1

Lesmateriaal bij voorstelling:

Ad & Eefje en het verloren paradijs

in samenwerking met

2

Introductieles Ad en EefjeDoelgroep groepen 4, 5, 6, 7, 8Doelstelling de leerlingen nieuwsgierig maken naar de theater-

voorstelling Ad en Eefje die ze gaan bezoekenBenodigdheden poster van Ad en Eefje voorstelling of aantal kleine

flyers, voor groep 6 en 7 evenveel woordenboeken als er groepjes gemaakt worden, pen en kladpapier per groepje, gekleurd groot kartonnen vel en viltstiften (en/of print van notatie via digibord), stopwatch, woordenboeken

Tijdsduur ± 30 minuten

3

Wat zie je op de poster? Gesprek met de leerlingen

Zijn er planten…? boom, bladeren, struiken, (fantasie)vruchten Zijn er dieren...? toekan, roze fantasievogel/kolibrie, slang, soort

salamander, vis/karper, hertje (zoals Bambi met witte stippen) Zijn er mensen…? jongen en meisje Wie is Ad en wie is Eefje? Hoe voelen ze zich denk je…? bv. Ad ongemakkelijk en Eefje blij Wat doen ze daar…? in boom klimmen, vrucht plukken Waar zijn ze denk je…? bv. in de natuur, in een tuin, in het paradijs.. Welke dingen zie je…? letters, woorden, namen, logo’s Waarom staat er “…en het verloren paradijs..”? Ad en Eefje

verlaten het paradijs en/of het paradijs (de volmaaktheid) gaat weg bij Ad en Eefje…

InTro 10 - 15 mInuTen

We gaan al snel naar de voorstelling van Ad en Eefje. Dat is spannend. Ik ben benieuwd of we samen kunnen ontdekken waar het over zou kunnen gaan.

4

In de voorstelling hoor en zie je een verhaal wat te maken heeft met in het paradijs zijn en er

weggaan.

Wie kent zo’n soort verhaal? bv uit de Thora, de Bijbel of de Koran

waar de vrouw en man Adam en Chava (Jodendom), Adam en Eva

(Christendom) en Adam en Hawa (Islam) heten.

5

Bespreek samen (mogelijk in kleine groepjes) wat het woord ‘paradijs’ betekent.

Bespreek samen en probeer uit te leggen wat het woord betekent. Lees als leerkracht de uitleg uit het woordenboek voor.

Vraag de kinderen: ‘Wat zou jij zien, horen en ruiken als je door het paradijs loopt?

Bespreek je antwoorden met je groepje. Eén leerling schrijft de antwoordenop in steekwoorden. Streep dubbele antwoorden weg.

Maak samen één lijst van alle groepjes waar weer alle dubbele antwoorden wegvallen

Welke groep heeft de meeste antwoorden over? welk paradijseiland heeft gewonnen?

Wissel met de hele groep uit welke antwoorden er één keer genoemd zijn en schrijf die zelf op het gekleurde kartonnen vel. Noteer als titel ‘Het paradijs”

Voor deze groep is het voldoende om alleen de poster of flyers te tonen en te bespreken zoals omschreven in de intro zonder de opdracht.

Groep 4

Groep 5opDrachT 10-15 mInuTen

opDrachT 10 - 15 mInuTen

6

Ga in groepjes van 4 zitten. ‘Jullie zijn nu bewoners van paradijseilanden….’ Deel per groepje één woordenboek uit. Of meerdere, als er voldoende

woordenboeken zijn! Je krijgt twee minuten om het woord ‘paradijs’ op te zoeken. Wie is de

winnaar? Let op: als je praat geef je de buren informatie….! Klok 2 minuten en zeg ‘STOP’

Inventariseer wie de eerste is en noteer de betekenis van ‘paradijs’. Check of de anderen dat ook al gevonden hadden en of er nog andere omschrijvingen zijn (als er verschillende typen woordenboeken gebruikt worden…).

Noteer in 1 minuut individueel: ‘Wat zou jij zien, horen en ruiken als je door het paradijs loopt?’

Bespreek je antwoorden met je groepje en streep dubbele antwoorden weg. Maak samen één lijst van alle groepjes waar alle dubbele antwoorden

wegvallen Wie heeft de meeste antwoorden over? welk paradijseiland heeft gewonnen? Wissel met de hele groep uit welke antwoorden er één keer genoemd zijn.

