Lezing november 2009

www.isabellediepstraten.nl

Wat ga ik doen?

1. Jongeren en onderwijs: 3 scripts in omloop: n@tgeneratie, kennissamenleving, keuzebiografie

2. Wat kenmerkt degenen die goed kunnen omgaan met keuzebiografie en kennissamenleving?

• Bepalend: sociaal bepaalde ervaringen die mensen in hun leven opdoen

3. Betekenis voor onderwijs: • Hoe pas je onderwijs nu aan? Meer

nadruk nodig op pedagogische visie• [Belang van aandacht voor biografie]

Wat is belangrijk voor jongeren?

Verschillende filmscripts in omloop

• Populaire script n@tgeneratie• Script onderwijsvernieuwing in

kennissamenleving• Jeugdsociologisch script over

keuzebiografie

Toelichting ict-wensen vanuit

3 filmscripts• Veranderingen in onderwijs en ICT

vaak GELEGITIMEERD vanuit ‘aansluiting bij N@tgeneratie’

• Maar: GEREDENEERD vanuit onderwijskundig discours

NIEUWE INZICHTEN LEVERT • biografisch perspectief jongeren zelf

centraal stellen: jeugdsociologisch discours

FOCUS = relatie leren, loopbanen, biografie

Opvallend bij script N@tgeneratie en bij script kennissamenleving:

• Onderzoek naar leren: leerstijl, leerconcepten, persoonlijkheid

• Onderzoek naar loopbanen: kernkwaliteiten, ware kern, eigen missie en passie

Dus focus op psychologische factoren van individuen

Mijn verhaal: • Je kan leren en loopbanen alleen begrijpen

door iemands totale biografie te bekijken: tijd, plaats, sociale netwerken zijn dan belangrijke factoren

Het script van kennissamenleving en onderwijsvernieuwing

Leren op school: >>> betekenis • > druk langer doorleren:

> verlenging jeugdfase• (hoog) diploma absolute

voorwaarde• Al jong lange termijn keuzes

maken terwijl keuzemogelijkheden>>

• suggestie van gelijke kansen (hoe jonger hoe bepalender milieu)

Het script van kennissamenleving en onderwijsvernieuwing Leren op school: <<< betekenis

• Kennissamenleving: diploma niet voldoende, levenslang leren nodig

• Kennissamenleving: andere kennis (soft skills), gecreëerd in andere contexten (communities of practice)levensbreed leren nodig

Het nieuwe leren de oplosssing? http://nl.youtube.com/watch

?v=7ReeZmp6MqA nieuwe leren toobgom

Beleid gelegitimeerd vanuit het populaire script:

net(werk)generatie?

We moeten onderwijs vernieuwen omdat jongeren zo anders zijn…………………

Twee denkfouten…………….

• Oudere generaties zetten nieuwe ict

in de markt (zie ook 2.0)• Niemand kan meer zonder ict

http://video.google.nl/videoplay?docid=-2102104544004622946&q=label%3Ablonde+secretary The Nielsen Company 2009: Keep your eye on the

averages, keep your head on your shoulders, and before you rewire your system, remind yourself: Teens are people, too.

** Wie is de netgeneratie?

** Een andere online wereld?

The n@t generation:wat en waarom doen ze online?????

http://www.youtube.com/watch?v=Q06xFf6Xe8o A social network for two

Jeugdsociologisch scriptKeuzebiografie = continue

zoektocht identiteit

• ICT nieuw middel om identiteit vorm te geven

• 3 kernbegrippen daarbij:– authenticiteit– interactiviteit– personalisering van ervaringen

• Oorzaak: veranderingen in jeugdwereld en in levensloop

Veranderingen jeugddomein

De school creëerde de jeugdwereldDaarna: jeugdperiode steeds langer, jeugdruimte

steeds groter en steeds losser van volwassenen

LEREN IN JEUGDDOMEINBuiten en binnen school: STEEDS LANGER, STEEDS MEER,STEEDS VRIJER

Op zoek naar unieke identiteit…. Vooral sinds opkomst

keuzebiografie

• Keuzebiografie: sociale klasse en gender bepalen niet meer jouw levenspad

• Meer levenspaden zijn mogelijk, open einde, omkeerbaar

• Creatie van je eigen unieke pad is meest belangrijke levenstaak

Maar: wat is het juiste pad? Onzekerheid en risico

http://www.youtube.com/watch?v=QXtOdSgf6Ic&feature=related

Shibuya crossings lost in translation

Nieuwe normen

Leven = keuzes maken = druk en stress =

vereist life long learning

http://www.youtube.com/watch?v=FXu9Jbp3Yj0

Keuzebiografie, individualisering =

cultureel proces • Maar…..• Perceptie: alles is je eigen keuze• Verkeerde keuze = persoonlijk

falen

• We zien het niet meer als cultureel proces

• Een cultureel proces is een psychologisch probleem geworden

Hoe maak je levensloop keuzen?

