’

Geen van de aanwezigen doet wat Hart zegt. Alleen Van Eck doet eenpoging, maar als hij ziet dat de anderen niets doen, richt hij het pistoolvan Kahn weer op Jacob.

‘Wapens neer, zeg ik,’ herhaalt Hart. Hij wisselt tussen Jacob en dechauffeur. Beiden reageren niet.

Vier loopt naar de chauffeur, pakt zijn pistool af en schiet in het pla-fond. De knal laat Lars schrikken. Hij zet het op een brullen.

‘Afgelopen!’ roept hij. ‘Al die onzin! Afgelopen nu! Jullie hebbengeen flauw benul van waar je je mee inlaat. Het is van de zotte dat ik ditzelf moet doen, maar nu is het afgelopen.’

Robin staat als bevroren met de plastic zakjes in haar handen. OokElsa lijkt versteend. Ze kan niet geloven dat er net een schot is gelost.Vier kijkt alsof hij het zelf niet helemaal begrijpt. Hij ziet eruit als eenkind. Een kind dat zijn zin niet krijgt.

Van Eck schuifelt steeds een stukje naar achteren, tot hij vlak naastde laptop staat. Hij houdt nog altijd het pistool van Kahn vast, maar be-weegt ondertussen naar de computer op het aanrecht. Hij drukt op eenaantal knopjes. De laptop laat het geluid horen dat klinkt als je iemandop Skype probeert te bellen.

‘Wat is dat?’ vraagt Vier verschrikt. ‘Blijf van die laptop af.’De verbinding lijkt even tot stand te komen. Er klinkt een technicus

aan de andere kant.‘Maarten?’ vraagt een stem. ‘Ik hoor je nu weer. Maar nu zie ik niks.’‘Verbind me door met de studio,’ zegt Maarten.‘Blijf daar van af,’ roept Vier.‘Dat kan nu niet,’ zegt de stem uit de laptop, ‘we zitten midden in

een gesprek met het boekenpanel. Blijf aan de lijn. Ik laat de regieweten dat je er weer bent.’

‘Ik schiet als je nu niet die verbinding verbreekt,’ zegt Vier en hijricht zijn pistool op Van Eck. Langzaam komt hij dichterbij. Als hij eenmeter van hem verwijderd is, neemt Hart weer het woord.

306


‘Ik schiet als u nu niet blijft staan,’ zegt de rechercheur. ‘Ik meen het.’Elsa bijt op haar lip. Vier reageert niet op de woorden van Hart. Hij

kijkt alleen van Van Eck naar Jacob, naar Robin met de buisjes in haarhand.

‘Laat het wapen vallen,’ herhaalt Hart. ‘Nu.’Vier luistert niet. Hij zet nog een stap. Hart houdt zijn pistool nog

steeds met twee handen vast en gaat wijdbeens staan. Hij weet hoe hijmoet schieten. Hij is degene die de meeste ervaring heeft. Hij heeft eruren training op de schietbaan op zitten. Hij schiet op deze afstand metgemak een niet-levensbedreigende wond in een been. Dat het dekroonprins is kan hem even niets schelen.

Er is iemand anders in de ruimte die niet beseft dat Hart niet wildoden. Er is iemand met een andere ervaring, de ervaring van be-schermen. Die van de orde handhaven, die van opofferen. Het is ie-mand met een missie die lang geleden is ingegaan, toen alles nog an-ders was, toen de eerste man een pijp rookte en er werd gekaart na devergaderingen van het Leger van Drie. Het is iemand die de weg kentin de tuinen van Soestdijk, de tunnels in de rododendrons kent, de kel-ders in het paleis. Het paleis dat nu voor het volk is opengesteld. Er wor-den toneeluitvoeringen gehouden in de vijver, heeft hij gelezen in dekrant. Dagjesmensen worden rondgeleid. Maar hij weet beter. Jacobweet beter. Hij weet hoe het was. Hij weet hoe belangrijk de familie isvoor Nederland. Zo belangrijk dat ze een eigen elitegarde hebben ge-kregen. En Jacob maakt daar onderdeel van uit. Jacob heeft een be-langrijke taak gekregen, jaren geleden, daar achter in die Mercury ParkLane van Bernhard en hij heeft beloofd die taak uit te zullen voeren.Koste wat kost.

