Liesbeth De Winter (FOV) over het nieuwe decreet op lokaal cultuurbeleid

38
Lokaal beleid diepte- of startpunt voor cultuur in Vlaanderen (Liesbeth De Winter, FOV)

Transcript of Liesbeth De Winter (FOV) over het nieuwe decreet op lokaal cultuurbeleid

Lokaal beleid diepte- of startpunt voor cultuur in

Vlaanderen(Liesbeth De Winter, FOV)

Op Vlaams niveau 2015 basis voor een kantelmoment

Op Vlaams niveau 2015 basis voor een kantelmoment

Bestuurlijk landschap in verandering/ lokaal/ provinciaal

Bestuurlijk landschap in verandering/ lokaal/ provinciaal

Fijnmazige spreidingEen netwerk van cultuurhuizen

De professional

Gemeenten

Driewerf

Provincies

Vlaamse Gemeenschap

Structurele subsidies (regionale relevantie)Projectsubsidies (gericht, provinciaal belang)Eigen initiatief (culturele instellingen)Dienstverlening (bv uitleendienst)

Lokaal cultuurbeleidCultuurcentra

BibliothekenMusea

ErfgoedconvenantsKunsten

Aanbod PodiumLokale netwerken

armoedeInfrastructuur

RaadRaad

RaadRaad

RaadRaad

2009 : een nieuw geluid

Interne staatshervormingInterne staatshervorming

Provincies: de grote lijnen

Provincies: grote lijnen

• Ondersteuning aan bovenlokale platformwerking en samenwerking rond lokaal cultuurbeleid, cultuureducatie en – communicatie

• Professionele kunsten van bovenlokaal belang, uitgezonderd structureel gesubsidieerden

• Circusorganisaties van bovenlokaal belang, uitgezonderd structureel gesubsidieerden

• + afspraken over samenwerkingsverbanden, instellingen en diensten

Decreet lokaal cultuurbeleid

3 prioriteiten - meerdere accenten

het ishet wasInstapvoorwaarden : zoals

• Coördinatie als functie

• Beschikken over een bibliotheek• Beschikken over een cultuurcentrum of een

gemeenschapscentrum

• Inspraak organiseren bij de strategische meerjarenplanning

• € 0,8 / inwoner besteden aan verenigingen en instellingen

• Monitoring: beleidsrelevante informatie aanleveren

• Cultuurbeleidscoördinator

• Inspraak organiseren bij het cultuurbeleidsplan

Kortom :

Het regeerakkoord: interne staatshervorming deel 2

Het regeerakkoord: interne staatshervorming deel 2

• De verdeling van het totale bedrag dat hierdoor wordt toegevoegd aan het Gemeentefonds, zal gebeuren overeenkomstig het aandeel dat de gemeenten in 2014 krijgen uit al deze subsidieregelingen samen. De groeivoet van het Gemeentefonds is niet van toepassing op dit bedrag”.

• “We stimuleren kwaliteitsvolle en kostenefficiënte gemeente-overschrijdende culturele initiatieven in het kader van een kwaliteitsvol cultuuraanbod”.

• “We slanken de provincies verder af. De persoonsgebonden bevoegdheden die hen door sectorale decreten zijn toegewezen (…) worden geschrapt”.

RIP decreet lokaalcultuurbeleid- Vlaamse impulsen

RIP decreet lokaalcultuurbeleid- Vlaamse impulsen

Monitoring???

Nu op de regeringNu op de regering

• 1ste aanpassing decreet lokaal cultuurbeleid/ jeugdbeleid

• en heel wat andere decreten:– Integratiebeleid (lokaal)– Armoedebestrijding (lokaal)– Ontwikkelingssamenwerking (lokaal)– Onderwijsbeleid (lokaal)– Sportbeleid (lokaal)

Nu op de regeringNu op de regering

• Wat–Alle middelen naar het gemeentefonds (niet geoormerkt, wel traceerbaar -5% + geen indexering)–Bijna alle bepalingen in het decreet worden geschrapt m.u.v Brussel en de rand –Antwerpen en Gent worden geschrapt als grootstedelijke gebieden

(voorlopig) behalve(voorlopig) behalve

• Organisaties met een specifieke opdracht (Locus, VVC,…)

• Intergemeentelijke samenwerking• Provinciale bepalingen• Nieuwe herziening tegen zomer?

