Libellen Inventariseren - SBB 2009

Grootvlek viervlek (Libellula quadrimaculata f. Praenubila) in de oostelijke Linies

Madese NatuurVrienden, Ger Luijten, 2009, Publicatie onder Creative Commons licentie BY-SA

Presentatie overzicht

Libellen inventariseren Wat, Waar, Voor wie?, Door wie?

Veldwerk Methodiek, Uitvoering, Beperkingen

Gebieden Linies van Den Hout, Binnenpolder van Terheijden

Inventarisaties Mei-Juni 2009 / Juni-Juli 2009 / Augustus 2009

Resultaten Soortenlijsten

Libellen inventariseren

Wat?: Inventariseren Libellen en Waterjuffers in 2009 3x veldwerk: in mei-juni, juni-juli en augustus

Waar? Linies van Den Hout Terheijdense Binnenpolder

Voor wie? → Staatsbosbeheer Theo Bakker, Coördinator Monitoring

Door wie? → Madese NatuurVrienden N.a.v. MNV/Werkgroep HyBie in 2008 weer amphibieën in 2009 Nu in 2009 ook libellen en waterjuffers

Koraaljuffer

Vroege waarneming op 2 juni in de Linies (1 week na vroegste)

Presentatie overzicht

Libellen inventariseren Wat, Waar, Voor wie?, Door wie?

Veldwerk Methodiek, Uitvoering, Beperkingen

Gebieden Linies van Den Hout, Binnenpolder van Terheijden

Inventarisaties Mei-Juni 2009 / Juni-Juli 2009 / Augustus 2009

Resultaten Soortenlijsten

Veldwerk (1) - Methodiek (Meetnet Libellen)

Routedelen lopen en tellen Langs water tellen: 2 meter oever en 3 meter water Ook tellen langs (bos)paden en op open plekken

Inventarisaties (minimaal 3x per jaar in zomermaanden) Medio Mei - Juni: eerste week juni (weersuitloop tot half juni) Juni - Juli: eerste week juli (weersuitloop tot half juli) Juli - Medio Augustus: eind juli (weersuitloop tot half augustus)

Planning inventarisaties Tijd: tussen 11.00 en 16.00 uur zijn libellen het actiefst Weer: alleen op dagen met goed libellenweer

Binnenpolder op 24 mei

Grote roodoogjuffers zaten Larves van de viervlek zaten

talrijk op riet en gele plomp talrijk op biezen en gele lis

Veldwerk (2) - Uitvoering

Werkwijze Steekproef van representatieve biotopen (terrein is te groot) Telling: alleen de aantallen op GPS waarnemingslocties Waar mogelijk fotograferen voor determinatie en documentatie! GPS: inventarisatieroutes en waarnemingslocaties vastleggen

Toegang: inventarisatieroutes deels op terrein Staatsbosbeheer

Openbaar terrein: iedereen kan deelnemen aan inventarisaties op de openbare wandelpaden en wegen in het terrein

Gesloten terrein: uitsluitend voor leden MNV/Werkgroep HyBie, omdat alleen zij een betredingsvergunning van SBB hebben!

Leuke waarnemingen Linies

Groene kikker en

zwemmende woelmuis;

ook werd een orchidee gevonden

en enkele veldjes met wateraardbei.

Veldwerk (3) - Beperkingen

Uitvoering Beperkt aantal inventarisatiedagen Niet alles te determineren en fotograferen (vliegende libellen) Alleen GPS locaties voor concentraties waterjuffers en voor

specifieke soortwaarnemingen (vliegen immers overal)

Routes Steekproef van routedelen met kansrijkste libellenbiotopen Reden: terrein is te groot voor 100% dekkende inventarisatie Getelde routedelen ingetekend op topografische kaarten en

gemerkt met een asterisk op de slides met routedelen Betredingsvergunning: 1 maart tot 1 november en niet op zon-

en feestdagen in gesloten terrein

Leuke waarnemingen Binnenpolder

Voorntjes in de ringsloot

bij het brugje van de eendenkooi

Bijzonder gekleurde groene kikkers

bij het gemaaltje aan de Schimmer

Een purperreiger bovenin de bomen van het kooibos

Boomvalk jagend op boerenzwaluwen en een jonge slechtvalk

Presentatie overzicht

Libellen inventariseren Wat, Waar, Voor wie?, Door wie?