Jacob weet wat hem te doen staat. Met een flinke sprong en een halveval is hij bij Vier.

Op dat moment klinkt een nieuw schot. In de milliseconde die hetgeluid van het schot duurt, verlaat een kogel de loop van het dienstpis-tool van John Hart, snijdt de lucht in het zwijgende huis in flarden enstevent af op het bovenbeen van Vier.

De val van Jacob en het schot van Hart lijken gelijktijdig plaats te vin-den. De kogel die het pistool van Hart verlaat, boort zich niet in het dij-

307


been van Vier, maar schuin in de borstkas van Jacob. De generaal vanhet Leger van Drie grijpt naar de plek waar de kogel zijn lichaam bin-nendringt en zakt tegen het been van Vier in elkaar. Dan slaat hij zijnogen op – zijn lichaam verslapt.

Het duurt even voor iedereen beseft wat er is gebeurd. John Hart kijktnaar het lichaam van Jacob dat voor hem ligt. Vier duwt Jacob van zichaf. De rest kijkt naar Hart, de man die nu de leiding heeft. Niet door zijnfunctie misschien, maar omdat hij heeft geschoten. Vier heeft nogsteeds het pistool van de chauffeur vast, maar laat het zakken. Hij zietzijn kans schoon en draait zich om naar Robin. Dan grist hij de buisjesuit haar handen. Robin protesteert, maar Vier wint de worsteling.

‘Kom,’ zegt Vier tegen de chauffeur. ‘We moeten gaan. Neem hemmee.’ Hij wijst op het levenloze lichaam van Jacob. Ondertussen richthij het vuurwapen weer, niet op iemand in het bijzonder, maar met on-gecontroleerde bewegingen lijkt hij zijn aftocht veilig te willen stellen.

‘Laat hem liggen,’ zegt Hart, maar zijn stem klinkt zwakker. Hij lijktineens te snappen wat de consequenties kunnen zijn. Hart heeft zo-juist in een ander land, met een vuurwapen dat hij niet mocht gebrui-ken, tijdens een onderzoek waar hij niet meer aan werkt, een man neer-geschoten. Vermoord zo te zien.

‘Blijf staan,’ zegt hij nog een keer, maar alle kracht lijkt verdwenen.Hij wordt duizelig.

De chauffeur loopt naar Jacob en tilt hem over zijn schouder. Danvolgt hij zijn baas naar buiten. Samen lopen ze naar de zwarte Merce-des. Vier springt op de bijrijdersstoel. De chauffeur opent het achter-portier en legt het lichaam van Jacob op de achterbank. Daarna gaat hijachter het stuur zitten, start en rijdt slippend in het droge grind weg,naar beneden, weg van het huis.

Even zijn ze stil. De benzinemotor van de zwarte auto echoot vanuithet dal. Ze accelereren en remmen hard. Ze hebben haast om weg tekomen. Niemand zegt iets.

‘We zijn weer terug in Frankrijk,’ klinkt een iele stem vanuit de keu-ken. ‘Maarten, ben je daar weer? Wat heb je ons te vertellen?’

Maarten zwijgt. Hij wrijft in zijn gezicht.‘Maarten?’

308



Elsa, Robin, Van Eck en Joost staan als verdoofd in de keuken. Lars huiltnog steeds. Joost houdt hem stevig tegen zich aan. Hart is naar buitengerend, maar komt nu de keuken weer binnen.

‘Ze zijn echt weg,’ hijgt hij.Het gebeurde niet vaak, maar Maarten was van zijn apropos.‘Technisch probleem,’ had hij gemompeld, waarop de redactie van

het televisieprogramma had besloten de verbinding definitief te ver-breken. Nu staat Maarten in de keuken. Zijn hoofd voorovergebogen,zijn handen steunen op het aanrecht.

Elsa loopt de gang in, het huis door. Vanaf het terras kunnen ze deweg volgen. De anderen komen achter haar aan. In de richting van hetdal loopt in haarspeldbochten de route die ze net omhoog hebben ge-reden. De zwarte Mercedes is bijna beneden. Als een insect is de autosoms nog even zichtbaar tussen de bomen.