• Perceptie: mijn innerlijke kern zou mijn gids moeten zijn

• Maar zo’n innerlijke kern bestaat die wel? Kun je die via introspectie ontdekken?

• Identiteit = continu ‘under construction’

• Identiteit = verschillend in verschillende contexten

• Zoeken naar je identiteit helpt dan niet zo veel

Levensloopkeuzen:rationele keuze ook

geen optie http://www.youtube.com/watch?v=T3g9nTOV9KM

Choose life trainspotting johneutah

• Onze levenskeuzen zijn gebaseerd op ervaringen

• Ervaringen zijn bepaald door onze sociale netwerken en instituties (b.v. onderwijs) en de naar tijd en plaats verschillen daarin

• Levenskeuzen zijn door en door sociaal proces

We are all individuals?

http://www.youtube.com/watch?v=qANMjwLmo6Y Monty Python’s Life of Brian eishice

Learning (careers) and biographies

type and resources of BIOGRAPHY=SOCIAL BACKGROUND

1.TRAJECTORIESschool, leisuregender jobs2.VISIONS ON LIFE: LIFE STYLElearning, working,

future 3.SELF EVALUATION

type and resources ofSOCIAL NETWORKS

1900 TIME: generation culture 2000

Pla

ce: n

atio

na

l, re

gio

nal c

ultu

re

BLOK 2Wie redden zich straks het

beste?

nieuwe leerders • ≠ nieuw generatie leerders, maar• kunnen heel goed met

keuzebiografie omgaan: echt hun eigen leven vormgeven

• én zich goed redden in flexibele kennissamenleving

Een voorbeeld

http://nl.youtube.com/watch?v=NtxiZADnnqo: creëer je eigen leeromgeving Joris Methorst the projectnetwork

Nieuwe leerder: leren veel verschillende soorten dingen in grote heterogene netwerken

waarbij geen scheiding is tussen leren/werken/vrije tijd en toekomst open is,

gericht op: steeds nieuwe ervaringen opdoen

Een nieuwe leerder

KORTOM

Niet hele nieuwe generatie bestaat uit nieuwe leerders

Wel geldt voor iedereen: >>> mogelijkheden voor leren buiten schoolschoolse kennis betekenislozer in vergelijking tot wat er buiten school allemaal te leren valt

• Sociale netwerk: bepalend voor wat en hoeveel jongeren buiten school kunnen leren

• ICT: vergroot nog meer deze mogelijkheden

Blok 3Wat dan met onderwijs?

Toch via ICT inzet? Want…. Meer motivatie om te leren? Beter leren?

Gewenste ICTop school en werk

Jongere generaties verwachten • toegang tot eigen toepassingen: dat wat

je kent/thuis hebt, moet beschikbaar zijn (soft- en hardware)

• applicaties die altijd en overal en snel werken

• zoals je al gewend bent (b.v. nu een Windows XP of Vista omgeving): geen nieuwe (moeilijke) dingen!

• gratis• instant, just in time informatie die snel

te vinden is

ICT in vrije tijd

sterk verbonden met (communiceren over) je identiteit

dus: je wil applicaties aanpassen aan eigen stijl

dus: gevoelig voor mode, groepsdruk etc.

gevoelig voor inmenging van buitenstaanders zoals de school of de werkgever

Gewenste ICT-investeringen

Kortom:• Wat je voor je plezier gebruikt ga je niet

voor je plezier verplicht gebruiken (hyves b.v., filmpjes maken)

• Omgekeerd: aan studie of werk gerelateerde applicaties gebruik je alleen als dat voor studie of werk moet

**Need I say more?

Onderwijsvernieuwing: wat werkt niet

• jeugddomein en peerlearning inkapselen in schooldomein: vergaming, in groepjes van elkaar leren:

formaliseren verandert de betekenis het is geen jeugdcultureel leren meer,

maar voorgestructureerd iets al gauw nieuw trucje: iets dat dit

keer nu eenmaal nodig is om op school studiepunten te halen

Wat werkt wel?• Het is meer een kwestie van

pedagogiek dan van didactiek

Accepteer kenmerken van formeel leren

• Doel schoolwereld dus onvergelijkbaar met doel van jeugdculturele wereld: je identiteit vormen, tonen, laten waarderen

• Jongeren verwachten dat school iets anders is dan eigen wereld: waarom komen ze anders?

