Loket Knooppunten - Werkboek 1

WerkboekLoket Knooppunten #1

WB°1VE°1

WERKBOEKNº1 — 11|2013WB METROPOLITAAN

PROGRAMMALANDSCHAPBEREIKBAARHEID DELTA

METROPOOL

GEBREK AAN CENTRUMFUNCTIE (NABIJHEID)

VLINDERDIAGRAM

Intensiteit

Nabijheid

Menging

Langzaam Verkeer

Openbaar Vervoer

Wegen

KNOOP PLAATS

Aanwezigheid ov-�ets, spoorwegovergangen en �etsparkeervoorzieningen, �jnmazigheid netwerk binnen 300 m

Intensiteit van gebruik in de eerste 300 m ten opzichte van het totaal

De som van het aantal inwoners, werknemers en bezoekers per hectare invloedsgebied

Verhouding inwoners en werknemers op lokaal niveau (per 100x100m)

Aanwezigheid, frequentie en richtingen van ov-modaliteiten

Aanwezigheid van snelwegen, snelwegafslagen, regionale wegen en parkeervoorzieningen

Huidige Situatie

xKansrijke Pro�el

STATIONSPROFIEL KNOOPPUNTMILIEUS SELECTIECRITERIA

Het kansrijke pro�el wordt bepaald op basis van de huidige situatie, de ambities die de gemeente heeft voor het stationsgebied en de marktvraag op de corridor.Sommige stations liggen dichtbij een recreatiege-bied en hebben de mogelijkheid om dit beter toegankelijk te maken. Het station wordt dan een Buitenpoort, een extra kwaliteit naast het stationspro�el.

De kleur van de vlinders geeft aan wat wenselijk is bij elk knooppuntmilieu. De kleur van de knoopvleugel geeft aan of het een internationale (hsl), Randstedelijke (intercity) of regionale (sprinter) knoop it. De kleur van de plaatsvleugel geeft aan of er vooral gewoond wordt (herkomst), of het een plaats betreft waar het aandeel wonen en werken min of meer gelijk is (herkomst en bestemming). De groene vleugel is een extra kans voor het knooppunt: dit betekent dat de knoopt, door de nabijheid van een bijzonder landschap, de unieke kans hert om zich verder te ontwikkelen tot een Buitenpoort.

KnoopEen knoop verbindt verschillende vervoerswijzen en verknoopt verschillende netwerken met elkaar. Een knoop is dus een plek die met zoveel mogelijk vervoermiddelen goed te bereiken moet zijn - niet alleen met de trein, maar ook met bus, tram, metro, auto, �ets, lopend of zelfs met de boot. Om uitspraken te kunnen doen over de positie van de knoop in het netwerk zijn drie indicatoren van belang: de positie in het OV-netwerk, de positie in het wegennetwerk en de positie in het langzaam verkeersnetwerk voor �etsers en voetgangers.

Plaats“Een plaats is aanlokkelijk als je er overdag en ’s avonds veel verschillende mensen ziet en er veel dingen kunt doen, en dat vereist dichtheid, functiemenging en �jnmazigheid.” [Boomen&Venhoeven, 2012]. Verschillende ruimtelijke kenmerken hebben een directe relatie met het gebruik en de ruimtelijke kwaliteit van een knooppunt. Om uitspraken te kunnen doen over de plaatswaarde van een knooppunt zijn drie ruimtelijke kenmerken van belang: intensiteit van inwoners, werknemers en bezoekers, de mening en nabijheid.

CONFLICT VRACHTVERVOER

GEBREK AAN LOKAAL WEGENNET

ROBUUSTE KNOOP

GEBREK AAN LOKALE MENGING (POTENTIE VOOR FUNCTIEMIX)

ONBALANS IN PLAATSWAARDE (POTENTIE VOOR KNOOP)

3.1 BEREIKBAARHEID TOPSECTOREN

2. KWALITATIEVE OPGAVE

3. STRATEGISCHE BETEKENIS

1. DRAAGVLAK VAN PARTIJEN 3.2 BENUTTING BESTAAND NETWERK

3.3 VERSTERKING STEDELIJKE STRUCTUUR

3.4 VERSTERKING ROBUUSTHEID NETWERK

KANS VOOR VERSTERKEN TEGENSPITS

ONBALANS IN KNOOPWAARDE (POTENTIE VOOR PLAATS)

PHS CORRIDOR

ONTSLUITING VAN STEDELIJKE REGIO’S

ONTSLUITING VAN CONCENTRATIE VAN TOPSECTOREN

MULTIMODAAL BEREIKBAAR

GLOBALE WAARDERING VDM & CRA

SCORE KWALITATIEVE ASPECTEN QUICK SCAN (ALLEEN BESCHIKBAAR VOOR PROVINCIE NH)

STATION IN NOORD-HOLLANDSTATION BUITEN NOORD-HOLLANDENERGIE AANWEZIGVISIE EN ENEREGIE AANWEZIG

TOTAAL SCORE QUICK SCAN(ALLEEN BESCHIKBAAR VOOR PROVINCIE NH)

NAAMSTATION GESELECTEERD VOOR SHORTLISTNAAM

NAAM

Ter selectie van geschikte knooppunten voor het loket is per knoop een aantal selectiecriteria in beeld gebracht. Het gaat hierbij enerzijds om het draagvlak en kans van slagen van het initiatief (commitment van partijen en reeds aanwezige lokale energie) en anderzijds de strategische betekenis van het knooppunt in het mobiliteitsnetwerk én in de stedelijke omgeving. Hierbij spelen een aantal selectiecriteria een cruciale rol:

1. Draagvlak van partijen: is er kans van slagen voor het initiatief van het loket?2. Kwalitatieve opgave: welke knooppunten liggen er onaanzienlijk bij?3. De strategische betekenis van het knooppunt in het mobiliteitsnetwerk én in de stedelijke omgeving:

De selectie criteria waaraan een knoop voldoet vormen een kleurcombinatie ‘het DNA van de knoop’. De gekleurde balk geeft een weergave van de strategische betekenis van de knoop. De grijstinten geven een weergave van de kwalitatieve opgave.

HSL / INTERNATIONAAL STATION

INTERCITY STATION

SPRINTER / BUS STATION

BESTEMMING: VOORAL WERKEN EN VOORZIENINGEN

GEMENGD: WONEN, WERKEN EN VOORZIENINGEN

HERKOMST: VOORAL WONEN

NABIJHEID LANDSCHAP

KWA

LITA

TIEV

E O

PGAV

EKW

ALI

TATI

EVE

OPG

AVE

STRATEGISCH

E BETEKENIS

STRATEGISCH

E BETEKENIS

AMERSFOORT

BAARN

BREUKELEN

MAARSSEN

HOLLANDSCHERADING

UTRECHTZUILEN

UTRECHTOVERVECHT

UTRECHT CS

ABCOUDE

ALMERE POORT

ALMERE PARKWIJK

ALMERE OOSTVAARDERS

ALMERE MUZIEKWIJK

ALMERE BUITEN

ALMERE

LELYSTAD

DEN HAAG HS

DEN HAAG CS

DELFT-ZUID

DELFT CS

DORDRECHT-ZUID/COPERNICUS

DORDRECHT CS

DEN HAAG-MOERWIJK

DEN HAAG-MARIAHOEVE

DEN HAAG-LAAN VAN NOI

BARENDRECHT

GOUDA

HILLEGOM

LEIDEN-DE VINK

LEIDEN CS

ROTTERDAM-ZUID

ROTTERDAM-NOORD

ROTTERDAM-LOMBARDIJEN

ROTTERDAM-BLAAK

ROTTERDAM-ALEXANDER

ROTTERDAM CS

RIJSWIJK

SASSENHEIM

SCHIEDAM-CENTRUM

VOORSCHOTEN

VOORHOUT

ZWIJNDRECHT

ZANDVOORT AAN ZEE

ZAANDAMKOGERVELD

ZAANDAM

WORMERVEER

WINKELCENTRUMSCHALKWIJK

WEESP

UITGEEST

SCHIPHOL

SCHAGEN

SANTPOORT ZUID

SANTPOORT NOORD

PURMEREND WEIDEVENNE

PURMEREND TRAMPLEIN

PURMEREND OVERWHERE

PURMEREND

OVERVEEN

OBDAM

NIEUW VENNEP

NAARDEN BUSSUM

KROMMENIE ASSENDELFT

KOOGZAANDIJK

KOOGBLOEMWIJK

HOORN KERSENBOOGERD

HOORN

HOOGKARSPEL

HOOFDDORP

HILVERSUM SPORTPARK

HILVERSUM NOORD

HILVERSUM

HEILOO

HEERHUGOWAARD

HEEMSTEDE AERDENHOUT

HEEMSKERK

HALFWEG-ZWANENBURG

HAARLEM SPAARNWOUDE

HAARLEM

ENKHUIZEN

DUIVENDRECHT

DRIEHUIS

DIEMEN ZUID

DIEMEN

DEN HELDER ZUID

DEN HELDER

CASTRICUM

BUSSTATION AMSTELVEEN

BUSSUM ZUID

BUIKSLOTERMEERPLEIN

BOVENKARSPEL GROOTEBROEK

BOVENKARSPEL FLORA

BLOEMENDAAL

BEVERWIJK

ANNA PAULOWNA

AMSTERDAM ZUID

AMSTERDAM SLOTERDIJK

AMSTERDAM SCIENCEPARK

AMSTERDAM RAI

AMSTERDAM MUIDERPOORT

AMSTERDAM LELYLAAN

AMSTERDAM HOLENDRECHT

AMSTERDAM CS

AMSTERDAM BIJLMER-ARENA

AMSTERDAM AMSTEL

ALKMAAR NOORD

ALKMAAR

ZWIJNDRECHT

VOORSCHOTENVOORHOUTSCHIEDAM-CENTRUM

SASSENHEIMROTTERDAM-ZUIDROTTERDAM-NOORDROTTERDAM-LOMBARDIJENROTTERDAM CSROTTERDAM-BLAAKROTTERDAM-ALEXANDERRIJSWIJK

LEIDEN-DE VINKLEIDEN CS

HILLEGOMGOUDA

DORDRECHT ZUID/COPERNICUSDORDRECHT CSDEN HAAG-MOERWIJKDEN HAAG MARIAHOEVEDEN HAAG LAAN VAN NOIDEN HAAG HSDEN HAAG CSDELFT-ZUIDDELFT CS