‘Daar gaat het bewijs,’ zucht Elsa en ze denkt aan hoe haar vader zijnleven heeft gegeven voor die paar reageerbuisjes met stukjes huid enhaar. Nu zijn ze weer terug bij af.

‘Waar zouden ze heen gaan?’ vraagt Robin. Niemand reageert.De zwarte auto is niet meer te zien.Met het verdwijnen van Vier, van de reageerbuisjes, van Jacob en de

chauffeur heeft Elsa het gevoel dat langzaam alles van de afgelopendagen aan het verdwijnen is, alsof de mist van het avontuur optrekt.Alsof ze zich alles heeft ingebeeld.

‘Weg,’ zegt Robin.Hart zucht.‘Ik moet even bellen, geloof ik,’ zegt hij. ‘Ik hoor hier helemaal niet

te zijn. Een en ander heeft nogal wat consequenties.’

309


Elsa loopt weer naar binnen, loopt langs Lars en Joost, geeft ze alle-bei een kus en verdwijnt dan de gang in, naar de slaapkamer. Daar staathet bed waar ze al die tijd naar heeft verlangd. Ze laat zich voorover val-len en sluit haar ogen.

‘We moeten toch iets doen?’ vraagt Robin vanuit de woonkamer.‘Elsa! Maarten? We kunnen toch nu niet zomaar niks doen? Gaan wezomaar vergeten wat er gebeurd is? De kroonprins heeft met getrok-ken wapen het sluitende bewijs tegen zijn aanspraak op de troon ge-stolen. Hier. Net in deze keuken. Zijn we dat vergeten?’

Niemand zegt iets.‘Hallo?’‘Wie gaat je geloven?’ vraagt Maarten. ‘Wie gaat dat in vredesnaam

nog geloven?’

310


Epi loog

30 apr i l 201311 .00 uurAmsterdam

Elsa was vast in lachen uitgebarsten als iemand haar een paar maan-den geleden had voorspeld dat ze hier zou staan. Maar toch, vanmor-gen was er iets gaan kriebelen. Alsof het noodzakelijk was dat zij er ge-tuige van was. Zij bij uitstek. Zij en Lars. Joost was de hele week al bijzijn zieke moeder in Drenthe, maar hem had ze niet verteld wat ze vanplan was. Hij had haar nooit laten gaan.

Ze had Lars, inmiddels een vrolijk kindje van meer dan een jaar, ineen draagzak gestopt en was met een tram naar het centrum gereden.Omdat de binnenstad was afgezet had ze een stuk moeten lopen. Metde stroom mee. Duizenden mensen legden die ochtend dezelfde routeaf en het werden er steeds meer. Tienduizenden oranje-uitgedostemensen waren op weg naar dezelfde plek, maar Elsa was de enige dieniet ging om feest te vieren.

Ze moest er zijn.Ze moest het proberen.Het afgelopen jaar was er veel gebeurd, maar merkwaardig genoeg

was alles uiteindelijk weer gewoon geworden. Het onderzoek naar dedood van haar vader was gestaakt, haar baan bij de universiteit en dezorgen voor Lars hadden haar geleidelijk aan weer opgeslokt en erwaren dagen dat ze zich realiseerde dat ze bijna niet aan de zomer hadgedacht, dat het allemaal erg ver weg leek, alsof ze alles had meege-maakt in haar dromen.

De gegevens van de klm in combinatie met het autopsierapporthadden haar uitgesloten als verdachte van de moord op haar vader. Spo-renonderzoek in het huis van Kahn had Kahn zelf als de schutter aan-gewezen. Nog een paar keer was Elsa ondervraagd, had ze haar verhaalgedaan, precies zoals het gegaan was, maar op een gegeven moment

311


had Mirjam Levi, de rechercheur die ze al eerder in het huis van haarvader had ontmoet, laten weten dat van hogerhand was besloten om hetonderzoek voor nu te laten rusten. Wel moest ze benadrukken dat Elsaniet ‘uit beeld’ was. Wat dat betekende kon Mirjam niet goed zeggen.

John Hart was dezelfde avond nog vertrokken uit het huis in Frank-rijk. Ze had niets meer van hem gehoord. Mirjam Levi kon haar ookgeen informatie over hem geven.