• School is formeel, eindigt, dus eindstreep halen is en blijft ultieme doel van school

tenminste: zolang school als biografisch relevant wordt ervaren (een waardevolle bijdrage aan vormgeving van de eigen levensloop)

Accepteer kenmerken van formeel leren

• Je kunt niet en wilt niet ‘geheel vrij’ leervragen maken over iets wat je niet kent, wat nog geen betekenis heeft.

• Andersom: in opdracht… dan is het nooit 100% leuk

• Bovendien: soort didactiek en vooral soort toetsing bepaalt grotendeels het leergedrag van mensen, roept dat op…..

• Herken je kenmerken van formele organisaties (personeelskamer??)

• En bedenk: een verplicht fotoboek van je vakantie………..

Meerwaarde school

Is dus:

Bruggen naar nieuwe werelden die je niet zelf buiten school vindt:

via medestudenten, docenten en leerstof

Maar bovendien: school moet leren betekenis te geven aan al die

nieuwe ervaringen

Ervaringen belangrijk

• Dit alles neemt niet weg dat je hierbij ook principes nieuwe didactiek kunt/moet gebruiken, maar dan wel:

• Let them explore ‘new worlds’ in their own way

• Let them experiment: do not think in fixed plans

• Focus at their curiosity: not on their ‘problems’ and ‘necessary life course steps’

• Talk about their biography: let them practise to (re)tell their life story

Naast bridging is bonding nodig

Sociale binding is dé voorwaarde voor schools leren

SAMENGEVAT

Zorg voor veel verschillende werelden:• Een wereld in een wereld (heterogene populatie)• De wereld in de school: hybride functies gebouw• De school zelf de wereld in

Zorg voor een betekenis/bezinningsruimte• Docenten die verschillende ervaringen betekenis

kunnen geven

Zorg voor een sociale bindingsruimte:• Eigen honk• Eigenaarschap over inrichting van een eigen ruimte• Een podium: om de buitenwereld te tonen dat je

samen iets goeds kunt neerzetten

Leerder en leerbiografie centraal

Hoe en waarom aandacht aan biografie te

besteden?

Leerder en leerbiografie centraal

• Paradox: juist in tijden van individualisering en keuzebiografie is besef invloed sociaal-culturele omgeving nodig.

• Daardoor krijg je zicht op je handelingsmogelijkheden.

• Dit proces vergt: biografische reflectie, actieve exploratie en netwerken.

Keuzebiografie: steeds opnieuw je eigen levensverhaal vertellen: dát is de enige coherentie:

Het vertellen van je verhaal is een proces:

• reflexief• narratief• cultureel• emotioneel• dialogisch

Toch: probeer ik nu de inzet van een instrument:

• Tool om biografie in kaart te brengen: is dus altijd een momentopname

• Het is voortal tool voor begeleider………..: praatpapier

• Niet zo in te zetten: didactisering tool dan nodig

Tool leerbiografie:

verschillende onderdelen Een biografie bestaat uit:

1. Afgelegde trajecten op verschillende levensterreinen

2. Visies op trajecten en terreinen3. Terugblik op je leven

Dit is afhankelijk van:• Vroegere en huidge sociale netwerken en

hun sociaal, cultureel, economisch kapitaal

Dit is altijd:• Naar plaats en tijd gekleurd

Learning (careers) and biographies

type and resources of BIOGRAPHY=SOCIAL BACKGROUND

1.TRAJECTORIESschool, leisuregender jobs2.VISIONS ON LIFE: LIFE STYLElearning, working,

future 3.SELF EVALUATION

type and resources ofSOCIAL NETWORKS

1900 TIME: generation culture 2000

Pla

ce: n

atio

na

l, re

gio

nal c

ultu

re