BARENDRACHT

UTRECHT ZUILENUTRECHT OVERVECHTUTRECHT CS

MAARSSENHOLLANDSCHE RADING

BREUKELENBAARN

AMERSFOORTABCOUDE

LELYSTAD

ALMERE POORTALMERE PARKWIJKALMERE OOSTVAARDERSALMERE MUZIEKWIJKALMERE BUITENALMERE

ZANDVOORT AAN ZEEZAANDAM KOGERVELDZAANDAMWORMERVEERWINKELCENTRUM SCHALKWIJKWEESPUITGEESTSCHIPHOLSCHAGEN

SANTPOORT ZUIDSANTPOORT NOORDPURMEREND WEIDEVENNEPURMEREND TRAMPLEIN (BUS)PURMEREND OVERWHEREPURMEREND OVERVEEN

OBDAMNIEUW VENNEPNAARDEN-BUSSUMKROMMENIE-ASSENDELFTKOOG-ZAANDIJKKOOG BLOEMWIJKHOORN KERSENBOOGERDHOORNHOOGKARSPELHOOFDDORP

HILVERSUM SPORTPARKHILVERSUM NOORDHILVERSUM HEILOOHEERHUGOWAARDHEEMSTEDE-AERDENHOUTHEEMSKERKHALFWEG-ZWANENBURGHAARLEM SPAARNWOUDEHAARLEMENKHUIZENDUIVENDRECHTDRIEHUIS

DIEMEN ZUIDDIEMENDEN HELDER ZUIDDEN HELDERCASTRICUMBUSSUM ZUID

BUSSTATION AMSTELVEEN (BUS)BUIKSLOTERMEERPLEIN (BUS)BOVENKARSPEL GROOTEBROEKBOVENKARSPEL FLORABLOEMENDAALBEVERWIJKANNA PAULOWNAAMSTERDAM ZUIDAMSTERDAM SLOTERDIJKAMSTERDAM SCIENCE PARKAMSTERDAM-RAIAMSTERDAM MUIDERPOORT

AMSTERDAM LELYLAANAMSTERDAM CS AMSTERDAM HOLENDRECHTAMSTERDAM BIJLMER ARENAAMSTERDAM AMSTELALKMAAR NOORDALKMAAR

3

AANLEIDING

De Rijksadviseur Infrastructuur en Stad organiseert een experimenteerruim-te voor de uitwerking van knooppunten: het Loket Knooppunten. Het loket is er op gericht om samen met decentrale overheden en marktpartijen sterke multimodale knooppunten te stimuleren met als doel de agglomeratievoordelen van de Neder-landse ruimtelijke structuur beter te benutten en zo bij te dragen aan de economi-sche ontwikkeling en concurrentiekracht van het land. Eenvoudige overstapmoge-lijkheden (ketenmobilitiet), goede voorzieningen en een sterke koppeling met de directe omgeving (knoop- en plaatswaarde) zijn hierbij cruciaal. Knooppuntontwik-keling is echter complex en het risico op een lang traject van onderzoek en discussie is groot. Ondertussen liggen veel knooppunten er onaanzienlijk bij. De omgeving wordt slecht onderhouden en is niet representatief. Lokale initiatieven wachten op een stimulans van het Rijk of op het grote geld van een projectontwikkelaar.

Middels het Loket Knooppunten worden gedurende drie jaar, twee tot drie knooppunten per jaar gestimuleerd. Door middel van het samenbrengen van lokale initiatieven, relatief kleine ingrepen en een stapsgewijze aanpak, zal gewerkt wor-den aan de concrete verbetering van knooppunten en hun omgeving. Het loket heeft een aanjaag- en een voorbeeldfunctie; het stimuleert en katalyseert, maar levert tegelijkertijd praktische kennis en goede voorbeelden op over de invulling van de Rijksrol en die van andere stakeholders. Zo werkt het loket twee kanten op: kennis verzamelen en kennis verspreiden, waarbij theorie en praktijk elkaar versterken.

Vereniging Deltametropool is, vanuit haar kennis en ervaring rondom dit onder-werp, door de Rijksadviseur Infrastructuur en Stad gevraagd te ondersteunen bij de selectie van een aantal knooppunten, in acht nemende enerzijds het draagvlak en kans van slagen van het initiatief en anderzijds de strategische betekenis van het knooppunt in het mobiliteitsnetwerk én in de stedelijke omgeving. Hierbij spelen een aantal selec-tiecriteria een cruciale rol:

1. Draagvlak van partijen: is er kans van slagen voor het initiatief van het loket?2. Kwalitatieve opgave: welke knooppunten liggen er onaanzienlijk bij?3. De strategische betekenis van het knooppunt in het mobiliteitsnetwerk én in de

stedelijke omgeving: Welke knooppunten dragen bij aan een betere bereikbaar-heid van economische topsectoren? Welke knooppunten dragen bij aan een bete-re benutting van het netwerk en een vergroting van de robuustheid? En welke knooppunten dragen bij aan de versterking van de stedelijke structuur?

In dit eerste werkboek wordt een selectie gemaakt van negen knooppunten op basis van deze selectiecriteria. Elk selectiecriterium bestaat uit een aantal subcriteria, die zijn meegenomen in de afweging. De selectiestappen worden in dit werkboek toe-gelicht.

Vervolgens is in het tweede werkboek een grof advies en aanpak uitgewerkt aan de hand van een analyse van de huidige situatie van elk van de negen geselecteerde knooppunten. Dit heeft geleid tot de keuze voor drie knooppunten waar het Loket het eerste jaar zal gaan starten. Elk van deze drie knooppunten is in het derde werkboek verder uitgewerkt. Het derde werkboek dient daarmee als startdocument voor het Lo-ket Knooppunten.

4

Van 106 naar 9 knooppunten

Bij de selectie van geschikte knooppunten voor het Loket dient enerzijds het draagvlak en kans van slagen van het initiatief (commitment van partijen en reeds aanwezige lokale energie) in acht te worden genomen en anderzijds de strategische betekenis van het knooppunt in het mobiliteitsnetwerk én in de stedelijke omgeving. Hierbij spelen voor de Rijksadviseur een aantal selectiecriteria een cruciale rol:


Welke knooppunten dragen bij aan een betere bereikbaarheid van economische topsectoren? Welke knooppunten dragen bij aan een betere benutting van het netwerk en een vergroting van de robuust-heid? En welke knooppunten dragen bij aan de versterking van de stedelijke structuur?

Elk selectiecriterium bestaat uit een aantal subcriteria, die zijn meegenomen in de afweging. Op basis van het bestaande materiaal van de Vereniging Deltametropool en de beschikbare gegevens is zo in een korte periode een selectie van negen knooppunten gemaakt die geschikt zijn voor het Loket.

De selectiestappen worden hieronder verder toegelicht.

5

Selectie-criterium 1:Draagvlak van partijen

Draagvlak van partijen is cruciaal om het lo-ket Knooppunten te succesvol te laten zijn. Om die reden is het draagvlak als eerste en als voorwaar-delijk criterium gebruikt om tot een selectie van knooppunten te komen. Dit is gedaan op basis van 2 subcriteria:

Selectie op basis van provincie: station gele-gen in Noord-Holland

Van alle knooppunten die de Vereniging Deltametro-pool in de afgelopen anderhalf jaar heeft onderzocht ligt een groot deel, 64 in totaal, in Noord-Holland.Gedeputeerde Staten van Noord-Holland zetten in op een toekomst waarin meer mensen kunnen wonen en werken nabij stationslocaties. Stations zijn na-melijk brandpunten van duurzame verstedelijking. Rondom stations liggen grote kansen voor wonen, werken en leven. Daarom stimuleert de provincie de verbetering van de kwaliteit van het openbaar-vervoernetwerk én de omgeving van de stations. Met de publicatie van het boek Maak Plaats! werken aan knooppuntontwikkeling in Noord-Holland (provincie Noord-Holland & Vereniging Deltametropool, 2013) en het gelijknamige congres op 27 november laat de provincie zien dat zij, samen met bestuurders en andere betrokkenen, aan de slag willen gaan met knooppuntontwikkeling. Vanwege deze actieve en energieke houding van de provincie Noord-Holland is het eerste selectiecriterium dat het knooppunt ge-legen is in Noord-Holland.

1A AMBITIE PROVINCIE1A AMBITIE PROVINCIE

6

1B AMBITIE GEMEENTEN

Selectie op basis van gesprekken tussen VDM en gemeenten: visie en/of energie aan-wezig bij de gemeente m.b.t. het knoop punt

De kans van slagen voor het initiatief van het loket is onder andere af te meten aan de activiteiten die overheden, marktpartijen en burgers willen ont-plooien en/of het commitment dat de partners tonen. Nader onderzoek in de volgende fase zal moeten aan-tonen in hoeverre deze commitment ook daadwerke-lijk aanwezig is. Maar op basis van de huidige ken-nis die bij de Vereniging Deltametropool aanwezig is kan wel een inschatting worden gemaakt, waarmee een eerste selectie kan plaatsvinden.Tijdens het onderzoek voor de publicatie Maak Plaats! zijn gesprekken gevoerd met alle 31 Noord-Hollandse gemeenten waar één of meerder knooppunten liggen. Tijdens deze gesprekken zijn lokale ideeën en ambities in beeld gebracht. Een van de resultaten van deze gesprekken was de zoge-naamde ambitiekaart. Hierop is weergegeven of uit het gesprek bleek dat er energie aanwezig was bij de gemeente om iets aan het knooppunt te verbeteren

of dat er zelfs al een visie op de ontwikkeling van het stationsgebied was gemaakt door de gemeen-te. Rondom sommige knooppunten was sprake van geen van beiden, dit betekent dat er bij de gemeen-te waarschijnlijk weinig kans van slagen is voor het initiatief van het loket.Het tweede selectiecriterium is op basis van deze kaart gemaakt: is er energie en/of ambitie aanwezig bij de gemeente met betrekking tot de ontwikkeling van het knooppunt.