Robin en Maarten van Eck waren nog twee dagen gebleven in Taci-turne, maar waren toen met goedkeuring van Elsa in de Saab van haarstiefvader weer naar Nederland teruggereden. Zelf was ze met Joost enLars na een week teruggegaan. Ze hadden haast niet gesproken.

‘Kunnen we niet…’ begon Joost soms in de dagen na het voorval enlater onderweg naar huis, maar zijn zin stokte in zijn eigen besef. Zekonden niks.

Bij terugkomst in Nederland hadden ze zowel in haar eigen huis alshet huis in de Rivierenbuurt een kleine ravage aangetroffen. De politiehad de inbraken afgedaan als twee toevallige voorvallen in een reeksvan woninginbraken en eigenlijk was niks van waarde verdwenen, be-halve dan de Waterloo-eenling die ze achter hadden gelaten in De Wol-kenkrabber. Die was in de aangifte bij de politie omschreven als ‘sie-

raad, erfstuk, niet getaxeerd, waarde onbekend’.Ook de Thorbecke-brief lag niet meer in de lade van haar moeder,

waar ze hem had verstopt toen ze naar Delft vertrokken. Alles dat hetverhaal van Van Eck en de theorie van haar vader had kunnen onder-steunen was niet meer in fysieke vorm aanwezig.

Ze had het huis aan het Vondelpark geërfd, maar ook daar was allesdat zou kunnen wijzen op haar vaders onderzoek verdwenen. Ze hadde meubels en boeken met lakens bedekt en de luiken gesloten. In dewinter was ze een keer teruggaan, omdat de buren aan het park had-den gebeld over een geknapte waterleiding, maar de afwezigheid vanhaar vader en het gebrek aan leven in zijn huis maakten haar zo neer-slachtig dat ze er sindsdien niet meer was geweest. Joost had haar aan-gespoord het te verkopen, maar daar was ze nog niet aan toe.

Robin was in de maanden na de zomer nog een paar keer komen etenen elke keer was ze opnieuw strijdlustig en boos geweest. Ze leek het

312


een ondraaglijk idee te vinden dat ze alles voor niets hadden gedaan,maar telkens kwamen ze tot de conclusie dat ze geen idee hadden waarze moesten beginnen, dat ze met hun rug tegen de muur stonden.

Elsa is aangekomen op de Dam. Ze had moeten lopen vanaf de Munt.Op de Dam is het zo druk als op een popfestival. Hoog boven de hoof-den van de mensen glijdt een camera over het plein heen en weerlangs een strakgespannen kabel. De officiële genodigden en de nor-male bezoekers worden strikt gescheiden. Schuin voor het paleis staateen mobiele tv-studio en ook al weet Elsa het bijna zeker, toch kijkt zeeven naar binnen om te zien of Van Eck op de bank zit. Andere jarenhad hij zeker een uitnodiging gekregen om te komen praten over detroonswissel, maar uiteraard is er nu ingegrepen en zitten er anderemensen met microfoons in hun hand uit te leggen wat er die dag al-lemaal gebeurt. Ernstige, maar ook vrolijke mensen. Mensen die derol speelden die ze was toegewezen: vandaag waren zij de deskundi-gen en vandaag vertellen ze dit. Die taak hadden ze vast gretig op zichgenomen en Van Eck was deskundige-af, alsof hij er ineens geen ver-stand meer van had.

Sowieso had Elsa Van Eck sinds de zomer niet meer op televisie ge-zien. De berichten die ze hem had gestuurd waren weliswaar beant-woord, maar altijd was de strekking summier: ‘Ik heb het druk, sorrydat ik niet eerder iets stuurde, later meer,’ alsof Van Eck de confronta-tie met hun mislukte avonturen niet aandurfde. Soms hoopte Elsa datVan Eck bezig was met iets. Dat hij een plan had, dat het niet lang konduren of Maarten van Eck stond op haar stoep, even gepassioneerd alsde zomer ervoor, even fel, met verheven stem: ‘Kom Elsa, we zijn nogniet klaar! Mijn auto staat om de hoek, we moeten gaan!’