ADVIES?ADVIES?• Cultuurraad blijft momenteel behouden (cultuurpactwetgeving: De Cultuurpactwet is een dwingende richtlijn. Ze is

van toepassing op alle overheidsmaatregelen inzake culturele aangelegenheden alsook op de organisatie van de internationale culturele samenwerking. Dus niet enkel de nationale (federale) overheid moet zich aan de richtlijn houden, de cultuurpactwet bindt ook de andere overheden, waaronder de Vlaamse overheid. Het Cultuurpact verplicht de overheden om de zogenaamde ‘gebruikersverenigingen’ en ‘de ideologische en filosofische strekkingen’ te betrekken bij de voorbereiding en de uitvoering van het cultuurbeleid. In de praktijk moet deze deelname aan het cultuurbeleid gebeuren door middel van gestructureerde en erkende inspraak- en adviesorganen (o.a. cultuurraden, jeugdraden, sportraden, hoge raden, ...).

• De jeugdraad blijft momenteel behouden (nog discussie)

Wat wil dit zeggen?Wat wil dit zeggen?

• Geen beleidsprioriteiten meer (bijvoorbeeld je moet inzetten op gemeenchapsvorming)

• Geen sturing vanuit Vlaanderen meer (inhoudelijk/financieel)

• Geen instap voorwaarden meer: • Beschikken over een bibliotheek

• Beschikken over een cultuurcentrum of een gemeenschapscentrum• € 0,8 / inwoner besteden aan verenigingen en instellingen• Geen cultuur coördinerende functie meer

Gevolgen? Gevolgen?

• Volgens de overheid - positief:– Onafgezien van niet indexering:• Positief minder administratieve lasten voor de lokale

overheid• Meer eigen inzichten en keuzes maken (want geen

beleidsprioriteiten)• (door niet-oormerking) vrjheidmarge en beleidsruimte

groter• Grotere zekerheid wat betreft ontvangen van subsidies

Gevolgen? Gevolgen?

• Volgens de SARC:– Provincies overheveling/ referentiejaar

onduidelijk– Impulsbeleid -> inzetten op nieuwe verbinding– Professionele omkadering– Lokale inspraak en participatie (duurzaam)– Regionale samenwerking

Gevolgen ?Gevolgen ?

• Volgens de ambtenaren op het veld• Maar liefst 214 lokale spelers (ambtenaren, schepenen, gemeentesecretarissen,

…) vanuit heel Vlaanderen gaven een antwoord op de bevraging.• 58% van de respondenten geeft aan dat haar gemeente nood heeft aan externe

stimulansen om ten volle te kunnen inzetten op cultuur.• 42% van de respondenten denkt dat het lokale bestuur in de toekomst minder zal

investeren in cultuur.• Slechts 3 respondenten zijn ervan overtuigd dat haar gemeente meer zal inzetten

op cultuur.

Actueler dan ooit: evolutie in Europa

• Big society: “Met het beleidsprogramma van de Big Society wil de Britse premier Cameron het eigen initiatief van burgers en hun verbanden versterken, de publieke dienstverlening hervormen en de eigen kracht van lokale netwerken versterken. Cameron laat zich inspireren door het werk van Phillip Blond.”