Veldwerk Methodiek, Uitvoering, Beperkingen

Gebieden Linies van Den Hout, Binnenpolder van Terheijden

Inventarisaties Mei-Juni 2009 / Juni-Juli 2009 / Augustus 2009

Resultaten Soortenlijsten

Gebieden (1) - Linies (Google)

= Libellen hotspot

Gebieden (2) - Linies (SBB)

Gebieden (3) - Linies (Routes)

Routedelen Linies van Den Hout (inclusief grachten) 1)* Aanvoerweg Ingang Linie Oost (Afrit Made) - Aanvoerpad Schans 1

2)* Aanvoerweg Bolwerk Eind van Den Hout - Buitengracht Oost/West – Aanvoerweg - Voorveld - Bolwerk Eind van Den Hout (Liniestraat)

3)* Linie tussen Aanvoerpad Oostelijke Schans 1 en Aanvoerpad Schans 2

4)* Aanvoerpad Schans 2: Middelste/Hoge Schans - Wandelpad Liniestraat met Buitengracht

5)* Aanvoerpad Schans 2 - Parkeerplaats

6)* Linie tussen Aanvoerpad Schans 2 en Schans 3: Westelijke Schans

7)* Wandelpad Schans 3 - Rode Weel - Bos naar Viaduct Houteindsestraat/Stuivezandsestr.)

8)* Wandelpad Schans 3 - Gemeente Grenspaal - Schans 3 - Houteindsestraat

9) Linie met 2 Kanonhellingen van Houteindsestraat - Aanvoerpad van Schimmer naar Linie

10) Linie van Aanvoerpad met Kanonhelling (paalkampeerplaats) naar Witte Weg metEindbosje (locatie oud kampement Staatse troepen?)

11) Bos hoek Witte Weg en Schimmer

12) Aanvoerpad Schimmer - Bolwerk Binnenpolder van Terheijden

13) Bolwerk Binnenpolder van Terheijden

* = Geïnventariseerd routedeel

Blauwe waterjuffers - Tekening S2

Watersnuffel (paddenstoeltje) Variabele waterjuffer (Y-vorm)

Nergens talrijk Talrijk in de Binnenpolder

Azuurwaterjuffer - paringswiel

Met zwarte U-vorm op S2; talrijk in de Linies

Gebieden (4) - Binnenpolder (Google)

Gebieden (5) - Binnenpolder (SBB)

Gebieden (6) - Binnenpolder (Routes)

Routedelen Binnenpolder van Terheijden 1)* 8 percelen vanaf Schimmer (vanaf Witte weg) - Ad Kloplaantje (toegangspad Eendenkooi)

2)* 2 percelen vanaf Ad Kloplaantje - Dwarssloot West en Toegangsbrug Eendenkooi

3) 3 percelen + 3 hoekpercelen akkerland - Schimmelseweg (NIET het Hoekperceel akkerland Ruitervaartseweg langs Wagenbergse Baan)

4) 10 percelen + 3 hoekpercelen Zuidelijk van Eendenkooi tussen Schimmer en Schimmelseweg

5) 3 (?) + 3 percelen tot Dwarssloot West (Zuidelijk van Ruitervaartseweg = Rvw)

6) 6 percelen tot Dwarssloot West (Noordelijk Rvw tot nieuwe waterloop met pad langs A59)

7)* 6 percelen tot Oostzijde Eendenkooi (Zuidelijk Rvw)

8) 6 percelen tot Oostzijde Eendenkooi (Noordelijk Rvw)

9)* 5 percelen en 2 halve dwarspercelen vanaf Oostzijde Eendenkooi (Zuidelijk Rvw)

10)* 1 klein perceel met poelen en 1 groot perceel vanaf Oostzijde Eendenkooi (Noordelijk Rvw)

11) Nieuw perceel Noordelijk langs A59 met nieuwe waterloop met schoningspad langs A59

12)* Nieuwe Waterplas Oostelijk van de Eendenkooi

13)* Zegge-pad: nieuw laarzenpad van het Viaduct Scheerbiesstraat naar Schimmer

* = Geïnventariseerd routedeel

Bruine glazenmaker - mannetje

Zonnend aan maisblad langs het Zeggepad; Pioniersoort petgaten

Gebieden (7) - Binnenpolder (SBB)Natuurherstel SBB en Waterschap Brabantse Delta

Weblinks: http://www.brabantsedelta.nl/algemene_onderdelen/projectenmonitor/projectenmonitor/0_overige/7996_binnenpolderen http://eendenkooi.blogspot.com/2007/11/nieuwe-natuur-in-de-binnenpolder-van.html (klik op het maatregelenkaartje voor vergroting)en http://eendenkooi.blogspot.com/2007/12/oplevering-binnenpolder-van-terheijden.html

Informatie website Waterschap: Project 7996 Binnenpolder Terheijden

SituatieDe Binnenpolder van Terheijden (gelegen tussen Terheijden en de A59) was tot halverwege de twintigste eeuw één van de rijkste plantkundige gebieden van Nederland. Jarenlange grondwaterwinning en landbouw zorgden ervoor dat dit gebied is verdroogd. Bijzondere planten zoals de groenknolorchis, de spaanse ruiter en de moeraswolfsklauw zijn daardoor verdwenen.Gehoopt wordt ook op terugkeer van bijvoorbeeld orchideeën, rietorgis, galigaan en het blauwe knoopje.Het waterschap neemt, samen met Staatsbosbeheer, momenteel maatregelen om het gebied weer in oorspronkelijke staat terug te brengen.