7

Selectie-criterium 2:Kwalitatieve opgave

Veel knooppunten liggen er onaanzienlijk bij: de omgeving wordt slecht onderhouden en is niet re-presentatief. De interessante locaties voor het loket knooppunten zijn juist die plekken waar een kwali-tatieve opgave ligt in de stationsomgeving. Op ba-sis van onderstaande subcriteria is een selectie van knooppunten gemaakt die in totaal 3 of meer punten scoren.

2A TOTAAL SCORE QUICK SCAN 2A TOTAAL SCORE QUICK SCAN

8

2B SCORE KWALITATIEVE ASPECTEN QUICK-SCAN

Score op basis van Quick Scan OV-knoop-punten in Noord-Holland (Grontmij, Inno-V, 2012): score voor allure, herkenbaarheid, uit-straling en overzichtelijkheid is 23 of lager

In de Quick Scan zijn 4 aspecten kwalitatief beoor-deeld namelijk: allure, herkenbaarheid, uitstraling en overzichtelijkheid. De kwalitatieve beoordeling gebeurde door de locaties onderling te vergelijken en ten opzichte van elkaar te scoren. In totaal zijn er 40 punten te behalen, voor elk aspect 10.Wanneer de score lager is dan 23 ligt er bij minimaal 2 van de 4 aspecten een verbeteringsopgave. Deze knooppunten krijgen een waardering van 2 punten

2C GLOBALE WAARDERING VDM & CRA

Score op basis van inschatting kwaliteit VDM & CRA

Alle stations zijn zowel door een medewerker van VDM als een medewerker van CRA beoordeeld op de kwaliteit van de stationsomgeving op basis van hun eigen ervaringen: slecht, matig of voldoende. De knooppunten waarbij de kwaliteit door beiden als slecht worden beoordeeld krijgen 4 punten, de knooppunten waarbij een van beiden de kwaliteit als slecht beoordeeld en de ander als matig krijgen 3 punten.

Score op basis van Quick Scan OV-knooppunt-en in Noord-Holland (Grontmij, Inno-V, 2012): totaal score 65 of lager

In deze Quick Scan zijn alle knooppunten in Noord-Holland geïnventariseerd en vergeleken op een aantal kwaliteiten. Per knooppunt zijn tijdens veldwerk 70 items waargenomen. Deze zijn vervol-gens ingedikt tot 14 aspecten met ieder een eigen score: allure stationsplein, herkenbaarheid, uitstral-ing, overzichtelijkheid, sociale veiligheid (hulpmid-delen), sociaal toezicht (mensen), wachtomgeving, voorzieningen (winkel/horeca/kiosk), toegankeli-jkheid, halte-aanduiding (bus en/of tram), bewegwi-jzering, reisinformatie en chipkaartsysteem. De to-taalscore is bepaald door de scores voor elk aspect bij elkaar op te tellen. De maximum te behalen score is 130. De methodiek houdt in deze vorm in de beoor-deling geen rekening met het verschil tussen de aanwezigheid van een voorziening en de kwaliteit / het functioneren van de betreffende functie, maar de quick scan geeft wel een goede globale beoordeling van de kwaliteit van een knooppunt.

2A TOTAAL SCORE QUICK-SCAN

De afweging die voor het loket is gemaakt is een score gelijk aan of kleiner dan 65. Dit betekent dat het knooppunt minder dan de helft van het totaal aantal te behalen punten heeft gescoord, en dat er dus een kwaliteitsopgave ligt. Deze knooppunten krijgen een waardering van 2 punten.

2A TOTAAL SCORE QUICK-SCAN

9

Selectie-criterium 3:Strategische betekenis

De strategische betekenis van het knooppunt in het mobiliteitsnetwerk én in de stedelijke omge-ving en daarmee voor het Rijk, is te bepalen op ba-sis van een aantal afwegingen: Welke knooppunten dragen bij aan een betere bereikbaarheid van eco-nomische topsectoren? Welke knooppunten dragen bij aan een betere benutting van het netwerk en een vergroting van de robuustheid? En welke knoop-punten dragen bij aan de versterking van de stede-lijke structuur? Hierbij gaat het niet alleen om de knooppunten die het nu al goed doen en een grote strategische betekenis hebben, maar juist ook om de plekken waar de strategische betekenis nog verder versterkt kan worden. Op basis van onderstaande subcriteria is een selectie van knooppunten gemaakt die in totaal 5 of meer punten scoren. Voor elk van de 12 aspecten die bijdragen aan (de verbetering van) de strategische betekenis van een knooppunt is 1 punt te behalen.

1. Agro & food 2. Life science & health 3. HTSM totaal 4. Chemie

5. Tuinbouw & uitgangsmaterialen 6. Logistiek 7. Water 8. Creatieve industrie totaal

3.1 WELKE KNOOPPUNTEN DRAGEN BIJ AAN EEN BETERE BEREIKBAARHEID VAN ECONOMISCHE TOPSECTOREN?

10

Score op basis van De ratio van ruimte-lijk-economisch topsectorenbeleid (PBL, CBS, 2012): 4 of meer topsectoren direct ontsloten In dit rapport geven een aantal kaarten weer hoe de concentratie, specialisatie en massa van banen zich binnen een bepaalde topsector tot elkaar verhou-den. Het gaat daarbij om de volgende 9 topsectoren: Agro & food, Lifesciences & health, HTSM (high-tech systemen en materialen), Chemie, Tuinbouw en uitgangsmaterialen, logistiek, water, creatieve industrie, energie. Voor elke topsector is op kaart weergegeven waar de clustering van banen ten opzichte van de benchmark zich bevindt. De knoop-punten die worden gewaardeerd op dit subcriterium zijn de knooppunten die overlappen met 4 of meer clusters en daarmee direct vier of meer topsectoren ontsluiten.

3.1A DIRECT ONTSLUITEN VAN CONCENTRATIE VAN TOPSECTOREN

3.1B DIRECT ONTSLUITEN VAN STEDELIJKE REGIO’S

Score op basis van SVIR: ontsluiting main-port, brainport, greenport, valley

De knooppunten die worden gewaardeerd zijn de knooppunten die direct een mainport, brainport, greenport of valley ontsluiten. Het gaat dan om sta-tions die zorgen voor de ontsluiting van Greenport Noord-Holland-Noord, Greenport Westland-Oost-land, Greenport Aalsmeer, Greenport Duin- en Bollenstreek, Greenport Boskoop, Mainport haven Rotterdam, Mainport Schiphol, Nanotechnologie Delft en Utrecht Science Park. (Greenport Venlo, Brainport Zuid-Oost Nederland, Energyport Groningen, Food Valley Wageningen, Health Valley Nijmegen, Maintenance Valley West-/Midden Brabant en Nanotechnologie Twente liggen buiten de regio’s van de 106 knooppunten)

3.1 WELKE KNOOPPUNTEN DRAGEN BIJ AAN EEN BETERE BEREIKBAARHEID VAN ECONOMISCHE TOPSECTOREN?

9. Energie

3.1A DIRECT ONTSLUITEN VAN CONCENTRATIE VAN TOPSECTOREN

3.1B DIRECT ONTSLUITEN VAN STEDELIJKE REGIO’S

11

3.2A MULTIMODAAL BEREIKBAAR

Score op basis van het vlindermodel (VDM): ov minimaal 0,15, weg minimaal 0,6

Multimodaal bereikbare knooppunten zijn de knoop-punten die zowel met het ov als met de auto goed te bereiken zijn. Door de aparte netwerken goed met elkaar te verbinden en te verknopen kan een robuust en samenhangend mobiliteitssysteem ont-staan. Juist de plekken die nu al goed met beide modaliteiten te bereiken zijn kunnen bijdragen aan een betere benutting van het netwerk. In het vlin-dermodel worden de positie in het wegennetwerk en de positie in het ov-netwerk gewaardeerd met een waarde van 0 tot 1, waarbij 0 betekent dat het niet aanwezig is en 1 de maximum te behalen score is. De knooppunten die worden gewaardeerd als multi-modaal zijn de knooppunten die in het vlindermodel minimaal 0,15 scoren voor positie in het ov-netwerk, dit betekent dat ze in ieder geval een ov-ontsluiting hebben, en daarnaast minimaal 0,6 scoren voor po-sitie in wegennetwerk, wat betekent dat de knoop goed is aangetakt op het regionale en nationale weg-gennetwerk.

3.2B ONBALANS IN KNOOPWAARDE

Score op basis van het vlindermodel (VDM): verschil tussen ov en intensiteit is 0,15 of meer

Er zijn een aantal locaties die goed bereikbaar zijn met het ov, maar waar het ruimtegebruik van het station achterblijft op de bereikbaarheid. Bij deze locaties in een onbalans zichtbaar in het vlindermo-del: de knoopwaarde, en dan vooral de positie in het ov-netwerk, is goed, maar de plaatswaarde, en dan vooral de intensiteit van inwoners, werknemers en bezoekers is in vergelijking met de bereikbaarheid laag. Op deze plekken ligt een potentie om het net-werk beter te benutten door meer ‘plaats’ te maken: het vergroten van de intensiteit door bijvoorbeeld het toevoegen van woningen, werkgelegenheid en voorzieningen.De knooppunten worden gewaardeerd wanneer het verschil in de score in het vlindermodel tussen ov en intensiteit groter is dan 0,15.