Schrijf zelf als leerkracht of laat een leerling de antwoorden op het gekleurde kartonnen vel noteren. Bedenk er een titel bij, bijvoorbeeld ‘het paradijs’. Noteer als titel Het paradijs.

Groep 6 & 7opDrachT 10-15 mInuTen

7

Voor deze groep kan er een extra uitstapje gemaakt worden via het digibord: Zoek naar afbeeldingen in Google via zoekterm ‘Adam en Eva in het paradijs’.

Wie kent het verhaal van Adam en Eva? (vgl. dit is een heilig verhaal zowel in de Thora, de Bijbel als de Koran waar de vrouw en man respectievelijk Adam en Chava, Adam en Eva en Adam en Hawa heten.)

Waarom staan ze er naakt op? Onschuld en onbedorvenheid. Ze zijn volmaakt in het paradijs van God.

Waarom gaan ze zich schamen en bedekken ze zich later? hier valt te verwijzen naar de letterlijke en figuurlijke betekenis: eerst hebben ze geen kleren nodig, alles is volmaakt; goed klimaat, alles is goed zoals het is, er zijn geen oordelen over elkaar. Daarna schamen ze zich, worden zich bewust van hun onvolmaaktheid en gaan zich bedekken. Figuurlijk verwijst dat ook naar de groei van de mens van onvolmaakt wezen naar het groeien naar een beter mens, een meer volmaakt wezen

Groep 8opDrachT 10-15 mInuTen

8

Verwerkingsles Ad en EefjeDoelgroep groepen 4, 5, 6, 7, 8Doelstelling de leerlingen een verbinding met hun eigen

leefwereld laten leggen na het bezoek aan de theatervoorstelling Ad en Eefje

Benodigdheden poster van Ad en Eefje voorstelling of aantal kleine flyers , gekleurde kartonnen vel(len) van de introductieles, eventueel nieuwe gekleurde kartonnen vellen

Tijdsduur ± 45 minuten

9

InTro 5 mInuTen

Toon de poster of kleine flyers en het gekleurde kartonnen vel.

Wat vond je het mooiste van de voorstelling? Wat vond je het meest bijzondere

van de voorstelling?

Verwijs terug naar de vorige les. Heb je iets in de

voorstelling gezien of gehoord wat ook op jullie

eigen paradijsvel(len) staat?

Alle groepen

Groep 5 t/m 8

10

Het verhaal in de voorstelling verandert. Hoe…? van harmonie, alles goed, iedereen blij, in het paradijs naar: weg van de tuin/het paradijs/conflict en verwarring en daarna: een nieuwe tuin/ paradijs/ harmonie, bv. zelf een nieuwe tuin/paradijs maken.

Wie had Ad en Eefje verleid zodat er nieuwe uitdagingen kwamen…? de Sneken/de slang

Eefje verveelde zich en wilde graag groot worden. Heb jij een tip voor Eefje zodat ze zich niet meer verveelt? En hoe je het beste groot kan worden?

Bespreek de volgende vragen met elkaar, of laat de leerlingen in tweetallen de vragen om de beurt beantwoorden en aan elkaar vertellen.

Alle groepen

kern 15 mInuTen

11

Dit verhaal is heel oud en staat ook in de heilige boeken van drie grote godsdiensten: Jodendom/Thora, Christendom/Bijbel en Islam/Koran. • Kenjijéénvandeboekenhelemaalniet/eenbeetje/goed? • Zijnerovereenkomstentussendeheiligeboeken?

Bijvoorbeeld verhalen van en over God. Belangrijke mensen/profeten, zoals Mosje/Mozes/Moesa, Jona/Joenoes, Abraham/Ibrahiem. Je moet er zorgvuldig mee omgaan en respect voor hebben (voor de heilige boeken).

•vaak is er in de verhalen een ontwikkeling van harmonie, naar verandering, naar nieuwe harmonie. Dit geldt voor grote en kleine mensen; je moet als het ware steeds een nieuwe tuin maken/ een nieuw iets bedenken als iets misgaat of niet meer werkt.

•We zijn allemaal zoekend hoe we moeten omgaan met het leven. Verhalen uit de heilige boeken helpen ons hierbij.

Wat had jij gedaan als je Eefje was? Heb je wellicht een tip voor Eefje, hoe ze de verleiding van de Sneken/ de

slang had kunnen weerstaan? Maak een top 3 van goede tips voor Eefje.