Waterdoelen * De Binnenpolder Terheijden herstellen als Natte Natuurparel

Aanpak WaterschapIn 2002 is een ecohydrologische studie uitgevoerd, waarbij antiverdrogingsmaatregelen zijn geformuleerd.Het waterschap voert momenteel de volgende maatregelen uit in de Binnenpolder van Terheijden: * het dempen en sluiten van enkele sloten; * het plaatsen van stuwen in de zuidelijke en noordelijke randsloot; * het aanpassen van de twee bestaande stuwen.

Aanpak StaatsbosbeheerDaarnaast verwijdert Staatsbosbeheer de voedselrijke bovenlaag, zodat de specifieke plantensoorten die een vochtige en voedselarme bodem nodig hebben weer gaan leven in de Binnenpolder van Terheijden.

RealisatieDe werkzaamheden zijn gerealiseerd tussen 9 juli en 30 november 2007. Opleveringsfeest: 6 december 2007

Gebieden (8) - Binnenpolder (SBB)Kaart natuurherstel SBB en Waterschap Brabantse Delta

Weblink: http://eendenkooi.blogspot.com/2007/11/nieuwe-natuur-in-de-binnenpolder-van.html (klik op het maatregelenkaartje voor vergroting)

= Libellen hotspot

Langs de Schimmer

Lantaarntje; enkele tientallen in de rietslootjes langs de Schimmer

Gewone oeverlibel; pioniersoort in de pas

afgegraven weilandjes langs de Schimmer

Langs de Schimmer

Zonneminnaars: distelvlinder (zeer talrijk), graspieper en roodborsttapuit

Presentatie overzicht

Libellen inventariseren Wat, Waar, Voor wie?, Door wie?

Veldwerk Methodiek, Uitvoering, Beperkingen

Gebieden Linies van Den Hout, Binnenpolder van Terheijden

Inventarisaties Mei-Juni 2009 / Juni-Juli 2009 / Augustus 2009

Resultaten Soortenlijsten

Inventarisaties

Inventarisatiedagen: 6 dagen (3x Linies en 3x Binnenpolder)

Mei-Juni 2009: Linies (2 + 20 juni), Binnenpolder (24 mei, 3 juni)

Juni-Juli 2009: Linies (26 juli)

Augustus 2009: Binnenpolder (18 augustus)

Bijzonderheden:

20 juni: inventarisatie Linies gestopt wegens onweersbui

26 juli: inventarisatie Binnenpolder gestopt wegens harde wind

Vliegende libellen

Paardenbijter (boven) en Grote keizerlibel (beneden)

Presentatie overzicht

Libellen inventariseren Wat, Waar, Voor wie?, Door wie?

Veldwerk Methodiek, Uitvoering, Beperkingen

Gebieden Linies van Den Hout, Binnenpolder van Terheijden

Inventarisaties Mei-Juni 2009 / Juni-Juli 2009 / Augustus 2009

Resultaten Soortenlijsten

Resultaten - Libellen

Soorten Linies Binnenpolder

Viervlek X X

Grote keizerlibel X X

Blauwe glazenmaker X X

Bruine glazenmaker X X

Bloedrode heidelibel X X

Zwarte heidelibel X

Steenrode heidelibel X

Paardenbijter X X

Gewone oeverlibel X

Totaal: 9 soorten 6 soorten 9 soorten

Grootvlek viervlek - forma Praenubila

Zwarte vlekken onder zowel de pterostigma als de vleugelknopen!

Steenrode heidelibel - vrouwtje

Afstaande legschede, geelzwarte poten, bruine bovenkant ogen

Steenrode heidelibel - paringswiel

Tandemvliegend eitjes afzetten op oever in Binnenpolder (20 paar!)

Bloedrode heidelibel - mannetje

De geheel zwarte poten zijn kenmerkend; talrijk in Binnenpolder

Bloedrode heidelibel - vrouwtje

Heel jong vrouwtje; talrijk op heideveldjes bij hoogste schans Linies

Resultaten - Waterjuffers

Soorten Linies Binnenpolder

Azuurwaterjuffer X X

Variabele waterjuffer X

Watersnuffel X

Lantaarntje X X

Grote roodoogjuffer X

Vuurjuffer X X

Koraaljuffer X

Houtpantserjuffer X X

Gewone pantserjuffer X

Totaal: 9 soorten 7 soorten 6 soorten

Totaal: 18 soorten 13 soorten 15 soorten (Linies + Binnenp.)

Gewone pantserjuffer - vrouwtje

Geen spoor op zijkant borststuk

Houtpantserjuffer - mannetje

Spoor op zijkant borststuk

Colofon

Presentatie:

Datum: d.d. 20100214 Auteur: Ger Luijten Foto's: Ger Luijten

Auteursrecht Publicatie onder Creative Commons licentie BY-SA Licentie: http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/nl/

Download weblink www.MadeseNatuurVrienden.nl/info/publicaties

!!! → Einde ← !!!

Bruine glazenmaker - eierleggend in rottende oevervegetatie (Linies)