3.2 WELKE KNOOPPUNTEN DRAGEN BIJ AAN EEN BETERE BENUTTING VAN HET BESTAANDE NETWERK EN MOBILITEITSSYSTEEM?

Amsterdam RAI

Halfweg Zwanenburg

Amsterdam Sloterdijk

Heemstede Aerdenhout

3.2A MULTIMODAAL BEREIKBAAR

3.2B ONBALANS IN KNOOPWAARDE

12

3.2C PHS CORRIDOR

Score op basis van PHS: station gelegen op PHS corridor

Met het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer zal de trein op een aantal corridors meer als metro gaan functioneren. Op de drukste trajecten stopt dan op elk station iedere 10 minuten een trein. Maar fre-quentieverhoging op het spoor wordt pas rendabel als er genoeg activiteiten rondom de stations aan-wezig zijn om reizigers te genereren. Het verbeteren van de stations op de PHS-corridors draagt daarmee bij aan het beter benutten van het netwerk en de in-vesteringen die in PHS gedaan worden. Alle knoop-punten op een PHS corridor worden gewaardeerd:• OV SAAL: Schiphol – Amsterdam – Almere –

Lelystad)• Alkmaar – Amsterdam – Utrecht – Den

Bosch – Eindhoven • Schiphol – Utrecht – Arnhem / Nijmegen• Schiphol – Leiden – Den haag – Rotterdam –

Dordrecht – Breda – Eindhoven

3.2D KANS VOOR VERSTERKEN TEGENSPITS

Score op basis van Corridorontwikkeling in Noord-Holland (Goudappel Coffeng, 2012) en Monitor Stedenbaanplus 2013: lege treinen of lage bezettingsgraad < 1000

Op een aantal plekken in Nederland is sprake van een sterke spitsrichting: ‘s ochtends de stad in, en ’s avonds de stad uit. Deze onevenwichtige reizigers-stromen zijn ongunstig voor de exploitatie van de vervoersdienst. Door werkgelegenheid of regionale voorzieningen toe te voegen in de tegenspitsrich-ting kan het netwerk beter worden benut. Een meer evenwichtige bezetting maakt een efficiëntere exploitatie mogelijk en versnelt de totstandkoming van een kostendekkende frequentieverhoging. In het rapport van Goudappel Coffeng is een analyse voor Noord-Holland gemaakt van de vulling van de treinen in de ochtendspits. De knooppunten worden gewaardeerd wanneer de treinen in de ochtendspits slecht gevuld zijn. Voor de Zuidvleugel is gebruik gemaakt van de Monitor Stedenbaanplus 2013. Hierin wordt de be-zetting gegeven van de sprinters in de ochtendspits op de corridor Den Haag – Leiden en Den Haag – Rotterdam in beide richtingen. De knooppunten met een bezettingsgraad lager dan 1000 worden gewaardeerd.

STEDENBAANPLUSMONITOR 2012 SEPTEMBER 2012P52 P53

Den Haa

g Centra

al

Den Haa

g Holla

nd Spoor

Den Haa

g Moerw

ijk

Rijswijk

Delft

Schiedam

Keth

el

Schiedam

Centru

m

Delft Zuid

Rotterd

am B

laak

Rotterd

am C

entraal

Rotterd

am Zuid

Rotterd

am Stad

ion

Rotterd

am Lom

bardije

n

Barendre

cht

Zwijndre

cht

Dordre

cht -

Dord

rech

t-Zuid

500

1.000

1.500

2.000

2.500

-500

0

-1.000

-1.500

0

1.000

2.000

3.000

4.000

-2.000

-1.000

-3.000

-5.000

-4.000

Hillegom

Voorh

out

Leiden Centra

al

De Vink

Voors

choten

Den Haa

g Laan va

n NOI

Den Haa

g Mar

iahoev

e

Den Haag Centraal – Leiden

Leiden – Den Haag Centraal

Leiden – Den H

aag C

STo

taal

Den Haa

g CS –

Dordre

cht

1,00target

target

2,00

0,00

Frequentieprognose

Ruimtelijke ontwikkelings prognose

Gerealiseerde groei in- en uitstappers

Bezettingsverloop zonder ruimtelijke ontwikkeling en frequentieverhoging

Reizigersgroei als gevolg van ruimtelijkeontwikkeling en frequentieverhoging

50

100

2007

2008

2009

2010

2011

2020obv realisatie

ontwikkelprognoseinzicht 2011 → 2012

Den Haag – Dordrecht

Leiden – Den Haag

Integraal Leiden – Dordrecht

Den Haag Centraal – Dordrecht

Dordrecht – Den Haag Centraal

0 m

1.000

m

2.000

m

3.000

m

4.000

m

5.000

m

6.000

m

7.000

m

10%

12%

14%

16%

18%

6%

8%

4%

0%

2%

overig Nederland

overig Randstad

overig Zuid-Holland

6%

2%

2008 2028

2%

3%

6%

13%

9%

Haaglanden

StadsregioRotterdam

11%

18%

5%

10%

15%

overig Nederland

overig Randstad

overig Zuid-Holland

2%

2%

2%

5%

8%

14%

10%

Haaglanden

StadsregioRotterdam

11%

16%

5%

10%

16%

5.1 INLEIDING

Op zoek naar een goede bereikbaarheid van de verstedelijkingslocaties in de Zuidvleugel legt de vervoermonitor de link tussen het ruimtelijke programma van Stedenbaan en het vervoer per trein. Op basis van de meest recente aantallen reizigers, te beginnen in het referentiejaar 2007, maakt de vervoermonitor inzichtelijk in welke mate ruimtelijke ontwikkelingen bijdragen aan de gewenste frequentiesprong van vier naar zes Sprinters per uur op de trajecten Den Haag Centraal – Leiden Centraal en Den Haag Centraal – Dordrecht. De vervoermonitor is door NS ontwikkeld conform de bij NS gebruikelijke methoden voor vervoersprognoses voor lijnvoering, frequenties en nieuwe stations en exploitatiemodellen. Een en ander in samenwerking met de Zuidvleugeloverheden. In de figuur hieronder staat rechts het bezettingsverloop in de Sprinter in de ochtendspits over het totale traject. Het drukste punt op het traject Leiden Centraal – Den Haag Centraal is Den Haag Laan van NOI. Op het traject Den Haag Centraal – Dordrecht is het drukste punt Delft Zuid. Beide stations zijn bepalend voor de materiaalinzet en daarmee voor het kostenniveau. Een evenwichtige bezetting maakt een efficiëntere exploitatie mogelijk en versnelt dus de totstandkoming van een kostendekkende frequentieverhoging.

In de figuur hiernaast staat aangegeven in welke mate de elementen bijdragen aan een kostendekkende

frequentiesprong. In blauw staat de gerealiseerde groei tot en met 2011 sinds het referentiejaar 2007, in blauw gearceerd de verwachte bijdrage van het ruimtelijk programma en in lichtblauw gearceerd de groei-effecten van de frequentiesprong. In de grafiek geeft de horizon-tale ‘targetlijn’ aan of opbrengsten en kosten rond 2020 met elkaar in evenwicht zijn. Op en boven deze lijn is frequentieverhoging kostendekkend te realiseren.

5 VERVOERMONITOR

Ontwikkeling kostendekking bij realisatie ruimtelijke ontwikkeling en frequentieverhoging

Den Haa

g Centra

al

Den Haa

g Holla

nd Spoor

Den Haa

g Moerw

ijk

Rijswijk

Delft

Schiedam

Keth

el

Schiedam

Centru

m

Delft Zuid

Rotterd

am B

laak

Rotterd

am C

entraal

Rotterd

am Zuid

Rotterd

am Stad

ion

Rotterd

am Lom

bardije

n

Barendre

cht

Zwijndre

cht

Dordre

cht -

Dord

rech

t-Zuid

500

1.000

1.500

2.000

2.500

-500

0

-1.000

-1.500

0

1.000

2.000

3.000

4.000

-2.000

-1.000

-3.000

-5.000

-4.000

Hillegom

Voorh

out

Leiden Centra

al

De Vink

Voors

choten

Den Haa

g Laan va

n NOI

Den Haa

g Mar

iahoev

e



Leiden – Den H

aag C

STo

taal

Den Haa

g CS –

Dordre

cht

1,00target

target

2,00

0,00

Frequentieprognose





50

100

2007

2008

2009

2010

2011

2020obv realisatie



Leiden – Den Haag




0 m

1.000

m

2.000

m

3.000

m

4.000

m

5.000

m

6.000

m

7.000

m

10%

12%

14%

16%

18%

6%

8%

4%

0%

2%

overig Nederland

overig Randstad

overig Zuid-Holland

6%

2%

2008 2028

2%

3%

6%

13%

9%

Haaglanden

StadsregioRotterdam

11%

18%

5%

10%

15%

overig Nederland

overig Randstad

overig Zuid-Holland

2%

2%

2%

5%

8%

14%

10%

Haaglanden

StadsregioRotterdam

11%

16%

5%

10%

16%

Bezettingsgraad Leiden – Den Haag – Dordrecht als gevolg van ruimtelijke ontwikkeling en frequentieverhoging