Stel en bespreek de volgende vragen:Groep 5 t/m 8

Extra voor groep 7 en 8

kern 15 mInuTen

12

Maak groepjes van 4 leerlingen Bespreek samen: Wat neem jij mee als

je op reis gaat naar een onbekend nieuw land? Let op: je wil de

mooiste nieuwe plek/tuin/paradijs maken, als een paradijsje! Bedenk allemaal tenminste drie

dingen! Bedenk ook: waarom

neem je juist dit mee? bv. kompas is nuttig, je zusje

is gezellig om mee te nemen, een IPad

is leuk om samen spelletjes te doen…

Alle groepen

opDrachT 20 mInuTen

13

Eén leerling notuleert de gemeenschappelijke ideeën van de hele groep

Elke groep bedenkt een eigen naam voor hun ideale reisbestemming, bijv. ‘paradijseiland’.

Elke groep krijgt een kartonnen gekleurd vel en maakt een collage van woorden, tekeningen.

eXTra plaatjes uit tijdschriften om de nieuwe tuin/ hun nieuwe paradijs te illustreren.

Verzamel de kartonnen vellen van de groepjes, noem indien van toepassing de namen van de reisbestemmingen en laat de resulta-ten nog even zien aan de hele groep.

Hang de vellen eventueel op in de klas, of gang.

Leerkracht noteert de ideeën van de groepjes op een nieuw gekleurd kartonnen vel.

eXTra Leerlingen mogen iets tekenen of letters versieren met viltstiften op het kartonnen vel.

Groep 4

Groep 5 t/m 8

SLoT

14

Extra of alternatieve lessuggesties Lees het verhaal van Adam en Eva voor uit een kinderbijbel. Welke

verschillen en overeenkomsten horen jullie? Was het anders in de voorstelling?

Laat de leerlingen hun eigen paradijstuin schilderen of tekenen. ‘Schep je eigen tuin!’: laat de leerlingen een kijkdoos maken van

hun eigen paradijstuin. Voor leuke en toepasselijke knutselbladen kijk op (ja, echt waar);

http://www.gelovenisleuk.nl/images/kinderen/knutselen/paradijs_kijkdoos.pdf

Groep 4&5

15

Extra of alternatieve lessuggesties Geef per groepje een presentatie over jouw collage. Een jury

bepaalt welke reisbestemming de meest originele, praktische, mooie is…

Laat de leerlingen een personage uit het verhaal kiezen: Ad, Eefje, de Sneken/slang, of een ander dier. Laat ze het verhaal vanuit dit perspectief uitspelen.

Laat de leerlingen een brief schrijven aan één van de personages in het verhaal, met een vraag of een tip.

Op www.gvo-plein.nl kun je nog meer lessen rondom de schepping vinden, waaronder één met scheppingsverhalen uit verschillende culturen.

Groep 6 t/m 8

16

Achtergrondinformatie voor de leerkracht

De reden dat we achtergrondinformatie geven besteden is dat het onderwerp ‘paradijs’ veel kan oproepen bij leerlingen. Je kunt ze er over laten vertellen en associëren. Je kunt de ruimte bieden, en uiteindelijk de aandacht weer bij de les en de opdrachten brengen. Misschien vind je het prettig zelf wat meer informatie hierover te hebben, dat biedt het onderstaande.

Het ‘paradijs’ is bij iedereen een bekend begrip. Je hebt er wel eens van gehoord, of wel eens gebruikt in een zin, als je een heerlijke vakantie hebt bijvoorbeeld ; het is hier een paradijs!In deze betekenis van het woord ligt hoogstwaarschijnlijk ook de oorsprong: heel lang geleden bedoelden mensen er een exotisch oord mee.

Door de drie grote religies met het geloof in één God – jodendom, christendom en islam – heeft het woord paradijs ook een religieuze invulling gekregen. In alle drie de religies wordt

met het paradijs verwezen naar het leven na de dood, en een plek waar God woont.

Iets specifieker betekent het paradijs binnen het jodendom de plaats waar de ziel van de dode naar toe gaat en waar die terugkomt bij God, de oorsprong van alle leven. Joden noemen het paradijs ןדע ןג, oftewel Gan Eden, tuin van Eden.