Dat was niet gebeurd.In de verte wandelen de opvolgers van staatshoofden onder een

overkapping van de Nieuwe Kerk naar het Paleis. Mannen in pakken,vrouwen in jurken die wel mooi waren, maar die niet mooier mochtenzijn dan de jurk van de nieuwe koningin. Arabieren in hagelwitte tho-

bes. De zoon van de sultan van Brunei, de zoon van de emir van Qatar.Bevriend met het koningshuis, maar zo corrupt en ondemocratisch dat

313


je je afvraagt waarom een modern westers staatshoofd dergelijke typesüberhaupt tot zijn vrienden wil rekenen.

Erfprinsen en erfgroothertogen van ministaatjes, kroonprinsen vande Scandinavische monarchieën, allemaal types die op dezelfde grondaanspraak maken op de macht in hun land. Elsa vraagt zich af in hoe-veel gevallen er verhalen te vinden zijn die lijken op het verhaal dat haarvader op het spoor kwam, nu een jaar geleden.

Het duurt lang. Mensen zingen, zijn uitgelaten, maar de beveiligingis streng. Niet ver van waar Elsa staat worden een man en een vrouwafgevoerd die kartonnen bordjes omhoog houden waarop ze hun on-genoegen over de monarchie uiten. De omstanders juichen als de de-viatie uit de menigte wordt verwijderd. Er is geen plek voor een andergeluid. Niet vandaag, niet nu. Daar is goed voor gezorgd. Daar is ie-dereen het mee eens. Er mag uiteraard worden gedemonstreerd, maardan op enkele afgelegen, aangewezen pleinen. Daar waar geen came-ra’s komen, geen buitenlandse gasten zijn en zeker geen leden van hetKoninklijk Huis zelf.

‘Wat kijk je ernstig,’ hoort Elsa een paar keer van omstanders. Eengroep middelbare vrouwen probeert haar op te vrolijken. Een van henzet haar plastic kroon af en zet de kroon op het hoofd van Lars.

‘Vandaag is iedereen een beetje koning,’ zegt ze met een Brabantsaccent. Ze knijpt Lars in zijn wang. Hij lacht.

Elsa glimlacht ook en wil iets terugzeggen, maar voor ze iets uit kanbrengen stijgt er een gejuich op en gaan de balkondeuren van het Pa-leis open. De vrouw die sinds enkele minuten geen koningin meer is,stapt naar buiten. Daarna volgen haar zoon en zijn vrouw. De oudeprinses stelt de nieuwe koning voor aan het volk. Hij kijkt en zwaait enlacht. Zijn blik glijdt langs de menigte. Elsa dringt steeds verder naarvoren, tot ongenoegen van de omstanders, en staat uiteindelijk bij dehekken. Lars kijkt met grote ogen naar alle gezichten.

De nieuwe koning blijft zwaaien. Hij ziet de eerste rijen, hij ziet demensen die de hele dag bij het hek gebivakkeerd hebben om maar eenglimp op te kunnen vangen.

Elsa wordt op haar schouder getikt. Een jonge agent met een geelhesje en een oortje in buigt zich naar haar toe.

314


‘Ik heb opdracht u even mee te nemen. Zou u mee willen gaan? Nu?’Elsa kijkt verbaasd.‘Ik? Nu?’‘Ja. Geen tijd voor discussie. U loopt gewoon rustig met mij mee.’Elsa kijkt weer naar boven, naar het balkon. De koning zwaait. Dan,

op het moment dat zijn ogen achter Elsa haken, betrekt zijn gezichtheel even. Terwijl de jonge agent zijn hand om haar bovenarm legt,kijkt ze nog één keer naar boven. Het duurt niet langer dan een halveseconde, maar ze kijken elkaar zeker aan, zoals ze dat nog geen jaar ge-leden in het huis in Zuid-Frankrijk hadden gedaan.

En even zijn zij twee, tussen al die duizenden mensen, tussen al dieuitzinnige onderdanen, tussen al die toekomstige staatshoofden enOranjegezinde journalisten op de Dam, daar, op dat moment, de enigetwee die weten wat de waarheid is.

zomer 2012Hotel Locarno, kamer 101Rome

Aangepaste ontknopingWinter 2013 - 2014Amsterdam


Lubach IV einde

Documents

Transcript of Lubach IV einde