3.2C PHS CORRIDOR

3.2D KANS VOOR VERSTERKEN TEGENSPITS

STEDENBAANPLUSMONITOR 2012 SEPTEMBER 2012P52 P53

Den Haa

g Centra

al

Den Haa

g Holla

nd Spoor

Den Haa

g Moerw

ijk

Rijswijk

Delft

Schiedam

Keth

el

Schiedam

Centru

m

Delft Zuid

Rotterd

am B

laak

Rotterd

am C

entraal

Rotterd

am Zuid

Rotterd

am Stad

ion

Rotterd

am Lom

bardije

n

Barendre

cht

Zwijndre

cht

Dordre

cht -

Dord

rech

t-Zuid

500

1.000

1.500

2.000

2.500

-500

0

-1.000

-1.500

0

1.000

2.000

3.000

4.000

-2.000

-1.000

-3.000

-5.000

-4.000

Hillegom

Voorh

out

Leiden Centra

al

De Vink

Voors

choten

Den Haa

g Laan va

n NOI

Den Haa

g Mar

iahoev

e



Leiden – Den H

aag C

STo

taal

Den Haa

g CS –

Dordre

cht

1,00target

target

2,00

0,00

Frequentieprognose





50

100

2007

2008

2009

2010

2011

2020obv realisatie



Leiden – Den Haag




0 m

1.000

m

2.000

m

3.000

m

4.000

m

5.000

m

6.000

m

7.000

m

10%

12%

14%

16%

18%

6%

8%

4%

0%

2%

overig Nederland

overig Randstad

overig Zuid-Holland

6%

2%

2008 2028

2%

3%

6%

13%

9%

Haaglanden

StadsregioRotterdam

11%

18%

5%

10%

15%

overig Nederland

overig Randstad

overig Zuid-Holland

2%

2%

2%

5%

8%

14%

10%

Haaglanden

StadsregioRotterdam

11%

16%

5%

10%

16%

5.1 INLEIDING

Op zoek naar een goede bereikbaarheid van de verstedelijkingslocaties in de Zuidvleugel legt de vervoermonitor de link tussen het ruimtelijke programma van Stedenbaan en het vervoer per trein. Op basis van de meest recente aantallen reizigers, te beginnen in het referentiejaar 2007, maakt de vervoermonitor inzichtelijk in welke mate ruimtelijke ontwikkelingen bijdragen aan de gewenste frequentiesprong van vier naar zes Sprinters per uur op de trajecten Den Haag Centraal – Leiden Centraal en Den Haag Centraal – Dordrecht. De vervoermonitor is door NS ontwikkeld conform de bij NS gebruikelijke methoden voor vervoersprognoses voor lijnvoering, frequenties en nieuwe stations en exploitatiemodellen. Een en ander in samenwerking met de Zuidvleugeloverheden. In de figuur hieronder staat rechts het bezettingsverloop in de Sprinter in de ochtendspits over het totale traject. Het drukste punt op het traject Leiden Centraal – Den Haag Centraal is Den Haag Laan van NOI. Op het traject Den Haag Centraal – Dordrecht is het drukste punt Delft Zuid. Beide stations zijn bepalend voor de materiaalinzet en daarmee voor het kostenniveau. Een evenwichtige bezetting maakt een efficiëntere exploitatie mogelijk en versnelt dus de totstandkoming van een kostendekkende frequentieverhoging.

In de figuur hiernaast staat aangegeven in welke mate de elementen bijdragen aan een kostendekkende

frequentiesprong. In blauw staat de gerealiseerde groei tot en met 2011 sinds het referentiejaar 2007, in blauw gearceerd de verwachte bijdrage van het ruimtelijk programma en in lichtblauw gearceerd de groei-effecten van de frequentiesprong. In de grafiek geeft de horizon-tale ‘targetlijn’ aan of opbrengsten en kosten rond 2020 met elkaar in evenwicht zijn. Op en boven deze lijn is frequentieverhoging kostendekkend te realiseren.

5 VERVOERMONITOR

Ontwikkeling kostendekking bij realisatie ruimtelijke ontwikkeling en frequentieverhoging

Den Haa

g Centra

al

Den Haa

g Holla

nd Spoor

Den Haa

g Moerw

ijk

Rijswijk

Delft

Schiedam

Keth

el

Schiedam

Centru

m

Delft Zuid

Rotterd

am B

laak

Rotterd

am C

entraal

Rotterd

am Zuid

Rotterd

am Stad

ion

Rotterd

am Lom

bardije

n

Barendre

cht

Zwijndre

cht

Dordre

cht -

Dord

rech

t-Zuid

500

1.000

1.500

2.000

2.500

-500

0

-1.000

-1.500

0

1.000

2.000

3.000

4.000

-2.000

-1.000

-3.000

-5.000

-4.000

Hillegom

Voorh

out

Leiden Centra

al

De Vink

Voors

choten

Den Haa

g Laan va

n NOI

Den Haa

g Mar

iahoev

e



Leiden – Den H

aag C

STo

taal

Den Haa

g CS –

Dordre

cht

1,00target

target

2,00

0,00

Frequentieprognose





50

100

2007

2008

2009

2010

2011

2020obv realisatie



Leiden – Den Haag




0 m

1.000

m

2.000

m

3.000

m

4.000

m

5.000

m

6.000

m

7.000

m

10%

12%

14%

16%

18%

6%

8%

4%

0%

2%

overig Nederland

overig Randstad

overig Zuid-Holland

6%

2%

2008 2028

2%

3%

6%

13%

9%

Haaglanden

StadsregioRotterdam

11%

18%

5%

10%

15%

overig Nederland

overig Randstad

overig Zuid-Holland

2%

2%

2%

5%

8%

14%

10%

Haaglanden

StadsregioRotterdam

11%

16%

5%

10%

16%

Bezettingsgraad Leiden – Den Haag – Dordrecht als gevolg van ruimtelijke ontwikkeling en frequentieverhoging

13

3.3A ONBALANS IN PLAATSWAARDE

Score op basis van het vlindermodel (VDM): verschil tussen intensiteit en ov is 0,15 of meer

Er zijn een aantal locaties die een belangrijke plaats innemen in het stedelijk netwerk, maar waarbij de bereikbaarheid met het ov achterblijft. Bij deze loca-ties in een onbalans zichtbaar in het vlindermodel: de plaatswaarde, en dan vooral de intensiteit van in-woners, werknemers en bezoekers, is goed, maar de knoopwaarde, en dan vooral de positie in het ov-net-werk is vergeleken met het ruimtegebruik laag. Op deze plekken ligt een potentie om de aanwezige ste-delijke structuur te versterken door meer ‘knoop’ te maken: het vergroten de positie in het ov-netwerk door frequentieverhoging van treinen of een betere aantakking aan het onderliggend openbaar vervoer van bussen, trams en metro’sDe knooppunten worden gewaardeerd wanneer het verschil in de score in het vlindermodel tussen inten-siteit en ov groter is dan 0,15.

3.3B GEBREK AAN LOKALE MENGING, POTENTIE VOOR STEDELIJKHEID DOOR FUNCTIEMIX

Score op basis van het vlindermodel (VDM): verschil tussen menging in de huidige situatie en het wensbeeld is 40% of meer

Een hoge mate van functiemenging draagt bij aan een divers gebruik van de knoop en voor verschil-lende reismotieven op verschillende momenten. Menging op het lokale schaalniveau draagt daar-naast bij aan de leefbaarheid en een fijn verblijfskli-maat en daarmee aan de kwaliteit van de plek. Knooppunten met een sterke stedelijke structuur hebben veelal een hoge mate van lokale functie-menging. Een groot aantal knopen hebben de potentie om als een stedelijk centrum te fungeren (bijv Wereldstad, Grootstad, Binnenstad, Metropo-litaan Centrum, Regionaal Centrum, Buitenstad, Hubdorp, Centrumdorp). Deze kansrijke milieus kenmerken zich door een relatief hoge mate van functiemenging. Vaak is er echter nog een aanzien-lijk verschil zichtbaar tussen de huidige situatie en het kansrijke milieu. Wanneer dit verschil in het vlindermodel op de as menging groter is dan 40% betekent dit dat er een behoorlijke kwaliteitsopgave ligt om d.m.v. menging de stedelijke structuur te versterken, en worden de knooppunten dus gewaar-deerd.

3.3 WELKE KNOOPPUNTEN DRAGEN BIJ AAN DE VERSTERKING VAN DE STEDELIJKE STRUCTUUR?

Beverwijk

Amsterdam Muiderpoort

Amsterdam Sloterdijk

Hoofddorp

3.3A ONBALANS IN PLAATSWAARDE

3.3B GEBREK AAN LOKALE MENGING, POTENTIE VOOR STEDELIJKHEID DOOR FUNCTIEMIX

14

3.3C GEBREK AAN CENTRUMFUNCTIE, POTENTIE VOOR VERBETERING POSITIE IN DE STAD

Score op basis van het vlindermodel (VDM): verschil tussen nabijheid in de huidige situa-tie en het wensbeeld is 40% of meer

Wanneer functies (met name werkgelegenheid en voorzieningen) zich dichtbij een knooppunt bevin-den zullen inwoners, werknemers en bezoekers eerder gebruik maken van het openbaar vervoer. De verhouding tussen het aantal functies gelegen op zeer korte afstand van het station ten opzichte van het aantal functies in het gehele stationsgebied (1200 meter) zegt iets over de centrumfunctie van de knoop. Een stationsgebied kan een levendige ont-moetingsplek worden als het daadwerkelijk als een centrum voor zijn omgeving fungeert. Knooppunten die bijdragen aan een sterke stede-lijke structuur functioneren ook daadwerkelijk als een centrum voor hun omgeving, en kennen dus een hoge mate van nabijheid. Een groot aantal knopen heeft de potentie om meer als centrum voor zijn omgeving te gaan functioneren. De mate waarop is afhankelijk van het meest kansrijke knooppuntmi-lieu. Vaak is er echter nog een aanzienlijk verschil zichtbaar tussen de huidige situatie en het kansrijke

3.3D GEBREK AAN LOKAAL WEGENNET

Score op basis van het vlindermodel (VDM): geen spoorovergang binnen 300 m en/of aantal lokale wegen binnen 300 meter is 10 of minder

Voor fietsers en voetgangers is het belangrijk hoe je rechtstreeks bij de knoop kunt komen: snel, zonder om te rijden, zonder te stoppen en veilig, dus zonder over te hoeven steken. Hoe meer lokale wegen er zijn, hoe fijnmaziger het netwerk is. Dit zegt iets over de keuzemogelijkheid voor zowel de fietser als de voetganger om bij zijn bestemming te komen en geeft een indicatie van hoe goed het station is ingebed in haar omgeving. In een aantal gevallen zijn de keuzemogelijkheden maar zeer beperkt en is er verbetering mogelijk in het versterken van de routestructuur rondom het station. De knooppun-ten met minder dan 10 lokale wegen in de eerste 300 meter hebben op dit vlak een kwaliteitsopgave en worden om die reden gewaardeerd. Daarnaast worden de knooppunten gewaardeerd die geen openbare spoorovergang of tunnel hebben in de directe nabijheid van het station (300 meter)

milieu. Wanneer dit verschil in het vlindermodel op de as nabijheid groter is dan 40% betekent dit dat er een behoorlijke kwaliteits-opgave ligt om d.m.v. nabijheid de stedelijke structuur te versterken, en worden de knooppunten dus gewaardeerd.