• Participatiesamenleving: “van DOE naar DOEI-democratie”

• Griekenland: groei van coöperatieven (Griekse aardappelbeweging)

Ook in Vlaanderen• Gwendolyn Rutten: De geëngageerde Burger • Kentakendebatten binnen gemeenten• Luc Martens: zelfredzame burger• VVSG trefdag• https://mapsengine.google.com/map/viewer?mid=zHY70zJ1ROps.kVzvEPJd1MNw

De realisatie van een New Deal lokaal cultuurbeleid

Bestuurlijk landschap in verandering

• Interne staats hervorming• Planlastverminderingsdecreet• BBC• Wegvallen persoonsgebonden bevoegdheden

provincies

In de regeerakkoord• “de sector staat voor aanzienlijke uitdagingen. Het sociaal-cultureel werk moet zijn voortrekkersrol als

bruggenbouwer in de samenleving bevestigen. We houden rekening met de gewijzigde en zeer diverse vormen waarop de Vlamingen zich tegenwoordig maatschappelijk engageren en hun actuele vragen naar niet-formele educatie en vorming”. “We bieden actoren met landelijk karakter voldoende flexibiliteit om hierop in te spelen, bevestigen het belang van het efficiënt aanwenden van overheidsmiddelen en expliciteren de functies inzake vorming, opleiding en leernetwerken.

• We versterken de sociaal-culturele sector, zodat deze kan blijven zorgen voor ontmoeting, ontspanning, gemeenschapsvorming, zelfontplooiing, sociale innovatie en creatief denkvermogen”

• De verdeling van het totale bedrag dat hierdoor wordt toegevoegd aan het Gemeentefonds, zal gebeuren overeenkomstig het aandeel dat de gemeenten in 2014 krijgen uit al deze subsidieregelingen samen. De groeivoet van het Gemeentefonds is niet van toepassing op dit bedrag”.

• “We stimuleren kwaliteitsvolle en kostenefficiënte gemeente-overschrijdende culturele initiatieven in het kader van een kwaliteitsvol cultuuraanbod”.

• Vlaanderen zal (…) zorgen voor aangepaste dienstverlening en het vrij initiatief en het vrijwilligerswerk ondersteunen. De plan- en regeloverlast voor verenigingen wordt weggewerkt”.

• “We slanken de provincies verder af. De persoonsgebonden bevoegdheden die hen door sectorale decreten zijn toegewezen (…) worden geschrapt”.

Schets van de context vaststellingen na gesprek met organisaties en lokale besturen

Lokale contextLokale context Context SCVWContext SCVW

Wascabi 2014

conclusie

• nood aan maar geen kader voor een New Deal tussen lokale actoren en middenveld

• nood aan duidelijke beleidsvisie – actieplan

• Voorstel:

Maak van de aangekondigde hervormingen (budgettaire switch provincies/gemeentefonds) gebruik om vorm te geven aan een New-Deal lokaal-cultuurbeleid

Ambitie: De droom van een New Deal

Focus op :•Versterken en verbinden van lokale partners om te komen tot lokale oplossingen vanuit een WIN-WIN benadering •Lokale autonomie en vertrouwen•Verbinding over de sector/themagrenzen heen•De keuze voor constructieve Vlaams impulsen ter ondersteuning van een lokaal cultuurbeleid

Raamwerk voor oplossingen“connecting the dots”

• Elk van de bolletjes is een nuttige beleidsactie

• De combinatie van de acties maken een beleid

• Elk van de bolletjes is een nuttige beleidsactie

• De combinatie van de acties maken een beleid

Versterken

Lokale context Versterken organisaties

Autonomie en een kader dat inspeelt op de lokale context

kaderkader

• financieel moeilijke situatie lokale besturen

• Vraag om heldere en specifieke keuzes te kunnen maken op maat van lokale cultuur- context

Bouwsteen 1 voor een lokale New dealBouwsteen 1 voor een lokale New deal• Voeg een substantieel deel van de

middelen rechtstreeks (maar geoormerkt) toe aan de enveloppe van de gemeentebesturen. Deze middelen kunnen naar eigen keuze ingezet worden conform de lokale noden, voor de ontwikkeling van een vrijetijdsbeleid, de werking van een bibliotheek of cultuurcentrum, voor gemeenschapsvorming, voor cultuureducatie,…