In deze tuin leefden de eerste mensen Adam en Eva*. In het kort gaat het om het volgende:

De eerste mensen die God geschapen had waren Adam en Eva, zij leefden in een perfecte plek die de tuin van Eden genoemd werd. In die tuin hadden Adam en Eva alles wat hun hartje begeerde. Er was echter één ding waar zij niet aan mochten komen. De boom der kennis van Goed en Kwaad. Een van Gods schepselen was behoorlijk listig, het was de slang. Na een tijdje verleidde de slang Eva om toch van deze boom te eten. Zij deed

Paradijs in jodendom, islam en christendom

* Voor een vergelijking van de kleine verschillen in het verhaal van Adam en Eva in het jodendom/christendom aan de ene kant en de islam aan de andere kant dan kun je kijken op www.bijbelenkoran.nl

17

dat en op haar beurt verleidde zij Adam om dat ook te doen, ook Adam deed dat. Toen God daarachter kwam was de straf voor Adam en Eva niet mis. Zij werden uit de hof van Eden gezet.

Bij de christenen wordt het niet alleen genoemd in het verhaal van Adam en Eva, in het bijbelboek Genesis, maar ook in het laatste Bijbelboek: Openbaring van Johannes. Daar is het een plek waar geen dood en ellende de mensen kunnen plagen en waar God’s vrede en gerechtigheid eeuwig zullen heersen.De islam kent het begrip ‘paradijs’ eveneens; het is de plaats waar moslims die goed hebben geleefd, na hun dood naar toe gaan. Het islamitische paradijs kent volgens de Koran vele zichtbare en lijfelijke geneugten, die door gelovigen vaak letterlijk worden opgevat, maar door veel islamgeleerden meestal allegorisch worden geïnterpreteerd. Het zou een groene tuin zijn met veel bomen, fruit, schaduw en rivieren. De aardse zonden bestaan er niet. Zo word je van wijn in het paradijs niet dronken.

helNaast het paradijs is ook de ‘hel’ een welbekend begrip, vooral vanuit het christendom en de islam. In de hel, zo neemt men aan, woont de duivel en het is het tegenovergestelde van het paradijs, de hemel. Associaties met vuur en pijnlijke aangelegenheden worden hierbij snel gemaakt.In principe gaan de genoemde religies ervan uit dat als je veel slechte dingen doet in dit leven, veel zonden begaat, dat God of Allah bepaald dat je naar de hel gaat. Moslims geloven dat je op iedere schouder een engel hebt, de een houdt de goede dingen die je doet bij en de ander jouw slechte daden. Ze schrijven dit in een boek en als je overlijdt maakt Allah de balans op. Zo’n dergelijk idee is ook bekend in het christendom. Als je goede dingen doet, dan mag je naar het paradijs. Dit onderwerp kan erg leven bij kinderen. Ons inziens kun je, zoals al eerder geschreven, deze ideeën even de ruimte geven. Kinderen willen het graag vertellen, is onze ervaring. Misschien is het prettig om voor de les zelf even na te denken wat jij gelooft. Hoe sta jij tegenover dit soort ideeën? En wat zou je aan de kinderen willen meegeven, in acht nemend dat je ze niet in een loyaliteitsconflict met ouders wilt brengen? Zonder het te bevestigen of ontkennen kun je ze aan het woord laten en dan weer terug brengen bij het daadwerkelijke onderwerp van de les.

18

Extra materiaal

Boek ‘De Schepping’, Bart Moeyaart, Querido, 2004

Boeken Het grote boek met dierenmaskers, ISBN 9059470117 ‘Adam en Eva en het hof van Eden’, J. Ray, 2004, Christofoor ‘Voordat jij er was’, Daan Remmerts de Vries, 2010, Querido

Boek ‘Het kleine paradijs’, Jef Aerts, 2012, Querido

FILmpjehttp://www.schooltv.nl/video/wat-is-echte-natuur-in-nederland-bestaat-het-niet/#q=Wat%20is%20echte%20natuur%3F

muzIek Achi-boy & YEASiiN, een rap - “mijn paradijs”

https://www.youtube.com/watch?v=jQlPmtfx67E Frank Boeijen – Paradijs

https://www.youtube.com/watch?v=KgiRYaoHQzg

Groep 4&5

Groep 7&8

Groep 6

Jan Tooropstraat 136

1061 AD Amsterdam

T 020 614 62 62

E info@arkade.nl

I www.arkade.nl

© Arkade 25 juni 2015

in samenwerking met

Tafel van Vijf