Amsterdam Lelylaan

Nieuw Vennep Amsterdam

Science Park

Halfweg

Hoofddorp Duivendrecht Amsterdam RAI

3.3C GEBREK AAN CENTRUMFUNCTIE, POTENTIE VOOR VERBETERING POSITIE IN DE STAD

3.3D GEBREK AAN LOKAAL WEGENNET

15

3.4A CONFLICT VRACHTVERVOER

Score op basis van Lange termijn perspectief goederenvervoer (TNO, 2012): prognose 2040 is 10 of meer goederentreinen per dag

De drukte op het Nederlandse spoor brengt risico’s met zich mee: als het spoor niet voldoende robuust is kunnen storingen in het netwerk grote gevolgen hebben voor de bereikbaarheid. Op het spoor zitten goederentransporten en personenvervoer elkaar in de weg en het vervoer van gevaarlijke stoffen blok-keert de bouw van woningen bij stations. Daarnaast is de verwachting dat het spoorweggoederenvervoer alleen maar groter zal worden. In een robuust sys-teem conflicteert het vrachtvervoer zo min mogelijk met het personenvervoer op het spoor door goede-rentreinen zo veel mogelijk naar eigen corridors te routeren, zoals bijvoorbeeld de Betuweroute. TNO heeft in haar rapport een inschatting gemaakt van het aantal goederentreinen dat per dag over de ver-schillende lijnstukken zal rijden in 2040 in een hoog groeiscenario. Wanneer dit 10 treinen of meer zijn kan er een conflictsituatie ontstaan, hier zal moe-ten worden nagedacht over de robuustheid van het netwerk. Alle knooppunten op een lijnstuk met 10 of meer goederen treinen worden gewaardeerd.

3.4B ROBUUSTE KNOOPPUNTEN

Score wanneer vanuit de knoop via het spoor in 3 of meer richtingen gereisd kan worden

Een aantal knooppunten dragen bij aan de robuust-heid van het spoornetwerk doordat er meerdere keuzemogelijkheden zijn en er daarmee flexibiliteit voor de reiziger / vervoerder ontstaat. Wanneer vanuit de knoop het spoor in 3 of meer richtingen vertakt betekent dit dat de knoop bijdraagt aan een robuust netwerk. Om die reden worden de knopen van waaruit in 3 of meer richtingen via het spoor gereisd kan worden gewaardeerd.

3.4 WELKE KNOOPPUNTEN DRAGEN BIJ AAN DE VERSTERKING VAN DE ROBUUSTHEID VAN HET NETWERK?

3.4A CONFLICT VRACHTVERVOER

3.4B ROBUUSTE KNOOPPUNTEN

16

Resultaat

STRATEGISCH

E BETEKENIS

KWA

LITATIEVE OPG

AVE

STRATEGISCH

E BETEKENIS

KWA

LITATIEVE OPG

AVE

MAARSSEN

HOLLANDSCHERADING

UTRECHTZUILEN

UTRECHTOVERVECHT

UTRECHT CS

AMERSFOORT

BAARN

BREUKELEN

LELYSTAD

ALMERE POORT

ALMERE PARKWIJK

ALMERE OOSTVAARDERS

ALMERE MUZIEKWIJK

ALMERE BUITEN

ALMERE HILLEGOM

LEIDEN-DE VINK

LEIDEN CS

ROTTERDAM-ZUID

ROTTERDAM-NOORD


ROTTERDAM-BLAAK

ROTTERDAM-ALEXANDER

ROTTERDAM CS

RIJSWIJK

SASSENHEIM

SCHIEDAM-CENTRUM

VOORSCHOTEN

VOORHOUT

ZWIJNDRECHT

DEN HAAG HS

DEN HAAG CS

DELFT-ZUID

DELFT CS


DORDRECHT CS

DEN HAAG-MOERWIJK

DEN HAAG-MARIAHOEVE


BARENDRECHT

GOUDA

ZANDVOORT AAN ZEE

ZAANDAMKOGERVELD

ZAANDAM

WORMERVEER


WEESP

UITGEEST

SCHIPHOL

SCHAGEN

SANTPOORTZUID

SANTPOORTNOORD


PURMEREND TRAMPLEIN

PURMEREND OVERWHERE

PURMEREND

OVERVEEN

OBDAM

NIEUW VENNEP

NAARDEN BUSSUM


KOOGZAANDIJK

KOOGBLOEMWIJK

HOORNKERSENBOOGERD

HOORN

HOOGKARSPEL

HOOFDDORP

HILVERSUM SPORTPARK

HILVERSUM NOORD

HILVERSUM

HEILOO

HEERHUGOWAARD


HEEMSKERK

HALFWEG-ZWANENBURG


HEEMSKERK

HALFWEG-ZWANENBURG

HAARLEMSPAARNWOUDE

HAARLEM

ENKHUIZEN

DUIVENDRECHT

DRIEHUIS

DIEMEN ZUID

DIEMEN

DEN HELDER ZUID

DEN HELDER

CASTRICUM


BUSSUM ZUID

BUIKSLOTERMEERPLEIN


BOVENKARSPEL FLORA

BLOEMENDAAL

BEVERWIJK

ANNA PAULOWNA

AMSTERDAM ZUID



AMSTERDAM RAI


AMSTERDAM LELYLAAN


AMSTERDAM CS


AMSTERDAM AMSTEL

ALKMAAR NOORD

ALKMAAR

ABCOUDE




ROBUUSTE KNOOP




2: KWALITATIEVE OPGAVE

1: DRAAGVLAK VAN PARTIJEN

3: STRATEGISCHE BETEKENIS

3.2 BENUTTING BESTAAND NETWERK





PHS CORRIDOR

DIRECT ONTSLUITEN VAN STEDELIJKE REGIO’S

DIRECT ONTSLUITEN VAN CONCENTRATIE VAN TOPSECTOREN




STATION IN NOORD-HOLLAND

STATION BUITEN NOORD-HOLLAND

ENERGIE AANWEZIG

TOTAAL SCORE QUICK SCAN (ALLEEN BESCHIKBAAR VOOR PROVINCIE NH)