• Geschat noodzakelijk bedrag: 82 mlj euroDe vraag om

autonomie en een kader dat inspeelt op de lokale context

Regeerakkoord: toevoeging aan gemeentefondsRegeerakkoord: toevoeging aan gemeentefonds

slimme/ duurzame lokale oplossingen het bevorderen van partnerships

kaderkader• Samenwerking en maatwerk- de lokale

noden zijn verschillend; de oplossingen ook.

– Laat de vorm en het thema bepalen door de specifieke lokale context.

– Focus op de betrokkenheid van lokale groepen bij het indienen van de aanvraag, vertrek van een wederzijdse wens en ambitie om te komen tot een duurzame oplossing.

• Beperktheid in duur: de stimulans gaat uit van een verdere implementatie op eigen kracht met hulp van het lokale middenveld.

• Eenvoud: geen ingewikkelde procedures, maar vertrouwen in goede intenties en partnerships. Vanuit het maatschappelijke doel omschreven.

Bouwsteen 2 voor een lokale New deal: Bouwsteen 2 voor een lokale New deal: • Open een New Deal - projectlijn. Een

exploratieve subsidie om samenwerking tussen middenveld (SCVW/Erfgoed/AK) en gemeente/stad te stimuleren, te ontdekken en duurzaam te maken.

slimme/ duurzame

lokale oplossingen

het: bevorderen

van partnerships

Mark Suykens in Wascabi aug 2014:“De lokale overheid moet terugtreden. Maar als je aan gemeentebesturen zegt dat ze niet meer alles zelf moeten doen en de actieve krachten in de gemeente kansen en mogelijkheden moeten bieden, dan moet je die besturen ook de instrumenten geven voor die impulsen.”

Mark Suykens in Wascabi aug 2014:“De lokale overheid moet terugtreden. Maar als je aan gemeentebesturen zegt dat ze niet meer alles zelf moeten doen en de actieve krachten in de gemeente kansen en mogelijkheden moeten bieden, dan moet je die besturen ook de instrumenten geven voor die impulsen.”

stimuleren en faciliteren van gemeente-overschrijdende culturele initiatieven

kaderkader• Format om grote regionale projecten aan

te pakken• Tool om individuele draagkracht van

gemeenten en organisaties te verhogen• regeerakkoord : “We stimuleren

kwaliteitsvolle en kostenefficiënte gemeente-overschrijdende culturele initiatieven in het kader van een kwaliteitsvol cultuuraanbod”

Bouwsteen 4 voor een lokale New Deal: Bouwsteen 4 voor een lokale New Deal: • Door het wegvallen van de provincie dreigt

een lacune te ontstaan in de ondersteuning van brede samenwerkingsverbanden over de gemeentegrenzen heen. Daarom:

– Organiseer 13 regionale Fondsen, beheerd door gemeenten, middenveldspelers en de vormingpluscentra om in te zetten op regionaal initiatief op maat van de regio en vanuit de ambitie van de lokale

– Wij denken dat de 13 regionale vormingpluscentra vanuit hun kennis over de regio en hun ruime ervaring met gemeentebesturen en middenveldspelers perfecte bruggenbouwers kunnen zijn om deze samenwerkingen te begeleiden.

gemeente-overschrijdende

culturele initiatieven

regeerakkoord : “We stimuleren kwaliteitsvolle en kostenefficiënte gemeente-overschrijdende culturele initiatieven in het kader van een kwaliteitsvol cultuuraanbod”

regeerakkoord : “We stimuleren kwaliteitsvolle en kostenefficiënte gemeente-overschrijdende culturele initiatieven in het kader van een kwaliteitsvol cultuuraanbod”