VISIE EN ENERGIE AANWEZIG

NAAMNAAM

STRATEGISCH

E BETEKENIS

KWA

LITATIEVE OPG

AVE

STRATEGISCH

E BETEKENIS

KWA

LITATIEVE OPG

AVE

MAARSSEN

HOLLANDSCHERADING

UTRECHTZUILEN

UTRECHTOVERVECHT

UTRECHT CS

AMERSFOORT

BAARN

BREUKELEN

LELYSTAD

ALMERE POORT

ALMERE PARKWIJK

ALMERE OOSTVAARDERS

ALMERE MUZIEKWIJK

ALMERE BUITEN

ALMERE HILLEGOM

LEIDEN-DE VINK

LEIDEN CS

ROTTERDAM-ZUID

ROTTERDAM-NOORD


ROTTERDAM-BLAAK

ROTTERDAM-ALEXANDER

ROTTERDAM CS

RIJSWIJK

SASSENHEIM

SCHIEDAM-CENTRUM

VOORSCHOTEN

VOORHOUT

ZWIJNDRECHT

DEN HAAG HS

DEN HAAG CS

DELFT-ZUID

DELFT CS


DORDRECHT CS

DEN HAAG-MOERWIJK

DEN HAAG-MARIAHOEVE


BARENDRECHT

GOUDA

ZANDVOORT AAN ZEE

ZAANDAMKOGERVELD

ZAANDAM

WORMERVEER


WEESP

UITGEEST

SCHIPHOL

SCHAGEN

SANTPOORTZUID

SANTPOORTNOORD


PURMEREND TRAMPLEIN

PURMEREND OVERWHERE

PURMEREND

OVERVEEN

OBDAM

NIEUW VENNEP

NAARDEN BUSSUM


KOOGZAANDIJK

KOOGBLOEMWIJK

HOORNKERSENBOOGERD

HOORN

HOOGKARSPEL

HOOFDDORP

HILVERSUM SPORTPARK

HILVERSUM NOORD

HILVERSUM

HEILOO

HEERHUGOWAARD


HEEMSKERK

HALFWEG-ZWANENBURG


HEEMSKERK

HALFWEG-ZWANENBURG

HAARLEMSPAARNWOUDE

HAARLEM

ENKHUIZEN

DUIVENDRECHT

DRIEHUIS

DIEMEN ZUID

DIEMEN

DEN HELDER ZUID

DEN HELDER

CASTRICUM


BUSSUM ZUID

BUIKSLOTERMEERPLEIN


BOVENKARSPEL FLORA

BLOEMENDAAL

BEVERWIJK

ANNA PAULOWNA

AMSTERDAM ZUID



AMSTERDAM RAI


AMSTERDAM LELYLAAN


AMSTERDAM CS


AMSTERDAM AMSTEL

ALKMAAR NOORD

ALKMAAR

ABCOUDE




ROBUUSTE KNOOP












PHS CORRIDOR








ENERGIE AANWEZIG



NAAMNAAM

17

STRATEGISCH

E BETEKENIS

KWA

LITATIEVE OPG

AVE

STRATEGISCH

E BETEKENIS

KWA

LITATIEVE OPG

AVE

MAARSSEN

HOLLANDSCHERADING

UTRECHTZUILEN

UTRECHTOVERVECHT

UTRECHT CS

AMERSFOORT

BAARN

BREUKELEN

LELYSTAD

ALMERE POORT

ALMERE PARKWIJK

ALMERE OOSTVAARDERS

ALMERE MUZIEKWIJK

ALMERE BUITEN

ALMERE HILLEGOM

LEIDEN-DE VINK

LEIDEN CS

ROTTERDAM-ZUID

ROTTERDAM-NOORD


ROTTERDAM-BLAAK

ROTTERDAM-ALEXANDER

ROTTERDAM CS

RIJSWIJK

SASSENHEIM

SCHIEDAM-CENTRUM

VOORSCHOTEN

VOORHOUT

ZWIJNDRECHT

DEN HAAG HS

DEN HAAG CS

DELFT-ZUID

DELFT CS


DORDRECHT CS

DEN HAAG-MOERWIJK

DEN HAAG-MARIAHOEVE


BARENDRECHT

GOUDA

ZANDVOORT AAN ZEE

ZAANDAMKOGERVELD

ZAANDAM

WORMERVEER


WEESP

UITGEEST

SCHIPHOL

SCHAGEN

SANTPOORTZUID

SANTPOORTNOORD


PURMEREND TRAMPLEIN

PURMEREND OVERWHERE

PURMEREND

OVERVEEN

OBDAM

NIEUW VENNEP

NAARDEN BUSSUM


KOOGZAANDIJK

KOOGBLOEMWIJK

HOORNKERSENBOOGERD

HOORN

HOOGKARSPEL

HOOFDDORP

HILVERSUM SPORTPARK

HILVERSUM NOORD

HILVERSUM

HEILOO

HEERHUGOWAARD


HEEMSKERK

HALFWEG-ZWANENBURG


HEEMSKERK

HALFWEG-ZWANENBURG

HAARLEMSPAARNWOUDE

HAARLEM

ENKHUIZEN

DUIVENDRECHT

DRIEHUIS

DIEMEN ZUID

DIEMEN

DEN HELDER ZUID

DEN HELDER

CASTRICUM


BUSSUM ZUID

BUIKSLOTERMEERPLEIN


BOVENKARSPEL FLORA

BLOEMENDAAL

BEVERWIJK

ANNA PAULOWNA

AMSTERDAM ZUID



AMSTERDAM RAI


AMSTERDAM LELYLAAN


AMSTERDAM CS


AMSTERDAM AMSTEL

ALKMAAR NOORD

ALKMAAR

ABCOUDE




ROBUUSTE KNOOP












PHS CORRIDOR








ENERGIE AANWEZIG



NAAMNAAM

18

Selectie

Heerhugowaard

Weesp

Buikslotermeerplein

Haarlem Spaarnwoude Haarlem Spaarnwoude

Amsterdam SciencePark

Amsterdam Amstel

Amsterdam RAI

Amsterdam CSHalfweg Zwanenburg

AmsterdamZuid

Zaandam

Hoorn Hoorn

Zandvoort

Koog ZaandijkHilversum Sportpark

Hoogkarspel

PurmerendTrampleinWinkelcentrumSchalkwijk

Diemen ZuidBeverwijk

BovenkarspelGrootebroekDen HelderHilversum NoordPurmerendCastricumDuivendrechtAmsterdam Sloterdijk

Hoofddorp

WeespVoorkeur NH - van regionale betekenis + energie

Interessant in kader TFR

Voorkeur NH - van regionale betekenis + energie

Voorkeur NH - strategische positie

Kwalitatieve opgave, er kan veel meer

Interessant voor alliantievorming

Is al wat gaande, maar niet in breder perspectief

Belangrijk voor AMS, zijn al processen gaande


Is al wat gaande

Zit energie bij gem. Ouder-Amstel

Voorkeur NH - grote kwalitatieve opgave

Amsterdam Holendrecht

Zit al in BNA onderzoek



Duivendrecht

Uitgeest

Hoofddorp

Amsterdam Lelylaan

Busstation AmstelveenAlkmaar Noord

Krommenie Assendelft

HilversumSchipholAmsterdam BijlmerArenaAlkmaar

Haarlem


KoogBloemwijk


Uitgeest

Bloemendaal

Bussum Zuid

Den Helder-ZuidDiemen

Heemskerk


Nieuw Vennep

Wormerveer

Zaandam Kogerveld

Anna Paulowna

DriehuisObdamSantpoort Noord

Purmerend WeidevenneSantpoort Zuid

Bovenkarspel Flora

Hoorn Kersenboogerd

HeilooSchagen

EnkhuizenNaarden Bussum

Purmerend Overwhere

Overveen

STATIONS IN NOORD-HOLLAND

DRAAGVLAK VAN PARTIJEN

KWALITATIEVE OPGAVE

STRATEGISCHE BETEKENIS

8

7

4

8

5

5

3

00

2

2

3

0

88

6

88

55

5555544

3

7

44

2

2000

0

7

8

3

4

4

8

77

8

7

6

7

6

4

888

22

7

8

22

00

3

2

5

5

3

2

6

3

5

44

5

4

5

1

53

3

21

65

3333298

7

3

32

4

3765

2

6

6

6

6

5

4

44

4

4

4

3

4

4

333

33

2

2

22

22

1

1

1A 1B 2 3 INPUTPNH / DRO

LONGLIST4 5

STRATEGISCH

E BETEKENIS

KWA

LITATIEVE OPG

AVE

STRATEGISCH

E BETEKENIS

KWA

LITATIEVE OPG

AVE

MAARSSEN

HOLLANDSCHERADING

UTRECHTZUILEN

UTRECHTOVERVECHT

UTRECHT CS

AMERSFOORT

BAARN

BREUKELEN

LELYSTAD

ALMERE POORT

ALMERE PARKWIJK

ALMERE OOSTVAARDERS

ALMERE MUZIEKWIJK

ALMERE BUITEN

ALMERE HILLEGOM

LEIDEN-DE VINK

LEIDEN CS

ROTTERDAM-ZUID

ROTTERDAM-NOORD


ROTTERDAM-BLAAK

ROTTERDAM-ALEXANDER

ROTTERDAM CS

RIJSWIJK

SASSENHEIM

SCHIEDAM-CENTRUM

VOORSCHOTEN

VOORHOUT

ZWIJNDRECHT

DEN HAAG HS

DEN HAAG CS

DELFT-ZUID

DELFT CS


DORDRECHT CS

DEN HAAG-MOERWIJK

DEN HAAG-MARIAHOEVE


BARENDRECHT

GOUDA

ZANDVOORT AAN ZEE

ZAANDAMKOGERVELD

ZAANDAM

WORMERVEER


WEESP

UITGEEST

SCHIPHOL

SCHAGEN

SANTPOORTZUID

SANTPOORTNOORD


PURMEREND TRAMPLEIN

PURMEREND OVERWHERE

PURMEREND

OVERVEEN

OBDAM

NIEUW VENNEP

NAARDEN BUSSUM


KOOGZAANDIJK

KOOGBLOEMWIJK

HOORNKERSENBOOGERD

HOORN

HOOGKARSPEL

HOOFDDORP

HILVERSUM SPORTPARK

HILVERSUM NOORD

HILVERSUM

HEILOO

HEERHUGOWAARD


HEEMSKERK

HALFWEG-ZWANENBURG


HEEMSKERK

HALFWEG-ZWANENBURG

HAARLEMSPAARNWOUDE

HAARLEM

ENKHUIZEN

DUIVENDRECHT

DRIEHUIS

DIEMEN ZUID

DIEMEN

DEN HELDER ZUID

DEN HELDER

CASTRICUM


BUSSUM ZUID

BUIKSLOTERMEERPLEIN


BOVENKARSPEL FLORA

BLOEMENDAAL

BEVERWIJK

ANNA PAULOWNA

AMSTERDAM ZUID



AMSTERDAM RAI


AMSTERDAM LELYLAAN


AMSTERDAM CS


AMSTERDAM AMSTEL

ALKMAAR NOORD

ALKMAAR

ABCOUDE




ROBUUSTE KNOOP












PHS CORRIDOR








ENERGIE AANWEZIG



NAAMNAAM

19

Heerhugowaard

Weesp

Buikslotermeerplein

Haarlem Spaarnwoude Haarlem Spaarnwoude

Amsterdam SciencePark

Amsterdam Amstel

Amsterdam RAI

Amsterdam CSHalfweg Zwanenburg

AmsterdamZuid

Zaandam

Hoorn Hoorn

Zandvoort

Koog ZaandijkHilversum Sportpark

Hoogkarspel

PurmerendTrampleinWinkelcentrumSchalkwijk


BovenkarspelGrootebroekDen HelderHilversum NoordPurmerendCastricumDuivendrechtAmsterdam Sloterdijk

Hoofddorp

WeespVoorkeur NH - van regionale betekenis + energie

Interessant in kader TFR

Voorkeur NH - van regionale betekenis + energie

Voorkeur NH - strategische positie

Kwalitatieve opgave, er kan veel meer

Interessant voor alliantievorming

Is al wat gaande, maar niet in breder perspectief



Is al wat gaande

Zit energie bij gem. Ouder-Amstel

Voorkeur NH - grote kwalitatieve opgave





Duivendrecht

Uitgeest

Hoofddorp

Amsterdam Lelylaan

Busstation AmstelveenAlkmaar Noord

Krommenie Assendelft

HilversumSchipholAmsterdam BijlmerArenaAlkmaar

Haarlem


KoogBloemwijk


Uitgeest

Bloemendaal

Bussum Zuid

Den Helder-ZuidDiemen

Heemskerk


Nieuw Vennep

Wormerveer

Zaandam Kogerveld

Anna Paulowna

DriehuisObdamSantpoort Noord

Purmerend WeidevenneSantpoort Zuid

Bovenkarspel Flora

Hoorn Kersenboogerd

HeilooSchagen

EnkhuizenNaarden Bussum

Purmerend Overwhere

Overveen

STATIONS IN NOORD-HOLLAND

DRAAGVLAK VAN PARTIJEN

KWALITATIEVE OPGAVE

STRATEGISCHE BETEKENIS

8

7

4

8

5

5

3

00

2

2

3

0

88

6

88

55

5555544

3

7

44

2

2000

0

7

8

3

4

4

8

77

8

7

6

7

6

4

888

22

7

8

22

00

3

2

5

5

3

2

6

3

5

44

5

4

5

1

53

3

21

65

3333298

7

3

32

4

3765

2

6

6

6

6

5

4

44

4

4

4

3

4

4

333

33

2

2

22

22

1

1

1A 1B 2 3 INPUTPNH / DRO

LONGLIST4 5

VE°2


VLINDERDIAGRAM

Intensiteit

Nabijheid

Menging

Langzaam Verkeer

Openbaar Vervoer

Wegen

KNOOP PLAATS

Aanwezigheid ov-�ets, spoorwegovergangen en �etsparkeervoorzieningen, �jnmazigheid netwerk binnen 300 m

Intensiteit van gebruik in de eerste 300 m ten opzichte van het totaal

De som van het aantal inwoners, werknemers en bezoekers per hectare invloedsgebied

Verhouding inwoners en werknemers op lokaal niveau (per 100x100m)

Aanwezigheid, frequentie en richtingen van ov-modaliteiten

Aanwezigheid van snelwegen, snelwegafslagen, regionale wegen en parkeervoorzieningen

Huidige Situatie

xKansrijke Pro�el

STATIONSPROFIEL KNOOPPUNTMILIEUS SELECTIECRITERIA

Het kansrijke pro�el wordt bepaald op basis van de huidige situatie, de ambities die de gemeente heeft voor het stationsgebied en de marktvraag op de corridor.Sommige stations liggen dichtbij een recreatiege-bied en hebben de mogelijkheid om dit beter toegankelijk te maken. Het station wordt dan een Buitenpoort, een extra kwaliteit naast het stationspro�el.

De kleur van de vlinders geeft aan wat wenselijk is bij elk knooppuntmilieu. De kleur van de knoopvleugel geeft aan of het een internationale (hsl), Randstedelijke (intercity) of regionale (sprinter) knoop it. De kleur van de plaatsvleugel geeft aan of er vooral gewoond wordt (herkomst), of het een plaats betreft waar het aandeel wonen en werken min of meer gelijk is (herkomst en bestemming). De groene vleugel is een extra kans voor het knooppunt: dit betekent dat de knoopt, door de nabijheid van een bijzonder landschap, de unieke kans hert om zich verder te ontwikkelen tot een Buitenpoort.

KnoopEen knoop verbindt verschillende vervoerswijzen en verknoopt verschillende netwerken met elkaar. Een knoop is dus een plek die met zoveel mogelijk vervoermiddelen goed te bereiken moet zijn - niet alleen met de trein, maar ook met bus, tram, metro, auto, �ets, lopend of zelfs met de boot. Om uitspraken te kunnen doen over de positie van de knoop in het netwerk zijn drie indicatoren van belang: de positie in het OV-netwerk, de positie in het wegennetwerk en de positie in het langzaam verkeersnetwerk voor �etsers en voetgangers.

Plaats“Een plaats is aanlokkelijk als je er overdag en ’s avonds veel verschillende mensen ziet en er veel dingen kunt doen, en dat vereist dichtheid, functiemenging en �jnmazigheid.” [Boomen&Venhoeven, 2012]. Verschillende ruimtelijke kenmerken hebben een directe relatie met het gebruik en de ruimtelijke kwaliteit van een knooppunt. Om uitspraken te kunnen doen over de plaatswaarde van een knooppunt zijn drie ruimtelijke kenmerken van belang: intensiteit van inwoners, werknemers en bezoekers, de mening en nabijheid.



ROBUUSTE KNOOP




2. KWALITATIEVE OPGAVE

3. STRATEGISCHE BETEKENIS

1. DRAAGVLAK VAN PARTIJEN 3.2 BENUTTING BESTAAND NETWERK





PHS CORRIDOR

ONTSLUITING VAN STEDELIJKE REGIO’S

ONTSLUITING VAN CONCENTRATIE VAN TOPSECTOREN




STATION IN NOORD-HOLLANDSTATION BUITEN NOORD-HOLLANDENERGIE AANWEZIGVISIE EN ENEREGIE AANWEZIG

TOTAAL SCORE QUICK SCAN(ALLEEN BESCHIKBAAR VOOR PROVINCIE NH)

NAAMSTATION GESELECTEERD VOOR SHORTLISTNAAM

NAAM

Ter selectie van geschikte knooppunten voor het loket is per knoop een aantal selectiecriteria in beeld gebracht. Het gaat hierbij enerzijds om het draagvlak en kans van slagen van het initiatief (commitment van partijen en reeds aanwezige lokale energie) en anderzijds de strategische betekenis van het knooppunt in het mobiliteitsnetwerk én in de stedelijke omgeving. Hierbij spelen een aantal selectiecriteria een cruciale rol:


De selectie criteria waaraan een knoop voldoet vormen een kleurcombinatie ‘het DNA van de knoop’. De gekleurde balk geeft een weergave van de strategische betekenis van de knoop. De grijstinten geven een weergave van de kwalitatieve opgave.

HSL / INTERNATIONAAL STATION

INTERCITY STATION

SPRINTER / BUS STATION

BESTEMMING: VOORAL WERKEN EN VOORZIENINGEN

GEMENGD: WONEN, WERKEN EN VOORZIENINGEN

HERKOMST: VOORAL WONEN

NABIJHEID LANDSCHAP

KWA

LITA

TIEV

E O

PGAV

EKW

ALI

TATI

EVE

OPG

AVE

STRATEGISCH

E BETEKENIS

STRATEGISCH

E BETEKENIS

AMERSFOORT

BAARN

BREUKELEN

MAARSSEN

HOLLANDSCHERADING

UTRECHTZUILEN

UTRECHTOVERVECHT

UTRECHT CS

ABCOUDE

ALMERE POORT

ALMERE PARKWIJK

ALMERE OOSTVAARDERS

ALMERE MUZIEKWIJK

ALMERE BUITEN

ALMERE

LELYSTAD

DEN HAAG HS

DEN HAAG CS

DELFT-ZUID

DELFT CS


DORDRECHT CS

DEN HAAG-MOERWIJK

DEN HAAG-MARIAHOEVE


BARENDRECHT

GOUDA

HILLEGOM

LEIDEN-DE VINK

LEIDEN CS

ROTTERDAM-ZUID

ROTTERDAM-NOORD


ROTTERDAM-BLAAK

ROTTERDAM-ALEXANDER

ROTTERDAM CS

RIJSWIJK

SASSENHEIM

SCHIEDAM-CENTRUM

VOORSCHOTEN

VOORHOUT

ZWIJNDRECHT

ZANDVOORT AAN ZEE

ZAANDAMKOGERVELD

ZAANDAM

WORMERVEER


WEESP

UITGEEST

SCHIPHOL

SCHAGEN

SANTPOORT ZUID

SANTPOORT NOORD


PURMEREND TRAMPLEIN

PURMEREND OVERWHERE

PURMEREND

OVERVEEN

OBDAM

NIEUW VENNEP

NAARDEN BUSSUM


KOOGZAANDIJK

KOOGBLOEMWIJK

HOORN KERSENBOOGERD

HOORN

HOOGKARSPEL

HOOFDDORP

HILVERSUM SPORTPARK

HILVERSUM NOORD

HILVERSUM

HEILOO

HEERHUGOWAARD


HEEMSKERK

HALFWEG-ZWANENBURG

HAARLEM SPAARNWOUDE

HAARLEM

ENKHUIZEN

DUIVENDRECHT

DRIEHUIS

DIEMEN ZUID

DIEMEN

DEN HELDER ZUID

DEN HELDER

CASTRICUM


BUSSUM ZUID

BUIKSLOTERMEERPLEIN


BOVENKARSPEL FLORA

BLOEMENDAAL

BEVERWIJK

ANNA PAULOWNA

AMSTERDAM ZUID



AMSTERDAM RAI


AMSTERDAM LELYLAAN


AMSTERDAM CS


AMSTERDAM AMSTEL

ALKMAAR NOORD

ALKMAAR

ZWIJNDRECHT

VOORSCHOTENVOORHOUTSCHIEDAM-CENTRUM

SASSENHEIMROTTERDAM-ZUIDROTTERDAM-NOORDROTTERDAM-LOMBARDIJENROTTERDAM CSROTTERDAM-BLAAKROTTERDAM-ALEXANDERRIJSWIJK

LEIDEN-DE VINKLEIDEN CS

HILLEGOMGOUDA

DORDRECHT ZUID/COPERNICUSDORDRECHT CSDEN HAAG-MOERWIJKDEN HAAG MARIAHOEVEDEN HAAG LAAN VAN NOIDEN HAAG HSDEN HAAG CSDELFT-ZUIDDELFT CS

BARENDRACHT

UTRECHT ZUILENUTRECHT OVERVECHTUTRECHT CS

MAARSSENHOLLANDSCHE RADING

BREUKELENBAARN

AMERSFOORTABCOUDE

LELYSTAD

ALMERE POORTALMERE PARKWIJKALMERE OOSTVAARDERSALMERE MUZIEKWIJKALMERE BUITENALMERE

ZANDVOORT AAN ZEEZAANDAM KOGERVELDZAANDAMWORMERVEERWINKELCENTRUM SCHALKWIJKWEESPUITGEESTSCHIPHOLSCHAGEN

SANTPOORT ZUIDSANTPOORT NOORDPURMEREND WEIDEVENNEPURMEREND TRAMPLEIN (BUS)PURMEREND OVERWHEREPURMEREND OVERVEEN

OBDAMNIEUW VENNEPNAARDEN-BUSSUMKROMMENIE-ASSENDELFTKOOG-ZAANDIJKKOOG BLOEMWIJKHOORN KERSENBOOGERDHOORNHOOGKARSPELHOOFDDORP

HILVERSUM SPORTPARKHILVERSUM NOORDHILVERSUM HEILOOHEERHUGOWAARDHEEMSTEDE-AERDENHOUTHEEMSKERKHALFWEG-ZWANENBURGHAARLEM SPAARNWOUDEHAARLEMENKHUIZENDUIVENDRECHTDRIEHUIS

DIEMEN ZUIDDIEMENDEN HELDER ZUIDDEN HELDERCASTRICUMBUSSUM ZUID

BUSSTATION AMSTELVEEN (BUS)BUIKSLOTERMEERPLEIN (BUS)BOVENKARSPEL GROOTEBROEKBOVENKARSPEL FLORABLOEMENDAALBEVERWIJKANNA PAULOWNAAMSTERDAM ZUIDAMSTERDAM SLOTERDIJKAMSTERDAM SCIENCE PARKAMSTERDAM-RAIAMSTERDAM MUIDERPOORT

AMSTERDAM LELYLAANAMSTERDAM CS AMSTERDAM HOLENDRECHTAMSTERDAM BIJLMER ARENAAMSTERDAM AMSTELALKMAAR NOORDALKMAAR

Loket Knooppunten - Werkboek 1

Documents

Transcript of Loket Knooppunten - Werkboek 1